ECC 1:1 די װערטער פֿון קהלת דעם זון פֿון דָוִדן, דעם מלך אין ירושָלַיִם. edit | ECC 1:1 di verter fun Kohelet dem zun fun Doviden, dem melech in Yerusholayim. | ECC 1:1 Divrei Kohelet, Ben Dovid, Melech in Yerushalayim. |
ECC 1:2 נישטיקײט פֿון נישטיקײטן, זאָגט קהלת, נישטיקײט פֿון נישטיקײטן, אַלץ איז נישטיקײט. edit | ECC 1:2 nishtikeit fun nishtikeiten, zogt Kohelet, nishtikeit fun nishtikeiten, alts iz nishtikeit. | ECC 1:2 Hevel havalim, saith Kohelet, hevel havalim; all is hevel. |
ECC 1:3 װאָס פֿאַר אַ נוץ האָט דער מענטש פֿון זײַן גאַנצער מי װאָס ער מיט זיך אונטער דער זון? edit | ECC 1:3 vos far a nuts hot der mentsh fun zain gantser mi vos er mit zich unter der zun? | ECC 1:3 What profit hath a man from all his amal (toil) which he hath toiled under the shemesh? |
ECC 1:4 אַ דָור פֿאַרגײט, און אַ דָור קומט, און די ערד באַשטײט אײביק. edit | ECC 1:4 a dor fargeit, un a dor kumt, un di erd bashteit eibik. | ECC 1:4 Dor v'dor, generations come and go, passing away; but ha'aretz remaineth l'olam. |
ECC 1:5 און די זון גײט אױף, און די זון גײט אונטער, און יאָגט צו איר אָרט װוּ זי גײט אױף. edit | ECC 1:5 un di zun geit oif, un di zun geit unter, un yogt tsu ir ort vu zi geit oif. | ECC 1:5 The shemesh also ariseth, and the shemesh goeth down, and hasteth to its place, there to arise again. |
ECC 1:6 דער װינט גײט קײן דָרום, און פֿאַרדרײט זיך קײן צפֿון, רונד אַרום, רונד אַרום גײט ער, און צו זײַנע געדרײען קערט זיך אום דער װינט. edit | ECC 1:6 der vint geit kein dorem, un fardreit zich kein Tsafon, rund arum, rund arum geit er, un tsu zaine gedreyen kert zich um der vint. | ECC 1:6 The ruach (wind) goeth toward the darom (south) , and turneth about unto the tzafon (north) ; it whirleth about continually, and the ruach returneth again according to its circuits. |
ECC 1:7 אַלע טײַכן גײען צום ים, און דער ים װערט נישט פֿול; צו דעם אָרט װוּהין די טײַכן גײען, אַהין גײען זײ װידער. edit | ECC 1:7 ale taichen geyen tsum yam, un der yam vert nisht ful; tsu dem ort vuhin di taichen geyen, ahin geyen zei vider. | ECC 1:7 All the nechalim (rivers) run into the yam; yet the yam is not full; unto the place from whence the nechalim come, thither they return to go again. |
ECC 1:8 אַלע זאַכן װערן מיד, קײן מענטש קען עס נישט אַרױסרעדן; דאָס אױג קען זיך נישט אָנקוקן זאַט, און דאָס אױער קען זיך נישט אָנהערן פֿול. edit | ECC 1:8 ale zachen veren mid, kein mentsh ken es nisht aroisreden; dos oig ken zich nisht onkuken zat, un dos oier ken zich nisht onheren ful. | ECC 1:8 All things are wearisome; no ish can express it; the ayin is not satisfied with seeing, nor the ozen full with hearing. |
ECC 1:9 װאָס איז געװען דאָס װעט זײַן, און װאָס איז געשען דאָס װעט געשען, און נישטאָ קײן נײַס אונטער דער זון. edit | ECC 1:9 vos iz geven dos vet zain, un vos iz geshen dos vet geshen, un nishto kein nais unter der zun. | ECC 1:9 The thing that hath been, it is that which shall be; and that which is done is that which shall be done; and there is nothing chadash under the shemesh. |
ECC 1:10 פֿאַראַן אַ זאַך װאָס מע זאָגט דערױף: זע, דאָס איז אַ נײַס; איז עס שױן געװען אין אַלטע צײַטן װאָס זײַנען געװען פֿאַר אונדז. edit | ECC 1:10 faran a zach vos me zogt deroif: ze, dos iz a nais; iz es shoin geven in alte tsaiten vos zainen geven far undz. | ECC 1:10 Is there anything whereof it may be said, See, this is chadash? L'olamim (ages ago) , which were before us, it hath been already. |
ECC 1:11 נישטאָ קײן זָכר פֿון די פֿריִערדיקע, און פֿון די שפּעטערדיקע װאָס װעלן ערשט זײַן, אױך פֿון זײ װעט קײן זָכר נישט זײַן, צװישן די װאָס װעלן זײַן נאָך שפּעטער. edit | ECC 1:11 nishto kein zocher fun di frierdike, un fun di shpeterdike vos velen ersht zain, oich fun zei vet kein zocher nisht zain, tsvishen di vos velen zain noch shpeter. | ECC 1:11 There is no zichron (remembrance) of former things; neither shall there be with those who come after any zikaron (recollection) of things that are to come. |
ECC 1:12 איך קהלת בין געװען אַ מלך איבער יִשׂרָאֵל אין ירושָלַיִם. edit | ECC 1:12 ich Kohelet bin geven a melech iber Yisroel in Yerusholayim. | ECC 1:12 I, Kohelet, was Melech over Yisroel in Yerushalayim. |
ECC 1:13 און איך האָב אָפּגעגעבן מײַן האַרץ צו זוכן און צו פֿאָרשן מיט חכמה װעגן אַלץ װאָס געשעט אונטער די הימלען. דאָס איז אַ שלעכטער ענין װאָס אלֹקים האָט געגעבן די מענטשנקינדער, זיך צו פֿאַרנעמען דערמיט. edit | ECC 1:13 un ich hob opgegeben main harts tsu zuchen un tsu forshen mit chochme vegen alts vos geshet unter di himlen. dos iz a shlechter Unnien vos Elokim hot gegeben di mentshnkinder, zich tsu farnemen dermit. | ECC 1:13 And I set my lev to seek and search out by chochmah concerning all things that are done under Shomayim; what grievous task hath Elohim given to the bnei haAdam to be afflicted therewith. |
ECC 1:14 איך האָב געזען אַלע טוענישן װאָס װערן געטאָן אונטער דער זון, ערשט אַלץ איז נישטיקײט און װינטיאָגעניש; edit | ECC 1:14 ich hob gezen ale tuenishen vos veren geton unter der zun, ersht alts iz nishtikeit un vintiogenish; | ECC 1:14 I have seen all the ma'asim that are done under the shemesh; and, hinei, all is hevel and chasing after ruach (wind) . |
ECC 1:15 אַ קרומקײט װאָס מע קען נישט אױסגלײַכן, און אַ פֿעלער װאָס קען נישט גוט געמאַכט װערן. edit | ECC 1:15 a krumkeit vos me ken nisht oisglaichen, un a feler vos ken nisht gut gemacht veren. | ECC 1:15 That which is crooked cannot be made straight; and chesron (that which is lacking) cannot be numbered. |
ECC 1:16 איך האָב געטענהט מיט מײַן האַרצן אַזױ צו זאָגן: אָט האָב איך געהאַט חכמה גרעסער און מער אײדער אַלע װאָס זײַנען געװען פֿאַר מיר אין ירושָלַיִם, און מײַן האַרץ האָט געזען פֿיל חכמה און קענטשאַפֿט. edit | ECC 1:16 ich hob getenht mit main hartsen azoi tsu zogen: ot hob ich gehat chochme greser un mer eider ale vos zainen geven far mir in Yerusholayim, un main harts hot gezen fil chochme un kentshaft. | ECC 1:16 I communed with mine own lev, saying, Hinei, I am come to greatness, even greater chochmah than all they that have been before me over Yerushalayim; yea, my lev had great experience of chochmah and da'as. |
ECC 1:17 און איך האָב אָפּגעגעבן מײַן האַרץ צו פֿאַרשטײן חכמה, אױך פֿאַרשטײן משוגעת און נאַרישקײט – בין איך געװאָר געװאָרן אַז דאָס אױך איז װינטיאָגעניש. edit | ECC 1:17 un ich hob opgegeben main harts tsu farshtein chochme, oich farshtein meshugas un narishkeit – bin ich gevor gevoren az dos oich iz vintiogenish. | ECC 1:17 And I applied my lev to have da'as of chochmah, and to have da'as of holelot (madness) and sichlut (folly) ; I perceived that this also is striving after ruach (wind) . |
ECC 1:18 װאָרום אין פֿיל חכמה איז פֿיל פֿאַרדראָס, און מערט מען קענטשאַפֿט, מערט מען װײטאָג. edit | ECC 1:18 vorem in fil chochme iz fil fardros, un mert men kentshaft, mert men veitog. | ECC 1:18 For in much chochmah (wisdom) is much ka'as (grief, vexation) ; and he that increaseth da'as increaseth mach'ov (sorrow) . |
ECC 2:1 איך האָב געזאָגט בײַ מיר אין האַרצן: קום אַקאָרשט, לאָמיך דיך פּרוּװן מיט פֿרײד, און האָב װױלטאָג; ערשט דאָס אױך איז נישטיקײט. edit | ECC 2:1 ich hob gezogt bai mir in hartsen: kum akorsht, lomich dich pruven mit freid, un hob voiltog; ersht dos oich iz nishtikeit. | ECC 2:1 I said in mine lev, Come now, I will test thee with simchah, therefore enjoy tov; and, hinei, this also is hevel. |
ECC 2:2 אױף געלעכטער האָב איך געזאָגט: עס איז משוגע; און אױף פֿרײד: װאָס טוט זי אױף? edit | ECC 2:2 oif gelechter hob ich gezogt: es iz meshuge; un oif freid: vos tut zi oif? | ECC 2:2 I said of laughter, It is mad; and of simchah, What doeth it accomplish? |
ECC 2:3 איך האָב אױסגעקלערט בײַ מיר אין האַרצן צו פֿאַרציִען מײַן לײַב מיט װײַן, אַז אי מײַן האַרץ זאָל זיך פֿירן מיט חכמה, אי איך זאָל מיך האַלטן אָן נאַרישקײט, ביז איך װעל זען װאָס איז בעסער פֿאַר די מענטשנקינדער אַז זײ זאָלן טאָן אונטערן הימל אין די געצײלטע טעג פֿון זײער לעבן. edit | ECC 2:3 ich hob oisgeklert bai mir in hartsen tsu fartsien main laib mit vain, az i main harts zol zich firen mit chochme, i ich zol mich halten on narishkeit, biz ich vel zen vos iz beser far di mentshnkinder az zei zolen ton unteren himel in di getseilte teg fun zeyer leben. | ECC 2:3 I searched in mine lev to draw my basar on with yayin, my mind guiding me with chochmah; and to lay hold on sichlut (folly) , till I might see what was tov for bnei haAdam, which they should do under Shomayim all the few days of their life. |
ECC 2:4 איך האָב מיר אױפֿגעטאָן גרױסע זאַכן; איך האָב מיר געבױט הײַזער, איך האָב מיר געפֿלאַנצט װײַנגערטנער; edit | ECC 2:4 ich hob mir oifgeton groise zachen; ich hob mir geboit haizer, ich hob mir geflantst vaingertner; | ECC 2:4 I undertook me great works; I built me batim (houses) ; I planted me kramim (vineyards) ; |
ECC 2:5 איך האָב מיר געמאַכט גערטנער און סעדער און אײַנגעפֿלאַנצט אין זײ בײמער פֿון אַלערלײ פּירות. edit | ECC 2:5 ich hob mir gemacht gertner un seder un aingeflantst in zei beimer fun alerlei peires. | ECC 2:5 I made me ganot (gardens) and parks, and I planted all kinds of fruit trees in them; |
ECC 2:6 איך האָב מיר געמאַכט װאַסערטײַכן אָנצוטרינקען פֿון זײ דעם װאַקסיקן װאַלד װאָס שפּראָצט מיט בײמער. edit | ECC 2:6 ich hob mir gemacht vasertaichen ontsutrinken fun zei dem vaksiken vald vos shprotst mit beimer. | ECC 2:6 I made me reservoirs of mayim, to water therewith the forest of trees tzomeiach (sprouting up) ; |
ECC 2:7 איך האָב אײַנגעקױפֿט קנעכט און דינסטן, און הױזגעבאָרענע האָב איך געהאַט; אױך אַן אײגנס פֿון רינדער און שאָף אַ סך האָב איך געהאַט, מער פֿון אַלע װאָס זײַנען געװען פֿאַר מיר אין ירושָלַיִם. edit | ECC 2:7 ich hob aingekoift knecht un dinsten, un hoizgeborene hob ich gehat; oich an eigens fun rinder un shof a sach hob ich gehat, mer fun ale vos zainen geven far mir in Yerusholayim. | ECC 2:7 I bought me avadim and shfakhot, and had bnei bayit (avadim born in my bais) ; also I had great possessions of herds and tzon more than all that were in Yerushalayim before me; |
ECC 2:8 איך האָב מיר אָנגעזאַמלט אױך זילבער און גאָלד, און שאַצן פֿון מלכים און מדינות. איך האָב מיר אײַנגעשאַפֿט זינגערס און זינגערינס, און תּענוגים פֿון מענטשנקינדער, װײַבער אױף װײַבער. edit | ECC 2:8 ich hob mir ongezamlt oich zilber un gold, un shatsen fun Molechim un medines. ich hob mir aingeshaft zingers un zingerins, un tenugim fun mentshnkinder, vaiber oif vaiber. | ECC 2:8 I amassed for me also kesef and zahav, and the treasure of melachim and of the provinces; I acquired for me men singers and women singers, and the delights of bnei haAdam, musical instruments of all kinds. |
ECC 2:9 און איך בין געװען גרעסער און האָב פֿאַרמאָגט מער פֿון אַלע װאָס זײַנען געװען פֿאַר מיר אין ירושָלַיִם; אױך איז מײַן חכמה מיר בײַגעשטאַנען. edit | ECC 2:9 un ich bin geven greser un hob farmogt mer fun ale vos zainen geven far mir in Yerusholayim; oich iz main chochme mir baigeshtanen. | ECC 2:9 So I was great, and excelled more than all that were before me in Yerushalayim; also my chochmah remained with me. |
ECC 2:10 און װאָס נאָר מײַנע אױגן האָבן פֿאַרלאַנגט, האָב איך פֿון זײ נישט געמינערט; איך האָב נישט פֿאַרמיטן מײַן האַרץ פֿון קײן פֿרײד, נײַערט מײַן האַרץ האָט זיך װױל געטאָן מיט מײַן גאַנצער מי, װאָרום דאָס איז געװען מײַן חלק פֿון מײַן גאַנצער מי. edit | ECC 2:10 un vos nor maine oigen hoben farlangt, hob ich fun zei nisht geminert; ich hob nisht farmiten main harts fun kein freid, naiert main harts hot zich voil geton mit main gantser mi, vorem dos iz geven main chelek fun main gantser mi. | ECC 2:10 And whatsoever mine eyes desired I kept not from them, I withheld not my lev from any simchah; for my lev rejoiced in all my amal (labor) ; and this was my chelek (portion) for all my amal. |
ECC 2:11 אָבער איך האָב זיך אומגעקוקט אױף אַלע מײַנע אױפֿטוען װאָס מײַנע הענט האָבן אױפֿגעטאָן, און אױף דער מי װאָס איך האָב מיך געמיט כּדי דאָס אױפֿצוטאָן, ערשט אַלץ נישטיקײט און װינטיאָגעניש, און גאָרנישט קומט אַרױס אונטער דער זון. edit | ECC 2:11 ober ich hob zich umgekukt oif ale maine oiftuen vos maine hent hoben oifgeton, un oif der mi vos ich hob mich gemit kedei dos oiftsuton, ersht alts nishtikeit un vintiogenish, un gornisht kumt arois unter der zun. | ECC 2:11 Then I looked on kol ma'asim that my hands had wrought, and on the amal that I had labored to do; and, hinei, all was hevel and chasing after ruach, and there was no profit under the shemesh. |
ECC 2:12 און איך האָב מיך געקערט צו באַקוקן חכמה און משוגעת און נאַרישקײט; װאָרום װאָס קען אױפֿטאָן דער מענטש װאָס קומט נאָכן מלך? בלױז דאָס װאָס מע האָט שױן פֿריִער געטאָן. edit | ECC 2:12 un ich hob mich gekert tsu bakuken chochme un meshugas un narishkeit; vorem vos ken oifton der mentsh vos kumt nochen melech? bloiz dos vos me hot shoin frier geton. | ECC 2:12 And I turned myself to consider chochmah, and holelot, and sichlut; for what can the adam do who cometh after HaMelech? Even that which hath been done already. |
ECC 2:13 און איך האָב אײַנגעזען אַז די מעלה פֿון חכמה איבער נאַרישקײט איז אַזױ װי די מעלה פֿון ליכטיקײט איבער פֿינצטערניש. edit | ECC 2:13 un ich hob aingezen az di mealah fun chochme iber narishkeit iz azoi vi di mealah fun lichtikeit iber fintsternish. | ECC 2:13 Then I saw that chochmah excelleth sichlut, as far as ohr excelleth choshech. |
ECC 2:14 דער חכם האָט זײַנע אױגן אין קאָפּ, און דער נאַר גײט אין דער פֿינצטער. אָבער איך האָב אױך געמערקט אַז אײן טראַף טרעפֿט זײ אַלעמען. edit | ECC 2:14 der chochem hot zaine oigen in kop, un der nor geit in der fintster. ober ich hob oich gemerkt az ein traf treft zei alemen. | ECC 2:14 The chacham (wise man) hath eyes in his rosh; but the kesil (fool) walketh in choshech; but I myself perceived also that the same mikreh (fortune) happeneth to them all. |
ECC 2:15 און איך האָב געזאָגט בײַ מיר אין האַרצן: אַזױ װי עס טרעפֿט דעם נאַרן אַזױ װעט אױך מיך טרעפֿן, הײַנט נאָך װאָס דען בין איך געװען קליגער? און איך האָב געטענהט בײַ מיר אין האַרצן, אַז דאָס אױך איז נישטיקײט. edit | ECC 2:15 un ich hob gezogt bai mir in hartsen: azoi vi es treft dem naren azoi vet oich mich trefen, haint noch vos den bin ich geven kliger? un ich hob getenht bai mir in hartsen, az dos oich iz nishtikeit. | ECC 2:15 Then said I in my lev, As the mikreh befalls the kesil, so also will the same mikreh befall me; and wherein have I then been of more chochmah? Then I said in my lev, This also is hevel. |
ECC 2:16 װאָרום פֿון דעם חכם אַזױ װי פֿון דעם נאַרן בלײַבט נישט קײן זָכר אױף אײביק; װײַל אין די קומעדיקע טעג װעט אַלץ זײַן שױן פֿאַרגעסן; און װי שטאַרבט דער חכם? אַזױ װי דער נאַר. edit | ECC 2:16 vorem fun dem chochem azoi vi fun dem naren blaibt nisht kein zocher oif eibik; vail in di kumedike teg vet alts zain shoin fargesen; un vi shtarbt der chochem? azoi vi der nor. | ECC 2:16 For no zichron (remembrance) of the chacham — no less the kesil — remains l'olam; seeing that in hayamim haba'im (the days to come) all shall be forgotten. How can the chacham die just like the kesil? |
ECC 2:17 און איך האָב פֿײַנט געקראָגן דאָס לעבן, װאָרום מיר איז אױסגעקומען שלעכט די געשעונג װאָס געשעט אונטער דער זון, װײַל אַלץ איז נישטיקײט און װינטיאָגעניש. edit | ECC 2:17 un ich hob faint gekrogen dos leben, vorem mir iz oisgekumen shlecht di gesheung vos geshet unter der zun, vail alts iz nishtikeit un vintiogenish. | ECC 2:17 Therefore I hated HaChayyim (Life) ; because the ma'aseh that is wrought under the shemesh is grievous unto me; for all is hevel and chasing after ruach. |
ECC 2:18 און איך האָב פֿײַנט געקראָגן מײַן גאַנצע מי װאָס איך מי מיך דערױף אונטער דער זון, כּדי אַז איך מוז עס איבערלאָזן צו אַ מענטשן װאָס װעט זײַן נאָך מיר. edit | ECC 2:18 un ich hob faint gekrogen main gantse mi vos ich mi mich deroif unter der zun, kedei az ich muz es iberlozen tsu a mentshen vos vet zain noch mir. | ECC 2:18 Yea, I hated all my amal for which I had toiled under the shemesh; because I must leave it unto the adam that shall occupy my place after me. |
ECC 2:19 און װער װײס אױב ער װעט זײַן אַ חכם אָדער אַ נאַר? פֿון דעסט װעגן װעט ער געװעלטיקן איבער מײַן גאַנצער מי װאָס איך האָב מיך געמיט און געקליגט דערױף אונטער דער זון. דאָס אױך איז נישטיקײט. edit | ECC 2:19 un ver veis oib er vet zain a chochem oder a nor? fun dest vegen vet er geveltiken iber main gantser mi vos ich hob mich gemit un gekligt deroif unter der zun. dos oich iz nishtikeit. | ECC 2:19 And who hath da'as whether he shall be a chacham or a kesil? Nevertheless shall he have shlitah (control, authority) over all my amal for which I have toiled, and have poured out my chochmah under the shemesh. This also is hevel. |
ECC 2:20 און איך האָב מיך אומגעדרײט צו לאָזן מײַן האַרץ זיך מיאש צו זײַן פֿון דער גאַנצער מי װאָס איך האָב מיך געמיט אונטער דער זון. edit | ECC 2:20 un ich hob mich umgedreit tsu lozen main harts zich meyaesh tsu zain fun der gantser mi vos ich hob mich gemit unter der zun. | ECC 2:20 Therefore I turned aside to give up my lev to despair over all the wearisome amal with which I toiled under the shemesh. |
ECC 2:21 װאָרום פֿאַראַן אַ מענטש װאָס זײַן מי איז מיט חכמה, און מיט קענשאַפֿט, און מיט בריהשאַפֿט, און ער לאָזט עס איבער פֿאַר אַ חלק צו אַ מענטשן װאָס האָט זיך דערױף נישט געמיט. דאָס אױך איז נישטיקײט און אַ גרױס בײז. edit | ECC 2:21 vorem faran a mentsh vos zain mi iz mit chochme, un mit kenshaft, un mit brihshaft, un er lozt es iber far a chelek tsu a mentshen vos hot zich deroif nisht gemit. dos oich iz nishtikeit un a grois beiz. | ECC 2:21 For there is an adam whose amal is with chochmah, and da'as, and kishron (skill) ; yet to an adam that hath not worked for it he must leave it for his chelek. This also is hevel and a ra'ah rabbah. |
ECC 2:22 װאָרום װאָס האָט דער מענטש פֿון זײַן גאַנצער מי, און פֿון דעם האַװן פֿון זײַן האַרצן, אַז ער זאָל זיך מיִען אונטער דער זון? edit | ECC 2:22 vorem vos hot der mentsh fun zain gantser mi, un fun dem haven fun zain hartsen, az er zol zich mien unter der zun? | ECC 2:22 For what hath adam for all his amal, and for all the striving of his lev, wherein he hath labored under the shemesh? |
ECC 2:23 װאָרום אַלע זײַנע טעג זײַנען װײטאָגן, און זײַן עסק איז ערגערניש; אַפֿילו בײַ נאַכט ליגט נישט אײַן זײַן האַרץ. דאָס אױך איז נישטיקײט. edit | ECC 2:23 vorem ale zaine teg zainen veitogen, un zain esk iz ergernish; afile bai nacht ligt nisht ain zain harts. dos oich iz nishtikeit. | ECC 2:23 For all his yamim are machovim (sorrows) , and his travail ka'as (grief, vexation) ; yea, his lev taketh not rest balailah. This also is hevel. |
ECC 2:24 נישטאָ בעסערס פֿאַרן מענטשן, װי ער זאָל עסן און טרינקען, און זיך לאָזן װױל גײן פֿאַר זײַן מי. דאָס אױך, האָב איך אײַנגעזען, אַז דאָס איז פֿון ג-טס האַנט – edit | ECC 2:24 nishto besers faran mentshen, vi er zol esen un trinken, un zich lozen voil gein far zain mi. dos oich, hob ich aingezen, az dos iz fun g-ts hant – | ECC 2:24 There is nothing better for adam, than that he should eat and drink, and that he should make his nefesh find satisfaction in his amal. Also this I saw; even this was from the Yad HaElohim. |
ECC 2:25 װאָרום: װער זאָל עסן און װער זאָל הנאה האָבן, אױב נישט איך? – edit | ECC 2:25 vorem: ver zol esen un ver zol hanoe hoben, oib nisht ich? – | ECC 2:25 For who can eat, or who can find enjoyment without Hashem ? |
ECC 2:26 װײַל דעם מענטשן װאָס איז װױלגעפֿעלן פֿאַר אים, גיט ער חכמה, און קענשאַפֿט, און פֿרײד; און דעם זינדיקן גיט ער אַן עסק צו קלײַבן און צו זאַמלען, כּדי איבערצולאָזן צו דעם װאָס איז װױלגעפֿעלן פֿאַר אלֹקים. דאָס אױך איז נישטיקײט און װינטיאָגעניש. edit | ECC 2:26 vail dem mentshen vos iz voilgefelen far im, git er chochme, un kenshaft, un freid; un dem zindiken git er an esk tsu klaiben un tsu zamlen, kedei ibertsulozen tsu dem vos iz voilgefelen far Elokim. dos oich iz nishtikeit un vintiogenish. | ECC 2:26 For to the adam that is pleasing in His sight, Hashem gives chochmah, and da'as, and simchah; but to the choteh (sinner) Hashem giveth travail; Hashem giveth the work of gathering and storing up, that Hashem may give to him that pleases HaElohim. This also is hevel and chasing after ruach. |
ECC 3:1 אױף אַלץ איז דאָ אַ שעה, און אַ צײַט פֿאַר איטלעכער זאַך אונטערן הימל. edit | ECC 3:1 oif alts iz do a sheh, un a tsait far itlecher zach unteren himel. | ECC 3:1 To every thing there is a zeman (time) , and an et (season) for every matter under Shomayim; |
ECC 3:2 אַ צײַט געבאָרן צו װערן, און אַ צײַט צו שטאַרבן; אַ צײַט צו פֿלאַנצן, און אַ צײַט אױסצורײַסן דאָס געפֿלאַנצטע. edit | ECC 3:2 a tsait geboren tsu veren, un a tsait tsu shtarben; a tsait tsu flantsen, un a tsait oistsuraisen dos geflantste. | ECC 3:2 An et (season) to be born, and an et (season) to die; an et (season) to plant, and an et (season) to uproot that which is planted; |
ECC 3:3 אַ צײַט צו הרגען, און אַ צײַט צו הײלן {רפא} ; אַ צײַט צו ברעכן, און אַ צײַט צו בױען. edit | ECC 3:3 a tsait tsu hergen, un a tsait tsu heilen ; a tsait tsu brechen, un a tsait tsu boien. | ECC 3:3 An et (season) to kill, and an et (season) to heal; an et (season) to tear down, and an et (season) to build up; |
ECC 3:4 אַ צײַט צו װײנען, און אַ צײַט צו לאַכן; אַ צײַט צו קלאָגן, און אַ צײַט צו טאַנצן. edit | ECC 3:4 a tsait tsu veinen, un a tsait tsu lachen; a tsait tsu klogen, un a tsait tsu tantsen. | ECC 3:4 An et (season) to weep, and an et (season) to laugh; an et (season) to mourn, and an et (season) to dance; |
ECC 3:5 אַ צײַט אַװעקצוּװאַרפֿן שטײנער, און אַ צײַט אױפֿצוקלײַבן שטײנער; אַ צײַט צו האַלדזן, און אַ צײַט זיך צו דערװײַטערן פֿון האַלדזן. edit | ECC 3:5 a tsait avektsuvarfen shteiner, un a tsait oiftsuklaiben shteiner; a tsait tsu haldzen, un a tsait zich tsu dervaiteren fun haldzen. | ECC 3:5 An et (season) to throw stones away, and an et (season) to gather stones together; an et (season) to embrace, and an et (season) to refrain from embracing; |
ECC 3:6 אַ צײַט צו זוכן, און אַ צײַט אָנצוּװערן; אַ צײַט צו היטן, און אַ צײַט אַװעקצוּװאַרפֿן. edit | ECC 3:6 a tsait tsu zuchen, un a tsait ontsuveren; a tsait tsu hiten, un a tsait avektsuvarfen. | ECC 3:6 An et (season) to look for, and an et (season) to lose; an et (season) to keep, and an et (season) to throw away; |
ECC 3:7 אַ צײַט צו רײַסן, און אַ צײַט צו נײען; אַ צײַט צו שװײַגן, און אַ צײַט צו רעדן. edit | ECC 3:7 a tsait tsu raisen, un a tsait tsu neyen; a tsait tsu shvaigen, un a tsait tsu reden. | ECC 3:7 An et (season) to tear, and an et (season) to mend; an et (season) to keep silent, and an et (season) to speak; |
ECC 3:8 אַ צײַט ליב צו האָבן, און צײַט פֿײַנט צו האָבן; אַ צײַט פֿאַר מלחמה, און אַ צײַט פֿאַר שלום. edit | ECC 3:8 a tsait lib tsu hoben, un tsait faint tsu hoben; a tsait far milchome, un a tsait far sholem. | ECC 3:8 An et (season) to love, and an et (season) to hate; an et (season) of milchamah, and an et (season) of shalom. |
ECC 3:9 vos kumt arois dem tuer vos er mit zich? | ECC 3:9 What profit hath the worker from his amal (labor) ? | |
ECC 3:10 איך האָב געזען דעם עסק װאָס אלֹקים האָט געגעבן די מענטשנקינדער זיך צו עסקן דערמיט. edit | ECC 3:10 ich hob gezen dem esk vos Elokim hot gegeben di mentshnkinder zich tsu esken dermit. | ECC 3:10 I have seen the occupation, which Elohim hath given to the bnei HaAdam to keep them occupied. |
ECC 3:11 אַלצדינג האָט ער געמאַכט שײן אין זײַן צײַט, אױך די אמתע װעלט (יענע װעלט, אײביקײט) האָט ער אַרײַנגעטאָן אין זײער האַרצן, אָבער אַזױ אַז דער מענטש קען נישט אױסגעפֿינען דעם באַשאַף װאָס אלֹקים האָט באַשאַפֿן, פֿון אָנהײב ביזן סוף. edit | ECC 3:11 altsding hot er gemacht shein in zain tsait, oich di emese velt (yene velt, eibikeit) hot er araingeton in zeyer hartsen, ober azoi az der mentsh ken nisht oisgefinen dem bashaf vos Elokim hot bashafen, fun onheib bizen sof. | ECC 3:11 Hashem hath made every thing yafeh in its et (season) ; also He hath set HaOlam in their lev, yet so that no adam can find out the ma'aseh that HaElohim hath done from the beginning to the end. |
ECC 3:12 איך װײס אַז נישטאָ בעסערס פֿאַר זײ, װי נאָר זיך צו פֿרײען, און זיך װױל צו טאָן, אין זײער לעבן. אָבער אױך אַז עמעצער אַ מענטש עסט און טרינקט, און האָט װױלטאָג פֿאַר אַל זײַן מי, edit | ECC 3:12 ich veis az nishto besers far zei, vi nor zich tsu freyen, un zich voil tsu ton, in zeyer leben. ober oich az emetser a mentsh est un trinkt, un hot voiltog far al zain mi, | ECC 3:12 I have da'as that there is nothing better for adam, than that they have simchah and do tov while they live. |
ECC 3:13 iz dos a matone fun Elokim. | ECC 3:13 And also that kol haAdam should eat and drink, and enjoy the good of all his amal. This is a gift of Elohim. | |
ECC 3:14 איך װײס אַז אַלץ װאָס אלֹקים מאַכט, דאָס װעט זײַן אײביק; דערצו איז נישט צוצולײגן, און דערפֿון איז נישט צו מינערן; און אלֹקים האָט געמאַכט אַז מע זאָל מורא האָבן פֿאַר אים. edit | ECC 3:14 ich veis az alts vos Elokim macht, dos vet zain eibik; dertsu iz nisht tsutsuleigen, un derfun iz nisht tsu mineren; un Elokim hot gemacht az me zol moire hoben far im. | ECC 3:14 I have da'as that, all that HaElohim doeth will endure l'olam; nothing can be added to it, nor any thing taken from it; HaElohim doeth it, that men should fear before Him. |
ECC 3:15 דאָס װאָס איז שױן געװען, און דאָס װאָס דאַרף ערשט זײַן, איז שױן געװען. אָבער אלֹקים מאָנט אױף פֿאַר דעם גערודפֿטן. edit | ECC 3:15 dos vos iz shoin geven, un dos vos darf ersht zain, iz shoin geven. ober Elokim mont oif far dem gerudften. | ECC 3:15 That which is hath been already; and that which is to be hath already been; and HaElohim will call that which is past to account. |
ECC 3:16 און נאָך האָב איך געזען אונטער דער זון: אין דעם אָרט פֿון גערעכטיקײט, דאָרטן איז אומרעכט, און אין דעם אָרט פֿון רעכטפֿאַרטיקײט, דאָרטן איז אומרעכט. edit | ECC 3:16 un noch hob ich gezen unter der zun: in dem ort fun gerechtikeit, dorten iz umrecht, un in dem ort fun rechtfartikeit, dorten iz umrecht. | ECC 3:16 And moreover I saw under the shemesh that in the Mekom Mishpat (place of judgment) resha (wickedness) was there; and in the Mekom Tzedek, resha (wickedness) was there. |
ECC 3:17 האָב איך געזאָגט בײַ זיך אין האַרצן: אי דעם צדיק אי דעם רָשע װעט אלֹקים משפּטן, װאָרום אַ צײַט פֿאַר איטלעכער זאַך און פֿאַר איטלעכער טוּונג איז דאָרטן דאָ. edit | ECC 3:17 hob ich gezogt bai zich in hartsen: i dem tsadik i dem roshe vet Elokim mishpeten, vorem a tsait far itlecher zach un far itlecher tuung iz dorten do. | ECC 3:17 I said in mine lev, HaElohim shall judge the tzaddik and the resha (wicked) ; for an et (season) for every matter and for every ma'aseh is there. |
ECC 3:18 איך האָב געזאָגט בײַ זיך אין האַרצן: דאָס איז פֿון װעגן די מענטשנקינדער; כּדי אלֹקים זאָל זײ לײַטערן, און כּדי זײ אַלײן זאָלן זען אַז זײ זײַנען װי אַ בהמה. edit | ECC 3:18 ich hob gezogt bai zich in hartsen: dos iz fun vegen di mentshnkinder; kedei Elokim zol zei leiteren, un kedei zei alein zolen zen az zei zainen vi a beheime. | ECC 3:18 I said in mine lev, As for bnei haAdam, HaElohim tests them, that they might see that they themselves are like beheimah. |
ECC 3:19 װאָרום דער טראַף פֿון די מענטשנקינדער איז דער טראַף פֿון דער בהמה; אײן טראַף בײַ זײ. װי דער שטאַרבט, אַזױ שטאַרבט דער, און אײן אָטעם בײַ בײדן, און קײן מעלה פֿון מענטשן איבער דער בהמה איז נישטאָ, װאָרום אַלץ איז נישטיקײט. edit | ECC 3:19 vorem der traf fun di mentshnkinder iz der traf fun der beheime; ein traf bai zei. vi der shtarbt, azoi shtarbt der, un ein otem bai beiden, un kein mealah fun mentshen iber der beheime iz nishto, vorem alts iz nishtikeit. | ECC 3:19 For bnei haAdam and beheimah share one and same mikreh (fortune) ; as the one dieth, so dieth the other; yea, they have all one breath; so that the adam hath no advantage above the beheimah; for all is hevel. |
ECC 3:20 בײדע קומען אַהין אין אײן אָרט, בײדע זײַנען פֿון שטױב, און בײדע קערן זיך אום צו שטױב. edit | ECC 3:20 beide kumen ahin in ein ort, beide zainen fun shtoib, un beide keren zich um tsu shtoib. | ECC 3:20 All go unto mekom echad; all are of the afahr (dust) , and all return to the afahr again. |
ECC 3:21 װער װײס דעם גײַסט פֿון די מענטשנקינדער, אױב ער גײט אַרױף אין דער הײך, און דעם גײַסט פֿון דער בהמה, אױב ער נידערט אונטן צו דער ערד? edit | ECC 3:21 ver veis dem gaist fun di mentshnkinder, oib er geit aroifblikendik in der heich, un dem gaist fun der beheime, oib er nidert unten tsu der erd? | ECC 3:21 Who hath da'as of the ruach bnei haAdam that goeth upward, and the ruach habeheimah that goeth downward to ha'aretz? |
ECC 3:22 און איך האָב אײַנגעזען אַז נישטאָ בעסערס, װי דער מענטש זאָל הנאה האָבן פֿון זײַנע אױפֿטוען, װאָרום דאָס איז זײַן חלק; װײַל װער װעט אים ברענגען אָנצוקוקן װאָס װעט זײַן נאָך אים? edit | ECC 3:22 un ich hob aingezen az nishto besers, vi der mentsh zol hanoe hoben fun zaine oiftuen, vorem dos iz zain chelek; vail ver vet im brengen ontsukuken vos vet zain noch im? | ECC 3:22 Wherefore I perceive that there is nothing better than that the adam find simchah in his ma'asim; for that is his chelek; for who shall bring him to see what shall be after him? |
ECC 4:1 און איך האָב װידער געזען אַלע רױבערײַען װאָס װערן אָפּגעטאָן אונטער דער זון. און אָט זײַנען די טרערן פֿון די געדריקטע, און נישטאָ װער זאָל זײ טרײסטן; און אױף דער זײַט פֿון זײערע דריקער איז די מאַכט, און נישטאָ װער זאָל זײ טרײסטן. edit | ECC 4:1 un ich hob vider gezen ale roiberaien vos veren opgeton unter der zun. un ot zainen di treren fun di gedrikte, un nishto ver zol zei treisten; un oif der zait fun zeyere driker iz di macht, un nishto ver zol zei treisten. | ECC 4:1 So I returned, and considered all the oppressions that are done under the shemesh, and, hinei, the tears of such as were oppressed, and they had no menachem (comforter) ; and on the side of their oppressors there was ko'ach (power) ; but they had no menachem (comforter) . |
ECC 4:2 דערום האַלט איך די טױטע װאָס זײַנען שױן געשטאָרבן פֿאַר גליקלעכער פֿון די לעבעדיקע װאָס לעבן נאָך. edit | ECC 4:2 derum halt ich di toite vos zainen shoin geshtorben far gliklecher fun di lebedike vos leben noch. | ECC 4:2 Wherefore I praised the mesim which are already dead more than the living ones which are yet alive. |
ECC 4:3 און בעסער פֿון זײ בײדן איז דעם װאָס איז נאָך נישט געװען, װאָס האָט נישט געזען די שלעכטע מעשׂים װאָס װערן אָפּגעטאָן אונטער דער זון. edit | ECC 4:3 un beser fun zei beiden iz dem vos iz noch nisht geven, vos hot nisht gezen di shlechte meisim vos veren opgeton unter der zun. | ECC 4:3 Yea, better is he than both they, which hath not yet been, who hath not seen the ma'aseh harah that is done under the shemesh. |
ECC 4:4 און איך האָב געזען יעטװעדער מי, און יעטװעדער בריהשאַפֿט אין אַרבעט, אַז דאָס איז אױס קנאה פֿון אײנעם צום אַנדערן. דאָס אױך איז נישטיקײט און װינטיאָגעניש. edit | ECC 4:4 un ich hob gezen yetveder mi, un yetveder brihshaft in arbet, az dos iz ois kine fun einem tsum anderen. dos oich iz nishtikeit un vintiogenish. | ECC 4:4 Again, I considered all amal, and every kishron hama'aseh (skillful achievement) , that such is a simple derivative of kinat ish meirei'eihu (the envy of man of his neighbor) . This also is hevel, a chasing after ruach. |
ECC 4:5 דער נאַר פֿאַרלײגט זײַנע הענט, און עסט זײַן אײגן פֿלײש. edit | ECC 4:5 der nor farleigt zaine hent, un est zain eigen fleish. | ECC 4:5 The kesil foldeth his hands together, and eateth his own basar. |
ECC 4:6 בעסער אַ האַנטפֿול מנוחה, אײדער פֿולע הױפֿנס מי און װינטיאָגעניש. edit | ECC 4:6 beser a hantful menuche, eider fule hoifns mi un vintiogenish. | ECC 4:6 Better is a handful with tranquility than both the hands full with amal and chasing after ruach. |
ECC 4:7 און איך האָב װידער געזען נישטיקײט אונטער דער זון. edit | ECC 4:7 un ich hob vider gezen nishtikeit unter der zun. | ECC 4:7 Then I returned, and I saw under the shemesh this hevel: |
ECC 4:8 פֿאַראַן אײנער, אָן אַ צװײטן צו זיך; צו מאָל אַ זון אָדער אַ ברודער האָט ער נישט, פֿון דעסט װעגן איז נישטאָ קײן ענד צו זײַן מיִעניש, און זײַן אױג קען זיך נישט אָנזעטן מיט עשירות, און פֿאַר װעמען מי איך מיך, און מינער זיך פֿון גוטס? דאָס אױך איז נישטיקײט, און עס איז אַ שלעכטער ענין. edit | ECC 4:8 faran einer, on a tsveiten tsu zich; tsu mol a zun oder a bruder hot er nisht, fun dest vegen iz nishto kein end tsu zain mienish, un zain oig ken zich nisht onzeten mit eshires, un far vemen mi ich mich, un miner zich fun guts? dos oich iz nishtikeit, un es iz a shlechter Unnien. | ECC 4:8 There was a man all alone, and there was with him neither ben nor ach (brother) ; yet there was no ketz (end) to all his amal; neither was his ayin satisfied with osher (riches) ; neither saith he, For whom do I toil, and deprive my nefesh of tovah? This also is hevel, yea, it is an evil matter. |
ECC 4:9 בעסער צװײ אײדער אײנער, װאָרום זײ האָבן אַ גוטן לױן פֿאַר זײער מי. edit | ECC 4:9 beser tsvei eider einer, vorem zei hoben a guten loin far zeyer mi. | ECC 4:9 Two are better than one because they have a sachar tov for their amal. |
ECC 4:10 װאָרום אַז זײ פֿאַלן, הײבט אײנער אױף דעם אַנדערן, אָבער װײ צו דעם אײנצלנעם װאָס פֿאַלט, און נישטאָ אַ צװײטער אים אױפֿצוהײבן. edit | ECC 4:10 vorem az zei falen, heibt einer oif dem anderen, ober vei tsu dem eintslnem vos falt, un nishto a tsveiter im oiftsuheiben. | ECC 4:10 For if they fall, the echad will lift up his partner, but woe to him that is alone when he falleth; for he hath not another to help him up. |
ECC 4:11 דאָס גלײַכן אַז צװײ ליגן בײַנאַנד, איז זײ װאַרעם, אָבער אײנעם װי קען װאַרעם װערן? edit | ECC 4:11 dos glaichen az tsvei ligen bainand, iz zei vorem, ober einem vi ken vorem veren? | ECC 4:11 Also, if two lie down, then they have chom (heat) , but how can one be warm alone? |
ECC 4:12 און אױב עמעצער קען איבערשטאַרקן דעם אײנעם, װעלן אָבער צװײ זיך שטעלן קעגן אים. און אַ דרײַפֿאָלד פֿאָדעם װעט נישט אױף גיך צעריסן װערן. edit | ECC 4:12 un oib emetser ken ibershtarken dem einem, velen ober tsvei zich shtelen kegen im. un a draifold fodem vet nisht oif gich tserisen veren. | ECC 4:12 Though echad may be overpowered, shnayim shall withstand him; and a khoot hameshulash (threefold cord) is not quickly broken. |
ECC 4:13 בעסער אַן אָרים ייִנגל און אַ חכם, אײדער אַן אַלטער מלך און אַ נאַר, װאָס װײס נישט מער צו זײַן אָפּגעהיט. edit | ECC 4:13 beser an orim yingel un a chochem, eider an alter melech un a nor, vos veis nisht mer tsu zain opgehit. | ECC 4:13 Better is a poor and a wise yeled than an old and foolish melech, who will no more be admonished. |
ECC 4:14 װאָרום פֿון געפֿענקעניש איז יענער אַרױסגעגאַנגען צו װערן אַ מלך, הגם ער איז געבאָרן געװאָרן אָרים, אונטער דעמס מלוכה. edit | ECC 4:14 vorem fun gefenkenish iz yener aroisgegangen tsu veren a melech, hagam er iz geboren gevoren orim, unter dems meluche. | ECC 4:14 For out of the bais hasohar he cometh to reign, although he was born a poor man in his malchut (kingdom) . |
ECC 4:15 איך האָב געזען אַלע לעבעדיקע װאָס גײען אונטער דער זון, האַלטן מיט דעם ייִנגל, דעם צװײטן װאָס שטײט אױף זײַן אָרט; edit | ECC 4:15 ich hob gezen ale lebedike vos geyen unter der zun, halten mit dem yingel, dem tsveiten vos shteit oif zain ort; | ECC 4:15 I considered all the living ones which walk under the shemesh in the throng of the yeled, that is, the second one that shall enter into the place of the former. |
ECC 4:16 נישט געװען קײן ענד צו אַל דעם פֿאָלק, צו אַלע װאָס ער איז געװען זײער אָנפֿירער; פֿון דעסט װעגן װעלן די שפּעטערדיקע זיך נישט פֿרײען מיט אים. יאָ, דאָס אױך איז נישטיקײט און װינטיאָגעניש. edit | ECC 4:16 nisht geven kein end tsu al dem folk, tsu ale vos er iz geven zeyer onfirer; fun dest vegen velen di shpeterdike zich nisht freyen mit im. yo, dos oich iz nishtikeit un vintiogenish. | ECC 4:16 There is no ketz of kol haAm, all those at whose head he stands; and yet they who come after shall not rejoice in him. Surely this also is hevel and striving for ruach. |
ECC 4:17 היט דײַן פֿוס, אַז דו גײַסט אין דעם הױז פֿון האלֹקים, װאָרום געהאָרכן איז אָנגעלײגטער, װי װאָס די נאַרן גיבן אַ שלאַכטאָפּפֿער; הגם זײ װײסן נישט אַז זײ טוען שלעכט. edit | ECC 4:17 hit dain fus, az du gaist in dem hoiz fun HaElokim, vorem gehorchen iz ongeleigter, vi vos di naren giben a shlachtopfer; hagam zei veisen nisht az zei tuen shlecht. | ECC 4:17 Keep thy footing when thou goest to the Bais HaElohim, and be more ready to listen than to give the zevach of kesilim, for they have no da'as that they do rah. |
ECC 5:1 זאָלסט נישט זײַן האַסטיק מיט דײַן מױל, און דײַן האַרץ זאָל זיך נישט אײַלן אַרױסצולאָזן אַ װאָרט פֿאַר אלֹקים, װאָרום אלֹקים איז אין הימל און דו ביסט אױף דער ערד; דערום זאָלן דײַנע װערטער זײַן װינציק. edit | ECC 5:1 zolst nisht zain hastik mit dain moil, un dain harts zol zich nisht ailen aroistsulozen a vort far Elokim, vorem Elokim iz in himel un du bist oif der erd; derum zolen daine verter zain vintsik. | ECC 5:1 Be not rash with thy mouth, and let not thine lev be hasty to utter any thing before HaElohim; for HaElohim is in Shomayim, and thou upon ha'aretz; therefore let thy devarim be few. |
ECC 5:2 װאָרום אַ חָלום קומט מיט פֿיל געשילדער, און דער קֹול פֿון אַ נאַרן מיט פֿיל װערטער. edit | ECC 5:2 vorem a cholem kumt mit fil geshilder, un der kol fun a naren mit fil verter. | ECC 5:2 As by a multitude of cares cometh a chalom, so by a multitude of devarim cometh the kol kesil (the voice of the fool) . |
ECC 5:3 אַז דו ביסט מנדר אַ נדר צו אלֹקים, זאָלסטו זיך נישט שפּעטיקן אים צו באַצאָלן, װאָרום ער האָט נישט ליב נאַרן; װאָס דו ביסט מנדר, באַצאָל. edit | ECC 5:3 az du bist mendr a neyder tsu Elokim, zolstu zich nisht shpetiken im tsu batsolen, vorem er hot nisht lib naren; vos du bist mendr, batsol. | ECC 5:3 When thou vowest a neder unto Elohim, defer not to pay it; for Hashem hath no pleasure in kesilim; pay that which thou hast vowed. |
ECC 5:4 בעסער זאָלסט נישט מנדר זײַן, אײדער זאָלסט מנדר זײַן און נישט באַצאָלן. edit | ECC 5:4 beser zolst nisht mendr zain, eider zolst mendr zain un nisht batsolen. | ECC 5:4 Better it is that thou shouldest not make a neder, than that thou shouldest vow and not fulfill the neder. |
ECC 5:5 זאָלסט נישט דערלאָזן דײַן מױל צו פֿאַרזינדיקן דײַן לײַב, און זאָלסט נישט זאָגן פֿאַר דעם שליח פֿון אלֹקים, אַז דאָס איז געװען אַ פֿאַרזע. נאָך װאָס זאָל אלֹקים צערענען אױף דײַן קֹול, און צעשטערן דאָס װערק פֿון דײַנע הענט? edit | ECC 5:5 zolst nisht derlozen dain moil tsu farzindiken dain laib, un zolst nisht zogen far dem shlich fun Elokim, az dos iz geven a farze. noch vos zol Elokim tserenen oif dain kol, un tseshteren dos verk fun daine hent? | ECC 5:5 Suffer not thy mouth to lead thy basar into chet (sin) ; neither say thou before the Malach [of G-d], that it was a mistake. Wherefore should HaElohim be angry at thy voice, and destroy the work of thine hands? |
ECC 5:6 װאָרום פֿון פֿיל חלומות און נאַרישקײטן קומען אַרױס פֿיל צוזאָגן, אָבער האָב מורא פֿאַר אלֹקים. edit | ECC 5:6 vorem fun fil chaloimes un narishkeiten kumen arois fil tsuzogen, ober hob moire far Elokim. | ECC 5:6 For in the multitude of chalomot and many devarim there are also divers havalim; but fear thou HaElohim. |
ECC 5:7 אַז דו זעסט די דריקונג פֿון דעם אָרימאַן, און די באַרױבונג פֿון רעכט און גערעכטיקײט אין דער מדינה, זאָלסטו זיך נישט װוּנדערן אױף דער זאַך, װאָרום איבער דעם הױכן גיט אַכטונג אַ העכערער, און נאָך העכערע איבער זײ. edit | ECC 5:7 az du zest di drikung fun dem oriman, un di baroibung fun recht un gerechtikeit in der medine, zolstu zich nisht vunderen oif der zach, vorem iber dem hoichen git achtung a hecherer, un noch hechere iber zei. | ECC 5:7 If thou seest the oppression of the poor, and violent perverting of mishpat and tzedek in a province, marvel not at the matter; for he that is higher watches over him that is high; and there be higher than they. |
ECC 5:8 און אַ מעלה פֿון אַ לאַנד אין אַלעם, איז אַ מלך איבערגעגעבן צו פֿעלד. edit | ECC 5:8 un a mealah fun a land in alem, iz a melech ibergegeben tsu feld. | ECC 5:8 Moreover the profit of eretz is for all; Melech himself is served by the sadeh. |
ECC 5:9 דער װאָס האָט ליב געלט קען זיך נישט אָנזעטן מיט געלט, און נישט װער עס האָט ליב רײַכטום – מיטן אײַנקום. דאָס אױך איז נישטיקײט. edit | ECC 5:9 der vos hot lib gelt ken zich nisht onzeten mit gelt, un nisht ver es hot lib raichtum – miten ainkum. dos oich iz nishtikeit. | ECC 5:9 He that loveth kesef shall never have enough kesef; nor shall he that loveth abundance have enough increase; this also is hevel. |
ECC 5:10 אַז דאָס גוטס מערט זיך, מערן זיך זײַנע עסערס; און װאָס קומט אַרױס דעם אײגנטימער, אַחוץ דאָס אָנקוקן מיט זײַנע אױגן? edit | ECC 5:10 az dos guts mert zich, meren zich zaine esers; un vos kumt arois dem eigentimer, achuts dos onkuken mit zaine oigen? | ECC 5:10 When hatovah (good things) increase, they are increased that consume them; and what kishron (useful result) is there to the ba'al (owner) thereof, except as an onlooker? |
ECC 5:11 זיס איז דער שלאָף פֿון דעם װאָס אַרבעט, סײַ ער עסט װינציק, סײַ פֿיל, אָבער די זעט פֿון דעם עושר לאָזט אים נישט שלאָפֿן. edit | ECC 5:11 zis iz der shlof fun dem vos arbet, sai er est vintsik, sai fil, ober di zet fun dem oysher lozt im nisht shlofen. | ECC 5:11 The sleep of the oved (working man) is sweet, whether he eat little or much; but the abundance of the oisher (rich man) will not permit him to sleep. |
ECC 5:12 פֿאַראַן אַ פֿאַרדראָסיקער װײטאָג װאָס איך האָב געזען אונטער דער זון: אַן עשירות װאָס װערט געהיט פֿון דעם אײגנטימער אים צום בײזן. edit | ECC 5:12 faran a fardrosiker veitog vos ich hob gezen unter der zun: an eshires vos vert gehit fun dem eigentimer im tsum beizen. | ECC 5:12 There is a grievous ra'ah which I have seen under the shemesh; osher (riches) hoarded by the ba'al thereof to his hurt; |
ECC 5:13 און די עשירות װערט פֿאַרלאָרן אין אַ שלעכטן עסק; און אַז ער האָט אַ זון, בלײַבט גאָרנישט אין זײַן האַנט. edit | ECC 5:13 un di eshires vert farloren in a shlechten esk; un az er hot a zun, blaibt gornisht in zain hant. | ECC 5:13 The same osher (riches) perish by an evil event and he begetteth a ben; thus this one hath nothing in his hand. |
ECC 5:14 אַזױ װי ער איז אַרױס פֿון זײַן מוטערלײַב, גײט ער נאַקעט צוריק, אַזױ װי ער איז געקומען, און קײן זאַך נעמט ער נישט מיט פֿאַר זײַן מי, כּדי ער זאָל עס אַװעקטראָגן אין זײַן האַנט. edit | ECC 5:14 azoi vi er iz arois fun zain muterleib, geit er naket tsurik, azoi vi er iz gekumen, un kein zach nemt er nisht mit far zain mi, kedei er zol es avektrogen in zain hant. | ECC 5:14 As he came forth of the womb of his Em (mother) , arom (naked) shall he return to go as he came, and shall take nothing of his amal (labor) , which he may carry away in his hand. |
ECC 5:15 יאָ, דאָס אױך איז אַ פֿאַרדראָסיקער װײטאָג, װאָס גענױ װי ער איז געקומען, אַזױ גײט ער אַװעק; און װאָס קומט אים אַרױס װאָס ער מיט זיך פֿאַרן װינט? edit | ECC 5:15 yo, dos oich iz a fardrosiker veitog, vos genoi vi er iz gekumen, azoi geit er avek; un vos kumt im arois vos er mit zich faran vint? | ECC 5:15 And this also is a grievous evil, that in every respect as he came, just so shall he go; and what profit hath he that hath toiled for the ruach (wind) ? |
ECC 5:16 דערצו פֿאַרצערט ער אַלע זײַנע טעג אין פֿינצטערניש, און ערגערט זיך אַ סך, און האָט ערגערניש און קרענקעניש און צאָרן. edit | ECC 5:16 dertsu fartsert er ale zaine teg in fintsternish, un ergert zich a sach, un hot ergernish un krenkenish un tsoren. | ECC 5:16 All his yamim also he eateth in choshech, and he hath much ka'as (grief, vexation) and sickness and anger. |
ECC 5:17 אָט װאָס איך האָב אײַנגעזען: בעסער און שענער װאָלט געװען צו עסן און טרינקען, און האָבן װױלטאָג פֿאַר זײַן גאַנצער מי װאָס ער מיט זיך אונטער דער זון אין די געצײלטע טעג פֿון זײַן לעבן װאָס אלֹקים האָט אים געשאָנקען; װאָרום דאָס איז זײַן חלק. edit | ECC 5:17 ot vos ich hob aingezen: beser un shener volt geven tsu esen un trinken, un hoben voiltog far zain gantser mi vos er mit zich unter der zun in di getseilte teg fun zain leben vos Elokim hot im geshonken; vorem dos iz zain chelek. | ECC 5:17 Hinei I have seen it is tov and yafeh for one to eat and to drink, and to find tovah in all his amal (labor) that he toils under the shemesh all the few days of his life, which HaElohim giveth him; for it is his chelek. |
ECC 5:18 און איטלעכער מענטש װאָס אלֹקים שענקט אים עשירות און גיטער, און גיט אים שליטה צו עסן דערפֿון, און צו נעמען זײַן חלק, און זיך װױל צו טאָן פֿאַר זײַן מי, איז דאָס אַ מתּנה פֿון אלֹקים. edit | ECC 5:18 un itlecher mentsh vos Elokim shenkt im eshires un giter, un git im shlite tsu esen derfun, un tsu nemen zain chelek, un zich voil tsu ton far zain mi, iz dos a matone fun Elokim. | ECC 5:18 Also kol ha'adam to whom HaElohim hath given osher and possessions, and hath given him power to eat thereof, and to take his chelek, and to rejoice in his amal; this is the gift of Elohim. |
ECC 5:19 יאָ, ער דאַרף געדענקען אַז די טעג פֿון זײַן לעבן זײַנען נישט פֿיל – װען אלֹקים באַװערט אים נאָך די פֿרײד פֿון זײַן האַרצן. edit | ECC 5:19 yo, er darf gedenken az di teg fun zain leben zainen nisht fil – ven Elokim bavert im noch di freid fun zain hartsen. | ECC 5:19 For he shall not much remember the days of his life; because HaElohim keeps him occupied with simchat libbo (gladness of his heart) . |
ECC 6:1 פֿאַראַן אַן אומגליק װאָס איך האָב געזען אונטער דער זון, און עס איז זײער אָפֿט בײַם מענטשן: edit | ECC 6:1 faran an umglik vos ich hob gezen unter der zun, un es iz zeyer oft baim mentshen: | ECC 6:1 There is a ra'ah which I have seen under the shemesh, and it is a great weight upon the adam; |
ECC 6:2 אַ מענטש װאָס אלֹקים שענקט אים עשירות און גיטער און כּבֿוד, און אים גײט נישט אָפּ פֿאַר זיך קײן זאַך פֿון אַלץ װאָס ער געלוסט, אָבער אלֹקים האָט אים נישט געגעבן קײן שליטה צו עסן דערפֿון, נאָר אַ פֿרעמדער מענטש עסט עס. דאָס איז נישטיקײט, און אַ פֿאַרדראָסיקער װײטאָג. edit | ECC 6:2 a mentsh vos Elokim shenkt im eshires un giter un koved, un im geit nisht op far zich kein zach fun alts vos er gelust, ober Elokim hot im nisht gegeben kein shlite tsu esen derfun, nor a fremder mentsh est es. dos iz nishtikeit, un a fardrosiker veitog. | ECC 6:2 An ish to whom HaElohim hath given osher (riches) , nekhasim (possessions) , and kavod (honor) , so that he wanteth nothing for his nefesh of all that he desireth, yet HaElohim giveth him not shlitah (empowerment) to have enjoyment thereof, but an ish nochri (stranger) hath the enjoyment thereof; this is hevel, and it is a grievous ill. |
ECC 6:3 אַז אַ מענטש זאָל האָבן הונדערט קינדער, און לעבן אַ סך יאָרן, איז, װיפֿל די טעג פֿון זײַנע יאָרן זאָלן זײַן, אױב זײַן זעל זעטיקט זיך נישט פֿון דעם גוטס, און צו מאָל קײן קבֿורה האָט ער נישט, זאָג איך: בעסער פֿון אים איז דעם מפּיל-קינד. edit | ECC 6:3 az a mentsh zol hoben hundert kinder, un leben a sach yoren, iz, vifel di teg fun zaine yoren zolen zain, oib zain zel zetikt zich nisht fun dem guts, un tsu mol kein kvure hot er nisht, zog ich: beser fun im iz dem mapl-kind. | ECC 6:3 If an ish beget a hundredfold, and live shanim rabbot, so that rav be the yamim of his shanim, and his nefesh be not filled with hatovah, and also that he have no kevurah (grave) ; I say, that a nefel (stillborn) is better than he. |
ECC 6:4 װאָרום אין נישטיקײט קומט עס, און אין פֿינצטערניש פֿאַרגײט עס, און אין פֿינצטערניש װערט צוגעדעקט זײַן נאָמען. edit | ECC 6:4 vorem in nishtikeit kumt es, un in fintsternish fargeit es, un in fintsternish vert tsugedekt zain nomen. | ECC 6:4 For he cometh in with hevel, and departeth in choshech, and shmo shall be shrouded with choshech. |
ECC 6:5 עס האָט צו מאָל די זון נישט געזען און נישט געקענט; עס האָט מער נַחַת װי יענער. edit | ECC 6:5 es hot tsu mol di zun nisht gezen un nisht gekent; es hot mer Nachat vi yener. | ECC 6:5 Moreover though he hath not seen the shemesh, nor known any thing, this hath more nakhat (rest, quietness) than the other. |
ECC 6:6 און װען ער זאָל לעבן צװײ מאָל טױזנט יאָר, און נישט אָנזען קײן גוטס, גײען דען נישט אַלע אין אײן אָרט? edit | ECC 6:6 un ven er zol leben tsvei mol toiznt yor, un nisht onzen kein guts, geyen den nisht ale in ein ort? | ECC 6:6 Yea, though he live an elef shanim twice over, yet hath he seen no tovah. Do not all go to mekom echad? |
ECC 6:7 די גאַנצע מי פֿון מענטשן איז פֿאַר זײַן מױל, און פֿון דעסט װעגן װערט די זעל נישט אָנגעפֿילט. edit | ECC 6:7 di gantse mi fun mentshen iz far zain moil, un fun dest vegen vert di zel nisht ongefilt. | ECC 6:7 All the amal (labor) of haAdam is for his mouth, and yet the nefesh is not satisfied. |
ECC 6:8 װאָרום װאָס איז די מעלה פֿון דעם חכם איבער דעם נאַרן? װאָס, פֿון דעם אָרימאַן װאָס פֿאַרשטײט? – װי אומצוגײן מיטן לעבן. edit | ECC 6:8 vorem vos iz di mealah fun dem chochem iber dem naren? vos, fun dem oriman vos farshteit? – vi umtsugein miten leben. | ECC 6:8 For what hath the chacham more than the kesil? What hath the poor man, who has da'as of how to conduct himself before the living? |
ECC 6:9 בעסער זעונג פֿון די אױגן, אײדער װאַנדערניש פֿון דער זעל. דאָס אױך איז נישטיקײט און װינטיאָגעניש. edit | ECC 6:9 beser zeung fun di oigen, eider vandernish fun der zel. dos oich iz nishtikeit un vintiogenish. | ECC 6:9 Better what the eynayim see than the roving of the nefesh; this also is hevel and chasing after ruach. |
ECC 6:10 װאָס געשעט איז לאַנג צוריק אָנגערופֿן געװאָרן מיטן נאָמען, און עס איז באַװוּסט פֿאַרױס װאָס דער מענטש איז; און ער קען זיך נישט האַמפּערן מיט דעם װאָס איז שטאַרקער פֿון אים. edit | ECC 6:10 vos geshet iz lang tsurik ongerufen gevoren miten nomen, un es iz bavust forois vos der mentsh iz; un er ken zich nisht hamperen mit dem vos iz shtarker fun im. | ECC 6:10 That which is, its shem hath already been named, and it is known what adam shall be; neither may he contend with what is stronger than he. |
ECC 6:11 אױב פֿיל װערטער מערן אָפֿט נישטיקײט, װאָס איז די מעלה מיטן מענטשן? edit | ECC 6:11 oib fil verter meren oft nishtikeit, vos iz di mealah miten mentshen? | ECC 6:11 Seeing there be many things that increase hevel, what profit is there for adam? |
ECC 6:12 װאָרום װער װײס װאָס איז בעסער פֿאַרן מענטשן אין לעבן, אין די געצײלטע טעג פֿון זײַן נישטיקן לעבן װאָס ער מאַכט דורך װי אַ שאָטן? װײַל װער קען זאָגן דעם מענטשן, װאָס װעט זײַן נאָך אים אונטער דער זון? edit | ECC 6:12 vorem ver veis vos iz beser faran mentshen in leben, in di getseilte teg fun zain nishtiken leben vos er macht durch vi a shoten? vail ver ken zogen dem mentshen, vos vet zain noch im unter der zun? | ECC 6:12 For who has da'as what is tov for adam in this life, all the few days of his chayyei hevel which he spendeth as a shadow? For who can tell adam what shall be after him under the shemesh? |
ECC 7:1 אַ גוטער נאָמען איז בעסער פֿון גוטן אײל; און דער טאָג פֿון טױט, פֿון דעם טאָג װאָס מע װערט געבאָרן. edit | ECC 7:1 a guter nomen iz beser fun guten eil; un der tog fun toit, fun dem tog vos me vert geboren. | ECC 7:1 A shem tov is better than precious ointment; and the yom hamavet than the day of oneʼs birth. |
ECC 7:2 בעסער צו גײן אין הױז פֿון טרױער, אײדער צו גײן אין הױז פֿון אַ סעודה; װײַל דאָס איז דער סוף פֿון יעטװעדער מענטשן, און דער לעבעדיקער דאַרף זיך נעמען צום האַרצן. edit | ECC 7:2 beser tsu gein in hoiz fun troier, eider tsu gein in hoiz fun a sude; vail dos iz der sof fun yetveder mentshen, un der lebediker darf zich nemen tsum hartsen. | ECC 7:2 It is better to go to the bais evel (house of mourning) , than to go to the bais mishteh (house of feasting) ; for that is the sof (end, conclusion) of kol haAdam; and the living will take it to heart. |
ECC 7:3 בעסער קומער אײדער געלעכטער, װאָרום אַז דער פּנים איז טרױעריק, איז בעסער פֿאַרן האַרצן. edit | ECC 7:3 beser kumer eider gelechter, vorem az der ponem iz troierik, iz beser faran hartsen. | ECC 7:3 Ka'as (sorrow) is better than laughter; for sadness of the countenance is good for the lev. |
ECC 7:4 דאָס האַרץ פֿון די קלוגע איז אין הױז פֿון טרױער, און דאָס האַרץ פֿון די נאַרן אין הױז פֿון פֿרײד. edit | ECC 7:4 dos harts fun di kluge iz in hoiz fun troier, un dos harts fun di naren in hoiz fun freid. | ECC 7:4 The lev of chachamim is in the bais evel (house of mourning) ; but the lev of kesilim is in the bais simchah. |
ECC 7:5 בעסער צו הערן דעם אָנגעשרײ פֿון אַ קלוגן, אײדער מע זאָל הערן דאָס לױבגעזאַנג פֿון נאַרן. edit | ECC 7:5 beser tsu heren dem ongeshrei fun a klugen, eider me zol heren dos loibgezang fun naren. | ECC 7:5 It is better to hear the rebuke of the chacham, than for an ish to hear the shir kesilim. |
ECC 7:6 װאָרום אַזױ װי דאָס קנאַקן פֿון דערנער אונטערן טאָפּ, אַזױ איז דאָס געלעכטער פֿון דעם נאַרן. און דאָס אױך איז נישטיקײט. edit | ECC 7:6 vorem azoi vi dos knaken fun derner unteren top, azoi iz dos gelechter fun dem naren. un dos oich iz nishtikeit. | ECC 7:6 For as is the crackling of thorns under a pot, so is the laughter of the kesil; this also is hevel. |
ECC 7:7 פֿאַר װאָר, רױב צעדולט דעם חכם, און שוחד פֿירט איבער דאָס האַרץ. edit | ECC 7:7 far vor, roib tsedult dem chochem, un shochad firt iber dos harts. | ECC 7:7 Surely oppression maketh a chacham mad; and a bribe corrupts the heart. |
ECC 7:8 בעסער דער סוף פֿון אַ זאַך אײדער איר אָנהײב; בעסער אײַנגעהאַלטן אין געמיט, אײדער האָפֿערדיק אין געמיט. edit | ECC 7:8 beser der sof fun a zach eider ir onheib; beser aingehalten in gemit, eider hoferdik in gemit. | ECC 7:8 Better is the acharit (end) of a thing than the reshit (beginning) thereof; and erech ruach (patience) is better than gavoah ruach (haughtiness) . |
ECC 7:9 זאָלסט נישט זײַן האַסטיק אין דײַן געמיט צו װערן אין כּעס, װאָרום כּעס רוט אין בוזעם פֿון די נאַרן. edit | ECC 7:9 zolst nisht zain hastik in dain gemit tsu veren in kaas, vorem kaas rut in buzem fun di naren. | ECC 7:9 Be not hasty in thy ruach to be angry; for ka'as (anger) resteth in the kheyk (bosom) of kesilim. |
ECC 7:10 זאָלסט נישט זאָגן: װי איז דאָס, װאָס די פֿריִערדיקע טעג זײַנען געװען בעסער װי די איצטיקע? װאָרום נישט פֿון חכמה פֿרעגסטו װעגן דעם. edit | ECC 7:10 zolst nisht zogen: vi iz dos, vos di frierdike teg zainen geven beser vi di itstike? vorem nisht fun chochme fregstu vegen dem. | ECC 7:10 Say thou not, What is the cause that the yamim harishonim were better than these? For it is not because of chochmah that thou dost inquire concerning this. |
ECC 7:11 גוט איז חכמה מיט אַ נחלה, און אַ מעלה פֿאַר די װאָס זעען די זון. edit | ECC 7:11 gut iz chochme mit a nachle, un a mealah far di vos zeen di zun. | ECC 7:11 Chochmah is good with a nachalah (inheritance) ; and by it there is an advantage to them that see the shemesh. |
ECC 7:12 װאָרום חכמה איז אַ באַשירעמונג, געלט איז אַ באַשירעמונג, אָבער די מעלה פֿון קענשאַפֿט איז, װאָס חכמה האַלט אױף דאָס לעבן פֿון דעם װאָס האָט זי. edit | ECC 7:12 vorem chochme iz a bashiremung, gelt iz a bashiremung, ober di mealah fun kenshaft iz, vos chochme halt oif dos leben fun dem vos hot zi. | ECC 7:12 For chochmah is a protective tzel (shade) , and kesef is as well; but the advantage of da'as is, that chochmah giveth chayyim (life) to them that possess it. |
ECC 7:13 קוק אָן דאָס װערק פֿון אלֹקים; װאָרום װער קען אױסגלײַכן װאָס ער האָט געמאַכט קרום? edit | ECC 7:13 kuk on dos verk fun Elokim; vorem ver ken oisglaichen vos er hot gemacht krum? | ECC 7:13 Consider the ma'aseh HaElohim; for who can make straight what Hashem hath made crooked? |
ECC 7:14 אין טאָג פֿון גליק זײַ גליקלעך, און אין טאָג פֿון אומגליק קוק זיך אַרום – דאָס אױך אַזױ װי יענס האָט אלֹקים געמאַכט – װאָרום דער מענטש װעט דערנאָך גאָרנישט שפּירן. edit | ECC 7:14 in tog fun glik zai gliklech, un in tog fun umglik kuk zich arum – dos oich azoi vi yens hot Elokim gemacht – vorem der mentsh vet dernoch gornisht Shaphiren. | ECC 7:14 In the yom tovah be joyful, but in the yom ra'ah consider: HaElohim also hath set the one over against the other in such a way that adam may not find out anything that will come after him. |
ECC 7:15 אַלץ האָב איך געזען אין מײַנע נישטיקע טעג: פֿאַראַן אַ צדיק װאָס גײט אונטער אין זײַן צדיקות, און פֿאַראַן אַ רָשע װאָס איז מאריך-ימים אין זײַן שלעכטיקײט. edit | ECC 7:15 alts hob ich gezen in maine nishtike teg: faran a tsadik vos geit unter in zain tesdikes, un faran a roshe vos iz mairech-imim in zain shlechtikeit. | ECC 7:15 All things have I seen in the yamim of my hevel; there is a tzaddik that perisheth in his tzedakah, and there is a rasha that prolongeth his life in his ra'ah. |
ECC 7:16 זאָלסט נישט זײַן צו פֿיל צדיק, און זאָלסט זיך נישט קליגן איבריקס; נאָך װאָס זאָלסטו זיך אומברענגען? edit | ECC 7:16 zolst nisht zain tsu fil tsadik, un zolst zich nisht kligen ibriks; noch vos zolstu zich umbrengen? | ECC 7:16 Do not be over much the tzaddik nor over much the chacham; why cause thyself desolation? |
ECC 7:17 זאָלסט נישט זײַן צו שלעכט, און זאָלסט נישט זײַן קײן נאַר; נאָך װאָס זאָלסטו שטאַרבן פֿאַר דער צײַט? edit | ECC 7:17 zolst nisht zain tsu shlecht, un zolst nisht zain kein nor; noch vos zolstu shtarben far der tsait? | ECC 7:17 Be not over much resha, neither be thou foolish; why shouldest thou die before thy time? |
ECC 7:18 גוט איז דו זאָלסט זיך האַלטן אָן דעם, און אױך פֿון יענעם נישט אָפּלאָזן דײַן האַנט; װאָרום דער װאָס האָט מורא פֿאַר אלֹקים, קומט דורך מיט בײדע. edit | ECC 7:18 gut iz du zolst zich halten on dem, un oich fun yenem nisht oplozen dain hant; vorem der vos hot moire far Elokim, kumt durch mit beide. | ECC 7:18 It is good that thou holdest fast to the one and withdrawest not thine hand from the other; for he is a yire Elohim (G-d fearer) who shall fulfill both. |
ECC 7:19 די חכמה באַשיצט דעם חכם מער װי צען געװעלטיקער װאָס זײַנען אין שטאָט. edit | ECC 7:19 di chochme bashitst dem chochem mer vi tsen geveltiker vos zainen in shtot. | ECC 7:19 Chochmah makes one chacham stronger than asarah shalitim (ten rulers) which are in the city. |
ECC 7:20 װאָרום נישטאָ אַ מענטש אַ צדיק אױף דער ערד װאָס זאָל טאָן לױטער גוטס, און נישט זינדיקן . edit | ECC 7:20 vorem nishto a mentsh a tsadik oif der erd vos zol ton loiter guts, un nisht zindiken . | ECC 7:20 For there is not a tzaddik upon earth, that doeth tov, and sinneth not. |
ECC 7:21 זאָלסט אױך נישט לײגן דײַן האַרץ אױף אַלע װערטער װאָס מע רעדט, כּדי זאָלסט נישט הערן װי דײַן קנעכט שילט דיך; edit | ECC 7:21 zolst oich nisht leigen dain harts oif ale verter vos me redt, kedei zolst nisht heren vi dain knecht shilt dich; | ECC 7:21 Also take no heed unto kol devarim that are spoken; lest thou hear thy eved curse thee; |
ECC 7:22 װאָרום דײַן האַרץ װײס אַז פֿיל מאָל האָסט דו אױך געשאָלטן אַנדערע. edit | ECC 7:22 vorem dain harts veis az fil mol host du oich gesholten andere. | ECC 7:22 For oftentimes also thine own lev hath da'as that thou thyself likewise hast cursed others. |
ECC 7:23 דאָס אַלץ האָב איך אױסגעפּרוּװט מיט חכמה; איך האָב געזאָגט: איך װעל קלוג װערן; אָבער עס איז געװען װײַט פֿון מיר. edit | ECC 7:23 dos alts hob ich oisgepruvet mit chochme; ich hob gezogt: ich vel klug veren; ober es iz geven vait fun mir. | ECC 7:23 I tested all this with chochmah; I said, I will be wise; but it was far from me. |
ECC 7:24 דאָס װאָס איז װײַט און טיף-טיף, װער קען עס אױסגעפֿינען? edit | ECC 7:24 dos vos iz vait un tif-tif, ver ken es oisgefinen? | ECC 7:24 That which is far off, and exceeding deep, whose chochmah can find it out? |
ECC 7:25 איך האָב מיך אַרומגעדרײט, און מײַן האַרץ איז געװען אױף צו פֿאַרשטײן און צו פֿאָרשן און זוכן חכמה און אַ חֶשבוֹן, און צו דערקענען אַז שלעכטיקײט איז טיפּשות, און נאַרישקײט איז משוגעת. edit | ECC 7:25 ich hob mich arumgedreit, un main harts iz geven oif tsu farshtein un tsu forshen un zuchen chochme un a Cheshbon, un tsu derkenen az shlechtikeit iz tipshes, un narishkeit iz meshugas. | ECC 7:25 I applied mine lev to have da'as, and to search, and to seek out chochmah, and the cheshbon (scheme, plan) of things, and to have da'as of resha (wickedness) of kesel (stupidity) , even of sichlut (folly) and holelot (madness) . |
ECC 7:26 און איך געפֿין אַז ביטערער פֿון טױט איז די פֿרױ, װאָס איר האַרץ איז פּאַסטקעס און נעצן, אירע הענט זײַנען בינדשטריק. דער װאָס איז װױלגעפֿעלן פֿאַר אלֹקים, װערט אַנטרונען פֿון איר, און דער זינדיקער װערט געפֿאַנגען פֿון איר. edit | ECC 7:26 un ich gefin az biterer fun toit iz di froi, vos ir harts iz pastkes un netsen, ire hent zainen bindshtrik. der vos iz voilgefelen far Elokim, vert antrunen fun ir, un der zindiker vert gefangen fun ir. | ECC 7:26 And I find more mar (bitter) than mavet the isha, whose lev is snares and traps, and her hands are as chains; whoso pleaseth HaElohim shall escape from her; but the choteh (sinner) shall be ensnared by her. |
ECC 7:27 זע, דאָס האָב איך אױסגעפֿונען, זאָגט קהלת, װען איך האָב צוגעלײגט אײנס צום אַנדערן, כּדי צו געפֿינען דעם חֶשבוֹן. edit | ECC 7:27 ze, dos hob ich oisgefunen, zogt Kohelet, ven ich hob tsugeleigt eins tsum anderen, kedei tsu gefinen dem Cheshbon. | ECC 7:27 Look, this have I discovered, saith Kohelet, adding one point to another to find out the cheshbon (the scheme, plan of things) ; |
ECC 7:28 װאָס מײַן זעל זוכט נאָכאַנאַנד, און איך געפֿין נישט: אײן מאַן צװישן טױזנט האָב איך געפֿונען, אָבער אַ פֿרױ צװישן די אַלע האָב איך נישט געפֿונען. edit | ECC 7:28 vos main zel zucht nochanand, un ich gefin nisht: ein man tsvishen toiznt hob ich gefunen, ober a froi tsvishen di ale hob ich nisht gefunen. | ECC 7:28 Which yet my nefesh seeketh, but I have not found; one man among a thousand have I found, but a woman among all those have I not found. |
ECC 7:29 זע, דאָס אַלײן האָב איך אױסגעפֿונען, אַז אלֹקים האָט באַשאַפֿן דעם מענטשן גלײַך, אָבער זײ האָבן געזוכט פֿיל אױסטראַכטענישן. edit | ECC 7:29 ze, dos alein hob ich oisgefunen, az Elokim hot bashafen dem mentshen glaich, ober zei hoben gezucht fil oistrachtenishen. | ECC 7:29 Lo, this only have I found, that HaElohim hath made man yashar (upright) ; but they have sought out chishvonot rabbim (many schemes) . |
ECC 8:1 װער איז װי דער חכם? און װער װײס דעם באַשײד פֿון אַ זאַך? אַ מענטשנס חכמה באַלײַכט זײַן פּנים, און די פֿאַרשײַטקײט פֿון זײַן פּנים װערט פֿאַרביטן. edit | ECC 8:1 ver iz vi der chochem? un ver veis dem basheid fun a zach? a mentshns chochme balaicht zain ponem, un di farshaitkeit fun zain ponem vert farbaiten. | ECC 8:1 Who is the chacham? And who knoweth the pesher (interpretation, explanation) of a thing? A manʼs chochmah maketh his face bright, and the rudeness of his face is changed. |
ECC 8:2 איך זאָג: היט דעם מלכס באַפֿעל פֿון װעגן דער שבֿועה צו אלֹקים. edit | ECC 8:2 ich zog: hit dem melechs bafel fun vegen der shvue tsu Elokim. | ECC 8:2 I counsel thee to keep the kingʼs commandment, and that because of the shevuat Elohim (the oath of G-d) . |
ECC 8:3 זאָלסט נישט אַװעקגײן איבעראײַלט פֿון זײַן פּנים; זאָלסט נישט צושטײן צו אַ שלעכטער זאַך, װאָרום אַלץ װאָס ער װיל, טוט ער. edit | ECC 8:3 zolst nisht avekgein iberailt fun zain ponem; zolst nisht tsushtein tsu a shlechter zach, vorem alts vos er vil, tut er. | ECC 8:3 Be not hasty to go out of his sight; stand not in a rah (an evil matter) ; for he executeth whatsoever pleaseth him. |
ECC 8:4 מחמת דאָס װאָרט פֿון דעם מלך איז געװעלטיקונג; און װער קען אים זאָגן: װאָס טוסטו? edit | ECC 8:4 machmas dos vort fun dem melech iz geveltikung; un ver ken im zogen: vos tustu? | ECC 8:4 For the devar melech is shilton (supreme) , and who may say unto him, What doest thou? |
ECC 8:5 דער װאָס װיל נישט װיסן פֿון קײן בײז געשעעניש, היט דאָס געבאָט, און דעם קלוגנס האַרץ װײס אַז פֿאַראַן אַ צײַט און אַ משפּט. edit | ECC 8:5 der vos vil nisht visen fun kein beiz gesheenish, hit dos gebot, un dem klugns harts veis az faran a tsait un a mishpot. | ECC 8:5 Whoso is shomer mitzvah shall meet no harm; and a lev of a chacham discerneth both et (time) and mishpat (judgment) . |
ECC 8:6 װאָרום פֿאַר יעטװעדער זאַך איז דאָ אַ צײַט און אַ משפּט, װײַל דאָס בײז פֿון דעם מענטשן איז גרױס אױף אים. edit | ECC 8:6 vorem far yetveder zach iz do a tsait un a mishpot, vail dos beiz fun dem mentshen iz grois oif im. | ECC 8:6 Because every matter has its et (time) and mishpat (judgment) , though the ra'at haAdam be great upon him. |
ECC 8:7 װאָרום ער װײס נישט װאָס װעט געשען; װאָרום װען עס דאַרף געשען, װער װעט עס אים זאָגן? edit | ECC 8:7 vorem er veis nisht vos vet geshen; vorem ven es darf geshen, ver vet es im zogen? | ECC 8:7 For he has no da'as of that which shall be; for who can tell him how it will be? |
ECC 8:8 קײן מענטש געװעלטיקט נישט איבערן װינט, צו קענען אײַנהאַלטן דעם װינט, און נישטאָ קײן געװעלטיקונג אין טאָג פֿון טױט, און נישטאָ קײן אורלױב אין מלחמה, און דאָס בײז װעט נישט ראַטעװען זײַן טוער. edit | ECC 8:8 kein mentsh geveltikt nisht iberen vint, tsu kenen ainhalten dem vint, un nishto kein geveltikung in tog fun toit, un nishto kein urloib in milchome, un dos beiz vet nisht rateven zain tuer. | ECC 8:8 There is no adam that hath power over the ruach to restrain ruach; neither hath he shilton (power) over the yom hamavet; and there is no discharge in war; neither shall resha deliver its possessor. |
ECC 8:9 דאָס אַלץ האָב איך געזען, און האָב מיר אַרײַנגענומען אין האַרצן װעגן יעטװעדער טוּונג װאָס װערט געטאָן אונטער דער זון, בעת אײן מענטש געװעלטיקט איבערן אַנדערן אים שלעכטס צו טאָן. edit | ECC 8:9 dos alts hob ich gezen, un hob mir araingenumen in hartsen vegen yetveder tuung vos vert geton unter der zun, beis ein mentsh geveltikt iberen anderen im shlechts tsu ton. | ECC 8:9 All this have I seen, and applied my lev unto every ma'aseh (labor, work) that has been done under the shemesh wherein one adam ruleth over another adam to the otherʼs hurt. |
ECC 8:10 און אַזױ האָב איך געזען אַז רשָעים זײַנען באַגראָבן געװאָרן, און זײַנען געקומען צו זײער רו, און די װאָס האָבן געטאָן רעכט זײַנען אַװעק פֿון דעם הײליקן אָרט, און זײַנען פֿאַרגעסן געװאָרן אין שטאָט. דאָס אױך איז נישטיקײט. edit | ECC 8:10 un azoi hob ich gezen az reshoiem zainen bagroben gevoren, un zainen gekumen tsu zeyer ru, un di vos hoben geton recht zainen avek fun dem heiliken ort, un zainen fargesen gevoren in shtot. dos oich iz nishtikeit. | ECC 8:10 And so I saw the resha'im buried, who had come and gone out of the mekom kadosh (the holy place) , and they were forgotten in the city where they had done such things; this is also hevel. |
ECC 8:11 װײַל דער פּסק פֿאַר די שלעכטע מעשׂים װערט נישט געטאָן אױף גיך, דערום דערװעגט זיך דאָס האַרץ פֿון די מענטשנקינדער אין זײ צו טאָן שלעכטס; edit | ECC 8:11 vail der psk far di shlechte meisim vert nisht geton oif gich, derum dervegt zich dos harts fun di mentshnkinder in zei tsu ton shlechts; | ECC 8:11 Because pitgam (sentence) against a ma'aseh hara'ah (an evil work) is not executed speedily, therefore the lev of the bnei haAdam is fully set in them to do rah. |
ECC 8:12 װאָרום אַ זינדיקער טוט הונדערט מאָל שלעכטס, און מע פֿאַרלענגערט אים. אָבער איך װײס פֿאָרט אַז די װאָס האָבן מורא פֿאַר אלֹקים װעט זײַן גוט, װײַל זײ האָבן מורא פֿאַר אים; edit | ECC 8:12 vorem a zindiker tut hundert mol shlechts, un me farlengert im. ober ich veis fort az di vos hoben moire far Elokim vet zain gut, vail zei hoben moire far im; | ECC 8:12 Though a choteh do rah an hundred times, and his yamim be prolonged, yet surely I know that it shall be well with them that fear HaElohim, which fear before Hashem ; |
ECC 8:13 און דעם רָשע װעט זײַן נישט גוט, און אַזױ װי אַ שאָטן װעט ער נישט מאריך ימים זײַן, װײַל ער האָט נישט מורא פֿאַר אלֹקים. edit | ECC 8:13 un dem roshe vet zain nisht gut, un azoi vi a shoten vet er nisht mairech yamim zain, vail er hot nisht moire far Elokim. | ECC 8:13 But it shall not be well with the rasha, neither shall he lengthen his yamim like a tzel (shadow) ; because he feareth not before Elohim. |
ECC 8:14 פֿאַראַן אַ נישטיקײט װאָס געשעט אױף דער ערד: װאָס עס זײַנען פֿאַראַן צדיקים װאָס זײ גײט װעדליק די מעשׂים פֿון די רשָעים, און פֿאַראַן רשָעים װאָס זײ גײט װעדליק די מעשׂים פֿון די צדיקים. האָב איך געזאָגט: דאָס אױך איז נישטיקײט. edit | ECC 8:14 faran a nishtikeit vos geshet oif der erd: vos es zainen faran tsadikim vos zei geit vedlik di meisim fun di reshoiem, un faran reshoiem vos zei geit vedlik di meisim fun di tsadikim. hob ich gezogt: dos oich iz nishtikeit. | ECC 8:14 There is a hevel which is done upon ha'aretz; that there be tzaddikim, unto whom it happeneth according to the ma'aseh haresha'im; again, there be resha'im, to whom it happeneth according to the ma'aseh hatzaddikim; I say that this also is hevel. |
ECC 8:15 און איך האָב געלױבט די פֿרײד, װאָרום נישטאָ בעסערס פֿאַרן מענטשן אונטער דער זון, װי צו עסן און טרינקען און זײַן פֿרײלעך, און אַז דאָס זאָל אים באַלײטן אין זײַן מי, דורך די טעג פֿון זײַן לעבן װאָס אלֹקים האָט אים געשאָנקען אונטער דער זון. edit | ECC 8:15 un ich hob geloibt di freid, vorem nishto besers faran mentshen unter der zun, vi tsu esen un trinken un zain freilech, un az dos zol im baleiten in zain mi, durch di teg fun zain leben vos Elokim hot im geshonken unter der zun. | ECC 8:15 Then I commended simchah, because a man hath no better thing under the shemesh, than to eat, and to drink, and to have simchah; for that shall accompany him in his amal the yamim of his life, which HaElohim giveth him under the shemesh. |
ECC 8:16 אַזױ װי איך האָב אָפּגעגעבן מײַן האַרץ צו קענען חכמה, און צו זען די טועניש װאָס װערט געטאָן אױף דער ערד – װאָרום סײַ בײַ טאָג סײַ בײַ נאַכט זעט דער מענטש נישט אָן קײן שלאָף אין זײַנע אױגן – edit | ECC 8:16 azoi vi ich hob opgegeben main harts tsu kenen chochme, un tsu zen di tuenish vos vert geton oif der erd – vorem sai bai tog sai bai nacht zet der mentsh nisht on kein shlof in zaine oigen – | ECC 8:16 When I applied mine lev to have da'as of chochmah, and to see the business that is done upon ha'aretz, though oneʼs eynayim see sleep neither yom nor lailah, |
ECC 8:17 האָב איך געזען אין אַלע מעשׂים פֿון אלֹקים, אַז דער מענטש קען נישט אױסגעפֿינען די מעשׂים װאָס װערן געטאָן אונטער דער זון; װאָרום װי דער מענטש זאָל זיך מיִען צו זוכן, װעט ער עס נישט געפֿינען; און אַפֿילו אַז דער חכם זאָגט, ער װײס עס, קען ער עס נישט אױסגעפֿינען. edit | ECC 8:17 hob ich gezen in ale meisim fun Elokim, az der mentsh ken nisht oisgefinen di meisim vos veren geton unter der zun; vorem vi der mentsh zol zich mien tsu zuchen, vet er es nisht gefinen; un afile az der chochem zogt, er veis es, ken er es nisht oisgefinen. | ECC 8:17 then I beheld kol ma'aseh HaElohim, that haAdam cannot comprehend the ma'aseh that is done under the shemesh; because though haAdam labor to seek it out, yet he shall not comprehend it; moreover, though a chacham claim to have da'as of it, yet shall he not be able to comprehend it. |
ECC 9:1 װאָרום דאָס אַלץ האָב איך מיר אַרײַנגענומען אין האַרצן, כּדי קלאָר צו מאַכן דאָס אַלץ: אַז די צדיקים און די חכמים מיט זײערע מעשׂים זײַנען אין דער האַנט פֿון אלֹקים; סײַ ליבשאַפֿט, סײַ שׂינאה – דער מענטש װײס נישט; אַלץ ליגט זײ פֿאַרױס. edit | ECC 9:1 vorem dos alts hob ich mir araingenumen in hartsen, kedei klor tsu machen dos alts: az di tsadikim un di chachomim mit zeyere meisim zainen in der hant fun Elokim; sai libshaft, sai sine – der mentsh veis nisht; alts ligt zei forois. | ECC 9:1 All this I took to my lev, explaining it all, that the tzaddikim, and the chachamim, and their works, are in the yad HaElohim; adam does not have da'as of whether it will be ahavah or sinah; all lies before him. |
ECC 9:2 אַלצדינג װי פֿאַר אַלעמען; אײן טראַף פֿאַר דעם צדיק און פֿאַר דעם רָשע, פֿאַר דעם גוטן און דעם רײנעם, און פֿאַר דעם אומרײנעם, און פֿאַר דעם װאָס שלאַכט אַ קָרבָּן, און פֿאַר דעם װאָס שלאַכט נישט; אַזױ דער גוטער אַזױ דער זינדיקער, דער װאָס שװערט װי דער װאָס שײַט זיך פֿון אַ שבֿועה. edit | ECC 9:2 altsding vi far alemen; ein traf far dem tsadik un far dem roshe, far dem guten un dem reinem, un far dem umreinem, un far dem vos shlacht a korben, un far dem vos shlacht nisht; azoi der guter azoi der zindiker, der vos shvert vi der vos shait zich fun a shvue. | ECC 9:2 All things come alike to all; there is one mikreh (fortune) to the tzaddik, and to the rasha; to the tov and to the tahor, and to the tameh; to him that sacrificeth, and to him that sacrificeth not; as is the tov, so is the choteh; and he that sweareth, as he that feareth a shevuah (an oath) . |
ECC 9:3 דאָס איז דאָס בײז אין אַלץ װאָס געשעט אונטער דער זון, װאָס אײן טראַף איז פֿאַר אַלעמען, און אױך איז דאָס האַרץ פֿון די מענטשנקינדער פֿול מיט בײז, און משוגעת איז אין זײער האַרצן בײַ זײער לעבן, און דערנאָך גײען זײ צו די טױטע. edit | ECC 9:3 dos iz dos beiz in alts vos geshet unter der zun, vos ein traf iz far alemen, un oich iz dos harts fun di mentshnkinder ful mit beiz, un meshugas iz in zeyer hartsen bai zeyer leben, un dernoch geyen zei tsu di toite. | ECC 9:3 This is a rah among all things that are done under the shemesh, that there is one mikreh (fortune) unto all; yea, also the lev of the bnei haAdam is full of rah, and holelot (madness) is in their lev while they live, and after that they go to the mesim. |
ECC 9:4 װאָרום בײַ דעם װאָס איז נאָך באַהעפֿט צו אַלע לעבעדיקע איז דאָ אַ האָפֿענונג, װײַל אַ לעבעדיקן הונט איז בעסער װי אַ טױטן לײב. edit | ECC 9:4 vorem bai dem vos iz noch baheft tsu ale lebedike iz do a hofenung, vail a lebediken hunt iz beser vi a toiten laib. | ECC 9:4 For to him that is joined to all the living there is bitachon; for a kelev chai (living dog) is better than an aryeh hamet (dead lion) . |
ECC 9:5 װאָרום די לעבעדיקע װײסן אַז זײ װעלן שטאַרבן, אָבער די טױטע װײסן גאָרנישט, און זײ האָבן נישט מער קײן לױן; װאָרום זײער זָכר איז פֿאַרגעסן. edit | ECC 9:5 vorem di lebedike veisen az zei velen shtarben, ober di toite veisen gornisht, un zei hoben nisht mer kein loin; vorem zeyer zocher iz fargesen. | ECC 9:5 For the living have da'as that they shall die; but the mesim do not have da'as of anything, neither have they any more a sachar, for the memory of them is forgotten. |
ECC 9:6 אי זײער ליבשאַפֿט אי זײער שׂינאה אי זײער קנאה איז לאַנג אונטערגעגאַנגען, און זײ האָבן קײן מאָל מער נישט קײן חלק אין אַלץ װאָס װערט געטאָן אונטער דער זון. edit | ECC 9:6 i zeyer libshaft i zeyer sine i zeyer kine iz lang untergegangen, un zei hoben kein mol mer nisht kein chelek in alts vos vert geton unter der zun. | ECC 9:6 Also their ahavah, and their sinah, and their kina, is now perished; neither have they any more a chelek l'olam in any thing that is done under the shemesh. |
ECC 9:7 גײ עס מיט שִׂמחה דײַן ברױט, און טרינק מיט אַ פֿרײלעכן האַרצן דײַן װײַן, װאָרום אלֹקים האָט שױן באַװיליקט דײַנע מעשׂים. edit | ECC 9:7 gei es mit simcha dain broit, un trink mit a freilechen hartsen dain vain, vorem Elokim hot shoin bavilikt daine meisim. | ECC 9:7 Go thy way, eat thy lechem with simchah, and drink thy yayin with a lev tov; for HaElohim now accepteth thy ma'asim. |
ECC 9:8 צו יעטװעדער צײַט זאָלן דײַנע בגדים זײַן װײַס, און אײל זאָל נישט פֿעלן אױף דײַן קאָפּ. edit | ECC 9:8 tsu yetveder tsait zolen daine begadim zain vais, un eil zol nisht felen oif dain kop. | ECC 9:8 Let thy garments be always white; and let thy head lack no shemen (ointment) . |
ECC 9:9 געניס דאָס לעבן מיט דער װײַב װאָס דו האָסט ליב, אַלע טעג פֿון דײַן נישטיקן לעבן װאָס מע האָט דיר געשאָנקען אונטער דער זון, אַלע דײַנע נישטיקע טעג; װאָרום דאָס איז דײַן חלק אין לעבן, און אין דײַן מי װאָס דו מיסט זיך אונטער דער זון. edit | ECC 9:9 genis dos leben mit der vaib vos du host lib, ale teg fun dain nishtiken leben vos me hot dir geshonken unter der zun, ale daine nishtike teg; vorem dos iz dain chelek in leben, un in dain mi vos du mist zich unter der zun. | ECC 9:9 Live joyfully with the isha whom thou lovest all the days of thy chayyei hevel, which he hath given thee under the shemesh, all the days of thy hevel; for that is thy chelek in this life, and in thy amal (toil) which thou laborest under the shemesh. |
ECC 9:10 אַלץ װאָס דײַן האַנט פֿאַרמאָגט צו טאָן מיט דײַן כּוֹח, טו, װאָרום נישטאָ קײן טאָן, אָדער אױסרעכענונג, אָדער קענשאַפֿט, אָדער חכמה, אין דער שְׁאֹול װאָס דו גײַסט אַהין. edit | ECC 9:10 alts vos dain hant farmogt tsu ton mit dain koiech, tu, vorem nishto kein ton, oder oisrechenung, oder kenshaft, oder chochme, in der Sheol vos du gaist ahin. | ECC 9:10 Whatsoever thy hand findeth to do, do it with thy koach; for there is no ma'aseh, nor cheshbon, nor da'as, nor chochmah in Sheol, whither thou goest. |
ECC 9:11 איך האָב װידער געזען אונטער דער זון, אַז נישט די פֿלינקע געװינען דעם געװעטלױף, און נישט די גיבוֹרים די מלחמה, און אױך נישט די חכמים ברױט, און אױך נישט די פֿאַרשטאַנדיקע עשירות, און אױך נישט די װױלקענעװדיקע חן; נאָר צײַט און צופֿאַל טרעפֿט זײ אַלעמען. edit | ECC 9:11 ich hob vider gezen unter der zun, az nisht di flinke gevinen dem gevetloif, un nisht di giborim di milchome, un oich nisht di chachomim broit, un oich nisht di forshtandike eshires, un oich nisht di voilkenevdike Chen; nor tsait un tsufal treft zei alemen. | ECC 9:11 I returned, and saw under the shemesh, that the race is not to the swift, nor the battle to the gibborim, neither yet lechem to the chachamim, nor yet osher to the intelligent, nor yet chen (favor) to the experts; but et (time) and pega (chance) happeneth to them all. |
ECC 9:12 װאָרום דער מענטש װײס צו מאָל נישט זײַן צײַט; אַזױ װי פֿיש װאָס װערן געכאַפּט אין אַ בײזער נעץ, און אַזױ װי פֿױגלען װאָס װערן געכאַפּט אין אַ פּאַסטקע, אַזױ װי זײ, װערן די מענטשנקינדער געפֿאַנגען אין אַ בײזער צײַט, װען זי פֿאַלט אױף זײ פּלוצלינג. edit | ECC 9:12 vorem der mentsh veis tsu mol nisht zain tsait; azoi vi fish vos veren gechapt in a beizer nets, un azoi vi foiglen vos veren gechapt in a pastke, azoi vi zei, veren di mentshnkinder gefangen in a beizer tsait, ven zi falt oif zei plutsling. | ECC 9:12 For haAdam also hath no da'as of his et (time, hour) ; as the dagim that are caught in a metzodah rah (evil net) , and as the birds that are trapped in the pach (snare) , so are the Bnei HaAdam snared in an et ra'ah (evil time) , when it falleth suddenly upon them. |
ECC 9:13 אָבער דאָס האָב איך געזען פֿאַר חכמה אונטער דער זון, און דאָס איז גרױס בײַ מיר: edit | ECC 9:13 ober dos hob ich gezen far chochme unter der zun, un dos iz grois bai mir: | ECC 9:13 This chochmah have I seen also under the shemesh, and it seemed gedolah (great) unto me: |
ECC 9:14 געװען אַ קלײנע שטאָט מיט װינציק מענטשן אין איר; איז אױף איר געקומען אַ גרױסער מלך, און האָט זי אַרומגערינגלט, און געבױט אַרום איר גרױסע באַלעגערװערק. edit | ECC 9:14 geven a kleine shtot mit vintsik mentshen in ir; iz oif ir gekumen a groiser melech, un hot zi arumgeringlt, un geboit arum ir groise balegerverk. | ECC 9:14 There was an ir ketanah (little city) , and few men within it; and there came a melech gadol against it, and besieged it, and built metzorim gedolim (huge siegeworks) against it. |
ECC 9:15 האָט מען געפֿונען אין איר אַן אָרימאַן אַ חכם, און ער האָט געראַטעװעט די שטאָט מיט זײַן חכמה; הגם קײן מענטש האָט נישט געדאַכט אָן דעם דאָזיקן אָרימאַן. edit | ECC 9:15 hot men gefunen in ir an oriman a chochem, un er hot geratevet di shtot mit zain chochme; hagam kein mentsh hot nisht gedacht on dem doziken oriman. | ECC 9:15 Now there was found in it a poor chacham, and he by his chochmah delivered the city; yet no man remembered that same poor man. |
ECC 9:16 האָב איך געזאָגט: בעסער חכמה אײדער גבֿורה; הגם די חכמה פֿון אָרימאַן װערט פֿאַראַכט {בזה} , און זײַנע װערטער װערן נישט געהערט. edit | ECC 9:16 hob ich gezogt: beser chochme eider gevure; hagam di chochme fun oriman vert faracht , un zaine verter veren nisht gehert. | ECC 9:16 Then said I, Chochmah is better than gevurah (strength) ; nevertheless the poor manʼs chochmah is despised, and his devarim are not heard. |
ECC 9:17 די װערטער פֿון די קלוגע מיט געלאַסנקײט װערן מער צוגעהערט װי דער אָנגעשרײ פֿון אַ געװעלטיקער צװישן נאַרן. edit | ECC 9:17 di verter fun di kluge mit gelasnkeit veren mer tsugehert vi der ongeshrei fun a geveltiker tsvishen naren. | ECC 9:17 Divrei chachamim in quiet are more to be heeded than the shouting of the moshel (one ruling) among kesilim. |
ECC 9:18 בעסער חכמה אײדער כּלי-מלחמה; און אײן זינדיקער פֿירט איבער אַ סך גוטס. edit | ECC 9:18 beser chochme eider keile-milchome; un ein zindiker firt iber a sach guts. | ECC 9:18 Chochmah is better than weapons of war, but one choteh destroyeth much good. |
ECC 10:1 טױטע פֿליגן פֿאַרשטינקען און צעבלעזלען דעם זאַלבמישערס אײל, אַזױ װעגט אַריבער אַ ביסל נאַרישקײט חכמה און כּבֿוד. edit | ECC 10:1 toite fligen farshtinken un tseblezlen dem zalbmishers eil, azoi vegt ariber a bisel narishkeit chochme un koved. | ECC 10:1 Dead flies cause the perfumerʼs shemen to send forth a foul odor; so doth a little sichlut outweigh chochmah and kavod. |
ECC 10:2 דער שׂכל פֿון דעם חכם איז אױף זײַן רעכטער זײַט, און דער שׂכל פֿון נאַרן אױף זײַן לינקער. edit | ECC 10:2 der seichel fun dem chochem iz oif zain rechter zait, un der seichel fun naren oif zain linker. | ECC 10:2 A chachamʼs lev is at his yamin (right hand) ; but a kesilʼs lev is at his semol (left hand) . |
ECC 10:3 און אױך אַז דער נאַר גײט אין װעג, פֿעלט אים שׂכל, און ער זאָגט אַלעמען אױס אַז ער איז אַ נאַר. edit | ECC 10:3 un oich az der nor geit in veg, felt im seichel, un er zogt alemen ois az er iz a nor. | ECC 10:3 Yea also, when he that is a kesil even walketh along the derech, his sense faileth him, and he saith to every one that he is a kesil. |
ECC 10:4 אַז דאָס געמיט פֿון דעם געװעלטיקער הײבט זיך אױף קעגן דיר, זאָלסטו נישט פֿאַרלאָזן דײַן אָרט; װאָרום געלאַסנקײט באַרוט גרױסע זינד. edit | ECC 10:4 az dos gemit fun dem geveltiker heibt zich oif kegen dir, zolstu nisht farlozen dain ort; vorem gelasnkeit bares groise zind. | ECC 10:4 If the ruach of the moshel rise up against thee, leave not thy mekom; for calmness pacifieth chatta'im gedolim. |
ECC 10:5 פֿאַראַן אַן אומגליק װאָס איך האָב געזען אונטער דער זון, אַזױ װי אַ פֿאַרזע װאָס גײט אַרױס פֿון אַ געװעלטיקער: edit | ECC 10:5 faran an umglik vos ich hob gezen unter der zun, azoi vi a farze vos geit arois fun a geveltiker: | ECC 10:5 There is a ra'ah which I have seen under the shemesh, the sort of error which proceedeth from a shalit (ruler) ; |
ECC 10:6 נאַרישקײט װערט געשטעלט אין גרױסע הײכן, און נגידים זיצן אין דער נידער. edit | ECC 10:6 narishkeit vert geshtelt in groise heichen, un negidim zitsen in der nider. | ECC 10:6 Sekhel (folly) is set in great dignity, and the rich sit in low place. |
ECC 10:7 איך האָב געזען קנעכט אױף פֿערד, און האַרן װאָס גײען װי קנעכט אױף דער ערד. edit | ECC 10:7 ich hob gezen knecht oif ferd, un haren vos geyen vi knecht oif der erd. | ECC 10:7 I have seen avadim (servants) upon susim, and sarim (princes) walking as avadim upon ha'aretz. |
ECC 10:8 דער װאָס גראָבט אַ גרוב, װעט אין איר אַרײַנפֿאַלן, און דער װאָס ברעכט דורך אַ צאַם, אים װעט אײַנבײַסן אַ שלאַנג. edit | ECC 10:8 der vos grobt a grub, vet in ir arainfalen, un der vos brecht durch a tsam, im vet ainbaisen a shlang. | ECC 10:8 He that diggeth a gumatz (pit) shall fall into it; and whoso breaketh through a wall, a nachash shall bite him. |
ECC 10:9 דער װאָס האַקט אַרױס שטײנער װעט זיך װײ טאָן אָן זײ, דער װאָס שפּאַלט האָלץ איז אין סכּנה דורך דעם. edit | ECC 10:9 der vos hakt arois shteiner vet zich vei ton on zei, der vos shpalt holts iz in sekone durch dem. | ECC 10:9 Whoso pulleth out avanim (stones) may be hurt therewith; and he that cleaveth wood may be endangered thereby. |
ECC 10:10 אַז דער אײַזן איז שטומפּ, און מע האָט דעם שאַרף נישט פֿאַרשלײַפֿט, מוז מען שטאַרקן די כּוחות; און די מעלה פֿון חכמה איז צוגרײטן. edit | ECC 10:10 az der aizen iz shtump, un me hot dem sharf nisht farshlaift, muz men shtarken di koiches; un di mealah fun chochme iz tsugreiten. | ECC 10:10 If the barzel (iron) be blunt, and he do not whet the edge, then must more strength be marshalled; but chochmah brings success. |
ECC 10:11 אַז די שלאַנג בײַסט אײַן פֿאַרן אָפּשפּרעכן, איז אױס מעלה פֿון דעם מאַן מיט דער צונג. edit | ECC 10:11 az di shlang baist ain faran opshprechen, iz ois mealah fun dem man mit der tsung. | ECC 10:11 If the nachash will bite before it is charmed, there is no use in a charmer. |
ECC 10:12 די װערטער פֿון דעם חכמס מױל זײַנען מיט חן, און די ליפּן פֿון דעם נאַרן ברענגען אים אום. edit | ECC 10:12 di verter fun dem chachams moil zainen mit Chen, un di lipen fun dem naren brengen im um. | ECC 10:12 The words of a chachamʼs mouth are chen (gracious) ; but the lips of a kesil will swallow up himself. |
ECC 10:13 דער אָנהײב פֿון די װערטער פֿון זײַן מױל איז נאַרישקײט, און דער סוף פֿון זײַן רעדן איז בײזע משוגעת. edit | ECC 10:13 der onheib fun di verter fun zain moil iz narishkeit, un der sof fun zain reden iz beize meshugas. | ECC 10:13 The beginning of the words of his mouth is sichlut; and the end of his talk is holelot ra'ah. |
ECC 10:14 יאָ, דער נאַר מערט װערטער, אָבער דער מענטש װײס נישט װאָס געשעט; און װאָס װעט געשען נאָך אים, װער װעט אים דערצײלן? edit | ECC 10:14 yo, der nor mert verter, ober der mentsh veis nisht vos geshet; un vos vet geshen noch im, ver vet im dertseilen? | ECC 10:14 A kesil also is full of devarim; haAdam has no da'as of what shall be, and what shall be after him, who can tell him? |
ECC 10:15 די מי פֿון דעם נאַרן פֿאַרמאַטערט אים, װאָרום ער װײס נישט צו מאָל װי צו גײן אין שטאָט. edit | ECC 10:15 di mi fun dem naren farmatert im, vorem er veis nisht tsu mol vi tsu gein in shtot. | ECC 10:15 The amal of the kesilim wearieth him, because he has no da'as of how to go to town. |
ECC 10:16 װײ דיר לאַנד, װאָס דײַן מלך איז אַ יונג, און דײַנע האַרן מאַכן סעודות אין דער פֿרי! edit | ECC 10:16 vei dir land, vos dain melech iz a yung, un daine haren machen sudus in der peire! | ECC 10:16 Woe to thee, O eretz, when thy melech is a na'ar, and thy sarim (princes) feast in the boker! |
ECC 10:17 װױל דיר לאַנד, װאָס דײַן מלך איז אַ פֿרײַגעבאָרענער, און דײַנע האַרן עסן אין דער צײַט, אין מאַנהאַפֿטיקײט און נישט אין זױפֿערײַ. edit | ECC 10:17 voil dir land, vos dain melech iz a fraigeborener, un daine haren esen in der tsait, in manhaftikeit un nisht in zoiferai. | ECC 10:17 Blessed art thou, O eretz, when thy melech is a nobleman, and thy sarim (princes) eat in due season, for strength, and not for drunkenness! |
ECC 10:18 פֿון פֿױלקײט פֿאַלט אײַן דער באַלקן, און פֿון אָפּגעלאָזטע הענט רינט דאָס הױז. edit | ECC 10:18 fun foilkeit falt ain der balken, un fun opgelozte hent rint dos hoiz. | ECC 10:18 By much atzlut (slothfulness) the rafters falleth; and through idleness of the hands the bais leaketh. |
ECC 10:19 אַ סעודה מאַכט מען פֿון פֿרײלעכקײט װעגן, און װײַן מאַכט לוסטיק דאָס לעבן; אָבער געלט באַװערט אַלץ. edit | ECC 10:19 a sude macht men fun freilechkeit vegen, un vain macht lustik dos leben; ober gelt bavert alts. | ECC 10:19 Lechem is made for laughter, and yayin maketh merry; but kesef answereth everything. |
ECC 10:20 אַפֿילו אין דײַן געדאַנקען זאָלסטו נישט שילטן דעם מלך, און אין דײַנע שלאָפֿקאַמערן זאָלסטו נישט שילטן דעם עושר; װאָרום אַ פֿױגל פֿון הימל װעט אַװעקטראָגן דעם קֹול, און דער װאָס האָט פֿליגלען װעט דערצײלן די זאַך. edit | ECC 10:20 afile in dain gedanken zolstu nisht shilten dem melech, un in daine shlofkameren zolstu nisht shilten dem oysher; vorem a foigel fun himel vet avektrogen dem kol, un der vos hot fliglen vet dertseilen di zach. | ECC 10:20 Curse not the Melech, no not in thy thought; and curse not the oisher in thy bedchamber; for an Oph haShomayim may carry the voice, and that which hath wings may report what you say. |
ECC 11:1 לאָז אַװעק דײַן ברױט אױפֿן װאַסער, װאָרום אין פֿיל טעג אַרום װעסטו עס געפֿינען. edit | ECC 11:1 loz avek dain broit oifen vaser, vorem in fil teg arum vestu es gefinen. | ECC 11:1 Cast thy lechem upon the waters, for thou shalt find it after many yamim. |
ECC 11:2 צעטײל אַ חלק אױף זיבן, און אַפֿילו אױף אַכט, װאָרום װײסט נישט װאָס פֿאַר אַ בײז עס קען זײַן אױף דער ערד. edit | ECC 11:2 tseteil a chelek oif ziben, un afile oif acht, vorem veist nisht vos far a beiz es ken zain oif der erd. | ECC 11:2 Give chelek (portions) to shivah, and also to shmonah; for thou knowest not what ra'ah shall be upon ha'aretz. |
ECC 11:3 אַז די װאָלקן װערן פֿול מיט רעגן, לײדיקן זײ זיך אױס אױף דער ערד; און סײַ אַ בױם פֿאַלט אין צפֿון און סײַ אין דָרום – אין אָרט װוּ דער בױם פֿאַלט, דאָרטן װעט ער בלײַבן. edit | ECC 11:3 az di volken veren ful mit regen, leidiken zei zich ois oif der erd; un sai a boim falt in Tsafon un sai in dorem – in ort vu der boim falt, dorten vet er blaiben. | ECC 11:3 If the clouds be full of geshem, they empty themselves upon ha'aretz; and if the etz fall toward the darom (south) , or toward the tzafon (north) , in the makom (place) where the etz falleth, there it lieth. |
ECC 11:4 דער װאָס פּאַסט-אױף דעם װינט װעט נישט זײען, און דער װאָס קוקט אױף די װאָלקנס װעט נישט שנײַדן. edit | ECC 11:4 der vos fast-oif dem vint vet nisht zeyen, un der vos kukt oif di volkens vet nisht shnaiden. | ECC 11:4 He that observeth the ruach (wind) shall not sow; and he that regardeth the clouds shall not reap. |
ECC 11:5 אַזױ װי דו װײסט נישט װאָס איז דער װעג פֿון דעם װינט, אָדער װי עס װערן בײנער אין לײַב פֿון אַ טראָגעדיקער, אַזױ װײסטו נישט די טוּונג פֿון אלֹקים װאָס טוט אַלצדינג. edit | ECC 11:5 azoi vi du veist nisht vos iz der veg fun dem vint, oder vi es veren beiner in laib fun a trogediker, azoi veistu nisht di tuung fun Elokim vos tut altsding. | ECC 11:5 As thou knowest not what is the derech haruach, nor how the bones do grow in the womb of her that is with child; even so thou knowest not the ma'asei HaElohim who maketh all. |
ECC 11:6 אין פֿרימאָרגן זײ דײַן זאָמען, און אין אָװנט זאָלסטו נישט אָפּלאָזן דײַן האַנט, װאָרום דו װײסט נישט װאָסער װעט געראָטן, דאָס אָדער יענס, אָדער בײדע באַגלײַך װעלן זײַן גוט. edit | ECC 11:6 in frimorgen zei dain zomen, un in ovent zolstu nisht oplozen dain hant, vorem du veist nisht vaser vet geroten, dos oder yens, oder beide baglaich velen zain gut. | ECC 11:6 In the boker sow thy zera, and in the erev do not let thine hand be idle; for thou knowest not which shall prosper, either this or that, or whether they both shall be alike tovim. |
ECC 11:7 און זיס איז די ליכטיקײט, און גוט איז פֿאַר די אױגן צו זען די זון. edit | ECC 11:7 un zis iz di lichtikeit, un gut iz far di oigen tsu zen di zun. | ECC 11:7 Truly the ohr is sweet, and a pleasant thing it is for the eynayim to behold the shemesh; |
ECC 11:8 װאָרום װיפֿל יאָרן דער מענטש זאָל לעבן, זאָל ער אין זײ אַלע זײַן פֿרײלעך; און זאָל ער געדענקען די טעג פֿון פֿינצטערניש, אַז זײ װעלן זײַן פֿיל. אַלץ װאָס געשעט איז נישטיקײט. edit | ECC 11:8 vorem vifel yoren der mentsh zol leben, zol er in zei ale zain freilech; un zol er gedenken di teg fun fintsternish, az zei velen zain fil. alts vos geshet iz nishtikeit. | ECC 11:8 But if haAdam live many shanim, and rejoice in them all; yet let him remember the yamim of choshech; for they shall be many. All that cometh is hevel. |
ECC 11:9 פֿרײ זיך, בחור, אין דײַן יוגנט, און לאָז װױל גײן דײַן האַרץ אין דײַנע בָחורשע טעג, און גײ אין די װעגן פֿון דײַן האַרצן, און נאָך דער זעונג פֿון דײַנע אױגן; אָבער זײַ װיסן אַז פֿאַר אַלעם דעם װעט אלֹקים דיך ברענגען צום משפּט. edit | ECC 11:9 frai zich, bchur, in dain yugnt, un loz voil gein dain harts in daine bochurshe teg, un gei in di vegen fun dain hartsen, un noch der zeung fun daine oigen; ober zai visen az far alem dem vet Elokim dich brengen tsum mishpot. | ECC 11:9 Rejoice, O bochur, in thy yaldut (youth) ; and let thy lev cheer thee in the yamim of thy bechurim (youth) , and walk in the ways of thine lev, and in the sight of thine eynayim; but have da'as of this; that for all these things HaElohim will bring thee into mishpat. |
ECC 11:10 און טו אָפּ ערגערניש פֿון דײַן האַרצן, און האַלט אָפּ בײז פֿון דײַן לײַב, װאָרום ייִנגלשאַפֿט און יוגנט זײַנען אַ הױך. edit | ECC 11:10 un tu op ergernish fun dain hartsen, un halt op beiz fun dain laib, vorem yinglshaft un yugnt zainen a hoich. | ECC 11:10 Therefore banish ka'as (sorrow) from thy lev, and put away ra'ah from thy basar; for yaldut and shacharut (prime of life) are hevel. |
ECC 12:1 און געדענק דײַן באַשעפֿער אין דײַנע בָחורשע טעג, אײדער עס װעלן קומען די שלעכטע טעג, און אָנקומען װעלן די יאָרן, װאָס דו װעסט זאָגן: איך האָב נישט קײן הנאה פֿון זײ; edit | ECC 12:1 un gedenk dain Bashefer in daine bochurshe teg, eider es velen kumen di shlechte teg, un onkumen velen di yoren, vos du vest zogen: ich hob nisht kein hanoe fun zei; | ECC 12:1 Remember now thy Bo're (Creator) in the yamim of thy bechurot, while the yamei hara'ah come not, nor the shanim draw nigh, when thou shalt say, I have no chefetz (pleasure) in them; |
ECC 12:2 אײדער עס װעט פֿינצטער װערן די זון און דאָס ליכט, און די לִבֿנָה און די שטערן; און די װאָלקנס װעלן װידער קערן נאָכן רעגן; edit | ECC 12:2 eider es vet fintster veren di zun un dos licht, un di levone un di shteren; un di volkens velen vider keren nochen regen; | ECC 12:2 While the shemesh, or the ohr, or the yarei'ach, or the kokhavim, be not darkened, nor the clouds return after the rain; |
ECC 12:3 אין דעם טאָג װאָס די הױזװעכטער װעלן זיך טרײסלען, און די חילס-לײַט װעלן זיך אױסקרימען, און די מאָלערינס װעלן נישט אַרבעטן, װײַל זײ זײַנען װינציק, און די קוקערינס װעלן טונקל זײַן אין די פֿענצטער, edit | ECC 12:3 in dem tog vos di hoizvechter velen zich treislen, un di chils-lait velen zich oiskrimen, un di molerins velen nisht arbeten, vail zei zainen vintsik, un di kukerins velen tunkel zain in di fentster, | ECC 12:3 In the yom when the shomrei habayit shall tremble, and the strong men shall stoop, and the grinders cease because they are few, and those that look out of the windows grow dim, |
ECC 12:4 און די טירן צום גאַס װעלן פֿאַרשלאָסן װערן; װען נידעריק װעט זײַן דאָס רױשן פֿון דער מיל, און מע װעט זיך אָפּשטעלן בײַם פּיפּס פֿון אַ פֿױגל, און פֿאַרשטיקט װעלן זײַן אַלע טעכטער פֿון געזאַנג; edit | ECC 12:4 un di tiren tsum gas velen farshlosen veren; ven niderik vet zain dos roishen fun der mil, un me vet zich opshtelen baim pips fun a foigel, un farshtikt velen zain ale techter fun gezang; | ECC 12:4 And the delatayim (doors) shall be shut in the street, when the sound of the grinding fades, and he shall arise at the sound of a tzipor (bird) , and all their banot hashir (daughters of song) are brought low; |
ECC 12:5 אױך װעט מען מורא האָבן פֿאַר אַ הױכן אָרט, און שרעקענישן װעלן זײַן אױפֿן װעג; און דער מאַנדלבױם װעט בליִען, און דער הײשעריק װעט זיך שלעפּן, און די קאַפּערפֿרוכט װעט אױפֿהערן, װײַל דער מענטש גײט צו זײַן אײביקער הײם, און די באַקלאָגער װעלן זיך אומדרײען אין גאַס; edit | ECC 12:5 oich vet men moire hoben far a hoichen ort, un shrekenishen velen zain oifen veg; un der mandlboim vet blien, un der heisherik vet zich shlepen, un di kaperfrucht vet oifheren, vail der mentsh geit tsu zain eibiker heim, un di bakloger velen zich umdreyen in gas; | ECC 12:5 Also when they shall be afraid of height, and fears shall be in the derech, and the almond tree shall blossom, and the grasshopper drags himself along, and desire shall fail; because haAdam goeth to his bais olam (eternal home) , and the mourners go about the streets; |
ECC 12:6 אײדער די זילבערנע שנור װעט צעריסן װערן, און דער גילדערנער בעקן װעט צעהאַקט װערן, און דער קרוג װעט צעבראָכן װערן בײַם קװאַל, און דער ראָד פֿאַלט אַ צעהאַקטער אין ברונעם; edit | ECC 12:6 eider di zilberne shnur vet tserisen veren, un der gilderner beken vet tsehakt veren, un der krug vet tsebrachen veren baim kval, un der rod falt a tsehakter in brunem; | ECC 12:6 Or ever the silver cord be loosed, or the golden bowl be broken, or the pitcher be broken at the fountain, or the wheel broken at the bor (cistern) . |
ECC 12:7 און דער שטױב װעט זיך אומקערן צו דער ערד, װי געװען, און דער גײַסט װעט זיך אומקערן צו אלֹקים װאָס האָט אים געגעבן. edit | ECC 12:7 un der shtoib vet zich umkeren tsu der erd, vi geven, un der gaist vet zich umkeren tsu Elokim vos hot im gegeben. | ECC 12:7 Then shall the aphar return to ha'aretz as it was; and the ruach shall return unto HaElohim who gave it. |
ECC 12:8 נישטיקײט פֿון נישטיקײט, זאָגט קהלת, אַלץ איז נישטיקײט. edit | ECC 12:8 nishtikeit fun nishtikeit, zogt Kohelet, alts iz nishtikeit. | ECC 12:8 Hevel havalim, saith Kohelet; all is hevel. |
ECC 12:9 און אַחוץ װאָס קהלת איז געװען אַ חכם, האָט ער נאָך געלערנט דאָס פֿאָלק קענשאַפֿט; און ער האָט געװױגן און געפֿאָרשט, און צונױפֿגעשטעלט שפּריכװערטער אַ סך. edit | ECC 12:9 un achuts vos Kohelet iz geven a chochem, hot er noch gelernt dos folk kenshaft; un er hot gevoigen un geforsht, un tsunoifgeshtelt shprichverter a sach. | ECC 12:9 And moreover, because Kohelet was chacham, he taught the people da'as; yea, he applied, and searched out, and set in order many meshalim (proverbs) . |
ECC 12:10 קהלת האָט געזוכט צו געפֿינען נוצלעכע זאַכן, און װאָס איז געשריבן אױפֿריכטיק – אמתדיקע װערטער. edit | ECC 12:10 Kohelet hot gezucht tsu gefinen nutsleche zachen, un vos iz geshriben oifrichtik – mtdike verter. | ECC 12:10 Kohelet searched to find out divrei chefetz; and that which was written was yosher, even divrei emes. |
ECC 12:11 די װערטער פֿון די חכמים זײַנען אַזױ װי טרײַבשפּיצן, און װי נעגל אַרײַנגעשלאָגענע זײַנען די צונױפֿגעזאַמלטע רײד; זײ זײַנען געגעבן געװאָרן פֿון אײן פּאַסטוך. edit | ECC 12:11 di verter fun di chachomim zainen azoi vi traibshpitsen, un vi nogel araingeshlogene zainen di tsunoifgezamlte reid; zei zainen gegeben gevoren fun ein pastuch. | ECC 12:11 Divrei chachamim are like goads, and like nails firmly fixed are the collected sayings that are given by Ro'eh Echad (One Shepherd) . |
ECC 12:12 און װײַטער, מײַן זון, זײַ געװאָרנט: צו מאַכן פֿיל ספֿרים איז נישטאָ קײן ענד, אָבער זיך גריבלען צו פֿיל מאַטערט אָפּ דעם לײַב. edit | ECC 12:12 un vaiter, main zun, zai gevorent: tsu machen fil sforim iz nishto kein end, ober zich griblen tsu fil matert op dem laib. | ECC 12:12 And further, by these, beni, be admonished; of making many sefarim there is no ketz; and much study is a weariness of the basar. |
ECC 12:13 דער סוף פֿון דער זאַך, נאָך דעם װי אַלץ איז געהערט געװאָרן, איז: האָב מורא פֿאַר אלֹקים, און היט זײַנע געבאָט, װאָרום דאָס איז דער גאַנצער מענטש. edit | ECC 12:13 der sof fun der zach, noch dem vi alts iz gehert gevoren, iz: hob moire far Elokim, un hit zaine gebot, vorem dos iz der gantser mentsh. | ECC 12:13 Let us hear the sof (conclusion) of the whole matter; Fear HaElohim, and of His commandments be shomer mitzvot; for this is the whole duty of haAdam. |
ECC 12:14 װײַל דעם גאַנצן באַשאַף װעט אלֹקים ברענגען פֿאַר אַ משפּט איבער אַלעם פֿאַרהױלענעם, סײַ גוט און סײַ שלעכט. edit | ECC 12:14 vail dem gantsen bashaf vet Elokim brengen far a mishpot iber alem farhoilenem, sai gut un sai shlecht. | ECC 12:14 For HaElohim shall bring kol ma'aseh (every work) into mishpat (judgment) , with every ne'lam (secret thing, concealed thing) , whether it be tov (good) , or whether it be rah (evil) . |