Verse Text - (GEN 1:0-GEN 50:26)

GEN 1:1 ‏אין אָנהײב האָט אלֹקים באַשאַפֿן {ברא} ‏ דעם הימל און די ערד. edit

GEN 1:1 in onheib hot Elokim bashafen dem himel un di erd.

GEN 1:1 In the beginning Elohim bara hashomayim (the heavens) and haaretz (the earth) .

GEN 1:2 ‏און די ערד איז געװען װיסט און לײדיק, און פֿינצטערניש איז געװען אױפֿן געזיכט פֿון תּהום, און דער גײַסט ‏ פֿון אלֹקים ‏ {רוּחַ ‏ הַקֹּדֶשׁ} ‏ האָט געשװעבט אױפֿן געזיכט פֿון די װאַסערן. edit

GEN 1:2 un di erd iz geven vist un leidik, un fintsternish iz geven oifen gezicht fun tehom, un der gaist fun Elokim {ruach hakֹּdeshׁ} hot geshvebt oifen gezicht fun di vaseren.

GEN 1:2 And the earth was tohu vavohu (without form, and void) ; and darkness was upon the face of the deep. And the Ruach Elohim was hovering upon the face of the waters.

GEN 1:3 ‏האָט אלֹקים געזאָגט ‏: זאָל װערן ליכט. און עס איז געװאָרן ליכט. edit

GEN 1:3 hot Elokim gezogt : zol veren licht. un es iz gevoren licht.

GEN 1:3 And Elohim said, Let there be light: and there was light.

GEN 1:4 ‏און אלֹקים האָט געזען דאָס ליכט אַז עס איז גוט; און אלֹקים האָט פֿונאַנדערגעשײדט צװישן דעם ליכט און צװישן דער פֿינצטערניש. edit

GEN 1:4 un Elokim hot gezen dos licht az es iz gut; un Elokim hot funandergesheidt tsvishen dem licht un tsvishen der fintsternish.

GEN 1:4 And Elohim saw the light, that it was tov (good) ; and Elohim divided the ohr (light) from the choshech (darkness) .

GEN 1:5 ‏און אלֹקים האָט גערופֿן דאָס ליכט טאָג, און די פֿינצטערניש האָט ער גערופֿן נאַכט. און עס איז געװען אָװנט, און עס איז געװען פֿרימאָרגן, אײן טאָג. edit

GEN 1:5 un Elokim hot gerufen dos licht tog, un di fintsternish hot er gerufen nacht. un es iz geven ovent, un es iz geven frimorgen, ein tog.

GEN 1:5 And Elohim called the light Yom (Day) , and the darkness He called Lailah (Night) . And the erev (evening) and the boker (morning) were Yom Echad (Day One, the First Day) .

GEN 1:6 ‏האָט אלֹקים געזאָגט: זאָל װערן אַן אױסשפּרײט אין מיטן פֿון די װאַסערן, און ער זאָל פֿונאַנדערשײדן צװישן װאַסערן און װאַסערן. edit

GEN 1:6 hot Elokim gezogt: zol veren an oisshpreit in miten fun di vaseren, un er zol funandersheiden tsvishen vaseren un vaseren.

GEN 1:6 And Elohim said, Let there be a raki'a (expanse, dome, firmament) in the midst of the mayim (waters) , and let it divide the mayim from the mayim.

GEN 1:7 ‏און אלֹקים האָט געמאַכט דעם אױסשפּרײט, און האָט פֿונאַנדערגעשײדט צװישן די װאַסערן װאָס אונטער דעם אױסשפּרײט און צװישן די װאַסערן װאָס איבער דעם אױסשפּרײט. און עס איז אַזױ געשען. edit

GEN 1:7 un Elokim hot gemacht dem oisshpreit, un hot funandergesheidt tsvishen di vaseren vos unter dem oisshpreit un tsvishen di vaseren vos iber dem oisshpreit. un es iz azoi geshen.

GEN 1:7 And Elohim made the raki'a, and divided the waters under the raki'a from the waters which were above the raki'a; and it was so.

GEN 1:8 ‏און אלֹקים האָט גערופֿן דעם אױסשפּרײט הימל. און עס איז געװען אָװנט, און עס איז געװען פֿרימאָרגן, אַ צװײטן טאָג. edit

GEN 1:8 un Elokim hot gerufen dem oisshpreit himel. un es iz geven ovent, un es iz geven frimorgen, a tsveiten tog.

GEN 1:8 And Elohim called the raki'a Shomayim (Heaven) . And the erev and the boker were Yom Sheni (Day Two, the Second Day) .

GEN 1:9 ‏האָט אלֹקים געזאָגט: זאָלן זיך אײַנזאַמלען די װאַסערן פֿון אונטערן הימל אין אײן אָרט, און זאָל זיך באַװײַזן די יבשה. און עס איז אַזױ געשען. edit

GEN 1:9 hot Elokim gezogt: zolen zich ainzamlen di vaseren fun unteren himel in ein ort, un zol zich bavaizen di yaboshe. un es iz azoi geshen.

GEN 1:9 And Elohim said, Let the waters under the heaven be gathered together unto one place, and let the yabashah (dry land) appear; and it was so.

GEN 1:10 ‏און אלֹקים האָט גערופֿן די יבשה ערד, און די אײַנזאַמלונג פֿון די װאַסערן (מיקװה) ‏ האָט ער גערופֿן ימים. און אלֹקים האָט געזען אַז דאָס איז גוט. edit

GEN 1:10 un Elokim hot gerufen di yaboshe erd, un di ainzamlung fun di vaseren (mikve) hot er gerufen yamim. un Elokim hot gezen az dos iz gut.

GEN 1:10 And Elohim called the yabashah Eretz (Earth) ; and the mikveh (gathering together of the waters) called He Seas; and Elohim saw that it was tov.

GEN 1:11 ‏האָט אלֹקים געזאָגט: זאָל די ערד אַרױסגראָזן גרינעם גראָז, געװיקסן װאָס גיט אַרױס זאָמען, פֿרוכטבײמער װאָס טראָגן פֿרוכט אױף דער ערד לױט זײערע מינים, װאָס זײער זאָמען איז אין זײ. און עס איז אַזױ געשען. edit

GEN 1:11 hot Elokim gezogt: zol di erd aroisgrozen grinem groz, geviksen vos git arois zomen, fruchtbeimer vos trogen frucht oif der erd loit zeyere minim, vos zeyer zomen iz in zei. un es iz azoi geshen.

GEN 1:11 And Elohim said, Let the earth bring forth vegetation, the herb yielding zera (seed) , and the fruit tree yielding pri (fruit) after its kind, whose seed is in itself, upon the earth; and it was so.

GEN 1:12 ‏און די ערד האָט אַרױסגעבראַכט גרינעם גראָז, קרײַטעכץ װאָס גיט אַרױס זאָמען לױט זײַנע מינים, און בײמער װאָס טראָגן פֿרוכט, װאָס זײער זאָמען איז אין זײ, לױט זײערע מינים. און אלֹקים האָט געזען אַז דאָס איז גוט. edit

GEN 1:12 un di erd hot aroisgebracht grinem groz, kraitechts vos git arois zomen loit zaine minim, un beimer vos trogen frucht, vos zeyer zomen iz in zei, loit zeyere minim. un Elokim hot gezen az dos iz gut.

GEN 1:12 And the earth brought forth vegetation, and herb yielding zera (seed) after its kind, and the tree yielding fruit, whose seed was in itself, after its kind; and Elohim saw that it was tov (good) .

GEN 1:13 ‏און עס איז געװען אָװנט, און עס איז געװען פֿרימאָרגן, דעם דריטן ‏ טאָג. edit

GEN 1:13 un es iz geven ovent, un es iz geven frimorgen, dem driten tog.

GEN 1:13 And the erev and the boker were Yom Shlishi (Day Three, the Third Day) .

GEN 1:14 ‏האָט אלֹקים געזאָגט: זאָלן װערן ליכטער אין דעם אױסשפּרײט פֿון הימל, פֿונאַנדערצושײדן צװישן דעם טאָג און צװישן דער נאַכט, און זײ זאָלן זײַן פֿאַר צײכנס און פֿאַר צײַטן, און פֿאַר טעג און יאָרן. edit

GEN 1:14 hot Elokim gezogt: zolen veren lichter in dem oisshpreit fun himel, funandertsusheiden tsvishen dem tog un tsvishen der nacht, un zei zolen zain far tseichens un far tsaiten, un far teg un yoren.

GEN 1:14 And Elohim said, Let there be lights in the raki'a of the heaven to divide the day from the night; and let them be for otot (signs) , and for mo'adim (seasons) , and for yamim (days) , and shanim (years) ;

GEN 1:15 ‏און זײ זאָלן זײַן פֿאַר ליכטער אין דעם אױסשפּרײט פֿון הימל, צו לײַכטן אױף דער ערד. און עס איז אַזױ געשען. edit

GEN 1:15 un zei zolen zain far lichter in dem oisshpreit fun himel, tsu laichten oif der erd. un es iz azoi geshen.

GEN 1:15 And let them be for lights in the raki'a of the heaven to give light upon the earth; and it was so.

GEN 1:16 ‏און אלֹקים האָט געמאַכט די צװײ גרױסע ליכטער: דאָס גרעסערע ליכט פֿאַר דער געװעלטיקונג פֿון טאָג, און דאָס קלענערע ליכט פֿאַר דער געװעלטיקונג פֿון דער נאַכט; און די שטערן. edit

GEN 1:16 un Elokim hot gemacht di tsvei groise lichter: dos gresere licht far der geveltikung fun tog, un dos klenere licht far der geveltikung fun der nacht; un di shteren.

GEN 1:16 And Elohim made two great lights; the greater light to rule the day, and the lesser light to rule the night; He made the kokhavim (stars) also.

GEN 1:17 ‏און אלֹקים האָט זײ אַרײַנגעזעצט אין דעם אױסשפּרײט פֿון הימל, צו לײַכטן אױף דער ערד, edit

GEN 1:17 un Elokim hot zei araingezetst in dem oisshpreit fun himel, tsu laichten oif der erd,

GEN 1:17 And Elohim set them in the raki'a of the heaven to give light upon the earth,

GEN 1:18 ‏און צו געװעלטיקן איבער דעם טאָג און איבער דער נאַכט, און פֿונאַנדערצושײדן צװישן דעם ליכט און צװישן דער פֿינצטערניש. און אלֹקים האָט געזען אַז דאָס איז גוט. edit

GEN 1:18 un tsu geveltiken iber dem tog un iber der nacht, un funandertsusheiden tsvishen dem licht un tsvishen der fintsternish. un Elokim hot gezen az dos iz gut.

GEN 1:18 And to rule over the day and over the night, and to divide the light from the darkness; and Elohim saw that it was tov.

GEN 1:19 ‏און עס איז געװען אָװנט, און עס איז געװען פֿרימאָרגן, אַ פֿירטן טאָג. edit

GEN 1:19 un es iz geven ovent, un es iz geven frimorgen, a firten tog.

GEN 1:19 And the erev and the boker were Yom Revi'i (Day Four, the Fourth Day) .

GEN 1:20 ‏האָט אלֹקים געזאָגט: זאָל דאָס װאַסער װידמענען אַ װידמענונג פֿון לעבעדיקע באַשעפֿענישן, און פֿױגלען זאָלן פֿליען אױף דער ערד, איבערן פֿרײַען אױסשפּרײט פֿון הימל. edit

GEN 1:20 hot Elokim gezogt: zol dos vaser vidmenen a vidmenung fun lebedike bashefenishen, un foiglen zolen flien oif der erd, iberen freyen oisshpreit fun himel.

GEN 1:20 And Elohim said, Let the waters bring forth an abundance of living creatures, and fowl that may fly above the earth in the open raki'a of heaven.

GEN 1:21 ‏און אלֹקים האָט באַשאַפֿן די גרױסע ים-חיות, און אַלע לעבעדיקע באַשעפֿענישן װאָס קריכן, װאָס דאָס װאַסער האָט געװידמענט לױט זײערע מינים, און אַלע געפֿליגלטע פֿױגלען לױט זײערע מינים. און אלֹקים האָט געזען אַז דאָס איז גוט. edit

GEN 1:21 un Elokim hot bashafen di groise yam-chayes, un ale lebedike bashefenishen vos krichen, vos dos vaser hot gevidment loit zeyere minim, un ale gefliglte foiglen loit zeyere minim. un Elokim hot gezen az dos iz gut.

GEN 1:21 And Elohim created great sea creatures, and every living creature that moveth, which the waters brought forth in abundance, after their kind, and every winged fowl after its kind; and Elohim saw that it was tov.

GEN 1:22 ‏און אלֹקים האָט זײ געבענטשט, אַזױ צו זאָגן: פֿרוכפערט אײַך און מערט אײַך, און פֿילט אָן די װאַסערן אין די ימען, און די פֿױגלען זאָלן זיך מערן אױף דער ערד. edit

GEN 1:22 un Elokim hot zei gebentsht, azoi tsu zogen: fruchפert aich un mert aich, un filt on di vaseren in di yemen, un di foiglen zolen zich meren oif der erd.

GEN 1:22 And Elohim blessed them, saying, Be fruitful, and multiply, and fill the waters in the seas, and let fowl multiply in the earth.

GEN 1:23 ‏און עס איז געװען אָװנט, און עס איז געװען פֿרימאָרגן, אַ פֿינפֿטן טאָג. edit

GEN 1:23 un es iz geven ovent, un es iz geven frimorgen, a finften tog.

GEN 1:23 And the erev and the boker were Yom Chamishi (Day Five, the Fifth Day) .

GEN 1:24 ‏האָט אלֹקים געזאָגט: זאָל די ערד אַרױסברענגען לעבעדיקע באַשעפֿענישן לױט זײערע מינים, בהמות און שרצים און חיות פֿון דער ערד לױט זײערע מינים. און עס איז אַזױ געשען. edit

GEN 1:24 hot Elokim gezogt: zol di erd aroisbrengen lebedike bashefenishen loit zeyere minim, beheimes un shrotsim un chayes fun der erd loit zeyere minim. un es iz azoi geshen.

GEN 1:24 And G-d said, Let the earth bring forth the living creature after its kind, cattle, and creeping thing, and beast of the earth after its kind; and it was so.

GEN 1:25 ‏און אלֹקים האָט געמאַכט די חיות פֿון דער ערד לױט זײערע מינים, און די בהמות לױט זײערע מינים, און אַלע שרצים פֿון דער ערד לױט זײערע מינים. און אלֹקים האָט געזען אַז דאָס איז גוט. edit

GEN 1:25 un Elokim hot gemacht di chayes fun der erd loit zeyere minim, un di beheimes loit zeyere minim, un ale shrotsim fun der erd loit zeyere minim. un Elokim hot gezen az dos iz gut.

GEN 1:25 And G-d made the beast of the earth after its kind, and cattle after their kind, and every thing that creepeth upon the earth after its kind; and G-d saw that it was tov.

GEN 1:26 ‏האָט אלֹקים געזאָגט: לאָמיר מאַכן מענטשן אין אונדזער געשטאַלט, ‏ לױט אונדזער גלײַכעניש, און זײ זאָלן געװעלטיקן איבער די פֿיש פֿון ים, און איבער די פֿױגלען פֿון הימל, און איבער די בהמות, און איבער דער גאַנצער ערד, און איבער אַלע שרצים װאָס קריכן אױף דער ערד. edit

GEN 1:26 hot Elokim gezogt: lomir machen mentshen in undzer geshtalt, loit undzer glaichenish, un zei zolen geveltiken iber di fish fun yam, un iber di foiglen fun himel, un iber di beheimes, un iber der gantser erd, un iber ale shrotsim vos krichen oif der erd.

GEN 1:26 And G-d said, Let Us make man in Our tzelem, after Our demut: and let them have dominion over the fish of the sea, and over the fowl of the air, and over the cattle, and over all the earth, and over every creeping thing that creepeth upon ha'aretz (the earth) .

GEN 1:27 ‏און אלֹקים האָט באַשאַפֿן דעם מענטשן אין זײַן געשטאַלט; ‏אין דער געשטאַלט פֿון אלֹקים האָט ער אים באַשאַפֿן; ‏אַ זָכר און אַ נקבֿה האָט ער זײ באַשאַפֿן. edit

GEN 1:27 un Elokim hot bashafen dem mentshen in zain geshtalt; in der geshtalt fun Elokim hot er im bashafen; a zocher un a nekeyve hot er zei bashafen.

GEN 1:27 So G-d created humankind in His own tzelem, in the tzelem Elohim (image of G-d) created He him; zachar (male) and nekevah (female) created He them.

GEN 1:28 ‏און אלֹקים האָט זײ געבענטשט, און אלֹקים האָט צו זײ געזאָגט: פֿרוכפּערט אײַך און מערט אײַך, און פֿילט אָן די ערד, און באַצװינגט זי, און געװעלטיקט איבער די פֿיש פֿון ים, און איבער די פֿױגלען פֿון הימל, און איבער אַלעם לעבעדיקן װאָס קריכט אױף דער ערד. edit

GEN 1:28 un Elokim hot zei gebentsht, un Elokim hot tsu zei gezogt: fruchpert aich un mert aich, un filt on di erd, un batsvingt zi, un geveltikt iber di fish fun yam, un iber di foiglen fun himel, un iber alem lebediken vos kricht oif der erd.

GEN 1:28 And G-d blessed them, and G-d said unto them, Be fruitful, and multiply, and fill the earth, and subdue it: and have dominion over the fish of the sea, and over the fowl of the air, and over every living thing that moveth upon the earth.

GEN 1:29 ‏און אלֹקים האָט געזאָגט: זעט, איך האָב אײַך געגעבן יעטװעדער קרײַטעכץ װאָס גיט אַרױס זאָמען, װאָס אױפֿן געזיכט פֿון דער גאַנצער ערד, און יעטװעדער בױם װאָס אױף אים איז דאָ בײמערפֿרוכט װאָס גיט אַרױס זאָמען; פֿאַר אײַך זאָל דאָס זײַן צום עסן. edit

GEN 1:29 un Elokim hot gezogt: zet, ich hob aich gegeben yetveder kraitechts vos git arois zomen, vos oifen gezicht fun der gantser erd, un yetveder boim vos oif im iz do beimerfrucht vos git arois zomen; far aich zol dos zain tsum esen.

GEN 1:29 And G-d said, Hinei, I have given you every herb bearing seed, which is upon the face of kol ha'aretz (all the earth) , and every etz (tree) , in the which is the fruit of a tree yielding seed; to you it shall be for food.

GEN 1:30 ‏און פֿאַר אַלע חיות פֿון דער ערד, און פֿאַר אַלע פֿױגלען פֿון הימל, און פֿאַר אַלץ װאָס קריכט אױף דער ערד, װאָס אין אים איז דאָ אַ לעבעדיקער אָטעם, איז יעטװעדער גרין קרײַטעכץ צום עסן. און עס איז אַזױ געװען. edit

GEN 1:30 un far ale chayes fun der erd, un far ale foiglen fun himel, un far alts vos kricht oif der erd, vos in im iz do a lebediker otem, iz yetveder grin kraitechts tsum esen. un es iz azoi geven.

GEN 1:30 And to every beast of the earth, and to every fowl of the air, and to every thing that creepeth upon the earth, wherein there is life, I have given every green herb for food; and it was so.

GEN 1:31 ‏און אלֹקים האָט געזען אַלץ װאָס ער האָט געמאַכט, און עס איז זײער גוט. און עס איז געװען אָװנט, און עס איז געװען פֿרימאָרגן, דעם זעקסטן טאָג. edit

GEN 1:31 un Elokim hot gezen alts vos er hot gemacht, un es iz zeyer gut. un es iz geven ovent, un es iz geven frimorgen, dem zeksten tog.

GEN 1:31 And G-d saw every thing that He had made, and, behold, it was tov me'od (very good) . And the erev and the boker were Yom Shishi (Day Six, the Sixth Day) .

GEN 2:1 ‏אַזױ זײַנען פֿאַרענדיקט געװאָרן דער הימל און די ערד און זײער גאַנצער חיל. edit

GEN 2:1 azoi zainen farendikt gevoren der himel un di erd un zeyer gantser cheil.

GEN 2:1 Thus HaShomayim and Ha'Aretz were finished, and all the tza'va of them.

GEN 2:2 ‏און אלֹקים האָט געענדיקט צום זיבעטן טאָג זײַן אַרבעט װאָס ער האָט געמאַכט, און ער האָט גערוט אױפֿן זיבעטן טאָג פֿון זײַן גאַנצער אַרבעט װאָס ער האָט געמאַכט. edit

GEN 2:2 un Elokim hot geendikt tsum zibeten tog zain arbet vos er hot gemacht, un er hot geres oifen zibeten tog fun zain gantser arbet vos er hot gemacht.

GEN 2:2 And on Yom HaShevi'i Elohim finished His work which He had made; and He rested on the Yom HaShevi'i from all His work which He had made.

GEN 2:3 ‏און אלֹקים האָט געבענטשט דעם זיבעטן טאָג, און האָט אים געהײליקט, װאָרום אין אים האָט ער גערוט פֿון זײַן גאַנצער אַרבעט װאָס אלֹקים האָט באַשאַפֿנדיק געמאַכט. edit

GEN 2:3 un Elokim hot gebentsht dem zibeten tog, un hot im geheilikt, vorem in im hot er geres fun zain gantser arbet vos Elokim hot bashafndik gemacht.

GEN 2:3 Vayevarech Elohim et Yom HaShevi'i, and set it apart as kodesh: because that in it shavat (He had rested) from all His work which bara Elohim (G-d created) and made.

GEN 2:4 ‏דאָס איז די געשיכטע פֿון דעם הימל און דער ערד װען זײ זײַנען באַשאַפֿן געװאָרן, אין דעם טאָג װאָס ה׳ אלֹקים האָט געמאַכט ערד און הימל. edit

GEN 2:4 dos iz di geshichte fun dem himel un der erd ven zei zainen bashafen gevoren, in dem tog vos Hashem Elokim hot gemacht erd un himel.

GEN 2:4 These are the toledot of HaShomayim and of Ha'Aretz when they were created, in the Yom that Hashem Elohim made Eretz v'Shomayim,

GEN 2:5 ‏און קײן שפּראָצונג פֿון פֿעלד איז נאָך נישט געװען אױף דער ערד, און קײן קרײַטעכץ פֿון פֿעלד האָט נאָך נישט געשפּראָצט {צמח}, ‏ װאָרום ה׳ אלֹקים האָט נישט געמאַכט רעגענען אױף דער ערד, און אַ מענטש איז נישט געװען צו באַאַרבעטן די ערד; edit

GEN 2:5 un kein shprotsung fun feld iz noch nisht geven oif der erd, un kein kraitechts fun feld hot noch nisht geshprotst, vorem Hashem Elokim hot nisht gemacht regenen oif der erd, un a mentsh iz nisht geven tsu baarbeten di erd;

GEN 2:5 And every plant of the sadeh was not yet in ha'aretz, and every herb of the sadeh had not yet yitzmach (sprung up) ; for Hashem Elohim had not caused it to rain upon ha'aretz, and there was not an adam (man) la'avod (to till, to work) haadamah (the ground) .

GEN 2:6 ‏נאָר אַ מָקוֹר נעפּל אױפֿגײן פֿון דער ערד, און פֿלעגט אָנטרינקען דאָס גאַנצע געזיכט פֿון דער ערד. edit

GEN 2:6 nor a mokor nepel oifgein fun der erd, un flegt ontrinken dos gantse gezicht fun der erd.

GEN 2:6 But there went up a mist from ha'aretz, and watered the whole face of the adamah.

GEN 2:7 ‏האָט ה׳ אלֹקים געפֿורעמט דעם מענטשן פֿון שטױב פֿון דער ערד, און האָט אַרײַנגעבלאָזן אין זײַנע נאָזלעכער אַן אָטעם פֿון לעבן, און דער מענטש איז געװאָרן אַ לעבעדיקער נפֿש (באַשעפֿעניש). edit

GEN 2:7 hot Hashem Elokim gefuremt dem mentshen fun shtoib fun der erd, un hot araingeblozen in zaine nozlecher an otem fun leben, un der mentsh iz gevoren a lebediker nefesh (bashefenish).

GEN 2:7 And Hashem Elohim formed the adam of the aphar min haadamah, and breathed into his nostrils the nishmat chayyim; and the adam became a nefesh chayyah.

GEN 2:8 ‏און ה׳ אלֹקים האָט געפֿלאַנצט אַ גאָרטן אין עֵדֶן, אין מזרח, און האָט דאָרטן אַרײַנגעזעצט דעם מענטשן װאָס ער האָט געפֿורעמט. edit

GEN 2:8 un Hashem Elokim hot geflantst a gorten in Eden, in mizrech, un hot dorten araingezetst dem mentshen vos er hot gefuremt.

GEN 2:8 And Hashem Elohim planted a gan (garden) eastward in Eden; and there He put the adam whom He had formed.

GEN 2:9 ‏און ה׳ אלֹקים האָט געמאַכט שפּראָצן פֿון דער ערד אַלערלײ בײמער גלוסטיק אָנצוקוקן און גוט צום עסן; אױך דעם בױם פֿון לעבן ‏ {עֵץ חַיִּים}, ‏ אין מיטן גאָרטן, און דעם בױם פֿון װיסן גוטס און שלעכטס. edit

GEN 2:9 un Hashem Elokim hot gemacht shprotsen fun der erd alerlei beimer glustik ontsukuken un gut tsum esen; oich dem boim fun leben , in miten gorten, un dem boim fun visen guts un shlechts.

GEN 2:9 And out of the adamah made Hashem Elohim to spring up kol etz (every tree) that is pleasing to the sight, and tov for food; the Etz HaChayyim (Tree of Life) also in the midst of the gan (garden) , and the Etz HaDa'as Tov v'Rah.

GEN 2:10 ‏און אַ טײַך איז אַרױסגעגאַנגען פֿון עֵדֶן אָנצוטרינקען דעם גאָרטן, און פֿון דאָרטן האָט ער זיך צעשײדט, און איז געװאָרן פֿיר הױפּט טײלן. edit

GEN 2:10 un a taich iz aroisgegangen fun Eden ontsutrinken dem gorten, un fun dorten hot er zich tsesheidt, un iz gevoren fir hoipt teilen.

GEN 2:10 And a nahar (river) flowed out of Eden to water the gan (garden) ; and from there it divided, and became four headwaters.

GEN 2:11 ‏דער נאָמען פֿון אײנעם איז פּישון; דאָס איז דער װאָס רינגלט אַרום דאָס גאַנצע לאַנד חַוִילָה, װאָס דאָרטן איז דאָ גאָלד; edit

GEN 2:11 der nomen fun einem iz Pishon; dos iz der vos ringlt arum dos gantse land Chavilah, vos dorten iz do gold;

GEN 2:11 The shem of the first is Pishon; that is it which winds through the kol eretz Chavilah, where there is zahav;

GEN 2:12 ‏און דאָס גאָלד פֿון יענעם לאַנד איז גוט. דאָרטן איז דער בדוֹלַח און דער אָניקלשטײן. edit

GEN 2:12 un dos gold fun yenem land iz gut. dorten iz der bedolach un der oniklshtein.

GEN 2:12 And the zahav of that land is tov; there is [the gemstone] bedolach and the even (gemstone) hashoham.

GEN 2:13 ‏און דער נאָמען פֿון צװײטן טײַך איז גיחוֹן; דאָס איז דער װאָס רינגלט אַרום דאָס גאַנצע לאַנד כּוּש. edit

GEN 2:13 un der nomen fun tsveiten taich iz Gichon; dos iz der vos ringlt arum dos gantse land Kush.

GEN 2:13 And the shem of the second nahar is Gichon; the same is it that winds through kol eretz Kush.

GEN 2:14 ‏און דער נאָמען פֿון דריטן טײַך איז חִדֶקֶל; דאָס איז דער װאָס גײט צו מזרח פֿון אשור. און דער פֿירטער טײַך, דאָס איז פּרָת. edit

GEN 2:14 un der nomen fun driten taich iz Tigris; dos iz der vos geit tsu mizrech fun Ashur. un der firter taich, dos iz Parah.

GEN 2:14 And the shem of the third nahar is Chiddekel ( Tigris ): that is it which goeth toward the east of Assyria. And the fourth nahar is Euphrates.

GEN 2:15 ‏און ה׳ אלֹקים האָט גענומען דעם מענטשן, און האָט אים אַרײַנגעזעצט אין גאָרטן פֿון עֵדֶן, אים צו באַאַרבעטן ‏ און אים צו היטן. edit

GEN 2:15 un Hashem Elokim hot genumen dem mentshen, un hot im araingezetst in gorten fun Eden, im tsu baarbeten un im tsu hiten.

GEN 2:15 And Hashem Elohim took the adam and put him in the Gan Eden la'avod (to till, to work) it and to be shomer over it.

GEN 2:16 ‏און ה׳ אלֹקים האָט אָנגעזאָגט דעם מענטשן, אַזױ צו זאָגן: פֿון אַלע בײמער פֿון גאָרטן מעגסטו עסן; edit

GEN 2:16 un Hashem Elokim hot ongezogt dem mentshen, azoi tsu zogen: fun ale beimer fun gorten megstu esen;

GEN 2:16 And Hashem Elohim commanded the adam, saying, Of every etz of the gan thou mayest freely eat;

GEN 2:17 ‏אָבער פֿון דעם בױם פֿון װיסן גוטס און שלעכטס, פֿון אים זאָלסטו נישט עסן, װאָרום אין דעם טאָג װאָס דו עסט פֿון אים, װעסטו זיכער שטאַרבן. edit

GEN 2:17 ober fun dem boim fun visen guts un shlechts, fun im zolstu nisht esen, vorem in dem tog vos du est fun im, vestu zicher shtarben.

GEN 2:17 But of the Etz HaDa'as Tov v'Rah, thou shalt not eat of it; for in the yom that thou eatest thereof thou shalt surely die.

GEN 2:18 ‏און ה׳ אלֹקים האָט געזאָגט: עס איז נישט גוט דער מענטש זאָל זײַן אַלײן; איך װעל אים מאַכן אײנע געהילף װעדליק פֿאַר אים. edit

GEN 2:18 un Hashem Elokim hot gezogt: es iz nisht gut der mentsh zol zain alein; ich vel im machen eine gehilf vedlik far im.

GEN 2:18 And Hashem Elohim said, It is not tov that the adam should be alone; I will make him an ezer (a helper) suitable for him.

GEN 2:19 ‏און ה׳ אלֹקים האָט געפֿורעמט פֿון דער ערד אַלערלײ חיות פֿון פֿעלד און אַלערלײ פֿױגלען פֿון הימל, און געבראַכט צו דעם מענטשן, צו זען װאָס ער װעט זײ רופֿן, און װאָס נאָר דער מענטש װעט רופֿן איטלעך לעבעדיקע באַשעפֿעניש, דאָס זאָל זײַן איר נאָמען. edit

GEN 2:19 un Hashem Elokim hot gefuremt fun der erd alerlei chayes fun feld un alerlei foiglen fun himel, un gebracht tsu dem mentshen, tsu zen vos er vet zei rufen, un vos nor der mentsh vet rufen itlech lebedike bashefenish, dos zol zain ir nomen.

GEN 2:19 And out of the adamah Hashem Elohim formed every beast of the sadeh, and every oph HaShomayim; and brought them unto the adam to see what he would name them; and whatsoever the adam named kol nefesh chayyah, that was shmo.

GEN 2:20 ‏האָט דער מענטש אָנגערופֿן נעמען פֿאַר אַלע בהמות, און פֿאַר די פֿױגלען פֿון הימל, און פֿאַר אַלע חיות פֿון פֿעלד; אָבער פֿאַר אָדָמען האָט ער נישט געפֿונען אַ געהילף װעדליק פֿאַר אים. edit

GEN 2:20 hot der mentsh ongerufen nemen far ale beheimes, un far di foiglen fun himel, un far ale chayes fun feld; ober far Adamen hot er nisht gefunen a gehilf vedlik far im.

GEN 2:20 And the adam gave shemot to all behemah, and to the oph HaShomayim, and to every beast of the sadeh; but for Adam there was not found an ezer for him.

GEN 2:21 ‏האָט ה׳ אלֹקים געלאָזט פֿאַלן אַ טיפֿן שלאָף אױף דעם מענטשן, און ער איז אײַנגעשלאָפֿן; און ער האָט אַרױסגענומען אײנע פֿון זײַנע ריפּן, און האָט פֿאַרשטאָפּט איר אָרט מיט פֿלײש. edit

GEN 2:21 hot Hashem Elokim gelozt falen a tifen shlof oif dem mentshen, un er iz aingeshlofen; un er hot aroisgenumen eine fun zaine ripen, un hot farshtopt ir ort mit fleish.

GEN 2:21 And Hashem Elohim caused a tardemah (deep sleep) to fall upon the adam, and he slept; and He took from one of his tzalelot (sides, ribs) , and closed up the basar in the place thereof;

GEN 2:22 ‏און ה׳ אלֹקים האָט געבױט פֿון דער ריפּ, װאָס ער האָט אַרױסגענומען פֿון דעם מענטשן, אַ פֿרױ, און האָט זי געבראַכט צו דעם מענטשן. edit

GEN 2:22 un Hashem Elokim hot geboit fun der rip, vos er hot aroisgenumen fun dem mentshen, a froi, un hot zi gebracht tsu dem mentshen.

GEN 2:22 And the tzela (rib) , which Hashem Elohim had taken from the adam, made He an isha, and brought her unto the adam.

GEN 2:23 ‏האָט דער מענטש געזאָגט: ‏דאָס מאָל איז דאָס אַ בײן פֿון מײַנע בײנער, ‏און פֿלײש פֿון מײַן פֿלײש; ‏די דאָזיקע זאָל גערופֿן װערן פֿרױ, ‏װײַל פֿון אַ מאַן איז גענומען געװאָרן די דאָזיקע. edit

GEN 2:23 hot der mentsh gezogt: dos mol iz dos a bein fun maine beiner, un fleish fun main fleish; di dozike zol gerufen veren froi, vail fun a man iz genumen gevoren di dozike.

GEN 2:23 And the adam said, This is now etzem of my etzem, and basar of my basar; she shall be called Isha, because she was taken out of Ish.

GEN 2:24 ‏דערום פֿאַרלאָזט אַ מאַן זײַן פֿאָטער און זײַן מוטער, און באַהעפֿט זיך אָן זײַן װײַב, און זײ װערן אײן פֿלײש (בשׂר אחד). edit

GEN 2:24 derum farlozt a man zain foter un zain muter, un baheft zich on zain vaib, un zei veren ein fleish (Besor echad).

GEN 2:24 Therefore shall an ish leave his av and his em, and shall cleave unto his isha: and they shall be basar echad.

GEN 2:25 ‏און זײ זײַנען בײדע געװען נאַקעט, דער מענטש און זײַן װײַב, און זײ נישט האָבן מיט װאָס זיך צו שעמען {בושׁ}. edit

GEN 2:25 un zei zainen beide geven naket, der mentsh un zain vaib, un zei nisht hoben mit vos zich tsu shemen.

GEN 2:25 And they were both arummim (naked ones) , the adam and his isha, and were not ashamed.

GEN 3:1 ‏און די שלאַנג איז געװען ליסטיקער פֿון אַלע חיות פֿון פֿעלד װאָס ה׳ אלֹקים האָט געמאַכט, און זי האָט געזאָגט צו דער פֿרױ: נישט-שױן האָט אלֹקים געזאָגט, איר זאָלט נישט עסן פֿון קײן בױם פֿון גאָרטן? edit

GEN 3:1 un di shlang iz geven listiker fun ale chayes fun feld vos Hashem Elokim hot gemacht, un zi hot gezogt tsu der froi: nisht-shoin hot Elokim gezogt, ir zolt nisht esen fun kein boim fun gorten?

GEN 3:1 Now the Nachash was more arum (cunning, crafty, wiley) than any beast of the sadeh which Hashem Elohim had made. And he said unto the isha, Really? Hath Elohim said, Ye shall not eat of kol etz hagan?

GEN 3:2 ‏האָט די פֿרױ געזאָגט צו דער שלאַנג: פֿון דער פֿרוכט פֿון די בײמער פֿון גאָרטן מעגן מיר עסן, edit

GEN 3:2 hot di froi gezogt tsu der shlang: fun der frucht fun di beimer fun gorten megen mir esen,

GEN 3:2 And the isha said unto the Nachash, We may eat of the p'ri etz hagan;

GEN 3:3 ‏נאָר פֿון דער פֿרוכט פֿון דעם בױם װאָס אין מיטן גאָרטן האָט אלֹקים געזאָגט: איר זאָלט דערפֿון נישט עסן, און איר זאָלט זיך דעראָן נישט אָנרירן, אַזיסט װעט איר שטאַרבן. edit

GEN 3:3 nor fun der frucht fun dem boim vos in miten gorten hot Elokim gezogt: ir zolt derfun nisht esen, un ir zolt zich deron nisht onriren, azist vet ir shtarben.

GEN 3:3 But of the p'ri haEtz which is in the middle of the gan (garden) , Elohim hath said, Ye shall not eat of it, neither shall ye touch it, lest ye die.

GEN 3:4 ‏האָט די שלאַנג געזאָגט צו דער פֿרױ: שטאַרבן װעט איר נישט שטאַרבן, edit

GEN 3:4 hot di shlang gezogt tsu der froi: shtarben vet ir nisht shtarben,

GEN 3:4 And the Nachash said unto the isha, Ye shall not surely die;

GEN 3:5 ‏נאָר אלֹקים װײס אַז אין דעם טאָג װאָס איר עסט דערפֿון, װעלן זיך עפֿענען אײַערע אױגן, און איר װעט זײַן אַזױ װי אלֹקים צו װיסן גוטס און שלעכטס. edit

GEN 3:5 nor Elokim veis az in dem tog vos ir est derfun, velen zich efenen aiere oigen, un ir vet zain azoi vi Elokim tsu visen guts un shlechts.

GEN 3:5 For Elohim doth know that in the yom ye eat thereof, then your eyes shall be opened, and ye shall be like Elohim, knowing tov and rah.

GEN 3:6 ‏האָט די פֿרױ געזען אַז דער בױם איז גוט צום עסן, און אַז ער איז אַן עונֶג פֿאַר די אױגן, און דער בױם איז גלוסטיק כּדי צו װיסן שׂכל, און זי האָט גענומען פֿון זײַן פֿרוכט, און האָט געגעסן; און זי האָט אױך געגעבן איר מאַן מיט איר, און ער האָט געגעסן. edit

GEN 3:6 hot di froi gezen az der boim iz gut tsum esen, un az er iz an oyneg far di oigen, un der boim iz glustik kedei tsu visen seichel, un zi hot genumen fun zain frucht, un hot gegesen; un zi hot oich gegeben ir man mit ir, un er hot gegesen.

GEN 3:6 And when the isha saw that HaEtz was tov for food, and that it was delight to the eyes, and HaEtz to be coveted to make one have seichel, she took of the p'ri thereof, and did eat, and gave also unto her ish with her; and he did eat.

GEN 3:7 ‏און זײערע בײדנס אױגן האָבן זיך געעפֿנט, און זײ האָבן געװוּסט אַז זײ זײַנען נאַקעט; האָבן זײ צונױפֿגענײט פֿײַגנבלעטער, און זיך געמאַכט גאַרטלען. edit

GEN 3:7 un zeyere beidns oigen hoben zich geefent, un zei hoben gevust az zei zainen naket; hoben zei tsunoifgeneit faignbleter, un zich gemacht gartelen.

GEN 3:7 And the eyes of them both were opened, and they knew that they were eirummim (naked ones) ; and they sewed aleh te'enah (fig leaves) together, and made themselves khagorot (loin covering girdles) .

GEN 3:8 ‏און זײ האָבן געהערט דעם קֹול פֿון ה׳ אלֹקים, װי ער גײט אַרום אין גאָרטן אין דער קילקײט פֿון טאָג; ‏ און דער מענטש און זײַן װײַב האָבן זיך באַהאַלטן ‏ פֿאַר ה׳ אלֹקים צװישן די בײמער פֿון גאָרטן. edit

GEN 3:8 un zei hoben gehert dem kol fun Hashem Elokim, vi er geit arum in gorten in der kilkeit fun tog; un der mentsh un zain vaib hoben zich bahalten far Hashem Elokim tsvishen di beimer fun gorten.

GEN 3:8 And they heard the kol of Hashem Elohim walking in the gan in the cool of the day; and HaAdam and his isha hid from the presence of Hashem Elohim amongst the etz hagan.

GEN 3:9 ‏האָט ה׳ אלֹקים גערופֿן צו דעם מענטשן, און האָט צו אים געזאָגט: װוּ ביסטו? edit

GEN 3:9 hot Hashem Elokim gerufen tsu dem mentshen, un hot tsu im gezogt: vu bistu?

GEN 3:9 And Hashem Elohim called unto HaAdam, and said unto him, Where art thou?

GEN 3:10 ‏האָט ער געענטפֿערט: איך האָב געהערט דײַן קֹול אין גאָרטן, און איך האָב מורא געהאַט, װײַל איך בין נאַקעט, האָב איך מיך באַהאַלטן. edit

GEN 3:10 hot er geentfert: ich hob gehert dain kol in gorten, un ich hob moire gehat, vail ich bin naket, hob ich mich bahalten.

GEN 3:10 And he said, I heard Thy voice in the gan (garden) , and I was afraid, because I was eirom (naked) ; and so I hid.

GEN 3:11 ‏האָט ער געזאָגט: װער האָט דיר געזאָגט אַז דו ביסט נאַקעט? האָסטו געגעסן פֿון דעם בױם װאָס איך האָב דיר אָנגעזאָגט נישט צו עסן פֿון אים? edit

GEN 3:11 hot er gezogt: ver hot dir gezogt az du bist naket? hostu gegesen fun dem boim vos ich hob dir ongezogt nisht tsu esen fun im?

GEN 3:11 And He said, Who told thee that thou wast eirom (naked) ? Hast thou eaten of HaEtz, which I commanded thee that thou not eat thereof?

GEN 3:12 ‏האָט דער מענטש געזאָגט: די װײַב װאָס דו האָסט מיר געגעבן, זי האָט מיר געגעבן פֿון דעם בױם, און איך האָב געגעסן. edit

GEN 3:12 hot der mentsh gezogt: di vaib vos du host mir gegeben, zi hot mir gegeben fun dem boim, un ich hob gegesen.

GEN 3:12 And HaAdam said, The isha whom Thou gavest to be with me, she gave me of HaEtz, and I did eat.

GEN 3:13 ‏האָט ה׳ אלֹקים געזאָגט צו דער פֿרױ: װאָס האָסטו דאָ געטאָן? האָט די פֿרױ געזאָגט: די שלאַנג האָט מיך אָנגערעדט, און איך האָב געגעסן. edit

GEN 3:13 hot Hashem Elokim gezogt tsu der froi: vos hostu do geton? hot di froi gezogt: di shlang hot mich ongeredt, un ich hob gegesen.

GEN 3:13 And Hashem Elohim said unto the isha, What is this that thou hast done? And the isha said, The Nachash beguiled me, and I did eat.

GEN 3:14 ‏האָט ה׳ אלֹקים געזאָגט צו דער שלאַנג: ‏װײַל דו האָסט דאָס געטאָן, ‏זאָלסטו זײַן פֿאַרשאָלט פֿון צװישן אַלע בהמות, ‏און פֿון צװישן אַלע חיות פֿון פֿעלד; ‏אױף דײַן בױך זאָלסטו גײן, ‏און שטױב זאָלסטו עסן ‏אַלע טעג פֿון דײַן לעבן. edit

GEN 3:14 hot Hashem Elokim gezogt tsu der shlang: vail du host dos geton, zolstu zain farsholt fun tsvishen ale beheimes, un fun tsvishen ale chayes fun feld; oif dain boich zolstu gein, un shtoib zolstu esen ale teg fun dain leben.

GEN 3:14 And Hashem Elohim said unto the Nachash, Because thou hast done this, thou art arur (cursed) above kol habehemah, and above every beast of the sadeh; upon thy gakhon (belly) shalt thou go, and aphar shalt thou eat all the days of thy life;

GEN 3:15 ‏און אַ פֿײַנטשאַפֿט װעל איך מאַכן צװישן דיר און צװישן דער פֿרױ, ‏און צװישן דײַן זאָמען ‏ און צװישן איר זאָמען; ‏ער װעט דיך צעשטױסן {שוף} ‏ אין קאָפּ, ‏און דו ‏ װעסט אים צעשטױסן ‏ {שוף} אין טריט (עקב, פּיאַטע). edit

GEN 3:15 un a faintshaft vel ich machen tsvishen dir un tsvishen der froi, un tsvishen dain zomen un tsvishen ir zomen; er vet dich tseshtoisen in kop, un du vest im tseshtoisen in trit (akev, piate).

GEN 3:15 And I will put eivah between thee and HaIsha, and between thy zera and her Zera; He shall crush thy rosh, and thou shalt strike His akev (heel) .

GEN 3:16 ‏צו דער פֿרױ האָט ער געזאָגט: ‏מערן װעל איך מערן דײַן מאַטערניש און דײַן טראָגװײעניש; ‏מיט יסורים װעסטו געבערן קינדער, ‏און צו דײַן מאַן װעט זײַן דײַן גלוסטונג, ‏און ער װעט געװעלטיקן איבער דיר. edit

GEN 3:16 tsu der froi hot er gezogt: meren vel ich meren dain maternish un dain trogveyenish; mit yesurim vestu geberen kinder, un tsu dain man vet zain dain glustung, un er vet geveltiken iber dir.

GEN 3:16 Unto HaIsha He said, I will greatly multiply thy itzavon ([labor] pain) and thy childbearing; in pain thou shalt bring forth banim; and thy teshukah (longing, desire) shall be to thy husband, and he shall rule over thee.

GEN 3:17 ‏און צו אָדָמען האָט ער געזאָגט: ‏װײַל דו האָסט צוגעהערט צו דעם קֹול פֿון דײַן װײַב, ‏און געגעסן פֿון דעם בױם ‏װאָס איך האָב דיר אָנגעזאָגט, אַזױ צו זאָגן: ‏זאָלסט פֿון אים נישט עסן; ‏זאָל די ערד זײַן פֿאַרשאָלטן פֿון דײַנעטװעגן; ‏מיט מאַטערניש זאָלסטו זיך עסן פֿון איר אַלע טעג פֿון דײַן לעבן. edit

GEN 3:17 un tsu Adamen hot er gezogt: vail du host tsugehert tsu dem kol fun dain vaib, un gegesen fun dem boim vos ich hob dir ongezogt, azoi tsu zogen: zolst fun im nisht esen; zol di erd zain farsholten fun daintvegen; mit maternish zolstu zich esen fun ir ale teg fun dain leben.

GEN 3:17 And unto Adam He said, Because thou paid heed unto the voice of thy isha, and hast eaten of HaEtz, of which I commanded thee, saying, Thou shalt not eat of it, arurah (cursed) is haadamah because of thee; in itzavon (pain, suffering) shalt thou eat of it all the days of thy life;

GEN 3:18 ‏און דערנער און שטעכיק געװעקס זאָל זי דיר מאַכן שפּראָצן, ‏און זאָלסט עסן קרײַטעכץ פֿון פֿעלד. edit

GEN 3:18 un derner un shtechik geveks zol zi dir machen shprotsen, un zolst esen kraitechts fun feld.

GEN 3:18 Kotz also and dardar shall it bring forth to thee; and thou shalt eat the esev of the sadeh;

GEN 3:19 ‏מיט דעם שװײס פֿון דײַן פּנים זאָלסטו עסן ברױט, ‏ביז דו קערסט זיך אום צו דער ערד; ‏װײַל פֿון איר ביסטו גענומען געװאָרן; ‏װאָרום שטױב ביסטו, ‏און צו שטױב זאָסלטו זיך אומקערן. edit

GEN 3:19 mit dem shveis fun dain ponem zolstu esen broit, biz du kerst zich um tsu der erd; vail fun ir bistu genumen gevoren; vorem shtoib bistu, un tsu shtoib zosltu zich umkeren.

GEN 3:19 In the sweat of thy brow shalt thou eat lechem, till thou return unto haadamah; for out of it wast thou taken; for aphar thou art, and unto aphar shalt thou return.

GEN 3:20 ‏און דער מענטש האָט גערופֿן דעם נאָמען פֿון זײַן װײַב חַוָה, װײַל זי איז געװען די מוטער פֿון אַלעם לעבעדיקן. edit

GEN 3:20 un der mentsh hot gerufen dem nomen fun zain vaib Chavah, vail zi iz geven di muter fun alem lebediken.

GEN 3:20 And HaAdam called the shem of his isha Chavah (Eve) ; because she was the Em kol chai.

GEN 3:21 ‏און ה׳ אלֹקים האָט געמאַכט פֿאַר אָדָמען און פֿאַר זײַן װײַב כתנות פֿון פֿעל, ‏ און האָט זײ באַקלײדט. edit

GEN 3:21 un Hashem Elokim hot gemacht far Adamen un far zain vaib chetnes fun fel, un hot zei bakleidt.

GEN 3:21 Unto Adam also and to his isha did Hashem Elohim make kesonos ohr, and clothed them.

GEN 3:22 ‏און ה׳ אלֹקים האָט געזאָגט: זע, דער מענטש איז געװאָרן װי אײנער פֿון אונדז צו װיסן גוטס און שלעכטס, און אַצונד קען ער נאָך אױסשטרעקן זײַן האַנט, און נעמען אױך פֿון דעם בױם פֿון לעבן {עֵץ חַיִּים}, און ער װעט עסן, און װעט לעבן אײביק. edit

GEN 3:22 un Hashem Elokim hot gezogt: ze, der mentsh iz gevoren vi einer fun undz tsu visen guts un shlechts, un atsund ken er noch oisshtreken zain hant, un nemen oich fun dem boim fun leben, un er vet esen, un vet leben eibik.

GEN 3:22 And Hashem Elohim said, See, HaAdam is become like one of Us, knowing tov v'rah; and now, lest he put forth his yad, and take also of HaEtz HaChayyim, and eat, and chai l'olam (live forever) ;

GEN 3:23 ‏האָט ה׳ אלֹקים אים אַרױסגעשיקט פֿון דעם גאָרטן פֿון עֵדֶן, צו באַאַרבעטן די ערד, װאָס ער איז פֿון דאָרטן גענומען געװאָרן. edit

GEN 3:23 hot Hashem Elokim im aroisgeshikt fun dem gorten fun Eden, tsu baarbeten di erd, vos er iz fun dorten genumen gevoren.

GEN 3:23 Therefore Hashem Elohim sent him forth from the Gan Eden, to work haadamah from which place he was taken.

GEN 3:24 ‏און ער האָט אַרױסגעטריבן דעם מענטשן; און ער האָט אַרײַנגעזעצט אין מזרח פֿון דעם גאָרטן פֿון עֵדֶן די כּרובֿים, און די פֿלאַמיקע שװערד װאָס דרײט זיך, צו היטן דעם װעג {דֶּרֶךְ} ‏ צום בױם פֿון לעבן {עֵץ חַיִּים}. edit

GEN 3:24 un er hot aroisgetriben dem mentshen; un er hot araingezetst in mizrech fun dem gorten fun Eden di Keruvim, un di flamike shverd vos dreit zich, tsu hiten dem veg tsum boim fun leben.

GEN 3:24 So He drove out HaAdam; and He placed miKedem (at the east) of the Gan Eden HaKeruvim, and a flaming cherev which was ever-turning, to be shomer over the Derech Etz HaChayyim.

GEN 4:1 ‏און דער מענטש האָט דערקענט זײַן װײַב חַוָהן, און זי איז טראָגעדיק געװאָרן, און האָט געבאָרן קַיִנען, און זי האָט געזאָגט: איך האָב דערװערבן אַ מענטש דורך ה׳. edit

GEN 4:1 un der mentsh hot derkent zain vaib Chavahen, un zi iz trogedik gevoren, un hot geboren Kayinen, un zi hot gezogt: ich hob derverben a mentsh durch Hashem.

GEN 4:1 And HaAdam knew Chavah (Eve) his isha; and she conceived, and bore Kayin (Cain) , and said, Kaniti (I have acquired) ish with Hashem .

GEN 4:2 ‏און זי האָט װידער געבאָרן – זײַן ברודער הֶבלען. ‏און הֶבל איז געװען אַ פּאַסטוך פֿון שאָף, און קַיִן איז געװען אַן ערדאַרבעטער. edit

GEN 4:2 un zi hot vider geboren – zain bruder Hevelen. un Hevel iz geven a pastuch fun shof, un Kayin iz geven an erdarbeter.

GEN 4:2 And again she bore his ach Hevel (Abel) . And Hevel was a ro'eh tzon, but Kayin was an oved adamah (tiller of soil) .

GEN 4:3 ‏און עס איז געװען נאָך אַ פֿאַרלױף פֿון טעג, האָט קַיִן געבראַכט פֿון דער פֿרוכט פֿון דער ערד אַ קָרבָּן {מִנְחָה} צו ה׳. edit

GEN 4:3 un es iz geven noch a farloif fun teg, hot Kayin gebracht fun der frucht fun der erd a korben tsu Hashem.

GEN 4:3 And in ketz yamim it came to pass, that Kayin brought of the p'ri haadamah a minchah unto Hashem .

GEN 4:4 ‏און הֶבל, ער אױך האָט געבראַכט פֿון די ערשטלינגען פֿון זײַנע שאָף ‏ און פֿון זײערע פֿעטסטע. און ה׳ האָט זיך געקערט צו הֶבלען און צו זײַן קָרבָּן {מִנְחָה}, edit

GEN 4:4 un Hevel, er oich hot gebracht fun di ershtlingen fun zaine shof un fun zeyere fetste. un Hashem hot zich gekert tsu Hevelen un tsu zain korben,

GEN 4:4 And Hevel, he also brought of the bechorot of his tzon and of the chelev thereof. And Hashem regarded [with favor, respect] unto Hevel and to his minchah:

GEN 4:5 ‏און צו קַיִנען און צו זײַן קָרבָּן {מִנְחָה} האָט ער זיך נישט געקערט. האָט קַיִנען זײער געערגערט, און זײַן פּנים איז אַראָפּגעפֿאַלן. edit

GEN 4:5 un tsu Kayinen un tsu zain korben hot er zich nisht gekert. hot Kayinen zeyer geergert, un zain ponem iz aropgefalen.

GEN 4:5 But unto Kayin and to his minchah He had not regard. And Kayin was very angry, and his countenance fell.

GEN 4:6 ‏האָט ה׳ געזאָגט צו קַיִנען: פֿאַר װאָס פֿאַרדריסט דיך, און פֿאַר װאָס איז אַראָפּגעפֿאַלן דײַן פּנים? edit

GEN 4:6 hot Hashem gezogt tsu Kayinen: far vos fardrist dich, un far vos iz aropgefalen dain ponem?

GEN 4:6 And Hashem said unto Kayin, Why art thou angry? And why is thy countenance fallen?

GEN 4:7 ‏פֿאַר װאָר, אױב דו װעסט גוטס טאָן װעסטו אױפֿגענומען װערן, און אױב דו װעסט נישט גוטס טאָן, הױערט די זינד בײַ דער טיר; און צו דיר איז איר גלוסטונג, אָבער דו זאָלסט געװעלטיקן איבער איר. edit

GEN 4:7 far vor, oib du vest guts ton vestu oifgenumen veren, un oib du vest nisht guts ton, hoiert di zind bai der tir; un tsu dir iz ir glustung, ober du zolst geveltiken iber ir.

GEN 4:7 If thou doest right, shalt thou not be accepted? And if thou doest not right, chattat is lurking at the petach. And unto thee shall be its teshukah (desire) , and thou must rule over it.

GEN 4:8 ‏האָט קַיִן גערעדט צו זײַן ברודער הֶבלען. און עס איז געװען, װי זײ זײַנען געװען אין פֿעלד, אַזױ איז קַיִן אױפֿגעשטאַנען קעגן זײַן ברודער הֶבלען, און האָט אים געהרגעט. edit

GEN 4:8 hot Kayin geredt tsu zain bruder Hevelen. un es iz geven, vi zei zainen geven in feld, azoi iz Kayin oifgeshtanen kegen zain bruder Hevelen, un hot im geharget.

GEN 4:8 And Kayin talked with Hevel his brother; and it came to pass, when they were in the sadeh, that Kayin rose up against Hevel his brother, and killed him.

GEN 4:9 ‏האָט ה׳ געזאָגט צו קַיִנען: װוּ איז דײַן ברודער הֶבל? האָט ער געזאָגט: איך װײס נישט; בין איך דען דער שומר פֿון מײַן ברודער? edit

GEN 4:9 hot Hashem gezogt tsu Kayinen: vu iz dain bruder Hevel? hot er gezogt: ich veis nisht; bin ich den der Shomer fun main bruder?

GEN 4:9 And Hashem said unto Kayin, Where is Hevel thy brother? And he said, I know not; am I shomer achi (my brotherʼs keeper) ?

GEN 4:10 ‏האָט ער געזאָגט: װאָס האָסטו געטאָן? דער קֹול פֿון דײַן ברודערס בלוט שרײַט צו מיר פֿון דער ערד. edit

GEN 4:10 hot er gezogt: vos hostu geton? der kol fun dain bruders blut shrait tsu mir fun der erd.

GEN 4:10 And He said, What hast thou done? The voice of thy brotherʼs dahm crieth unto Me from haadamah.

GEN 4:11 ‏און אַצונד, פֿאַרשאָלטן ‏ זאָלסטו זײַן פֿון דער ערד װאָס האָט אױפֿגעמאַכט איר מױל צוצונעמען דײַן ברודערס בלוט פֿון דײַן האַנט. edit

GEN 4:11 un atsund, farsholten zolstu zain fun der erd vos hot oipgemacht ir moil tsutsunemen dain bruders blut fun dain hant.

GEN 4:11 And now art thou arur (cursed) from haadamah, which hath opened her mouth to receive thy brotherʼs dahm from thy hand;

GEN 4:12 ‏אַז דו װעסט באַאַרבעטן די ערד, זאָל זי דיר מער נישט געבן איר קראַפֿט; נעַ-ונַד זאָלסטו זײַן אױף דער ערד. edit

GEN 4:12 az du vest baarbeten di erd, zol zi dir mer nisht geben ir kraft; nea-unad zolstu zain oif der erd.

GEN 4:12 When thou tillest haadamah, it shall not henceforth yield unto thee her ko'ach (strength) ; na (restless fugitive) vanad (and a wanderer, nomad) shalt thou be in ha'aretz.

GEN 4:13 ‏האָט קַיִן געזאָגט צו ה׳: מײַן שטראָף איז צו גרױס אַריבערצוטראָגן. edit

GEN 4:13 hot Kayin gezogt tsu Hashem: main shtrof iz tsu grois aribertsutrogen.

GEN 4:13 And Kayin said unto Hashem , My avon (iniquity, punishment for guilt) is greater than I can bear.

GEN 4:14 ‏אָט האָסטו מיך הײַנט פֿאַרטריבן פֿון דעם געזיכט פֿון לאַנד, און פֿון דײַן פּנים װעל איך זײַן פֿאַרבאָרגן, און איך װעל זײַן נעַ-ונַד אױף דער ערד; װעט זײַן, װער-נאָר עס טרעפֿט מיך װעט מיך דערהרגען. edit

GEN 4:14 ot hostu mich haint fartriben fun dem gezicht fun land, un fun dain ponem vel ich zain farborgen, un ich vel zain nea-unad oif der erd; vet zain, ver-nor es treft mich vet mich derhrgen.

GEN 4:14 See, Thou hast driven me out this day from the face of the adamah; and from Thy face shall I be hidden and I shall be a na (restless fugitive) vanad (and a wanderer, nomad) in ha'aretz; and it shall come to pass, that whoever findeth me shall kill me.

GEN 4:15 ‏האָט ה׳ צו אים געזאָגט: דערום װער-נאָר עס הרגעט קַיִנען זאָל זיבנפֿאַך גענומען װערן נקמה פֿון אים. און ה׳ האָט געמאַכט קַיִנען אַ צײכן, אַז קײנער װאָס טרעפֿט אים, זאָל אים נישט דערשלאָגן. edit

GEN 4:15 hot Hashem tsu im gezogt: derum ver-nor es harget Kayinen zol zibnfach genumen veren nekome fun im. un Hashem hot gemacht Kayinen a tseichen, az keiner vos treft im, zol im nisht dershlogen.

GEN 4:15 And Hashem said unto him, Therefore whoever killeth Kayin, vengeance shall be taken on him sevenfold. And Hashem placed an ot (mark) upon Kayin, so that none finding him should kill him.

GEN 4:16 ‏און קַיִן איז אַװעקגעגאַנגען פֿון פֿאַר ה׳, און האָט זיך באַזעצט אין לאַנד נוֹד, אין מזרח פֿון עֵדֶן. edit

GEN 4:16 un Kayin iz avekgegangen fun far Hashem, un hot zich bazetst in land Nod, in mizrech fun Eden.

GEN 4:16 And Kayin went out from the presence of Hashem , and dwelt in Eretz Nod, east of Eden.

GEN 4:17 ‏און קַיִן האָט דערקענט זײַן װײַב, און זי איז טראָגעדיק געװאָרן, און האָט געבאָרן חַנוֹכן. און ער האָט געבױט אַ שטאָט, און האָט גערופֿן דעם נאָמען פֿון דער שטאָט אַזױ װי דער נאָמען פֿון זײַן זון, חַנוֹך. edit

GEN 4:17 un Kayin hot derkent zain vaib, un zi iz trogedik gevoren, un hot geboren Chanochen. un er hot geboit a shtot, un hot gerufen dem nomen fun der shtot azoi vi der nomen fun zain zun, Chanoch.

GEN 4:17 And Kayin knew his isha; and she conceived, and bore Chanokh (Enoch) ; and he built an ir (city) , and called the shem of the ir, after the shem beno, Chanokh (Enoch) .

GEN 4:18 ‏און בײַ חַנוֹכן איז געבאָרן געװאָרן עִירָד, און עִירָד האָט געבאָרן מחוּיָאֵלן, און מחוּיָאֵל האָט געבאָרן מתושָאֵלן, און מתושָאֵל האָט געבאָרן לֶמֶכן. edit

GEN 4:18 un bai Chanochen iz geboren gevoren Irad, un Irad hot geboren Mechuyaelen, un Mechuyael hot geboren Metushaelen, un Metushael hot geboren Lamechen.

GEN 4:18 And unto Chanokh (Enoch) was born Irad; and Irad fathered Mechuyael; and Mechuyael fathered Metushael; and Metushael fathered Lamech.

GEN 4:19 ‏און לֶמֶך האָט זיך גענומען צװײ װײַבער; דער נאָמען פֿון אײנער איז געװען עָדָה, און דער נאָמען פֿון דער צװײטער צִלָה. edit

GEN 4:19 un Lamech hot zich genumen tsvei vaiber; der nomen fun einer iz geven Adah, un der nomen fun der tsveiter Tsilah.

GEN 4:19 And Lamech took unto him two nashim; the shem of the one was Adah, and the shem of the second Tzilah.

GEN 4:20 ‏און עָדָה האָט געבאָרן יָבָלן; ער איז געװען דער פֿאָטער פֿון די װאָס זיצן אין געצעלטן און האָבן פֿיך. edit

GEN 4:20 un Adah hot geboren Yavalen; er iz geven der foter fun di vos zitsen in getselten un hoben fich.

GEN 4:20 And Adah bore Yaval; he was the av of such as dwell in ohel, and have mikneh.

GEN 4:21 ‏און דער נאָמען פֿון זײַן ברודער איז געװען יובַל; ער איז געװען דער פֿאָטער פֿון אַלע װאָס האַלטן אַ האַרף און אַ פֿלײט. edit

GEN 4:21 un der nomen fun zain bruder iz geven Yuval; er iz geven der foter fun ale vos halten a harf un a flait .

GEN 4:21 And his brotherʼs shem was Yuval; he was the av of all such as play kinnor (harp) and ugav (flute) .

GEN 4:22 ‏און צִלָה, זי אױך האָט געבאָרן תּובַל-קַיִנען, דעם אױסשלײַפֿער פֿון אַלערלײ קופּער און אײַזנגעצײַג; און די שװעסטער פֿון תּובַל-קַיִנען איז געװען נַעֲמָה. edit

GEN 4:22 un Tsilah, zi oich hot geboren tubal-Kayinen, dem oisshlaifer fun alerlei kuper un aizngetsaig; un di shvester fun tubal-Kayinen iz geven Naamah.

GEN 4:22 And Tzilah, she also bore Tuval-Kayin, a forger of every cutting tool of nechoshet and barzel; and the achot of Tuval-Kayin was Na'amah.

GEN 4:23 ‏און לֶמֶך האָט געזאָגט צו זײַנע װײַבער: ‏עָדָה און צִלָה, הערט מײַן קֹול, ‏װײַבער פֿון לֶמֶכן, פֿאַרנעמט מײַן װאָרט; ‏װאָרום איך הרגע אַ מאַן פֿאַר מײַן װוּנד, ‏און אַ ייִנגל פֿאַר מײַן בײַל; edit

GEN 4:23 un Lamech hot gezogt tsu zaine vaiber: Adah un Tsilah, hert main kol, vaiber fun Lamechen, farnemt main vort; vorem ich herge a man far main vund, un a yingel far main bail;

GEN 4:23 And Lamech said unto his wives, Adah and Tzilah, Hear my voice; ye wives of Lamech, give heed to my speech; for I have slain an ish for my wounding, and a yeled for my chabburah.

GEN 4:24 ‏װײַל זיבנפֿאַך װערט גענומען פֿאַר קַיִנען נקמה, ‏פֿאַר לֶמֶכן אָבער זיבן און זיבעציק. edit

GEN 4:24 vail zibnfach vert genumen far Kayinen nekome, far Lamechen ober ziben un zibetsik.

GEN 4:24 If Kayin (Cain) shall be avenged sevenfold, truly Lamech seventy and seven times over.

GEN 4:25 ‏און אָדָם האָט װידער דערקענט זײַן װײַב, און זי האָט געבאָרן אַ זון, און האָט גערופֿן זײַן נאָמען שֵת, װײַל: אלֹקים האָט מיר באַשערט אַן אַנדער זאָמען אַנשטאָט ‏ הֶבלען, מחמת קַיִן האָט אים געהרגעט. edit

GEN 4:25 un Adam hot vider derkent zain vaib, un zi hot geboren a zun, un hot gerufen zain nomen Shet, vail: Elokim hot mir bashert an ander zomen anshtot Hevelen, machmas Kayin hot im geharget.

GEN 4:25 And Adam knew his isha again; and she bore a ben, and called shmo Shet; for Elohim, said she, hath appointed me another zera in place of Hevel, whom Kayin killed.

GEN 4:26 ‏און בײַ שֵתן, בײַ אים אױך איז געבאָרן געװאָרן אַ זון, און ער האָט גערופֿן זײַן נאָמען אֶנוֹש. דענצמאָל האָט מען אָנגעהױבן רופֿן צו דעם נאָמען ה׳. edit

GEN 4:26 un bai Sheten, bai im oich iz geboren gevoren a zun, un er hot gerufen zain nomen Enosh. dentsmol hot men ongehoiben rufen tsu dem nomen Hashem.

GEN 4:26 And to Shet, to him also there was born a ben; and he called shmo Enosh; then began men to call upon the Shem of Hashem .

GEN 5:1 ‏דאָס איז דאָס בוך פֿון די געבורטן פֿון אָדָמען: װען אלֹקים האָט באַשאַפֿן דעם מענטשן, האָט ער אים אין דער גלײַכעניש פֿון אלֹקים געמאַכט; edit

GEN 5:1 dos iz dos buch fun di geburten fun Adamen: ven Elokim hot bashafen dem mentshen, hot er im in der glaichenish fun Elokim gemacht;

GEN 5:1 This is the Sefer Toldot Adam. In the yom that barah Elohim Adam, in the demut Elohim He made him;

GEN 5:2 ‏אַ זָכר און אַ נקבֿה האָט ער זײ באַשאַפֿן, און ער האָט זײ געבענטשט, און האָט גערופֿן זײער נאָמען אָדָם (מענטש) אין דעם טאָג װאָס זײ זײַנען באַשאַפֿן געװאָרן. edit

GEN 5:2 a zocher un a nekeyve hot er zei bashafen, un er hot zei gebentsht, un hot gerufen zeyer nomen Adam (mentsh) in dem tog vos zei zainen bashafen gevoren.

GEN 5:2 Zachar and nekevah He created them; and blessed them, and called the shem of them “Adam,” in the yom when they were created.

GEN 5:3 ‏און אָדָם האָט געלעבט הונדערט און דרײַסיק יאָר, און האָט געבאָרן אַ זון אין זײַן גלײַכעניש, אַזױ װי זײַן געשטאַלט, און האָט גערופֿן זײַן נאָמען שֵת. edit

GEN 5:3 un Adam hot gelebt hundert un draisik yor, un hot geboren a zun in zain glaichenish, azoi vi zain geshtalt, un hot gerufen zain nomen Shet.

GEN 5:3 And Adam lived a hundred and thirty shanah and fathered in his own demut and after his tzelem (image) and called shmo Shet:

GEN 5:4 ‏און די טעג פֿון אָדָמען נאָכדעם װי ער האָט געבאָרן שֵתן, זײַנען געװען אַכט הונדערט יאָר; און ער האָט געבאָרן זין און טעכטער. edit

GEN 5:4 un di teg fun Adamen nochdem vi er hot geboren Sheten, zainen geven acht hundert yor; un er hot geboren zin un techter.

GEN 5:4 And the days of Adam after he had fathered Shet were shemoneh me'ot shanah; and he fathered banim and banot:

GEN 5:5 ‏און אַלע טעג װאָס אָדָם האָט געלעבט, זײַנען געװען נײַן הונדערט יאָר און דרײַסיק יאָר; און ער איז געשטאָרבן. edit

GEN 5:5 un ale teg vos Adam hot gelebt, zainen geven nain hundert yor un draisik yor; un er iz geshtorben.

GEN 5:5 And all the days that Adam lived were nine hundred and thirty shanah: and he died.

GEN 5:6 ‏און שֵת האָט געלעבט הונדערט יאָר און פֿינף יאָר, און האָט געבאָרן אֶנוֹשן. edit

GEN 5:6 un Shet hot gelebt hundert yor un finf yor, un hot geboren Enoshen.

GEN 5:6 And Shet lived a hundred and five shanah, and fathered Enosh;

GEN 5:7 ‏און שֵת האָט געלעבט נאָכדעם װי ער האָט געבאָרן אֶנוֹשן, אַכט הונדערט יאָר און זיבן יאָר; און ער האָט געבאָרן זין און טעכטער. edit

GEN 5:7 un Shet hot gelebt nochdem vi er hot geboren Enoshen, acht hundert yor un ziben yor; un er hot geboren zin un techter.

GEN 5:7 And Shet lived after he fathered Enosh eight hundred and seven shanah, and fathered banim and banot:

GEN 5:8 ‏און אַלע טעג פֿון שֵתן זײַנען געװען נײַן הונדערט יאָר און צװעלף יאָר; און ער איז געשטאָרבן. edit

GEN 5:8 un ale teg fun Sheten zainen geven nain hundert yor un tsvelf yor; un er iz geshtorben.

GEN 5:8 And all the days of Shet were nine hundred and twelve shanah; and he died.

GEN 5:9 ‏און אֶנוֹש האָט געלעבט נײַנציק יאָר, און האָט געבאָרן קֵינָנען. edit

GEN 5:9 un Enosh hot gelebt naintsik yor, un hot geboren Kenanen.

GEN 5:9 And Enosh lived ninety shanah, and fathered Kenan;

GEN 5:10 ‏און אֶנוֹש האָט געלעבט נאָכדעם װי ער האָט געבאָרן קֵינָנען, אַכט הונדערט יאָר און פֿופֿצן יאָר; און ער האָט געבאָרן זין און טעכטער. edit

GEN 5:10 un Enosh hot gelebt nochdem vi er hot geboren Kenanen, acht hundert yor un fuftsen yor; un er hot geboren zin un techter.

GEN 5:10 And Enosh lived after he fathered Kenan eight hundred and fifteen shanah, and fathered banim and banot;

GEN 5:11 ‏און אַלע טעג פֿון אֶנוֹשן זײַנען געװען נײַן הונדערט יאָר און פֿינף יאָר; און ער איז געשטאָרבן. edit

GEN 5:11 un ale teg fun Enoshen zainen geven nain hundert yor un finf yor; un er iz geshtorben.

GEN 5:11 And all the days of Enosh were nine hundred and five shanim; and he died.

GEN 5:12 ‏און קֵינָן האָט געלעבט זיבעציק יאָר, און האָט געבאָרן מַהלַלאֵלן. edit

GEN 5:12 un Kenan hot gelebt zibetsik yor, un hot geboren Mahalalelen.

GEN 5:12 And Kenan lived seventy shanah and fathered Mahalal'el;

GEN 5:13 ‏און קֵינָן האָט געלעבט נאָכדעם װי ער האָט געבאָרן מַהלַלאֵלן, אַכט הונדערט יאָר און פֿערציק יאָר; און ער האָט געבאָרן זין און טעכטער. edit

GEN 5:13 un Kenan hot gelebt nochdem vi er hot geboren Mahalalelen, acht hundert yor un fertsik yor; un er hot geboren zin un techter.

GEN 5:13 And Kenan lived after he fathered Mahalal'el eight hundred and forty shanah, and fathered banim and banot;

GEN 5:14 ‏און אַלע טעג פֿון קֵינָנען זײַנען געװען נײַן הונדערט יאָר און צען יאָר; און ער איז געשטאָרבן. edit

GEN 5:14 un ale teg fun Kenanen zainen geven nain hundert yor un tsen yor; un er iz geshtorben.

GEN 5:14 And all the days of Kenan were nine hundred and ten shanim; and he died.

GEN 5:15 ‏און מַהלַלאֵל האָט געלעבט פֿינף און זעכציק יאָר, און האָט געבאָרן יֶרֶדן. edit

GEN 5:15 un Mahalalel hot gelebt finf un zechtsik yor, un hot geboren Yereden.

GEN 5:15 And Mahalal'el lived sixty and five shanah, and fathered Yered;

GEN 5:16 ‏און מַהלַלאֵל האָט געלעבט נאָכדעם װי ער האָט געבאָרן יֶרֶדן, אַכט הונדערט יאָר און דרײַסיק יאָר; און ער האָט געבאָרן זין און טעכטער. edit

GEN 5:16 un Mahalalel hot gelebt nochdem vi er hot geboren Yereden, acht hundert yor un draisik yor; un er hot geboren zin un techter.

GEN 5:16 And Mahalal'el lived after he fathered Yered eight hundred and thirty shanah, and fathered banim and banot;

GEN 5:17 ‏און אַלע טעג פֿון מַהלַלאֵלן זײַנען געװען אַכט הונדערט יאָר און פֿינף און נײַנציק יאָר; און ער איז געשטאָרבן. edit

GEN 5:17 un ale teg fun Mahalalelen zainen geven acht hundert yor un finf un naintsik yor; un er iz geshtorben.

GEN 5:17 And all the days of Mahalal'el were eight hundred ninety and five shanah; and he died.

GEN 5:18 ‏און יֶרֶד האָט געלעבט הונדערט יאָר און צװײ און זעכציק יאָר, און האָט געבאָרן חַנוֹכן. edit

GEN 5:18 un Yered hot gelebt hundert yor un tsvei un zechtsik yor, un hot geboren Chanochen.

GEN 5:18 And Yered lived a hundred sixty and two shanah, and he fathered Chanokh (Enoch) :

GEN 5:19 ‏און יֶרֶד האָט געלעבט נאָכדעם װי ער האָט געבאָרן חַנוֹכן, אַכט הונדערט יאָר; און ער האָט געבאָרן זין און טעכטער. edit

GEN 5:19 un Yered hot gelebt nochdem vi er hot geboren Chanochen, acht hundert yor; un er hot geboren zin un techter.

GEN 5:19 And Yered lived after he fathered Chanokh (Enoch) eight hundred shanah, and fathered banim and banot;

GEN 5:20 ‏און אַלע טעג פֿון יֶרֶדן זײַנען געװען נײַן הונדערט יאָר און צװײ און זעכציק יאָר; און ער איז געשטאָרבן. edit

GEN 5:20 un ale teg fun Yereden zainen geven nain hundert yor un tsvei un zechtsik yor; un er iz geshtorben.

GEN 5:20 And all the days of Yered were nine hundred sixty and two shanah; and he died.

GEN 5:21 ‏און חַנוֹך האָט געלעבט פֿינף און זעכציק יאָר, און האָט געבאָרן מתושֶלַחן. edit

GEN 5:21 un Chanoch hot gelebt finf un zechtsik yor, un hot geboren Metushelachen.

GEN 5:21 And Chanokh lived sixty and five shanah, and fathered Metushelach;

GEN 5:22 ‏און חַנוֹך איז געגאַנגען מיט האלֹקים נאָכדעם װי ער האָט געבאָרן מתושֶלַחן, דרײַ הונדערט יאָר; און ער האָט געבאָרן זין און טעכטער. edit

GEN 5:22 un Chanoch iz gegangen mit HaElokim nochdem vi er hot geboren Metushelachen, drai hundert yor; un er hot geboren zin un techter.

GEN 5:22 And Chanokh walked with HaElohim after he fathered Metushelach three hundred shanah, and fathered banim and banot;

GEN 5:23 ‏און אַלע טעג פֿון חַנוֹכן זײַנען געװען דרײַ הונדערט יאָר און פֿינף און זעכציק יאָר. edit

GEN 5:23 un ale teg fun Chanochen zainen geven drai hundert yor un finf un zechtsik yor.

GEN 5:23 And all the days of Chanokh were three hundred sixty and five shanah;

GEN 5:24 ‏און חַנוֹך איז געגאַנגען מיט האלֹקים; און ער איז מער נישט געװאָרן, װאָרום אלֹקים האָט אים אַװעקגענומען. edit

GEN 5:24 un Chanoch iz gegangen mit HaElokim; un er iz mer nisht gevoren, vorem Elokim hot im avekgenumen.

GEN 5:24 And Chanokh walked with HaElohim; and he was not; for Elohim took him.

GEN 5:25 ‏און מתושֶלַח האָט געלעבט הונדערט יאָר און זיבן און אַכציק יאָר, און האָט געבאָרן לֶמֶכן. edit

GEN 5:25 un Metushelach hot gelebt hundert yor un ziben un achtsik yor, un hot geboren Lamechen.

GEN 5:25 And Metushelach lived a hundred eighty and seven shanah, and fathered Lamech.

GEN 5:26 ‏און מתושֶלַח האָט געלעבט נאָכדעם װי ער האָט געבאָרן לֶמֶכן, זיבן הונדערט יאָר און צװײ און אַכציק יאָר; און ער האָט געבאָרן זין און טעכטער. edit

GEN 5:26 un Metushelach hot gelebt nochdem vi er hot geboren Lamechen, ziben hundert yor un tsvei un achtsik yor; un er hot geboren zin un techter.

GEN 5:26 And Metushelach lived after he fathered Lamech seven hundred eighty and two shanah, and fathered banim and banot;

GEN 5:27 ‏און אַלע טעג פֿון מתושֶלַחן זײַנען געװען נײַן הונדערט יאָר און נײַן און זעכציק יאָר; און ער איז געשטאָרבן. edit

GEN 5:27 un ale teg fun Metushelachen zainen geven nain hundert yor un nain un zechtsik yor; un er iz geshtorben.

GEN 5:27 And all the days of Metushelach were nine hundred sixty and nine shanah; and he died.

GEN 5:28 ‏און לֶמֶך האָט געלעבט הונדערט יאָר און צװײ און אַכציק יאָר, און האָט געבאָרן אַ זון. edit

GEN 5:28 un Lamech hot gelebt hundert yor un tsvei un achtsik yor, un hot geboren a zun.

GEN 5:28 And Lamech lived a hundred eighty and two shanah and fathered ben;

GEN 5:29 ‏און ער האָט גערופֿן זײַן נאָמען נֹח, אַזױ צו זאָגן: דער דאָזיקער װעט אונדז זײַן אַ נחמה פֿאַר אונדזער אַרבעט, און פֿאַר דער מאַטערניש פֿון אונדזערע הענט, פֿון װעגן דער ערד װאָס ה׳ האָט זי פֿאַרשאָלטן. edit

GEN 5:29 un er hot gerufen zain nomen Noach, azoi tsu zogen: der doziker vet undz zain a nechome far undzer arbet, un far der maternish fun undzere hent, fun vegen der erd vos Hashem hot zi farsholten .

GEN 5:29 And he called shmo Noach, saying, Zeh yenachamenu (this shall comfort us) in our work and toil of our hands, because of the adamah which Hashem hath cursed.

GEN 5:30 ‏און לֶמֶך האָט געלעבט נאָכדעם װי ער האָט געבאָרן נֹחן, פֿינף הונדערט יאָר און פֿינף און נײַנציק יאָר; און ער האָט געבאָרן זין און טעכטער. edit

GEN 5:30 un Lamech hot gelebt nochdem vi er hot geboren Noachen, finf hundert yor un finf un naintsik yor; un er hot geboren zin un techter.

GEN 5:30 And Lamech lived after he fathered Noach five hundred ninety and five shanah, and fathered banim and banot;

GEN 5:31 ‏און אַלע טעג פֿון לֶמֶכן זײַנען געװען זיבן הונדערט יאָר און זיבן און זיבעציק יאָר; און ער איז געשטאָרבן. edit

GEN 5:31 un ale teg fun Lamechen zainen geven ziben hundert yor un ziben un zibetsik yor; un er iz geshtorben.

GEN 5:31 And all the days of Lamech were seven hundred seventy and seven shanah; and he died.

GEN 5:32 ‏און אַז נֹח איז געװאָרן פֿינף הונדערט יאָר אַלט, האָט נֹח געבאָרן שֵמען, חָמען, און יֶפֶֿתן. edit

GEN 5:32 un az Noach iz gevoren finf hundert yor alt, hot Noach geboren Shemen, Chamen, un Yepheten.

GEN 5:32 And Noach was five hundred years old; and Noach fathered Shem, Cham, and Yephet.

GEN 6:1 ‏און עס איז געװען, אַז די מענטשן האָבן זיך אָנגעהױבן מערן אױפֿן געזיכט פֿון דער ערד, און בײַ זײ זײַנען געבאָרן געװאָרן טעכטער, edit

GEN 6:1 un es iz geven, az di mentshen hoben zich ongehoiben meren oifen gezicht fun der erd, un bai zei zainen geboren gevoren techter,

GEN 6:1 And it came to pass, when HaAdam began to multiply on the face of ha'adamah, and banot were born unto them,

GEN 6:2 ‏האָבן די זין פֿון האלֹקים געזען די טעכטער פֿון מענטשן אַז זײ זײַנען שײן, און זײ האָבן זיך גענומען װײַבער פֿון אַלע װאַס זײ האָבן זיך אױסדערװײלט. edit

GEN 6:2 hoben di zin fun HaElokim gezen di techter fun mentshen az zei zainen shein, un zei hoben zich genumen vaiber fun ale vas zei hoben zich oisderveilt.

GEN 6:2 That the bnei HaElohim saw the banot HaAdam that they were tovot; and they took them nashim of all which they chose.

GEN 6:3 ‏האָט ה׳ געזאָגט: מײַן גײַסט {רוּחַ הַקֹּדֶשׁ} זאָל נישט אײביק שטרעבן מיט מענטשן, װאָרום ער איז פֿלײש; נאָר זײַנע טעג זאָלן זײַן הונדערט און צװאַנציק יאָר. edit

GEN 6:3 hot Hashem gezogt: main gaist zol nisht eibik shtreben mit mentshen, vorem er iz fleish; nor zaine teg zolen zain hundert un tsvantsik yor.

GEN 6:3 And Hashem said, My Ruach [Hakodesh] shall not always strive with Adam, for that he also is basar: yet his yamim shall be a hundred and twenty shanah.

GEN 6:4 ‏די נפֿילים זײַנען געװען אױף דער ערד אין יענע טעג – און אױך דערנאָך – װען די זין פֿון האלֹקים פֿלעגן קומען צו די טעכטער פֿון מענטשן, און זײ פֿלעגן געבערן פֿון זײ; דאָס זײַנען די גיבוֹרים װאָס פֿון פֿאַרצײַטן, מענער מיט אַ נאָמען. edit

GEN 6:4 di nefilim zainen geven oif der erd in yene teg – un oich dernoch – ven di zin fun HaElokim flegen kumen tsu di techter fun mentshen, un zei flegen geberen fun zei; dos zainen di giborim vos fun fartsaiten, mener mit a nomen.

GEN 6:4 HaNefilim were on ha'aretz in those yamim; and also after that, when the bnei HaElohim came in unto the banot HaAdam, and they bore children to them, the same became gibborim which were of old, men of renown.

GEN 6:5 ‏און ה׳ האָט געזען אַז דאָס בײז פֿון דעם מענטשן איז גרױס אױף דער ערד, און די גאַנצע {כֹּל} ‏ טראַכטונג פֿון די מחשבֿות פֿון זײַן האַרצן איז רק צום בײזן אַ גאַנצן טאָג. edit

GEN 6:5 un Hashem hot gezen az dos beiz fun dem mentshen iz grois oif der erd, un di gantse trachtung fun di machshoves fun zain hartsen iz rak tsum beizen a gantsen tog.

GEN 6:5 And Hashem saw that the wickedness of HaAdam was great in ha'aretz and that every yetzer (inclination) of the machshevot (thoughts) of his lev was only rah (evil) continually.

GEN 6:6 ‏און ה׳ האָט חרטה געהאַט װאָס ער האָט געמאַכט דעם מענטשן אױף דער ערד, און ער איז געװען באַטריבט אין זײַן האַרצן. edit

GEN 6:6 un Hashem hot charote gehat vos er hot gemacht dem mentshen oif der erd, un er iz geven batribt in zain hartsen.

GEN 6:6 And Hashem relented that He had made HaAdam on ha'aretz, and He was grieved in His lev.

GEN 6:7 ‏און ה׳ האָט געזאָגט: איך װעל אָפּמעקן דעם מענטשן װאָס איך האָב באַשאַפֿן, פֿון דעם געזיכט פֿון דער ערד; פֿון אַ מענטשן ביז אַ בהמה, ביז אַ שרץ, און ביז אַ פֿױגל פֿון הימל; װאָרום איך האָב חרטה װאָס איך האָב זײ געמאַכט. edit

GEN 6:7 un Hashem hot gezogt: ich vel opmeken dem mentshen vos ich hob bashafen, fun dem gezicht fun der erd; fun a mentshen biz a beheime, biz a sherets, un biz a foigel fun himel; vorem ich hob charote vos ich hob zei gemacht.

GEN 6:7 And Hashem said, I will wipe out HaAdam whom I have created from the face of ha'adamah; both Adam, and Behemah, and the Remes and the Oph HaShomayim; for I relent that I have made them.

GEN 6:8 ‏אָבער נֹח האָט געפֿונען חֵן {לײַטזעליקײט} אין די אױגן פֿון ה׳. edit

GEN 6:8 ober Noach hot gefunen chein in di oigen fun Hashem.

GEN 6:8 But Noach found chen (grace, unmerited favor) in the eyes of Hashem .

GEN 6:9 ‏דאָס איז די געשיכטע פֿון נֹחן. נֹח איז געװען אַ גערעכטער, ערלעכער מאַן אין זײַן דור; מיט האלֹקים איז געגאַנגען נֹח. edit

GEN 6:9 dos iz di geshichte fun Noachen. Noach iz geven a gerechter, erlecher man in zain dor; mit HaElokim iz gegangen Noach.

GEN 6:9 These are the toldot of Noach; Noach was an ish tzaddik and tamim among those of his time, and Noachʼs halachah was with HaElohim.

GEN 6:10 ‏און נֹח האָט געבאָרן דרײַ זין: שֵם, חָם, און יֶפֶֿת. edit

GEN 6:10 un Noach hot geboren drai zin: Shem, Cham, un Yephet.

GEN 6:10 And Noach fathered three banim: Shem, Cham, and Yephet.

GEN 6:11 ‏און די ערד איז פֿאַרדאָרבן געװאָרן פֿאַר האלֹקים, און די ערד איז פֿול געװאָרן מיט אומרעכט {חָמָס}. edit

GEN 6:11 un di erd iz fardorben gevoren far HaElokim, un di erd iz ful gevoren mit umrecht.

GEN 6:11 Ha'aretz also was corrupt before HaElohim, and ha'aretz was filled with chamas.

GEN 6:12 ‏און אלֹקים האָט געזען די ערד, ערשט זי איז פֿאַרדאָרבן, װײַל יעטװעדער לײַב האָט פֿאַרדאָרבן זײַן װעג אױף דער ערד. edit

GEN 6:12 un Elokim hot gezen di erd, ersht zi iz fardorben, vail yetveder laib hot fardorben zain veg oif der erd.

GEN 6:12 And Elohim looked upon ha'aretz, and, hinei, it was corrupt; for kol basar had corrupted his derech upon ha'aretz.

GEN 6:13 ‏און אלֹקים האָט געזאָגט צו נֹחן: דער סוף פֿון אַלע לײַבער איז געקומען פֿאַר מיר, װאָרום די ערד איז פֿול מיט אומרעכט דורך זײ; און זע, איך ברענג זײ אום מיט דער ערד. edit

GEN 6:13 un Elokim hot gezogt tsu Noachen: der sof fun ale laiber iz gekumen far mir, vorem di erd iz ful mit umrecht durch zei; un ze, ich breng zei um mit der erd.

GEN 6:13 And Elohim said unto Noach, The ketz (end) of kol basar is come before Me; for ha'aretz is filled with chamas because of them; and, hineni, I will destroy them with ha'aretz.

GEN 6:14 ‏מאַך דיר אַ תּבֿה פֿון גופֿר האָלץ; אין קאַמערן זאָלסטו מאַכן די תּבֿה, און זאָלסט זי אױספּעכן פֿון אינעװײניק און פֿון אױסנװײניק מיט פּעך. edit

GEN 6:14 mach dir a teive fun gofer holts; in kameren zolstu machen di teive, un zolst zi oispechen fun ineveinik un fun oisenveinik mit pech.

GEN 6:14 Make thee a tevah (ark) of gopher wood; rooms shalt thou make in the tevah (ark) , and shalt coat it within and without with tar.

GEN 6:15 ‏און אָט װי דו זאָלסט זי מאַכן: דרײַ הונדערט אײלן די לענג פֿון דער תּבֿה, פֿופֿציק אײלן איר ברײט, און דרײַסיק אײלן איר הײך. edit

GEN 6:15 un ot vi du zolst zi machen: drai hundert eilen di leng fun der teive, fuftsik eilen ir breit, un draisik eilen ir heich.

GEN 6:15 And this is how thou shalt build it: the length of the tevah (ark) shall be three hundred cubits, the width of it fifty cubits, and the height of it thirty cubits.

GEN 6:16 ‏אַ דאַך זאָלסטו מאַכן צו דער תּבֿה, און אױף אַן אײל [די ברײט] זאָלסטו זי פֿאַרענדיקן פֿון אױבן; און דעם אײַנגאַנג פֿון דער תּבֿה זאָלסטו מאַכן אין איר זײַט; מיט אַן אונטערשטן, צװײטן, און דריטן שטאָק זאָלסטו זי מאַכן. edit

GEN 6:16 a dach zolstu machen tsu der teive, un oif an eil [di breit] zolstu zi farendiken fun oiben; un dem aingang fun der teive zolstu machen in ir zait; mit an untershten, tsveiten, un driten shtok zolstu zi machen.

GEN 6:16 A roof shalt thou make to the tevah (ark) , and thou shalt finish it to a cubit from the top; and the petach of the tevah (ark) shalt thou set in the side thereof; with lower, second, and third decks shalt thou make it.

GEN 6:17 ‏און איך, זע, איך ברענג אַ מבול װאַסער אױף דער ערד, אומצוברענגען יעטװעדער לײַב װאָס אין אים איז דאָ אַ גײַסט פֿון לעבן, פֿון אונטערן הימל; אַלץ װאָס אױף דער ערד װעט אומקומען. edit

GEN 6:17 un ich, ze, ich breng a mabl vaser oif der erd, umtsubrengen yetveder laib vos in im iz do a gaist fun leben, fun unteren himel; alts vos oif der erd vet umkumen.

GEN 6:17 And, hineni, I, even I, do bring a mabbul of waters upon ha'aretz, to destroy kol basar, wherein is the ruach chayyim, from under Shomayim; and everything that is in ha'aretz shall perish.

GEN 6:18 ‏אָבער איך װעל אױפֿשטעלן מײַן בְּרִית מיט דיר, און װעסט אַרײַנגײן אין דער תּבֿה, דו און דײַנע זין, און דײַן װײַב, און דײַנע זינס װײַבער, מיט דיר. edit

GEN 6:18 ober ich vel oifshtelen main bris mit dir, un vest araingein in der teive, du un daine zin, un dain vaib, un daine zins vaiber, mit dir.

GEN 6:18 And then with thee will I establish My brit (covenant) ; and thou shalt come into the tevah (ark) , thou, and thy banim, and thy isha, and the nashim of thy banim with thee.

GEN 6:19 ‏און פֿון אַלץ װאָס לעבט, פֿון אַלע לײַבער, זאָלסטו אַרײַנברענגען צו צװײ פֿון איטלעכן אין דער תּבֿה, אױף צו דערהאַלטן בײַם לעבן מיט דיר; אַ זָכר און אַ נקבֿה זאָלן זײ זײַן. edit

GEN 6:19 un fun alts vos lebt, fun ale laiber, zolstu arainbrengen tsu tsvei fun itlechen in der teive, oif tsu derhalten baim leben mit dir; a zocher un a nekeyve zolen zei zain.

GEN 6:19 And of every living thing of kol basar, two of every kind shalt thou bring into the tevah (ark) , to keep them alive with thee; they shall be zachar and nekevah.

GEN 6:20 ‏פֿון די פֿױגלען לױט זײערע מינים, און פֿון די בהמות לױט זײערע מינים, פֿון אַלע שרצים פֿון דער ערד לױט זײערע מינים, צו צװײ פֿון איטלעכן זאָלן אַרײַנגײן צו דיר, אױף צו דערהאַלטן בײַם לעבן. edit

GEN 6:20 fun di foiglen loit zeyere minim, un fun di beheimes loit zeyere minim, fun ale shrotsim fun der erd loit zeyere minim, tsu tsvei fun itlechen zolen araingein tsu dir, oif tsu derhalten baim leben.

GEN 6:20 Of birds after their kind, and of behemah after their kind, of every remes of ha'adamah after its kind, two of every kind shall come unto thee, to keep them alive.

GEN 6:21 ‏און דו נעם דיר פֿון יעטװעדער עסנװאַרג װאָס װערט געגעסן, און זאַמל אײַן צו דיר, כּדי עס זאָל זײַן פֿאַר דיר און פֿאַר זײ צום עסן. edit

GEN 6:21 un du nem dir fun yetveder esnvarg vos vert gegesen, un zaml ain tsu dir, kedei es zol zain far dir un far zei tsum esen.

GEN 6:21 And take thou unto thee of all food that is eaten, and thou shalt gather it to thee; and it shall be for ochel for thee, and for them.

GEN 6:22 ‏און נֹח האָט אַזױ געטאָן; אַזױ װי אַלץ װאָס אלֹקים האָט אים באַפֿױלן, אַזױ האָט ער געטאָן. edit

GEN 6:22 un Noach hot azoi geton; azoi vi alts vos Elokim hot im bafoilen, azoi hot er geton.

GEN 6:22 Thus did Noach; according to all that Elohim commanded him, so did he.

GEN 7:1 ‏און ה׳ האָט געזאָגט צו נֹחן: גײ אַרײַן דו און דײַן גאַנץ הױזגעזינט אין דער תּבֿה, װאָרום דיך האָב איך געזען גערעכט ‏ פֿאַר מיר אין דעם דאָזיקן דור. edit

GEN 7:1 un Hashem hot gezogt tsu Noachen: gei arain du un dain gants hoizgezint in der teive, vorem dich hob ich gezen gerecht far mir in dem doziken dor.

GEN 7:1 And Hashem said unto Noach, Come thou and all thy bais into the tevah (ark) ; for thee have I found tzaddik before Me in dor hazeh.

GEN 7:2 ‏פֿון אַלע רײנע בהמות זאָלסטו דיר נעמען צו זיבן און זיבן, איטלעכס מיט זײַן פּאָר; און פֿון די בהמות װאָס זײ זײַנען נישט רײן, צו צװײ, איטלעכס מיט זײַן פּאָר. edit

GEN 7:2 fun ale reine beheimes zolstu dir nemen tsu ziben un ziben, itlecher mit zain por; un fun di beheimes vos zei zainen nisht rein, tsu tsvei, itlecher mit zain por.

GEN 7:2 Of every behemah hatehorah thou shalt take to thee by sevens; the male and his mate; and of behemah that are not tehorah by two, the male and his mate.

GEN 7:3 ‏אױך פֿון די פֿױגלען פֿון הימל צו זיבן און זיבן, אַן ער און אַ זי, כּדי צו דערהאַלטן זאָמען אױפֿן געזיכט פֿון דער גאַנצער ערד. edit

GEN 7:3 oich fun di foiglen fun himel tsu ziben un ziben, an er un a zi, kedei tsu derhalten zomen oifen gezicht fun der gantser erd.

GEN 7:3 Of also Oph HaShomayim by sevens, the zachar and the nekevah; to keep zera alive upon the face of kol ha'aretz.

GEN 7:4 ‏װאָרום אין זיבן טעג אַרום, מאַך איך רעגענען אױף דער ערד פֿערציק טעג און פֿערציק נעכט, און איך װעל אָפּמעקן דעם גאַנצן באַשטאַנד װאָס איך האָב געמאַכט, פֿון דעם געזיכט פֿון דער ערד. edit

GEN 7:4 vorem in ziben teg arum, mach ich regenen oif der erd fertsik teg un fertsik necht, un ich vel opmeken dem gantsen bashtand vos ich hob gemacht, fun dem gezicht fun der erd.

GEN 7:4 For shivah yamim from now, and I will cause it to rain upon ha'aretz arba'im yom and arba'im lailah; and every living creature that I have made will I wipe out from off the p'nei ha'adamah.

GEN 7:5 ‏און נֹח האָט געטאָן אַזױ װי אַלץ װאָס ה׳ האָט אים באַפֿױלן. edit

GEN 7:5 un Noach hot geton azoi vi alts vos Hashem hot im bafoilen.

GEN 7:5 And Noach did according unto all that Hashem commanded him.

GEN 7:6 ‏און נֹח איז געװען זעקס הונדערט יאָר אַלט, װען דער מבול איז געװען אױף דער ערד. edit

GEN 7:6 un Noach iz geven zeks hundert yor alt, ven der mabl iz geven oif der erd.

GEN 7:6 And Noach was shesh me'ot shanah when the mabbul waters were upon ha'aretz.

GEN 7:7 ‏און נֹח, און זײַנע זין, און זײַן װײַב, און זײַנע זינס װײַבער, מיט אים, זײַנען אַרײַנגעגאַנגען אין דער תּבֿה, פֿון װעגן דעם װאַסער פֿון מבול. edit

GEN 7:7 un Noach, un zaine zin, un zain vaib, un zaine zins vaiber, mit im, zainen araingegangen in der teive, fun vegen dem vaser fun mabl.

GEN 7:7 And Noach entered in, and his banim, and his isha, and nashim of his banim with him, into the tevah (ark) , because of the waters of the mabbul.

GEN 7:8 ‏פֿון די רײנע בהמות, און פֿון די בהמות װאָס זײַנען נישט רײן, און פֿון די פֿױגלען און אַלץ װאָס קריכט אױף דער ערד, edit

GEN 7:8 fun di reine beheimes, un fun di beheimes vos zainen nisht rein, un fun di foiglen un alts vos kricht oif der erd,

GEN 7:8 Of behemah hatehorah, and of behemah that are not tehorah, and of haoph, and of every thing that creepeth upon ha'adamah,

GEN 7:9 ‏זײַנען צו צװײ צו צװײ אַרײַנגעגאַנגען צו נֹחן אין דער תּבֿה, אַ זָכר און אַ נקבֿה, אַזױ װי אלֹקים האָט באַפֿױלן נֹחן. edit

GEN 7:9 zainen tsu tsvei tsu tsvei araingegangen tsu Noachen in der teive, a zocher un a nekeyve, azoi vi Elokim hot bafoilen Noachen.

GEN 7:9 There went in shnayim shnayim unto Noach into the tevah (ark) , the zachar and the nekevah, as Elohim had commanded Noach.

GEN 7:10 ‏און עס איז געװען צו זיבן טעג, אַזױ איז דאָס װאַסער פֿון מבול געװען אױף דער ערד. edit

GEN 7:10 un es iz geven tsu ziben teg, azoi iz dos vaser fun mabl geven oif der erd.

GEN 7:10 And it came to pass after shivat hayamim, that the waters of the mabbul were upon ha'aretz.

GEN 7:11 ‏אין דעם זעקס הונדערטסטן יאָר פֿון נֹחס לעבן, אין צװײטן חודש, אין זיבעצנטן טאָג פֿון חודש, אין דעם דאָזיקן טאָג האָבן אױסגעבראָכן אַלע קװאַלן פֿון גרױסן תּהום, און די פֿענצטער פֿון הימל האָבן זיך געעפֿנט. edit

GEN 7:11 in dem zeks hundertsten yor fun Noachs leben, in tsveiten choidesh, in zibetsnten tog fun choidesh, in dem doziken tog hoben oisgebrachen ale kvalen fun groisen tehom, un di fentster fun himel hoben zich geefent.

GEN 7:11 In the six hundredth year of Noachʼs life, in the second month, the seventeenth day of the month, the same day were all the fountains of the great deep burst open, and the floodgates of Shomayim were opened.

GEN 7:12 ‏און דער רעגן איז געװען אױף דער ערד פֿערציק טעג און פֿערציק נעכט. edit

GEN 7:12 un der regen iz geven oif der erd fertsik teg un fertsik necht.

GEN 7:12 And the geshem was upon ha'aretz arba'im yom and arba'im lailah.

GEN 7:13 ‏אין דעם דאָזיקן אײגענעם טאָג זײַנען אַרײַנגעגאַנגען נֹח, און שֵם, און חָם, און יֶפֶֿת, נֹחס זין, און נֹחס װײַב, און די דרײַ װײַבער פֿון זײַנע זין מיט זײ, אין דער תּבֿה; edit

GEN 7:13 in dem doziken eigenem tog zainen araingegangen Noach, un Shem, un Cham, un Yephet, Noachs zin, un Noachs vaib, un di drai vaiber fun zaine zin mit zei, in der teive;

GEN 7:13 On that very yom entered Noach, and Shem, and Cham, and Yephet, the bnei Noach, and Noachʼs isha, and the three nashim of his banim with them, into the tevah (ark) ;

GEN 7:14 ‏זײ, און אַלע חיות לױט זײערע מינים, און אַלע בהמות לױט זײערע מינים, און אַלע שרצים װאָס קריכן אױף דער ערד לױט זײערע מינים, און אַלע עוֹפֿות לױט זײערע מינים, איטלעך פֿױגל, איטלעך געפֿליגל. edit

GEN 7:14 zei, un ale chayes loit zeyere minim, un ale beheimes loit zeyere minim, un ale shrotsim vos krichen oif der erd loit zeyere minim, un ale ofot loit zeyere minim, itlech foigel, itlech gefligl.

GEN 7:14 They, and every beast after its kind, and kol habehemah after their kind, and every remes that crawls upon ha'aretz after its kind, and kol haoph after its kind, every bird of every sort.

GEN 7:15 ‏און זײ זײַנען אַרײַנגעגאַנגען צו נֹחן אין דער תּבֿה, צו צװײ, צו צװײ פֿון אַלע לײַבער װאָס אין זײ איז דאָ אַן גײַסט פֿון לעבן. edit

GEN 7:15 un zei zainen araingegangen tsu Noachen in der teive, tsu tsvei, tsu tsvei fun ale laiber vos in zei iz do an gaist fun leben.

GEN 7:15 And they went in unto Noach into the tevah (ark) , shnayim shnayim of kol habasar, wherein is the ruach chayyim.

GEN 7:16 ‏און די װאָס זײַנען אַרײַנגעגאַנגען, זײַנען אַרײַנגעגאַנגען אַ זָכר און אַ נקבֿה פֿון אַלע לײַבער, אַזױ װי אלֹקים האָט אים באַפֿױלן; און ה׳ האָט פֿאַרשלאָסן הינטער אים. edit

GEN 7:16 un di vos zainen araingegangen, zainen araingegangen a zocher un a nekeyve fun ale laiber, azoi vi Elokim hot im bafoilen; un Hashem hot farshlosen hinter im.

GEN 7:16 And they that went in, went in zachar and nekevah of kol basar, as Elohim had commanded him; then Hashem shut him in.

GEN 7:17 ‏און דער מבול איז געװען פֿערציק טעג אױף דער ערד, און די װאַסערן האָבן זיך געמערט, און זײ האָבן געטראָגן די תּבֿה, און זי האָט זיך אױפֿגעהױבן איבער דער ערד. edit

GEN 7:17 un der mabl iz geven fertsik teg oif der erd, un di vaseren hoben zich gemert, un zei hoben getrogen di teive, un zi hot zich oifgehoiben iber der erd.

GEN 7:17 And the mabbul was arba'im yom upon ha'aretz; and the waters increased, and lifted up the tevah (ark) , and it rose above ha'aretz.

GEN 7:18 ‏און די װאַסערן האָבן זיך געשטאַרקט, און האָבן זיך זײער געמערט אױף דער ערד, און די תּבֿה איז געגאַנגען אױף דער אײבערפֿלאַך פֿון די װאַסערן. edit

GEN 7:18 un di vaseren hoben zich geshtarkt, un hoben zich zeyer gemert oif der erd, un di teive iz gegangen oif der eiberflach fun di vaseren.

GEN 7:18 And the waters rose, and were increased greatly upon ha'aretz; and the tevah (ark) floated upon the face of the waters.

GEN 7:19 ‏און די װאַסערן האָבן זיך זײער זײער געשטאַרקט אױף דער ערד; און עס זײַנען פֿאַרדעקט געװאָרן אַלע הױכע בערג װאָס אונטערן גאַנצן הימל. edit

GEN 7:19 un di vaseren hoben zich zeyer zeyer geshtarkt oif der erd; un es zainen fardekt gevoren ale hoiche berg vos unteren gantsen himel.

GEN 7:19 And the waters rose exceedingly upon ha'aretz; and all the high hills, that were under kol HaShomayim, were covered.

GEN 7:20 ‏פֿופֿצן אײלן אַריבער האָבן זיך די װאַסערן געשטאַרקט, און די בערג זײַנען פֿאַרדעקט געװאָרן. edit

GEN 7:20 fuftsen eilen ariber hoben zich di vaseren geshtarkt, un di berg zainen fardekt gevoren.

GEN 7:20 Fifteen cubits upward did the waters rise; and the harim were covered.

GEN 7:21 ‏און עס איז אומגעקומען יעטװעדער לײַב װאָס באַװעגט זיך אױף דער ערד, סײַ אַ פֿױגל, סײַ אַ בהמה, סײַ אַ חיה, סײַ יעטװעדער שרץ װאָס קריכט אױף דער ערד, און יעטװעדער מענטש; edit

GEN 7:21 un es iz umgekumen yetveder laib vos bavegt zich oif der erd, sai a foigel, sai a beheime, sai a chaye, sai yetveder sherets vos kricht oif der erd, un yetveder mentsh;

GEN 7:21 And kol basar perished that moved upon ha'aretz, both of Oph, and of Behemah, and of Beast, and of every Swarming Thing that swarms upon ha'aretz, and kol haadam;

GEN 7:22 ‏אַלץ װאָס אין זײַנע נאָזלעכער איז געװען אַ הױך פֿון אַ לעבעדיקן גײַסט, אַלץ װאָס אױף דער יבשה, איז געשטאָרבן. edit

GEN 7:22 alts vos in zaine nozlecher iz geven a hoich fun a lebediken gaist, alts vos oif der yaboshe, iz geshtorben.

GEN 7:22 All in whose nostrils was the ruach chayyim, of all that was in the dry land, perished.

GEN 7:23 ‏און ער האָט אָפּגעמעקט דעם גאַנצן באַשטאַנד װאָס אױפֿן געזיכט פֿון דער ערד, פֿון אַ מענטשן ביז אַ בהמה, ביז אַ שרץ, און ביז אַ פֿױגל פֿון הימל; און זײ זײַנען אָפּגעמעקט געװאָרן פֿון דער ערד, און נאָר נֹח איז געבליבן, און די װאָס מיט אים אין דער תּבֿה. edit

GEN 7:23 un er hot opgemekt dem gantsen bashtand vos oifen gezicht fun der erd, fun a mentshen biz a beheime, biz a sherets, un biz a foigel fun himel; un zei zainen opgemekt gevoren fun der erd, un nor Noach iz gebliben, un di vos mit im in der teive.

GEN 7:23 And every living creature was wiped out which was upon the p'nei haadamah, both Adam, and Behemah, and the Remes, and the Oph HaShomayim; and they were wiped out from ha'aretz: and Noach only remained alive, and they that were with him in the tevah (ark) .

GEN 7:24 ‏און די װאַסערן האָבן זיך געשטאַרקט אױף דער ערד הונדערט און פֿופֿציק טעג. edit

GEN 7:24 un di vaseren hoben zich geshtarkt oif der erd hundert un fuftsik teg.

GEN 7:24 And the waters flooded upon ha'aretz a hundred and fifty days.

GEN 8:1 ‏און אלֹקים האָט געדאַכט ‏ אָן נֹחן, און אָן אַלע חיות, און אָן אַלע בהמות, װאָס מיט אים אין דער תּבֿה, און ה׳ האָט געמאַכט אַריבערגײן אַ װינט אױף דער ערד, און די װאַסערן האָבן זיך אײַנגעשטילט. edit

GEN 8:1 un Elokim hot gedacht on Noachen, un on ale chayes, un on ale beheimes, vos mit im in der teive, un Hashem hot gemacht aribergein a vint oif der erd, un di vaseren hoben zich aingeshtilt.

GEN 8:1 And Elohim remembered Noach, and every living thing, and all the behemah that was with him in the tevah (ark) ; and Elohim made a ruach to pass over ha'aretz, and the waters subsided;

GEN 8:2 ‏און עס זײַנען פֿאַרשטאָפּט געװאָרן די קװאַלן פֿון תּהום, און די פֿענצטער פֿון הימל; און דער רעגן פֿון הימל איז פֿאַרהאַלטן געװאָרן. edit

GEN 8:2 un es zainen farshtopt gevoren di kvalen fun tehom, un di fentster fun himel; un der regen fun himel iz farhalten gevoren.

GEN 8:2 The ma'ayanot (springs) also of the tehom and the floodgates of Shomayim were stopped, and the geshem from Shomayim was restrained;

GEN 8:3 ‏און די װאַסערן האָבן געהאַלטן אין אײן אָפּטרעטן פֿון דער ערד; און די װאַסערן זײַנען געמינערט געװאָרן צום סוף פֿון הונדערט און פֿופֿציק טעג. edit

GEN 8:3 un di vaseren hoben gehalten in ein optreten fun der erd; un di vaseren zainen geminert gevoren tsum sof fun hundert un fuftsik teg.

GEN 8:3 And the waters receded from on ha'aretz continually; and after the end of the hundred and fifty days the waters were abated.

GEN 8:4 ‏און די תּבֿה האָט גערוט אין זיבעטן חודש, אין זיבעצנטן טאָג פֿון חודש, אױף די בערג פֿון אַרָרָט. edit

GEN 8:4 un di teive hot geres in zibeten choidesh, in zibetsnten tog fun choidesh, oif di berg fun Ararat.

GEN 8:4 And the tevah (ark) rested in the seventh month, on the seventeenth day of the month, upon the mountains of Ararat.

GEN 8:5 ‏און די װאַסערן האָבן געהאַלטן אין אײן געמינערט װערן ביזן צענטן חודש; אין צענטן חודש, אין ערשטן טאָג פֿון חודש, האָבן זיך באַװיזן די שפּיצן פֿון די בערג. edit

GEN 8:5 un di vaseren hoben gehalten in ein geminert veren bizen tsenten choidesh; in tsenten choidesh, in ershten tog fun choidesh, hoben zich bavizen di shpitsen fun di berg.

GEN 8:5 And the waters decreased continually until the tenth month; in the tenth month, on the first day of the month, were the rashei heharim seen.

GEN 8:6 ‏און עס איז געװען צום סוף פֿון פֿערציק טעג, האָט נֹח געעפֿנט דעם פֿענצטער פֿון דער תּבֿה װאָס ער האָט געמאַכט. edit

GEN 8:6 un es iz geven tsum sof fun fertsik teg, hot Noach geefent dem fentster fun der teive vos er hot gemacht.

GEN 8:6 And it came to pass at the end of arba'im yom, that Noach opened the chalon (window) of the tevah (ark) which he had made;

GEN 8:7 ‏און ער האָט אַרױסגעשיקט דעם ראָב, און ער איז אַרױס הין און צוריק, ביז דאָס װאַסער איז אָפּגעטריקנט געװאָרן פֿון דעם געזיכט פֿון דער ערד. edit

GEN 8:7 un er hot aroisgeshikt dem rob, un er iz arois hin un tsurik, biz dos vaser iz opgetriknt gevoren fun dem gezicht fun der erd.

GEN 8:7 And he sent forth the orev (raven) , which went forth to and fro, until the waters were dried up from off ha'aretz.

GEN 8:8 ‏האָט ער אַרױסגעשיקט פֿון זיך די טױב, צו זען אױב דאָס װאַסער איז אָפּגעפֿאַלן פֿון דעם געזיכט פֿון דער ערד. edit

GEN 8:8 hot er aroisgeshikt fun zich di toib, tsu zen oib dos vaser iz opgefalen fun dem gezicht fun der erd.

GEN 8:8 Also he sent forth a yonah (dove) from him, to see if the waters were abated from off the face of the adamah;

GEN 8:9 ‏אָבער די טױב האָט נישט געפֿונען קײן אָפּרו פֿאַר איר פֿוסטריט, און זי האָט זיך אומגעקערט צו אים אין דער תּבֿה, װײַל װאַסער איז געװען אױפֿן געזיכט פֿון דער גאַנצער ערד. האָט ער אױסגעשטרעקט זײַן האַנט, און האָט זי גענומען און זי אַרײַנגעבראַכט צו זיך אין דער תּבֿה. edit

GEN 8:9 ober di toib hot nisht gefunen kein opru far ir fustrit, un zi hot zich umgekert tsu im in der teive, vail vaser iz geven oifen gezicht fun der gantser erd. hot er oisgeshtrekt zain hant, un hot zi genumen un zi araingebracht tsu zich in der teive.

GEN 8:9 But the yonah found no manoach (place of rest) for the sole of her foot, and she returned unto him into the tevah, for the waters were on the p'nei kol ha'aretz; then he reached forth his yad, and took her, and pulled her in unto him into the tevah (ark) .

GEN 8:10 ‏און ער האָט אָפּגעװאַרט נאָך אַנדערע זיבן טעג, און האָט װידער אַרױסגעשיקט די טױב פֿון דער תּבֿה. edit

GEN 8:10 un er hot opgevart noch andere ziben teg, un hot vider aroisgeshikt di toib fun der teive.

GEN 8:10 And he waited yet another shivat yamim; and again he sent forth the yonah out of the tevah (ark) ;

GEN 8:11 ‏און די טױב איז געקומען אין אָװנטצײַט, ערשט אַן אָפּגעריסן אײלבערטבלאַט איז אין איר מױל, און נֹח האָט געװוּסט אַז דאָס װאַסער איז אָפּגעפֿאַלן פֿון דער ערד. edit

GEN 8:11 un di toib iz gekumen in ovnttsait, ersht an opgerisen eilbertblat iz in ir moil, un Noach hot gevust az dos vaser iz opgefalen fun der erd.

GEN 8:11 And the yonah returned to him in the erev; and, hinei, in her beak was a zayit (olive) leaf freshly plucked; so Noach had da'as that the mayim were abated from off ha'aretz.

GEN 8:12 ‏האָט ער אָפּגעװאַרט נאָך אַנדערע זיבן טעג, און האָט אַרױסגעשיקט די טױב, און זי האָט זיך מער נישט אומגעקערט צו אים װידער. edit

GEN 8:12 hot er opgevart noch andere ziben teg, un hot aroisgeshikt di toib, un zi hot zich mer nisht umgekert tsu im vider.

GEN 8:12 And he waited yet another shivat yamim; and sent forth the yonah; which returned not unto him again.

GEN 8:13 ‏און עס איז געװען אין דעם זעקס הונדערט און ערשטן יאָר, אין ערשטן חודש, אין ערשטן טאָג פֿון חודש, איז אָפּגעטריקנט געװאָרן דאָס װאַסער פֿון דער ערד, און נֹח האָט אַראָפּגענומען דעם דעק פֿון דער תּבֿה, און האָט אַ קוק געטאָן, ערשט דאָס געזיכט פֿון דער ערד איז טרוקן. edit

GEN 8:13 un es iz geven in dem zeks hundert un ershten yor, in ershten choidesh, in ershten tog fun choidesh, iz opgetriknt gevoren dos vaser fun der erd, un Noach hot aropgenumen dem dek fun der teive, un hot a kuk geton, ersht dos gezicht fun der erd iz truken.

GEN 8:13 And it came to pass in the six hundredth and first year, in the first month, the first day of the month, the mayim were dried up from off ha'aretz; and Noach removed the mikhseh (covering) of the tevah (ark) , and looked, and, hinei, the surface of the adamah was dry.

GEN 8:14 ‏און אין צװײטן חודש, אין זיבן און צװאַנציקסטן טאָג פֿון חודש, איז אױסגעטריקנט געװאָרן די ערד. edit

GEN 8:14 un in tsveiten choidesh, in ziben un tsvantsiksten tog fun choidesh, iz oisgetriknt gevoren di erd.

GEN 8:14 And in the second month, on the seven and twentieth day of the month, was ha'aretz dry.

GEN 8:15 ‏און אלֹקים האָט גערעדט צו נֹחן, אַזױ צו זאָגן: edit

GEN 8:15 un Elokim hot geredt tsu Noachen, azoi tsu zogen:

GEN 8:15 And Elohim spoke unto Noach, saying,

GEN 8:16 ‏גײ אַרױס פֿון דער תּבֿה, דו, און דײַן װײַב, און דײַנע זין, און די װײַבער פֿון דײַנע זין, מיט דיר. edit

GEN 8:16 gei arois fun der teive, du, un dain vaib, un daine zin, un di vaiber fun daine zin, mit dir.

GEN 8:16 Go forth of the tevah (ark) , thou, and thy isha, and thy banim, and the nashim of thy banim with thee.

GEN 8:17 ‏יעטװעדער לעבעדיקע זאַך װאָס מיט דיר, פֿון אַלע לײַבער, סײַ אַ פֿױגל, סײַ אַ בהמה, סײַ יעטװעדער שרץ װאָס קריכט אױף דער ערד, ברענג אַרױס מיט זיך, און זײ זאָלן זיך װידמענען אױף דער ערד, און זיך פֿרוכפּערן און מערן אױף דער ערד. edit

GEN 8:17 yetveder lebedike zach vos mit dir, fun ale laiber, sai a foigel, sai a beheime, sai yetveder sherets vos kricht oif der erd, breng arois mit zich, un zei zolen zich vidmenen oif der erd, un zich fruchperen un meren oif der erd.

GEN 8:17 Bring forth with thee every living thing that is with thee, of kol basar, both of bird, and of behemah, and of every creeping thing that creepeth upon ha'aretz; that they may multiply abundantly on ha'aretz, and be fruitful, and increase upon ha'aretz.

GEN 8:18 ‏איז אַרױסגעגאַנגען נֹח, און זײַנע זין, און זײַן װײַב, און זײַנע זינס װײַבער, מיט אים. edit

GEN 8:18 iz aroisgegangen Noach, un zaine zin, un zain vaib, un zaine zins vaiber, mit im.

GEN 8:18 And Noach went forth, and his banim, and his isha, and the nashim of his banim with him;

GEN 8:19 ‏יעטװעדער חיה, יעטװעדער שרץ, און יעטװעדער פֿױגל, אַלץ װאָס באַװעגט זיך אױף דער ערד, לױט זײערע משפּחות, זײַנען אַרױסגעגאַנגען פֿון דער תּבֿה. edit

GEN 8:19 yetveder chaye, yetveder sherets, un yetveder foigel, alts vos bavegt zich oif der erd, loit zeyere mishpoches, zainen aroisgegangen fun der teive.

GEN 8:19 Every animal, every remes, and every bird, and whatsoever creepeth upon ha'aretz, after their kinds, went forth out of the tevah (ark) .

GEN 8:20 ‏און נֹח האָט געבױט אַ מזבח צו ה׳, און ער האָט גענומען פֿון אַלע רײנע בהמות, און פֿון אַלע רײנע פֿױגלען, און האָט אױפֿגעבראַכט בראַנדאָפּפֿער {עֹלָה} אױפֿן מזבח. edit

GEN 8:20 un Noach hot geboit a mizbeyech tsu Hashem, un er hot genumen fun ale reine beheimes, un fun ale reine foiglen, un hot oifgebracht brandopfer oifen mizbeyech.

GEN 8:20 And Noach built a Mizbe'ach unto Hashem ; and took of every behemah hatehorah, and of kol haoph hatahor, and offered olot (burnt offerings) on the Mizbe'ach.

GEN 8:21 ‏און ה׳ האָט געשמעקט דעם געשמאַקן ריח, און ה׳ האָט געזאָגט אין זײַן האַרצן: איך װעל מער װידער נישט פֿאַרשילטן די ערד פֿון װעגן דעם מענטשן; װאָרום די טראַכטונג פֿון דעם מענטשנס האַרצן איז שלעכט פֿון זײַן יוגנט אָן; ‏ און איך װעל מער װידער נישט דערשלאָגן אַלץ װאָס לעבט, אַזױ װי איך האָב געטאָן. edit

GEN 8:21 un Hashem hot geshmekt dem geshmaken reyech, un Hashem hot gezogt in zain hartsen: ich vel mer vider nisht farshilten di erd fun vegen dem mentshen; vorem di trachtung fun dem mentshns hartsen iz shlecht fun zain yugnt on; un ich vel mer vider nisht dershlogen alts vos lebt, azoi vi ich hob geton.

GEN 8:21 And Hashem smelled a re'ach hannichoach; and Hashem said in His lev, I will not again curse the adamah any more ba'avur (because of) haAdam; for the yetzer of the lev haAdam is rah from his ne'urim (youth, childhood) ; neither will I again strike any more every thing living, as I have done.

GEN 8:22 ‏אַזױ לאַנג װי די טעג פֿון דער ערד, ‏זאָל זײען און שניט, ‏און קעלט און היץ, ‏זומער און װינטער, ‏און טאָג און נאַכט, נישט אױפֿהערן. edit

GEN 8:22 azoi lang vi di teg fun der erd, zol zeyen un shnit, un kelt un hits, zumer un vinter, un tog un nacht, nisht oifheren.

GEN 8:22 While ha'aretz remaineth, zera (seedtime) and katzir (harvest) , and kor (cold) and chom (heat) , and kayitz (summer) and choref (winter) , and yom and lailah, shall not cease.

GEN 9:1 ‏און אלֹקים האָט געבענטשט נֹחן און זײַנע זין, און האָט צו זײ געזאָגט: פֿרוכפּערט אײַך און מערט אײַך, און פֿילט אָן די ערד. edit

GEN 9:1 un Elokim hot gebentsht Noachen un zaine zin, un hot tsu zei gezogt: fruchpert aich un mert aich, un filt on di erd.

GEN 9:1 Vayevarech Elohim et Noach and his banim, and said unto them, Be fruitful, and multiply, and replenish ha'aretz.

GEN 9:2 ‏און אײַער מורא און אײַער שרעק זאָל זײַן אױף יעטװעדער חיה פֿון דער ערד, און אױף יעטװעדער פֿױגל פֿון הימל, אױף אַלץ װאָס די ערד װידמענט, און אױף אַלע פֿישן פֿון ים; אין אײַער האַנט זײַנען זײ איבערגעגעבן. edit

GEN 9:2 un aier moire un aier shrek zol zain oif yetveder chaye fun der erd, un oif yetveder foigel fun himel, oif alts vos di erd vidment, un oif ale fishen fun yam; in aier hant zainen zei ibergegeben.

GEN 9:2 And the fear of you and the dread of you shall be upon every beast of ha'aretz, and upon every bird of the air, upon all that moveth upon ha'adamah, and upon all the dagim of the yam; into your yad are they delivered.

GEN 9:3 ‏אַלץ װאָס באַװעגט זיך, װאָס לעבט, זאָל זײַן פֿאַר אײַך צום עסן; אַזױ װי גרינע קרײַטעכץ האָב איך אײַך דאָס אַלץ געגעבן. edit

GEN 9:3 alts vos bavegt zich, vos lebt, zol zain far aich tsum esen; azoi vi grine kraitechts hob ich aich dos alts gegeben.

GEN 9:3 Every remes that liveth shall be food for you; even as the yarok esev (green plant) have I given you all.

GEN 9:4 ‏נאָר פֿלײש מיט זײַן לעבן, זײַן בלוט, זאָלט איר נישט עסן. edit

GEN 9:4 nor fleish mit zain leben, zain blut, zolt ir nisht esen.

GEN 9:4 But basar with the nefesh thereof, which is the dahm thereof, shall ye not eat.

GEN 9:5 ‏און פֿאַר װאָר, אײַער בלוט, פֿון אײַערע נפֿשות, װעל איך אױפֿמאָנען; פֿון דער האַנט פֿון איטלעכער חיה װעל איך עס אױפֿמאָנען, און פֿון דער האַנט פֿון דעם מענטשן, פֿון דער האַנט פֿון דעם מענטשן זײַן ברודער, װעל איך אױפֿמאָנען דאָס לעבן פֿון אַ מענטשן. edit

GEN 9:5 un far vor, aier blut, fun aiere nefoshes, vel ich oifmonen; fun der hant fun itlecher chaye vel ich es oifmonen, un fun der hant fun dem mentshen, fun der hant fun dem mentshen zain bruder, vel ich oifmonen dos leben fun a mentshen.

GEN 9:5 And surely your dahm of your nefeshot will I require; at the hand of every beast will I require it, and at the yad haAdam; at the hand of every manʼs brother will I require the nefesh haAdam.

GEN 9:6 ‏דער װאָס פֿאַרגיסט דאָס בלוט פֿון אַ מענטשן, ‏זאָל דורך אַ מענטשן זײַן בלוט פֿאַרגאָסן װערן; ‏װאָרום אין דער געשטאַלט פֿון אלֹקים ‏האָט ער געמאַכט דעם מענטשן. edit

GEN 9:6 der vos fargist dos blut fun a mentshen, zol durch a mentshen zain blut fargosen veren; vorem in der geshtalt fun Elokim hot er gemacht dem mentshen.

GEN 9:6 Shofech dahm (one who sheddeth manʼs blood) , by man shall his dahm be shed; for in the tzelem Elohim made He man.

GEN 9:7 ‏און איר, פֿרוכפּערט אײַך און מערט אײַך; װידמענט אײַך אױף דער ערד, און מערט אײַך אױף איר. edit

GEN 9:7 un ir, fruchpert aich un mert aich; vidment aich oif der erd, un mert aich oif ir.

GEN 9:7 And you, be ye fruitful, and multiply; bring forth abundantly on ha'aretz, and multiply therein.

GEN 9:8 ‏און אלֹקים האָט געזאָגט צו נֹחן און צו זײַנע זין מיט אים, אַזױ צו זאָגן: edit

GEN 9:8 un Elokim hot gezogt tsu Noachen un tsu zaine zin mit im, azoi tsu zogen:

GEN 9:8 And Elohim spoke unto Noach, and to his banim with him, saying,

GEN 9:9 ‏און איך, זע, איך באַשטעטיקן מײַן בְּרִית מיט אײַך, און מיט אײַער זאָמען נאָך אײַך, edit

GEN 9:9 un ich, ze, ich baShtetiken main bris mit aich, un mit aier zomen noch aich,

GEN 9:9 And I, hineni, I establish My brit (covenant) with you, and with your zera after you;

GEN 9:10 ‏און מיט יעטװעדער לעבעדיקער באַשעפֿעניש װאָס מיט אײַך, סײַ אַ פֿױגל, סײַ אַ בהמה, סײַ יעטװעדער חיה פֿון דער ערד מיט אײַך, פֿון די אַלע װאָס זײַנען אַרױסגעגאַנגען פֿון דער תּבֿה, אַלע לעבעדיקע זאַכן פֿון דער ערד. edit

GEN 9:10 un mit yetveder lebediker bashefenish vos mit aich, sai a foigel, sai a beheime, sai yetveder chaye fun der erd mit aich, fun di ale vos zainen aroisgegangen fun der teive, ale lebedike zachen fun der erd.

GEN 9:10 And with kol nefesh that is with you, of the bird, of the behemah, and of every animal of ha'aretz with you; from kol yotzei hatevah (all that go out of the ark) , to every creature of ha'aretz.

GEN 9:11 ‏און איך װעל באַשטעטיקן מײַן בְּרִית מיט אײַך, און עס װעלן מער נישט פֿאַרשניטן {יִכָּרֵת} ‏ װערן אַלע לײַבער פֿון אַ מבול-געװיסער, און עס װעט מער נישט זײַן קײן מבול אומצוברענגען די ערד. edit

GEN 9:11 un ich vel baShtetiken main bris mit aich, un es velen mer nisht farshniten veren ale laiber fun a mabl-geviser, un es vet mer nisht zain kein mabl umtsubrengen di erd.

GEN 9:11 And I will establish My brit (covenant) with you, neither shall kol basar yikaret (be cut off, violently killed) any more by the waters of the mabbul; neither shall there be any more mabbul l'shacheit (to destroy) ha'aretz.

GEN 9:12 ‏און אלֹקים האָט געזאָגט: דאָס איז דער צײכן ‏ פֿון דעם בְּרִית ‏ װאָס איך מאַך צװישן מיר און צװישן אײַך, און צװישן יעטװעדער לעבעדיקער באַשעפֿעניש װאָס מיט אײַך, אױף אײביקע דורות: edit

GEN 9:12 un Elokim hot gezogt: dos iz der tseichen fun dem bris vos ich mach tsvishen mir un tsvishen aich, un tsvishen yetveder lebediker bashefenish vos mit aich, oif eibike doires:

GEN 9:12 And Elohim said, This is the ot (sign) of the brit (covenant) which I make between Me and you and every nefesh chayyah (living creature) that is with you, for dorot olam (perpetual generations) ;

GEN 9:13 ‏מײַן בױגן האָב איך אַרײַנגעטאָן אין װאָלקן, און ער װעט זײַן פֿאַר אַ צײכן פֿון בְּרִית צװישן מיר און צװישן דער ערד. edit

GEN 9:13 main boigen hob ich araingeton in volken, un er vet zain far a tseichen fun bris tsvishen mir un tsvishen der erd.

GEN 9:13 I do set My keshet (bow) in the anan (cloud) , and it shall be for an ot brit between Me and ha'aretz.

GEN 9:14 ‏און עס װעט זײַן, װען איך טו װאָלקענען אַ װאָלקן אױף דער ערד, אַזױ װעט זיך באַװײַזן דער בױגן אין דעם װאָלקן, edit

GEN 9:14 un es vet zain, ven ich tu volkenen a volken oif der erd, azoi vet zich bavaizen der boigen in dem volken,

GEN 9:14 And it shall come to pass, when I bring an anan over ha'aretz, that the keshet be'anan (rainbow) shall be seen;

GEN 9:15 ‏און איך װעל זיך דערמאָנען אָן מײַן בְּרִית װאָס צװישן מיר און צװישן אײַך, און צװישן יעטװעדער לעבעדיקער באַשעפֿעניש פֿון אַלע לײַבער, און דאָס װאַסער װעט מער נישט װערן אַ מבול אומצוברענגען אַלע לײַבער. edit

GEN 9:15 un ich vel zich dermonen on main bris vos tsvishen mir un tsvishen aich, un tsvishen yetveder lebediker bashefenish fun ale laiber, un dos vaser vet mer nisht veren a mabl umtsubrengen ale laiber.

GEN 9:15 And I will remember My brit, which is between Me and you and kol nefesh chayyah of kol basar; and the waters shall no more become a mabbul (flood) l'shacheit (to destroy) kol basar.

GEN 9:16 ‏און דער בױגן װעט זײַן אין דעם װאָלקן, און איך װעל קוקן אױף אים, כּדי זיך צו דערמאָנען אָן דעם אײביקן בְּרִית צװישן אלֹקים און צװישן יעטװעדער לעבעדיקער באַשעפֿעניש פֿון אַלע לײַבער װאָס אױף דער ערד. edit

GEN 9:16 un der boigen vet zain in dem volken, un ich vel kuken oif im, kedei zich tsu dermonen on dem eibiken bris tsvishen Elokim un tsvishen yetveder lebediker bashefenish fun ale laiber vos oif der erd.

GEN 9:16 And the keshet shall be in the anan; and I will look upon it, that I may remember the brit olam between Elohim and kol nefesh chayyah of kol basar that is upon ha'aretz.

GEN 9:17 ‏און אלֹקים האָט געזאָגט צו נֹחן: דאָס איז דער צײכן פֿון דעם בְּרִית װאָס איך האָב אױפֿגעשטעלט צװישן מיר און צװישן אַלע לײַבער װאָס אױף דער ערד. edit

GEN 9:17 un Elokim hot gezogt tsu Noachen: dos iz der tseichen fun dem bris vos ich hob oifgeshtelt tsvishen mir un tsvishen ale laiber vos oif der erd.

GEN 9:17 And Elohim said unto Noach, This is the ot habrit, which I have established between Me and kol basar that is upon ha'aretz.

GEN 9:18 ‏און די זין פֿון נֹחן װאָס זײַנען אַרױסגעגאַנגען פֿון דער תּבֿה, זײַנען געװען שֵם, חָם, און יֶפֶֿת; און חָם, דאָס איז דער פֿאָטער פֿון כּנַעַן. edit

GEN 9:18 un di zin fun Noachen vos zainen aroisgegangen fun der teive, zainen geven Shem, Cham, un Yephet; un Cham, dos iz der foter fun Kenaan.

GEN 9:18 And the bnei Noach, that went forth of the tevah, were Shem, and Cham, and Yephet; and Cham is the av of Kena'an (Canaan) .

GEN 9:19 ‏די דאָזיקע דרײַ זײַנען געװען די זין פֿון נֹחן, און פֿון זײ האָט זיך צעשפּרײט די גאַנצע ערד. edit

GEN 9:19 di dozike drai zainen geven di zin fun Noachen, un fun zei hot zich tseshpreit di gantse erd.

GEN 9:19 Shloshah (Three) are the bnei Noach; and of them was the kol ha'aretz populated.

GEN 9:20 ‏און נֹח דער אַקערמאַן האָט גענומען און האָט געפֿלאַנצט אַ װײַנגאָרטן. edit

GEN 9:20 un Noach der akerman hot genumen un hot geflantst a vaingorten.

GEN 9:20 And Noach began to be an ish ha'adamah (a man of the soil) , and he planted a kerem (vineyard) ;

GEN 9:21 ‏און ער האָט געטרונקען פֿון דעם װײַן, און איז געװאָרן שיכּור און האָט זיך אָפּגעדעקט אין זײַן געצעלט. edit

GEN 9:21 un er hot getrunken fun dem vain, un iz gevoren shikur un hot zich opgedekt in zain getselt.

GEN 9:21 And he drank of the yayin, and became shikker (intoxicated) ; and he lay uncovered inside his ohel.

GEN 9:22 ‏האָט חָם דער פֿאָטער פֿון כּנַעַן געזען די נאַקעטקײט פֿון זײַן פֿאָטער, און האָט דערצײלט זײַנע צװײ ברידער דרױסן. edit

GEN 9:22 hot Cham der foter fun Kenaan gezen di naketkeit fun zain foter, un hot dertseilt zaine tsvei brider droisen.

GEN 9:22 And Cham, the av of Kena'an, saw the erom (nakedness) of his av, and told his two achim on the outside.

GEN 9:23 ‏האָבן שֵם און יֶפֶֿת גענומען אַ מאַנטל, און אַרױפֿגעטאָן אױף זײערע בײדנס אַקסלען, און זײ זײַנען געגאַנגען הינטערװײַלעכס, און האָבן צוגעדעקט די נאַקעטקײט פֿון זײער פֿאָטער, מיט זײערע פּנימער אַהינטער, און זײ האָבן נישט געזען די נאַקעטקײט פֿון זײער פֿאָטער. edit

GEN 9:23 hoben Shem un Yephet genumen a mantl, un aroifgeton oif zeyere beidns akslen, un zei zainen gegangen hinterveilechs, un hoben tsugedekt di naketkeit fun zeyer foter, mit zeyere penemer ahinter, un zei hoben nisht gezen di naketkeit fun zeyer foter.

GEN 9:23 And Shem and Yephet took a garment, and laid it upon both their shoulders, and walked backward, and covered the erom of their av; and their faces were turned the other way, and they saw not the erom of their av.

GEN 9:24 ‏און נֹח האָט זיך אױסגעניכטערט פֿון זײַן װײַן, און האָט געמערקט װאָס זײַן ייִנגערער זון האָט אים געטאָן. edit

GEN 9:24 un Noach hot zich oisgenichtert fun zain vain, un hot gemerkt vos zain yingerer zun hot im geton.

GEN 9:24 And Noach awoke from his yayin, and had da'as of what his ben katan had done unto him.

GEN 9:25 ‏און ער האָט געזאָגט: ‏פֿאַרשאָלטן ‏ זאָל זײַן כּנַעַן, ‏אַ קנעכט פֿון קנעכט זאָל ער זײַן בײַ זײַנע ברידער. edit

GEN 9:25 un er hot gezogt: farsholten zol zain Kenaan, a knecht fun knecht zol er zain bai zaine brider.

GEN 9:25 And he said, Arur (cursed) be Kena'an; an eved of avadim shall he be unto his achim.

GEN 9:26 ‏און ער האָט געזאָגט: ‏ברוך ה׳ אלוקי שֵם; ‏און כּנַעַן זאָל זײַן אַ קנעכט בײַ זײ. edit

GEN 9:26 un er hot gezogt: Baruch Hashem Elochei Shem; un Kenaan zol zain a knecht bai zei.

GEN 9:26 And he said, Baruch Hashem Elohei Shem; and Kena'an shall be his eved.

GEN 9:27 ‏דערברײטערן זאָל אלֹקים יֶפֶֿתן, ‏און ער זאָל רוען אין די געצעלטן פֿון שֵם; ‏און כּנַעַן זאָל זײַן אַ קנעכט בײַ זײ. edit

GEN 9:27 derbreiteren zol Elokim Yepheten, un er zol ruen in di getselten fun Shem; un Kenaan zol zain a knecht bai zei.

GEN 9:27 Elohim shall enlarge Yephet, and he shall dwell in the tents of Shem; and Kena'an shall be his eved.

GEN 9:28 ‏און נֹח האָט געלעבט נאָכן מבול דרײַ הונדערט יאָר און פֿופֿציק יאָר. edit

GEN 9:28 un Noach hot gelebt nochen mabl drai hundert yor un fuftsik yor.

GEN 9:28 And Noach lived after the mabbul three hundred and fifty years.

GEN 9:29 ‏און אַלע טעג פֿון נֹחן זײַנען געװען נײַן הונדערט יאָר און פֿופֿציק יאָר; און ער איז געשטאָרבן. edit

GEN 9:29 un ale teg fun Noachen zainen geven nain hundert yor un fuftsik yor; un er iz geshtorben.

GEN 9:29 And all the days of Noach were nine hundred and fifty years; and he died.

GEN 10:1 ‏און דאָס זײַנען די געבורטן פֿון נֹחס קינדער: שֵם, חָם, און יֶפֶֿת; און בײַ זײ זײַנען געבאָרן געװאָרן זין נאָכן מבול. edit

GEN 10:1 un dos zainen di geburten fun Noachs kinder: Shem, Cham, un Yephet; un bai zei zainen geboren gevoren zin nochen mabl.

GEN 10:1 Now these are the toldot of the Bnei Noach: Shem, Cham, and Yephet; and unto them were banim born after the mabbul (flood) .

GEN 10:2 ‏די זין פֿון יֶפֶֿתן זײַנען געװען: גוֹמֶר, און מָגוֹג, און מָדַי, און יָוָן, און תּובַֿל, און מֶשֶך, און תּירָס. edit

GEN 10:2 di zin fun Yepheten zainen geven: Gomer, un Magog, un Madai, un Yavan, un Tuval, un Meshech, un Tiras.

GEN 10:2 The Bnei Yephet: Gomer, and Magog, and Madai, and Yavan, and Tuval, and Meshech, and Tiras.

GEN 10:3 ‏און די זין פֿון גוֹמֶרן: אַשכּנַז, און ריפֿת, און תּוֹגַרמָה. edit

GEN 10:3 un di zin fun Gomeren: Ashkenaz, un Riphat, un Togarmah.

GEN 10:3 And the Bnei Gomer: Ashkenaz, and Riphat, and Togarmah.

GEN 10:4 ‏און די זין פֿון יָוָנען: אֶלישָה, און תַּרְשִיש, כִּתּים, און דודָנים. edit

GEN 10:4 un di zin fun Yavanen: Elishah, un Tarshish, Kittim, un Dodanim.

GEN 10:4 And the Bnei Yavan: Elishah, and Tarshish, Kittim, and Dodanim.

GEN 10:5 ‏פֿון די דאָזיקע האָבן זיך פֿונאַנדערגעשײדט די אינדזלען פֿון די פֿעלקער אין זײערע לענדער, איטלעכער לױט זײַן לשון, לױט זײערע משפּחות, אין זײערע פֿעלקער. edit

GEN 10:5 fun di dozike hoben zich funandergesheidt di indzelen fun di felker in zeyere lender, itlecher loit zain loshen, loit zeyere mishpoches, in zeyere felker.

GEN 10:5 By these were the coastlands of the Goyim divided in their lands; every one after his leshon, after their mishpechot, in their Goyim.

GEN 10:6 ‏און די זין פֿון חָמען זײַנען געװען: כּוּש, און מִצרַיִם, און פּוּט, און כּנַעַן. edit

GEN 10:6 un di zin fun Chamen zainen geven: Kush, un Mitsrayim, un Put, un Kenaan.

GEN 10:6 And the Bnei Cham: Cush, and Mitzrayim, and Put, and Kena'an.

GEN 10:7 ‏און די זין פֿון כּוּשן: סבֿאָ, און חַוִילָה, און סַבֿתּאָ, און רַעְמָה, און סַבֿתּכאָ. און די זין פֿון רַעְמָהן: שבֿאָ און דדָן. edit

GEN 10:7 un di zin fun Kushan: Seva, un Chavilah, un Savtah, un Raamah, un Savtecha. un di zin fun Raamahen: Sheva un Dedan.

GEN 10:7 And the Bnei Cush: Seva, and Chavilah, and Savtah, and Ra'amah, and Savtecha; and the Bnei Raamah: Sheva, and Dedan.

GEN 10:8 ‏און כּוּש האָט געבאָרן נִמרוֹדן. ער איז געװען דער ערשטער מאַכטיקער אױף דער ערד. edit

GEN 10:8 un Kush hot geboren Nimroden. er iz geven der ershter machtiker oif der erd.

GEN 10:8 And Cush fathered Nimrod; he began to be a gibbor in ha'aretz.

GEN 10:9 ‏ער איז געװען אַ מאַכטיקער יעגער פֿאַר ה׳; דערום װערט געזאָגט: אַזױ װי נִמרוֹד, אַ מאַכטיקער יעגער פֿאַר ה׳. edit

GEN 10:9 er iz geven a machtiker yeger far Hashem; derum vert gezogt: azoi vi Nimrod, a machtiker yeger far Hashem.

GEN 10:9 He was a gibbor, a hunter before Hashem ; therefore it is said, like Nimrod the gibbor, the hunter before Hashem .

GEN 10:10 ‏און דער אָנהײב פֿון זײַן קיניגרײַך איז געװען בָבֿל, און אֶרֶך, און אַכַּד, און כַּלנֵה, אין לאַנד שִנעָר. edit

GEN 10:10 un der onheib fun zain kinigraich iz geven Bavel, un Erech, un Akkad, un Calneh, in land Shinar.

GEN 10:10 And the beginning of his kingdom was Bavel, and Erech, and Akkad, and Calneh, in Eretz Shinar.

GEN 10:11 ‏פֿון יענעם לאַנד איז ער אַרױסגעגאַנגען קײן אשור, און האָט געבױט נינוֵה, און רחוֹבֿוֹת-עיר, און כֶּלַח, edit

GEN 10:11 fun yenem land iz er aroisgegangen kein Ashur, un hot geboit Nineveh, un rechovot-eir, un Kelach,

GEN 10:11 Out of that land he went forth to Ashur, and built Nineveh, and Rechovot-Ir, and Kelach,

GEN 10:12 ‏און רֶסֶן, צװישן נינוֵה און צװישן כֶּלַח, דאָס איז די גרױסע שטאָט. edit

GEN 10:12 un Resen, tsvishen Nineveh un tsvishen Kelach, dos iz di groise shtot.

GEN 10:12 And Resen between Nineveh and Kelach; the same is haIr Hagedolah.

GEN 10:13 ‏און מִצרַיִם האָט געבאָרן לודים, און עַנָמים, און להָבֿים, און נַפֿתּוחים, edit

GEN 10:13 un Mitsrayim hot geboren Ludim, un Anamim, un Lehavim, un Naphtuchim,

GEN 10:13 And Mitzrayim fathered Ludim, and Anamim, and Lehavim, and Naphtuchim,

GEN 10:14 ‏און פַּתרוסים, און כַּסלוחים – פֿון װאַנען די פּלִשתּים זײַנען אַרױסגעקומען – און כַּפֿתּוֹרים. edit

GEN 10:14 un Patrusim, un Kasluchim – fun vanen di Pelishtim zainen aroisgekumen – un Caphtorim.

GEN 10:14 And Patrusim, and Casluchim, out of whom came Pelishtim (Philistines) , and Caphtorim.

GEN 10:15 ‏און כּנַעַן האָט געבאָרן צידון זײַן בכוֹר, און חֵתן, edit

GEN 10:15 un Kenaan hot geboren Tsidon zain bocher, un Chaten,

GEN 10:15 And Kena'an fathered Tzidon his bechor, and Chet,

GEN 10:16 ‏און דעם יבֿוסי, און דעם אֶמוֹרי, און דעם גִרגָשי, edit

GEN 10:16 un dem Yevusi, un dem Imri, un dem Girgashi,

GEN 10:16 And the Yevusi, and the Emori, and the Girgashi,

GEN 10:17 ‏און דעם חִוִי, און דעם עַרקי, און דעם סינַי, edit

GEN 10:17 un dem Chivi, un dem Arki, un dem Sinai,

GEN 10:17 And the Chivi, and the Arki, and the Sini,

GEN 10:18 ‏און דעם אַרוָדי, און דעם צמָרי, און דעם חַמָתי; און דערנאָך האָבן זיך צעשפּרײט די משפּחות פֿון דעם כּנַעֲני. edit

GEN 10:18 un dem Arvadi, un dem Tsemari, un dem Chamati; un dernoch hoben zich tseshpreit di mishpoches fun dem Kenaani.

GEN 10:18 And the Arvadi, and the Tzemari, and the Chamati; and afterward were the mishpechot haKena'ani spread abroad.

GEN 10:19 ‏און דער געמאַרק פֿון דעם כּנַעֲני איז געװען פֿון צידון, װי דו גײַסט קײן גרָר, ביז עַזָה; װי דו גײַסט קײן סדוֹם, און עַמוֹרָה, און אַדמָה, און צבֿוֹיִים, ביז לֶשַע. edit

GEN 10:19 un der gemark fun dem Kenaani iz geven fun Tsidon, vi du gaist kein Gerar, biz Azah; vi du gaist kein Sodom, un Amora (Gomorrah), un Admah, un Tsevoyim, biz Lesha.

GEN 10:19 And the boundary of the Kena'ani was from Tzidon, as thou comest to Gerar, unto Azah (Gaza) ; as thou goest, unto Sodom, and Amora (Gomorrah) , and Admah, and Tzevoyim, even unto Lesha.

GEN 10:20 ‏דאָס זײַנען די קינדער פֿון חָם לױט זײערע משפּחות, לױט זײערע לשונות, אין זײערע לענדער, אין זײערע פֿעלקער. edit

GEN 10:20 dos zainen di kinder fun Cham loit zeyere mishpoches, loit zeyere leshoines, in zeyere lender, in zeyere felker.

GEN 10:20 These are the Bnei Cham, after their mishpechot, after their leshonot, in their territories, and in their Goyim.

GEN 10:21 ‏און בײַ שֵם, דעם פֿאָטער פֿון אַלע קינדער פֿון עֵבֶֿר, דעם עלטערן ברודער פֿון יֶפֶֿתן, אױך בײַ אים זײַנען געבאָרן געװאָרן קינדער. edit

GEN 10:21 un bai Shem, dem foter fun ale kinder fun Ever, dem elteren bruder fun Yepheten, oich bai im zainen geboren gevoren kinder.

GEN 10:21 Also unto Shem avi kol Bnei Ever, and the older brother of Yephet, even to him were offspring born.

GEN 10:22 ‏די זין פֿון שֵמען זײַנען געװען: עֵילָם, און אשור, און אַרפַּכשַד, און לוד, און אַרָם. edit

GEN 10:22 di zin fun Shemen zainen geven: Eilam, un Ashur, un Arpachshad, un Lud, un Aram.

GEN 10:22 The Bnei Shem: Eilam, and Ashur, and Arpachshad, and Lud, and Aram.

GEN 10:23 ‏און די זין פֿון אַרָמען: עוץ, און חול, און גֶתֶר, און מַש. edit

GEN 10:23 un di zin fun Aramen: Uts, un Chul, un Geter, un Mash.

GEN 10:23 And Bnei Aram: Utz, and Chul, and Geter, and Mash.

GEN 10:24 ‏און אַרפַּכשַד האָט געבאָרן שֶלַחן, און שֶלַח האָט געבאָרן עֵבֶֿרן. edit

GEN 10:24 un Arpachshad hot geboren Shelachen, un Shelach hot geboren Evron.

GEN 10:24 And Arpachshad fathered Shelach; and Shelach fathered Ever.

GEN 10:25 ‏און בײַ עֵבֶֿרן זײַנען געבאָרן געװאָרן צװײ זין; דער נאָמען פֿון אײנעם איז געװען פֶּלֶג, װײַל אין זײַנע טעג איז צעטײלט געװאָרן די ערד; און דער נאָמען פֿון זײַן ברודער איז געװען יָקטָן. edit

GEN 10:25 un bai Evron zainen geboren gevoren tsvei zin; der nomen fun einem iz geven Peleg, vail in zaine teg iz tseteilt gevoren di erd; un der nomen fun zain bruder iz geven Yoktan.

GEN 10:25 And unto Ever were born two banim: the shem of one was Peleg; for in his days was ha'aretz divided; and his brotherʼs shem was Yoktan.

GEN 10:26 ‏און יָקטָן האָט געבאָרן אַלמוֹדָדן, און שֶלֶפֿן, און חַצַרמָוֶתן, און יֶרַחן, edit

GEN 10:26 un Yoktan hot geboren Almodaden, un Shelephen, un Chatsarmaveten, un Yerachen,

GEN 10:26 And Yoktan fathered Almodad, and Sheleph, and Chatzarmavet, and Yerach,

GEN 10:27 ‏און הַדורָמען, און אוזָלן, און דִקלָהן, edit

GEN 10:27 un haduromen, un Uzalen, un Diklahen,

GEN 10:27 And Hadoram, and Uzal, and Diklah,

GEN 10:28 ‏און עובָֿלן, און אַבֿימָאֵלן, און שבֿאָן, edit

GEN 10:28 un euboֿln, un Avimaelen, un Shevaen,

GEN 10:28 And Oval, and Avimael, and Sheva,

GEN 10:29 ‏און אוֹפֿירן, און חַוִילָהן, און יוֹבֿבֿן. די אַלע זײַנען געװען יָקטָנס זין. edit

GEN 10:29 un Ophiren, un Chavilahen, un Yovaven. di ale zainen geven Yoktans zin.

GEN 10:29 And Ophir, and Chavilah, and Yovav; all these were the Bnei Yoktan.

GEN 10:30 ‏און זײער װױנאָרט איז געװען פֿון מֵשאָ, װי דו קומסט קײן ספֿר, ביזן באַרג פֿון מזרח. edit

GEN 10:30 un zeyer voinort iz geven fun Massa, vi du kumst kein Sephar, bizen barg fun mizrech.

GEN 10:30 And their moshav (dwelling) was from Mesha, as thou goest unto Sephar har hakedem.

GEN 10:31 ‏דאָס זײַנען די זין פֿון שֵמען לױט זײערע משפּחות, לױט זײערע לשונות, אין זײערע לענדער, לױט זײערע פֿעלקער. edit

GEN 10:31 dos zainen di zin fun Shemen loit zeyere mishpoches, loit zeyere leshoines, in zeyere lender, loit zeyere felker.

GEN 10:31 These are the Bnei Shem, after their mishpechot, according to their leshonot, in their territories, after their Goyim.

GEN 10:32 ‏דאָס זײַנען די משפּחות פֿון נֹחס זין לױט זײערע געבורטן, אין זײערע פֿעלקער; און פֿון די דאָזיקע האָבן זיך פֿונאַנדערגעשײדט די פֿעלקער אױף דער ערד נאָכן מבול. edit

GEN 10:32 dos zainen di mishpoches fun Noachs zin loit zeyere geburten, in zeyere felker; un fun di dozike hoben zich funandergesheidt di felker oif der erd nochen mabl.

GEN 10:32 These are the mishpechot of the Bnei Noach, after their toldot, in their Goyim; and by these were the Goyim divided/separated in ha'aretz after the mabbul.

GEN 11:1 ‏און די גאַנצע ערד איז געװען אײן שפּראַך און אײנע װערטער. edit

GEN 11:1 un di gantse erd iz geven ein shprach un eine verter.

GEN 11:1 And the kol HaAretz was of one language and of devarim achadim (common words) .

GEN 11:2 ‏און עס איז געװען, אַז זײ האָבן געצױגן אין מזרח, האָבן זײ געפֿונען אַ פּלױן אין לאַנד שִנעָר, און האָבן זיך דאָרטן באַזעצט. edit

GEN 11:2 un es iz geven, az zei hoben getsoigen in mizrech, hoben zei gefunen a ploin in land Shinar, un hoben zich dorten bazetst.

GEN 11:2 And it came to pass, as they migrated from the east, that they found a plain in Eretz Shinar; and they dwelt there.

GEN 11:3 ‏און זײ האָבן געזאָגט אײנער צום אַנדערן: קומט לאָמיר מאַכן ציגל און אױסברענען אין אַ ברענערײַ. און די ציגל איז זײ געװען פֿאַר שטײן, און לײם איז זײ געװען פֿאַר װאַפּנע. edit

GEN 11:3 un zei hoben gezogt einer tsum anderen: kumt lomir machen tsigl un oisbrenen in a brenerai. un di tsigl iz zei geven far shtein, un leim iz zei geven far vapne.

GEN 11:3 And they said one to another, Come, let us make brick, and bake them thoroughly. And they had brick for even (stone) , and bitumen had they for mortar.

GEN 11:4 ‏און זײ האָבן געזאָגט: קומט לאָמיר אונדז בױען אַ שטאָט, און אַ טורעם מיט זײַן שפּיץ אין הימל, און לאָמיר אונדז מאַכן אַ נאָמען, כּדי מיר זאָלן נישט צעשפּרײט װערן אױפֿן געזיכט פֿון דער גאַנצער ערד. edit

GEN 11:4 un zei hoben gezogt: kumt lomir undz boien a shtot, un a turem mit zain shpits in himel, un lomir undz machen a nomen, kedei mir zolen nisht tseshpreit veren oifen gezicht fun der gantser erd.

GEN 11:4 And they said, Come, let us build us an Ir and a Migdal, whose rosh (top) may reach unto Shomayim; and let us make us a shem, otherwise we shall be scattered abroad upon the face of kol HaAretz.

GEN 11:5 ‏האָט ה׳ אַראָפּגענידערט צו זען די שטאָט און דעם טורעם, װאָס די מענטשנקינדער האָבן געבױט. edit

GEN 11:5 hot Hashem aropgenidert tsu zen di shtot un dem turem, vos di mentshnkinder hoben geboit.

GEN 11:5 And Hashem came down to see the Ir and the Migdal, which Bnei HaAdam built.

GEN 11:6 ‏און ה׳ האָט געזאָגט: זע, זײ זײַנען אײן {אֶחָד} ‏ פֿאָלק, און אײן שפּראַך איז בײַ זײ אַלעמען, און דאָס איז ערשט אַן אָנהײב פֿון זײער טאָן, און אַצונד װעט פֿון זײ נישט פֿאַרמיטן װערן אַלץ װאָס זײ טראַכטן צו טאָן. edit

GEN 11:6 un Hashem hot gezogt: ze, zei zainen ein folk, un ein shprach iz bai zei alemen, un dos iz ersht an onheib fun zeyer ton, un atsund vet fun zei nisht farmiten veren alts vos zei trachten tsu ton.

GEN 11:6 And Hashem said, See, the Am is echad and they have all one language; and this they begin to do; and now nothing will be impossible for them, which they have proposed to do.

GEN 11:7 ‏קומט לאָמיר אַראָפּנידערן, און צעמישן דאָרטן זײער שפּראַך, אַז זײ זאָלן נישט פֿאַרשטײן אײנער דעם אַנדערנס שפּראַך. edit

GEN 11:7 kumt lomir aropnideren, un tsemishen dorten zeyer shprach, az zei zolen nisht farshtein einer dem anderns shprach.

GEN 11:7 Come, let Us go down, and there confuse their sefat, that they may not understand one anotherʼs language.

GEN 11:8 ‏און ה׳ האָט זײ צעשפּרײט פֿון דאָרטן אױפֿן געזיכט פֿון דער גאַנצער ערד, און זײ האָבן אױפֿגעהערט בױען די שטאָט. edit

GEN 11:8 un Hashem hot zei tseshpreit fun dorten oifen gezicht fun der gantser erd, un zei hoben oifgehert boien di shtot.

GEN 11:8 So Hashem scattered them abroad from there upon the face of kol Ha'Aretz; and they left off building the Ir.

GEN 11:9 ‏דערום האָט מען גערופֿן איר נאָמען בָבֿל, װײַל דאָרטן האָט ה׳ צעמישט די שפּראַך פֿון דער גאַנצער ערד, און פֿון דאָרטן האָט זײ ה׳ צעשפּרײט אױפֿן געזיכט פֿון דער גאַנצער ערד. edit

GEN 11:9 derum hot men gerufen ir nomen Bavel, vail dorten hot Hashem tsemisht di shprach fun der gantser erd, un fun dorten hot zei Hashem tseshpreit oifen gezicht fun der gantser erd.

GEN 11:9 Therefore is the shem of it called Bavel; because Hashem did there confuse the language of kol Ha'Aretz; and from there did Hashem scatter them abroad upon the face of kol Ha'Aretz.

GEN 11:10 ‏דאָס זײַנען די געבורטן פֿון שֵמען: צו הונדערט יאָר האָט שֵם געבאָרן אַרפַּכשַדן, צװײ יאָר נאָכן מבול. edit

GEN 11:10 dos zainen di geburten fun Shemen: tsu hundert yor hot Shem geboren Arpachshaden, tsvei yor nochen mabl.

GEN 11:10 These are the toldot of Shem: Shem was a hundred years old, and fathered Arpachshad two years after the mabbul;

GEN 11:11 ‏און שֵם האָט געלעבט נאָכדעם װי ער האָט געבאָרן אַרפַּכשַדן, פֿינף הונדערט יאָר; און ער האָט געבאָרן זין און טעכטער. edit

GEN 11:11 un Shem hot gelebt nochdem vi er hot geboren Arpachshaden, finf hundert yor; un er hot geboren zin un techter.

GEN 11:11 And Shem lived after he fathered Arpachshad five hundred shanah, and fathered banim and banot.

GEN 11:12 ‏און אַרפַּכשַד האָט געלעבט פֿינף און דרײַסיק יאָר, און האָט געבאָרן שֶלַחן. edit

GEN 11:12 un Arpachshad hot gelebt finf un draisik yor, un hot geboren Shelachen.

GEN 11:12 And Arpachshad lived five and thirty shanah, and fathered Shelach;

GEN 11:13 ‏און אַרפַּכשַד האָט געלעבט נאָכדעם װי ער האָט געבאָרן שֶלַחן, פֿיר הונדערט יאָר און דרײַ יאָר; און ער האָט געבאָרן זין און טעכטער. edit

GEN 11:13 un Arpachshad hot gelebt nochdem vi er hot geboren Shelachen, fir hundert yor un drai yor; un er hot geboren zin un techter.

GEN 11:13 And Arpachshad lived after he fathered Shelach four hundred and three shanim, and fathered banim and banot.

GEN 11:14 ‏און שֶלַח האָט געלעבט דרײַסיק יאָר, און האָט געבאָרן עֵבֶֿרן. edit

GEN 11:14 un Shelach hot gelebt draisik yor, un hot geboren Evron.

GEN 11:14 And Shelach lived thirty shanah, and fathered Ever;

GEN 11:15 ‏און שֶלַח האָט געלעבט נאָכדעם װי ער האָט געבאָרן עֵבֶֿרן, פֿיר הונדערט יאָר און דרײַ יאָר; און ער האָט געבאָרן זין און טעכטער. edit

GEN 11:15 un Shelach hot gelebt nochdem vi er hot geboren Evron, fir hundert yor un drai yor; un er hot geboren zin un techter.

GEN 11:15 And Shelach lived after he fathered Ever four hundred and three shanah, and fathered banim and banot.

GEN 11:16 ‏און עֵבֶֿר האָט געלעבט פֿיר און דרײַסיק יאָר, און האָט געבאָרן פֶּלֶגן. edit

GEN 11:16 un Ever hot gelebt fir un draisik yor, un hot geboren Pelegen.

GEN 11:16 And Ever lived four and thirty shanah, and fathered Peleg;

GEN 11:17 ‏און עֵבֶֿר האָט געלעבט נאָכדעם װי ער האָט געבאָרן פֶּלֶגן, פֿיר הונדערט יאָר און דרײַסיק יאָר; און ער האָט געבאָרן זין און טעכטער. edit

GEN 11:17 un Ever hot gelebt nochdem vi er hot geboren Pelegen, fir hundert yor un draisik yor; un er hot geboren zin un techter.

GEN 11:17 And Ever lived after he fathered Peleg four hundred and thirty shanah, and fathered banim and banot.

GEN 11:18 ‏און פֶּלֶג האָט געלעבט דרײַסיק יאָר, און האָט געבאָרן רְעון. edit

GEN 11:18 un Peleg hot gelebt draisik yor, un hot geboren Reuen.

GEN 11:18 And Peleg lived thirty shanah, and fathered Reu;

GEN 11:19 ‏און פֶּלֶג האָט געלעבט נאָכדעם װי ער האָט געבאָרן רְעון, צװײ הונדערט יאָר און נײַן יאָר; און ער האָט געבאָרן זין און טעכטער. edit

GEN 11:19 un Peleg hot gelebt nochdem vi er hot geboren Reuen, tsvei hundert yor un nain yor; un er hot geboren zin un techter.

GEN 11:19 And Peleg lived after he fathered Reu two hundred and nine shanim, and fathered banim and banot.

GEN 11:20 ‏און רְעו האָט געלעבט צװײ און דרײַסיק יאָר, און האָט געבאָרן שׂרוגן. edit

GEN 11:20 un Reu hot gelebt tsvei un draisik yor, un hot geboren Serugen.

GEN 11:20 And Reu lived two and thirty shanah, and fathered Serug;

GEN 11:21 ‏און רְעו האָט געלעבט נאָכדעם װי ער האָט געבאָרן שׂרוגן, צװײ הונדערט יאָר און זיבן יאָר; און ער האָט געבאָרן זין און טעכטער. edit

GEN 11:21 un Reu hot gelebt nochdem vi er hot geboren Serugen, tsvei hundert yor un ziben yor; un er hot geboren zin un techter.

GEN 11:21 And Reu lived after he fathered Serug two hundred and seven shanim, and fathered banim and banot.

GEN 11:22 ‏און שׂרוג האָט געלעבט דרײַסיק יאָר, און האָט געבאָרן נָחוֹרן. edit

GEN 11:22 un Serug hot gelebt draisik yor, un hot geboren Nachoren.

GEN 11:22 And Serug lived thirty shanah, and fathered Nachor;

GEN 11:23 ‏און שׂרוג האָט געלעבט נאָכדעם װי ער האָט געבאָרן נָחוֹרן, צװײ הונדערט יאָר; און ער האָט געבאָרן זין און טעכטער. edit

GEN 11:23 un Serug hot gelebt nochdem vi er hot geboren Nachoren, tsvei hundert yor; un er hot geboren zin un techter.

GEN 11:23 And Serug lived after he fathered Nachor two hundred shanah, and fathered banim and banot.

GEN 11:24 ‏און נָחוֹר האָט געלעבט נײַן און צװאַנציק יאָר, און האָט געבאָרן תֶּרַחן. edit

GEN 11:24 un Nachor hot gelebt nain un tsvantsik yor, un hot geboren Tarachen.

GEN 11:24 And Nachor lived nine and twenty shanah, and fathered Terach;

GEN 11:25 ‏און נָחוֹר האָט געלעבט נאָכדעם װי ער האָט געבאָרן תֶּרַחן, הונדערט יאָר און נײַנצן יאָר; און ער האָט געבאָרן זין און טעכטער. edit

GEN 11:25 un Nachor hot gelebt nochdem vi er hot geboren Tarachen, hundert yor un nainteen yor; un er hot geboren zin un techter.

GEN 11:25 And Nachor lived after he fathered Terach a hundred and nineteen shanah, and fathered banim and banot.

GEN 11:26 ‏און תֶּרַח האָט געלעבט זיבעציק יאָר, און האָט געבאָרן אבֿרמען, נָחוֹרן, און הָרָנען. edit

GEN 11:26 un Terach hot gelebt zibetsik yor, un hot geboren Avramen, Nachoren, un Haranen.

GEN 11:26 And Terach lived seventy shanah, and fathered Avram, Nachor, and Haran.

GEN 11:27 ‏און דאָס זײַנען די געבורטן פֿון תֶּרַחן: תֶּרַח האָט געבאָרן אבֿרמען, נָחוֹרן, און הָרָנען; און הָרָן האָט געבאָרן לוֹטן. edit

GEN 11:27 un dos zainen di geburten fun Tarachen: Terach hot geboren Avramen, Nachoren, un Haranen; un Haran hot geboren Lotan.

GEN 11:27 Now these are the toldot Terach: Terach fathered Avram, Nachor, and Haran; and Haran fathered Lot.

GEN 11:28 ‏און הָרָן איז געשטאָרבן בײַם לעבן פֿון זײַן פֿאָטער תֶּרַחן, אין לאַנד פֿון זײַן געבורט, אין אור-כַּשׂדים. edit

GEN 11:28 un Haran iz geshtorben baim leben fun zain foter Tarachen, in land fun zain geburt, in Ur-Kesedim.

GEN 11:28 And Haran died before his av Terach in the land of his birth, in Ur Kasdim.

GEN 11:29 ‏און אבֿרם און נָחוֹר האָבן זיך גענומען װײַבער; דער נאָמען פֿון אבֿרמס װײַב איז געװען שָׂרַי, און דער נאָמען פֿון נָחוֹרס װײַב איז געװען מִלכָּה, די טאָכטער פֿון הָרָן, דעם פֿאָטער פֿון מִלכָּהן און דעם פֿאָטער פֿון יִסכָּהן. edit

GEN 11:29 un Avram un Nachor hoben zich genumen vaiber; der nomen fun Avrams vaib iz geven Sarai, un der nomen fun Nachors vaib iz geven Milcah, di tochter fun Haran, dem foter fun Milcahen un dem foter fun Yiskahen.

GEN 11:29 And Avram and Nachor took them nashim: the shem eshet Avram was Sarai; and the shem eshet Nachor was Milcah, the bat Haran Avi Milcah, and Avi Yiskah.

GEN 11:30 ‏און שָׂרַי איז געװען אַן עקרה, זי האָט נישט געהאַט קײן קינדער. edit

GEN 11:30 un Sarai iz geven an akore, zi hot nisht gehat kein kinder.

GEN 11:30 But Sarai was barren; she had no child.

GEN 11:31 ‏און תֶּרַח האָט גענומען זײַן זון אבֿרמען, און זײַן אײניקל לוֹט, דער זון פֿון הָרָנען, און זײַן שנור שָׂרַי, די װײַב פֿון זײַן זון אבֿרמען, און זײ זײַנען אַרױסגעגאַנגען מיט זײ פֿון אור-כַּשׂדים, צו גײן קײן לאַנד כּנַעַן. און זײ זײַנען געקומען ביז חָרָן, און האָבן זיך דאָרטן באַזעצט. edit

GEN 11:31 un Terach hot genumen zain zun Avramen, un zain einikl Lot, der zun fun Haranen, un zain shnur Sarai, di vaib fun zain zun Avramen, un zei zainen aroisgegangen mit zei fun Ur-Kesedim, tsu gein kein land Kenaan. un zei zainen gekumen biz Charan, un hoben zich dorten bazetst.

GEN 11:31 And Terach took Avram bno, and ben bno Lot ben Haran, and Sarai his shnur, eshet Avram bno; and they went forth with them from Ur Kasdim, to go into Eretz Kena'an; and they came unto Charan (Haran) , and dwelt there.

GEN 11:32 ‏און די טעג פֿון תֶּרַחן זײַנען געװען צװײ הונדערט יאָר און פֿינף יאָר. און תֶּרַח איז געשטאָרבן אין חָרָן. edit

GEN 11:32 un di teg fun Tarachen zainen geven tsvei hundert yor un finf yor. un Terach iz geshtorben in Charan.

GEN 11:32 And the days of Terach were two hundred and five shanim; and Terach died in Charan (Haran) .

GEN 12:1 ‏און ה׳ האָט געזאָגט צו אבֿרמען: גײ דיר אַװעק פֿון דײַן לאַנד, און פֿון דײַן אָפּשטאַם, און פֿון דײַן פֿאָטערס הױז, צו דעם לאַנד װאָס איך װעל דיר װײַזן. edit

GEN 12:1 un Hashem hot gezogt tsu Avramen: gei dir avek fun dain land, un fun dain opshtam, un fun dain foters hoiz, tsu dem land vos ich vel dir vaizen.

GEN 12:1 Now Hashem had said unto Avram, Get thee out of thy country, and from thy kindred, and from the bais avicha, unto ha'aretz that I will show thee;

GEN 12:2 ‏און איך װעל דיך מאַכן פֿאַר אַ גרױס פֿאָלק, און איך װעל דיך בענטשן, און גרײסן דײַן נאָמען, און דוּ זאָלסט זײַן אַ ברכה. edit

GEN 12:2 un ich vel dich machen far a grois folk, un ich vel dich bentshen, un greisen dain nomen, un du zolst zain a brocha.

GEN 12:2 So that I will make of thee a goy gadol (great nation) , so that I will bless thee, and make thy shem great; and so thou shalt be a brocha (blessing) ;

GEN 12:3 ‏און איך װעל בענטשן די װאָס בענטשן דיך, און דעם װאָס פֿלוכט דיך װעל איך פֿאַרשילטן; און מיט דיר װעלן זיך בענטשן אַלע משפּחות פֿון דער ערד ‏. edit

GEN 12:3 un ich vel bentshen di vos bentshen dich, un dem vos flucht dich vel ich farshilten; un mit dir velen zich bentshen ale mishpoches fun der erd .

GEN 12:3 And I will bless the one blessing you, and curse him that curses you; and kol mishpochot haadamah shall be blessed through you.

GEN 12:4 ‏און אבֿרם איז געגאַנגען אַזױ װי ה׳ האָט צו אים גערעדט; און לוֹט איז מיטגעגאַנגען מיט אים. און אבֿרם איז געװען אַ מאַן פֿון פֿינף און זיבעציק יאָר בײַ זײַן אַרױסגײן פֿון חָרָן. edit

GEN 12:4 un Avram iz gegangen azoi vi Hashem hot tsu im geredt; un Lot iz mitgegangen mit im. un Avram iz geven a man fun finf un zibetsik yor bai zain aroisgein fun Charan.

GEN 12:4 So Avram departed as Hashem had told him; and Lot went with him; and Avram was seventy and five years old when he departed out of Charan.

GEN 12:5 ‏און אבֿרם האָט גענומען זײַן װײַב שָׂרַין, און זײַן ברודערס זון לוֹטן, און זײער גאַנצן פֿאַרמעג װאָס זײ האָבן אָנגעקליבן, און די נפֿשות װאָס זײ האָבן זיך אָנגעשאַפֿט אין חָרָן, און זײ זײַנען אַרױסגעגאַנגען צו גײן קײן לאַנד כּנַעַן; און זײ זײַנען געקומען קײן לאַנד כּנַעַן. edit

GEN 12:5 un Avram hot genumen zain vaib Siryon, un zain bruders zun Lotan, un zeyer gantsen farmeg vos zei hoben ongekliben, un di nefoshes vos zei hoben zich ongeshaft in Charan, un zei zainen aroisgegangen tsu gein kein land Kenaan; un zei zainen gekumen kein land Kenaan.

GEN 12:5 And Avram took Sarai his isha, and Lot his brotherʼs son, and all their possessions that they had amassed, and the nefesh that they had gotten in Charan; and they went forth to go into the land of Kena'an; and they arrived in the land of Kena'an.

GEN 12:6 ‏און אבֿרם איז דורכגעגאַנגען דורכן לאַנד ביז דעם אָרט פֿון שכֶם, ביז דעם אײכנבױם מוֹרֶה. און דער כּנַעֲני איז דענצמאָל געװען אין לאַנד. edit

GEN 12:6 un Avram iz durchgegangen durchen land biz dem ort fun Shechem, biz dem eichnboim Moreh. un der Kenaani iz dentsmol geven in land.

GEN 12:6 And Avram passed through the land unto the makom Shechem, unto Elon Moreh. And the Kena'ani was then in ha'aretz.

GEN 12:7 ‏און ה׳ האָט זיך באַװיזן צו אבֿרמען, און האָט געזאָגט: צו דײַן זאָמען װעל איך געבן דאָס דאָזיקע לאַנד. און ער האָט דאָרטן געבױט אַ מזבח צו ה׳ װאָס האָט זיך באַװיזן צו אים ‏. edit

GEN 12:7 un Hashem hot zich bavizen tsu Avramen, un hot gezogt: tsu dain zomen vel ich geben dos dozike land. un er hot dorten geboit a mizbeyech tsu Hashem vos hot zich bavizen tsu im .

GEN 12:7 And Hashem appeared unto Avram, and said, Unto thy zera will I give ha'aretz hazot: and there built he a Mizbe'ach unto Hashem , Who appeared unto him.

GEN 12:8 ‏און ער האָט זיך איבערגעטראָגן פֿון דאָרטן צום באַרג, אין מזרח פֿון בֵית-אֵל; און ער האָט אױפֿגעשטעלט זײַן געצעלט מיט בֵית-אֵל פֿון מערבֿ, און עַי פֿון מזרח; און ער האָט דאָרטן געבױט אַ מזבח צו ה׳, און האָט גערופֿן צו דעם נאָמען ה׳. edit

GEN 12:8 un er hot zich ibergetrogen fun dorten tsum barg, in mizrech fun Beit-El; un er hot oifgeshtelt zain getselt mit Beit-El fun mayrev, un Ai fun mizrech; un er hot dorten geboit a mizbeyech tsu Hashem, un hot gerufen tsu dem nomen Hashem.

GEN 12:8 And he removed from there unto the harah mikedem Beit-El, and pitched his tent, having Beit-El on the west, and Ai on the east; and there he built a Mizbe'ach unto Hashem , and called upon the Shem of Hashem .

GEN 12:9 ‏און אבֿרם האָט געצױגן, ציענדיק אַלץ װײַטער צו דָרום. edit

GEN 12:9 un Avram hot getsoigen, tsiendik alts vaiter tsu dorem.

GEN 12:9 And Avram journeyed, going on still toward the Negev.

GEN 12:10 ‏איז געװאָרן אַ הונגער אין לאַנד, און אבֿרם האָט גענידערט קײן מִצרַיִם, זיך דאָרטן אױפֿצוהאַלטן, װאָרום דער הונגער איז געװען שװער אין לאַנד. edit

GEN 12:10 iz gevoren a hunger in land, un Avram hot genidert kein Mitsrayim, zich dorten oiftsuhalten, vorem der hunger iz geven shver in land.

GEN 12:10 And there was a ra'av in the land; and Avram went down into Mitzrayim to sojourn there; for the ra'av was severe in ha'aretz.

GEN 12:11 ‏און עס איז געװען, װי ער איז געקומען נאָנט צו מִצרַיִם, אַזױ האָט ער געזאָגט צו זײַן װײַב שָׂרַין: זע, איך בעט דיך, איך װײס אַז דו ביסט אַ פֿרױ פֿון אַ שײנעם אױסזען. edit

GEN 12:11 un es iz geven, vi er iz gekumen nont tsu Mitsrayim, azoi hot er gezogt tsu zain vaib Siryon: ze, ich bet dich, ich veis az du bist a froi fun a sheinem oiszen.

GEN 12:11 And it came to pass, when he was about to enter into Mitzrayim, that he said unto Sarai his isha, Hinei now, I know that thou art an isha yafeh to look upon;

GEN 12:12 ‏איז, װי די מִצרַיִם װעלן דיך זען, אַזױ װעלן זײ זאָגן: דאָס איז זײַן װײַב; און זײ װעלן מיך הרגען, און דיך װעלן זײ לאָזן לעבן. edit

GEN 12:12 iz, vi di Mitsrayim velen dich zen, azoi velen zei zogen: dos iz zain vaib; un zei velen mich hergen, un dich velen zei lozen leben.

GEN 12:12 Therefore it shall come to pass, when the Egyptians shall see thee, that they shall say, This is his isha; and they will kill me, but they will save thee alive.

GEN 12:13 ‏זאָג, איך בעט דיך, דו ביסט מײַנע אַ שװעסטער, כּדי מיר זאָל גוט זײַן פֿון דײַנעטװעגן, און מײַן נפֿש זאָל בלײַבן לעבן צוליב דיר. edit

GEN 12:13 zog, ich bet dich, du bist maine a shvester, kedei mir zol gut zain fun daintvegen, un main nefesh zol blaiben leben tsulib dir.

GEN 12:13 Say, now, thou art my achot; that it may be well with me for thy sake; and my nefesh shall live on account of thee.

GEN 12:14 ‏און עס איז געװען, װי אבֿרם איז געקומען קײן מִצרַיִם, אַזױ האָבן די מִצרַיִם געזען די פֿרױ, אַז זי איז זײער שײן. edit

GEN 12:14 un es iz geven, vi Avram iz gekumen kein Mitsrayim, azoi hoben di Mitsrayim gezen di froi, az zi iz zeyer shein.

GEN 12:14 And it came to pass, that, when Avram was come into Mitzrayim, the Egyptians beheld the isha that she was yafeh me'od.

GEN 12:15 ‏און די האַרן פֿון פַּרעהן האָבן זי געזען, און האָבן זי פֿאַרלױבט פֿאַר פַּרעהן, און די פֿרױ איז צוגענומען געװאָרן אין פַּרעהס הױז. edit

GEN 12:15 un di haren fun Pharaohen hoben zi gezen, un hoben zi farloibt far Pharaohen, un di froi iz tsugenumen gevoren in Pharaohs hoiz.

GEN 12:15 The sarim of Pharaoh also saw her, and commended her before Pharaoh; and the isha was taken into Bais Pharaoh.

GEN 12:16 ‏און אבֿרמען האָט ער באַגיטיקט פֿון אירעטװעגן; און ער האָט געקריגן שאָף, און רינדער, און אײזלען, און קנעכט, און דינסטן, און אײזעלינס, און קעמלען. edit

GEN 12:16 un Avramen hot er bagitikt fun iretvegen; un er hot gekrigen shof, un rinder, un eizlen, un knecht, un dinsten, un eizelins, un kemlen.

GEN 12:16 And he treated Avram well for her sake: and he acquired sheep and oxen, and male donkeys, and avadim, and shfachot, and female donkeys, and camels.

GEN 12:17 ‏האָט ה׳ געפּלאָגט פַּרעהן און זײַן הױזגעזינט מיט גרױסע פּלאָגן פֿון װעגן שָׂרַי, אבֿרמס װײַב. edit

GEN 12:17 hot Hashem geplogt Pharaohen un zain hoizgezint mit groise plogen fun vegen Sarai, Avrams vaib.

GEN 12:17 And Hashem plagued Pharaoh and his Bais with nega'im gedolim because of Sarai eshet Avram.

GEN 12:18 ‏און פַּרעה האָט גערופֿן אבֿרמען, און האָט צו אים געזאָגט: װאָס האָסטו דאָ געטאָן צו מיר? פֿאַר װאָס האָסטו מיר נישט געזאָגט אַז זי איז דײַן װײַב? edit

GEN 12:18 un Pharaoh hot gerufen Avramen, un hot tsu im gezogt: vos hostu do geton tsu mir? far vos hostu mir nisht gezogt az zi iz dain vaib?

GEN 12:18 And Pharaoh summoned Avram and said, What is this that thou hast done unto me? Why didst thou not tell me that she was thy isha?

GEN 12:19 ‏למאַי האָסטו געזאָגט: זי איז מײַנע אַ שװעסטער, און איך האָב זי גענומען פֿאַר אַ װײַב? און אַצונד, אָט איז דײַן װײַב, נעם און גײ. edit

GEN 12:19 lmai hostu gezogt: zi iz maine a shvester, un ich hob zi genumen far a vaib? un atsund, ot iz dain vaib, nem un gei.

GEN 12:19 Why saidst thou, She is my achot? So I might have taken her to me to wife; now therefore, hinei, thy wife, take her, and go!

GEN 12:20 ‏און פַּרעה האָט באַפֿױלן װעגן אים מענטשן, און זײ האָבן אַרױסבאַלײט אים, און זײַן װײַב, און אַלץ װאָס ער האָט געהאַט. edit

GEN 12:20 un Pharaoh hot bafoilen vegen im mentshen, un zei hoben aroisbaleit im, un zain vaib, un alts vos er hot gehat.

GEN 12:20 And Pharaoh commanded his anashim concerning him; and they sent him away, and his isha, and all that he had.

GEN 13:1 ‏און אבֿרם איז אַרױפֿגעגאַנגען פֿון מִצרַיִם, ער און זײַן װײַב, און אַלץ װאָס ער האָט געהאַט, און לוֹט מיט אים, קײן דָרום. edit

GEN 13:1 un Avram iz aroifgegangen fun Mitsrayim, er un zain vaib, un alts vos er hot gehat, un Lot mit im, kein dorem.

GEN 13:1 And Avram went up out of Mitzrayim, he, and his isha, and all that he had, and Lot with him, into the Negev.

GEN 13:2 ‏און אבֿרם איז געװען זײער רײַך אין פֿיך, אין זילבער, און אין גאָלד. edit

GEN 13:2 un Avram iz geven zeyer raich in fich, in zilber, un in gold.

GEN 13:2 And Avram was very rich in cattle, in kesef, and in zahav.

GEN 13:3 ‏און ער איז געגאַנגען אױף זײַנע רײזען, פֿון דָרום און ביז בֵית-אֵל, ביז דעם אָרט װאָס זײַן געצעלט איז דאָרטן געװען אין אָנהײב, צװישן בֵית-אֵל און צװישן עַי, edit

GEN 13:3 un er iz gegangen oif zaine reizen, fun dorem un biz Beit-El, biz dem ort vos zain getselt iz dorten geven in onheib, tsvishen Beit-El un tsvishen Ai,

GEN 13:3 And he went on his journeys from the Negev even to Beit-El, unto the makom where his ohel had been at the beginning, between Beit-El and Ai;

GEN 13:4 ‏צו דעם אָרט פֿון דעם מזבח װאָס ער האָט דאָרטן געמאַכט צוערשט; און װאָס אבֿרם האָט דאָרטן גערופֿן צו דעם נאָמען ה׳. edit

GEN 13:4 tsu dem ort fun dem mizbeyech vos er hot dorten gemacht tsuersht; un vos Avram hot dorten gerufen tsu dem nomen Hashem.

GEN 13:4 Unto the makom of the Mizbe'ach, which he had built there at the first; and there Avram called on the Shem of Hashem .

GEN 13:5 ‏און אױך בײַ לוֹטן, װאָס איז געגאַנגען מיט אבֿרמען, זײַנען געװען שאָף און רינדער און געצעלטן. edit

GEN 13:5 un oich bai Lotan, vos iz gegangen mit Avramen, zainen geven shof un rinder un getselten.

GEN 13:5 And Lot also, which walked with Avram, had tzon, and herds, and ohalim.

GEN 13:6 ‏און דאָס לאַנד האָט זײ נישט געקענט טראָגן, צו װױנען בײַנאַנד; װײַל זײער פֿאַרמעג איז געװען גרױס, און זײ האָבן נישט געקענט װױנען בײַנאַנד. edit

GEN 13:6 un dos land hot zei nisht gekent trogen, tsu voinen bainand; vail zeyer farmeg iz geven grois, un zei hoben nisht gekent voinen bainand.

GEN 13:6 And ha'aretz was not able to bear them, that they might dwell together; for their rechush was rav, so that they could not dwell together.

GEN 13:7 ‏און עס איז געװען אַ קריגערײַ צװישן די פּאַסטוכער פֿון אבֿרמס פֿיך און צװישן די פּאַסטוכער פֿון לוֹטס פֿיך. און דער כּנַעֲני און דער פּרִזי זײַנען דענצמאָל געזעסן אין לאַנד. edit

GEN 13:7 un es iz geven a krigerai tsvishen di pastucher fun Avrams fich un tsvishen di pastucher fun Lots fich. un der Kenaani un der Perizzi zainen dentsmol gezesen in land.

GEN 13:7 And there was a riv between the ro'im of the herd of Avram and the ro'im of the herd of Lot; and the Kena'ani and the Perizzi dwelt then in ha'aretz.

GEN 13:8 ‏האָט אבֿרם געזאָגט צו לוֹטן: זאָל, איך בעט דיך, נישט זײַן קײן קריג צװישן מיר און צװישן דיר, און צװישן מײַנע פּאַסטוכער און צװישן דײַנע פּאַסטוכער; װאָרום מיר זײַנען אײגענע מענטשן. edit

GEN 13:8 hot Avram gezogt tsu Lotan: zol, ich bet dich, nisht zain kein krig tsvishen mir un tsvishen dir, un tsvishen maine pastucher un tsvishen daine pastucher; vorem mir zainen eigene mentshen.

GEN 13:8 And Avram said unto Lot, Let there be no merivah now between me and thee, and between my ro'im and thy ro'im; for we are achim.

GEN 13:9 ‏דאָס גאַנצע לאַנד ליגט דאָך פֿאַר דיר; שײד זיך אָפּ פֿון מיר, איך בעט דיך, ענטװעדער אױף לינקס, און איך װעל זיך נעמען רעכטס, אָדער אױף רעכטס, און איך װעל זיך נעמען לינקס. edit

GEN 13:9 dos gantse land ligt doch far dir; sheid zich op fun mir, ich bet dich, entveder oif links, un ich vel zich nemen rechts, oder oif rechts, un ich vel zich nemen links.

GEN 13:9 Is not the kol ha'aretz before thee? Separate thyself, now, from me; if thou wilt take the left hand, then I will go to the right; or if thou depart to the right hand, then I will go to the left.

GEN 13:10 ‏האָט לוֹט אױפֿגעהױבן זײַנע אױגן, און האָט געזען די גאַנצע געגנט פֿון יַרדן, אַז זי איז אין גאַנצן באַװעסערט – דאָס איז געװען אײדער ה׳ האָט צעשטערט סדוֹם און עַמוֹרָה – אַזױ װי דער גאָרטן פֿון ה׳, אַזױ װי דאָס לאַנד מִצרַיִם, ביז דו קומסט קײן צוֹעַר. edit

GEN 13:10 hot Lot oifgehoiben zaine oigen, un hot gezen di gantse gegent fun Yarden, az zi iz in gantsen bavesert – dos iz geven eider Hashem hot tseshtert Sodom un Amora (Gomorrah) – azoi vi der gorten fun Hashem, azoi vi dos land Mitsrayim, biz du kumst kein Tsuar.

GEN 13:10 And Lot lifted up his eyes, and beheld all the plain of Yarden, that it was well watered everywhere, before Hashem destroyed Sodom and Amora, even as the Gan Hashem , like Eretz Mitzrayim, as you go to Tzoar.

GEN 13:11 ‏און לוֹט האָט אױסגעקליבן פֿאַר זיך די גאַנצע געגנט פֿון יַרדן; און לוֹט האָט אַװעקגעצױגן קײן מזרח, און זײ האָבן זיך אָפּגעשײדט אײנער פֿון אַנדערן. edit

GEN 13:11 un Lot hot oisgekliben far zich di gantse gegent fun Yarden; un Lot hot avekgetsoigen kein mizrech, un zei hoben zich opgesheidt einer fun anderen.

GEN 13:11 Then Lot chose for him all the plain of Yarden; and Lot journeyed mikedem (east) ; and they separated themselves the one from his brother.

GEN 13:12 ‏אבֿרם האָט זיך באַזעצט אין לאַנד כּנַעַן, און לוֹט האָט זיך באַזעצט אין די שטעט פֿון דער יַרדן געגנט; און ער האָט געהאַט געצעלטן ביז סדוֹם. edit

GEN 13:12 Avram hot zich bazetst in land Kenaan, un Lot hot zich bazetst in di shtet fun der Yarden gegent; un er hot gehat getselten biz Sodom.

GEN 13:12 Avram dwelled in Eretz Kena'an, and Lot dwelled in the cities of the plain, and pitched his ohel toward Sodom.

GEN 13:13 ‏און די מענטשן פֿון סדוֹם זײַנען געװען זײער שלעכט און זינדיק צו ה׳. edit

GEN 13:13 un di mentshen fun Sodom zainen geven zeyer shlecht un zindik tsu Hashem.

GEN 13:13 But the men of Sodom were ra'im and chatta'im before Hashem exceedingly.

GEN 13:14 ‏און ה׳ האָט געזאָגט צו אבֿרמען, נאָכדעם װי לוֹט האָט זיך אָפּגעשײדט פֿון אים: הײב אַקאָרשט אױף דײַנע אױגן, און קוק פֿון דעם אָרט װוּ דו ביסט, קײן צפֿון און קײן דָרום און קײן מזרח און קײן מערבֿ; edit

GEN 13:14 un Hashem hot gezogt tsu Avramen, nochdem vi Lot hot zich opgesheidt fun im: heib akorsht oif daine oigen, un kuk fun dem ort vu du bist, kein Tsafon un kein dorem un kein mizrech un kein mayrev;

GEN 13:14 And Hashem said unto Avram, after that Lot was separated from him, Lift up now thine eyes, and look from the makom where thou art northward, and southward and eastward, and westward:

GEN 13:15 ‏װאָרום דאָס גאַנצע לאַנד װאָס דו זעסט, װעל איך געבן צו דיר און צו דײַן זאָמען אױף אײביק. edit

GEN 13:15 vorem dos gantse land vos du zest, vel ich geben tsu dir un tsu dain zomen oif eibik.

GEN 13:15 For kol ha'aretz which thou seest, to thee will I give it, and to thy zera ad olam (forever) .

GEN 13:16 ‏און איך װעל מאַכן דײַן זאָמען אַזױ װי שטױב פֿון דער ערד, אַז אױב עמיצער װעט קענען צײלן דעם שטױב פֿון דער ערד, װעט אױך דײַן זאָמען געצײלט װערן. edit

GEN 13:16 un ich vel machen dain zomen azoi vi shtoib fun der erd, az oib emitser vet kenen tseilen dem shtoib fun der erd, vet oich dain zomen getseilt veren.

GEN 13:16 And I will make thy zera as the dust of ha'aretz; so that if a man can number the aphar of ha'aretz, then shall thy zera also be numbered.

GEN 13:17 ‏שטײ אױף, גײ דורכן לאַנד פֿאַר לענג און פֿאַר ברײט, װאָרום צו דיר װעל איך עס געבן. edit

GEN 13:17 shtei oif, gei durchen land far leng un far breit, vorem tsu dir vel ich es geben.

GEN 13:17 Arise, walk through ha'aretz in the length of it and in the breadth of it; for I will give it unto thee.

GEN 13:18 ‏און אבֿרם האָט איבערגעטראָגן זײַן געצעלט, און ער איז געקומען און האָט זיך באַזעצט בײַ די אײכנבײמער פֿון מַמרֵא, װאָס אין חֶבֿרוֹן; און ער האָט דאָרטן געבױט אַ מזבח צו ה׳. edit

GEN 13:18 un Avram hot ibergetrogen zain getselt, un er iz gekumen un hot zich bazetst bai di eichnbeimer fun Mamre, vos in Chevron; un er hot dorten geboit a mizbeyech tsu Hashem.

GEN 13:18 Then Avram moved his ohel, and came and dwelt in Elonei Mamre, which is in Chevron, and built there a Mizbe'ach unto Hashem .

GEN 14:1 ‏און עס איז געװען אין די טעג פֿון אַמרָפֿל דעם מלך פֿון שִנעָר, אַריאָך דעם מלך פֿון אֶלָסָר, כּדָרלעומֶר דעם מלך פֿון עֵילָם, און תִּדעָל דעם מלך פֿון גוֹיִם, edit

GEN 14:1 un es iz geven in di teg fun Amraphel dem melech fun Shinar, Aryoch dem melech fun Ellasar, kedorleumer dem melech fun Eilam, un Tidal dem melech fun goim,

GEN 14:1 And it came to pass in the yamim of Amraphel Melech Shinar, Aryoch Melech Ellasar, Kedorlaomer Melech Eilam, and Tidal Melech Goyim;

GEN 14:2 ‏האָבן זײ געמאַכט אַ מלחמה מיט ברַע דעם מלך פֿון סדוֹם, און מיט ברשַע דעם מלך פֿון עַמוֹרָה, שִנאָב דעם מלך פֿון אַדמָה, און שֶמאבֿר דעם מלך פֿון צבֿוֹיִים, און דעם מלך פֿון בֶלַע, דאָס איז צוֹעַר. edit

GEN 14:2 hoben zei gemacht a milchome mit Bera dem melech fun Sodom, un mit Birsha dem melech fun Amora (Gomorrah), Shinav dem melech fun Admah, un Shemever dem melech fun Tsevoyim, un dem melech fun Bela, dos iz Tsuar.

GEN 14:2 That these made milchamah with Bera Melech Sodom, and with Birsha Melech Amora (Gomorrah) , Shinav Melech Admah, and Shemever Melech Tzevoyim, and the Melech Bela, which is Tzoar.

GEN 14:3 ‏די אַלע האָבן זיך צונױפֿגעחבֿרט אין טאָל שִׂדים, דאָס איז דער יַם-הַמֶלַח. edit

GEN 14:3 di ale hoben zich tsunoifgechvrt in tal Shaddaim, dos iz der Yam-HaMelach.

GEN 14:3 All these were joined together in the Valley of Siddim which is the Yam HaMelach.

GEN 14:4 ‏צװעלף יאָר האָבן זײ געדינט כּדָרלעומֶרן, און אױפֿן דרײַצנטן יאָר האָבן זײ װידערשפּעניקט. edit

GEN 14:4 tsvelf yor hoben zei gedint kedorleumeren, un oifen draitsnten yor hoben zei vidershpenikt.

GEN 14:4 Twelve shanah they served Kedorlaomer, and in the thirteenth year they rebelled.

GEN 14:5 ‏און אױפֿן פֿערצנטן יאָר איז געקומען כּדָרלעומֶר און די מלכים װאָס מיט אים, און זײ האָבן געשלאָגן די רפֿאים אין עַשתּרות-קַרנַיִם, און די זוזים אין הָם, און די אֵימים אין שָוֵה-קִריָתַיִם, edit

GEN 14:5 un oifen fertsnten yor iz gekumen kedorleumer un di Molechim vos mit im, un zei hoben geshlogen di Rephaim in eashtres-karnaim, un di Zuzim in Ham, un di Emim in Shaveh-Kiryatayim,

GEN 14:5 And in the fourteenth year came Kedorlaomer, and the melachim that were with him, and they defeated the Repha'im in Ashterot Karnayim, and the Zuzim in Ham, and the Emim in Shaveh-Kiryatayim,

GEN 14:6 ‏און די חוֹרים אױף זײער באַרג שֵׂעִיר, ביז אֵיל-פּאָרָן װאָס בײַם מדבר. edit

GEN 14:6 un di Charim oif zeyer barg Seir, biz Eil-Paran vos baim midbar.

GEN 14:6 And the Chori in their Mt Se'ir, as far as Eil-Paran, which is near the midbar.

GEN 14:7 ‏און זײ האָבן זיך אומגעקערט, און זײַנען געקומען קײן עֵין-מִשפָּט, דאָס איז קָדֵש, און האָבן געשלאָגן דאָס גאַנצע פֿעלד פֿון עַמָלֵק, און אױך דעם אֶמוֹרי װאָס איז געזעסן אין חַצְצוֹן-תָּמָר. edit

GEN 14:7 un zei hoben zich umgekert, un zainen gekumen kein Ein-Mishpat, dos iz Kadesh, un hoben geshlogen dos gantse feld fun Amalek, un oich dem Imri vos iz gezesen in chatsatson-Tamar.

GEN 14:7 And they turned, and came to En Mishpat, which is Kadesh, and conquered all the country of the Amaleki, and also the Emori, that dwelt in Chatzetzon-Tamar.

GEN 14:8 ‏איז אַרױסגעגאַנגען דער מלך פֿון סדוֹם, און דער מלך פֿון עַמוֹרָה, און דער מלך פֿון אַדמָה, און דער מלך פֿון צבֿוֹיִים, און דער מלך פֿון בֶלַע, דאָס איז צוֹעַר, און זײ האָבן אָנגעריכט אַ מלחמה מיט זײ אין טאָל שִׂדים – edit

GEN 14:8 iz aroisgegangen der melech fun Sodom, un der melech fun Amora (Gomorrah), un der melech fun Admah, un der melech fun Tsevoyim, un der melech fun Bela, dos iz Tsuar, un zei hoben ongericht a milchome mit zei in tal Shaddaim –

GEN 14:8 And there went out the Melech Sodom, and the Melech Amora (Gomorrah) , and the Melech Admah, and the Melech Tzevoyim, and the Melech Bela (that is, Tzoar); and they joined in milchamah with them in the Valley of Siddim;

GEN 14:9 ‏מיט כּדָרלעומֶר דעם מלך פֿון עֵילָם, און תִּדעָל דעם מלך פֿון גוֹיִם, און אַמרָפֿל דעם מלך פֿון שִנעָר, און אַריאָך דעם מלך פֿון אֶלָסָר; די פֿיר מלכים אַקעגן די פֿינף. edit

GEN 14:9 mit kedorleumer dem melech fun Eilam, un Tidal dem melech fun goim, un Amraphel dem melech fun Shinar, un Aryoch dem melech fun Ellasar; di fir Molechim akegen di finf.

GEN 14:9 With Kedorlaomer Melech Eilam, and with Tidal Melech Goyim, and Amraphel Melech Shinar, and Aryoch Melech Ellasar; four melachim against five.

GEN 14:10 ‏און דער טאָל שִׂדים איז געװען גריבער אױף גריבער מיט לײם, און װי די מלכים פֿון סדוֹם און עַמוֹרָה זײַנען אַנטלאָפֿן, אַזױ זײַנען זײ אַהין אַרײַנגעפֿאַלן; און די איבערגעבליבענע זײַנען אַנטלאָפֿן צום באַרג. edit

GEN 14:10 un der tal Shaddaim iz geven griber oif griber mit leim, un vi di Molechim fun Sodom un Amora (Gomorrah) zainen antlofen, azoi zainen zei ahin araingefalen; un di ibergeblibene zainen antlofen tsum barg.

GEN 14:10 And the Valley of Siddim was full of tar pits; and the Melech Sodom and Amora (Gomorrah) they fled, and fell there; and they that remained fled to the mountain.

GEN 14:11 ‏און יענע האָבן צוגענומען דעם גאַנצן פֿאַרמעג פֿון סדוֹם און עַמוֹרָה, און דאָס גאַנצע עסנװאַרג זײערס, און זײַנען אַװעקגעגאַנגען. edit

GEN 14:11 un yene hoben tsugenumen dem gantsen farmeg fun Sodom un Amora (Gomorrah), un dos gantse esnvarg zeyers, un zainen avekgegangen.

GEN 14:11 And they took all the possessions of Sodom and Amora (Gomorrah) , and all their ochel, and went their way.

GEN 14:12 ‏און זײ האָבן צוגענומען לוֹט, דעם זון פֿון אבֿרמס ברודער, װאָס איז געזעסן אין סדוֹם, און זײַן פֿאַרמעג, און זײַנען אַװעקגעגאַנגען. edit

GEN 14:12 un zei hoben tsugenumen Lot, dem zun fun Avrams bruder, vos iz gezesen in Sodom, un zain farmeg, un zainen avekgegangen.

GEN 14:12 And they took Lot, Avramʼs brotherʼs son, who dwelt in Sodom, and his possessions, and departed.

GEN 14:13 ‏איז געקומען אַן אַנטרונענער, און האָט אָנגעזאָגט אבֿרם דעם עִבֿרי; און ער האָט געװױנט בײַ די אײכנבײמער פֿון מַמרֵא דעם אֶמוֹרי, דעם ברודער פֿון אֶשכּוֹלן, און דעם ברודער פֿון עָנֵרן; און זײ זײַנען געװען בונדסלײַט פֿון אבֿרמען. edit

GEN 14:13 iz gekumen an antrunener, un hot ongezogt Avram dem Ivri; un er hot gevoint bai di eichnbeimer fun Mamre dem Imri, dem bruder fun Eshcolen, un dem bruder fun Aneren; un zei zainen geven bundslait fun Avramen.

GEN 14:13 And there came one that had escaped, and told Avram HaIvri; for he dwelt in Elonei Mamre the Emori, brother of Eshcol, and brother of Aner; and these were Ba'alei Brit Avram.

GEN 14:14 ‏און װי אבֿרם האָט געהערט אַז זײַן אײגענער איז געפֿאַנגען געװאָרן, אַזױ האָט ער אַרױסגעפֿירט זײַנע אײַנגעלערנטע, געבאָרענע אין זײַן הױז, דרײַ הונדערט און אַכצן, און ער האָט נאָכגעיאָגט ביז דָן. edit

GEN 14:14 un vi Avram hot gehert az zain eigener iz gefangen gevoren, azoi hot er aroisgefirt zaine aingelernte, geborene in zain hoiz, drai hundert un achtsen, un er hot nochgeiogt biz Dan.

GEN 14:14 And when Avram heard that his brother was taken captive, he armed his trained men, born in his own bais, three hundred and eighteen, and pursued them as far as Dan.

GEN 14:15 ‏און ער האָט זיך צעטײלט אַקעגן זײ בײַ נאַכט, ער און זײַנע קנעכט, און ער האָט זײ געשלאָגן און זײ נאָכגעיאָגט ביז חובֿה װאָס לינקס פֿון דַמֶשֶׂק. edit

GEN 14:15 un er hot zich tseteilt akegen zei bai nacht, er un zaine knecht, un er hot zei geshlogen un zei nochgeiogt biz Chuvah vos links fun Damascus.

GEN 14:15 And he divided himself against them, he and his avadim, by lailah, and routed them, and pursued them as far as Chovah, which is on the left hand (north) of Damascus.

GEN 14:16 ‏און ער האָט צוריקגעבראַכט דעם גאַנצן פֿאַרמעג, און אױך לוֹט זײַן אײגענעם און זײַן פֿאַרמעג האָט ער צוריקגעבראַכט, און אױך די װײַבער, און דאָס פֿאָלק. edit

GEN 14:16 un er hot tsurikgebracht dem gantsen farmeg, un oich Lot zain eigenem un zain farmeg hot er tsurikgebracht, un oich di vaiber, un dos folk.

GEN 14:16 And he recovered all the possessions, and also brought again his brother Lot, and his possessions, and the nashim also, and the people.

GEN 14:17 ‏איז דער מלך פֿון סדוֹם אים אַרױסגעגאַנגען אַנטקעגן, נאָכדעם װי ער האָט זיך אומגעקערט פֿון שלאָגן כּדָרלעומֶרן, און די מלכים װאָס מיט אים, אין טאָל שָוֵה, דאָס איז דעם מלכס טאָל. edit

GEN 14:17 iz der melech fun Sodom im aroisgegangen antkegen, nochdem vi er hot zich umgekert fun shlogen kedorleumeren, un di Molechim vos mit im, in tal Shaveh, dos iz dem melechs tal.

GEN 14:17 And the Melech Sodom went out to meet him after his return from the defeat of Kedorlaomer, and of the melachim that were with him, at the Valley of Shaveh, which is the Valley of the King.

GEN 14:18 ‏און מַלכּי-צֶדֶק דער מלך פֿון שָלֵם האָט אַרױסגעטראָגן ברױט און װײַן; און ער איז געװען אַ כֹּהן צו אֵל עליון. edit

GEN 14:18 un Malki-Tsedek der melech fun Shalem hot aroisgetrogen broit un vain; un er iz geven a koyen tsu El Elyon.

GEN 14:18 And Malki-Tzedek Melech Shalem brought forth lechem and yayin and he was the kohen of El Elyon.

GEN 14:19 ‏און ער האָט אים געבענטשט, און האָט געזאָגט: ‏געבענטשט זאָל זײַן אבֿרם פֿון אֵל עליון, ‏דעם פֿאַרמאָגער פֿון הימל און ערד. edit

GEN 14:19 un er hot im gebentsht, un hot gezogt: gebentsht zol zain Avram fun El Elyon, dem farmoger fun himel un erd.

GEN 14:19 And he blessed him, and said, Baruch Avram by El Elyon, Possessor of Shomayim va'Aretz;

GEN 14:20 ‏און געבענטשט זאָל זײַן אֵל עליון ‏װאָס האָט איבערגעענטפֿערט דײַנע פֿײַנט אין דײַן האַנט. ‏– און ער האָט אים געגעבן מעשׂר פֿון אַלצדינג. edit

GEN 14:20 un gebentsht zol zain El Elyon vos hot ibergeentfert daine faint in dain hant. – un er hot im gegeben maiser fun altsding.

GEN 14:20 And baruch El Elyon, Who hath delivered thine enemies into thy hand. And he gave him ma'aser (tithe) of all.

GEN 14:21 ‏און דער מלך פֿון סדוֹם האָט געזאָגט צו אבֿרמען: גיב מיר די נפֿשות, און דעם פֿאַרמעג נעם דיר. edit

GEN 14:21 un der melech fun Sodom hot gezogt tsu Avramen: gib mir di nefoshes, un dem farmeg nem dir.

GEN 14:21 And the Melech Sodom said unto Avram, Give me the nefesh and keep the possessions for thyself.

GEN 14:22 ‏האָט אבֿרם געזאָגט צו דעם מלך פֿון סדוֹם: איך הײב אױף מײַן האַנט צו ה׳ אֵל עליון, דעם פֿאַרמאָגער פֿון הימל און ערד, edit

GEN 14:22 hot Avram gezogt tsu dem melech fun Sodom: ich heib oif main hant tsu Hashem El Elyon, dem farmoger fun himel un erd,

GEN 14:22 And Avram said to the Melech Sodom, I have lifted up mine hand unto Hashem , El Elyon Possessor of Shomayim va'Aretz,

GEN 14:23 ‏אױב אַ פֿאָדעם אָדער אַ שוכבענדל! אָדער אױב איך װעל נעמען פֿון עפּעס װאָס איז דײַנס! כּדי זאָלסט נישט זאָגן: איך האָב רײַך געמאַכט אבֿרמען. edit

GEN 14:23 oib a fodem oder a shuchbendl! oder oib ich vel nemen fun epes vos iz dains! kedei zolst nisht zogen: ich hob raich gemacht Avramen.

GEN 14:23 That I will not take from a thread even to the thong of a sandal, and that I will not take any thing that is thine, lest thou shouldest say, I have made Avram rich;

GEN 14:24 ‏נישט מיר! נאָר װאָס די יונגען האָבן געגעסן, און דעם חלק פֿון די מענטשן װאָס זײַנען געגאַנגען מיט מיר, עָנֵר, אֶשכּוֹל, און מַמרֵא; זײ מעגן נעמען זײער חלק. edit

GEN 14:24 nisht mir! nor vos di yungen hoben gegesen, un dem chelek fun di mentshen vos zainen gegangen mit mir, Aner, Eshcol, un Mamre; zei megen nemen zeyer chelek.

GEN 14:24 Save only that which the young men have eaten, and the chelek of the anashim which went with me, Aner, Eshcol, and Mamre; let them take their chelek.

GEN 15:1 ‏נאָך די דאָזיקע געשעענישן איז דאָס װאָרט פֿון ה׳ געװען צו אבֿרמען אין אַ זעונגען, אַזױ צו זאָגן: זאָלסט נישט מורא האָבן, אבֿרם, איך בין דיר אַ שילד; דײַן שׂכר איז זײער גרױס. edit

GEN 15:1 noch di dozike gesheenishen iz dos vort fun Hashem geven tsu Avramen in a zeungen, azoi tsu zogen: zolst nisht moire hoben, Avram, ich bin dir a shild; dain Sachar iz zeyer grois.

GEN 15:1 After these things the Devar Hashem came unto Avram in a makhazeh, saying, Fear not, Avram; I am thy mogen, and thy exceeding great sachar (reward) .

GEN 15:2 ‏האָט אבֿרם געזאָגט: ה׳ דו אֲדֹנָי, װאָס קענסטו מיר געבן, אַז איך גײ אַװעק אָן אַ קינד, און דער װירטשאַפֿטער פֿון מײַן הױז איז דער דַמֶשֶׂקער אֶליעֶזֶר? edit

GEN 15:2 hot Avram gezogt: Hashem du Adonoi, vos kenstu mir geben, az ich gei avek on a kind, un der virtshafter fun main hoiz iz der damesheׂker Eliezer?

GEN 15:2 And Avram said, Adonoi Hashem , what wilt Thou give me, since I go childless, and the Ben Meshek of my Bais is this Eli'ezer of Damesek (Damascus) ?

GEN 15:3 ‏און אבֿרם האָט געזאָגט: זע, האָסט מיר קײן זאָמען נישט געגעבן, און אָט װעט אַ זון פֿון מײַן הױזגעזינט מיך ירשען. edit

GEN 15:3 un Avram hot gezogt: ze, host mir kein zomen nisht gegeben, un ot vet a zun fun main hoizgezint mich yershen.

GEN 15:3 And Avram said, See, to me Thou hast given no zera; and, hinei, one born in my bais is my yoresh (heir) .

GEN 15:4 ‏ערשט דאָס װאָרט פֿון ה׳ איז געװען צו אים, אַזױ צו זאָגן: נישט דער דאָזיקער װעט דיך ירשען, נאָר דער װאָס װעט אַרױסגײן פֿון דײַנע אינגעװײד, ער װעט דיך ירשען. edit

GEN 15:4 ersht dos vort fun Hashem iz geven tsu im, azoi tsu zogen: nisht der doziker vet dich yershen, nor der vos vet aroisgein fun daine ingeveid, er vet dich yershen.

GEN 15:4 And, hinei, the Devar Hashem came unto him saying, This shall not be thy yoresh; but he that shall come forth out of thine own body shall be thy yoresh.

GEN 15:5 ‏און ער האָט אים אַרױסגעפֿירט דרױסן, און האָט געזאָגט: טו אַקאָרשט אַ קוק אױפֿן הימל, און צײל די שטערן, אױב דו קענסט זײ איבערצײלן. און ער האָט צו אים געזאָגט: אַזױ װעט זײַן דײַן זאָמען. – edit

GEN 15:5 un er hot im aroisgefirt droisen, un hot gezogt: tu akorsht a kuk oifen himel, un tseil di shteren, oib du kenst zei ibertseilen. un er hot tsu im gezogt: azoi vet zain dain zomen. –

GEN 15:5 And He brought him forth outside, and said, Look now toward Shomayim, and count the kokhavim, if thou be able to number them; and He said unto him, So shall thy zera be.

GEN 15:6 ‏און ער האָט געגלױבט ‏ {אמן} ‏ אין ה׳, און ער האָט עס ‏ גערעכנט {חשׁב} ‏ פֿאַר צו אים ‏ צו אַ גערעכטיקײט {צְדָקָה}. edit

GEN 15:6 un er hot gegloibt in Hashem, un er hot es gerechnt far tsu im tsu a gerechtikeit.

GEN 15:6 And he believed in Hashem ; and He credited [emunah (faith) ] to him as tzedakah (righteousness) .

GEN 15:7 ‏און ער האָט צו אים געזאָגט: איך בין ה׳ װאָס האָט דיך אַרױסגעצױגן פֿון אור-כַּשׂדים, דיר צו געבן דאָס דאָזיקע לאַנד, עס צו אַרבן. edit

GEN 15:7 un er hot tsu im gezogt: ich bin Hashem vos hot dich aroisgetsoigen fun Ur-Kesedim, dir tsu geben dos dozike land, es tsu arben.

GEN 15:7 And He said unto him, I am Hashem Who brought thee out of Ur Kasdim, to give thee ha'aretz hazot to be the yoresh of it.

GEN 15:8 ‏האָט ער געזאָגט: ה׳ דו אֲדֹנָי, מיט װאָס װעל איך װיסן אַז איך װעל עס אַרבן? edit

GEN 15:8 hot er gezogt: Hashem du Adonoi, mit vos vel ich visen az ich vel es arben?

GEN 15:8 And he said, Adonoi Hashem , how can I have da'as that I will be its yoresh?

GEN 15:9 ‏האָט ער צו אים געזאָגט: נעם מיר אַ דרײַיאָריקע קו, און אַ דרײַיאָריקע ציג, און אַ דרײַיאָריקן װידער, און אַ טורטלטױב, און אַ יונגע טױב. edit

GEN 15:9 hot er tsu im gezogt: nem mir a draiiorike ku, un a draiiorike tsig, un a draiioriken vider, un a turtltoib, un a yunge toib.

GEN 15:9 And He said unto him, Bring Me a heifer meshuleshet, and a she goat meshuleshet, and a ram meshulash, and a dove, and a pigeon.

GEN 15:10 ‏האָט ער אים גענומען די אַלע, און האָט זײ איבערגעשניטן אין מיטן, און אַװעקגעלײגט אײן העלפֿט קעגן דער אַנדערער; נאָר די פֿױגלען האָט ער נישט איבערגעשניטן. edit

GEN 15:10 hot er im genumen di ale, un hot zei ibergeshniten in miten, un avekgeleigt ein helft kegen der anderer; nor di foiglen hot er nisht ibergeshniten.

GEN 15:10 And he brought unto Him all these, and divided them in two, and laid each half one opposite another; but the birds divided he not.

GEN 15:11 ‏האָבן די רױבפֿױגלען אַראָפּגענידערט אױף די פּגרים, אָבער אבֿרם האָט זײ אָפּגעטריבן. edit

GEN 15:11 hoben di roibfoiglen aropgenidert oif di pegorim, ober Avram hot zei opgetriben.

GEN 15:11 And when the birds of prey came down upon the carcasses, Avram drove them away.

GEN 15:12 ‏און װי די זון איז געװען בײַם אונטערגײן, אַזױ איז אַ טיפֿער שלאָף געפֿאַלן אױף אבֿרמען; ערשט אַן אימה, אַ גרױס פֿינצטערניש, פֿאַלט אָן אױף אים. edit

GEN 15:12 un vi di zun iz geven baim untergein, azoi iz a tifer shlof gefalen oif Avramen; ersht an eime, a grois fintsternish, falt on oif im.

GEN 15:12 And when the shemesh was going down, a tardemah fell upon Avram; and, hinei, a horror of great darkness fell upon him.

GEN 15:13 ‏און ה׳ האָט געזאָגט צו אבֿרמען: װיסן זאָלסטו װיסן זײַן אַז דײַנע קינדער װעלן זײַן פֿרעמדע אין אַ לאַנד װאָס נישט זײערס, און מע װעט זײ פֿאַרקנעכטן, און מע װעט זײ פּײַניקן פֿיר הונדערט יאָר. edit

GEN 15:13 un Hashem hot gezogt tsu Avramen: visen zolstu visen zain az daine kinder velen zain fremde in a land vos nisht zeyers, un me vet zei farknechten, un me vet zei painiken fir hundert yor.

GEN 15:13 And Hashem said unto Avram, Know of a surety that thy zera shall be a ger in a land not their own, and shall serve them; and they shall afflict them arba me'ot shanah;

GEN 15:14 ‏און אױך דאָס פֿאָלק װעמען זײ װעלן דינען, װעל איך משפּטן; און דערנאָך װעלן זײ אַרױסגײן מיט גרױס פֿאַרמעג. edit

GEN 15:14 un oich dos folk vemen zei velen dinen, vel ich mishpeten; un dernoch velen zei aroisgein mit grois farmeg.

GEN 15:14 And also that nation, whom they shall serve, will I judge; and afterward shall they come out with rechush gadol (great substance) .

GEN 15:15 ‏דו אָבער װעסט קומען צו דײַנע עלטערן בשלום; אין אַ גוטער עלטער װעסטו באַגראָבן װערן. edit

GEN 15:15 du ober vest kumen tsu daine elteren besholem; in a guter elter vestu bagroben veren.

GEN 15:15 And thou shalt go to thy avot in shalom; thou shalt be buried at a good old age.

GEN 15:16 ‏און ערשט אין פֿירטן דור װעלן זײ זיך אומקערן אַהער, װאָרום די זינד פֿון דעם אֶמוֹרי װעט נישט זײַן פֿאַרפֿול ביז דענצמאָל. edit

GEN 15:16 un ersht in firten dor velen zei zich umkeren aher, vorem di zind fun dem Imri vet nisht zain farful biz dentsmol.

GEN 15:16 But in the fourth generation they shall come back here again; for the avon (iniquity) of the Emori (Amorite) is not yet full.

GEN 15:17 ‏און עס איז געװען, װי די זון איז אונטערגעגאַנגען, און עס איז געװאָרן שטאָקפֿינצטער, ערשט אַן אױװן מיט רױך, און אַ פֿלאַמפֿײַער װאָס איז דורכגעגאַנגען צװישן די דאָזיקע שטיקער. edit

GEN 15:17 un es iz geven, vi di zun iz untergegangen, un es iz gevoren shtokfintster, ersht an oiven mit roich, un a flamfaier vos iz durchgegangen tsvishen di dozike shtiker.

GEN 15:17 And it came to pass, that, when the shemesh went down, and it was dark, hinei a smoking fire-pot, and a blazing torch passed between those pieces.

GEN 15:18 ‏אין יענעם טאָג האָט ה׳ געשלאָסן {כרת} ‏ אַ בְּרִית מיט אבֿרמען, אַזױ צו זאָגן: צו דײַן זאָמען האָב איך געגעבן דאָס דאָזיקע לאַנד, פֿון דעם טײַך פֿון מִצרַיִם ביז דעם גרױסן טײַך, דעם טײַך פּרָת; edit

GEN 15:18 in yenem tog hot Hashem geshlosen a bris mit Avramen, azoi tsu zogen: tsu dain zomen hob ich gegeben dos dozike land, fun dem taich fun Mitsrayim biz dem groisen taich, dem taich Parah;

GEN 15:18 On that day Hashem cut a brit (covenant) with Avram, saying, Unto thy zera have I given ha'aretz hazot, from the Wadi of Mitzrayim unto the great river, the river Euphrates:

GEN 15:19 ‏דעם קֵיני, און דעם קנִזי, און דעם קַדמוני, edit

GEN 15:19 dem Keni, un dem Kenizi, un dem kadmuni,

GEN 15:19 [the land of] the Keni, and the Kenizzi, and the Kadmoni,

GEN 15:20 ‏און דעם חִתּי, און דעם פּרִזי, און די רפֿאים, edit

GEN 15:20 un dem Chitti, un dem Perizzi, un di Rephaim,

GEN 15:20 And the Chitti, and the Perizzi, and the Repha'im,

GEN 15:21 ‏און דעם אֶמוֹרי, און דעם כּנַעֲני, און דעם גִרגָשי, און דעם יבֿוסי. edit

GEN 15:21 un dem Imri, un dem Kenaani, un dem Girgashi, un dem Yevusi.

GEN 15:21 And the Emori, and the Kena'ani, and the Girgashi, and the Yevusi.

GEN 16:1 ‏13 און שָׂרַי, אבֿרמס װײַב, האָט אים נישט געבאָרן קײן קינדער; און זי האָט געהאַט אַ מִצרישע דינסט װאָס איר נאָמען איז געװען הָגָר. edit

GEN 16:1 13 un Sarai, Avrams vaib, hot im nisht geboren kein kinder; un zi hot gehat a mitsrishe dinst vos ir nomen iz geven Hagar.

GEN 16:1 Now Sarai Avramʼs isha bore him no children; and she had a shifchah, an Egyptian, whose shem was Hagar.

GEN 16:2 ‏האָט שָׂרַי געזאָגט צו אבֿרמען: זע נאָר, ה׳ האָט מיך פֿאַרמיטן פֿון געבערן; קום, איך בעט דיך, צו מײַן דינסט, אפֿשר װעל איך אױפֿגעריכט װערן דורך איר. האָט אבֿרם צוגעהערט צו דעם קֹול פֿון שָׂרַין. edit

GEN 16:2 hot Sarai gezogt tsu Avramen: ze nor, Hashem hot mich farmiten fun geberen; kum, ich bet dich, tsu main dinst, efsher vel ich oifgericht veren durch ir. hot Avram tsugehert tsu dem kol fun Siryon.

GEN 16:2 And Sarai said unto Avram, Hinei now, Hashem hath restrained me from bearing; go now in unto my shifchah; it may be that I may build family by her. And Avram paid heed to the voice of Sarai.

GEN 16:3 ‏און שָׂרַי, אבֿרמס װײַב, האָט גענומען הָגָר די מִצרית, איר דינסט, נאָכדעם װי אבֿרם איז געזעסן אין לאַנד כּנַעַן צען יאָר, און זי האָט זי געגעבן איר מאַן אבֿרמען פֿאַר אַ װײַב צו אים. edit

GEN 16:3 un Sarai, Avrams vaib, hot genumen Hagar di mitsrit, ir dinst, nochdem vi Avram iz gezesen in land Kenaan tsen yor, un zi hot zi gegeben ir man Avramen far a vaib tsu im.

GEN 16:3 And Sarai Avramʼs isha took Hagar her shifchah the Egyptian, after Avram had dwelt ten years in Eretz Kena'an, and gave her to her husband Avram to be his isha.

GEN 16:4 ‏און ער איז געקומען צו הָגָרן, און זי איז טראָגעדיק געװאָרן; און װי זי האָט געזען אַז זי איז טראָגעדיק, אַזױ איז איר האַרינטע גרינגעשאַצט געװאָרן אין אירע אױגן. edit

GEN 16:4 un er iz gekumen tsu Hagaren, un zi iz trogedik gevoren; un vi zi hot gezen az zi iz trogedik, azoi iz ir harinte gringeshatst gevoren in ire oigen.

GEN 16:4 And he went in unto Hagar, and she conceived; and when she saw that she had conceived, her gevirah was despised in her eyes.

GEN 16:5 ‏האָט שָׂרַי געזאָגט צו אבֿרמען: מײַן עװלה אױף דיר! איך האָב געגעבן מײַן דינסט אין דײַן בוזעם, און װי זי האָט געזען אַז זי איז טראָגעדיק, אַזױ בין איך גרינגעשאַצט געװאָרן אין אירע אױגן; זאָל ה׳ משפּטן צװישן מיר און צװישן דיר. edit

GEN 16:5 hot Sarai gezogt tsu Avramen: main avle oif dir! ich hob gegeben main dinst in dain buzem, un vi zi hot gezen az zi iz trogedik, azoi bin ich gringeshatst gevoren in ire oigen; zol Hashem mishpeten tsvishen mir un tsvishen dir.

GEN 16:5 And Sarai said unto Avram, My wrong be upon thee; I have given my shifchah unto thy kheyk; and when she saw that she had conceived, I was despised in her eyes; Hashem judge between me and thee.

GEN 16:6 ‏האָט אבֿרם געזאָגט צו שָׂרַין: אָט איז דײַן דינסט אין דײַן האַנט, טו מיט איר װאָס איז גוט אין דײַנע אױגן. און שָׂרַי האָט זי געפּײַניקט, און זי איז אַנטלאָפֿן פֿון איר. edit

GEN 16:6 hot Avram gezogt tsu Siryon: ot iz dain dinst in dain hant, tu mit ir vos iz gut in daine oigen. un Sarai hot zi gepainikt, un zi iz antlofen fun ir.

GEN 16:6 But Avram said unto Sarai, Hinei, thy shifchah is in thy hand; do to her as it pleaseth thee. And when Sarai dealt harshly with her, she fled from her face.

GEN 16:7 ‏האָט דער מלאך פֿון ה׳ ‏ זי געפֿונען בײַ אַ קװאַל װאַסער אין דער מדבר, בײַ דעם קװאַל אױפֿן װעג קײן שור. edit

GEN 16:7 hot der malach fun Hashem zi gefunen bai a kval vaser in der midbar, bai dem kval oifen veg kein Shur.

GEN 16:7 And the Malach Hashem found her by a spring of mayim in the midbar, near the spring on the road to Shur.

GEN 16:8 ‏און ער האָט געזאָגט: הָגָר, שָׂרַיס דינסט, פֿון װאַנען קומסטו, און װוּהין גײסטו? האָט זי געזאָגט: פֿון מײַן האַרינטע שָׂרַין אַנטלױף איך. edit

GEN 16:8 un er hot gezogt: Hagar, Sarais dinst, fun vanen kumstu, un vuhin geistu? hot zi gezogt: fun main harinte Siryon antloif ich.

GEN 16:8 And he said, Hagar, Saraiʼs shifchah, from where camest thou? And where wilt thou go? And she said, I flee from the face of my gevirah Sarai.

GEN 16:9 ‏האָט דער מלאך פֿון ה׳ צו איר געזאָגט: קער זיך אום צו דײַן האַרינטע, און בײג זיך אונטער אירע הענט. edit

GEN 16:9 hot der malach fun Hashem tsu ir gezogt: ker zich um tsu dain harinte, un beig zich unter ire hent.

GEN 16:9 And the Malach Hashem said unto her, Return to thy gevirah, and submit thyself under her hands.

GEN 16:10 ‏און דער מלאך פֿון ה׳ האָט צו איר געזאָגט: מערן װעל איך מערן דײַן זאָמען, און ער װעט נישט קענען געצײלט װערן פֿון פֿילקײט. edit

GEN 16:10 un der malach fun Hashem hot tsu ir gezogt: meren vel ich meren dain zomen, un er vet nisht kenen getseilt veren fun filkeit.

GEN 16:10 And the Malach Hashem said unto her, I will multiply thy zera exceedingly, that it shall not be numbered for multitude.

GEN 16:11 ‏און דער מלאך פֿון ה׳ האָט צו איר געזאָגט: ‏זע, דו ביסט טראָגעדיק, ‏און געבערסט אַ זון, ‏זאָלסטו רופֿן זײַן נאָמען יִשמָעֵאל, ‏װײַל ה׳ האָט צוגעהערט דײַן פּײַן. edit

GEN 16:11 un der malach fun Hashem hot tsu ir gezogt: ze, du bist trogedik, un geberst a zun, zolstu rufen zain nomen Yishmael, vail Hashem hot tsugehert dain fain.

GEN 16:11 And the Malach Hashem said unto her, See, thou art with child and shalt bear ben, and shalt call shmo Yishmael; because Hashem shema thy oni (misery) .

GEN 16:12 ‏און ער װעט זײַן אַ מענטש אַ װאַלדאײזל: ‏זײַן האַנט װעט זײַן אַקעגן אַלעמען, ‏און אַלעמענס האַנט װעט זײַן אַקעגן אים; ‏און אין געזיכט פֿון אַלע זײַנע ברידער װעט ער װױנען. edit

GEN 16:12 un er vet zain a mentsh a valdeizl: zain hant vet zain akegen alemen, un alemens hant vet zain akegen im; un in gezicht fun ale zaine brider vet er voinen.

GEN 16:12 And he will be a pere adam; his yad will be against kol, and kol yad against him; and he shall dwell in the presence of all his brethren.

GEN 16:13 ‏האָט זי גערופֿן דעם נאָמען פֿון ה׳ װאָס האָט צו איר גערעדט: דו ביסט דער אֵל רָאי (אֵל װאָס זעט מיך); װאָרום זי האָט געזאָגט: אױך דאָ האָב איך געזען דעם װאָס זעט מיך? edit

GEN 16:13 hot zi gerufen dem nomen fun Hashem vos hot tsu ir geredt: du bist der El roi (El vos zet mich); vorem zi hot gezogt: oich do hob ich gezen dem vos zet mich?

GEN 16:13 And she called the Shem of Hashem Who spoke unto her, El Roi (G-d Who Sees) ; for she said, Have I also here seen after Him that seeth me?

GEN 16:14 ‏דערום האָט מען גערופֿן דעם ברונעם באֵר-לַחַי-רוֹאי; ער איז צװישן קָדֵש און צװישן בֶרֶד. edit

GEN 16:14 derum hot men gerufen dem brunem Beer-lachai-roi; er iz tsvishen Kadesh un tsvishen Bered.

GEN 16:14 Therefore the well was called Be'er Lachai Roi; hinei, it is between Kadesh and Bered.

GEN 16:15 ‏און הָגָר האָט געבאָרן אבֿרמען אַ זון, און אבֿרם האָט גערופֿן דעם נאָמען פֿון זײַן זון װאָס הָגָר האָט געבאָרן, יִשמָעֵאל. edit

GEN 16:15 un Hagar hot geboren Avramen a zun, un Avram hot gerufen dem nomen fun zain zun vos Hagar hot geboren, Yishmael.

GEN 16:15 And Hagar bore Avram ben; and Avram called shem bno, which Hagar bore, Yishmael (Ishmael) .

GEN 16:16 ‏און אבֿרם איז געװען זעקס און אַכציק יאָר אַלט, װען הָגָר האָט געבאָרן יִשמָעֵאלן צו אבֿרמען. edit

GEN 16:16 un Avram iz geven zeks un achtsik yor alt, ven Hagar hot geboren Yishmaelen tsu Avramen.

GEN 16:16 And Avram was fourscore and six shanah when Hagar bore Yishmael to Avram.

GEN 17:1 ‏און אַז אבֿרם איז אַלט געװען נײַן און נײַנציק יאָר, האָט זיך ה׳ באַװיזן צו אבֿרמען, און האָט צו אים געזאָגט: איך בין אֵל שַדַי; גײ פֿאַר מיר, און זײַ אױפֿריכטיק. edit

GEN 17:1 un az Avram iz alt geven nain un naintsik yor, hot zich Hashem bavizen tsu Avramen, un hot tsu im gezogt: ich bin El Shaddai; gei far mir, un zai oifrichtik.

GEN 17:1 And when Avram was ninety and nine shanah, Hashem appeared to Avram, and said unto him, I am El Shaddai; walk before Me, and be thou tamim (blameless) .

GEN 17:2 ‏און איך װעל מאַכן מײַן בְּרִית צװישן מיר און צװישן דיר, און איך װעל דיך מערן זײער און זײער. edit

GEN 17:2 un ich vel machen main bris tsvishen mir un tsvishen dir, un ich vel dich meren zeyer un zeyer.

GEN 17:2 And I will confirm My brit (covenant) between Me and thee, and will multiply thee exceedingly.

GEN 17:3 ‏איז אבֿרם געפֿאַלן אױף זײַן פּנים, און אלֹקים האָט מיט אים גערעדט, אַזױ צו זאָגן: edit

GEN 17:3 iz Avram gefalen oif zain ponem, un Elokim hot mit im geredt, azoi tsu zogen:

GEN 17:3 And Avram fell on his face; and Elohim talked with him, saying,

GEN 17:4 ‏איך – זע, מײַן בְּרִית װעט זײַן מיט דיר, און װעסט זײַן דער פֿאָטער פֿון אַ סך פֿעלקער. edit

GEN 17:4 ich – ze, main bris vet zain mit dir, un vest zain der foter fun a sach felker.

GEN 17:4 As for Me, hinei, My brit (covenant) is with thee, and thou shalt be an Av of many Goyim.

GEN 17:5 ‏און דײַן נאָמען זאָל מער נישט גערופֿן װערן אבֿרם, נאָר דײַן נאָמען זאָל זײַן אבֿרהם; װאָרום פֿאַר דעם פֿאָטער פֿון אַ סך פֿעלקער האָב איך דיך געמאַכט. edit

GEN 17:5 un dain nomen zol mer nisht gerufen veren Avram, nor dain nomen zol zain Avraham; vorem far dem foter fun a sach felker hob ich dich gemacht.

GEN 17:5 Neither shall thy shem any more be called Avram, but thy shem shall be Avraham; for Av hamon Goyim (Father of a multitude of Goyim) have I made thee.

GEN 17:6 ‏און איך װעל דיך פֿרוכפּערן זײער און זײער, און איך װעל דיך מאַכן פֿאַר פֿעלקער, און מלכים װעלן אַרױסגײן פֿון דיר. edit

GEN 17:6 un ich vel dich fruchperen zeyer un zeyer, un ich vel dich machen far felker, un Molechim velen aroisgein fun dir.

GEN 17:6 And I will make thee exceeding fruitful, and I will make Goyim of thee, and Melechim shall come out of thee.

GEN 17:7 ‏און איך װעל אױפֿשטעלן מײַן בְּרִית צװישן מיר און צװישן דיר, און צװישן דײַן זאָמען נאָך דיר, אױף זײערע דור-דורות, פֿאַר אַן אײביקן בְּרִית, צו אײַך צו זײַן דײַן אלֹקים און צו דײַן זאָמען נאָך דיר. edit

GEN 17:7 un ich vel oifshtelen main bris tsvishen mir un tsvishen dir, un tsvishen dain zomen noch dir, oif zeyere dor-doires, far an eibiken bris, tsu aich tsu zain dain Elokim un tsu dain zomen noch dir.

GEN 17:7 And I will establish My Brit (covenant) between Me and thee and thy zera after thee in their dorot for a Brit Olam, to be Elohim unto thee, and to thy zera after thee.

GEN 17:8 ‏און איך װעל געבן דיר און דײַן זאָמען נאָך דיר דאָס לאַנד פֿון דײַן װױנשאַפֿט {מָגֹור}, דאָס גאַנצע לאַנד כּנַעַן, פֿאַר אַן אײביקן אײגנטום; און איך װעל זײַן זײער אלֹקים. edit

GEN 17:8 un ich vel geben dir un dain zomen noch dir dos land fun dain voinshaft, dos gantse land Kenaan, far an eibiken eigentum; un ich vel zain zeyer Elokim.

GEN 17:8 And I will give unto thee, and to thy zera after thee, the Eretz wherein thou art now a ger, kol Eretz Kena'an, for an Achuzzah (Possession) Olam (Everlasting) ; and I will be their Elohim.

GEN 17:9 ‏און אלֹקים האָט געזאָגט צו אבֿרהמען: דו אָבער זאָלסט היטן מײַן בְּרִית, דו און דײַן זאָמען נאָך דיר, אױף זײערע דור-דורות. edit

GEN 17:9 un Elokim hot gezogt tsu Avrahamen: du ober zolst hiten main bris, du un dain zomen noch dir, oif zeyere dor-doires.

GEN 17:9 And Elohim said unto Avraham, Thou shalt be shomer over My Brit therefore, thou, and thy zera after thee in the dorot.

GEN 17:10 ‏דאָס איז מײַן בְּרִית װאָס איר זאָלט היטן צװישן מיר און צװישן אײַך, און צװישן דײַן זאָמען נאָך דיר: בײַ אײַך זאָל געמַלט װערן איטלעכער מאַנספּאַרשױן. edit

GEN 17:10 dos iz main bris vos ir zolt hiten tsvishen mir un tsvishen aich, un tsvishen dain zomen noch dir: bai aich zol gemalt veren itlecher mansparshoin.

GEN 17:10 This is My Brit (covenant) , which ye shall be shomer over, between Me and you and thy zera after thee; every zachar among you shall be circumcised.

GEN 17:11 ‏און איר זאָלט געמַלט װערן אין דעם פֿלײש פֿון אײַער פֿאָרהױט, און עס װעט זײַן פֿאַר אַ צײכן פֿון בְּרִית צװישן מיר און צװישן אײַך. edit

GEN 17:11 un ir zolt gemalt veren in dem fleish fun aier forhoit, un es vet zain far a tseichen fun bris tsvishen mir un tsvishen aich.

GEN 17:11 And ye shall circumcise the basar of your arelah; and it shall be an ot brit (sign of the covenant) between Me and you.

GEN 17:12 ‏און צו אַכט טעג זאָל געמַלט װערן בײַ אײַך איטלעכער מאַנספּאַרשױן אױף אײַערע דור-דורות, געבאָרן אין הױז, אָדער געקױפֿט פֿאַר געלט פֿון עמיץ אַ פֿרעמדן װאָס איז נישט פֿון דײַן זאָמען. edit

GEN 17:12 un tsu acht teg zol gemalt veren bai aich itlecher mansparshoin oif aiere dor-doires, geboren in hoiz, oder gekoift far gelt fun emits a fremden vos iz nisht fun dain zomen.

GEN 17:12 And he that is eight days old shall be circumcised among you, every zachar in your dorot, he that is born in the bais, or bought with kesef of any foreigner, which is not of thy zera.

GEN 17:13 ‏געמַלט מוז געמַלט װערן דער װאָס איז געבאָרן אין דײַן הױז, און דער װאָס איז געקױפֿט פֿאַר דײַן געלט; און מײַן בְּרִית זאָל זײַן אין אײַער פֿלײש פֿאַר אַן אײביקן בְּרִית. edit

GEN 17:13 gemalt muz gemalt veren der vos iz geboren in dain hoiz, un der vos iz gekoift far dain gelt; un main bris zol zain in aier fleish far an eibiken bris.

GEN 17:13 He that is born in thy bais, and he that is bought with thy kesef, must be circumcised; and My Brit shall be in your basar for a Brit Olam.

GEN 17:14 ‏און אַן אומבאַשניטענער מאַנספּאַרשױן װאָס װעט זיך נישט מַלן אין דעם פֿלײש פֿון זײַן פֿאָרהױט, יענע זעל זאָל פֿאַרשניטן {כרת} ‏ װערן פֿון איר פֿאָלק; מײַן בְּרִית האָט ער פֿאַרשטערט. edit

GEN 17:14 un an umbashnitener mansparshoin vos vet zich nisht malen in dem fleish fun zain forhoit, yene zel zol farshniten veren fun ir folk; main bris hot er farshtert.

GEN 17:14 And the arel (uncircumcised) zachar whose basar of his arelah (foreskin) is not circumcised, that nefesh shall be cut off from his people; My Brit hefer (he broke) .

GEN 17:15 ‏און אלֹקים האָט געזאָגט צו אבֿרהמען: דײַן װײַב שָׂרַין זאָלסטו נישט רופֿן מיט איר נאָמען שָׂרַי, נײַערט שָׂרָה זאָל זײַן איר נאָמען. edit

GEN 17:15 un Elokim hot gezogt tsu Avrahamen: dain vaib Siryon zolstu nisht rufen mit ir nomen Sarai, naiert Sarah zol zain ir nomen.

GEN 17:15 And Elohim said unto Avraham, As for Sarai thy isha, thou shalt not call her shem Sarai, but Sarah (Princess) shall her shem be.

GEN 17:16 ‏און איך װעל זי בענטשן, און װעל דיר אױך געבן פֿון איר אַ זון; יאָ, איך װעל זי בענטשן, און פֿעלקער װעלן װערן פֿון איר; מלכים פֿון אומות װעלן זײַן פֿון איר. edit

GEN 17:16 un ich vel zi bentshen, un vel dir oich geben fun ir a zun; yo, ich vel zi bentshen, un felker velen veren fun ir; Molechim fun umes velen zain fun ir.

GEN 17:16 And I will bless her, and give thee ben also of her; yes, will bless her, and she shall give rise to Goyim; melechim of peoples shall be from her.

GEN 17:17 ‏איז אבֿרהם געפֿאַלן אױף זײַן פּנים, און ער האָט געלאַכט, און געזאָגט בײַ זיך אין האַרצן: קען בײַ אַ מאַן פֿון הונדערט יאָר געבאָרן װערן? און קען שׂרה צו נײַנציק יאָר געבערן? edit

GEN 17:17 iz Avraham gefalen oif zain ponem, un er hot gelacht, un gezogt bai zich in hartsen: ken bai a man fun hundert yor geboren veren? un ken Sarah tsu naintsik yor geberen?

GEN 17:17 Then Avraham fell upon his face, and yitzchak (laughed) , and said in his lev, Shall a child be born unto him that is a hundred shanah? And shall Sarah, that is ninety shanah, bear?

GEN 17:18 ‏און אבֿרהם האָט געזאָגט צו האלֹקים: הלװאַי זאָל יִשמָעֵאל לעבן פֿאַר דיר! edit

GEN 17:18 un Avraham hot gezogt tsu HaElokim: halevay zol Yishmael leben far dir!

GEN 17:18 And Avraham said unto HaElohim, O that Yishmael might live before Thee!

GEN 17:19 ‏האָט אלֹקים געזאָגט: פֿאַר װאָר, דײַן װײַב שׂרה װעט דיר געבערן אַ זון, און זאָלסט רופֿן זײַן נאָמען יִצחָק; און איך װעל אױפֿשטעלן מײַן בְּרִית מיט אים פֿאַר אַן אײביקן בְּרִית צו זײַן זאָמען נאָך אים ‏. edit

GEN 17:19 hot Elokim gezogt: far vor, dain vaib Sarah vet dir geberen a zun, un zolst rufen zain nomen Yitschak; un ich vel oifshtelen main bris mit im far an eibiken bris tsu zain zomen noch im .

GEN 17:19 And Elohim said, Sarah thy isha shall bear thee ben indeed; and thou shalt call shmo Yitzchak; and I will establish My Brit (covenant) with him for a Brit Olam, and with his zera after him.

GEN 17:20 ‏און װעגן יִשמָעֵאלן האָב איך דיך צוגעהערט; זע, איך האָב אים געבענטשט, און איך װעל אים פֿרוכפּערן, און װעל אים מערן זײער און זײער; צװעלף פֿירשטן װעט ער געבערן, און איך װעל אים מאַכן פֿאַר אַ גרױס פֿאָלק. edit

GEN 17:20 un vegen Yishmaelen hob ich dich tsugehert; ze, ich hob im gebentsht, un ich vel im fruchperen, un vel im meren zeyer un zeyer; tsvelf firshten vet er geberen, un ich vel im machen far a grois folk.

GEN 17:20 And as for Yishmael, I have heard thee; hinei, I have blessed him, and will make him fruitful, and will multiply him exceedingly; twelve nasi'im (princes, rulers) shall he father, and I will make him a goy gadol (great nation) .

GEN 17:21 ‏מײַן בְּרִית אָבער װעל איך אױפֿשטעלן מיט יִצחָקן, װאָס שׂרה װעט דיר געבערן צו דער צײַט אױפֿן אַנדער יאָר. edit

GEN 17:21 main bris ober vel ich oifshtelen mit Yitschaken, vos Sarah vet dir geberen tsu der tsait oifen ander yor.

GEN 17:21 But My Brit (covenant) will I establish with Yitzchak, which Sarah shall bear unto thee at mo'ed hazeh (this set time) next year.

GEN 17:22 ‏און װי ער האָט געענדיקט רעדן מיט אים, אַזױ האָט אלֹקים זיך אױפֿגעהױבן פֿון איבער אבֿרהמען. edit

GEN 17:22 un vi er hot geendikt reden mit im, azoi hot Elokim zich oifgehoiben fun iber Avrahamen.

GEN 17:22 And He left off speaking with him, and Elohim went up from Avraham.

GEN 17:23 ‏און אבֿרהם האָט גענומען זײַן זון יִשמָעֵאלן, און אַלע זײַנע הױזגעבאָרענע, און אַלע זײַנע געקױפֿטע פֿאַר געלט, יעטװעדער מאַנספּאַרשױן צװישן די הױזלײַט פֿון אבֿרהמען, און ער האָט געמַלט דאָס פֿלײש פֿון זײער פֿאָרהױט אין דעם דאָזיקן אײגענעם טאָג, אַזױ װי אלֹקים האָט צו אים גערעדט. edit

GEN 17:23 un Avraham hot genumen zain zun Yishmaelen, un ale zaine hoizgeborene, un ale zaine gekoifte far gelt, yetveder mansparshoin tsvishen di hoizlait fun Avrahamen, un er hot gemalt dos fleish fun zeyer forhoit in dem doziken eigenem tog, azoi vi Elokim hot tsu im geredt.

GEN 17:23 And Avraham took Yishmael bno, and all that were born in his bais, and all that were bought with his kesef, every zachar among the men of Avrahamʼs bais; and circumcised the basar of their arelah in the very same day, as Elohim had said unto him.

GEN 17:24 ‏און אבֿרהם איז געװען נײַן און נײַנציק יאָר אַלט, װען ער איז געמַלט געװאָרן אין דעם פֿלײש פֿון זײַן פֿאָרהױט. edit

GEN 17:24 un Avraham iz geven nain un naintsik yor alt, ven er iz gemalt gevoren in dem fleish fun zain forhoit.

GEN 17:24 And Avraham was ninety shanah and nine, when he was circumcised in the basar of his arelah.

GEN 17:25 ‏און זײַן זון יִשמָעֵאל איז געװען דרײַצן יאָר אַלט, װען ער איז געמַלט געװאָרן אין דעם פֿלײש פֿון זײַן פֿאָרהױט. edit

GEN 17:25 un zain zun Yishmael iz geven draitsen yor alt, ven er iz gemalt gevoren in dem fleish fun zain forhoit.

GEN 17:25 And Yishmael bno was thirteen shanah, when he was circumcised in the basar of his arelah (foreskin) .

GEN 17:26 ‏אין דעם דאָזיקן אײגענעם טאָג איז געמַלט געװאָרן אבֿרהם און זײַן זון יִשמָעֵאל. edit

GEN 17:26 in dem doziken eigenem tog iz gemalt gevoren Avraham un zain zun Yishmael.

GEN 17:26 In the very same day was Avraham circumcised, and Yishmael bno.

GEN 17:27 ‏און אַלע מאַנסלײַט פֿון זײַן הױז, געבאָרן אין הױז, אָדער געקױפֿט פֿאַר געלט פֿון אַ פֿרעמדן, זײַנען געמַלט געװאָרן מיט אים. edit

GEN 17:27 un ale manslait fun zain hoiz, geboren in hoiz, oder gekoift far gelt fun a fremden, zainen gemalt gevoren mit im.

GEN 17:27 And all the men of his bais, born in the bais, and bought with kesef of the foreigner, were circumcised with him.

GEN 18:1 ‏און ה׳ האָט זיך באַװיזן צו אים, בײַ די אײכנבײמער פֿון מַמרֵא, װען ער איז געזעסן אין אײַנגאַנג פֿון זײַן געצעלט, אין דער היץ פֿון טאָג. edit

GEN 18:1 un Hashem hot zich bavizen tsu im, bai di eichnbeimer fun Mamre, ven er iz gezesen in aingang fun zain getselt, in der hits fun tog.

GEN 18:1 And Hashem appeared unto him in the terebinth trees of Mamre; and he sat in the entrance of the ohel (tent) in the heat of the day;

GEN 18:2 ‏און ער האָט אױפֿגעהױבן זײַנע אױגן און האָט דערזען, ערשט דרײַ מענער שטײען פֿאַר אים; און װי ער האָט זײ דערזען, אַזױ איז ער זײ געלאָפֿן אַנטקעגן פֿון דעם אײַנגאַנג פֿון געצעלט, און האָט זיך געבוקט צו דער ערד. edit

GEN 18:2 un er hot oifgehoiben zaine oigen un hot derzen, ersht drai mener shteyen far im; un vi er hot zei derzen, azoi iz er zei gelofen antkegen fun dem aingang fun getselt, un hot zich gebukt tsu der erd.

GEN 18:2 And he lifted up his eyes and looked, and, hinei, Shloshah Anashim (Three Men) stood by him; and when he saw them, he ran to meet them from the entrance of the ohel, and prostrated himself on the ground,

GEN 18:3 ‏און ער האָט געזאָגט: אֲדֹנָי, אױב, איך בעט דיך, איך האָב געפֿונען חֵן {לײַטזעליקײט} אין דײַנע אױגן, זאָלסטו, איך בעט דיך, נישט אַװעקגײן פֿון דײַן קנעכט. edit

GEN 18:3 un er hot gezogt: Adonoi, oib, ich bet dich, ich hob gefunen chein in daine oigen, zolstu, ich bet dich, nisht avekgein fun dain knecht.

GEN 18:3 And said, Adonoi, if now I have found chen (favor) in Thy sight, pass not on by, please, from Thy servant;

GEN 18:4 ‏לאָז געבראַכט װערן אַ ביסל װאַסער, און װאַשט אײַערע פֿיס, און לענט אײַך אָן אונטערן בױם. edit

GEN 18:4 loz gebracht veren a bisel vaser, un vasht aiere fis, un lent aich on unteren boim.

GEN 18:4 Let a little water, please, be brought, and wash Thy feet, and rest under haetz (the tree) ;

GEN 18:5 ‏און איך װעל ברענגען אַ שטיקל ברױט, און איר װעט אונטערלענען אײַער האַרץ, דערנאָך װעט איר גײן װײַטער; אַזױ װי איר זײַט שױן אַריבערגעקומען צו אײַער קנעכט. האָבן זײ געזאָגט: טו אַזױ װי דו האָסט גערעדט. edit

GEN 18:5 un ich vel brengen a shtikl broit, un ir vet unterlenen aier harts, dernoch vet ir gein vaiter; azoi vi ir zait shoin aribergekumen tsu aier knecht. hoben zei gezogt: tu azoi vi du host geredt.

GEN 18:5 And I will bring a morsel of bread, and refresh Ye Your hearts; after that Ye shall pass on; because for this purpose are Ye come to Your servant. And they said, So do, as thou hast said.

GEN 18:6 ‏האָט אבֿרהם געאײַלט אין געצעלט צו שׂרהן, און האָט געזאָגט: אײַל זיך! דרײַ סְאָה זעמלמעל, פֿאַרקנעט און מאַך קוכנס. edit

GEN 18:6 hot Avraham geailt in getselt tsu Sarahen, un hot gezogt: ail zich! drai saoh zemelmel, farknet un mach kuchns.

GEN 18:6 And Avraham hastened into the ohel unto Sarah, and said, Make ready quickly shlosh measures of fine meal, knead it, and make cakes.

GEN 18:7 ‏און צו די רינדער איז אבֿרהם געלאָפֿן, און האָט גענומען אַ יונג רינד, װײך און פֿעט, און געגעבן צום יונג; און ער האָט עס צוגעריכט אױף גיך. edit

GEN 18:7 un tsu di rinder iz Avraham gelofen, un hot genumen a yung rind, veich un fet, un gegeben tsum yung; un er hot es tsugericht oif gich.

GEN 18:7 And Avraham ran unto the herd, and brought a calf tender and tov, and gave it unto a servant; and he hasted to prepare it.

GEN 18:8 ‏און ער האָט גענומען שמאַנט און מילך, און דאָס יונגע רינד װאָס ער האָט צוגעריכט, און האָט אַװעקגעשטעלט פֿאַר זײ; און ער איז געשטאַנען פֿאַר זײ אונטערן בױם, און זײ האָבן געגעסן. edit

GEN 18:8 un er hot genumen shmant un milch, un dos yunge rind vos er hot tsugericht, un hot avekgeshtelt far zei; un er iz geshtanen far zei unteren boim, un zei hoben gegesen.

GEN 18:8 And he took curds, and cholov (milk) , and the calf which he had prepared, and set it before them; and he stood by them under haetz, and they did eat.

GEN 18:9 ‏האָבן זײ צו אים געזאָגט: װוּ איז שׂרה דײַן װײַב? האָט ער געזאָגט: אָן אין געצעלט. edit

GEN 18:9 hoben zei tsu im gezogt: vu iz Sarah dain vaib? hot er gezogt: on in getselt.

GEN 18:9 And they said unto him, Where is Sarah thy wife? And he said, Hinei, in the ohel.

GEN 18:10 ‏האָט ער געזאָגט: אומקערן װעל איך זיך אומקערן אַזױ װי איצט איבער אַ יאָר, און זע, שׂרה דײַן װײַב װעט האָבן אַ זון. און שׂרה האָט זיך אײַנגעהערט אין אײַנגאַנג פֿון געצעלט װאָס הינטער אים. – edit

GEN 18:10 hot er gezogt: umkeren vel ich zich umkeren azoi vi itst iber a yor, un ze, Sarah dain vaib vet hoben a zun. un Sarah hot zich aingehert in aingang fun getselt vos hinter im. –

GEN 18:10 And He said, I will certainly return unto thee at this time next year; and, hinei, Sarah thy wife shall have ben (son) . And Sarah heard it in the entrance of the ohel, which was behind him.

GEN 18:11 ‏און אבֿרהם און שׂרה זײַנען געװען באַטאָגטע זקנים; בײַ שׂרהן האָט אױפֿגעהערט צו זײַן דער שטײגער װי בײַ װײַבער. – edit

GEN 18:11 un Avraham un Sarah zainen geven batogte zeknim; bai Sarahen hot oifgehert tsu zain der shteiger vi bai vaiber. –

GEN 18:11 Now Avraham and Sarah were zekenim (old ones) and well stricken in age; and [in childbearing] it ceased to be with Sarah after the manner of women.

GEN 18:12 ‏און שׂרה האָט געלאַכט אין זיך אַזױ צו זאָגן: נאָכדעם װי איך בין אַלט געװאָרן, זאָל איך נאָך האָבן תּענוג? דערצו איז מײַן האַר אַלט. edit

GEN 18:12 un Sarah hot gelacht in zich azoi tsu zogen: nochdem vi ich bin alt gevoren, zol ich noch hoben tenug? dertsu iz main Har alt.

GEN 18:12 Therefore Sarah laughed [titzchak, sounds like Yitzchak] within herself, saying, After I am grown old shall I have pleasure, adoni being old also?

GEN 18:13 ‏האָט ה׳ ‏ געזאָגט צו אבֿרהמען: פֿאַר װאָס האָט שׂרה געלאַכט, אַזױ צו זאָגן: צי קען איך אין דער אמתן געבערן, אַז איך בין אַלט? edit

GEN 18:13 hot Hashem gezogt tsu Avrahamen: far vos hot Sarah gelacht, azoi tsu zogen: tsi ken ich in der emesen geberen, az ich bin alt?

GEN 18:13 And Hashem said unto Avraham, Why did Sarah laugh, saying, Shall I which am old of a surety bear a child?

GEN 18:14 ‏איז דען אַ זאַך פֿאַרמיטן פֿון ה׳? צו דער באַשטימטער צײַט װעל איך װידערקערן צו דיר, אַזױ װי איצט איבער אַ יאָר, און שׂרה װעט האָבן אַ זון. edit

GEN 18:14 iz den a zach farmiten fun Hashem? tsu der bashtimter tsait vel ich viderkeren tsu dir, azoi vi itst iber a yor, un Sarah vet hoben a zun.

GEN 18:14 Is any thing too hard for Hashem ? At the time appointed I will return unto thee, in due season, and Sarah shall have ben (son) .

GEN 18:15 ‏האָט שׂרה געלײקנט, אַזױ צו זאָגן: איך האָב נישט געלאַכט; װאָרום זי האָט מורא געהאַט; און ער האָט געזאָגט: נײן, האָסט יאָ געלאַכט. edit

GEN 18:15 hot Sarah geleiknt, azoi tsu zogen: ich hob nisht gelacht; vorem zi hot moire gehat; un er hot gezogt: nein, host yo gelacht.

GEN 18:15 Then Sarah denied, saying, I laughed not; for she was afraid. And He said, Oh yes but thou didst laugh.

GEN 18:16 ‏און די מענער זײַנען אױפֿגעשטאַנען פֿון דאָרטן, און האָבן אַראָפּגעקוקט אױף סדוֹם. און אבֿרהם איז געגאַנגען מיט זײ, זײ צו באַלײטן. edit

GEN 18:16 un di mener zainen oifgeshtanen fun dorten, un hoben aropgekukt oif Sodom. un Avraham iz gegangen mit zei, zei tsu baleiten.

GEN 18:16 And the Anashim rose up from thence, and peered toward Sodom; and Avraham went with them to send them on the way.

GEN 18:17 ‏און ה׳ האָט געזאָגט: זאָל איך פֿאַרדעקן פֿון אבֿרהמען װאָס איך װיל טאָן? edit

GEN 18:17 un Hashem hot gezogt: zol ich fardeken fun Avrahamen vos ich vil ton?

GEN 18:17 And Hashem said, Shall I hide from Avraham that thing which I do;

GEN 18:18 ‏און אבֿרהם װעט דאָך װערן אַ גרױס און מאַכטיק {עצום} ‏ פֿאָלק, און אַלע פֿעלקער פֿון דער ערד װעלן זיך בענטשן מיט אים; edit

GEN 18:18 un Avraham vet doch veren a grois un machtik folk, un ale felker fun der erd velen zich bentshen mit im;

GEN 18:18 Seeing that Avraham shall surely become a great and mighty nation, and kol goyei ha'aretz (all the nations of the earth) shall be blessed in him?

GEN 18:19 ‏װאָרום איך האָב אים דערקענט, כּדי ער זאָל באַפֿעלן זײַנע קינדער, און זײַן הױז נאָך אים, אַז זײ זאָלן היטן דעם װעג פֿון ה׳, צו טאָן רעכט און גערעכטיקײט, כּדי ה׳ זאָל ברענגען אױף אבֿרהמען װאָס ער האָט גערעדט װעגן אים. edit

GEN 18:19 vorem ich hob im derkent, kedei er zol bafelen zaine kinder, un zain hoiz noch im, az zei zolen hiten dem veg fun Hashem, tsu ton recht un gerechtikeit, kedei Hashem zol brengen oif Avrahamen vos er hot geredt vegen im.

GEN 18:19 For I know him, that he will command his children and his household after him, and they shall be shomer over the Derech Hashem , to do tzedakah and mishpat; that Hashem may bring upon Avraham that which He hath spoken [promised] of him.

GEN 18:20 ‏און ה׳ האָט געזאָגט: דאָס געשרײ װעגן סדוֹם און עַמוֹרָה איז פֿאַר װאָר גרױס, און זײער זינד איז פֿאַר װאָר זײער שװער. edit

GEN 18:20 un Hashem hot gezogt: dos geshrei vegen Sodom un Amora (Gomorrah) iz far vor grois, un zeyer zind iz far vor zeyer shver.

GEN 18:20 And Hashem said, Because the outcry of Sodom and Amora is great, and because their sin is very grievous;

GEN 18:21 ‏לאָמיך אַקאָרשט אַראָפּנידערן און זען, אױב זײ האָבן אין גאַנצן געטאָן אַזױ װי דאָס געשרײ װאָס איז געקומען צו מיר; און אױב נישט, לאָמיך װיסן. edit

GEN 18:21 lomich akorsht aropnideren un zen, oib zei hoben in gantsen geton azoi vi dos geshrei vos iz gekumen tsu mir; un oib nisht, lomich visen.

GEN 18:21 I will go down now, and see whether they have done altogether according to the crying out [for punishment] of it, which is come unto Me; and if not, I will have da'as.

GEN 18:22 ‏און די מענער האָבן זיך פֿאַרקערט פֿון דאָרטן, און זײַנען געגאַנגען קײן סדוֹם; און אבֿרהם איז נאָך אַלץ געשטאַנען פֿאַר ה׳. edit

GEN 18:22 un di mener hoben zich farkert fun dorten, un zainen gegangen kein Sodom; un Avraham iz noch alts geshtanen far Hashem.

GEN 18:22 And the Men turned their faces from thence, and went toward Sodom; but Avraham stood yet before Hashem .

GEN 18:23 ‏און אבֿרהם האָט גענענט און האָט געזאָגט: נישט-שױן װעסטו אומברענגען דעם אומשולדיקן מיט דעם שולדיקן? edit

GEN 18:23 un Avraham hot genent un hot gezogt: nisht-shoin vestu umbrengen dem umshuldiken mit dem shuldiken?

GEN 18:23 And Avraham drew near, and said, Wilt Thou also destroy the tzaddik with the rasha?

GEN 18:24 ‏טאָמער זײַנען דאָ פֿופֿציק אומשולדיקע אין דער שטאָט, נישט-שױן װעסטו זײ אומברענגען, און װעסט נישט פֿאַרגעבן דעם אָרט פֿון װעגן די פֿופֿציק אומשולדיקע װאָס אין איר? edit

GEN 18:24 tomer zainen do fuftsik umshuldike in der shtot, nisht-shoin vestu zei umbrengen, un vest nisht fargeben dem ort fun vegen di fuftsik umshuldike vos in ir?

GEN 18:24 Suppose there be fifty tzaddikim within the city; wilt Thou also destroy and not nasa (spare) the place lema'an (for the sake of) the fifty tzaddikim that are therein?

GEN 18:25 ‏חלילה דיר צו טאָן אַזאַ זאַך, צו טײטן דעם אומשולדיקן מיט דעם שולדיקן, אַז דער אומשולדיקער זאָל זײַן אַזױ װי דער שולדיקער; חלילה דיר! זאָל דער ריכטער פֿון דער גאַנצער ערד נישט טאָן גערעכטיקײט? edit

GEN 18:25 cholile dir tsu ton aza zach, tsu teiten dem umshuldiken mit dem shuldiken, az der umshuldiker zol zain azoi vi der shuldiker; cholile dir! zol der richter fun der gantser erd nisht ton gerechtikeit?

GEN 18:25 That be far from Thee to do after this manner, to slay the tzaddik with the rasha; and that the tzaddik should be as the rasha, that be far from Thee: Shall not HaShofet Kol Ha'Aretz (the Judge of All the Earth) do mishpat (right) ?

GEN 18:26 ‏האָט ה׳ געזאָגט: אױב איך װעל געפֿינען אין סדוֹם פֿופֿציק אומשולדיקע אין דער שטאָט, װעל איך פֿאַרגעבן דעם גאַנצן אָרט פֿון זײערטװעגן. edit

GEN 18:26 hot Hashem gezogt: oib ich vel gefinen in Sodom fuftsik umshuldike in der shtot, vel ich fargeben dem gantsen ort fun zeyertvegen.

GEN 18:26 And Hashem said, If I find in Sodom fifty tzaddikim within the city, then I will spare all the place for their sakes.

GEN 18:27 ‏האָט זיך אָפּגערופֿן אבֿרהם און האָט געזאָגט: זע, איך בעט דיך, איך אונטערשטײ מיך צו רעדן צו אֲדֹנָי, הגם איך בין שטױב און אַש. edit

GEN 18:27 hot zich opgerufen Avraham un hot gezogt: ze, ich bet dich, ich untershtei mich tsu reden tsu Adonoi, hagam ich bin shtoib un ash.

GEN 18:27 And Avraham answered and said, Hinei now, I, which am but aphar and ashes, have taken upon me to speak unto Hashem ;

GEN 18:28 ‏טאָמער װעלן פֿעלן פֿון די פֿופֿציק אומשולדיקע פֿינף, װעסטו פֿון װעגן די פֿינף צעשטערן די גאַנצע שטאָט? האָט ער געזאָגט: איך װעל נישט צעשטערן, אױב איך װעל דאָרטן געפֿינען פֿינף און פֿערציק. edit

GEN 18:28 tomer velen felen fun di fuftsik umshuldike finf, vestu fun vegen di finf tseshteren di gantse shtot? hot er gezogt: ich vel nisht tseshteren, oib ich vel dorten gefinen finf un fertsik.

GEN 18:28 Suppose there shall lack five of the fifty tzaddikim; wilt Thou destroy all the city for lack of five? And He said, If I find there forty and five, I will not destroy it.

GEN 18:29 ‏און ער האָט װידער אַ מאָל צו אים גערעדט, און האָט געזאָגט: טאָמער װעלן זיך דאָרטן געפֿינען פֿערציק? האָט ער געזאָגט: איך װעל עס נישט טאָן פֿון װעגן די פֿערציק. edit

GEN 18:29 un er hot vider a mol tsu im geredt, un hot gezogt: tomer velen zich dorten gefinen fertsik? hot er gezogt: ich vel es nisht ton fun vegen di fertsik.

GEN 18:29 And he spoke unto Him yet again, and said, Suppose there shall be forty found there. And He said, I will not do it for fortyʼs sake.

GEN 18:30 ‏האָט ער געזאָגט: זאָל, איך בעט דיך, אֲדֹנָי נישט פֿאַרדריסן, און איך װעל רעדן: טאָמער װעלן זיך דאָרטן געפֿינען דרײַסיק? האָט ער געזאָגט: איך װעל עס נישט טאָן, אױב איך װעל דאָרטן געפֿינען דרײַסיק. edit

GEN 18:30 hot er gezogt: zol, ich bet dich, Adonoi nisht fardrisen, un ich vel reden: tomer velen zich dorten gefinen draisik? hot er gezogt: ich vel es nisht ton, oib ich vel dorten gefinen draisik.

GEN 18:30 And he said unto Him, Oh let not Hashem be angry, and I will speak; suppose there shall thirty be found there. And He said, I will not do it, if I find thirty there.

GEN 18:31 ‏האָט ער געזאָגט: זע, איך בעט דיך, איך אונטערשטײ מיך צו רעדן צו אֲדֹנָי: טאָמער װעלן זיך דאָרטן געפֿינען צװאַנציק? האָט ער געזאָגט: איך װעל נישט צעשטערן פֿון װעגן די צװאַנציק. edit

GEN 18:31 hot er gezogt: ze, ich bet dich, ich untershtei mich tsu reden tsu Adonoi: tomer velen zich dorten gefinen tsvantsik? hot er gezogt: ich vel nisht tseshteren fun vegen di tsvantsik.

GEN 18:31 And he said, Hinei now, I have taken upon me to speak unto Hashem : suppose there shall be twenty found there. And He said, I will not destroy it for twentyʼs sake.

GEN 18:32 ‏האָט ער געזאָגט: זאָל, איך בעט דיך, אֲדֹנָי נישט פֿאַרדריסן, און איך װעל רעדן נאָר דאָס מאָל: טאָמער װעלן זיך דאָרטן געפֿינען צען? האָט ער געזאָגט: איך װעל נישט צעשטערן פֿון װעגן די צען. edit

GEN 18:32 hot er gezogt: zol, ich bet dich, Adonoi nisht fardrisen, un ich vel reden nor dos mol: tomer velen zich dorten gefinen tsen? hot er gezogt: ich vel nisht tseshteren fun vegen di tsen.

GEN 18:32 And he said, Oh let not Hashem be angry, and I will speak yet but this once: suppose asarah (ten, i.e., a minyan) shall be found there. And He said, I will not destroy it for the sake of haasarah (the ten) .

GEN 18:33 ‏און ה׳ איז אַװעקגעגאַנגען, װען ער האָט געענדיקט רעדן צו אבֿרהמען; און אבֿרהם האָט זיך אומגעקערט צו זײַן אָרט. edit

GEN 18:33 un Hashem iz avekgegangen, ven er hot geendikt reden tsu Avrahamen; un Avraham hot zich umgekert tsu zain ort.

GEN 18:33 And Hashem went His way, as soon as He had left communing with Avraham; and Avraham returned unto his makom.

GEN 19:1 ‏און די צװײ מלאָכים זײַנען געקומען קײן סדוֹם אין אָװנט; און לוֹט איז געזעסן אין טױער פֿון סדוֹם. און לוֹט האָט זײ דערזען, און ער האָט זיך אױפֿגעשטעלט זײ אַנטקעגן, און האָט זיך געבוקט מיטן פּנים צו דער ערד. edit

GEN 19:1 un di tsvei malachim zainen gekumen kein Sodom in ovent; un Lot iz gezesen in toier fun Sodom. un Lot hot zei derzen, un er hot zich oifgeshtelt zei antkegen, un hot zich gebukt miten ponem tsu der erd.

GEN 19:1 And there came two malachim to Sodom at erev; and Lot sat in the sha'ar Sodom; and Lot seeing them rose up to meet them; and he bowed himself with his face toward the ground;

GEN 19:2 ‏און ער האָט צו זײ געזאָגט: זעט, איך בעט אײַך, מײַנע האַרן, קערט אײַן אין הױז פֿון אײַער קנעכט אױף איבער נאַכט, און װאַשט אײַערע פֿיס; און איר װעט זיך פֿעדערן, און װעט גײן אױף אײַער װעג. האָבן זײ געזאָגט: נײן, נײַערט אױף דער גאַס װעלן מיר נעכטיקן. edit

GEN 19:2 un er hot tsu zei gezogt: zet, ich bet aich, maine haren, kert ain in hoiz fun aier knecht oif iber nacht, un vasht aiere fis; un ir vet zich federen, un vet gein oif aier veg. hoben zei gezogt: nein, naiert oif der gas velen mir nechtiken.

GEN 19:2 And he said, Hinei, adonai (my masters) , turn in, now, into the bais avdechem, and tarry all night, and wash your feet, and ye shall rise up early, and go on your ways. And they said, Lo; but we will abide the night in the rekhov.

GEN 19:3 ‏איז ער זײער צוגעשטאַנען צו זײ, און זײ האָבן אײַנגעקערט צו אים, און זײַנען אַרײַנגעגאַנגען אין זײַן הױז, און ער האָט פֿאַר זײ געמאַכט אַ מאָלצײַט, און געבאַקן אומגעזײַערטע קוכנס, און זײ האָבן געגעסן. edit

GEN 19:3 iz er zeyer tsugeshtanen tsu zei, un zei hoben aingekert tsu im, un zainen araingegangen in zain hoiz, un er hot far zei gemacht a moltsait, un gebaken umgezaierte kuchns, un zei hoben gegesen.

GEN 19:3 And he pressed upon them greatly; and they turned in unto him, and entered into his bais; and he made them a mishteh (meal, feast) , and did bake matzot, and they did eat.

GEN 19:4 ‏אײדער נאָך זײ האָבן זיך געלײגט, האָבן די מענטשן פֿון שטאָט, די מענטשן פֿון סדוֹם, אַרומגערינגלט דאָס הױז, פֿון יונג ביז אַלט, דאָס גאַנצע פֿאָלק פֿון עק צו עק. edit

GEN 19:4 eider noch zei hoben zich geleigt, hoben di mentshen fun shtot, di mentshen fun Sodom, arumgeringlt dos hoiz, fun yung biz alt, dos gantse folk fun ek tsu ek.

GEN 19:4 But before they lay down, the men of the Ir, even the anshei Sodom, surrounded the bais, from na'ar to zeken, all the people from every quarter [of the city];

GEN 19:5 ‏און זײ האָבן גערופֿן צו לוֹטן, און האָבן צו אים געזאָגט: װוּ זײַנען די מענער װאָס זײַנען צו דיר געקומען די נאַכט? ברענג זײ אַרױס צו אונדז, מיר זאָלן זײ דערקענען. edit

GEN 19:5 un zei hoben gerufen tsu Lotan, un hoben tsu im gezogt: vu zainen di mener vos zainen tsu dir gekumen di nacht? breng zei arois tsu undz, mir zolen zei derkenen.

GEN 19:5 And they called unto Lot, and said unto him, Where are the anashim which came in to thee halailah (this night) ? Bring them out unto us, that we may know them [carnally].

GEN 19:6 ‏איז לוֹט אַרױסגעגאַנגען צו זײ אין אײַנגאַנג, און די טיר האָט ער פֿאַרשלאָסן הינטער זיך. edit

GEN 19:6 iz Lot aroisgegangen tsu zei in aingang, un di tir hot er farshlosen hinter zich.

GEN 19:6 And Lot went outside unto them, and shut the delet after him,

GEN 19:7 ‏און ער האָט געזאָגט: איך בעט אײַך, מײַנע ברידער, טוט נישט קײן שלעכטס. edit

GEN 19:7 un er hot gezogt: ich bet aich, maine brider, tut nisht kein shlechts.

GEN 19:7 And said, Now, achai (my brethren) , do not so wickedly.

GEN 19:8 ‏אָט, איך בעט אײַך, זײַנען בײַ מיר צװײ טעכטער װאָס װײסן נישט פֿון קײן מאַן, לאָמיך זײ אַרױסברענגען צו אײַך, און טוט מיט זײ װי עס איז גוט אין אײַערע אױגן, נאָר די דאָזיקע מענער זאָלט איר קײן זאַך נישט טאָן, אַזױ װי זײ זײַנען געקומען אין דעם שאָטן פֿון מײַן דאַך. edit

GEN 19:8 ot, ich bet aich, zainen bai mir tsvei techter vos veisen nisht fun kein man, lomich zei aroisbrengen tsu aich, un tut mit zei vi es iz gut in aiere oigen, nor di dozike mener zolt ir kein zach nisht ton, azoi vi zei zainen gekumen in dem shoten fun main dach.

GEN 19:8 Hinei now, I have two banot which have not known man; now let me bring them out unto you, and do ye to them as is good in your eyes; only unto these anashim do nothing; for therefore came they under the tzel (shadow) of my korah (beam, roof) .

GEN 19:9 ‏האָבן זײ געזאָגט: גײ אַװעק! און זײ האָבן געזאָגט: געקומען אײנער װױנען, און משפּטן װיל ער משפּטן! אַצונד װעלן מיר זיך מיט דיר נאָך ערגער באַגײן װי מיט זײ. און זײ זײַנען זײער צוגעשטאַנען צו דעם מאַן, צו לוֹטן, און האָבן גענענט אײַנצוברעכן די טיר. edit

GEN 19:9 hoben zei gezogt: gei avek! un zei hoben gezogt: gekumen einer voinen, un mishpeten vil er mishpeten! atsund velen mir zich mit dir noch erger bagein vi mit zei. un zei zainen zeyer tsugeshtanen tsu dem man, tsu Lotan, un hoben genent aintsubrechen di tir.

GEN 19:9 And they said, Stand back. And they said again, This one fellow came in to sojourn as a ger (alien) , and he will now play the shofet; now will we deal worse with thee, than with them. And they pressed strongly upon the man, even Lot, and came near to break down the delet.

GEN 19:10 ‏האָבן די מענער אױסגעשטרעקט זײער האַנט, און אַרײַנגעבראַכט לוֹטן צו זיך אין הױז, און די טיר האָבן זײ פֿאַרשלאָסן. edit

GEN 19:10 hoben di mener oisgeshtrekt zeyer hant, un araingebracht Lotan tsu zich in hoiz, un di tir hoben zei farshlosen.

GEN 19:10 But the anashim put forth their yad, and pulled Lot into the bais to them, and shut the delet.

GEN 19:11 ‏און די לײַט װאָס בײַם אײַנגאַנג פֿון הױז האָבן זײ געשלאָגן מיט בלינדקײט פֿון קלײן ביז גרױס, און זײ האָבן נישט געקענט געפֿינען דעם אײַנגאַנג. edit

GEN 19:11 un di lait vos baim aingang fun hoiz hoben zei geshlogen mit blindkeit fun klein biz grois, un zei hoben nisht gekent gefinen dem aingang.

GEN 19:11 And they struck the men that were at the petach of the bais with blindness, both katan and gadol; so that they wearied themselves to find the petach.

GEN 19:12 ‏און די מענער האָבן געזאָגט צו לוֹטן: װעמען נאָך האָסטו דאָ? אַן אײדים אָדער דײַנע זין און דײַנע טעכטער, אָדער װעמען נאָר דו האָסט אין דער שטאָט, פֿיר אַרױס פֿון דעם אָרט; edit

GEN 19:12 un di mener hoben gezogt tsu Lotan: vemen noch hostu do? an eidim oder daine zin un daine techter, oder vemen nor du host in der shtot, fir arois fun dem ort;

GEN 19:12 And the anashim said unto Lot, Hast thou here any one else? Choson (Son-in-law) , and thy banim, and thy banot, and whatsoever thou hast in the Ir, bring them out of this makom (place) ;

GEN 19:13 ‏װאָרום מיר צעשטערן דעם דאָזיקן אָרט, װײַל דאָס געשרײ װעגן זײ איז גרױס פֿאַר ה׳, און ה׳ האָט אונדז געשיקט זי צו צעשטערן. edit

GEN 19:13 vorem mir tseshteren dem doziken ort, vail dos geshrei vegen zei iz grois far Hashem, un Hashem hot undz geshikt zi tsu tseshteren.

GEN 19:13 For we are the mashchitim (ones destroying) this makom (place) , because the cry of them is so gedolah before the face of Hashem ; and Hashem hath sent us to destroy it.

GEN 19:14 ‏איז לוֹט אַרױסגעגאַנגען, און האָט גערעדט צו זײַנע אײדימס, די װאָס האָבן גענומען זײַנע טעכטער, און ער האָט געזאָגט: שטײט אױף, גײט אַרױס פֿון דעם דאָזיקן אָרט, װאָרום ה׳ צעשטערט די שטאָט. און ער איז געװען װי אײנער װאָס מאַכט שפּאַס אין די אױגן פֿון זײַנע אײדימס. edit

GEN 19:14 iz Lot aroisgegangen, un hot geredt tsu zaine eidims, di vos hoben genumen zaine techter, un er hot gezogt: shteit oif, geit arois fun dem doziken ort, vorem Hashem tseshtert di shtot. un er iz geven vi einer vos macht shpas in di oigen fun zaine eidims.

GEN 19:14 And Lot went out, and spoke unto his chosonim, which were pledged to marry his banot, and said, Up, get you out of makom hazeh; for Hashem is mashchit (destroying) the Ir (City) . But he seemed as one that metzachek (joked) unto his chosonim.

GEN 19:15 ‏און װי דער פֿרימאָרגן איז אױפֿגעגאַנגען, אַזױ האָבן די מלאָכים געאײַלט לוֹטן, אַזױ צו זאָגן: שטײ אױף, נעם דײַן װײַב, און דײַנע צװײ טעכטער װאָס געפֿינען זיך דאָ, כּדי זאָלסט נישט אומגעבראַכט װערן דורך דער זינד פֿון דער שטאָט. edit

GEN 19:15 un vi der frimorgen iz oifgegangen, azoi hoben di malachim geailt Lotan, azoi tsu zogen: shtei oif, nem dain vaib, un daine tsvei techter vos gefinen zich do, kedei zolst nisht umgebracht veren durch der zind fun der shtot.

GEN 19:15 And when the shachar came, then the malachim urged Lot, saying, Arise, take thy isha, and thy two banot, which are here or thou be swept away in the avon haIr.

GEN 19:16 ‏און אַז ער האָט געזאַמט, האָבן די מענער אָנגענומען זײַן האַנט, און די האַנט פֿון זײַן װײַב, און די האַנט פֿון זײַנע צװײ טעכטער; פֿון װעגן ה׳ס באַרעמהאַרציקײט און רחמנות אױף אים. און זײ האָבן אים אַרױסגעפֿירט, און האָבן אים געלאָזט אױסן שטאָט. edit

GEN 19:16 un az er hot gezamt, hoben di mener ongenumen zain hant, un di hant fun zain vaib, un di hant fun zaine tsvei techter; fun vegen Hashems baremhartsikeit un rachmones oif im. un zei hoben im aroisgefirt, un hoben im gelozt oisen shtot.

GEN 19:16 And while he lingered hesitating, the anashim laid hold upon his yad, and upon the yad of his isha, and upon the yad of his two banot; Hashem being merciful unto him; and they brought him out and set him outside the Ir.

GEN 19:17 ‏און עס איז געװען, װי זײ האָבן אים אַרױסגעפֿירט דרױסן, אַזױ האָט ער געזאָגט: אַנטרין מיט דײַן לעבן; זאָלסט זיך נישט אומקוקן הינטער דיר, און זיך נישט אָפּשטעלן אין דער גאַנצער געגנט; אַנטרין צום באַרג, כּדי זאָלסט נישט אומגעבראַכט װערן. edit

GEN 19:17 un es iz geven, vi zei hoben im aroisgefirt droisen, azoi hot er gezogt: antrin mit dain leben; zolst zich nisht umkuken hinter dir, un zich nisht opshtelen in der gantser gegent; antrin tsum barg, kedei zolst nisht umgebracht veren.

GEN 19:17 And it came to pass, when they had brought them forth outside, that he said, Flee and escape for thy nefesh; look not back behind thee, neither stop thou anywhere in all the plain; flee and escape to the mountain, lest thou be swept away.

GEN 19:18 ‏האָט לוֹט צו זײ געזאָגט: נישט אַזױ, איך בעט אײַך, מײַנע האַרן. edit

GEN 19:18 hot Lot tsu zei gezogt: nisht azoi, ich bet aich, maine haren.

GEN 19:18 And Lot said unto them, Oh, not so, Adonoi (My L-rd) :

GEN 19:19 ‏זע, איך בעט דיך, דײַן קנעכט האָט געפֿונען חֵן אין דײַנע אױגן, און האָסט געגרײסט דײַן חֶסֶד װאָס דו האָסט געטאָן מיט מיר, צו לאָזן לעבן מײַן נפֿש; אָבער איך קען נישט אַנטרינען צום באַרג, װאָרום דאָס בײז װעט מיך נאָך אָניאָגן, און איך װעל שטאַרבן. edit

GEN 19:19 ze, ich bet dich, dain knecht hot gefunen chein in daine oigen, un host gegreist dain chesed vos du host geton mit mir, tsu lozen leben main nefesh; ober ich ken nisht antrinen tsum barg, vorem dos beiz vet mich noch oniogen, un ich vel shtarben.

GEN 19:19 Hinei now, thy eved hath found chen in Thy sight, and Thou hast magnified Thy chesed, which Thou hast showed unto me in sparing my nefesh; and I cannot flee to escape to the mountain, lest some ra'ah overtake me, and I die;

GEN 19:20 ‏אָן, איך בעט דיך, איז יענע שטאָט, נאָנט אַהין צו אַנטלױפֿן, און זי איז אַ קלײנס; לאָמיך, איך בעט דיך, אַהין אַנטרינען – זי איז דאָך אַ קלײנס – און מײַן נפֿש װעט בלײַבן לעבן. edit

GEN 19:20 on, ich bet dich, iz yene shtot, nont ahin tsu antloifen, un zi iz a kleins; lomich, ich bet dich, ahin antrinen – zi iz doch a kleins – un main nefesh vet blaiben leben.

GEN 19:20 Hinei now, this Ir is near to run unto, and it is a little one; Oh, let me flee to escape there, (is it not mitzar [small]?), and my nefesh shall live.

GEN 19:21 ‏האָט ער צו אים געזאָגט: זע, איך שױן דײַן פּנים אױך אין דער דאָזיקער זאַך, איך זאָל נישט איבערקערן די שטאָט װאָס דו האָסט געזאָגט. edit

GEN 19:21 hot er tsu im gezogt: ze, ich shoin dain ponem oich in der doziker zach, ich zol nisht iberkeren di shtot vos du host gezogt.

GEN 19:21 And He said unto him, Hinei, I have accepted thee concerning this thing also, that I will not overthrow the Ir, for the which thou hast spoken.

GEN 19:22 ‏אײַל זיך, אַנטרין אַהין, װאָרום איך קען נישט טאָן קײן זאַך, ביז דו קומסט אַהין. דערום האָט מען גערופֿן דעם נאָמען פֿון דער שטאָט צוֹעַר. edit

GEN 19:22 ail zich, antrin ahin, vorem ich ken nisht ton kein zach, biz du kumst ahin. derum hot men gerufen dem nomen fun der shtot Tsuar.

GEN 19:22 Haste thee, flee to escape there; for I cannot do anything till thou arrive there. Therefore the shem of the Ir was called Tzoar.

GEN 19:23 ‏די זון איז געװען אױפֿגעגאַנגען אױף דער ערד, װען לוֹט איז אָנגעקומען קײן צוֹעַר. edit

GEN 19:23 di zun iz geven oifgegangen oif der erd, ven Lot iz ongekumen kein Tsuar.

GEN 19:23 The shemesh rose over ha'aretz when Lot entered Tzoar.

GEN 19:24 ‏און ה׳ האָט געמאַכט רעגענען אױף סדוֹם און אױף עַמוֹרָה שװעבל און פֿײַער, פֿון ה׳, פֿון הימל. edit

GEN 19:24 un Hashem hot gemacht regenen oif Sodom un oif Amora (Gomorrah) shvebl un faier, fun Hashem, fun himel.

GEN 19:24 Then Hashem rained upon Sodom and upon Amora gofrit and eish from Hashem out of Shomayim;

GEN 19:25 ‏און ער האָט איבערגעקערט די דאָזיקע שטעט, און די גאַנצע געגנט, און אַלע באַװױנער פֿון די שטעט, און די שפּראָצונג פֿון דער ערד. edit

GEN 19:25 un er hot ibergekert di dozike shtet, un di gantse gegent, un ale bavoiner fun di shtet, un di shprotsung fun der erd.

GEN 19:25 And He overthrew those cities, and all the plain, and all the inhabitants of the cities, and tzemach (what grew) upon haadamah.

GEN 19:26 ‏און זײַן װײַב האָט זיך אומגעקוקט פֿון הינטער אים, און איז געװאָרן אַ זײַל זאַלץ. edit

GEN 19:26 un zain vaib hot zich umgekukt fun hinter im, un iz gevoren a zail zalts.

GEN 19:26 But his isha, from behind him, looked back, and she became a netziv melach (pillar of salt) .

GEN 19:27 ‏און אבֿרהם האָט זיך געפֿעדערט אין דער פֿרי צו דעם אָרט װאָס ער איז דאָרטן געשטאַנען פֿאַר ה׳. edit

GEN 19:27 un Avraham hot zich gefedert in der peire tsu dem ort vos er iz dorten geshtanen far Hashem.

GEN 19:27 And Avraham got up early in the boker to the makom where he stood there before Hashem ;

GEN 19:28 ‏און ער האָט אַראָפּגעקוקט אױף סדוֹם און עַמוֹרָה, און אױף דעם גאַנצן לאַנד פֿון דער געגנט, און ער האָט געזען, ערשט דער רױך פֿון לאַנד גײט אױף אַזױ װי דער רױך פֿון אַ קאַלך אױװן. edit

GEN 19:28 un er hot aropgekukt oif Sodom un Amora (Gomorrah), un oif dem gantsen land fun der gegent, un er hot gezen, ersht der roich fun land geit oif azoi vi der roich fun a kalch oiven.

GEN 19:28 And he looked down toward Sodom and Amora, and toward all the eretz of the plain, and hinei, he saw kitor (smoke, steam) of the eretz go up like kitor of a furnace.

GEN 19:29 ‏אַזױ איז געשען, װען אלֹקים האָט צעשטערט די שטעט פֿון דער געגנט, אַז ה׳ האָט געדאַכט אָן אבֿרהמען, און האָט אַרױסגעשיקט לוֹטן פֿון מיטן פֿון דער איבערקערעניש בײַם איבערקערן די שטעט װאָס לוֹט איז אין זײ געזעסן. edit

GEN 19:29 azoi iz geshen, ven Elokim hot tseshtert di shtet fun der gegent, az Hashem hot gedacht on Avrahamen, un hot aroisgeshikt Lotan fun miten fun der iberkerenish baim iberkeren di shtet vos Lot iz in zei gezesen.

GEN 19:29 And it came to pass, when Elohim destroyed the cities of the plain, that zikron Avraham came to Elohim, and He sent Lot out of the midst of the hafekhah (upheaval, destruction, overthrow) , when He overthrew the cities in the which Lot dwelt.

GEN 19:30 ‏און לוֹט איז אַרױפֿגעגאַנגען פֿון צוֹעַר, און האָט זיך באַזעצט אױפֿן באַרג, און זײַנע צװײ טעכטער מיט אים; װאָרום ער האָט מורא געהאַט צו זיצן אין צוֹעַר; און ער איז געזעסן אין אַ הײל, ער און זײַנע צװײ טעכטער. edit

GEN 19:30 un Lot iz aroifgegangen fun Tsuar, un hot zich bazetst oifen barg, un zaine tsvei techter mit im; vorem er hot moire gehat tsu zitsen in Tsuar; un er iz gezesen in a heil, er un zaine tsvei techter.

GEN 19:30 And Lot left Tzoar, and dwelt in the har, and his two banot with him; for he feared to dwell in Tzoar: and he dwelt in a cave, he and his two banot.

GEN 19:31 ‏האָט די עלטערע געזאָגט צו דער ייִנגערער: אונדזער פֿאָטער איז אַלט, און קײן מאַן איז נישטאָ אױף דער ערד צו קומען צו אונדז, אַזױ װי דער שטײגער פֿון דער גאַנצער ערד. edit

GEN 19:31 hot di eltere gezogt tsu der yingerer: undzer foter iz alt, un kein man iz nishto oif der erd tsu kumen tsu undz, azoi vi der shteiger fun der gantser erd.

GEN 19:31 And the bechirah said unto the younger, Avinu is old, and there is not an ish in ha'aretz to come in unto us after the derech of kol ha'aretz:

GEN 19:32 ‏קום, לאָמיר אָנטרינקען אונדזער פֿאָטער מיט װײַן, און מיר װעלן ליגן מיט אים, און מיר װעלן אױפֿהאַלטן פֿון אונדזער פֿאָטער אַ זאָמען. edit

GEN 19:32 kum, lomir ontrinken undzer foter mit vain, un mir velen ligen mit im, un mir velen oifhalten fun undzer foter a zomen.

GEN 19:32 Come, let us make avinu drink yayin, and we will lie with him, that we may preserve zera by avinu.

GEN 19:33 ‏האָבן זײ אָנגעטרונקען זײער פֿאָטער מיט װײַן אין יענער נאַכט, און די עלטערע איז געקומען און איז געלעגן מיט איר פֿאָטער; און ער האָט נישט געװוּסט פֿון איר לײגן זיך אָדער פֿון איר אױפֿשטײן. edit

GEN 19:33 hoben zei ongetrunken zeyer foter mit vain in yener nacht, un di eltere iz gekumen un iz gelegen mit ir foter; un er hot nisht gevust fun ir leigen zich oder fun ir oifshtein.

GEN 19:33 And they made their av drink yayin balailah: and the bechirah went in, and lay with her av; and he had da'as not when she lay down, nor when she arose.

GEN 19:34 ‏און עס איז געװען אױף מאָרגן, האָט די עלטערע געזאָגט צו דער ייִנגערער: זע, נעכטן בין איך געלעגן מיט מײַן פֿאָטער; לאָמיר אים אָנטרינקען מיט װײַן אױך די נאַכט, און קום דו ליג מיט אים, און מיר װעלן אױפֿהאַלטן פֿון אונדזער פֿאָטער אַ זאָמען. edit

GEN 19:34 un es iz geven oif morgen, hot di eltere gezogt tsu der yingerer: ze, nechten bin ich gelegen mit main foter; lomir im ontrinken mit vain oich di nacht, un kum du lig mit im, un mir velen oifhalten fun undzer foter a zomen.

GEN 19:34 And it came to pass on the next day, that the bechirah said unto the younger, Hinei, I lay yesternight with avi. Let us make him drink yayin halailah also; and go thou in, and lie with him, that we may preserve zera by avinu.

GEN 19:35 ‏האָבן זײ אױך אין יענער נאַכט אָנגעטרונקען זײער פֿאָטער מיט װײַן, און די ייִנגערע איז אױפֿגעשטאַנען און איז געלעגן מיט אים; און ער האָט נישט געװוּסט פֿון איר לײגן זיך אָדער פֿון איר אױפֿשטײן. edit

GEN 19:35 hoben zei oich in yener nacht ongetrunken zeyer foter mit vain, un di yingere iz oifgeshtanen un iz gelegen mit im; un er hot nisht gevust fun ir leigen zich oder fun ir oifshtein.

GEN 19:35 And they made their av drink yayin balailah also; and the younger arose, and lay with him; and he had da'as not when she lay down, nor when she arose.

GEN 19:36 ‏און בײדע טעכטער פֿון לוֹטן זײַנען טראָגעדיק געװאָרן פֿון זײער פֿאָטער. edit

GEN 19:36 un beide techter fun Lotan zainen trogedik gevoren fun zeyer foter.

GEN 19:36 Thus were both the banot of Lot with child by their av.

GEN 19:37 ‏און די עלטערע האָט געבאָרן אַ זון, און זי האָט גערופֿן זײַן נאָמען מוֹאָבֿ; דאָס איז דער פֿאָטער פֿון דעם הײַנטיקן מוֹאָבֿ. edit

GEN 19:37 un di eltere hot geboren a zun, un zi hot gerufen zain nomen Moav; dos iz der foter fun dem haintiken Moav.

GEN 19:37 And the bechirah bore ben, and called shmo Moav; the same is the Avi Moav unto this day.

GEN 19:38 ‏און די ייִנגערע, זי אױך האָט געבאָרן אַ זון, און זי האָט גערופֿן זײַן נאָמען בן-עַמי; דאָס איז דער פֿאָטער פֿון די הײַנטיקע קינדער פֿון עַמוֹן. edit

GEN 19:38 un di yingere, zi oich hot geboren a zun, un zi hot gerufen zain nomen Ben-Ammi; dos iz der foter fun di haintike kinder fun Ammon.

GEN 19:38 And the younger, she also bore ben, and called shmo Ben-Ammi; the same is the Avi Bnei Ammon unto this day.

GEN 20:1 ‏און אבֿרהם האָט אַװעקגעצױגן פֿון דאָרטן צום לאַנד פֿון דָרום, און ער האָט זיך באַזעצט צװישן קָדֵש און צװישן שוּר, און האָט געװױנט אין גרָר. edit

GEN 20:1 un Avraham hot avekgetsoigen fun dorten tsum land fun dorem, un er hot zich bazetst tsvishen Kadesh un tsvishen Shur, un hot gevoint in Gerar.

GEN 20:1 And Avraham journeyed from there toward the Negev region, and dwelled between Kadesh and Shur, and sojourned in Gerar.

GEN 20:2 ‏און אבֿרהם האָט געזאָגט אױף זײַן װײַב שׂרהן: זי איז מײַנע אַ שװעסטער. האָט געשיקט אַבֿימֶלֶך דער מלך פֿון גרָר, און האָט צוגענומען שׂרהן. edit

GEN 20:2 un Avraham hot gezogt oif zain vaib Sarahen: zi iz maine a shvester. hot geshikt Avimelech der melech fun Gerar, un hot tsugenumen Sarahen.

GEN 20:2 And Avraham said of Sarah his isha, She is my achot; and Avimelech Melech Gerar sent, and took Sarah.

GEN 20:3 ‏איז אלֹקים געקומען צו אַבֿימֶלֶכן אין אַ חלום פֿון דער נאַכט, און האָט צו אים געזאָגט: זע, װעסט שטאַרבן פֿון װעגן דער פֿרױ װאָס דו האָסט גענומען, װאָרום זי איז די װײַב פֿון אַ מאַן. edit

GEN 20:3 iz Elokim gekumen tsu Avimelechen in a cholem fun der nacht, un hot tsu im gezogt: ze, vest shtarben fun vegen der froi vos du host genumen, vorem zi iz di vaib fun a man.

GEN 20:3 But Elohim came to Avimelech in a chalom halailah, and said to him, See, thou art met (dead) , for the isha which thou hast taken; for she is be'ulat ba'al (married of a husband) .

GEN 20:4 ‏און אַבֿימֶלֶך האָט צו איר נישט גענענט און ער האָט געזאָגט: אֲדֹנָי, װילסטו אױך אומשולדיק פֿאָלק הרגען? edit

GEN 20:4 un Avimelech hot tsu ir nisht genent un er hot gezogt: Adonoi, vilstu oich umshuldik folk hergen?

GEN 20:4 But Avimelech had not come near her; and he said, Adonoi, wilt Thou slay also a goy tzaddik?

GEN 20:5 ‏האָט ער מיר נישט אַלײן געזאָגט: זי איז מײַנע אַ שװעסטער? און זי, אױך זי האָט געזאָגט: ער איז מײַנער אַ ברודער. אין דער ערלעכקײט פֿון מײַן האַרצן און אין דער רײנקײט פֿון מײַנע הענט האָב איך דאָס געטאָן. edit

GEN 20:5 hot er mir nisht alein gezogt: zi iz maine a shvester? un zi, oich zi hot gezogt: er iz meiner a bruder. in der erlechkeit fun main hartsen un in der reinkeit fun maine hent hob ich dos geton.

GEN 20:5 Said he not unto me, She is my achot? and she, even she herself said, He is achi: in the tohm (integrity, guilelessness) of my lev and with clean hands of my innocency have I done this.

GEN 20:6 ‏האָט האלֹקים צו אים געזאָגט אין חלום: יאָ, איך װײס אַז אין דער ערלעכקײט פֿון דײַן האַרצן האָסטו דאָס געטאָן, און איך האָב דיך אױך געװאָלט פֿאַרמײַדן פֿון זינדיקן צו מיר, דערום האָב איך דיך נישט געלאָזט זיך צורירן צו איר. edit

GEN 20:6 hot HaElokim tsu im gezogt in cholem: yo, ich veis az in der erlechkeit fun dain hartsen hostu dos geton, un ich hob dich oich gevolt farmaiden fun zindiken tsu mir, derum hob ich dich nisht gelozt zich tsuriren tsu ir.

GEN 20:6 And HaElohim said unto him in a chalom, Yea, I have da'as that thou didst this in the tohm (integrity, guilelessness) of thy lev; for I also withheld thee from sinning against Me; therefore allowed I thee not to touch her.

GEN 20:7 ‏און אַצונד, קער אום די װײַב פֿון דעם מאַן, װאָרום ער איז אַ נבֿיא, און ער װעט מתפּלל זײַן פֿאַר דיר, און װעסט בלײַבן לעבן; אױב אָבער דו קערסט זי נישט אום, זײַ װיסן אַז שטאַרבן װעסטו שטאַרבן, דו און אַלע װאָס געהערן צו דיר. edit

GEN 20:7 un atsund, ker um di vaib fun dem man, vorem er iz a novi, un er vet mispalel zain far dir, un vest blaiben leben; oib ober du kerst zi nisht um, zai visen az shtarben vestu shtarben, du un ale vos geheren tsu dir.

GEN 20:7 Now therefore restore the ish his isha; for he is a navi, and he shall pray for thee, and thou shalt live; and if thou restore her not, know thou that thou shalt surely die, thou, and all that are thine.

GEN 20:8 ‏האָט אַבֿימֶלֶך זיך געפֿעדערט אין דער פֿרי, און האָט צונױפֿגערופֿן אַלע זײַנע קנעכט, און האָט גערעדט אַלע די דאָזיקע װערטער אין זײערע אױערן, און די מענטשן האָבן זײער מורא געהאַט. edit

GEN 20:8 hot Avimelech zich gefedert in der peire, un hot tsunoifgerufen ale zaine knecht, un hot geredt ale di dozike verter in zeyere oieren, un di mentshen hoben zeyer moire gehat.

GEN 20:8 Therefore Avimelech rose early in the boker, and called all his avadim, and told all these things in their ears; and the anashim were very afraid.

GEN 20:9 ‏און אַבֿימֶלֶך האָט גערופֿן אבֿרהמען, און האָט צו אים געזאָגט: װאָס האָסטו אונדז געטאָן? און װאָס האָב איך געזינדיקט אַקעגן דיר, װאָס דו האָסט געבראַכט אױף מיר און אױף מײַן קיניגרײַך אַזאַ גרױסע זינד? מעשׂים װאָס װערן נישט געטאָן, האָסטו געטאָן צו מיר. edit

GEN 20:9 un Avimelech hot gerufen Avrahamen, un hot tsu im gezogt: vos hostu undz geton? un vos hob ich gezindikt akegen dir, vos du host gebracht oif mir un oif main kinigraich aza groise zind? meisim vos veren nisht geton, hostu geton tsu mir.

GEN 20:9 Then Avimelech called Avraham, and said unto him, What hast thou done unto us? and how have I offended thee, that thou hast brought on me and on my mamlechah (kingdom) a chata'ah gedolah (great sin) ? thou hast done deeds unto me that ought not to be done.

GEN 20:10 ‏און אַבֿימֶלֶך האָט געזאָגט צו אבֿרהמען: װאָס האָסטו אײַנגעזען, אַז דו האָסט געטאָן די דאָזיקע זאַך? edit

GEN 20:10 un Avimelech hot gezogt tsu Avrahamen: vos hostu aingezen, az du host geton di dozike zach?

GEN 20:10 And Avimelech said unto Avraham, What sawest thou, that thou hast done this thing?

GEN 20:11 ‏האָט אבֿרהם געזאָגט: װײַל איך האָב געקלערט: פֿאַר װאָר, קײן מורא פֿאַר אלֹקים איז נישטאָ אין דעם דאָזיקן אָרט, און זײ װעלן מיך הרגען פֿון װעגן מײַן װײַב. edit

GEN 20:11 hot Avraham gezogt: vail ich hob geklert: far vor, kein moire far Elokim iz nishto in dem doziken ort, un zei velen mich hergen fun vegen main vaib.

GEN 20:11 And Avraham said, Because I thought, Surely the yirat Elohim is not in this place; and they will slay me on account of my isha.

GEN 20:12 ‏און זי איז אױך אין דער אמתן מײַנע אַ שװעסטער, די טאָכטער פֿון מײַן פֿאָטער, נאָר נישט די טאָכטער פֿון מײַן מוטער; דערום איז זי מיר געװאָרן פֿאַר אַ װײַב. edit

GEN 20:12 un zi iz oich in der emesen maine a shvester, di tochter fun main foter, nor nisht di tochter fun main muter; derum iz zi mir gevoren far a vaib.

GEN 20:12 And yet indeed she is my achot; she is the bat avi, but not the bat immi; and she became my isha.

GEN 20:13 ‏און עס איז געװען, אַז אלֹקים האָט מיך פֿאַרװאָגלט פֿון מײַן פֿאָטערס הױז, האָב איך צו איר געזאָגט: דאָס זאָל זײַן דײַן חֶסֶד װאָס דו זאָלסט טאָן מיט מיר: אין איטלעכן אָרט, װאָס מיר װעלן אַהין קומען, זאָג אױף מיר: ער איז מײַנער אַ ברודער. edit

GEN 20:13 un es iz geven, az Elokim hot mich farvoglt fun main foters hoiz, hob ich tsu ir gezogt: dos zol zain dain chesed vos du zolst ton mit mir: in itlechen ort, vos mir velen ahin kumen, zog oif mir: er iz meiner a bruder.

GEN 20:13 And it came to pass, when Elohim caused me to wander from my bais avi, that I said unto her, This is thy chesed which thou shalt show unto me; at every place where we shall come, say of me, He is achi.

GEN 20:14 ‏האָט אַבֿימֶלֶך גענומען שאָף און רינדער, און קנעכט און דינסטן, און האָט געגעבן אבֿרהמען, און ער האָט אים אומגעקערט זײַן װײַב שׂרהן. edit

GEN 20:14 hot Avimelech genumen shof un rinder, un knecht un dinsten, un hot gegeben Avrahamen, un er hot im umgekert zain vaib Sarahen.

GEN 20:14 And Avimelech took tzon, and oxen, and avadim, and shfachot, and gave them unto Avraham, and restored to him Sarah his isha.

GEN 20:15 ‏און אַבֿימֶלֶך האָט געזאָגט: אָט איז מײַן לאַנד פֿאַר דיר; װוּ עס איז גוט אין דײַנע אױגן, באַזעץ זיך. edit

GEN 20:15 un Avimelech hot gezogt: ot iz main land far dir; vu es iz gut in daine oigen, bazets zich.

GEN 20:15 And Avimelech said, Hinei, my land is before thee; dwell where it pleaseth thee.

GEN 20:16 ‏און צו שׂרהן האָט ער געזאָגט: אָט האָב איך געגעבן דײַן ברודער טױזנט זילבערשטיק; זע, דאָס איז דיר אַ צודעק פֿאַר די אױגן אַקעגן אַלע װאָס מיט דיר; און פֿאַר אַלעמען ביסטו גערעכטפֿאַרטיקט. edit

GEN 20:16 un tsu Sarahen hot er gezogt: ot hob ich gegeben dain bruder toiznt zilbershtik; ze, dos iz dir a tsudek far di oigen akegen ale vos mit dir; un far alemen bistu gerechtfartikt.

GEN 20:16 And unto Sarah he said, Hinei, I have given thy brother a thousand pieces of kesef; hinei, it is to thee a kesut einayim (covering of the eyes, exoneration) , unto all that are with thee, and with all other; thus she was vindicated.

GEN 20:17 ‏און אבֿרהם האָט מתפּלל געװען צו האלֹקים, און אלֹקים האָט געהײלט {רפא} ‏ אַבֿימֶלֶכן, און זײַן װײַב, און זײַנע דינסטן, און זײ האָבן געבאָרן. edit

GEN 20:17 un Avraham hot mispalel geven tsu HaElokim, un Elokim hot geheilt Avimelechen, un zain vaib, un zaine dinsten, un zei hoben geboren.

GEN 20:17 So Avraham davened unto Elohim: and Elohim healed Avimelech, and his isha, and his maidservants so that they bore children.

GEN 20:18 ‏װאָרום פֿאַרשלאָסן האָט ה׳ געהאַט פֿאַרשלאָסן יעטװעדער טראַכט פֿון אַבֿימֶלֶכס הױז פֿון װעגן שׂרה, אבֿרהמס װײַב. edit

GEN 20:18 vorem farshlosen hot Hashem gehat farshlosen yetveder tracht fun Avimelechs hoiz fun vegen Sarah, Avrahams vaib.

GEN 20:18 For Hashem had fast closed up kol rechem (every womb) of the bais Avimelech, on account of Sarah Avrahamʼs isha.

GEN 21:1 ‏און ה׳ האָט געדאַכט אָן שׂרהן, אַזױ װי ער האָט געזאָגט, און ה׳ האָט געטאָן צו שׂרהן אַזױ װי ער האָט גערעדט. edit

GEN 21:1 un Hashem hot gedacht on Sarahen, azoi vi er hot gezogt, un Hashem hot geton tsu Sarahen azoi vi er hot geredt.

GEN 21:1 And Hashem visited Sarah as He had said, and Hashem did unto Sarah just as He had spoken.

GEN 21:2 ‏און שׂרה איז טראָגעדיק געװאָרן, און האָט געבאָרן אבֿרהמען אַ זון אױף זײַן עלטער, צו דער צײַט װאָס אלֹקים האָט אים אָנגעזאָגט. edit

GEN 21:2 un Sarah iz trogedik gevoren, un hot geboren Avrahamen a zun oif zain elter, tsu der tsait vos Elokim hot im ongezogt.

GEN 21:2 For Sarah conceived, and bore Avraham ben in his old age, at the mo'ed (set time) of which Elohim had given promise unto him.

GEN 21:3 ‏און אבֿרהם האָט גערופֿן דעם נאָמען פֿון זײַן זון װאָס איז אים געבאָרן געװאָרן, װאָס שׂרה האָט אים געבאָרן, יִצחָק. edit

GEN 21:3 un Avraham hot gerufen dem nomen fun zain zun vos iz im geboren gevoren, vos Sarah hot im geboren, Yitschak.

GEN 21:3 And Avraham called the shem of bno that was born unto him, whom Sarah bore to him, Yitzchak.

GEN 21:4 ‏און אבֿרהם האָט געמַלט זײַן זון יִצחָקן צו אַכט טעג, אַזױ װי אלֹקים האָט אים באַפֿױלן. edit

GEN 21:4 un Avraham hot gemalt zain zun Yitschaken tsu acht teg, azoi vi Elokim hot im bafoilen.

GEN 21:4 And Avraham circumcised bno Yitzchak at age shemonat yamim, as Elohim had commanded him.

GEN 21:5 ‏און אבֿרהם איז געװען הונדערט יאָר אַלט, װען זײַן זון יִצחָק איז אים געבאָרן געװאָרן. edit

GEN 21:5 un Avraham iz geven hundert yor alt, ven zain zun Yitschak iz im geboren gevoren.

GEN 21:5 And Avraham was a hundred years old, when bno Yitzchak was born unto him.

GEN 21:6 ‏און שׂרה האָט געזאָגט: אַ געלעכטער האָט מיר אלֹקים געמאַכט; איטלעכער װאָס הערט עס, װעט לאַכן װעגן מיר. edit

GEN 21:6 un Sarah hot gezogt: a gelechter hot mir Elokim gemacht; itlecher vos hert es, vet lachen vegen mir.

GEN 21:6 And she said, Elohim hath brought me tzechok (laughter) , so that all that hear yitzchak (will laugh) with me.

GEN 21:7 ‏און זי האָט געזאָגט: װער װאָלט געזאָגט אבֿרהמען: שׂרה װעט קינדער זײגן? אַז איך װעל געבערן אַ זון אױף זײַן עלטער? edit

GEN 21:7 un zi hot gezogt: ver volt gezogt Avrahamen: Sarah vet kinder zeigen? az ich vel geberen a zun oif zain elter?

GEN 21:7 And she said, Who would have said unto Avraham, that Sarah should nurse banim? for I have borne him ben in his old age.

GEN 21:8 ‏און דאָס קינד איז געװאַקסן, און איז אַנטװױנט געװאָרן, און אבֿרהם האָט געמאַכט אַ גרױסן מאָלצײַט אין דעם טאָג װאָס יִצחָק איז אַנטװױנט געװאָרן. edit

GEN 21:8 un dos kind iz gevaksen, un iz antvoint gevoren, un Avraham hot gemacht a groisen moltsait in dem tog vos Yitschak iz antvoint gevoren.

GEN 21:8 And the yeled grew, and was weaned; and Avraham made a mishteh gadol the same day that Yitzchak was weaned.

GEN 21:9 ‏און שׂרה האָט געזען דעם זון פֿון הָגָר דער מִצרית, װאָס זי האָט געבאָרן אבֿרהמען, װי ער האָט‎ אפּשפּעטן פֿון אים. edit

GEN 21:9 un Sarah hot gezen dem zun fun Hagar der mitsrit, vos zi hot geboren Avrahamen, vi er hot‎ pshpeten fun im.

GEN 21:9 And Sarah saw the ben of Hagar the Egyptian, which she had borne unto Avraham, metzachek (mocking, scoffing) .

GEN 21:10 ‏און זי האָט געזאָגט צו אבֿרהמען: טרײַב אַרױס די דאָזיקע דינסט און איר זון, װאָרום דער זון פֿון דער דאָזיקער דינסט װעט נישט ירשען מיט מײַן זון, מיט יִצחָקן. edit

GEN 21:10 un zi hot gezogt tsu Avrahamen: traib arois di dozike dinst un ir zun, vorem der zun fun der doziker dinst vet nisht yershen mit main zun, mit Yitschaken.

GEN 21:10 Therefore she said unto Avraham, Cast out this bondwoman and her ben: for the ben of this bondwoman shall not be heir with beni (my son) , even with Yitzchak.

GEN 21:11 ‏און די זאַך איז געװען זײער שלעכט אין די אױגן פֿון אבֿרהמען פֿון װעגן זײַן זון. edit

GEN 21:11 un di zach iz geven zeyer shlecht in di oigen fun Avrahamen fun vegen zain zun.

GEN 21:11 And the thing was very grievous in the eyes of Avraham because of bno.

GEN 21:12 ‏האָט אלֹקים געזאָגט צו אבֿרהמען: זאָל נישט שלעכט זײַן אין דײַנע אױגן איבער דעם ייִנגל, און איבער דער דינסט; אַלץ װאָס שׂרה זאָגט דיר, הער זיך אײַן צו איר קֹול, װאָרום אױף יִצחָקן װעט גערופֿן װערן דײַן זאָמען ‏. edit

GEN 21:12 hot Elokim gezogt tsu Avrahamen: zol nisht shlecht zain in daine oigen iber dem yingel, un iber der dinst; alts vos Sarah zogt dir, her zich ain tsu ir kol, vorem oif Yitschaken vet gerufen veren dain zomen .

GEN 21:12 And Elohim said unto Avraham, Let it not be grievous in thy sight because of the na'ar, and because of thy bondwoman; in all that Sarah hath said unto thee, shema (pay heed) unto her voice; for in Yitzchak shall thy zera be called.

GEN 21:13 ‏אָבער אױך דעם זון פֿון דער דינסט װעל איך מאַכן פֿאַר אַ פֿאָלק, װײַל ער איז דײַן זאָמען. edit

GEN 21:13 ober oich dem zun fun der dinst vel ich machen far a folk, vail er iz dain zomen.

GEN 21:13 And also of the ben haamah will I make a nation, because he is thy zera.

GEN 21:14 ‏האָט אבֿרהם זיך געפֿעדערט אין דער פֿרי, און ער האָט גענומען ברױט און אַ לאָגל װאַסער, און געגעבן צו הָגָרן – אַרױפֿגעטאָן אױף איר אַקסל – און אױך דאָס קינד, און האָט זי אַװעקגעשיקט; און זי איז אַװעקגעגאַנגען, און האָט אומגעבלאָנדזשעט אין דעם מדבר פֿון באֵר-שֶבַֿע. edit

GEN 21:14 hot Avraham zich gefedert in der peire, un er hot genumen broit un a logl vaser, un gegeben tsu Hagaren – aroifgeton oif ir aksl – un oich dos kind, un hot zi avekgeshikt; un zi iz avekgegangen, un hot umgeblondzhet in dem midbar fun Beer-Sheva.

GEN 21:14 And Avraham rose up early in the boker, and took lechem, and a skin of mayim, and gave it unto Hagar, putting it on her shoulder, and the yeled, and sent her away; and she departed, and wandered in the midbar of Be'er-Sheva.

GEN 21:15 ‏איז דאָס װאַסער אױסגעגאַנגען פֿון לאָגל, און זי האָט אַװעקגעװאָרפֿן דאָס קינד אונטער אײנעם פֿון די בײמלעך, edit

GEN 21:15 iz dos vaser oisgegangen fun logl, un zi hot avekgevorfen dos kind unter einem fun di beimlech,

GEN 21:15 And the mayim in the skin was done, and she cast the yeled under one of the bushes.

GEN 21:16 ‏און זי איז אַװעק און האָט זיך געזעצט אַקעגנאיבער פֿאַר אַ בױגנשאָס װײַט, װאָרום זי האָט געזאָגט: לאָמיך נישט זען װי דאָס קינד שטאַרבט. און זי איז געזעסן אַקעגנאיבער, און האָט אױפֿגעהױבן איר קֹול און האָט געװײנט. edit

GEN 21:16 un zi iz avek un hot zich gezetst akegniber far a boignshos vait, vorem zi hot gezogt: lomich nisht zen vi dos kind shtarbt. un zi iz gezesen akegniber, un hot oifgehoiben ir kol un hot geveint.

GEN 21:16 And she went off, and sat down about a bowshot away: for she thought, Let me not see the mot hayeled. And she sat there nearby, and lifted up her voice, and wept.

GEN 21:17 ‏האָט אלֹקים געהערט דעם קֹול פֿון דעם ייִנגל, און דער מלאך ‏ פֿון ה׳ האָט גערופֿן צו הָגָרן פֿון הימל, און האָט צו איר געזאָגט: װאָס איז דיר, הָגָר? זאָלסט נישט מורא האָבן, װאָרום ה׳ האָט צוגעהערט צו דעם קֹול פֿון דעם ייִנגל װוּ ער איז דאָרט. edit

GEN 21:17 hot Elokim gehert dem kol fun dem yingel, un der malach fun Hashem hot gerufen tsu Hagaren fun himel, un hot tsu ir gezogt: vos iz dir, Hagar? zolst nisht moire hoben, vorem Hashem hot tsugehert tsu dem kol fun dem yingel vu er iz dort.

GEN 21:17 And Elohim heard the voice of the na'ar; and the Malach Elohim called to Hagar out of Shomayim, and said unto her, Mah lach, Hagar? fear not; for Elohim hath heard the voice of the na'ar where he is.

GEN 21:18 ‏שטײ אױף, הײב אױף דעם ייִנגל, און האַלט אים צו מיט דײַן האַנט; װאָרום פֿאַר אַ גרױס פֿאָלק װעל איך אים מאַכן. edit

GEN 21:18 shtei oif, heib oif dem yingel, un halt im tsu mit dain hant; vorem far a grois folk vel ich im machen.

GEN 21:18 Arise, lift up the na'ar, and hold him in thine yad; for I will make him a goy gadol.

GEN 21:19 ‏און אלֹקים האָט אױפֿגעעפֿנט אירע אױגן, און זי האָט דערזען אַ ברונעם װאַסער, און זי איז געגאַנגען און האָט אָנגעפֿילט דעם לאָגל מיט װאַסער, און געגעבן טרינקען דעם ייִנגל. edit

GEN 21:19 un Elokim hot oifgeefent ire oigen, un zi hot derzen a brunem vaser, un zi iz gegangen un hot ongefilt dem logl mit vaser, un gegeben trinken dem yingel.

GEN 21:19 And Elohim opened her eyes, and she saw a be'er of mayim; and she went, and filled the skin with mayim, and gave the na'ar drink.

GEN 21:20 ‏און אלֹקים איז געװען מיטן ייִנגל, און ער איז אױפֿגעװאַקסן, און איז געזעסן אין מדבר, און איז געװען אַ בױגנשיסער. edit

GEN 21:20 un Elokim iz geven miten yingel, un er iz oifgevaksen, un iz gezesen in midbar, un iz geven a boignshiser.

GEN 21:20 And Elohim was with the na'ar; and he grew, and dwelt in the midbar, and became a roveh keshet (an archer) .

GEN 21:21 ‏און ער איז געזעסן אין מדבר פּאָרָן; און זײַן מוטער האָט אים גענומען אַ װײַב פֿון לאַנד מִצרַיִם. edit

GEN 21:21 un er iz gezesen in midbar Paran; un zain muter hot im genumen a vaib fun land Mitsrayim.

GEN 21:21 And he dwelt in the midbar of Paran: and his em got him an isha out of Eretz Mitzrayim.

GEN 21:22 ‏און עס איז געװען אין יענער צײַט, האָט אַבֿימֶלֶך און פּיכול דער האַר פֿון זײַן חיל געזאָגט צו אבֿרהמען, אַזױ צו זאָגן: אלֹקים איז מיט דיר אין אַלץ װאָס דו טוסט; edit

GEN 21:22 un es iz geven in yener tsait, hot Avimelech un Pichol der Har fun zain cheil gezogt tsu Avrahamen, azoi tsu zogen: Elokim iz mit dir in alts vos du tust;

GEN 21:22 And it came to pass at that time, that Avimelech and Phichol the sar tz'va of his spoke unto Avraham, saying, Elohim is with thee in all that thou doest:

GEN 21:23 ‏דערום שװער מיר דאָ אַצונד בײַ אלֹקים, אױב דו װעסט פֿעלשן אָן מיר, אָדער אָן מײַן זון, אָדער אָן מײַן אײניקל; אַזױ װי דער חֶסֶד װאָס איך האָב געטאָן מיט דיר, זאָלסטו טאָן מיט מיר, און מיט דעם לאַנד װאָס דו האָסט זיך אױפֿגעהאַלטן דרינען. edit

GEN 21:23 derum shver mir do atsund bai Elokim, oib du vest felshen on mir, oder on main zun, oder on main einikl; azoi vi der chesed vos ich hob geton mit dir, zolstu ton mit mir, un mit dem land vos du host zich oifgehalten drinen.

GEN 21:23 Now therefore swear unto me here before Elohim that thou wilt not deal falsely with me, nor with my child, nor with my descendant: but according to the chesed that I have showed thee, thou shalt do unto me, and to the eretz wherein thou hast sojourned.

GEN 21:24 ‏האָט אבֿרהם געזאָגט: איך װעל שװערן. edit

GEN 21:24 hot Avraham gezogt: ich vel shveren.

GEN 21:24 And Avraham said, I will swear.

GEN 21:25 ‏אָבער אבֿרהם האָט פֿאָרגעהאַלטן אַבֿימֶלֶכן װעגן דעם ברונעם װאַסער, װאָס די קנעכט פֿון אַבֿימֶלֶכן האָבן געגזלט. edit

GEN 21:25 ober Avraham hot forgehalten Avimelechen vegen dem brunem vaser, vos di knecht fun Avimelechen hoben gegzlt.

GEN 21:25 And Avraham reproved Avimelech because of a be'er hamayim, which Avimelechʼs avadim had violently seized.

GEN 21:26 ‏האָט אַבֿימֶלֶך געזאָגט: איך װײס נישט װער עס האָט געטאָן די דאָזיקע זאַך; װאָרום נישט דו האָסט מיר צו מאָל דערצײלט, און נישט איך האָב עס צו מאָל געהערט אַחוץ הײַנט. edit

GEN 21:26 hot Avimelech gezogt: ich veis nisht ver es hot geton di dozike zach; vorem nisht du host mir tsu mol dertseilt, un nisht ich hob es tsu mol gehert achuts haint.

GEN 21:26 And Avimelech said, I know not who hath done this thing; neither didst thou tell me, neither yet heard I of it, but today.

GEN 21:27 ‏האָט אבֿרהם גענומען שאָף און רינדער, און געגעבן אַבֿימֶלֶכן, און זײ האָבן בײדע געשלאָסן {כרת} ‏ אַ בְּרִית. edit

GEN 21:27 hot Avraham genumen shof un rinder, un gegeben Avimelechen, un zei hoben beide geshlosen a bris.

GEN 21:27 And Avraham took tzon and oxen, and gave them unto Avimelech; and both of them made a brit.

GEN 21:28 ‏און אבֿרהם האָט אַװעקגעשטעלט זיבן לעמער פֿון די שאָף באַזונדער. edit

GEN 21:28 un Avraham hot avekgeshtelt ziben lemer fun di shof bazunder.

GEN 21:28 And Avraham set apart seven ewe lambs of the tzon by themselves.

GEN 21:29 ‏האָט אַבֿימֶלֶך געזאָגט צו אבֿרהמען: װאָס זײַנען די דאָזיקע לעמער, װאָס דו האָסט אַװעקגעשטעלט באַזונדער? edit

GEN 21:29 hot Avimelech gezogt tsu Avrahamen: vos zainen di dozike lemer, vos du host avekgeshtelt bazunder?

GEN 21:29 And Avimelech said unto Avraham, What mean these seven ewe lambs which thou hast set apart by themselves?

GEN 21:30 ‏האָט ער געזאָגט: פֿאַר װאָר, די זיבן לעמער מוסטו נעמען פֿון מײַן האַנט, כּדי דאָס זאָל מיר זײַן צום עדות, אַז איך האָב געגראָבן דעם דאָזיקן ברונעם. edit

GEN 21:30 hot er gezogt: far vor, di ziben lemer mustu nemen fun main hant, kedei dos zol mir zain tsum eides, az ich hob gegroben dem doziken brunem.

GEN 21:30 And he said, For these sheva ewe lambs shalt thou accept of my hand, that they may be a witness unto me, that I have dug this well.

GEN 21:31 ‏דערום האָט מען גערופֿן יענעם אָרט באֵר-שֶבַֿע, װײַל דאָרטן האָבן זײ בײדע זיך געגעבן אַ שבֿועה. edit

GEN 21:31 derum hot men gerufen yenem ort Beer-Sheva, vail dorten hoben zei beide zich gegeben a shvue.

GEN 21:31 Therefore he called that place Be'er-Sheva; because there they swore an oath both of them.

GEN 21:32 ‏אַזױ האָבן זײ געשלאָסן {כרת} ‏ אַ בְּרִית אין באֵר-שֶבַֿע; און אַבֿימֶלֶך און פּיכול דער האַר פֿון זײַן חיל זײַנען אױפֿגעשטאַנען, און האָבן זיך אומגעקערט אין לאַנד פֿון די פּלִשתּים. edit

GEN 21:32 azoi hoben zei geshlosen a bris in Beer-Sheva; un Avimelech un Pichol der Har fun zain cheil zainen oifgeshtanen, un hoben zich umgekert in land fun di Pelishtim.

GEN 21:32 Thus they made a brit at Be'er-Sheva: then Avimelech rose up, and Phichol the sar tzeva of his, and they returned into eretz Pelishtim.

GEN 21:33 ‏און ער האָט געפֿלאַנצט אַ טאַמאַריסקנבױם אין באֵר-שֶבַֿע, און האָט דאָרטן גערופֿן צו דעם נאָמען פֿון ה׳, ‏ דעם אײביקן ג-ט. edit

GEN 21:33 un er hot geflantst a tamarisknboim in Beer-Sheva, un hot dorten gerufen tsu dem nomen fun Hashem, dem eibiken g-t.

GEN 21:33 And Avraham planted an eshel (tamarisk tree) in Be'er-Sheva, and called there on the Shem of Hashem El Olam.

GEN 21:34 ‏און אבֿרהם האָט זיך אױפֿגעהאַלטן אין לאַנד פֿון די פּלִשתּים פֿיל טעג. edit

GEN 21:34 un Avraham hot zich oifgehalten in land fun di Pelishtim fil teg.

GEN 21:34 And Avraham sojourned in eretz Pelishtim yamim rabbim.

GEN 22:1 ‏און עס איז געװען נאָך די דאָזיקע געשעענישן, האָט האלֹקים געפּרוּװט אבֿרהמען, און האָט צו אים געזאָגט: אבֿרהם! האָט ער געענטפֿערט: דאָ בין איך. edit

GEN 22:1 un es iz geven noch di dozike gesheenishen, hot HaElokim gepruvet Avrahamen, un hot tsu im gezogt: Avraham! hot er geentfert: do bin ich.

GEN 22:1 And it came to pass after these things, that G-d did test Avraham, and said unto him, Avraham: and he said, Hineini (Behold, here I am) .

GEN 22:2 ‏האָט ער געזאָגט: נעם דײַן זון, דײַן אײנאײנציקן, װאָס דו האָסט ליב, יִצחָקן, און גײ דיר קײן לאַנד מוֹרִיָה, און ברענג אים אױף דאָרטן פֿאַר אַ בראַנדאָפּפֿער {עֹלָה} אױף אײנעם פֿון די בערג װאָס איך װעל דיר זאָגן. edit

GEN 22:2 hot er gezogt: nem dain zun, dain eineintsiken, vos du host lib, Yitschaken, un gei dir kein land Moriyah, un breng im oif dorten far a brandopfer oif einem fun di berg vos ich vel dir zogen.

GEN 22:2 And He said, Take now thy son, thine ben yachid (only son) Yitzchak, whom thou lovest, and get thee into eretz Moriyah; and offer him there for a burnt offering upon one of the mountains which I will tell thee of.

GEN 22:3 ‏האָט אבֿרהם זיך געפֿעדערט אין דער פֿרי, און ער האָט אָנגעזאָטלט זײַן אײזל, און גענומען מיט זיך זײַנע צװײ יונגען, און זײַן זון יִצחָקן; און ער האָט צעהאַקט דאָס האָלץ פֿאַרן בראַנדאָפּפֿער {עֹלָה}, און ער איז אױפֿגעשטאַנען, און איז געגאַנגען צו דעם אָרט װאָס האלֹקים האָט אים געזאָגט. edit

GEN 22:3 hot Avraham zich gefedert in der peire, un er hot ongezotlt zain eizl, un genumen mit zich zaine tsvei yungen, un zain zun Yitschaken; un er hot tsehakt dos holts faran brandopfer, un er iz oifgeshtanen, un iz gegangen tsu dem ort vos HaElokim hot im gezogt.

GEN 22:3 And Avraham rose up early in the morning, and saddled his donkey, and took two of his servants with him, and Yitzchak his son, and cut the wood for the burnt offering, and rose up, and went unto the place of which G-d had told him.

GEN 22:4 ‏אין דעם דריטן טאָג ‏ האָט אבֿרהם אױפֿגעהױבן זײַנע אױגן, און האָט דערזען דעם אָרט פֿון װײַטן. edit

GEN 22:4 in dem driten tog hot Avraham oifgehoiben zaine oigen, un hot derzen dem ort fun vaiten.

GEN 22:4 Then on Yom HaShlishi Avraham lifted up his eyes, and saw the place afar off.

GEN 22:5 ‏און אבֿרהם האָט געזאָגט צו זײַנע יונגען: בלײַבט אײַך דאָ מיטן אײזל, און איך און דער ייִנגל װעלן גײן ביז אַהין, און מיר ‏ װעלן זיך בוקן, און זיך אומקערן צו אײַך. edit

GEN 22:5 un Avraham hot gezogt tsu zaine yungen: blaibt aich do miten eizl, un ich un der yingel velen gein biz ahin, un mir velen zich buken, un zich umkeren tsu aich.

GEN 22:5 And Avraham said unto his servants, Abide ye here with the donkey; and I and the young man will go over there and nishtachaveh (we will worship) and we will come back again to you.

GEN 22:6 ‏און אבֿרהם האָט גענומען דאָס האָלץ ‏ פֿאַרן בראַנדאָפּפֿער {עֹלָה}, און אַרױפֿגעטאָן אױף זײַן זון יִצחָקן, און ער האָט גענומען אין זײַן האַנט דאָס פֿײַער און דעם שלאַכטמעסער, און זײ זײַנען בײדע געגאַנגען בײַנאַנד. edit

GEN 22:6 un Avraham hot genumen dos holts faran brandopfer, un aroifgeton oif zain zun Yitschaken, un er hot genumen in zain hant dos faier un dem shlachtmeser, un zei zainen beide gegangen bainand.

GEN 22:6 And Avraham took atzei haolah (the wood of the burnt offering) , and laid it upon Yitzchak his son; and he took the eish (fire) in his hand, and a knife; and they went both of them together.

GEN 22:7 ‏האָט יִצחָק זיך אָפּגערופֿן צו זײַן פֿאָטער אבֿרהמען, און האָט געזאָגט: מײַן פֿאָטער! האָט ער געענטפֿערט: דאָ בין איך, מײַן זון. האָט ער געזאָגט: אָט איז דאָס פֿײַער און דאָס האָלץ, און װוּ איז דאָס לאַם {שֶׂה} ‏ פֿאַר אַ בראַנדאָפּפֿער {עֹלָה} ‏? edit

GEN 22:7 hot Yitschak zich opgerufen tsu zain foter Avrahamen, un hot gezogt: main foter! hot er geentfert: do bin ich, main zun. hot er gezogt: ot iz dos faier un dos holts, un vu iz dos lam far a brandopfer ?

GEN 22:7 And Yitzchak spoke unto Avraham his father, and said, Avi (My father) : and he said, Hineini, beni (Here am I, my son) . And he said, Hinei, the eish (fire) and the wood: but where is the seh (lamb) for a burnt offering?

GEN 22:8 ‏האָט אבֿרהם געזאָגט: אלֹקים װעט זיך שױן זען אַ לאַם ‏ פֿאַר אַ בראַנדאָפּפֿער {עֹלָה}, מײַן זון. און זײ זײַנען בײדע געגאַנגען בײַנאַנד. edit

GEN 22:8 hot Avraham gezogt: Elokim vet zich shoin zen a lam far a brandopfer, main zun. un zei zainen beide gegangen bainand.

GEN 22:8 And Avraham said, My son, G-d will provide Himself a seh (lamb) for a burnt offering: so they went both of them together.

GEN 22:9 ‏און זײ זײַנען געקומען צו דעם אָרט װאָס האלֹקים האָט אים געזאָגט; און אבֿרהם האָט דאָרטן געבױט אַ מזבח, און האָט אױסגעלײגט דאָס האָלץ, און ער האָט געבונדן {עֲקֵדָה} זײַן זון יִצחָקן, און אים אַרױפֿגעטאָן אױפֿן מזבח, איבערן האָלץ. edit

GEN 22:9 un zei zainen gekumen tsu dem ort vos HaElokim hot im gezogt; un Avraham hot dorten geboit a mizbeyech, un hot oisgeleigt dos holts, un er hot gebunden zain zun Yitschaken, un im aroifgeton oifen mizbeyech, iberen holts.

GEN 22:9 And they came to the place which G-d had told him of; and Avraham built a mizbe'ach there, and laid the wood in order, and made the akedah (binding) of Yitzchak his son, and laid him on the mizbe'ach upon the wood.

GEN 22:10 ‏און אבֿרהם האָט אױסגעשטרעקט זײַן האַנט, און האָט גענומען דעם שלאַכטמעסער צו שעכטן זײַן זון. edit

GEN 22:10 un Avraham hot oisgeshtrekt zain hant, un hot genumen dem shlachtmeser tsu shechten zain zun.

GEN 22:10 And Avraham stretched forth his hand, and took the knife to slay his son.

GEN 22:11 ‏האָט דער מלאך פֿון ה׳ ‏ גערופֿן צו אים פֿון הימל, און האָט געזאָגט: אבֿרהם! אבֿרהם! האָט ער געענטפֿערט: דאָ בין איך. edit

GEN 22:11 hot der malach fun Hashem gerufen tsu im fun himel, un hot gezogt: Avraham! Avraham! hot er geentfert: do bin ich.

GEN 22:11 And the Malach Hashem called unto him out of Shomayim, and said, Avraham, Avraham: and he said, Hineini.

GEN 22:12 ‏האָט ער געזאָגט: זאָלסט נישט אױסשטרעקן דײַן האַנט אױפֿן ייִנגל, און זאָלסט אים גאָרנישט טאָן; װאָרום אַצונד װײס איך אַז דו ביסט אַ ירא אלֹקים, אַז דו האָסט נישט פֿאַרמיטן דײַן זון, דײַן אײנאײנציקן, פֿון מיר. edit

GEN 22:12 hot er gezogt: zolst nisht oisshtreken dain hant oifen yingel, un zolst im gornisht ton; vorem atsund veis ich az du bist a yore Elokim, az du host nisht farmiten dain zun, dain eineintsiken, fun mir.

GEN 22:12 And he said, Lay not thine hand upon the young man, neither do thou any thing unto him: for now I know that thou fearest G-d, seeing thou hast not withheld thy son, thine ben yachid from Me.

GEN 22:13 ‏האָט אבֿרהם אױפֿגעהױבן זײַנע אױגן, און האָט דערזען ערשט הינטן האָט אַ װידער זיך אײַנגעדרײט אין אַ געצװײַג מיט זײַנע הערנער. איז אבֿרהם געגאַנגען, און האָט גענומען דעם װידער, ‏ און האָט אים אױפֿגעבראַכט פֿאַר אַ בראַנדאָפּפֿער {עֹלָה} ‏ אַנשטאָט ‏ זײַן זון. edit

GEN 22:13 hot Avraham oifgehoiben zaine oigen, un hot derzen ersht hinten hot a vider zich aingedreit in a getsvaig mit zaine herner. iz Avraham gegangen, un hot genumen dem vider, un hot im oifgebracht far a brandopfer anshtot zain zun.

GEN 22:13 And Avraham lifted up his eyes, and looked, and hinei behind him a ram caught in a thicket by his horns: and Avraham went and took the ram, and offered him up for a burnt offering TAKHAT (instead of) his son.

GEN 22:14 ‏און אבֿרהם האָט גערופֿן דעם נאָמען פֿון יענעם אָרט ה׳-יִראֶה; אַזױ װי עס װערט נאָך הײַנט געזאָגט: אױף דעם באַרג פֿון ה׳ װאוּ װערט געזען װערן. edit

GEN 22:14 un Avraham hot gerufen dem nomen fun yenem ort Hashem-ireh; azoi vi es vert noch haint gezogt: oif dem barg fun Hashem vu vert gezen veren.

GEN 22:14 And Avraham called the name of that place Hashem Yireh: as it is said to this day, In the mount of Hashem it shall be provided.

GEN 22:15 ‏און דער מלאך פֿון ה׳ האָט גערופֿן צו אבֿרהמען אַ צװײט מאָל פֿון הימל, edit

GEN 22:15 un der malach fun Hashem hot gerufen tsu Avrahamen a tsveit mol fun himel,

GEN 22:15 And the Malach Hashem called unto Avraham out of Shomayim the second time,

GEN 22:16 ‏און האָט געזאָגט: איך שװער בײַ זיך, זאָגט ה׳, אַז װײַל דו האָסט געטאָן די דאָזיקע זאַך, און האָסט נישט פֿאַרמיטן דײַן זון, דײַן אײנאײנציקן, edit

GEN 22:16 un hot gezogt: ich shver bai zich, zogt Hashem, az vail du host geton di dozike zach, un host nisht farmiten dain zun, dain eineintsiken,

GEN 22:16 And said, By Myself have I sworn, saith Hashem , for because thou hast done this thing, and hast not withheld thy son, thine ben yachid:

GEN 22:17 ‏איז, בענטשן װעל איך דיך בענטשן, און מערן װעל איך מערן דײַן זאָמען אַזױ װי די שטערן פֿון הימל, און אַזױ װי דער זאַמד װאָס אױפֿן ברעג פֿון ים; און דײַן זאָמען װעט אַרבן דעם טױער פֿון זײַנע פֿײַנט. edit

GEN 22:17 iz, bentshen vel ich dich bentshen, un meren vel ich meren dain zomen azoi vi di shteren fun himel, un azoi vi der zamd vos oifen breg fun yam; un dain zomen vet arben dem toier fun zaine faint.

GEN 22:17 That in blessing I will bless thee, and in multiplying I will multiply thy zera as the stars of the skies, and as the sand which is upon the sea shore; and thy zera shall possess the gate of his enemies;

GEN 22:18 ‏און בענטשן װעלן זיך מיט דײַן זאָמען ‏ אַלע פֿעלקער פֿון דער ערד, דערפֿאַר װאָס דו האָסט צוגעהערט צו מײַן קֹול. edit

GEN 22:18 un bentshen velen zich mit dain zomen ale felker fun der erd, derfar vos du host tsugehert tsu main kol.

GEN 22:18 And in thy zera shall kol goyei ha'aretz be blessed; because thou hast obeyed My voice.

GEN 22:19 ‏און אבֿרהם האָט זיך אומגעקערט צו זײַנע יונגען, און זײ זײַנען אױפֿגעשטאַנען, און זײַנען געגאַנגען בײַנאַנד קײן באֵר-שֶבַֿע. און אבֿרהם איז געבליבן אין באֵר-שֶבַֿע. edit

GEN 22:19 un Avraham hot zich umgekert tsu zaine yungen, un zei zainen oifgeshtanen, un zainen gegangen bainand kein Beer-Sheva. un Avraham iz gebliben in Beer-Sheva.

GEN 22:19 So Avraham returned unto his servants, and they rose up and went together to Be'er-Sheva; and Avraham dwelt at Be'er-Sheva.

GEN 22:20 ‏און עס איז געװען נאָך די דאָזיקע געשעענישן, איז אָנגעזאָגט געװאָרן אבֿרהמען, אַזױ צו זאָגן: זע, מִלכָּה, זי אױך האָט געבאָרן זין צו דײַן ברודער נָחוֹרן: edit

GEN 22:20 un es iz geven noch di dozike gesheenishen, iz ongezogt gevoren Avrahamen, azoi tsu zogen: ze, Milcah, zi oich hot geboren zin tsu dain bruder Nachoren:

GEN 22:20 And it came to pass after these things, that it was told Avraham, saying, Hinei, Milcah, she hath also born children unto thy brother Nachor;

GEN 22:21 ‏עוץ זײַן בכוֹר, און בוז זײַן ברודער, און קמואֵל דעם פֿאָטער פֿון אַרָם, edit

GEN 22:21 Uts zain bocher, un Buz zain bruder, un Kemuel dem foter fun Aram,

GEN 22:21 Utz his bechor (firstborn) , and Buz his brother, and Kemuel the father of Aram,

GEN 22:22 ‏און כֶּשֶׂדן, און חַזון, און פִּלדָשן, און יִדלָפֿן, און בתואֵלן. edit

GEN 22:22 un Keseden, un chazun, un Pildashen, un Yidlaphen, un Betuelen.

GEN 22:22 And Kesed, and Chazo, and Pildash, and Yidlaph, and Betuel.

GEN 22:23 ‏און בתואֵל האָט געבאָרן רבקהן. די דאָזיקע אַכט האָט מִלכָּה געבאָרן צו נָחוֹר, אבֿרהמס ברודער. edit

GEN 22:23 un Betuel hot geboren Rivkahen. di dozike acht hot Milcah geboren tsu Nachor, Avrahams bruder.

GEN 22:23 And Betuel fathered Rivkah: these eight Milcah did bear to Nachor, Avrahamʼs brother.

GEN 22:24 ‏און זײַן קעפּסװײַב ‏ װאָס איר נאָמען איז געװען רְאומָה, זי אױך האָט געבאָרן טֶבַחן, און גַחַמען, און תַּחַשן, און מַעֲכָהן. edit

GEN 22:24 un zain kepsvaib vos ir nomen iz geven Reumah, zi oich hot geboren Tevachen, un Gachamen, un Tachashen, un Maachahen.

GEN 22:24 And his pilegesh, whose name was Reumah, she bare also Tevach, and Gacham, and Tachash, and Maachah.

GEN 23:1 ‏און דאָס לעבן פֿון שׂרהן איז געװען הונדערט און זיבן יאָר און צװאַנציק יאָר; דאָס זײַנען געװען די יאָרן פֿון שׂרהס לעבן. edit

GEN 23:1 un dos leben fun Sarahen iz geven hundert un ziben yor un tsvantsik yor; dos zainen geven di yoren fun Sarahs leben.

GEN 23:1 And Sarah was an hundred and seven and twenty shanah old: these were the shnei chayyai Sarah.

GEN 23:2 ‏און שׂרה איז געשטאָרבן אין קִריַת-אַרבע, דאָס איז חֶבֿרוֹן, אין לאַנד כּנַעַן. און אבֿרהם איז געקומען צו קלאָגן אױף שׂרהן און זי צו באַװײנען. edit

GEN 23:2 un Sarah iz geshtorben in Kiryat-Arba, dos iz Chevron, in land Kenaan. un Avraham iz gekumen tsu klogen oif Sarahen un zi tsu baveinen.

GEN 23:2 And Sarah died in Kiryat-Arba; the same is Chevron in eretz Kena'an: and Avraham came to mourn for Sarah, and to weep for her.

GEN 23:3 ‏און אבֿרהם איז אױפֿגעשטאַנען פֿון פֿאַר זײַן טױטן, און ער האָט גערעדט צו די קינדער פֿון חֵת, אַזױ צו זאָגן: edit

GEN 23:3 un Avraham iz oifgeshtanen fun far zain toiten, un er hot geredt tsu di kinder fun Chet, azoi tsu zogen:

GEN 23:3 And Avraham stood up from before his dead, and spoke unto the bnei Chet, saying,

GEN 23:4 ‏אַ פֿרעמדער אָבער אַ תּושב בין איך בײַ אײַך, גיט מיר אַ קבֿר-אײגנטום ‏ בײַ אײַך, און איך װעל באַגראָבן מײַן טױטן פֿון פֿאַר מיר. edit

GEN 23:4 a fremder ober a tushb bin ich bai aich, git mir a keyver-eigentum bai aich, un ich vel bagroben main toiten fun far mir.

GEN 23:4 I am a ger and a sojourner with you: give me an achuzzah (possession) of a kever with you, that I may bury my dead out of my sight.

GEN 23:5 ‏האָבן די קינדער פֿון חֵת געענטפֿערט אבֿרהמען, אים אַזױ צו זאָגן: edit

GEN 23:5 hoben di kinder fun Chet geentfert Avrahamen, im azoi tsu zogen:

GEN 23:5 And the bnei Chet answered Avraham, saying unto him,

GEN 23:6 ‏הער אונדז צו, מײַן האַר, אַ ג-טלעכער פֿירשט ביסטו צװישן אונדז; אין דעם געקליבנסטן פֿון אונדזערע קבֿרים באַגראָב דײַן טױטן; קײנער פֿון אונדז װעט נישט פֿאַרמײַדן זײַן קבֿר פֿון דיר, אױף צו באַגראָבן דײַן טױטן. edit

GEN 23:6 her undz tsu, main Har, a g-tlecher firsht bistu tsvishen undz; in dem geklibnsten fun undzere kvorim bagrob dain toiten; keiner fun undz vet nisht farmaiden zain keyver fun dir, oif tsu bagroben dain toiten.

GEN 23:6 Hear us, adoni: thou art a nasi Elohim among us; in the choice of kevareinu bury thy dead; none of us shall withhold from thee his kever, that thou mayest bury thy dead.

GEN 23:7 ‏איז אבֿרהם אױפֿגעשטאַנען, און האָט זיך געבוקט צו דעם פֿאָלק פֿון לאַנד, צו די קינדער פֿון חֵת. edit

GEN 23:7 iz Avraham oifgeshtanen, un hot zich gebukt tsu dem folk fun land, tsu di kinder fun Chet.

GEN 23:7 And Avraham stood up, and bowed himself to the am ha'aretz, even to the bnei Chet.

GEN 23:8 ‏און ער האָט צו זײ גערעדט, אַזױ צו זאָגן: אױב עס איז אײַער װילן צו באַגראָבן מײַן טױטן פֿון פֿאַר מיר, הערט מיך צו, און בעט פֿאַר מיר בײַ עֶפֿרוֹן דעם זון פֿון צוֹחַרן, edit

GEN 23:8 un er hot tsu zei geredt, azoi tsu zogen: oib es iz aier vilen tsu bagroben main toiten fun far mir, hert mich tsu, un bet far mir bai Ephron dem zun fun Yetsocharen,

GEN 23:8 And he spoke to them, saying, If it be your nefesh (will) that I should bury my dead out of my sight; hear me, and intercede for me to Ephron ben Tzochar,

GEN 23:9 ‏ער זאָל מיר געבן די הײל פֿון מַכפֵּלָה װאָס געהערט צו אים, װאָס אין עק פֿון זײַן פֿעלד; אין פֿולן געלט זאָל ער עס מיר געבן צװישן אײַך פֿאַר אַ קבֿר-אײגנטום. edit

GEN 23:9 er zol mir geben di heil fun Machpelah vos gehert tsu im, vos in ek fun zain feld; in fulen gelt zol er es mir geben tsvishen aich far a keyver-eigentum.

GEN 23:9 That he may give me the cave of Machpelah, which he hath, which is in the end of his sadeh; for the kesef maleh (full price) he shall give it me for an achuzzah (possession) of a kever amongst you.

GEN 23:10 ‏און עֶפֿרוֹן איז געזעסן צװישן די קינדער פֿון חֵת; האָט עֶפֿרוֹן דער חִתּי געענטפֿערט אבֿרהמען אין די אױערן פֿון די קינדער פֿון חֵת, פֿאַר אַלע אײַנגײער אין דעם טױער פֿון זײַן שטאָט, אַזױ צו זאָגן: edit

GEN 23:10 un Ephron iz gezesen tsvishen di kinder fun Chet; hot Ephron der Chitti geentfert Avrahamen in di oieren fun di kinder fun Chet, far ale aingeyer in dem toier fun zain shtot, azoi tsu zogen:

GEN 23:10 And Ephron dwelt among the bnei Chet: and Ephron the Chitti answered Avraham in the hearing of the bnei Chet, even of all that went in at the sha'ar of his city, saying,

GEN 23:11 ‏נײן, מײַן האַר, הער מיך צו: דאָס פֿעלד שענק איך דיר, אױך די הײל װאָס דרינען שענק איך דיר; פֿאַר די אױגן פֿון די קינדער פֿון מײַן פֿאָלק שענק איך עס דיר; באַגראָב דײַן טױטן. edit

GEN 23:11 nein, main Har, her mich tsu: dos feld shenk ich dir, oich di heil vos drinen shenk ich dir; far di oigen fun di kinder fun main folk shenk ich es dir; bagrob dain toiten.

GEN 23:11 Lo, adoni, hear me; the sadeh give I thee, and the cave that is therein, I give it thee; in the presence of the bnei ammi give I it thee; bury thy dead.

GEN 23:12 ‏האָט אבֿרהם זיך געבוקט פֿאַר דעם פֿאָלק פֿון לאַנד, edit

GEN 23:12 hot Avraham zich gebukt far dem folk fun land,

GEN 23:12 And Avraham bowed down himself before the am ha'aretz.

GEN 23:13 ‏און ער האָט גערעדט צו עֶפֿרונען אין די אױערן פֿון דעם פֿאָלק פֿון לאַנד, אַזױ צו זאָגן: װען דו װאָלסט מיך נאָר צוהערן! איך גיב דאָס געלט פֿאַרן פֿעלד, נעם עס פֿון מיר, און איך װעל דאָרטן באַגראָבן מײַן טױטן. edit

GEN 23:13 un er hot geredt tsu eefrunen in di oieren fun dem folk fun land, azoi tsu zogen: ven du volst mich nor tsuheren! ich gib dos gelt faran feld, nem es fun mir, un ich vel dorten bagroben main toiten.

GEN 23:13 And he spoke unto Ephron in the hearing of the am ha'aretz, saying, But if thou wilt give it, now, hear me; I will give thee kesef for the sadeh; accept it from me, and I will bury my dead there.

GEN 23:14 ‏האָט עֶפֿרוֹן געענטפֿערט אבֿרהמען, אים אַזױ צו זאָגן: edit

GEN 23:14 hot Ephron geentfert Avrahamen, im azoi tsu zogen:

GEN 23:14 And Ephron answered Avraham, saying unto him,

GEN 23:15 ‏הער מיך צו, מײַן האַר, לאַנד אין פֿיר הונדערט שֶקל זילבער, װאָס איז דאָס צװישן מיר און צװישן דיר? און דײַן טױטן באַגראָב. edit

GEN 23:15 her mich tsu, main Har, land in fir hundert shekl zilber, vos iz dos tsvishen mir un tsvishen dir? un dain toiten bagrob.

GEN 23:15 Pay heed, adoni, unto me; the land is worth four hundred shekels of kesef; what is that between me and thee? bury therefore thy dead.

GEN 23:16 ‏האָט אבֿרהם צוגעהערט צו עֶפֿרונען, און אבֿרהם האָט אָפּגעװױגן עֶפֿרונען דאָס זילבער, װאָס ער האָט געזאָגט אין די אױערן פֿון די קינדער פֿון חֵת, פֿיר הונדערט שֶקל זילבער, גאַנגבאַר בײַם סוחר. edit

GEN 23:16 hot Avraham tsugehert tsu eefrunen, un Avraham hot opgevoigen eefrunen dos zilber, vos er hot gezogt in di oieren fun di kinder fun Chet, fir hundert shekl zilber, gangbar baim soicher.

GEN 23:16 And Avraham paid heed unto Ephron; and Avraham weighed to Ephron the kesef, which he had named in the hearing of the bnei Chet four hundred shekels of kesef, according to current merchant value.

GEN 23:17 ‏אַזױ איז געבליבן דאָס פֿעלד פֿון עֶפֿרונען, װאָס אין מַכפֵּלָה, װאָס פֿאַר מַמרֵא, דאָס פֿעלד מיט דער הײל װאָס דרינען, און אַלע בײמער װאָס אױפֿן פֿעלד, װאָס אין זײַן גאַנצן געמאַרק רונד אַרום, edit

GEN 23:17 azoi iz gebliben dos feld fun eefrunen, vos in Machpelah, vos far Mamre, dos feld mit der heil vos drinen, un ale beimer vos oifen feld, vos in zain gantsen gemark rund arum,

GEN 23:17 And the sadeh of Ephron which was in Machpelah, which was near Mamre, the sadeh, and the cave which was therein, and all the trees that were in the sadeh, that were in all the borders round about, were deeded

GEN 23:18 ‏דער אײַנקױף פֿון אבֿרהמען, פֿאַר די אױגן פֿון די קינדער פֿון חֵת, פֿאַר אַלע אײַנגײער אין דעם טױער פֿון זײַן שטאָט. edit

GEN 23:18 der ainkoif fun Avrahamen, far di oigen fun di kinder fun Chet, far ale aingeyer in dem toier fun zain shtot.

GEN 23:18 Unto Avraham for a property in the presence of the bnei Chet, before all that went in at the sha'ar of his city.

GEN 23:19 ‏און דערנאָך האָט אבֿרהם באַגראָבן זײַן װײַב שׂרהן אין דער הײל פֿון דעם פֿעלד פֿון מַכפֵּלָה פֿאַר מַמרֵא, דאָס איז חֶבֿרוֹן, אין לאַנד כּנַעַן. edit

GEN 23:19 un dernoch hot Avraham bagroben zain vaib Sarahen in der heil fun dem feld fun Machpelah far Mamre, dos iz Chevron, in land Kenaan.

GEN 23:19 And after this, Avraham buried Sarah his isha in the cave of the sadeh of Machpelah near Mamre; the same is Chevron in the eretz Kena'an.

GEN 23:20 ‏אַזױ איז געבליבן דאָס פֿעלד, און די הײל װאָס דרינען, בײַ אבֿרהמען פֿאַר אַ קבֿר-אײגנטום, פֿון די קינדער פֿון חֵת. edit

GEN 23:20 azoi iz gebliben dos feld, un di heil vos drinen, bai Avrahamen far a keyver-eigentum, fun di kinder fun Chet.

GEN 23:20 And the sadeh, and the cave that is therein, were deeded unto Avraham for an achuzzah of a kever by the bnei Chet.

GEN 24:1 ‏און אבֿרהם איז געװאָרן אַלט און באַטאָגט; און ה׳ האָט געבענטשט אבֿרהמען מיט אַלצדינג. edit

GEN 24:1 un Avraham iz gevoren alt un batogt; un Hashem hot gebentsht Avrahamen mit altsding.

GEN 24:1 And Avraham was zaken (old) , and well stricken in age; and Hashem berach (had blessed) Avraham in all things.

GEN 24:2 ‏האָט אבֿרהם געזאָגט צו זײַן קנעכט, דעם עלטסטן פֿון זײַן הױז, װאָס האָט געװעלטיקט איבער אַלץ װאָס ער האָט געהאַט: טו, איך בעט דיך, דײַן האַנט אונטער מײַן דיך, edit

GEN 24:2 hot Avraham gezogt tsu zain knecht, dem eltsten fun zain hoiz, vos hot geveltikt iber alts vos er hot gehat: tu, ich bet dich, dain hant unter main dich,

GEN 24:2 And Avraham said unto his eved zekan of his bais, hamoshel (that ruled) over all that he had, Put, now, thy yad under my thigh;

GEN 24:3 ‏און איך װעל דיך באַשװערן בײַ ה׳ דעם ג-ט פֿון הימל און דעם ג-ט פֿון דער ערד, אַז דו זאָלסט נישט נעמען אַ װײַב פֿאַר מײַן זון פֿון די טעכטער פֿון דעם כּנַעֲני װאָס איך זיץ צװישן אים. edit

GEN 24:3 un ich vel dich bashveren bai Hashem dem g-t fun himel un dem g-t fun der erd, az du zolst nisht nemen a vaib far main zun fun di techter fun dem Kenaani vos ich zits tsvishen im.

GEN 24:3 And I will make thee swear by Hashem Elohei HaShomayim and Elohei Ha'Aretz, that thou shalt not take an isha unto beni of the Banot HaKena'ani, among whom I dwell:

GEN 24:4 ‏נײערט צו מײַן לאַנד און צו מײַן אָפּשטאַם זאָלסטו גײן, און נעמען אַ װײַב פֿאַר מײַן זון, פֿאַר יִצחָקן. edit

GEN 24:4 neyert tsu main land un tsu main opshtam zolstu gein, un nemen a vaib far main zun, far Yitschaken.

GEN 24:4 But thou shalt go unto my eretz, and to my moledet, and take an isha unto beni Yitzchak.

GEN 24:5 ‏האָט דער קנעכט צו אים געזאָגט: טאָמער װעט די פֿרױ נישט װעלן גײן נאָך מיר אין דעם היגן לאַנד; זאָל איך נישט אַנדערש אומקערן דײַן זון צו דעם לאַנד װאָס דו ביסט פֿון דאָרטן אַרױסגעגאַנגען? edit

GEN 24:5 hot der knecht tsu im gezogt: tomer vet di froi nisht velen gein noch mir in dem higen land; zol ich nisht andersh umkeren dain zun tsu dem land vos du bist fun dorten aroisgegangen?

GEN 24:5 And the eved said unto him, What if the isha will not be willing to follow me unto HaAretz Hazot: must I needs bring binecha back unto ha'aretz from where thou camest?

GEN 24:6 ‏האָט אבֿרהם צו אים געזאָגט: היט דיך, זאָלסט נישט אומקערן מײַן זון אַהין. edit

GEN 24:6 hot Avraham tsu im gezogt: hit dich, zolst nisht umkeren main zun ahin.

GEN 24:6 And Avraham said unto him, Beware thou that thou bring not beni to there!

GEN 24:7 ‏ה׳ אלוקי הימל, װאָס האָט מיך אַרױסגענומען פֿון דעם הױז פֿון מײַן פֿאָטער, און פֿון דעם לאַנד פֿון מײַן געבורט, און װאָס האָט צו מיר גערעדט, און װאָס האָט מיר געשװאָרן, אַזױ צו זאָגן: צו דײַן זאָמען װעל איך געבן דאָס דאָזיקע לאַנד – ער װעט שיקן זײַן מלאך דיר פֿאַרױס, און װעסט קריגן אַ װײַב פֿאַר מײַן זון פֿון דאָרטן. edit

GEN 24:7 Hashem Elochei himel, vos hot mich aroisgenumen fun dem hoiz fun main foter, un fun dem land fun main geburt, un vos hot tsu mir geredt, un vos hot mir geshvoren, azoi tsu zogen: tsu dain zomen vel ich geben dos dozike land – er vet shiken zain malach dir forois, un vest krigen a vaib far main zun fun dorten.

GEN 24:7 Hashem Elohei HaShomayim, which took me from bais avi, and from the eretz of my moledet, and which spoke unto me, and that swore unto me, saying, Unto thy zera will I give HaAretz Hazot; He shall send His Malach before thee, and thou shalt take an isha unto beni from there.

GEN 24:8 ‏און אױב די פֿרױ װעט נישט װעלן גײן נאָך דיר, װעסטו זײַן פֿרײַ פֿון דער דאָזיקער שבֿועה מײַנער; אָבער זאָלסט נישט אומקערן מײַן זון אַהין. edit

GEN 24:8 un oib di froi vet nisht velen gein noch dir, vestu zain frai fun der doziker shvue meiner; ober zolst nisht umkeren main zun ahin.

GEN 24:8 But if the isha will not be willing to follow thee, then thou shalt be released from this my shevu'ah (oath) : only do not bring back beni there.

GEN 24:9 ‏האָט דער קנעכט געטאָן זײַן האַנט אונטער דעם דיך פֿון זײַן האַר אבֿרהמען, און ער האָט אים געשװאָרן אױף דער דאָזיקער זאַך. edit

GEN 24:9 hot der knecht geton zain hant unter dem dich fun zain Har Avrahamen, un er hot im geshvoren oif der doziker zach.

GEN 24:9 And the eved put his yad under yerech Avraham adonav, and swore to him concerning this matter.

GEN 24:10 ‏און דער קנעכט האָט גענומען צען קעמלען פֿון די קעמלען פֿון זײַן האַר, און איז אַװעקגעגאַנגען מיט אַלעם בעסטן פֿון זײַן האַר אין זײַן האַנט; און ער איז אױפֿגעשטאַנען, און איז געגאַנגען קײן אַרַם-נַהרַיִם, צו דער שטאָט פֿון נָחוֹרן. edit

GEN 24:10 un der knecht hot genumen tsen kemlen fun di kemlen fun zain Har, un iz avekgegangen mit alem besten fun zain Har in zain hant; un er iz oifgeshtanen, un iz gegangen kein Aram-Naharayim, tsu der shtot fun Nachoren.

GEN 24:10 And the eved took asarah gemalim of the gemalei adonav, and departed; for all the goods of adonav were in his yad: and he arose, and went to Aram Naharayim (Mesopotamia) , unto the Ir Nachor.

GEN 24:11 ‏און ער האָט געמאַכט קניען די קעמלען אױסן שטאָט בײַם ברונעם װאַסער, אין אָװנט-צײַט, אין דער צײַט װאָס די שעפּערינס גײען אַרױס. edit

GEN 24:11 un er hot gemacht knien di kemlen oisen shtot baim brunem vaser, in ovent-tsait, in der tsait vos di sheperins geyen arois.

GEN 24:11 And he made his gemalim to kneel down outside the Ir near a be'er hamayim at the time of erev, at the time that women go out to draw mayim.

GEN 24:12 ‏און ער האָט געזאָגט: ה׳, אלֹקים פֿון מײַן האַר אבֿרהמען, ביטע לאָזן מיר מצליח זײַן הײַנט, איך בעט דיך, און טו חֶסֶד מיט מײַן האַר אבֿרהמען. edit

GEN 24:12 un er hot gezogt: Hashem, Elokim fun main Har Avrahamen, bite lozen mir matsliech zain haint, ich bet dich, un tu chesed mit main Har Avrahamen.

GEN 24:12 And he said Hashem Elohei adoni Avraham, now, send me success this yom, and show chesed unto adoni Avraham.

GEN 24:13 ‏אָט שטײ איך בײַם קװאַל װאַסער, און די טעכטער פֿון די שטאָטלײַט קומען אַרױס שעפּן װאַסער; edit

GEN 24:13 ot shtei ich baim kval vaser, un di techter fun di shtotlait kumen arois shepen vaser;

GEN 24:13 Hinei, I stand here by the ayin hamayim; and the banot anshei haIr come out to draw mayim;

GEN 24:14 ‏זאָל זײַן, אַז די מײדל װאָס איך װעל צו איר זאָגן: בײג אײַן, איך בעט דיך, דײַן קרוג, און לאָמיך טרינקען, און זי װעט זאָגן: טרינק, און אױך דײַנע קעמלען װעל איך אָנטרינקען, האָסטו זי באַשערט פֿאַר דײַן קנעכט יִצחָקן, און דערמיט װעל איך װיסן אַז דו האָסט געטאָן חֶסֶד מיט מײַן האַר. edit

GEN 24:14 zol zain, az di meidl vos ich vel tsu ir zogen: beig ain, ich bet dich, dain krug, un lomich trinken, un zi vet zogen: trink, un oich daine kemlen vel ich ontrinken, hostu zi bashert far dain knecht Yitschaken, un dermit vel ich visen az du host geton chesed mit main Har.

GEN 24:14 And let it come to pass, that the na'arah to whom I shall say, Let down thy jug, now, that I may drink; and she shall say, Drink, and I will give thy gemalim drink also; let the same be she that Thou hast appointed for Thy eved Yitzchak; and thereby shall I know that Thou hast showed chesed unto adoni.

GEN 24:15 ‏און עס איז געװען, אײדער נאָך ער האָט געענדיקט רעדן, ערשט רבקה קומט אַרױס – די װאָס איז געבאָרן געװאָרן בײַ בתואֵל דעם זון פֿון מִלכָּה, דער װײַב פֿון נָחוֹר, אבֿרהמס ברודער – מיט איר קרוג אױף איר אַקסל. edit

GEN 24:15 un es iz geven, eider noch er hot geendikt reden, ersht Rivkah kumt arois – di vos iz geboren gevoren bai Betuel dem zun fun Milcah, der vaib fun Nachor, Avrahams bruder – mit ir krug oif ir aksl.

GEN 24:15 And it came to pass, before he had done speaking, that, hinei, Rivkah came out, who was born to Betuel Ben Milcah, eshet Nachor, achi Avraham, with her jug upon her shoulder.

GEN 24:16 ‏און די מײדל איז געװען זײער שײן פֿון אױסזען, אַ יונגפֿרױ ‏ (בתוּלה) װאָס קײן מאַן האָט נאָך זי נישט געקענט; און זי האָט אַראָפּגענידערט צום קװאַל, און האָט אָנגעפֿילט איר קרוג, און איז אַרױפֿגעקומען. edit

GEN 24:16 un di meidl iz geven zeyer shein fun oiszen, a yungfroi (bsule) vos kein man hot noch zi nisht gekent; un zi hot aropgenidert tsum kval, un hot ongefilt ir krug, un iz aroifgekumen.

GEN 24:16 And the na'arah was tovat mareh me'od, a betulah, neither had any ish known her: and she went down to haayenah (the spring) , and filled her jug, and came up.

GEN 24:17 ‏איז דער קנעכט איר געלאָפֿן אַנטקעגן, און האָט געזאָגט: לאָז מיך אַ זופּ טאָן, איך בעט דיך, אַ ביסל װאַסער פֿון דײַן קרוג. edit

GEN 24:17 iz der knecht ir gelofen antkegen, un hot gezogt: loz mich a zup ton, ich bet dich, a bisel vaser fun dain krug.

GEN 24:17 And the eved hurried to meet her, and said, Let me, now, drink a little mayim of thy jug.

GEN 24:18 ‏האָט זי געזאָגט: טרינק מײַן האַר; און זי האָט אױף גיך אַראָפּגעלאָזט איר קרוג אױף איר האַנט, און האָט אים געגעבן טרינקען. edit

GEN 24:18 hot zi gezogt: trink main Har; un zi hot oif gich aropgelozt ir krug oif ir hant, un hot im gegeben trinken.

GEN 24:18 And she said, Drink, adoni: and she hasted, and let down her jug upon her yad, and gave him drink.

GEN 24:19 ‏און אַז זי האָט געענדיקט אים געבן טרינקען, האָט זי געזאָגט: אױך פֿאַר דײַנע קעמלען װעל איך אָנשעפּן, ביז זײ האָבן געענדיקט טרינקען. edit

GEN 24:19 un az zi hot geendikt im geben trinken, hot zi gezogt: oich far daine kemlen vel ich onshepen, biz zei hoben geendikt trinken.

GEN 24:19 And when she had done giving him drink, she said, I will draw for thy gemalim also, until they have done drinking.

GEN 24:20 ‏און זי האָט אױף גיך אױסגעלײדיקט איר קרוג אין דער קאָריטע, און איז װידער געלאָפֿן צום ברונעם אָנשעפּן, ביז זי האָט אָנגעשעפּט פֿאַר אַלע זײַנע קעמלען. edit

GEN 24:20 un zi hot oif gich oisgeleidikt ir krug in der korite, un iz vider gelofen tsum brunem onshepen, biz zi hot ongeshept far ale zaine kemlen.

GEN 24:20 And she hasted, and emptied her jug into the trough, and ran back unto the be'er to draw, and drew for all his gemalim.

GEN 24:21 ‏און דער מאַן קוקט זי אָן שװײַגעדיק, צו װיסן אױב ה׳ האָט באַגליקט זײַן װעג אָדער נישט. edit

GEN 24:21 un der man kukt zi on shvaigedik, tsu visen oib Hashem hot baglikt zain veg oder nisht.

GEN 24:21 And the ish gazed at her and held his peace, so as to have da'as whether Hashem had made his derech prosperous or not.

GEN 24:22 ‏און עס איז געװען, װי די קעמלען האָבן געענדיקט טרינקען, אַזױ האָט דער מאַן גענומען אַ גילדערנעם נאָזרינג װאָס זײַן װאָג איז געװען אַ בקַע, און צװײ אָרעמבענדער פֿאַר אירע הענט, װאָס זײער װאָג איז געװען צען גאָלדשטיק. edit

GEN 24:22 un es iz geven, vi di kemlen hoben geendikt trinken, azoi hot der man genumen a gildernem nozring vos zain vog iz geven a beka, un tsvei orembender far ire hent, vos zeyer vog iz geven tsen goldshtik.

GEN 24:22 And it came to pass, just as the gemalim had done drinking, that the ish took a nezem zahav (gold ring) by weight a beka, and two tzemidim (bracelets) by weight ten [shekels of] gold for her wrists;

GEN 24:23 ‏און ער האָט געזאָגט: װעמעס טאָכטער ביסטו? זאָג מיר, איך בעט דיך, איז דאָ אין דײַן פֿאָטערס הױז אַן אָרט פֿאַר אונדז צום נעכטיקן? edit

GEN 24:23 un er hot gezogt: vemes tochter bistu? zog mir, ich bet dich, iz do in dain foters hoiz an ort far undz tsum nechtiken?

GEN 24:23 And said, Whose bat art thou? Tell me, now: is there makom in the bais of thy av for us to spend the night?

GEN 24:24 ‏האָט זי צו אים געזאָגט: איך בין די טאָכטער פֿון בתואֵל דעם זון פֿון מִלכָּהן, װאָס זי האָט געבאָרן נָחוֹרן. edit

GEN 24:24 hot zi tsu im gezogt: ich bin di tochter fun Betuel dem zun fun Milcahen, vos zi hot geboren Nachoren.

GEN 24:24 And she said unto him, I am Bat Betuel Ben Milcah, the ben which she bore unto Nachor.

GEN 24:25 ‏און זי האָט צו אים געזאָגט: אי שטרױ אי פֿוטער אַ סך איז דאָ בײַ אונדז, אי אַן אָרט צום נעכטיקן. edit

GEN 24:25 un zi hot tsu im gezogt: i shtroi i futer a sach iz do bai undz, i an ort tsum nechtiken.

GEN 24:25 She said moreover unto him, We have both teven (straw) and mispo (fodder) enough, and makom (room) to spend the night.

GEN 24:26 ‏האָט דער מאַן זיך גענײַגט און זיך געבוקט ‏ צו ה׳. edit

GEN 24:26 hot der man zich geneigt un zich gebukt tsu Hashem.

GEN 24:26 And the ish bowed his head, worshiped Hashem .

GEN 24:27 ‏און ער האָט געזאָגט: ברוך ה׳ דער ג-ט פֿון מײַן האַר אבֿרהמען, װאָס האָט נישט פֿאַרלאָזן זײַן חֶסֶד און זײַן טרײַשאַפֿט צו מײַן האַר; מיך האָט ה׳ געפֿירט אױף דעם װעג צו דעם הױז פֿון מײַן האַרס ברידער. edit

GEN 24:27 un er hot gezogt: Baruch Hashem der g-t fun main Har Avrahamen, vos hot nisht farlozen zain chesed un zain traishaft tsu main Har; mich hot Hashem gefirt oif dem veg tsu dem hoiz fun main Hars brider.

GEN 24:27 And he said, Baruch Hashem Elohei adoni Avraham, who hath not left destitute of His chesed and His emes; I being on the derech, Hashem led me to the bais achei adoni.

GEN 24:28 ‏און די מײדל איז געלאָפֿן, און האָט דערצײלט אין איר מוטערס הױז די דאָזיקע זאַכן. edit

GEN 24:28 un di meidl iz gelofen, un hot dertseilt in ir muters hoiz di dozike zachen.

GEN 24:28 And the na'arah ran, and told them of her bais em these things.

GEN 24:29 ‏און רבקה האָט געהאַט אַ ברודער װאָס זײַן נאָמען איז געװען לָבָֿן; איז לָבָֿן אַרױסגעלאָפֿן צו דעם מאַן דרױסן צום קװאַל. edit

GEN 24:29 un Rivkah hot gehat a bruder vos zain nomen iz geven Lavan; iz Lavan aroisgelofen tsu dem man droisen tsum kval.

GEN 24:29 And Rivkah had an ach, shmo Lavan; Lavan ran out unto the ish, unto the ayin.

GEN 24:30 ‏און עס איז געװען, װי ער האָט דערזען דעם נאָזרינג, און די אָרעמבענדער אױף די הענט פֿון זײַן שװעסטער, און װי ער האָט געהערט די װערטער פֿון זײַן שװעסטער רבקהן, אַזױ צו זאָגן: אַזױ און אַזױ האָט דער מאַן צו מיר גערעדט – איז ער געקומען צו דעם מאַן װי ער שטײט בײַ די קעמלען לעבן קװאַל, edit

GEN 24:30 un es iz geven, vi er hot derzen dem nozring, un di orembender oif di hent fun zain shvester, un vi er hot gehert di verter fun zain shvester Rivkahen, azoi tsu zogen: azoi un azoi hot der man tsu mir geredt – iz er gekumen tsu dem man vi er shteit bai di kemlen leben kval,

GEN 24:30 And it came to pass, when he saw the nezem and tzemidim upon the wrists of his achot, and when he heard the words of Rivkah his achot, saying, Thus spoke the ish unto me; that he came unto the ish; and, hinei, he stood by the gemalim at the ayin.

GEN 24:31 ‏און ער האָט געזאָגט: קום, געבענטשטער פֿון ה׳, פֿאַר װאָס שטײסטו דרױסן? איך האָב דאָך אױפֿגעראַמט דאָס הױז, און אַן אָרט פֿאַר די קעמלען. edit

GEN 24:31 un er hot gezogt: kum, gebentshter fun Hashem, far vos shteistu droisen? ich hob doch oifgeramt dos hoiz, un an ort far di kemlen.

GEN 24:31 And he said, Come in, Gebentshter fun Hashem ; why standest thou outside? for I have prepared the bais, and makom for the gemalim.

GEN 24:32 ‏איז דער מאַן אַרײַנגעגאַנגען אין הױז; און ער האָט אָפּגעבונדן די קעמלען, און האָט דערלאַנגט שטרױ און פֿוטער פֿאַר די קעמלען, און װאַסער צו װאַשן זײַנע פֿיס, און די פֿיס פֿון די מענטשן װאָס מיט אים. edit

GEN 24:32 iz der man araingegangen in hoiz; un er hot opgebunden di kemlen, un hot derlangt shtroi un futer far di kemlen, un vaser tsu vashen zaine fis, un di fis fun di mentshen vos mit im.

GEN 24:32 And the ish came into the bais; and he unloaded his gemalim, and gave teven (straw) and mispo (fodder) for the camels, and mayim to wash his raglayim, and the raglei haanashim that were with him.

GEN 24:33 ‏און עס איז געשטעלט געװאָרן פֿאַר אים צום עסן, אָבער ער האָט געזאָגט: איך װעל נישט עסן, ביז איך האָב גערעדט מײַנע רײד. האָט ער געזאָגט: רעד. edit

GEN 24:33 un es iz geshtelt gevoren far im tsum esen, ober er hot gezogt: ich vel nisht esen, biz ich hob geredt maine reid. hot er gezogt: red.

GEN 24:33 And there was set ochel before him to eat; but he said, I will not eat, until I have stated my business. And he said, Speak on.

GEN 24:34 ‏האָט ער געזאָגט: דער קנעכט פֿון אבֿרהמען בין איך. edit

GEN 24:34 hot er gezogt: der knecht fun Avrahamen bin ich.

GEN 24:34 And he said, I am eved Avraham.

GEN 24:35 ‏און ה׳ האָט זײער געבענטשט מײַן האַר, און ער איז געװאָרן רײַך; און ער האָט אים געגעבן שאָף און רינדער, און זילבער און גאָלד, און קנעכט און דינסטן, און קעמלען און אײזלען. edit

GEN 24:35 un Hashem hot zeyer gebentsht main Har, un er iz gevoren raich; un er hot im gegeben shof un rinder, un zilber un gold, un knecht un dinsten, un kemlen un eizlen.

GEN 24:35 And Hashem hath blessed adoni me'od; and he is become prospered: and He hath given him tzon, and bakar, and kesef, and zahav, and avadim, and shefachot, and gemalim, and chamorim.

GEN 24:36 ‏און שׂרה, מײַן האַרס װײַב, האָט געבאָרן אַ זון צו מײַן האַר אױף איר עלטער; און ער האָט אים אַװעקגעגעבן אַלץ װאָס ער האָט געהאַט. edit

GEN 24:36 un Sarah, main Hars vaib, hot geboren a zun tsu main Har oif ir elter; un er hot im avekgegeben alts vos er hot gehat.

GEN 24:36 And Sarah eshet adoni bore ben to adoni when she was old: and unto him hath he given all that he hath.

GEN 24:37 ‏און מײַן האַר האָט מיך באַשװאָרן, אַזױ צו זאָגן: זאָלסט נישט נעמען אַ װײַב פֿאַר מײַן זון פֿון די טעכטער פֿון דעם כּנַעֲני װאָס איך זיץ אין זײַן לאַנד. edit

GEN 24:37 un main Har hot mich bashvoren, azoi tsu zogen: zolst nisht nemen a vaib far main zun fun di techter fun dem Kenaani vos ich zits in zain land.

GEN 24:37 And adoni made me swear, saying, Thou shalt not take an isha for beni of the Banot HaKena'ani, in whose land I dwell;

GEN 24:38 ‏נישט אַנדערש נאָר צו מײַן פֿאָטערס הױז זאָלסטו גײן, און צו מײַן משפּחה, און נעמען אַ װײַב פֿאַר מײַן זון. edit

GEN 24:38 nisht andersh nor tsu main foters hoiz zolstu gein, un tsu main mishpoche, un nemen a vaib far main zun.

GEN 24:38 But thou shalt go unto bais avi, to my mishpokhot, and take an isha unto beni.

GEN 24:39 ‏האָב איך געזאָגט צו מײַן האַר: טאָמער װעט די פֿרױ נישט װעלן גײן מיט מיר? edit

GEN 24:39 hob ich gezogt tsu main Har: tomer vet di froi nisht velen gein mit mir?

GEN 24:39 And I said unto adoni, What if the isha will not follow me.

GEN 24:40 ‏האָט ער צו מיר געזאָגט: ה׳ װאָס איך בין געגאַנגען פֿאַר אים, װעט שיקן זײַן מלאך מיט דיר, און װעט באַגליקן דײַן װעג, און װעסט קריגן אַ װײַב פֿאַר מײַן זון, פֿון מײַן משפּחה און פֿון מײַן פֿאָטערס הױז. edit

GEN 24:40 hot er tsu mir gezogt: Hashem vos ich bin gegangen far im, vet shiken zain malach mit dir, un vet bagliken dain veg, un vest krigen a vaib far main zun, fun main mishpoche un fun main foters hoiz.

GEN 24:40 And he said unto me, Hashem , before Whom I walk, will send His Malach with thee, and prosper thy derech; and thou shalt take an isha for beni of my mishpokhot, and of my bais avi;

GEN 24:41 ‏דענצמאָל װעסטו פֿרײַ זײַן פֿון מײַן שבֿועה, אַז דו װעסט קומען צו מײַן משפּחה; און אױב זײ װעלן דיר נישט געבן, װעסטו אױך פֿרײַ זײַן פֿון מײַן שבֿועה. edit

GEN 24:41 dentsmol vestu frai zain fun main shvue, az du vest kumen tsu main mishpoche; un oib zei velen dir nisht geben, vestu oich frai zain fun main shvue.

GEN 24:41 Then shalt thou be released from this my oath, when thou comest to my mishpokhot; and if they give not thee one, thou shalt be released from my oath.

GEN 24:42 ‏בין איך געקומען הײַנט צום קװאַל, און האָב געזאָגט: ה׳, ג-ט פֿון מײַן האַר אבֿרהמען, אױב דו װילסט, איך בעט דיך, באַגליקן מײַן װעג װאָס איך גײ אױף אים: edit

GEN 24:42 bin ich gekumen haint tsum kval, un hob gezogt: Hashem, g-t fun main Har Avrahamen, oib du vilst, ich bet dich, bagliken main veg vos ich gei oif im:

GEN 24:42 And I came this day unto the ayin, and said, Hashem Elohei adoni Avraham, if now Thou do prosper my derech which I go;

GEN 24:43 ‏אָט שטײ איך בײַם קװאַל װאַסער; און עס זאָל זײַן, אַז די יונגפֿרױ {הָעַלְמָה} ‏ װאָס קומט אַרױס שעפּן, און איך װעל זאָגן צו איר: גיב מיר טרינקען, איך בעט דיך, אַ ביסל װאַסער פֿון דײַן קרוג, edit

GEN 24:43 ot shtei ich baim kval vaser; un es zol zain, az di yungfroi vos kumt arois shepen, un ich vel zogen tsu ir: gib mir trinken, ich bet dich, a bisel vaser fun dain krug,

GEN 24:43 Hinei, I stand by the ayin hamayim; and it shall come to pass, that when haAlmah cometh forth to draw mayim, and I say to her, Give me, now, a little mayim of thy jar to drink;

GEN 24:44 ‏און זי װעט זאָגן צו מיר: אי דו טרינק, אי פֿאַר דײַנע קעמלען װעל איך אָנשעפּן, זאָל זי זײַן די װײַב, װאָס ה׳ האָט באַשערט פֿאַר מײַן האַרס זון. edit

GEN 24:44 un zi vet zogen tsu mir: i du trink, i far daine kemlen vel ich onshepen, zol zi zain di vaib, vos Hashem hot bashert far main Hars zun.

GEN 24:44 And she say to me, Both drink thou, and I will also draw for thy gemalim; let the same be the isha whom Hashem hath appointed for ben adoni.

GEN 24:45 ‏נאָך אײדער איך ענדיק רעדן צו מײַן האַרצן, ערשט רבקה קומט אַרױס מיט איר קרוג אױף איר אַקסל; און זי האָט אַראָפּגענידערט צום קװאַל און האָט אָנגעשעפּט. האָב איך צו איר געזאָגט: גיב מיר טרינקען, איך בעט דיך. edit

GEN 24:45 noch eider ich endik reden tsu main hartsen, ersht Rivkah kumt arois mit ir krug oif ir aksl; un zi hot aropgenidert tsum kval un hot ongeshept. hob ich tsu ir gezogt: gib mir trinken, ich bet dich.

GEN 24:45 And before I had done davening in mine lev, hinei, Rivkah came forth with her jar on her shoulder; and she went down unto ha'ayenah, and drew: and I said unto her, Let me drink, now.

GEN 24:46 ‏האָט זי אױף גיך אַראָפּגעלאָזט איר קרוג פֿון זיך, און האָט געזאָגט: טרינק, און אױך דײַנע קעמלען װעל איך אָנטרינקען. האָב איך געטרונקען, און אױך די קעמלען האָט זי אָנגעטרונקען. edit

GEN 24:46 hot zi oif gich aropgelozt ir krug fun zich, un hot gezogt: trink, un oich daine kemlen vel ich ontrinken. hob ich getrunken, un oich di kemlen hot zi ongetrunken.

GEN 24:46 And she made haste, and let down her jar from her shoulder, and said, Drink, and I will give thy gemalim drink also: so I drank, and she made the gemalim drink also.

GEN 24:47 ‏האָב איך זי געפֿרעגט און האָב געזאָגט: װעמעס טאָכטער ביסטו? האָט זי געזאָגט: די טאָכטער פֿון בתואֵל דעם זון פֿון נָחוֹרן, װאָס מִלכָּה האָט געבאָרן צו אים. און איך האָב אָנגעטאָן דעם נאָזרינג אױף איר נאָז, און די אָרעמבענדער אױף אירע הענט. edit

GEN 24:47 hob ich zi gefregt un hob gezogt: vemes tochter bistu? hot zi gezogt: di tochter fun Betuel dem zun fun Nachoren, vos Milcah hot geboren tsu im. un ich hob ongeton dem nozring oif ir noz, un di orembender oif ire hent.

GEN 24:47 And I asked her, and said, Whose bat art thou? And she said, Bat Betuel Ben Nachor, the ben whom Milcah bore unto him: and I put the nezem upon her face, and the tzemidim upon her wrists.

GEN 24:48 ‏און איך האָב מיך גענײַגט און מיך געבוקט צו ה׳, און איך האָב געלױבט ה׳ דעם ג-ט פֿון מײַן האַר אבֿרהמען, װאָס האָט מיך געפֿירט אױפֿן ריכטיקן װעג צו קריגן די טאָכטער פֿון מײַן האַרס אַן אײגענעם פֿאַר זײַן זון. edit

GEN 24:48 un ich hob mich geneigt un mich gebukt tsu Hashem, un ich hob geloibt Hashem dem g-t fun main Har Avrahamen, vos hot mich gefirt oifen richtiken veg tsu krigen di tochter fun main Hars an eigenem far zain zun.

GEN 24:48 And I bowed down my head, and worshiped Hashem , and I said a brocha to Hashem Elohei adoni Avraham, which had led me on the derech emes to take bat achi adoni for bno.

GEN 24:49 ‏און אַצונד, אױב איר װילט טאָן אַ חֶסֶד און אַ טרײַשאַפֿט מיט מײַן האַר, זאָגט מיר; און אױב נישט, זאָגט מיר; און איך װעל מיך קערן אױף רעכטס אָדער אױף לינקס. edit

GEN 24:49 un atsund, oib ir vilt ton a chesed un a traishaft mit main Har, zogt mir; un oib nisht, zogt mir; un ich vel mich keren oif rechts oder oif links.

GEN 24:49 And now if ye will do chesed and emes to adoni, tell me; and if not, tell me; that I may turn to yamin, or to smol.

GEN 24:50 ‏האָט געענטפֿערט לָבָֿן און בתואֵל, און זײ האָבן געזאָגט: די זאַך איז אַרױס פֿון ה׳; מיר קענען נישט רעדן צו דיר שלעכטס אָדער גוטס. edit

GEN 24:50 hot geentfert Lavan un Betuel, un zei hoben gezogt: di zach iz arois fun Hashem; mir kenen nisht reden tsu dir shlechts oder guts.

GEN 24:50 Then Lavan and Betuel answered and said, The thing proceedeth from Hashem ; we cannot speak unto thee rah or tov.

GEN 24:51 ‏אָט איז רבקה פֿאַר דיר, נעם און גײ, און זאָל זי זײַן אַ װײַב צו דעם זון פֿון דײַן האַר, אַזױ װי ה׳ האָט גערעדט. edit

GEN 24:51 ot iz Rivkah far dir, nem un gei, un zol zi zain a vaib tsu dem zun fun dain Har, azoi vi Hashem hot geredt.

GEN 24:51 Hinei, Rivkah is before thee, take her, and go, and let her be isha for ben adoneicha, just as Hashem hath spoken.

GEN 24:52 ‏און עס איז געװען, װי דער קנעכט פֿון אבֿרהמען האָט געהערט זײערע װערטער, אַזױ האָט ער זיך געבוקט צו דער ערד פֿאַר ה׳. edit

GEN 24:52 un es iz geven, vi der knecht fun Avrahamen hot gehert zeyere verter, azoi hot er zich gebukt tsu der erd far Hashem.

GEN 24:52 And it came to pass, that, when eved Avraham heard their words, he worshiped Hashem , bowing himself to the ground.

GEN 24:53 ‏און דער קנעכט האָט אַרױסגענומען זילבערנע זאַכן, און גילדערנע זאַכן, און קלײדער, און געגעבן רבקהן; אױך איר ברודער און איר מוטער האָט ער געגעבן טײַערע מתָּנות. edit

GEN 24:53 un der knecht hot aroisgenumen zilberne zachen, un gilderne zachen, un kleider, un gegeben Rivkahen; oich ir bruder un ir muter hot er gegeben teyere matonus.

GEN 24:53 And the eved brought forth kelei kesef, and kelei zahav, and begadim, and gave them to Rivkah; he gave also to her ach and to her em migdanot (costly gifts) .

GEN 24:54 ‏און זײ האָבן געגעסן און געטרונקען, ער און די מענטשן װאָס מיט אים; און זײ האָבן איבערגענעכטיקט; און זײ זײַנען אױפֿגעשטאַנען אין דער פֿרי, און ער האָט געזאָגט: שיקט מיך אַװעק צו מײַן האַר. edit

GEN 24:54 un zei hoben gegesen un getrunken, er un di mentshen vos mit im; un zei hoben ibergenechtikt; un zei zainen oifgeshtanen in der peire, un er hot gezogt: shikt mich avek tsu main Har.

GEN 24:54 And they did eat and drink, he and the anashim that were with him, and tarried all night; and they rose up in the boker, and he said, Send me away unto adoni.

GEN 24:55 ‏האָט געזאָגט איר ברודער און איר מוטער: זאָל די מײדל בלײַבן בײַ אונדז אַ (אײניקע) טעג אָדער צען, דערנאָך װעט זי גײן. edit

GEN 24:55 hot gezogt ir bruder un ir muter: zol di meidl blaiben bai undz a (einike) teg oder tsen, dernoch vet zi gein.

GEN 24:55 And her ach and her em said, Let the na'arah abide with us ten days or so; after that she shall go.

GEN 24:56 ‏האָט ער צו זײ געזאָגט: האַלט מיך נישט אױף, אַז ה׳ האָט באַגליקט מײַן װעג. שיקט מיך אַװעק, און לאָמיך גײן צו מײַן האַר. edit

GEN 24:56 hot er tsu zei gezogt: halt mich nisht oif, az Hashem hot baglikt main veg. shikt mich avek, un lomich gein tsu main Har.

GEN 24:56 And he said unto them, Hinder me not, seeing Hashem hath prospered my derech; send me away that I may go to adoni.

GEN 24:57 ‏האָבן זײ געזאָגט: מיר װעלן רופֿן די מײדל, און מיר װעלן פֿרעגן איר מױל. edit

GEN 24:57 hoben zei gezogt: mir velen rufen di meidl, un mir velen fregen ir moil.

GEN 24:57 And they said, We will call the na'arah, and inquire at her mouth.

GEN 24:58 ‏האָבן זײ גערופֿן רבקהן, און האָבן צו איר געזאָגט: װילסטו גײן מיט דעם דאָזיקן מאַן? האָט זי געזאָגט: איך װיל גײן. edit

GEN 24:58 hoben zei gerufen Rivkahen, un hoben tsu ir gezogt: vilstu gein mit dem doziken man? hot zi gezogt: ich vil gein.

GEN 24:58 And they called Rivkah, and said unto her, Wilt thou go with this ish? And she said, I will go.

GEN 24:59 ‏האָבן זײ אַרױסבאַלײט זײער שװעסטער רבקהן, און איר נאַם, און אבֿרהמס קנעכט, און זײַנע מענטשן. edit

GEN 24:59 hoben zei aroisbaleit zeyer shvester Rivkahen, un ir nam, un Avrahams knecht, un zaine mentshen.

GEN 24:59 And they sent away Rivkah their achot, and her nurse, and eved Avraham, and his anashim.

GEN 24:60 ‏און זײ האָבן געבענטשט רבקהן, און האָבן צו איר געזאָגט: אונדזער שװעסטער, דו זאָלסט װערן צו טױזנטער מאָל צען טױזנט, און דײַן זאָמען זאָל אַרבן דעם טױער פֿון זײַנע פֿײַנט. edit

GEN 24:60 un zei hoben gebentsht Rivkahen, un hoben tsu ir gezogt: undzer shvester, du zolst veren tsu toiznter mol tsen toiznt, un dain zomen zol arben dem toier fun zaine faint.

GEN 24:60 And they said a brocha over Rivkah, and said unto her, Thou art achoteinu, may thou be increased to thousands upon thousands and may thy zera possess the sha'ar of those which hate them.

GEN 24:61 ‏און רבקה איז אױפֿגעשטאַנען מיט אירע מײדלעך, און זײ האָבן זיך אַרױפֿגעזעצט אױף די קעמלען, און זײַנען געגאַנגען נאָך דעם מאַן. און דער קנעכט האָט גענומען רבקהן, און איז אַװעקגעגאַנגען. edit

GEN 24:61 un Rivkah iz oifgeshtanen mit ire meidlech, un zei hoben zich aroifgezetst oif di kemlen, un zainen gegangen noch dem man. un der knecht hot genumen Rivkahen, un iz avekgegangen.

GEN 24:61 And Rivkah arose, and her na'arot, and they rode upon the gemalim, and followed the ish: and the eved took Rivkah, and went his way.

GEN 24:62 ‏און יִצחָק איז אָנגעקומען פֿון װוּ מע גײט קײן באֵר-לַחַי-רוֹאי, װאָרום ער איז געזעסן אין לאַנד פֿון דָרום – edit

GEN 24:62 un Yitschak iz ongekumen fun vu me geit kein Beer-lachai-roi, vorem er iz gezesen in land fun dorem –

GEN 24:62 And Yitzchak had come from Be'er Lachai Roi; for he dwelt in the eretz hanegev.

GEN 24:63 ‏און יִצחָק איז אַרױסגעגאַנגען זיך דורכצוגײן אין פֿעלד אַקעגן אָװנט – האָט ער אױפֿגעהױבן זײַנע אױגן און האָט אַ קוק געטאָן, ערשט קעמלען קומען אָן. edit

GEN 24:63 un Yitschak iz aroisgegangen zich durchtsugein in feld akegen ovent – hot er oifgehoiben zaine oigen un hot a kuk geton, ersht kemlen kumen on.

GEN 24:63 And Yitzchak went out to meditate in the sadeh at erev: and he lifted up his eyes, and saw, and, hinei, the gemalim (camels) were coming.

GEN 24:64 ‏און רבקה האָט אױפֿגעהױבן אירע אױגן, און האָט דערזען יִצחָקן, און זי האָט זיך אַראָפּגעלאָזט פֿון קעמל. edit

GEN 24:64 un Rivkah hot oifgehoiben ire oigen, un hot derzen Yitschaken, un zi hot zich aropgelozt fun kemel.

GEN 24:64 And Rivkah lifted up her eyes, and when she saw Yitzchak, she got down from the gamal.

GEN 24:65 ‏און זי האָט געזאָגט צו דעם קנעכט: װער איז יענער מאַן װאָס גײט אין פֿעלד אונדז אַנטקעגן? האָט דער קנעכט געזאָגט: דאָס איז מײַן האַר. האָט זי גענומען דעם שלײער, און האָט זיך פֿאַרדעקט. edit

GEN 24:65 un zi hot gezogt tsu dem knecht: ver iz yener man vos geit in feld undz antkegen? hot der knecht gezogt: dos iz main Har. hot zi genumen dem shleyer, un hot zich fardekt.

GEN 24:65 For she had said unto the eved, Who is that ish that walketh in the sadeh to meet us? And the eved had said, He is adoni: therefore she took a veil, and covered herself.

GEN 24:66 ‏און דער קנעכט האָט דערצײלט יִצחָקן אַלע זאַכן װאָס ער האָט געטאָן. edit

GEN 24:66 un der knecht hot dertseilt Yitschaken ale zachen vos er hot geton.

GEN 24:66 And the eved told Yitzchak all things that he had done.

GEN 24:67 ‏און יִצחָק האָט זי אַרײַנגעבראַכט אין דעם געצעלט פֿון זײַן מוטער שׂרהן. און ער האָט גענומען רבקהן, און זי איז אים געװאָרן פֿאַר אַ װײַב; און ער האָט זי ליב געהאַט. און יִצחָק האָט זיך געטרײסט נאָך זײַן מוטער. edit

GEN 24:67 un Yitschak hot zi araingebracht in dem getselt fun zain muter Sarahen. un er hot genumen Rivkahen, un zi iz im gevoren far a vaib; un er hot zi lib gehat. un Yitschak hot zich getreist noch zain muter.

GEN 24:67 And Yitzchak brought her into the ohel of Sarah immo, and took Rivkah, and she became his isha; and he loved her: and Yitzchak was comforted after the [mot] immo.

GEN 25:1 ‏און אבֿרהם האָט װידער גענומען אַ װײַב, און איר נאָמען איז געװען קטורָה. edit

GEN 25:1 un Avraham hot vider genumen a vaib, un ir nomen iz geven Keturah.

GEN 25:1 Then again Avraham took an isha, and her shem was Keturah.

GEN 25:2 ‏און זי האָט אים געבאָרן זִמרָנען, און יָקשָנען, און מדָנען, און מִדיָנען, און יִשבקן, און שוחַן. edit

GEN 25:2 un zi hot im geboren Zimranen, un Yokshanen, un Medanen, un Midyanem, un Yishbaken, un Shuachen.

GEN 25:2 And she bore him Zimran, and Yokshan, and Medan, and Midyan, and Yishbak, and Shuach.

GEN 25:3 ‏און יָקשָן האָט געבאָרן שבֿאָן, און דדָנען. און די קינדער פֿון דדָנען זײַנען געװען אַשורים, און לטושים, און לְאומים. edit

GEN 25:3 un Yokshan hot geboren Shevaen, un Dedanen. un di kinder fun Dedanen zainen geven Ashurim, un letushim, un laumim.

GEN 25:3 And Yokshan fathered Sheva, and Dedan. And the bnei Dedan were Ashurim, and Letushim, and Leummim.

GEN 25:4 ‏און די זין פֿון מִדיָנען זײַנען געװען: עֵיפֿה, און עֵפֿר, און חַנוֹך, און אַבֿידָע, און אֶלדָעָה, די אַלע זײַנען געװען די קינדער פֿון קטורָהן. edit

GEN 25:4 un di zin fun Midyanem zainen geven: Eiphah, un Epher, un Chanoch, un Avida, un Eldaah, di ale zainen geven di kinder fun Keturahen.

GEN 25:4 And the bnei Midyan; Ephah, and Epher, and Chanokh, and Avida, and Eldaah. All these were the bnei Keturah.

GEN 25:5 ‏און אבֿרהם האָט אַװעקגעגעבן אַלץ װאָס ער האָט געהאַט צו יִצחָקן. edit

GEN 25:5 un Avraham hot avekgegeben alts vos er hot gehat tsu Yitschaken.

GEN 25:5 And Avraham gave all that he had unto Yitzchak.

GEN 25:6 ‏און צו די זין פֿון די קעפּסװײַבער װאָס אבֿרהם האָט געהאַט, האָט אבֿרהם געגעבן מתָּנות, און האָט זײ אַװעקגעשיקט פֿון זײַן זון יִצחָקן, װען ער האָט נאָך געלעבט, קײן מזרח אין מזרח-לאַנד. edit

GEN 25:6 un tsu di zin fun di kepsvaiber vos Avraham hot gehat, hot Avraham gegeben matonus, un hot zei avekgeshikt fun zain zun Yitschaken, ven er hot noch gelebt, kein mizrech in mizrech-land.

GEN 25:6 But unto the bnei hapilageshim (sons of the concubines) , which Avraham had, Avraham gave mattanot, and sent them away from Yitzchak bno, while he yet lived, eastward, unto eretz kedem.

GEN 25:7 ‏און דאָס זײַנען די טעג פֿון די יאָרן פֿון אבֿרהמס לעבן װאָס ער האָט געלעבט: הונדערט יאָר און פֿינף יאָר און זיבעציק יאָר. edit

GEN 25:7 un dos zainen di teg fun di yoren fun Avrahams leben vos er hot gelebt: hundert yor un finf yor un zibetsik yor.

GEN 25:7 And these are the days of the years of Avrahamʼs life which he lived, a hundred threescore and fifteen shanim.

GEN 25:8 ‏און אבֿרהם איז פֿאַרגאַנגען און איז געשטאָרבן אין אַ גוטער עלטער, אַלט און זאַט מיט יאָרן; און ער איז אײַנגעזאַמלט געװאָרן צו זײַן פֿאָלק. edit

GEN 25:8 un Avraham iz fargangen un iz geshtorben in a guter elter, alt un zat mit yoren; un er iz aingezamlt gevoren tsu zain folk.

GEN 25:8 Then Avraham breathed his last, and died in a good old age, a zaken, full of years; and was gathered to his people.

GEN 25:9 ‏און יִצחָק און יִשמָעֵאל, זײַנע זין, האָבן אים באַגראָבן אין דער הײל פֿון מַכפֵּלָה, אין דעם פֿעלד פֿון עֶפֿרוֹן דעם זון פֿון צוֹחַר דעם חִתּי, װאָס פֿאַר מַמרֵא; edit

GEN 25:9 un Yitschak un Yishmael, zaine zin, hoben im bagroben in der heil fun Machpelah, in dem feld fun Ephron dem zun fun Yetsochar dem Chitti, vos far Mamre;

GEN 25:9 And his banim Yitzchak and Yishmael buried him in the cave of Machpelah, in the sadeh of Ephron ben Tzochar the Chitti, which is near Mamre;

GEN 25:10 ‏דאָס פֿעלד װאָס אבֿרהם האָט אָפּגעקױפֿט פֿון די קינדער פֿון חֵת, דאָרטן איז באַגראָבן געװאָרן אבֿרהם, און זײַן װײַב שׂרה. edit

GEN 25:10 dos feld vos Avraham hot opgekoift fun di kinder fun Chet, dorten iz bagroben gevoren Avraham, un zain vaib Sarah.

GEN 25:10 The sadeh which Avraham purchased of the bnei Chet, there was Avraham buried, and Sarah his wife.

GEN 25:11 ‏און עס איז געװען נאָך דעם טױט פֿון אבֿרהמען, האָט אלֹקים געבענטשט זײַן זון יִצחָקן. און יִצחָק איז געזעסן בײַ באֵר-לַחַי-רוֹאי. edit

GEN 25:11 un es iz geven noch dem toit fun Avrahamen, hot Elokim gebentsht zain zun Yitschaken. un Yitschak iz gezesen bai Beer-lachai-roi.

GEN 25:11 And it came to pass after the mot Avraham, that Elohim blessed Yitzchak bno; and Yitzchak dwelt near Be'er Lachai Roi.

GEN 25:12 ‏און דאָס זײַנען די געבורטן פֿון יִשמָעֵאל, אבֿרהמס זון, װאָס הָגָר די מִצרית, די דינסט פֿון שׂרהן, האָט געבאָרן אבֿרהמען. edit

GEN 25:12 un dos zainen di geburten fun Yishmael, Avrahams zun, vos Hagar di mitsrit, di dinst fun Sarahen, hot geboren Avrahamen.

GEN 25:12 Now these are the toldot Yishmael ben Avraham, whom Hagar the Egyptian, shifchat Sarah, bore unto Avraham:

GEN 25:13 ‏און דאָס זײַנען די נעמען פֿון יִשמָעֵאלס זין, נאָך זײערע נעמען, לױט זײערע געבורטן: דער בכוֹר פֿון יִשמָעֵאלן, נבָֿיוֹת, און קֵדָר, און אַדבאֵל, און מִבֿשָׂם; edit

GEN 25:13 un dos zainen di nemen fun Yishmaels zin, noch zeyere nemen, loit zeyere geburten: der bocher fun Yishmaelen, Nevayot, un Kedar, un Adbeel, un Mivsam;

GEN 25:13 And these are the shemot bnei Yishmael, by their shemot, according to their toldot: the bechor of Yishmael, Nevayot; and Kedar, and Adbe'el, and Mivsam,

GEN 25:14 ‏און מִשמָע, און דומָה, און מַשׂאָ; edit

GEN 25:14 un Mishma, un Dumah, un Massa;

GEN 25:14 And Mishma, and Dumah, and Massa,

GEN 25:15 ‏חַדַד, און תֵּימאָ, איטור, נָפֿיש און קֵדמָה. edit

GEN 25:15 chadad, un Tema, itur, Naphish un Kedmah.

GEN 25:15 Chadad, and Tema, Yetur, Naphish, and Kedmah:

GEN 25:16 ‏דאָס זײַנען די זין פֿון יִשמָעֵאלן, און דאָס זײַנען זײערע נעמען אין זײערע דערפֿער, און אין זײערע לאַגערן; צװעלף פֿירשטן לױט זײערע פֿעלקער. – edit

GEN 25:16 dos zainen di zin fun Yishmaelen, un dos zainen zeyere nemen in zeyere derfer, un in zeyere lageren; tsvelf firshten loit zeyere felker. –

GEN 25:16 These are the bnei Yishmael, and these are their shemot, by their settlement, and by their camps; twelve nasiim (princes, rulers) according to their tribes.

GEN 25:17 ‏און דאָס זײַנען די יאָרן פֿון יִשמָעֵאלס לעבן: הונדערט יאָר און זיבן יאָר און דרײַסיק יאָר. און ער איז פֿאַרגאַנגען און איז געשטאָרבן; און ער איז אײַנגעזאַמלט געװאָרן צו זײַן פֿאָלק. – edit

GEN 25:17 un dos zainen di yoren fun Yishmaels leben: hundert yor un ziben yor un draisik yor. un er iz fargangen un iz geshtorben; un er iz aingezamlt gevoren tsu zain folk. –

GEN 25:17 And these are the years of the life of Yishmael, an hundred and thirty and seven shanah; and he breathed his last and died; and was gathered unto his people.

GEN 25:18 ‏און זײ האָבן געװױנט פֿון חַוִילָה ביז שור װאָס פֿאַר מִצרַיִם, װי דו גײַסט קײן אשור; אין געזיכט פֿון אַלע זײַנע ברידער האָט ער זיך באַזעצט. edit

GEN 25:18 un zei hoben gevoint fun Chavilah biz Shur vos far Mitsrayim, vi du gaist kein Ashur; in gezicht fun ale zaine brider hot er zich bazetst.

GEN 25:18 And they dwelt from Chavilah unto Shur, that is near Mitzrayim, as thou goest toward Assyria; they took their place east of their brethren.

GEN 25:19 ‏און דאָס איז די געשיכטע פֿון יִצחָק, אבֿרהמס זון: אבֿרהם האָט געבאָרן יִצחָקן. edit

GEN 25:19 un dos iz di geshichte fun Yitschak, Avrahams zun: Avraham hot geboren Yitschaken.

GEN 25:19 And these are the toldot of Yitzchak ben Avraham: Avraham fathered Yitzchak;

GEN 25:20 ‏און יִצחָק איז געװען פֿערציק יאָר אַלט, װען ער האָט זיך גענומען רבקה, די טאָכטער פֿון בתואֵל דעם אַרַמי פֿון פַּדַן-אַרָם, די שװעסטער פֿון לָבָֿן דעם אַרַמי, פֿאַר אַ װײַב. edit

GEN 25:20 un Yitschak iz geven fertsik yor alt, ven er hot zich genumen Rivkah, di tochter fun Betuel dem Aramit fun Paddan-Aram, di shvester fun Lavan dem Aramit, far a vaib.

GEN 25:20 And Yitzchak was arba'im shanah when he took Rivkah as his wife, the bat Betuel HaArami of Paddan-Aram, the achot Lavan HaArami.

GEN 25:21 ‏און יִצחָק האָט געבעטן צו ה׳ פֿון װעגן זײַן װײַב, װאָרום זי איז געװען אַן עקרה; און ה׳ האָט זיך געלאָזט דערבעטן פֿון אים, און רבקה זײַן װײַב איז טראָגעדיק געװאָרן. edit

GEN 25:21 un Yitschak hot gebeten tsu Hashem fun vegen zain vaib, vorem zi iz geven an akore; un Hashem hot zich gelozt derbeten fun im, un Rivkah zain vaib iz trogedik gevoren.

GEN 25:21 And Yitzchak davened to Hashem on behalf of his isha, because she was barren; and Hashem was entreated of him, and Rivkah his isha conceived.

GEN 25:22 ‏און די קינדער האָבן זיך געשטױסן אין איר, און זי האָט געזאָגט: אױב אַזױ, נאָך װאָס דען לעב איך? און זי איז געגאַנגען פֿרעגן בײַ ה׳. edit

GEN 25:22 un di kinder hoben zich geshtoisen in ir, un zi hot gezogt: oib azoi, noch vos den leb ich? un zi iz gegangen fregen bai Hashem.

GEN 25:22 And the banim struggled jostling within her; and she said, If it be well, why am I thus? And she went to inquire of Hashem .

GEN 25:23 ‏און ה׳ האָט צו איר געזאָגט: ‏צװײ אומות זײַנען אין דײַן לײַב, ‏און צװײ פֿעלקער װעלן זיך פֿון דײַנע אינגעװײד צעשײדן, ‏און אַ פֿאָלק פֿון אַ פֿאָלק װעט זײַן שטאַרקער, ‏און דער עלטערער װעט דינען דעם ייִנגערן. edit

GEN 25:23 un Hashem hot tsu ir gezogt: tsvei umes zainen in dain laib, un tsvei felker velen zich fun daine ingeveid tsesheiden, un a folk fun a folk vet zain shtarker, un der elterer vet dinen dem yingeren.

GEN 25:23 And Hashem said unto her, Two goyim (nations) are in thy womb, and two peoples shall be separated from within thee; and the one people shall be stronger than the other people; and the older shall serve the younger.

GEN 25:24 ‏און אַז אירע טעג זײַנען פֿול געװאָרן צום געװינען, ערשט אַ צװילינג איז אין איר לײַב. edit

GEN 25:24 un az ire teg zainen ful gevoren tsum gevinen, ersht a tsviling iz in ir laib.

GEN 25:24 And when her days were fulfilled to be delivered, hinei, there were twins in her womb.

GEN 25:25 ‏און דער ערשטער איז אַרױסגעקומען אַ רױטער, אין גאַנצן אַזױ װי אַ האָריקער מאַנטל; און מע האָט גערופֿן זײַן נאָמען עֵשָׂו. edit

GEN 25:25 un der ershter iz aroisgekumen a roiter, in gantsen azoi vi a horiker mantl; un me hot gerufen zain nomen Esav.

GEN 25:25 And the first came out admoni (red) all over like a hairy garment; and they called shmo Esav.

GEN 25:26 ‏און דערנאָך איז אַרױסגעקומען זײַן ברודער, און זײַן האַנט האָט צוגעהאַלטן דעם טריט פֿון עֵשָׂון; און מע האָט גערופֿן זײַן נאָמען יעקבֿ. און יִצחָק איז געװען זעכציק יאָר אַלט בײַ זײער געבאָרן װערן. edit

GEN 25:26 un dernoch iz aroisgekumen zain bruder, un zain hant hot tsugehalten dem trit fun Esaven; un me hot gerufen zain nomen Yaakov. un Yitschak iz geven zechtsik yor alt bai zeyer geboren veren.

GEN 25:26 And after that came out his brother, and his yad was grasping on akev Esav; and shmo was called Ya'akov; and Yitzchak was threescore shanah when she bore them.

GEN 25:27 ‏און די ייִנגלעך זײַנען אױפֿגעװאַקסן; און עֵשָׂו איז געװען אַ מענטש געניט אין געיעג, אַ פֿעלדמענטש, און יעקבֿ איז געװען אַ שטילער מענטש װאָס זיצט אין געצעלטן. edit

GEN 25:27 un di yinglech zainen oifgevaksen; un Esav iz geven a mentsh genit in geyeg, a feldmentsh, un Yaakov iz geven a shtiler mentsh vos zitst in getselten.

GEN 25:27 And the nearim grew: and Esav was a skilled hunter, an ish sadeh; and Ya'akov was an ish tam (quiet man) , dwelling in ohalim.

GEN 25:28 ‏און יִצחָק האָט ליב געהאַט עֵשָׂון, װײַל דאָס געפֿאַנג איז אים געװען צום מױל; און רבקה האָט ליב געהאַט יעקבֿן. edit

GEN 25:28 un Yitschak hot lib gehat Esaven, vail dos gefang iz im geven tsum moil; un Rivkah hot lib gehat Yaakoven.

GEN 25:28 And Yitzchak loved Esav, because he did eat of his wild game; but Rivkah loved Ya'akov.

GEN 25:29 ‏האָט יעקבֿ אײן מאָל געקאָכט אַ געקעכטס, און עֵשָׂו איז אָנגעקומען פֿון פֿעלד, און ער איז געװען פֿאַרשמאַכט. edit

GEN 25:29 hot Yaakov ein mol gekocht a gekechts, un Esav iz ongekumen fun feld, un er iz geven farshmacht.

GEN 25:29 And Ya'akov cooked stew: and Esav came from the sadeh, and he was famished.

GEN 25:30 ‏האָט עֵשָׂו געזאָגט צו יעקבֿן: לאָז מיך אַ שלונג טאָן, איך בעט דיך, פֿון דעם דאָזיקן רױטן-רױטן, װאָרום איך בין פֿאַרשמאַכט; דערום האָט מען גערופֿן זײַן נאָמען אֶדוֹם. edit

GEN 25:30 hot Esav gezogt tsu Yaakoven: loz mich a shlung ton, ich bet dich, fun dem doziken roiten-roiten, vorem ich bin farshmacht; derum hot men gerufen zain nomen Edom.

GEN 25:30 And Esav said to Ya'akov, Let me eat now some of the adom (red stew) ; for I am famished; therefore was shmo called Edom.

GEN 25:31 ‏האָט יעקבֿ געזאָגט: פֿאַרקױף מיר אַקאָרשט דײַן בכוֹרה. edit

GEN 25:31 hot Yaakov gezogt: farkoif mir akorsht dain bechoire.

GEN 25:31 And Ya'akov said, First sell me today thy bechorah (birthright, right of the firstborn) .

GEN 25:32 ‏האָט עֵשָׂו געזאָגט: זע, איך גײ צום שטאַרבן, און צו װאָס מיר דען בכוֹרה? edit

GEN 25:32 hot Esav gezogt: ze, ich gei tsum shtarben, un tsu vos mir den bechoire?

GEN 25:32 And Esav said, Hinei, I am at the point of death; and what profit shall this bechorah do to me?

GEN 25:33 ‏האָט יעקבֿ געזאָגט: שװער מיר אַקאָרשט. האָט ער אים געשװאָרן, און ער האָט פֿאַרקױפֿט זײַן בכוֹרה צו יעקבֿן. edit

GEN 25:33 hot Yaakov gezogt: shver mir akorsht. hot er im geshvoren, un er hot farkoift zain bechoire tsu Yaakoven.

GEN 25:33 And Ya'akov said, Swear to me this day; and he swore unto him; and he sold his bechorah unto Ya'akov.

GEN 25:34 ‏און יעקבֿ האָט געגעבן עֵשָׂון ברױט און געקעכטס פֿון לינדזן; און ער האָט געגעסן און געטרונקען, און איז אױפֿגעשטאַנען און אַװעקגעגאַנגען. אַזױ האָט עֵשָׂו פֿאַראַכט {בזה} ‏ די בכוֹרה. edit

GEN 25:34 un Yaakov hot gegeben Esaven broit un gekechts fun lindzen; un er hot gegesen un getrunken, un iz oifgeshtanen un avekgegangen. azoi hot Esav faracht di bechoire.

GEN 25:34 Then Ya'akov gave Esav lechem and adashim (lentils) stew; and he did eat and drink, and rose up, and went his way; thus Esav despised his bechorah.

GEN 26:1 ‏און עס איז געװאָרן אַ הונגער אין לאַנד, אַחוץ דעם פֿריערדיקן הונגער, װאָס איז געװען אין די טעג פֿון אבֿרהמען; און יִצחָק איז געגאַנגען צו אַבֿימֶלֶך דעם מלך פֿון די פּלִשתּים, קײן גרָר. edit

GEN 26:1 un es iz gevoren a hunger in land, achuts dem frierdiken hunger, vos iz geven in di teg fun Avrahamen; un Yitschak iz gegangen tsu Avimelech dem melech fun di Pelishtim, kein Gerar.

GEN 26:1 And there was a ra'av (famine) in ha'aretz, besides the ra'av harishon that was in the days of Avraham. And Yitzchak went unto Avimelech Melech Pelishtim (Philistines) unto Gerar.

GEN 26:2 ‏און ה׳ האָט זיך באַװיזן צו אים, און האָט געזאָגט: זאָלסט נישט נידערן קײן מִצרַיִם, װױן אין דעם לאַנד װאָס איך װעל דיר זאָגן. edit

GEN 26:2 un Hashem hot zich bavizen tsu im, un hot gezogt: zolst nisht nideren kein Mitsrayim, voin in dem land vos ich vel dir zogen.

GEN 26:2 And Hashem appeared unto him, and said, Go not down into Mitzrayim; dwell in ha'aretz which I shall tell thee of;

GEN 26:3 ‏האַלט זיך אױף אין דעם דאָזיקן לאַנד, און איך װעל זײַן מיט דיר, און װעל דיך בענטשן; װאָרום צו דיר און צו דײַן זאָמען װעל איך געבן אַלע די דאָזיקע לענדער, און איך װעל מקײם זײַן די שבֿועה װאָס איך האָב געשװאָרן צו דײַן פֿאָטער אבֿרהמען. edit

GEN 26:3 halt zich oif in dem doziken land, un ich vel zain mit dir, un vel dich bentshen; vorem tsu dir un tsu dain zomen vel ich geben ale di dozike lender, un ich vel mekaiem zain di shvue vos ich hob geshvoren tsu dain foter Avrahamen.

GEN 26:3 Sojourn in ha'aretz hazot, and I will be with thee, and will bless thee; for unto thee, and unto thy zera, I will give all these lands, and I will perform the shevu'ah (oath) which I swore unto Avraham avichah;

GEN 26:4 ‏און איך װעל מערן דײַן זאָמען אַזױ װי די שטערן פֿון הימל, און װעל געבן צו דײַן זאָמען אַלע די דאָזיקע לענדער; און בענטשן װעלן זיך מיט דײַן זאָמען ‏ אַלע פֿעלקער פֿון דער ערד; edit

GEN 26:4 un ich vel meren dain zomen azoi vi di shteren fun himel, un vel geben tsu dain zomen ale di dozike lender; un bentshen velen zich mit dain zomen ale felker fun der erd;

GEN 26:4 And I will make thy zera to multiply as the kokhavim of Shomayim, and will give unto thy zera all these lands; and in thy zera shall kol Goyei Ha'Aretz be blessed;

GEN 26:5 ‏דערפֿאַר װאָס אבֿרהם האָט צוגעהערט צו מײַן קֹול, און האָט געהיט מײַן היטונג, מײַנע געבאָט, מײַנע געזעצן, און מײַנע לערנונגען. edit

GEN 26:5 derfar vos Avraham hot tsugehert tsu main kol, un hot gehit main hitung, maine gebot, maine gezetsen, un maine lernungen.

GEN 26:5 Because Avraham obeyed My voice, and was shomer over My mishmeret (charge) , My mitzvot, My chukkot, and My torot.

GEN 26:6 ‏און יִצחָק האָט זיך באַזעצט אין גרָר. edit

GEN 26:6 un Yitschak hot zich bazetst in Gerar.

GEN 26:6 And Yitzchak dwelt in Gerar;

GEN 26:7 ‏האָבן די מענטשן פֿון דעם אָרט געפֿרעגט װעגן זײַן װײַב, און ער האָט געזאָגט: זי איז מײַנע אַ שװעסטער; װאָרום ער האָט מורא געהאַט צו זאָגן: מײַן װײַב; טאָמער װעלן די מענטשן פֿון דעם אָרט מיך הרגען איבער רבקהן, װײַל זי איז שײן פֿון אױסזען. edit

GEN 26:7 hoben di mentshen fun dem ort gefregt vegen zain vaib, un er hot gezogt: zi iz maine a shvester; vorem er hot moire gehat tsu zogen: main vaib; tomer velen di mentshen fun dem ort mich hergen iber Rivkahen, vail zi iz shein fun oiszen.

GEN 26:7 And the anshei hamakom asked him about his isha; and he said, She is my achot; for he feared to say, She is my isha; lest, said he, the anshei hamakom should kill me for Rivkah; because she was beautiful to look upon.

GEN 26:8 ‏און עס איז געװען, אַז ער איז דאָרטן אָפּגעװען אַ לאַנגע צײַט, האָט אַבֿימֶלֶך דער מלך פֿון די פּלִשתּים אַרױסגעקוקט דורכן פֿענצטער, און געזען, ערשט יִצחָק שטיפֿט מיט זײַן װײַב רבקהן. edit

GEN 26:8 un es iz geven, az er iz dorten opgeven a lange tsait, hot Avimelech der melech fun di Pelishtim aroisgekukt durchen fentster, un gezen, ersht Yitschak shtift mit zain vaib Rivkahen.

GEN 26:8 And it came to pass, when he had been there a long time, that Avimelech Melech Pelishtim (Philistines) looked out at a chalon, and saw, and, hinei, Yitzchak metzachek (was caressing) Rivkah his isha.

GEN 26:9 ‏האָט אַבֿימֶלֶך גערופֿן יִצחָקן, און האָט געזאָגט: זי איז דאָך גאָר דײַן װײַב, און װי אַזױ האָסטו געזאָגט: זי איז מײַנע אַ שװעסטער? האָט יִצחָק צו אים געזאָגט: װײַל איך האָב געקלערט: איך װעל נאָך אומקומען איבער איר. edit

GEN 26:9 hot Avimelech gerufen Yitschaken, un hot gezogt: zi iz doch gor dain vaib, un vi azoi hostu gezogt: zi iz maine a shvester? hot Yitschak tsu im gezogt: vail ich hob geklert: ich vel noch umkumen iber ir.

GEN 26:9 And Avimelech called Yitzchak, and said, Hinei, of a surety she is thy isha; and why saidst thou, She is my achot? And Yitzchak said unto him, Because I said, Lest I die because of her.

GEN 26:10 ‏האָט אַבֿימֶלֶך געזאָגט: װאָס האָסטו דאָ געטאָן צו אונדז? שיר-שיר װאָלט אײנער פֿון פֿאָלק געלעגן מיט דײַן װײַב, און װאָסלט געבראַכט אױף אונדז אַ שולד. edit

GEN 26:10 hot Avimelech gezogt: vos hostu do geton tsu undz? shir-shir volt einer fun folk gelegen mit dain vaib, un voslt gebracht oif undz a shuld.

GEN 26:10 And Avimelech said, What is this thou hast done unto us? one of the people might lightly have slept with thy isha, and thou shouldest have brought asham (guilt) upon us.

GEN 26:11 ‏און אַבֿימֶלֶך האָט באַפֿױלן דעם גאַנצן פֿאָלק, אַזױ צו זאָגן: דער װאָס רירט אָן דעם דאָזיקן מאַן אָדער זײַן װײַב, װעט טײטן געטײט װערן. edit

GEN 26:11 un Avimelech hot bafoilen dem gantsen folk, azoi tsu zogen: der vos rirt on dem doziken man oder zain vaib, vet teiten geteit veren.

GEN 26:11 And Avimelech charged all his people, saying, He that toucheth this man or his isha shall surely be put to death.

GEN 26:12 ‏און יִצחָק האָט געזײט אין יענעם לאַנד, און האָט געקריגן אין יענעם יאָר הונדערט מאָל אַזױ פֿיל; און ה׳ האָט אים געבענטשט. edit

GEN 26:12 un Yitschak hot gezait in yenem land, un hot gekrigen in yenem yor hundert mol azoi fil; un Hashem hot im gebentsht.

GEN 26:12 Then Yitzchak sowed in that land, and reaped in the same year a hundredfold; and Hashem blessed him.

GEN 26:13 ‏און דער מאַן איז געװאָרן רײַך, און איז נאָכאַנאַנד רײַכער געװאָרן, ביז ער איז געװאָרן זײער רײַך. edit

GEN 26:13 un der man iz gevoren raich, un iz nochanand raicher gevoren, biz er iz gevoren zeyer raich.

GEN 26:13 And the man became very prosperous, and went forward, and grew until he became gadol me'od:

GEN 26:14 ‏און ער האָט געהאַט סטאַדעס שאָף, און סטאַדעס רינדער, און פֿיל קנעכט; און די פּלִשתּים האָבן אים מקנא געװען. edit

GEN 26:14 un er hot gehat stades shof, un stades rinder, un fil knecht; un di Pelishtim hoben im mekane geven.

GEN 26:14 For he had possession of tzon, and possession of cattle, and many avadim; and the Pelishtim envied him.

GEN 26:15 ‏און אַלע ברונעמער װאָס די קנעכט פֿון זײַן פֿאָטער האָבן געגראָבן אין די טעג פֿון זײַן פֿאָטער אבֿרהמען, האָבן די פּלִשתּים זײ פֿאַרשטאָפּט, און זײ אָנגעפֿילט מיט ערד. edit

GEN 26:15 un ale brunemer vos di knecht fun zain foter hoben gegroben in di teg fun zain foter Avrahamen, hoben di Pelishtim zei farshtopt, un zei ongefilt mit erd.

GEN 26:15 For all the wells which avdei aviv had dug in the days of Avraham aviv, the Pelishtim had stopped them up, and filled them with dirt.

GEN 26:16 ‏און אַבֿימֶלֶך האָט געזאָגט צו יִצחָקן: גײ אַװעק פֿון אונדז, װאָרום ביסט פֿיל מאַכטיקער פֿון אונדז. edit

GEN 26:16 un Avimelech hot gezogt tsu Yitschaken: gei avek fun undz, vorem bist fil machtiker fun undz.

GEN 26:16 And Avimelech said unto Yitzchak, Go from us; for thou art much mightier than we.

GEN 26:17 ‏איז יִצחָק אַװעקגעגאַנגען פֿון דאָרטן, און האָט געלאַגערט אין טאָל פֿון גרָר, און האָט זיך דאָרטן באַזעצט. edit

GEN 26:17 iz Yitschak avekgegangen fun dorten, un hot gelagert in tal fun Gerar, un hot zich dorten bazetst.

GEN 26:17 And Yitzchak departed from there, and encamped in the valley of Gerar, and dwelt there.

GEN 26:18 ‏און יִצחָק האָט װידער אױפֿגעגראָבן די װאַסערברונעמער װאָס מע האָט געגראָבן אין די טעג פֿון זײַן פֿאָטער אבֿרהמען, און די פּלִשתּים האָבן זײ פֿאַרשטאָפּט נאָך דעם טױט ‏ פֿון אבֿרהמען; און ער האָט זײ גערופֿן מיט נעמען אַזױ װי די נעמען װאָס זײַן פֿאָטער האָט זײ גערופֿן. edit

GEN 26:18 un Yitschak hot vider oifgegroben di vaserbrunemer vos me hot gegroben in di teg fun zain foter Avrahamen, un di Pelishtim hoben zei farshtopt noch dem toit fun Avrahamen; un er hot zei gerufen mit nemen azoi vi di nemen vos zain foter hot zei gerufen.

GEN 26:18 And Yitzchak dug again the be'erot hamayim (wells of water) , which they had dug in the days of Avraham aviv; for the Pelishtim had stopped them up after the mot Avraham; and he called their shemot after the shemot by which his av had called them.

GEN 26:19 ‏און די קנעכט פֿון יִצחָקן האָבן געגראָבן אין טאָל, און האָבן דאָרטן געפֿונען אַ ברונעם לעבעדיקע װאַסער. edit

GEN 26:19 un di knecht fun Yitschaken hoben gegroben in tal, un hoben dorten gefunen a brunem lebedike vaser.

GEN 26:19 And avdei Yitzchak dug in the valley, and found there a well of mayim chayyim.

GEN 26:20 ‏האָבן זיך געקריגט די פּאַסטוכער פֿון גרָר מיט די פּאַסטוכער פֿון יִצחָקן, אַזױ צו זאָגן: אונדז געהערט דאָס װאַסער. און ער האָט גערופֿן דעם נאָמען פֿון דעם ברונעם עֵשֶׂק, װײַל זײ האָבן זיך געעֵסֶקט מיט אים. edit

GEN 26:20 hoben zich gekrigt di pastucher fun Gerar mit di pastucher fun Yitschaken, azoi tsu zogen: undz gehert dos vaser. un er hot gerufen dem nomen fun dem brunem Eshek, vail zei hoben zich geesekt mit im.

GEN 26:20 And the herdmen of Gerar did quarrel with Yitzchakʼs herdmen, saying, The mayim is ours; and he called the shem of the well Esek (Contention) ; because they disputed with him.

GEN 26:21 ‏און זײ האָבן געגראָבן אַן אַנדער ברונעם, און האָבן זיך איבער אים אױך געקריגט. און ער האָט גערופֿן זײַן נאָמען שִׂטנָה. edit

GEN 26:21 un zei hoben gegroben an ander brunem, un hoben zich iber im oich gekrigt. un er hot gerufen zain nomen Sitnah.

GEN 26:21 And they dug another be'er, and feuded over that also; and he called the shem of it Sitnah (Enmity) .

GEN 26:22 ‏און ער האָט זיך איבערגעטראָגן פֿון דאָרטן, און האָט געגראָבן אַן אַנדער ברונעם; און זײ האָבן זיך איבער אים נישט געקריגט. האָט ער גערופֿן זײַן נאָמען רחוֹבֿוֹת, װײַל ער האָט געזאָגט: אַצונד האָט אונדז ה׳ געגעבן רַחבות, און מיר װעלן װאַקסן אין לאַנד. edit

GEN 26:22 un er hot zich ibergetrogen fun dorten, un hot gegroben an ander brunem; un zei hoben zich iber im nisht gekrigt. hot er gerufen zain nomen rechovot, vail er hot gezogt: atsund hot undz Hashem gegeben Rechovot, un mir velen vaksen in land.

GEN 26:22 And he moved away from there, and dug another well; and for that they strove not: and he called the shem of it Rechovot (Broad Places) ; and he said, For now Hashem hath made rachav (room) for us, and we shall be fruitful in ha'aretz.

GEN 26:23 ‏און ער איז אַרױפֿגעגאַנגען פֿון דאָרטן קײן באֵר-שֶבַֿע. edit

GEN 26:23 un er iz aroifgegangen fun dorten kein Beer-Sheva.

GEN 26:23 And he went up from there to Be'er-Sheva.

GEN 26:24 ‏און ה׳ האָט זיך באַװיזן צו אים אין יענער נאַכט, און האָט געזאָגט: איך בין דער ג-ט פֿון דײַן פֿאָטער אבֿרהמען; זאָלסט נישט מורא האָבן, װאָרום איך בין מיט דיר, און איך װעל דיך בענטשן, און װעל מערן דײַן זאָמען, פֿון מײַן קנעכט אבֿרהמס װעגן. edit

GEN 26:24 un Hashem hot zich bavizen tsu im in yener nacht, un hot gezogt: ich bin der g-t fun dain foter Avrahamen; zolst nisht moire hoben, vorem ich bin mit dir, un ich vel dich bentshen, un vel meren dain zomen, fun main knecht Avrahams vegen.

GEN 26:24 And Hashem appeared unto him balailah hahu, and said, I am Elohei Avraham avichah; fear not, for I am with thee, and will bless thee, and multiply thy zera for the sake of Avdi Avraham (My Servant Abraham) .

GEN 26:25 ‏האָט ער דאָרטן געבױט אַ מזבח, און ער האָט גערופֿן צו דעם נאָמען ה׳; און ער האָט דאָרטן אױפֿגעשטעלט זײַן געצעלט. און די קנעכט פֿון יִצחָקן האָבן דאָרטן געגראָבן אַ ברונעם. edit

GEN 26:25 hot er dorten geboit a mizbeyech, un er hot gerufen tsu dem nomen Hashem; un er hot dorten oifgeshtelt zain getselt. un di knecht fun Yitschaken hoben dorten gegroben a brunem.

GEN 26:25 And he built a Mizbe'ach there, and called upon the Shem of Hashem , and pitched his ohel there: and there avdei Yitzchak dug a well.

GEN 26:26 ‏און אַבֿימֶלֶך איז געגאַנגען צו אים פֿון גרָר, מיט אַחוזַת זײַן גוטן פֿרײַנט, און פּיכול דעם האַר פֿון זײַן חיל. edit

GEN 26:26 un Avimelech iz gegangen tsu im fun Gerar, mit Achuzat zain guten fraint, un Pichol dem Har fun zain cheil.

GEN 26:26 Then Avimelech went to him from Gerar, and Achuzzat his adviser, and Phichol the sar tz'va of his.

GEN 26:27 ‏האָט יִצחָק צו זײ געזאָגט: נאָך װאָס זײַט איר געקומען צו מיר, אַז איר זײַט מיר שָׂונאים, און האָט מיך אַרױסגעשיקט פֿון אײַך? edit

GEN 26:27 hot Yitschak tsu zei gezogt: noch vos zait ir gekumen tsu mir, az ir zait mir sonem, un hot mich aroisgeshikt fun aich?

GEN 26:27 And Yitzchak said unto them, Why come ye to me, seeing ye hate me, and have sent me away from you?

GEN 26:28 ‏האָבן זײ געזאָגט: זען האָבן מיר געזען אַז ה׳ איז מיט דיר, און מיר האָבן געזאָגט: זאָל-זשע זײַן אַ שבֿועה צװישן אונדז, צװישן אונדז און צװישן דיר, און לאָמיר שליסן {כרת} ‏ אַ בְּרִית מיט דיר. edit

GEN 26:28 hoben zei gezogt: zen hoben mir gezen az Hashem iz mit dir, un mir hoben gezogt: zol-zhe zain a shvue tsvishen undz, tsvishen undz un tsvishen dir, un lomir shlisen a bris mit dir.

GEN 26:28 And they said, We saw certainly that Hashem was with thee; and we said, Let there be now an oath between us, even between us and thee, and let us cut a brit (covenant) with thee;

GEN 26:29 ‏אױב דו װעסט טאָן מיט אונדז בײז! אַזױ װי מיר האָבן דיך נישט אָנגערירט, און אַזױ װי מיר האָבן מיט דיר רק גוטס געטאָן, און מיר האָבן דיך אַװעקגעלאָזט בשלום. אַצונד ביסטו אַ געבענטשטער פֿון ה׳. edit

GEN 26:29 oib du vest ton mit undz beiz! azoi vi mir hoben dich nisht ongerirt, un azoi vi mir hoben mit dir rak guts geton, un mir hoben dich avekgelozt besholem. atsund bistu a gebentshter fun Hashem.

GEN 26:29 That thou wilt do us no ra'ah, just as we have not touched thee, and just as we have done unto thee nothing but tov, and have sent thee away in shalom; thou art now the Gebentshter fun Hashem (the blessed of Hashem ) .

GEN 26:30 ‏האָט ער געמאַכט פֿאַר זײ אַ מאָלצײַט, און זײ האָבן געגעסן און געטרונקען. edit

GEN 26:30 hot er gemacht far zei a moltsait, un zei hoben gegesen un getrunken.

GEN 26:30 And he made them a mishteh (feast) , and they did eat and drink.

GEN 26:31 ‏און זײ האָבן זיך געפֿעדערט אין דער פֿרי, און זײ האָבן געשװאָרן אײנער דעם אַנדערן, און יִצחָק האָט זײ אַרױסבאַלײט, און זײ זײַנען אַװעקגעגאַנגען פֿון אים בשלום. edit

GEN 26:31 un zei hoben zich gefedert in der peire, un zei hoben geshvoren einer dem anderen, un Yitschak hot zei aroisbaleit, un zei zainen avekgegangen fun im besholem.

GEN 26:31 And they rose up early in the boker, and swore one to another: and Yitzchak sent them away, and they departed from him in shalom.

GEN 26:32 ‏און עס איז געװען אין יענעם טאָג, זײַנען געקומען די קנעכט פֿון יִצחָקן, און האָבן אים דערצײלט װעגן אַ ברונעם װאָס זײ האָבן געגראָבן, און זײ האָבן צו אים געזאָגט: מיר האָבן געפֿונען װאַסער. edit

GEN 26:32 un es iz geven in yenem tog, zainen gekumen di knecht fun Yitschaken, un hoben im dertseilt vegen a brunem vos zei hoben gegroben, un zei hoben tsu im gezogt: mir hoben gefunen vaser.

GEN 26:32 And it came to pass the same day, that the avdei Yitzchak came, and told him concerning the be'er which they had dug, and said unto him, We have found mayim.

GEN 26:33 ‏האָט ער אים גערופֿן שִבְעָה. דערום איז דער נאָמען פֿון דער שטאָט באֵר-שֶבַֿע ביז אױף הײַנטיקן טאָג. edit

GEN 26:33 hot er im gerufen Shevah. derum iz der nomen fun der shtot Beer-Sheva biz oif haintiken tog.

GEN 26:33 And he called it Shevah (Seven, Oath) : therefore the shem of the Ir is Be'er-Sheva unto this day.

GEN 26:34 ‏און אַז עֵשָׂו איז געװען פֿערציק יאָר אַלט, האָט ער גענומען פֿאַר אַ װײַב יהודית די טאָכטער פֿון באֵרי דעם חִתּי, און בשׂמַת די טאָכטער פֿון אֵילוֹן דעם חִתּי. edit

GEN 26:34 un az Esav iz geven fertsik yor alt, hot er genumen far a vaib Yehudit di tochter fun Beeri dem Chitti, un Basmat di tochter fun Elon dem Chitti.

GEN 26:34 And Esav was arba'im shanah when he took to wife Yehudit the bat Be'eri the Chitti, and Basmat the bat Elon the Chitti:

GEN 26:35 ‏און זײ זײַנען געװען אַ האַרצביטערניש פֿאַר יִצחָקן און פֿאַר רבקהן. edit

GEN 26:35 un zei zainen geven a hartsbiternish far Yitschaken un far Rivkahen.

GEN 26:35 and they were a morat ruach (grief of mind) unto Yitzchak and Rivkah.

GEN 27:1 ‏און עס איז געװען, אַז יִצחָק איז אַלט געװאָרן, און זײַנע אױגן זײַנען געװאָרן צו טונקל צו זען, האָט ער גערופֿן זײַן עלטערן זון עֵשָׂון, און האָט צו אים געזאָגט: מײַן זון! האָט ער צו אים געזאָגט: דאָ בין איך. edit

GEN 27:1 un es iz geven, az Yitschak iz alt gevoren, un zaine oigen zainen gevoren tsu tunkel tsu zen, hot er gerufen zain elteren zun Esaven, un hot tsu im gezogt: main zun! hot er tsu im gezogt: do bin ich.

GEN 27:1 And it came to pass, that when Yitzchak was zaken (old) ,and his eyes were dim, so that he could not see, he called Esav bno hagadol and said unto him, Beni: and he said unto him, Hineni.

GEN 27:2 ‏האָט ער געזאָגט: זע נאָר, איך בין אַלט, איך װײס נישט דעם טאָג פֿון מײַן טױט. edit

GEN 27:2 hot er gezogt: ze nor, ich bin alt, ich veis nisht dem tog fun main toit.

GEN 27:2 And he said, Hinei now, I am old, I know not my yom mot:

GEN 27:3 ‏דערום נעם אַצונד, איך בעט דיך, דײַנע װאַפֿן, דײַן פֿײַלבײַטל און דײַן בױגן, און גײ אַרױס אין פֿעלד, און פֿאַנג מיר אַ געפֿאַנג; edit

GEN 27:3 derum nem atsund, ich bet dich, daine vafen, dain failbaitl un dain boigen, un gei arois in feld, un fang mir a gefang;

GEN 27:3 Therefore take, now, thy kelim (weapons) , thy quiver and thy keshet (bow) , and go out to the sadeh, and hunt me some wild game;

GEN 27:4 ‏און מאַך מיר אַ מאכל אַזױ װי איך האָב ליב, און ברענג מיר, און איך װעל עסן; כּדי מײַן זעל זאָל דיך בענטשן אײדער איך שטאַרב. edit

GEN 27:4 un mach mir a maichl azoi vi ich hob lib, un breng mir, un ich vel esen; kedei main zel zol dich bentshen eider ich shtarb.

GEN 27:4 And make me matamim (savory meat, tasty food) , such as I love, and bring it to me, that I may eat; that my nefesh may make a brocha upon thee before I die.

GEN 27:5 ‏און רבקה האָט געהערט װי יִצחָק רעדט צו זײַן זון עֵשָׂון. און עֵשָׂו איז אַװעקגעגאַנגען אין פֿעלד, צו פֿאַנגען אַ געפֿאַנג אױף צו ברענגען. edit

GEN 27:5 un Rivkah hot gehert vi Yitschak redt tsu zain zun Esaven. un Esav iz avekgegangen in feld, tsu fangen a gefang oif tsu brengen.

GEN 27:5 And Rivkah heard when Yitzchak spoke to Esav bno. And Esav went to the sadeh to hunt for wild game, and to bring it.

GEN 27:6 ‏האָט רבקה געזאָגט צו איר זון יעקבֿן, אַזױ צו זאָגן: זע, איך האָב געהערט דײַן פֿאָטער רעדן צו דײַן ברודער עֵשָׂון, אַזױ צו זאָגן: edit

GEN 27:6 hot Rivkah gezogt tsu ir zun Yaakoven, azoi tsu zogen: ze, ich hob gehert dain foter reden tsu dain bruder Esaven, azoi tsu zogen:

GEN 27:6 And Rivkah spoke unto Ya'akov her ben, saying, Hinei, I heard avicha speak unto Esav achicha, saying,

GEN 27:7 ‏ברענג מיר אַ געפֿאַנג, און מאַך מיר אַ מאכל, און איך װעל עסן, און איך װעל דיך בענטשן פֿאַר ה׳ פֿאַר מײַן טױט. edit

GEN 27:7 breng mir a gefang, un mach mir a maichl, un ich vel esen, un ich vel dich bentshen far Hashem far main toit.

GEN 27:7 Bring me wild game, and make me matamim, that I may eat, and make a brocha upon thee before Hashem before my mot.

GEN 27:8 ‏איז אַצונד, מײַן זון, הער צו מײַן קֹול לױט װי איך באַפֿעל דיר. edit

GEN 27:8 iz atsund, main zun, her tsu main kol loit vi ich bafel dir.

GEN 27:8 Now therefore, beni (my son) , obey my kol (voice) according to that which I command thee.

GEN 27:9 ‏גײ אַקאָרשט צו די שאָף, און ברענג מיר פֿון דאָרטן צװײ גוטע ציגנבעקלעך, און איך װעל פֿון זײ מאַכן אַ מאכל פֿאַר דײַן פֿאָטער, אַזױ װי ער האָט ליב. edit

GEN 27:9 gei akorsht tsu di shof, un breng mir fun dorten tsvei gute tsignbeklech, un ich vel fun zei machen a maichl far dain foter, azoi vi er hot lib.

GEN 27:9 Go now to the tzon, and bring me from there two gedayei izzim tovim (good kids of goats) ; and I will make them matamim for avicha, such as he loveth:

GEN 27:10 ‏און װעסט ברענגען צו דײַן פֿאָטער, ער זאָל עסן, כּדי ער זאָל דיך בענטשן פֿאַר זײַן טױט. edit

GEN 27:10 un vest brengen tsu dain foter, er zol esen, kedei er zol dich bentshen far zain toit.

GEN 27:10 And thou shalt bring it to avicha, that he may eat, and that he may make a brocha upon thee before his mot.

GEN 27:11 ‏האָט יעקבֿ געזאָגט צו זײַן מוטער רבקהן: זע, מײַן ברודער עֵשָׂו איז אַ מענטש אַ האָריקער, און איך בין אַ מענטש אַ גלאַטער. edit

GEN 27:11 hot Yaakov gezogt tsu zain muter Rivkahen: ze, main bruder Esav iz a mentsh a horiker, un ich bin a mentsh a glater.

GEN 27:11 And Ya'akov said to Rivkah immo, Look, Esav achi is an ish sa'ir (hairy man) , and I am an ish chalak (smooth man) .

GEN 27:12 ‏טאָמער װעט מיך מײַן פֿאָטער אָנטאַפּן, װעל איך זײַן אין זײַנע אױגן אַזױ װי אַן אָפּנאַרער, און איך װעל ברענגען אױף מיר אַ קללה, און נישט אַ ברכה. edit

GEN 27:12 tomer vet mich main foter ontapen, vel ich zain in zaine oigen azoi vi an opnarer, un ich vel brengen oif mir a klole, un nisht a brocha.

GEN 27:12 What if avi will touch me, and I shall seem to him as a meta'te'a (mocker) ; and I shall bring a kelalah upon me, and not a brocha.

GEN 27:13 ‏האָט זײַן מוטער צו אים געזאָגט: אױף מיר דײַן קללה, מײַן זון! נאָר הער צו מײַן קֹול, און גײ ברענג מיר. edit

GEN 27:13 hot zain muter tsu im gezogt: oif mir dain klole, main zun! nor her tsu main kol, un gei breng mir.

GEN 27:13 And immo said unto him, Upon me be thy kelalah, beni; only obey my kol (voice) , and go bring me them.

GEN 27:14 ‏איז ער געגאַנגען, און האָט גענומען און געבראַכט צו זײַן מוטער, און זײַן מוטער האָט געמאַכט אַ מאכל אַזױ װי זײַן פֿאָטער האָט ליב געהאַט. edit

GEN 27:14 iz er gegangen, un hot genumen un gebracht tsu zain muter, un zain muter hot gemacht a maichl azoi vi zain foter hot lib gehat.

GEN 27:14 And he went, and got, and brought them to immo: and immo made matamim, such as aviv loved.

GEN 27:15 ‏און רבקה האָט גענומען די שענסטע בגדים פֿון איר עלטערן זון עֵשָׂון, װאָס זײַנען געװען בײַ איר אין הױז, און זי האָט אָנגעטאָן איר ייִנגערן זון יעקבֿן. edit

GEN 27:15 un Rivkah hot genumen di shenste begadim fun ir elteren zun Esaven, vos zainen geven bai ir in hoiz, un zi hot ongeton ir yingeren zun Yaakoven.

GEN 27:15 And Rivkah took begadim of Esav her ben hagadol, the chamudot (best ones) which were with her in the bais, and dressed Ya'akov her ben hakatan;

GEN 27:16 ‏און די פֿעלכלעך פֿון די ציגנבעקלעך האָט זי אָנגעטאָן אױף זײַנע הענט און אױף זײַן גלאַטן האַלדז. edit

GEN 27:16 un di felchlech fun di tsignbeklech hot zi ongeton oif zaine hent un oif zain glaten haldz.

GEN 27:16 And with orot gedayei haizzim (skins of the kids of the goats) she dressed and covered his hands, and also upon the smooth of his tzavar (neck) ;

GEN 27:17 ‏און זי האָט געגעבן דעם מאכל און דאָס ברױט װאָס זי האָט געמאַכט, אין דער האַנט פֿון איר זון יעקבֿן. edit

GEN 27:17 un zi hot gegeben dem maichl un dos broit vos zi hot gemacht, in der hant fun ir zun Yaakoven.

GEN 27:17 And she gave the matamim and the lechem, which she had prepared, into the yad Ya'akov her ben.

GEN 27:18 ‏און ער איז געקומען צו זײַן פֿאָטער, און האָט געזאָגט: פֿאָטער מײַנער! האָט ער געזאָגט: דאָ בין איך; װער ביסטו מײַן זון? edit

GEN 27:18 un er iz gekumen tsu zain foter, un hot gezogt: foter meiner! hot er gezogt: do bin ich; ver bistu main zun?

GEN 27:18 And he came unto aviv, and said, Avi; and he said, Hineni; who art thou, beni?

GEN 27:19 ‏האָט יעקבֿ געזאָגט צו זײַן פֿאָטער: איך בין עֵשָׂו דײַן בכוֹר; איך האָב געטאָן אַזױ װי דו האָסט מיר געהײסן. הײב דיך אױף, איך בעט דיך, זעץ דיך, און עס פֿון מײַן געפֿאַנג, כּדי דײַן זעל זאָל מיך בענטשן. edit

GEN 27:19 hot Yaakov gezogt tsu zain foter: ich bin Esav dain bocher; ich hob geton azoi vi du host mir geheisen. heib dich oif, ich bet dich, zets dich, un es fun main gefang, kedei dain zel zol mich bentshen.

GEN 27:19 And Ya'akov said unto aviv, I am Esav thy bechor; I have done according as thou told me; arise, now, sit up and eat of my wild game, that thy nefesh may make a brocha upon me.

GEN 27:20 ‏האָט יִצחָק געזאָגט צו זײַן זון: װי האָסטו עפּעס אַזױ גיך געפֿונען, מײַן זון? האָט ער געזאָגט: װײַל ה׳ דײַן ג-ט האָט מיר צוגעשיקט אַ טראַף. edit

GEN 27:20 hot Yitschak gezogt tsu zain zun: vi hostu epes azoi gich gefunen, main zun? hot er gezogt: vail Hashem dain g-t hot mir tsugeshikt a traf.

GEN 27:20 And Yitzchak said unto bno, How is it that thou hast found it so quickly, beni? And he said, Hashem Eloheicha worked it out for me.

GEN 27:21 ‏האָט יִצחָק געזאָגט צו יעקבֿן: גענען, איך בעט דיך, און לאָמיך דיך אָנטאַפּן, מײַן זון, אױב דו ביסט דאָס מײַן זון עֵשָׂו, אָדער נישט. edit

GEN 27:21 hot Yitschak gezogt tsu Yaakoven: genen, ich bet dich, un lomich dich ontapen, main zun, oib du bist dos main zun Esav, oder nisht.

GEN 27:21 And Yitzchak said unto Ya'akov, Come near, now, that I may touch thee, beni, indeed, whether thou be beni Esav or not.

GEN 27:22 ‏האָט יעקבֿ גענענט צו זײַן פֿאָטער יִצחָקן, און ער האָט אים אָנגעטאַפּט, און האָט געזאָגט: דער קֹול איז דער קֹול פֿון יעקבֿן, אָבער די הענט זײַנען די הענט פֿון עֵשָׂון. edit

GEN 27:22 hot Yaakov genent tsu zain foter Yitschaken, un er hot im ongetapt, un hot gezogt: der kol iz der kol fun Yaakoven, ober di hent zainen di hent fun Esaven.

GEN 27:22 And Ya'akov went near unto Yitzchak aviv; and he touched him, and said, The kol is kol Ya'akov, but the yadayim are the yedei Esav.

GEN 27:23 ‏און ער האָט אים נישט דערקענט, װײַל זײַנע הענט זײַנען געװען האָריק, אַזױ װי די הענט פֿון זײַן ברודער עֵשָׂון; און ער האָט אים געבענטשט. edit

GEN 27:23 un er hot im nisht derkent, vail zaine hent zainen geven horik, azoi vi di hent fun zain bruder Esaven; un er hot im gebentsht.

GEN 27:23 And he discerned him not, for his hands were se'irot, as yedei Esav achiv; so he made a brocha upon him.

GEN 27:24 ‏און ער האָט געזאָגט: דו ביסט דאָס מײַן זון עֵשָׂו? האָט ער געזאָגט: איך בין עס. edit

GEN 27:24 un er hot gezogt: du bist dos main zun Esav? hot er gezogt: ich bin es.

GEN 27:24 And he said, Art thou indeed beni Esav? And he said, I am.

GEN 27:25 ‏האָט ער געזאָגט: דערלאַנג מיר, און איך װעל עסן פֿון מײַן זונס געפֿאַנג, כּדי מײַן זעל זאָל דיך בענטשן. האָט ער אים דערלאַנגט, און ער האָט געגעסן; און ער האָט אים געבראַכט װײַן, און ער האָט געטרונקען. edit

GEN 27:25 hot er gezogt: derlang mir, un ich vel esen fun main zuns gefang, kedei main zel zol dich bentshen. hot er im derlangt, un er hot gegesen; un er hot im gebracht vain, un er hot getrunken.

GEN 27:25 And he said, Bring it near to me, and I will eat of the wild game of beni, that my nefesh may make a brocha upon thee. And he brought it near to him, and he did eat; and he brought him yayin and he drank.

GEN 27:26 ‏און זײַן פֿאָטער יִצחָק האָט געזאָגט צו אים: גענען, איך בעט דיך, און טו מיך אַ קוש, מײַן זון. edit

GEN 27:26 un zain foter Yitschak hot gezogt tsu im: genen, ich bet dich, un tu mich a kush, main zun.

GEN 27:26 And aviv Yitzchak said unto him, Come near now, and kiss me beni.

GEN 27:27 ‏האָט ער גענענט, און האָט אים אַ קוש געטאָן. און ער האָט געשמעקט דעם ריח פֿון זײַנע בגדים, און האָט אים געבענטשט, און געזאָגט: ‏זע, דער ריח פֿון מײַן זון ‏איז װי דער ריח פֿון אַ פֿעלד ‏װאָס ה׳ האָט עס געבענטשט. edit

GEN 27:27 hot er genent, un hot im a kush geton. un er hot geshmekt dem reyech fun zaine begadim, un hot im gebentsht, un gezogt: ze, der reyech fun main zun iz vi der reyech fun a feld vos Hashem hot es gebentsht.

GEN 27:27 And he came near, and kissed him: and he smelled the reiach (smell) of his begadim, and made a brocha upon him, and said, See, the reiach of beni is as the reiach of a sadeh upon which Hashem hath made a brocha;

GEN 27:28 ‏און האלֹקים זאָל דיר געבן פֿון דעם טױ פֿון הימל, ‏און פֿון די פֿעטקײטן פֿון דער ערד, ‏און פֿיל תּבֿואה און װײַן. edit

GEN 27:28 un HaElokim zol dir geben fun dem toi fun himel, un fun di fetkeiten fun der erd, un fil tevuh un vain.

GEN 27:28 Therefore HaElohim give thee of the tal haShomayim, and the fatness of ha'aretz, and plenty of dagan and tirosh;

GEN 27:29 ‏פֿעלקער זאָלן דיר דינען, ‏און אומות זאָלן זיך בוקן צו דיר. ‏זײַ אַ האַר איבער דײַנע ברידער, ‏און די זין פֿון דײַן מוטער זאָלן זיך בוקן צו דיר. ‏פֿאַרשאָלטן די װאָס שילטן דיך, ‏און געבענטשט די װאָס בענטשן דיך! edit

GEN 27:29 felker zolen dir dinen, un umes zolen zich buken tsu dir. zai a Har iber daine brider, un di zin fun dain muter zolen zich buken tsu dir. farsholten di vos shilten dich, un gebentsht di vos bentshen dich!

GEN 27:29 Let people serve thee, and amim bow down to thee: be gevir over thy achim, and let bnei immecha bow down to thee: arur be every one that curseth thee, and baruch be he that blesseth thee.

GEN 27:30 ‏און עס איז געװען, אַז יִצחָק האָט געענדיקט בענטשן יעקבֿן, איז װי נאָר יעקבֿ איז אַרױסגעגאַנגען פֿון פֿאַר זײַן פֿאָטער יִצחָקן, אַזױ איז זײַן ברודער עֵשָׂו אָנגעקומען פֿון זײַן געיעג. edit

GEN 27:30 un es iz geven, az Yitschak hot geendikt bentshen Yaakoven, iz vi nor Yaakov iz aroisgegangen fun far zain foter Yitschaken, azoi iz zain bruder Esav ongekumen fun zain geyeg.

GEN 27:30 And as soon as Yitzchak had completed making on Ya'akov a brocha, and Ya'akov had hardly gone out from the presence of Yitzchak aviv, that Esav achiv came in from his hunt.

GEN 27:31 ‏און ער אױך האָט געמאַכט אַ מאכל און געבראַכט צו זײַן פֿאָטער; און ער האָט געזאָגט צו זײַן פֿאָטער: זאָל מײַן פֿאָטער אױפֿשטײן, און עסן פֿון זײַן זונס געפֿאַנג, כּדי דײַן זעל זאָל מיך בענטשן. edit

GEN 27:31 un er oich hot gemacht a maichl un gebracht tsu zain foter; un er hot gezogt tsu zain foter: zol main foter oifshtein, un esen fun zain zuns gefang, kedei dain zel zol mich bentshen.

GEN 27:31 And he also had prepared matamim, and brought it unto aviv and said unto aviv, Let avi arise, and eat of the wild game of bno, that thy nefesh may make a brocha upon me.

GEN 27:32 ‏האָט זײַן פֿאָטער יִצחָק צו אים געזאָגט: װער ביסטו? האָט ער געזאָגט: איך בין דײַן זון, דײַן בכוֹר עֵשָׂו. edit

GEN 27:32 hot zain foter Yitschak tsu im gezogt: ver bistu? hot er gezogt: ich bin dain zun, dain bocher Esav.

GEN 27:32 And Yitzchak aviv said unto him, Mi atah? (Who art thou?) And he said, I am binecha, thy bechor Esav.

GEN 27:33 ‏האָט יִצחָק געציטערט זײער אַ גרױס ציטערניש און ער האָט געזאָגט: הײַנט װער איז דער װאָס האָט געפֿאַנגען אַ געפֿאַנג און מיר געבראַכט, און איך האָב געגעסן פֿון אַלץ אײדער דו ביסט געקומען, און איך האָב אים געבענטשט? ער װעט אױך זײַן געבענטשט. edit

GEN 27:33 hot Yitschak getsitert zeyer a grois tsiterenish un er hot gezogt: haint ver iz der vos hot gefangen a gefang un mir gebracht, un ich hob gegesen fun alts eider du bist gekumen, un ich hob im gebentsht? er vet oich zain gebentsht.

GEN 27:33 And Yitzchak trembled with charadah gedolah ad me'od (exceedingly great trembling) , and said, Who? Where is he that hath hunted wild game, and brought it me, and I have eaten of all of it before thou camest, and have made a brocha upon him? And indeed he shall be baruch (blessed) !

GEN 27:34 ‏װי עֵשָׂו האָט געהערט די װערטער פֿון זײַן פֿאָטער, אַזױ האָט ער אױסגעשריען אַ זײער גרױס און ביטער געשרײ, און ער האָט געזאָגט צו זײַן פֿאָטער: בענטש מיך אױך, מײַן פֿאָטער. edit

GEN 27:34 vi Esav hot gehert di verter fun zain foter, azoi hot er oisgeshrien a zeyer grois un biter geshrei, un er hot gezogt tsu zain foter: bentsh mich oich, main foter.

GEN 27:34 And when Esav heard the words of aviv, he cried with tzeakah gedolah umarah ad me'od (a great and exceeding bitter cry) , and said unto aviv, Make a brocha on me, even me also, O avi.

GEN 27:35 ‏האָט ער געזאָגט: דײַן ברודער איז געקומען מיט באַטרוג, און האָט צוגענומען דײַן ברכה. edit

GEN 27:35 hot er gezogt: dain bruder iz gekumen mit batrug, un hot tsugenumen dain brocha.

GEN 27:35 And he said, Achicha came with mirmah (deceit) , and hath taken away thy brocha.

GEN 27:36 ‏האָט ער געזאָגט: צי דען רופֿט מען זײַן נאָמען יעקבֿ, װײַל ער האָט מיר שױן צװײ מאָל אױסגענאַרט? מײַן בכוֹרה האָט ער צוגענומען, און אָט האָט ער אַצונד צוגענומען מײַן ברכה. און ער האָט געזאָגט: האָסטו נישט באַהאַלטן פֿאַר מיר אַ ברכה? edit

GEN 27:36 hot er gezogt: tsi den ruft men zain nomen Yaakov, vail er hot mir shoin tsvei mol oisgenart? main bechoire hot er tsugenumen, un ot hot er atsund tsugenumen main brocha. un er hot gezogt: hostu nisht bahalten far mir a brocha?

GEN 27:36 And he said, Is not he rightly called shmo Ya'akov? for vaya'keveni (now he deceived/outwitted me) these two times he took away my bechorah (birthright) ; and, hinei, now he hath taken away my brocha (blessing) . And he asked, Hast thou not reserved a brocha for me?

GEN 27:37 ‏האָט יִצחָק געענטפֿערט און האָט געזאָגט צו עֵשָׂון: זע, איך האָב אים געמאַכט פֿאַר אַ האַר איבער דיר, און אַלע זײַנע ברידער האָב איך אים געגעבן פֿאַר קנעכט, און מיט תּבֿואה און װײַן האָב איך אים פֿאַרזאָרגט, און פֿאַר דיר, װאָס קען איך דען טאָן, מײַן זון? edit

GEN 27:37 hot Yitschak geentfert un hot gezogt tsu Esaven: ze, ich hob im gemacht far a Har iber dir, un ale zaine brider hob ich im gegeben far knecht, un mit tevuh un vain hob ich im farzorgt, un far dir, vos ken ich den ton, main zun?

GEN 27:37 And Yitzchak answered and said unto Esav, See, I have made him gevir over you, and all his achim have I given to him for avadim; and with dagan and tirosh have I sustained him; and what shall I do now unto thee, beni?

GEN 27:38 ‏האָט עֵשָׂו געזאָגט צו זײַן פֿאָטער: איז דאָס די אײנציקע ברכה בײַ דיר, מײַן פֿאָטער? בענטש מיך אױך, מײַן פֿאָטער. און עֵשָׂו האָט אױפֿגעהױבן זײַן קֹול און האָט געװײנט. edit

GEN 27:38 hot Esav gezogt tsu zain foter: iz dos di eintsike brocha bai dir, main foter? bentsh mich oich, main foter. un Esav hot oifgehoiben zain kol un hot geveint.

GEN 27:38 And Esav said unto aviv, Hast thou but one brocha, avi? Make a brocha on me, even me also, O avi. And Esav lifted up his kol (voice) , and wept.

GEN 27:39 ‏האָט זײַן פֿאָטער יִצחָק זיך אָפּגערופֿן און האָט צו אים געזאָגט: ‏זע, װײַט פֿון די פֿעטקײטן פֿון דער ערד װעט זײַן דײַן װױנונג, ‏און אָן דעם הימלס טױ פֿון אױבן; edit

GEN 27:39 hot zain foter Yitschak zich opgerufen un hot tsu im gezogt: ze, vait fun di fetkeiten fun der erd vet zain dain voinung, un on dem himls toi fun oiben;

GEN 27:39 And Yitzchak aviv answered and said unto him, Hinei, thy moshav (dwelling) shall be the fatness of ha'aretz, and of the tal HaShomayim from above;

GEN 27:40 ‏און אױף דײַן שװערד װעסטו לעבן, ‏און דײַן ברודער װעסטו דינען; ‏און עס װעט זײַן, אַז דו װעסט זיך אָפּרײַסן, ‏װעסטו אַראָפּװאַרפֿן זײַן יאָך פֿון דײַן האַלדז. edit

GEN 27:40 un oif dain shverd vestu leben, un dain bruder vestu dinen; un es vet zain, az du vest zich opraisen, vestu aropvarfen zain yoch fun dain haldz.

GEN 27:40 And by thy cherev shalt thou live, and shalt serve achicha; and it shall come to pass when thou shalt become restless, that thou shalt break his ol (yoke) from off thy tzavar (neck) .

GEN 27:41 ‏און עֵשָׂו האָט פֿײַנט געקריגן יעקבֿן איבער דער ברכה װאָס זײַן פֿאָטער האָט אים געבענטשט, און עֵשָׂו האָט געזאָגט בײַ זיך אין האַרצן: זאָלן אָנקומען די טרױערטעג נאָך מײַן פֿאָטער, און איך װעל הרגען מײַן ברודער יעקבֿן. edit

GEN 27:41 un Esav hot faint gekrigen Yaakoven iber der brocha vos zain foter hot im gebentsht, un Esav hot gezogt bai zich in hartsen: zolen onkumen di troierteg noch main foter, un ich vel hergen main bruder Yaakoven.

GEN 27:41 And Esav hated Ya'akov because of the brocha wherewith aviv made a brocha upon him: and Esav said in his lev, The yemei evel (days of mourning) for avi are at hand; then will I slay Ya'akov achi.

GEN 27:42 ‏זײַנען דערצײלט געװאָרן רבקהן די װערטער פֿון איר עלטערן זון עֵשָׂון, און זי האָט געשיקט און האָט גערופֿן איר ייִנגערן זון יעקבֿן, און האָט צו אים געזאָגט: זע, דײַן ברודער עֵשָׂו טרײסט זיך װעגן דיר, אַז ער װעט דיך הרגען. edit

GEN 27:42 zainen dertseilt gevoren Rivkahen di verter fun ir elteren zun Esaven, un zi hot geshikt un hot gerufen ir yingeren zun Yaakoven, un hot tsu im gezogt: ze, dain bruder Esav treist zich vegen dir, az er vet dich hergen.

GEN 27:42 And these words of Esav her ben hagadol were told to Rivkah; and she sent and called Ya'akov her ben hakatan, and said unto him, Hinei, Esav achicha, as touching thee, doth console himself, purposing to kill thee.

GEN 27:43 ‏און אַצונד, מײַן זון, הער צו מײַן קֹול, און שטײ אױף, אַנטלױף דיר צו מײַן ברודער לָבָֿנען קײן חָרָן. edit

GEN 27:43 un atsund, main zun, her tsu main kol, un shtei oif, antloif dir tsu main bruder Lavanen kein Charan.

GEN 27:43 Now therefore, beni, shema bekoli (listen to my voice) ! Arise, flee thou to Lavan achi to Charan;

GEN 27:44 ‏און װעסט זיצן בײַ אים עטלעכע טעג, ביז װאַנען דער גרימצאָרן פֿון דײַן ברודער װעט אָפּגײן; edit

GEN 27:44 un vest zitsen bai im etleche teg, biz vanen der grimtsoren fun dain bruder vet opgein;

GEN 27:44 And tarry with him a few days, until chamat achicha subsides;

GEN 27:45 ‏ביז דער כּעס פֿון דײַן ברודער װעט זיך אָפּקערן פֿון דיר, און ער װעט פֿאַרגעסן װאָס דו האָסט אים געטאָן; און איך װעל שיקן, און װעל דיך אָפּנעמען פֿון דאָרטן. נאָך װאָס זאָל איך אָנװערן אײַך בײדן אין אײן טאָג? edit

GEN 27:45 biz der kaas fun dain bruder vet zich opkeren fun dir, un er vet fargesen vos du host im geton; un ich vel shiken, un vel dich opnemen fun dorten. noch vos zol ich onveren aich beiden in ein tog?

GEN 27:45 And when af achicha subsides from thee, and he forget that which thou hast done to him; then I will send, and get thee from there. Why should I be bereaved also of you both in yom echad (one day, the same day) ?

GEN 27:46 ‏און רבקה האָט געזאָגט צו יִצחָקן: מײַן לעבן איז מיר נִמאס פֿון װעגן די טעכטער פֿון חֵת; אױב יעקבֿ נעמט אַ װײַב פֿון די טעכטער פֿון חֵת, אַזױ װי די דאָזיקע, פֿון די טעכטער פֿון לאַנד, װאָס טױג מיר דאָס לעבן? edit

GEN 27:46 un Rivkah hot gezogt tsu Yitschaken: main leben iz mir nims fun vegen di techter fun Chet; oib Yaakov nemt a vaib fun di techter fun Chet, azoi vi di dozike, fun di techter fun land, vos toig mir dos leben?

GEN 27:46 And Rivkah said to Yitzchak, I am weary of my life because of the Banot Chet: if Ya'akov take an isha of the Banot Chet (Hittite women) such as these which are of the banot ha'aretz, what will chayyim to me be?

GEN 28:1 ‏האָט יִצחָק גערופֿן יעקבֿן, און האָט אים געבענטשט, און האָט אים באַפֿױלן, און האָט צו אים געזאָגט: זאָלסט נישט נעמען אַ װײַב פֿון די טעכטער פֿון כּנַעַן. edit

GEN 28:1 hot Yitschak gerufen Yaakoven, un hot im gebentsht, un hot im bafoilen, un hot tsu im gezogt: zolst nisht nemen a vaib fun di techter fun Kenaan.

GEN 28:1 And Yitzchak called for Ya'akov, and blessed him, and charged him, and said unto him, Thou shalt not take an isha of the Banot Kena'an.

GEN 28:2 ‏שטײ אױף, גײ קײן פַּדַן-אַרָם, צו דעם הױז פֿון בתואֵל, דײַן מוטערס פֿאָטער, און נעם דיר פֿון דאָרטן אַ װײַב פֿון די טעכטער פֿון לָבָֿן, דײַן מוטערס ברודער. edit

GEN 28:2 shtei oif, gei kein Paddan-Aram, tsu dem hoiz fun Betuel, dain muters foter, un nem dir fun dorten a vaib fun di techter fun Lavan, dain muters bruder.

GEN 28:2 Arise, go to Paddanah-Aram, to the bais Betuel avi immecha; and take thee an isha from there of the banot Lavan achi immecha.

GEN 28:3 ‏און אֵל שַדַי װעט דיך בענטשן, און װעט דיך פֿרוכפּערן און דיך מערן, און װעסט װערן אַ געזעמל פֿעלקער. edit

GEN 28:3 un El Shaddai vet dich bentshen, un vet dich fruchperen un dich meren, un vest veren a gezeml felker.

GEN 28:3 And El Shaddai bless thee, and make thee fruitful, and multiply thee, that thou mayest be a kahal amim;

GEN 28:4 ‏און ער װעט דיר געבן די ברכה פֿון אבֿרהמען, דיר און דײַן זאָמען מיט דיר, כּדי זאָלסט אַרבן דאָס לאַנד פֿון דײַן װױנשאַפֿט, װאָס אלֹקים האָט געגעבן צו אבֿרהמען. edit

GEN 28:4 un er vet dir geben di brocha fun Avrahamen, dir un dain zomen mit dir, kedei zolst arben dos land fun dain voinshaft, vos Elokim hot gegeben tsu Avrahamen.

GEN 28:4 And give thee the birkat Avraham, to thee, and to thy zera with thee; that thou mayest inherit the eretz wherein thou art a ger, which Elohim gave unto Avraham.

GEN 28:5 ‏און יִצחָק האָט אַװעקגעשיקט יעקבֿן, און ער איז געגאַנגען קײן פַּדַן-אַרָם, צו לָבָֿן דעם זון פֿון בתואֵל דעם אַרַמי, דעם ברודער פֿון רבקה, דער מוטער פֿון יעקבֿן און עֵשָׂון. edit

GEN 28:5 un Yitschak hot avekgeshikt Yaakoven, un er iz gegangen kein Paddan-Aram, tsu Lavan dem zun fun Betuel dem Aramit, dem bruder fun Rivkah, der muter fun Yaakoven un Esaven.

GEN 28:5 And Yitzchak sent away Ya'akov; and he went to Paddanah-Aram unto Lavan ben Betuel HaArami, achi Rivkah, em Ya'akov and Esav.

GEN 28:6 ‏און עֵשָׂו האָט געזען אַז יִצחָק האָט געבענטשט יעקבֿן, און האָט אים אַװעקגעשיקט קײן פַּדַן-אַרָם, זיך צו נעמען אַ װײַב פֿון דאָרטן; אַז װען ער האָט אים געבענטשט, האָט ער אים באַפֿױלן, אַזױ צו זאָגן: זאָלסט נישט נעמען אַ װײַב פֿון די טעכטער פֿון כּנַעַן; edit

GEN 28:6 un Esav hot gezen az Yitschak hot gebentsht Yaakoven, un hot im avekgeshikt kein Paddan-Aram, zich tsu nemen a vaib fun dorten; az ven er hot im gebentsht, hot er im bafoilen, azoi tsu zogen: zolst nisht nemen a vaib fun di techter fun Kenaan;

GEN 28:6 When Esav saw that Yitzchak had blessed Ya'akov, and sent him away to Paddanah-Aram, to take an isha for him from there; and that when he blessed him he gave him a charge, saying, Thou shalt not take an isha of the Banot Kena'an;

GEN 28:7 ‏און יעקבֿ האָט צוגעהערט צו זײַן פֿאָטער און צו זײַן מוטער, און איז געגאַנגען קײן פַּדַן-אַרָם. edit

GEN 28:7 un Yaakov hot tsugehert tsu zain foter un tsu zain muter, un iz gegangen kein Paddan-Aram.

GEN 28:7 And that Ya'akov obeyed his av and his em, and went to Paddanah-Aram;

GEN 28:8 ‏און עֵשָׂו האָט געזען אַז די טעכטער פֿון כּנַעַן זײַנען שלעכט אין די אױגן פֿון זײַן פֿאָטער יִצחָקן, edit

GEN 28:8 un Esav hot gezen az di techter fun Kenaan zainen shlecht in di oigen fun zain foter Yitschaken,

GEN 28:8 And Esav seeing that the Banot Kena'an pleased not Yitzchak his av;

GEN 28:9 ‏און עֵשָׂו איז געגאַנגען צו יִשמָעֵאלן, און האָט, צו זײַנע אַנדערע װײַבער, זיך גענומען פֿאַר אַ װײַב מָחלַת די טאָכטער פֿון יִשמָעֵאל, אבֿרהמס זון, די שװעסטער פֿון נבָֿיוֹתן. edit

GEN 28:9 un Esav iz gegangen tsu Yishmaelen, un hot, tsu zaine andere vaiber, zich genumen far a vaib Machalat di tochter fun Yishmael, Avrahams zun, di shvester fun Nevayoten.

GEN 28:9 Then went Esav unto Yishmael, and took unto the nashim which he had Machalat bat Yishmael ben Avraham, the achot of Nevayot, to be his wife.

GEN 28:10 ‏און יעקבֿ איז אַרױסגעגאַנגען פֿון באֵר-שֶבַֿע, און איז געגאַנגען קײן חָרָן. edit

GEN 28:10 un Yaakov iz aroisgegangen fun Beer-Sheva, un iz gegangen kein Charan.

GEN 28:10 And Ya'akov went out from Be'er-Sheva, and went toward Charan.

GEN 28:11 ‏און ער האָט געטראָפֿן אַן אָרט, און איז דאָרטן געבליבן נעכטיקן, װאָרום די זון איז אונטערגעגאַנגען; און ער האָט גענומען פֿון די שטײנער פֿון דעם אָרט, און געמאַכט פֿאַר זײַן צוקאָפּנס, און האָט זיך געלײגט אין יענעם אָרט. edit

GEN 28:11 un er hot getrofen an ort, un iz dorten gebliben nechtiken, vorem di zun iz untergegangen; un er hot genumen fun di shteiner fun dem ort, un gemacht far zain tsukopns, un hot zich geleigt in yenem ort.

GEN 28:11 And he reached a certain place, and tarried there, because the shemesh was set; and he took of the avanim of that place, and put them for his pillow, and lay down in that place to sleep.

GEN 28:12 ‏האָט זיך אים געחלומט, ערשט אַ לײטער שטײט אױף דער ערד, און זײַן שפּיץ גרײכט ביזן הימל, און זע, מלאָכים פֿון אלֹקים גײען אַרױף און נידערן אַראָפּ אױף אים. edit

GEN 28:12 hot zich im gechlumt, ersht a leiter shteit oif der erd, un zain shpits greicht bizen himel, un ze, malachim fun Elokim geyen aroifblikendik un nideren arop oif im.

GEN 28:12 And he had a chalom, and hinei a sullam (ladder, stairway) set up on the ground, and the top of it reached to Shomayim: and hinei the malachim of Elohim ascending and descending on it.

GEN 28:13 ‏און אָט שטײט ה׳ איבער אים, און ער זאָגט: איך בין ה׳ דער ג-ט פֿון דײַן פֿאָטער אבֿרהמען, און אלוקי יִצחָקן. דאָס לאַנד װאָס דו ליגסט דערױף, צו דיר װעל איך עס געבן, און צו דײַן זאָמען. edit

GEN 28:13 un ot shteit Hashem iber im, un er zogt: ich bin Hashem der g-t fun dain foter Avrahamen, un Elochei Yitschaken. dos land vos du ligst deroif, tsu dir vel ich es geben, un tsu dain zomen.

GEN 28:13 And, hinei, Hashem stood above it, and said, I am Hashem Elohei Avraham thy av, and Elohei Yitzchak; ha'aretz whereon thou liest, to thee will I give it, and to thy zera;

GEN 28:14 ‏און דײַן זאָמען װעט זײַן אַזױ װי שטױב פֿון דער ערד, און װעסט זיך אױסשפּרײטן קײן מערבֿ און קײן מזרח און קײן צפֿון און קײן דָרום, און בענטשן װעלן זיך מיט דיר און מיט דײַן זאָמען אַלע משפּחות פֿון דער ערד. edit

GEN 28:14 un dain zomen vet zain azoi vi shtoib fun der erd, un vest zich oisshpreiten kein mayrev un kein mizrech un kein Tsafon un kein dorem, un bentshen velen zich mit dir un mit dain zomen ale mishpoches fun der erd.

GEN 28:14 And thy zera shall be as the dust of ha'aretz, and thou shalt spread abroad to the west, and to the east, and to the north, and to the south; and in thee and in thy zera shall kol hamishpochot haadamah be blessed.

GEN 28:15 ‏און זע, איך װעל זײַן מיט דיר, און איך װעל דיך היטן אומעטום װוּ דו װעסט גײן, און איך װעל דיך אומקערן צו דער דאָזיקער ערד, װאָרום איך װעל דיך נישט פֿאַרלאָזן, ביז װאַנען איך האָב געטאָן װאָס איך האָב דיר צוגעזאָגט. edit

GEN 28:15 un ze, ich vel zain mit dir, un ich vel dich hiten umetum vu du vest gein, un ich vel dich umkeren tsu der doziker erd, vorem ich vel dich nisht farlozen, biz vanen ich hob geton vos ich hob dir tsugezogt.

GEN 28:15 And, hinei, I am with thee, and will be shomer over thee in all places where thou goest, and will bring thee back into haadamah hazot; for I will not leave thee, until I have done that which I have promised thee.

GEN 28:16 ‏האָט יעקבֿ זיך אױפֿגעכאַפּט פֿון זײַן שלאָף, און ער האָט געזאָגט: פֿאַר װאָר {אָכֵן}, ‏ ה׳ איז פֿאַראַן אין דעם דאָזיקן אָרט, און איך האָב נישט געװוּסט. edit

GEN 28:16 hot Yaakov zich oifgechapt fun zain shlof, un er hot gezogt: far vor, Hashem iz faran in dem doziken ort, un ich hob nisht gevust.

GEN 28:16 And Ya'akov awoke out of his sleep, and he said, Surely Hashem is in this place! And I had no da'as of it.

GEN 28:17 ‏און ער האָט מורא געהאַט, און האָט געזאָגט: װי מוֹראדיק איז דער דאָזיקער אָרט! דאָס איז נישט אַנדערש װי דאָס הױז פֿון אלֹקים, און דאָס איז דער טױער פֿון הימל. edit

GEN 28:17 un er hot moire gehat, un hot gezogt: vi mordik iz der doziker ort! dos iz nisht andersh vi dos hoiz fun Elokim, un dos iz der toier fun himel.

GEN 28:17 And he was afraid, and said, How nora (awesome) is this place! This is none other than the Beis Elohim, and this is the Sha'ar HaShomayim.

GEN 28:18 ‏און יעקבֿ האָט זיך געפֿעדערט אין דער פֿרי, און ער האָט גענומען דעם שטײן װאָס ער האָט געמאַכט פֿאַר זײַן צוקאָפּנס, און האָט אים געמאַכט פֿאַר אַ זײַלשטײן, און ער האָט אַרױפֿגעגאָסן אײל אױף זײַן שפּיץ. edit

GEN 28:18 un Yaakov hot zich gefedert in der peire, un er hot genumen dem shtein vos er hot gemacht far zain tsukopns, un hot im gemacht far a zailshtein, un er hot aroifgegosen eil oif zain shpits.

GEN 28:18 And Ya'akov rose up early in the boker, and took haeven (the stone) that he had put for his pillow, and set it up for a matzevah (pillar) , and poured shemen upon the top of it.

GEN 28:19 ‏און ער האָט גערופֿן דעם נאָמען פֿון יענעם אָרט בֵית-אֵל, אָבער לוז איז געװען דער נאָמען פֿון דער שטאָט צוערשט. edit

GEN 28:19 un er hot gerufen dem nomen fun yenem ort Beit-El, ober Luz iz geven der nomen fun der shtot tsuersht.

GEN 28:19 And he called the shem of that place Beit-El; but the shem of that ir was called Luz at the first.

GEN 28:20 ‏און יעקבֿ האָט אַ נדר געטאָן, אַזױ צו זאָגן: אױב אלֹקים װעט זײַן מיט מיר, און װעט מיך היטן אױף דעם דאָזיקן װעג װאָס איך גײ, און ער װעט מיר געבן ברױט צום עסן, און אַ בגד אָנצוטאָן, edit

GEN 28:20 un Yaakov hot a neyder geton, azoi tsu zogen: oib Elokim vet zain mit mir, un vet mich hiten oif dem doziken veg vos ich gei, un er vet mir geben broit tsum esen, un a beged ontsuton,

GEN 28:20 And Ya'akov vowed a neder (vow) , saying, If Elohim will be with me, and will be shomer over me in this derech (way, journey) that I go, and will give me lechem to eat, and beged (clothes) to put on,

GEN 28:21 ‏און איך װעל מיך אומקערן בשלום צו מײַן פֿאָטערס הױז, אַזױ װעט ה׳ מיר זײַן צום אלֹקים (מײַן אלֹקים). edit

GEN 28:21 un ich vel mich umkeren besholem tsu main foters hoiz, azoi vet Hashem mir zain tsum Elokim (main Elokim).

GEN 28:21 So that I return to bais avi in shalom; then shall Hashem be for me Elohim (my G-d) .

GEN 28:22 ‏און דער דאָזיקער שטײן װאָס איך האָב געמאַכט פֿאַר אַ זײַלשטײן, װעט זײַן אַ הױז פֿון אלֹקים; און פֿון אַלץ װאָס דו װעסט מיר געבן, װעל איך מעשׂרן מעשׂר צו דיר. edit

GEN 28:22 un der doziker shtein vos ich hob gemacht far a zailshtein, vet zain a hoiz fun Elokim; un fun alts vos du vest mir geben, vel ich mesren maiser tsu dir.

GEN 28:22 And this even (stone) , which I have set for a matzevah (pillar) , shall be Beis Elohim: and of all that Thou shalt give me I will surely give the aser (tenth) unto Thee.

GEN 29:1 ‏און יעקבֿ האָט אױפֿגעהױבן זײַנע פֿיס, און איז געגאַנגען צו דעם לאַנד פֿון די קינדער פֿון מזרח. edit

GEN 29:1 un Yaakov hot oifgehoiben zaine fis, un iz gegangen tsu dem land fun di kinder fun mizrech.

GEN 29:1 Then Ya'akov went on his journey, and came into the eretz of the bnei kedem.

GEN 29:2 ‏און ער האָט אַ קוק געטאָן, ערשט אַ ברונעם איז אין פֿעלד, און זע, דרײַ סטאַדעס שאָף הױערן דאָרטן בײַ אים; װאָרום פֿון יענעם ברונעם פֿלעגט מען אָנטרינקען די סטאַדעס, און דער שטײן אױפֿן מױל פֿון ברונעם איז געװען גרױס. edit

GEN 29:2 un er hot a kuk geton, ersht a brunem iz in feld, un ze, drai stades shof hoieren dorten bai im; vorem fun yenem brunem flegt men ontrinken di stades, un der shtein oifen moil fun brunem iz geven grois.

GEN 29:2 And he looked, and hinei a be'er in the sadeh, and, hinei, there were shloshah edrei tzon lying by it; for out of that be'er they watered the edarim: and a great even (stone) was upon the mouth of the be'er.

GEN 29:3 ‏און אַז דאָרטן האָבן זיך צונױפֿגעזאַמלט אַלע סטאַדעס, האָט מען אַראָפּגעקײַקלט דעם שטײן פֿון דעם מױל פֿון ברונעם, און מע האָט אָנגעטרונקען די שאָף, און אומגעקערט דעם שטײן אױפֿן מױל פֿון דעם ברונעם אױף זײַן אָרט. edit

GEN 29:3 un az dorten hoben zich tsunoifgezamlt ale stades, hot men aropgekaiklt dem shtein fun dem moil fun brunem, un me hot ongetrunken di shof, un umgekert dem shtein oifen moil fun dem brunem oif zain ort.

GEN 29:3 And to there were all the edarim gathered: and they rolled the even (stone) from the mouth of the be'er, and watered the tzon, and put the even (stone) again upon the mouth of the be'er in its place.

GEN 29:4 ‏האָט יעקבֿ צו זײ געזאָגט: פֿון װאַנען זײַט איר, מײַנע ברידער? האָבן זײ געזאָגט: פֿון חָרָן זײַנען מיר. edit

GEN 29:4 hot Yaakov tsu zei gezogt: fun vanen zait ir, maine brider? hoben zei gezogt: fun Charan zainen mir.

GEN 29:4 And Ya'akov said unto them, My brethren, where are you from? And they said, Of Charan are we.

GEN 29:5 ‏האָט ער צו זײ געזאָגט: קענט איר לָבָֿן דעם זון פֿון נָחוֹרן? האָבן זײ געזאָגט: מיר קענען. edit

GEN 29:5 hot er tsu zei gezogt: kent ir Lavan dem zun fun Nachoren? hoben zei gezogt: mir kenen.

GEN 29:5 And he said unto them, Know ye Lavan ben Nachor? And they said, We know him.

GEN 29:6 ‏האָט ער צו זײ געזאָגט: איז פֿריד צו אים? האָבן זײ געזאָגט: פֿריד; און אָן קומט זײַן טאָכטער רחל מיט די שאָף. edit

GEN 29:6 hot er tsu zei gezogt: iz frid tsu im? hoben zei gezogt: frid; un on kumt zain tochter Rachel mit di shof.

GEN 29:6 And he said unto them, Is the shalom with him? And they said, Shalom; and, hinei, Rachel his bat cometh with the tzon.

GEN 29:7 ‏האָט ער צו זײ געזאָגט: זעט, דער טאָג איז נאָך גרױס, נאָך נישט צײַט דאָס פֿיך זאָל אײַנגעזאַמלט װערן; טרינקט אָן די שאָף, און גײט פֿיטערט. edit

GEN 29:7 hot er tsu zei gezogt: zet, der tog iz noch grois, noch nisht tsait dos fich zol aingezamlt veren; trinkt on di shof, un geit fitert.

GEN 29:7 And he said, Look, the sun is still high, neither is it time that the flock should be gathered together; water ye the tzon, and go and feed them.

GEN 29:8 ‏האָבן זײ געזאָגט: מיר קענען נישט, ביז װאַנען אַלע סטאַדעס װעלן זיך צונױפֿזאַמלען, און מע װעט אַראָפּקײַקלען דעם שטײן פֿון דעם מױל פֿון ברונעם; און מיר װעלן אָנטרינקען די שאָף. edit

GEN 29:8 hoben zei gezogt: mir kenen nisht, biz vanen ale stades velen zich tsunoifzamlen, un me vet aropkaiklen dem shtein fun dem moil fun brunem; un mir velen ontrinken di shof.

GEN 29:8 And they said, We cannot, until all the edarim be gathered together, and till they roll the even (stone) from the mouth of the be'er; then we water the tzon.

GEN 29:9 ‏װי ער רעדט נאָך מיט זײ, אַזױ איז רחל אונטערגעקומען מיט איר פֿאָטערס שאָף; װאָרום זי איז געװען אַ פּאַסטוכערין. edit

GEN 29:9 vi er redt noch mit zei, azoi iz Rachel untergekumen mit ir foters shof; vorem zi iz geven a pastucherin.

GEN 29:9 And while he yet spoke with them, Rachel came with the tzon of her av; for she was a ro'ah (shepherdess) .

GEN 29:10 ‏און עס איז געװען, װי יעקבֿ האָט דערזען רחלען, די טאָכטער פֿון לָבָֿן, זײַן מוטערס ברודער, און די שאָף פֿון לָבָֿן, זײַן מוטערס ברודער, אַזױ האָט יעקבֿ גענענט, און האָט אַראָפּגעקײַקלט דעם שטײן פֿון דעם מױל פֿון ברונעם, און האָט אָנגעטרונקען די שאָף פֿון לָבָֿן, זײַן מוטערס ברודער. edit

GEN 29:10 un es iz geven, vi Yaakov hot derzen Rachelen, di tochter fun Lavan, zain muters bruder, un di shof fun Lavan, zain muters bruder, azoi hot Yaakov genent, un hot aropgekaiklt dem shtein fun dem moil fun brunem, un hot ongetrunken di shof fun Lavan, zain muters bruder.

GEN 29:10 And it came to pass, when Ya'akov saw Rachel bat Lavan achi immo, and the tzon of Lavan achi immo, that Ya'akov went near, and rolled the even (stone) from the mouth of the be'er, and watered the tzon of Lavan achi immo.

GEN 29:11 ‏און יעקבֿ האָט געקושט רחלען, און האָט אױפֿגעהױבן זײַן קֹול און האָט געװײנט. edit

GEN 29:11 un Yaakov hot gekusht Rachelen, un hot oifgehoiben zain kol un hot geveint.

GEN 29:11 And Ya'akov kissed Rachel, and lifted up his voice, and wept.

GEN 29:12 ‏און יעקבֿ האָט דערצײלט רחלען אַז ער איז איר פֿאָטערס אַן אײגענער, און אַז ער איז רבקהס אַ זון; און זי איז געלאָפֿן, און האָט אָנגעזאָגט איר פֿאָטער. edit

GEN 29:12 un Yaakov hot dertseilt Rachelen az er iz ir foters an eigener, un az er iz Rivkahs a zun; un zi iz gelofen, un hot ongezogt ir foter.

GEN 29:12 And Ya'akov told Rachel that he was the relative of her av, and that he was ben Rivkah; and she ran and told her av.

GEN 29:13 ‏און עס איז געװען, װי לָבָֿן האָט געהערט די הערונג װעגן יעקבֿ, זײַן שװעסטערס זון, אַזױ איז ער אים געלאָפֿן אַנטקעגן, און ער האָט אים געהאַלדזט און אים געקושט, און האָט אים אַרײַנגעבראַכט אין זײַן הױז. און ער האָט דערצײלט לָבָֿנען אַלע יענע געשעענישן. edit

GEN 29:13 un es iz geven, vi Lavan hot gehert di herung vegen Yaakov, zain shvesters zun, azoi iz er im gelofen antkegen, un er hot im gehaldzt un im gekusht, un hot im araingebracht in zain hoiz. un er hot dertseilt Lavanen ale yene gesheenishen.

GEN 29:13 And it came to pass, when Lavan heard the news of Ya'akov ben achoto, that he ran to meet him, and embraced him, and kissed him, and brought him to his bais. And he told Lavan all these things.

GEN 29:14 ‏און לָבָֿן האָט צו אים געזאָגט: פֿאַר װאָר, מײַן בײן און מײַן פֿלײש ביסטו. און ער איז געזעסן בײַ אים אַ חוֹדש צײַט. edit

GEN 29:14 un Lavan hot tsu im gezogt: far vor, main bein un main fleish bistu. un er iz gezesen bai im a Chodesh tsait.

GEN 29:14 And Lavan said to him, Surely thou art my etzem (bone) and my basar. And he abode with him the space of a chodesh (month) .

GEN 29:15 ‏האָט לָבָֿן געזאָגט צו יעקבֿן: צי װײַל דו ביסט מײַנער אַן אײגענער, זאָסלטו מיר דינען אומזיסט? זאָג מיר װאָס איז דײַן לױן. edit

GEN 29:15 hot Lavan gezogt tsu Yaakoven: tsi vail du bist meiner an eigener, zosltu mir dinen umzist? zog mir vos iz dain loin.

GEN 29:15 And Lavan said unto Ya'akov, Because thou art my relative, shouldest thou therefore serve me for nothing? Tell me, what shall thy maskoret (wages) be?

GEN 29:16 ‏און לָבָֿן האָט געהאַט צװײ טעכטער; דער נאָמען פֿון דער עלטערער איז געװען לאה, און דער נאָמען פֿון דער ייִנגערער רחל. edit

GEN 29:16 un Lavan hot gehat tsvei techter; der nomen fun der elterer iz geven Leah, un der nomen fun der yingerer Rachel.

GEN 29:16 And Lavan had two banot: the shem of the elder was Leah, and the shem of the younger was Rachel.

GEN 29:17 ‏און לאהס אױגן זײַנען געװען שלאַפֿע, און רחל איז געװען שײן אױפֿן געשטאַלט, און שײן אױפֿן פּנים, edit

GEN 29:17 un Leahs oigen zainen geven shlafe, un Rachel iz geven shein oifen geshtalt, un shein oifen ponem,

GEN 29:17 Leah had weak eyes; but Rachel was yafeh and lovely in form.

GEN 29:18 ‏און יעקבֿ האָט ליב געקריגן רחלען; און ער האָט געזאָגט: איך װעל דיר דינען זיבן יאָר פֿאַר דײַן ייִנגערער טאָכטער רחלען. edit

GEN 29:18 un Yaakov hot lib gekrigen Rachelen; un er hot gezogt: ich vel dir dinen ziben yor far dain yingerer tochter Rachelen.

GEN 29:18 And Ya'akov loved Rachel; and said, I will serve thee sheva shanim for Rachel thy bat haketannah (younger daughter) .

GEN 29:19 ‏האָט לָבָֿן געזאָגט: בעסער איך זאָל זי דיר געבן, אײדער איך זאָל זי געבן צו אַן אַנדער מאַן; בלײַב בײַ מיר. edit

GEN 29:19 hot Lavan gezogt: beser ich zol zi dir geben, eider ich zol zi geben tsu an ander man; blaib bai mir.

GEN 29:19 And Lavan said, It is better that I give her to thee, than that I should give her to another ish; abide with me.

GEN 29:20 ‏און יעקבֿ האָט געדינט פֿאַר רחלען זיבן יאָר, און זײ זײַנען געװען אין זײַנע אױגן אַזױ װי עטלעכע טעג, פֿון זײַן ליבשאַפֿט צו איר. edit

GEN 29:20 un Yaakov hot gedint far Rachelen ziben yor, un zei zainen geven in zaine oigen azoi vi etleche teg, fun zain libshaft tsu ir.

GEN 29:20 And Ya'akov served sheva shanim for Rachel; and they seemed unto him but a few yamim, because of the ahavah he had for her.

GEN 29:21 ‏און יעקבֿ האָט געזאָגט צו לָבָֿנען: גיב מיר מײַן װײַב, װאָרום מײַנע טעג זײַנען דערפֿילט געװאָרן; און איך װעל קומען צו איר. edit

GEN 29:21 un Yaakov hot gezogt tsu Lavanen: gib mir main vaib, vorem maine teg zainen derfilt gevoren; un ich vel kumen tsu ir.

GEN 29:21 And Ya'akov said unto Lavan, Give me my isha, for my yamim are completed, that I may go in unto her.

GEN 29:22 ‏האָט לָבָֿן אײַנגעזאַמלט אַלע מענטשן פֿון דעם אָרט, און ער האָט געמאַכט אַ מאָלצײַט. edit

GEN 29:22 hot Lavan aingezamlt ale mentshen fun dem ort, un er hot gemacht a moltsait.

GEN 29:22 And Lavan gathered together all the anshei hamakom, and made a mishteh (feast) .

GEN 29:23 ‏און עס איז געװען אין אָװנט, האָט ער גענומען זײַן טאָכטער לאהן, און האָט זי געבראַכט צו אים, און ער איז געקומען צו איר. edit

GEN 29:23 un es iz geven in ovent, hot er genumen zain tochter Leahen, un hot zi gebracht tsu im, un er iz gekumen tsu ir.

GEN 29:23 And it came to pass in the erev, that he took Leah his bat, and brought her to him; and he went in unto her.

GEN 29:24 ‏און לָבָֿן האָט איר געגעבן זײַן דינסט זִלפָּהן – פֿאַר אַ דינסט צו זײַן טאָכטער לאהן. edit

GEN 29:24 un Lavan hot ir gegeben zain dinst Zilpahen – far a dinst tsu zain tochter Leahen.

GEN 29:24 And Lavan gave unto his daughter Leah Zilpah shifchato (his maid) for a shifchah.

GEN 29:25 ‏און עס איז געװען אין דער פֿרי, ערשט דאָס איז לאה. האָט ער געזאָגט צו לָבָֿנען: װאָס האָסטו מיר דאָ געטאָן? האָב איך נישט געדינט בײַ דיר פֿאַר רחלען, און פֿאַר װאָס האָסטו מיך גענאַרט? edit

GEN 29:25 un es iz geven in der peire, ersht dos iz Leah. hot er gezogt tsu Lavanen: vos hostu mir do geton? hob ich nisht gedint bai dir far Rachelen, un far vos hostu mich genart?

GEN 29:25 And it came to pass, that in the boker, hinei, it was Leah! And he said to Lavan, What is this thou hast done unto me? Did not I serve with thee for Rachel? So why then hast thou deceived me?

GEN 29:26 ‏האָט לָבָֿן געזאָגט: עס װערט נישט געטאָן אַזױ אין אונדזער מקום, אױסצוגעבן די ייִנגערע פֿאַר דער עלטערער. edit

GEN 29:26 hot Lavan gezogt: es vert nisht geton azoi in undzer Makom, oistsugeben di yingere far der elterer.

GEN 29:26 And Lavan said, It must not be so done in our land, to give the younger before the bechirah.

GEN 29:27 ‏דערפֿיל די װאָך ‏ פֿון דער, און מיר װעלן דיר אױך יענע געבן, פֿאַר דעם דינסט װאָס דו װעסט דינען בײַ מיר נאָך זיבן אַנדערע יאָר. edit

GEN 29:27 derfil di vach fun der, un mir velen dir oich yene geben, far dem dinst vos du vest dinen bai mir noch ziben andere yor.

GEN 29:27 Finish her shvu'a (week) , and we will give thee this also for the avodah (service, work) which thou shalt do for me yet sheva shanim acherot.

GEN 29:28 ‏האָט יעקבֿ אַזױ געטאָן, און ער האָט דערפֿילט די װאָך פֿון דער; און ער האָט אים געגעבן זײַן טאָכטער רחלען, אים פֿאַר אַ װײַב. edit

GEN 29:28 hot Yaakov azoi geton, un er hot derfilt di vach fun der; un er hot im gegeben zain tochter Rachelen, im far a vaib.

GEN 29:28 And Ya'akov did so, and fulfilled her shvu'a; and he gave him Rachel his bat to be his isha also.

GEN 29:29 ‏און לָבָֿן האָט געגעבן צו זײַן טאָכטער רחלען זײַן דינסט בִלהָהן פֿאַר אַ דינסט צו איר. edit

GEN 29:29 un Lavan hot gegeben tsu zain tochter Rachelen zain dinst Bilhahen far a dinst tsu ir.

GEN 29:29 And Lavan gave to his bat Rachel Bilhah his shifchah to be her shifchah.

GEN 29:30 ‏און ער איז געקומען אױך צו רחלען. און ער האָט רחלען אױך מער ליב געהאַט פֿון לאהן; און ער האָט געדינט בײַ אים נאָך זיבן אַנדערע יאָר. edit

GEN 29:30 un er iz gekumen oich tsu Rachelen. un er hot Rachelen oich mer lib gehat fun Leahen; un er hot gedint bai im noch ziben andere yor.

GEN 29:30 And he went in also unto Rachel, and he loved also Rachel more than Leah, and served him yet sheva shanim acherot.

GEN 29:31 ‏און ה׳ האָט געזען אַז לאה איז אומבאַליבט, און ער האָט געעפֿנט איר טראַכט; און רחל איז געװען אַן עקרה. edit

GEN 29:31 un Hashem hot gezen az Leah iz umbalibt, un er hot geefent ir tracht; un Rachel iz geven an akore.

GEN 29:31 And when Hashem saw that Leah was hated, He opened her womb but Rachel was barren.

GEN 29:32 ‏און לאה איז טראָגעדיק געװאָרן, און האָט געבאָרן אַ זון, און זי האָט גערופֿן זײַן נאָמען ראובֿן, װײַל זי האָט געזאָגט: יאָ, ה׳ האָט געזען מײַן פּײַן, װאָרום אַצונד װעט מיך מײַן מאַן ליב האָבן. edit

GEN 29:32 un Leah iz trogedik gevoren, un hot geboren a zun, un zi hot gerufen zain nomen Reuven, vail zi hot gezogt: yo, Hashem hot gezen main fain, vorem atsund vet mich main man lib hoben.

GEN 29:32 And Leah conceived, and bore a ben, and she called shmo Reuven: for she said, Surely Hashem hath looked upon my misery; now therefore my ish will love me.

GEN 29:33 ‏און זי איז װידער טראָגעדיק געװאָרן, און האָט געבאָרן אַ זון, און זי האָט געזאָגט: װײַל ה׳ האָט געהערט אַז איך בין אומבאַליבט, דערום האָט ער מיר געגעבן אױך דעם דאָזיקן; און זי האָט גערופֿן זײַן נאָמען שִמְעוֹן. edit

GEN 29:33 un zi iz vider trogedik gevoren, un hot geboren a zun, un zi hot gezogt: vail Hashem hot gehert az ich bin umbalibt, derum hot er mir gegeben oich dem doziken; un zi hot gerufen zain nomen Shimeon.

GEN 29:33 And she conceived again, and bore ben; and said, Because Hashem hath heard I was hated, He hath therefore given me this also; and she called shmo Shim'on.

GEN 29:34 ‏און זי איז װידער טראָגעדיק געװאָרן, און האָט געבאָרן אַ זון, און זי האָט געזאָגט: אַצונד דאָס מאָל װעט מײַן מאַן װערן צוגעטאָן צו מיר, װײַל איך האָב אים געבאָרן דרײַ זין; דערום האָט מען גערופֿן זײַן נאָמען לֵוִי. edit

GEN 29:34 un zi iz vider trogedik gevoren, un hot geboren a zun, un zi hot gezogt: atsund dos mol vet main man veren tsugeton tsu mir, vail ich hob im geboren drai zin; derum hot men gerufen zain nomen Levi.

GEN 29:34 And she conceived again, and bore ben; and said, Now this time will my ish yillaveh (become attached) unto me, because I have born him shloshah banim: therefore was shmo called Levi.

GEN 29:35 ‏און זי איז װידער טראָגעדיק געװאָרן, און האָט געבאָרן אַ זון, און זי האָט געזאָגט: דאָס מאָל טו איך לױבן ה׳; דערום האָט זי גערופֿן זײַן נאָמען יהוּדה. און זי האָט אױפֿגעהערט געבערן. edit

GEN 29:35 un zi iz vider trogedik gevoren, un hot geboren a zun, un zi hot gezogt: dos mol tu ich loiben Hashem; derum hot zi gerufen zain nomen Yehudah. un zi hot oifgehert geberen.

GEN 29:35 And she conceived again, and bore ben; and she said, Now will odeh (I praise) Hashem ; therefore she called shmo Yehudah; and stopped giving birth.

GEN 30:1 ‏און אַז רחל האָט געזען אַז זי געבערט נישט פֿון יעקבֿן, האָט רחל מקנא געװען איר שװעסטער, און זי האָט געזאָגט צו יעקבֿן: גיב מיר קינדער, אַניט שטאַרב איך. edit

GEN 30:1 un az Rachel hot gezen az zi gebert nisht fun Yaakoven, hot Rachel mekane geven ir shvester, un zi hot gezogt tsu Yaakoven: gib mir kinder, anit shtarb ich.

GEN 30:1 And when Rachel saw that she did not bear [banim] to Ya'akov, Rachel had kina toward her achot; and said unto Ya'akov, Give me banim, or else I die.

GEN 30:2 ‏האָט דער צאָרן פֿון יעקבֿן געגרימט אױף רחלען, און ער האָט געזאָגט: בין איך דען אױף דעם אָרט פֿון אלֹקים, װאָס האָט פֿאַרמיטן פֿון דיר פֿרוכט פֿון לײַב? edit

GEN 30:2 hot der tsoren fun Yaakoven gegrimt oif Rachelen, un er hot gezogt: bin ich den oif dem ort fun Elokim, vos hot farmiten fun dir frucht fun laib?

GEN 30:2 And af Ya'akov was kindled against Rachel; and he said, Am I in place of Elohim, Who hath withheld from thee p'ri beten?

GEN 30:3 ‏האָט זי געזאָגט: אָט איז מײַן דינסט בִלהָה, קום צו איר, און זי װעט געבערן אױף מײַנע קני, און אױך איך װעל אױפֿגעריכט װערן פֿון איר. edit

GEN 30:3 hot zi gezogt: ot iz main dinst Bilhah, kum tsu ir, un zi vet geberen oif maine kni, un oich ich vel oifgericht veren fun ir.

GEN 30:3 And she said, Hinei my amah (maidservant) Bilhah, go in unto her; and she shall bear upon my birkayim, that I may also build up through her.

GEN 30:4 ‏און זי האָט אים געגעבן איר דינסט בִלהָהן פֿאַר אַ װײַב, און יעקבֿ איז צו איר געקומען. edit

GEN 30:4 un zi hot im gegeben ir dinst Bilhahen far a vaib, un Yaakov iz tsu ir gekumen.

GEN 30:4 And she gave him Bilhah her shifchah (slave woman, maidservant) as isha; and Ya'akov went in unto her.

GEN 30:5 ‏און בִלהָה איז טראָגעדיק געװאָרן, און האָט יעקבֿן געבאָרן אַ זון. edit

GEN 30:5 un Bilhah iz trogedik gevoren, un hot Yaakoven geboren a zun.

GEN 30:5 And Bilhah conceived, and bore Ya'akov ben.

GEN 30:6 ‏און רחל האָט געזאָגט: אלֹקים האָט זיך פֿאַר מיר אָנגענומען, און האָט אױך מײַן קֹול צוגעהערט, און מיר געגעבן אַ זון; דערום האָט זי גערופֿן זײַן נאָמען דָן. edit

GEN 30:6 un Rachel hot gezogt: Elokim hot zich far mir ongenumen, un hot oich main kol tsugehert, un mir gegeben a zun; derum hot zi gerufen zain nomen Dan.

GEN 30:6 And Rachel said, Elohim danani (G-d hath judged me) , and hath also heard my voice, and hath given to me ben: therefore called she shmo Dan.

GEN 30:7 ‏און בִלהָה, רחלס דינסט, איז װידער טראָגעדיק געװאָרן, און האָט יעקבֿן געבאָרן אַ צװײטן זון. edit

GEN 30:7 un Bilhah, Rachels dinst, iz vider trogedik gevoren, un hot Yaakoven geboren a tsveiten zun.

GEN 30:7 And Bilhah shifchat Rachel conceived again, and bore Ya'akov ben sheni.

GEN 30:8 ‏און רחל האָט געזאָגט: שטאַרקע ראַנגלענישן האָב איך זיך געראַנגלט מיט מײַן שװעסטער, און איך בין בײַגעקומען; דערום האָט זי גערופֿן זײַן נאָמען נַפֿתָּלי. edit

GEN 30:8 un Rachel hot gezogt: shtarke ranglenishen hob ich zich geranglt mit main shvester, un ich bin baigekumen; derum hot zi gerufen zain nomen Naphtali.

GEN 30:8 And Rachel said, With naftulei Elohim niftalti (with wrestlings of G-d have I wrestled) with my achot, and I have prevailed: and she called shmo Naphtali.

GEN 30:9 ‏און לאה האָט געזען אַז זי האָט אױפֿגעהערט געבערן, האָט זי גענומען איר דינסט זִלפָּהן, און זי געגעבן יעקבֿן פֿאַר אַ װײַב. edit

GEN 30:9 un Leah hot gezen az zi hot oifgehert geberen, hot zi genumen ir dinst Zilpahen, un zi gegeben Yaakoven far a vaib.

GEN 30:9 When Leah saw that she had stopped bearing, she took Zilpah her shifchah, and gave her to Ya'akov as isha.

GEN 30:10 ‏און זִלפָּה, לאהס דינסט, האָט יעקבֿן געבאָרן אַ זון. edit

GEN 30:10 un Zilpah, Leahs dinst, hot Yaakoven geboren a zun.

GEN 30:10 And Zilpah shifchat Leah bore Ya'akov ben.

GEN 30:11 ‏האָט לאה געזאָגט: מזל איז געקומען; און זי האָט גערופֿן זײַן נאָמען גָד. edit

GEN 30:11 hot Leah gezogt: mezl iz gekumen; un zi hot gerufen zain nomen Gad.

GEN 30:11 And Leah said, BaGad (What Good Fortune!) And she called shmo Gad.

GEN 30:12 ‏און זִלפָּה, לאהס דינסט, האָט יעקבֿן געבאָרן אַ צװײטן זון. edit

GEN 30:12 un Zilpah, Leahs dinst, hot Yaakoven geboren a tsveiten zun.

GEN 30:12 And Zilpah shifchat Leah bore Ya'akov ben sheni.

GEN 30:13 ‏האָט לאה געזאָגט: אױף מײַן גליק! װאָרום די טעכטער װעלן מיך שאַצן גליקלעך; און זי האָט גערופֿן זײַן נאָמען אָשֵר. edit

GEN 30:13 hot Leah gezogt: oif main glik! vorem di techter velen mich shatsen gliklech; un zi hot gerufen zain nomen Asher.

GEN 30:13 And Leah said, B'Ashri (Happy am I) , for the banot will call me asher (blessed) : so she called shmo Asher.

GEN 30:14 ‏און ראובֿן איז געגאַנגען אין די טעג פֿון װײצשניט, און האָט געפֿונען ליבעפּעלעך אין פֿעלד, און האָט זײ געבראַכט צו זײַן מוטער לאהן. האָט רחל געזאָגט צו לאהן: גיב מיר, איך בעט דיך, פֿון דײַן זונס ליבעפּעלעך. edit

GEN 30:14 un Reuven iz gegangen in di teg fun veitsshnit, un hot gefunen libepelech in feld, un hot zei gebracht tsu zain muter Leahen. hot Rachel gezogt tsu Leahen: gib mir, ich bet dich, fun dain zuns libepelech.

GEN 30:14 And Reuven went in the yemei ketzir chittim, and found duda'im (mandrakes) in the sadeh, and brought them unto Leah immo. Then Rachel said to Leah, Give me, now, of the duda'im of thy ben.

GEN 30:15 ‏האָט זי געזאָגט צו איר: װינציק װאָס דו האָסט צוגענומען מײַן מאַן, װילסטו נאָך צונעמען מײַן זונס ליבעפּעלעך? האָט רחל געזאָגט: דערפֿאַר זאָל ער ליגן מיט דיר הײַנטיקע נאַכט, פֿאַר די ליבעפּעלעך פֿון דײַן זון. edit

GEN 30:15 hot zi gezogt tsu ir: vintsik vos du host tsugenumen main man, vilstu noch tsunemen main zuns libepelech? hot Rachel gezogt: derfar zol er ligen mit dir haintike nacht, far di libepelech fun dain zun.

GEN 30:15 And she said unto her, Is it a small matter that thou hast taken my ish? And wouldest thou take away the duda'im of beni also? And Rachel said, Therefore he shall lie with thee halailah (tonight) for the duda'im of thy ben.

GEN 30:16 ‏און װי יעקבֿ איז געקומען פֿון פֿעלד אין אָװנט, אַזױ איז לאה אים אַרױסגעגאַנגען אַנטקעגן, און האָט געזאָגט: צו מיר מוזטו קומען, װאָרום אָפּדינגען האָב איך דיך אָפּגעדונגען פֿאַר די ליבעפּעלעך פֿון מײַן זון. און ער איז מיט איר געלעגן אין יענער נאַכט. edit

GEN 30:16 un vi Yaakov iz gekumen fun feld in ovent, azoi iz Leah im aroisgegangen antkegen, un hot gezogt: tsu mir muztu kumen, vorem opdingen hob ich dich opgedungen far di libepelech fun main zun. un er iz mit ir gelegen in yener nacht.

GEN 30:16 And Ya'akov came in from the sadeh ba'erev, and Leah went out to meet him, and said, Thou must come in unto me; for surely I have hired thee with duda'im of beni. And he lay with her that night.

GEN 30:17 ‏און אלֹקים האָט צוגעהערט צו לאהן, און זי איז טראָגעדיק געװאָרן, און האָט יעקבֿן געבאָרן אַ פֿינפֿטן זון. edit

GEN 30:17 un Elokim hot tsugehert tsu Leahen, un zi iz trogedik gevoren, un hot Yaakoven geboren a finften zun.

GEN 30:17 And Elohim paid heed unto Leah, and she conceived, and bore Ya'akov ben chamishi.

GEN 30:18 ‏און לאה האָט געזאָגט: אלֹקים האָט געגעבן מײַן שׂכר פֿאַר װאָס איך האָב געגעבן מײַן דינסט צו מײַן מאַן; און זי האָט גערופֿן זײַן נאָמען יִשׂשָׂכָר. edit

GEN 30:18 un Leah hot gezogt: Elokim hot gegeben main Sachar far vos ich hob gegeben main dinst tsu main man; un zi hot gerufen zain nomen Yissakhar.

GEN 30:18 And Leah said, Elohim hath given me my hire, because I have given my shifchah to my ish; and she called shmo Yissakhar.

GEN 30:19 ‏און לאה איז װידער טראָגעדיק געװאָרן, און האָט יעקבֿן געבאָרן אַ זעקסטן זון. edit

GEN 30:19 un Leah iz vider trogedik gevoren, un hot Yaakoven geboren a zeksten zun.

GEN 30:19 And Leah conceived again, and bore Ya'akov ben shishi.

GEN 30:20 ‏און לאה האָט געזאָגט: האלֹקים האָט מיך באַשאָנקען מיט אַ גוטן געשאַנק; דאָס מאָל װעט מײַן מאַן װױנען מיט מיר, װײַל איך האָב אים געבאָרן זעקס זין; און זי האָט גערופֿן זײַן נאָמען זבֿולון. edit

GEN 30:20 un Leah hot gezogt: HaElokim hot mich bashonken mit a guten geshank; dos mol vet main man voinen mit mir, vail ich hob im geboren zeks zin; un zi hot gerufen zain nomen Zevulun.

GEN 30:20 And Leah said, Elohim hath endued me with a zeved tov (good endowment) ; now will my ish zabal (honor) me, because I have born him shisha banim; and she called shmo Zevulun.

GEN 30:21 ‏און דערנאָך האָט זי געבאָרן אַ טאָכטער, און זי האָט גערופֿן איר נאָמען דינה. edit

GEN 30:21 un dernoch hot zi geboren a tochter, un zi hot gerufen ir nomen Dinah.

GEN 30:21 And afterwards she bore a bat, and called her shem Dinah.

GEN 30:22 ‏און אלֹקים האָט געדאַכט אָן רחלען, און ה׳ האָט צוגעהערט צו איר, און האָט געעפֿנט איר טראַכט. edit

GEN 30:22 un Elokim hot gedacht on Rachelen, un Hashem hot tsugehert tsu ir, un hot geefent ir tracht.

GEN 30:22 And Elohim remembered Rachel, and Elohim paid heed to her, and opened her rekhem (womb) .

GEN 30:23 ‏און זי איז טראָגעדיק געװאָרן, און האָט געבאָרן אַ זון; און זי האָט געזאָגט: אלֹקים האָט אָפּגעטאָן מײַן חרפּה. edit

GEN 30:23 un zi iz trogedik gevoren, un hot geboren a zun; un zi hot gezogt: Elokim hot opgeton main charpe.

GEN 30:23 And she conceived, and bore ben; and said, Elohim hath taken away my cherpah (shame, disgrace, reproach) ;

GEN 30:24 ‏און זי האָט גערופֿן זײַן נאָמען יוֹסף, אַזױ צו זאָגן: ה׳ זאָל מיר צוגעבן נאָך אַן אַנדער זון. edit

GEN 30:24 un zi hot gerufen zain nomen Yosef, azoi tsu zogen: Hashem zol mir tsugeben noch an ander zun.

GEN 30:24 And she called shmo Yosef; and said, yosef (may He add) , may Hashem add me ben acher (another son) .

GEN 30:25 ‏און עס איז געװען, אַז רחל האָט געבאָרן יוֹספֿן, האָט יעקבֿ געזאָגט צו לָבָֿנען: לאָז מיך אַװעק, און איך װעל גײן צו מײַן אָרט און צו מײַן לאַנד. edit

GEN 30:25 un es iz geven, az Rachel hot geboren Yosefen, hot Yaakov gezogt tsu Lavanen: loz mich avek, un ich vel gein tsu main ort un tsu main land.

GEN 30:25 And it came to pass, when Rachel had born Yosef, that Ya'akov said unto Lavan, Send me away, that I may go unto mine own makom (place, home) and to my eretz.

GEN 30:26 ‏גיב מיר מײַנע װײַבער און מײַנע קינדער, װאָס איך האָב דיר פֿאַר זײ געדינט, און איך װעל גײן; װאָרום דו װײסט מײַן דינסט װאָס איך האָב דיר געדינט. edit

GEN 30:26 gib mir maine vaiber un maine kinder, vos ich hob dir far zei gedint, un ich vel gein; vorem du veist main dinst vos ich hob dir gedint.

GEN 30:26 Give me my nashim and my yeladim, for whom I have served thee, and let me go: for thou knowest my avodah which I have done thee.

GEN 30:27 ‏האָט לָבָֿן צו אים געזאָגט: אױב, איך בעט דיך, איך האָב געפֿונען חֵן אין דײַנע אױגן – איך האָב געמערקט אַז ה׳ האָט מיך געבענטשט פֿון דײַנעטװעגן. edit

GEN 30:27 hot Lavan tsu im gezogt: oib, ich bet dich, ich hob gefunen chein in daine oigen – ich hob gemerkt az Hashem hot mich gebentsht fun daintvegen.

GEN 30:27 And Lavan said unto him, Now, if I have found chen (favor, grace) in thine eyes, tarry; for I have learned by nachash (divination) that Hashem hath made a brocha upon me for thy sake.

GEN 30:28 ‏און ער האָט געזאָגט: זאָג מיר דײַן לױן, און איך װעל געבן. edit

GEN 30:28 un er hot gezogt: zog mir dain loin, un ich vel geben.

GEN 30:28 And he said, Specify thy sachar (wages, reward) , and I will pay it.

GEN 30:29 ‏האָט ער צו אים געזאָגט: דו װײסט װי איך האָב דיר געדינט, און װאָס דײַן פֿיך איז געװאָרן אונטער מיר; edit

GEN 30:29 hot er tsu im gezogt: du veist vi ich hob dir gedint, un vos dain fich iz gevoren unter mir;

GEN 30:29 And he said unto him, Thou knowest how I have served thee, and how thy mikneh fared with me.

GEN 30:30 ‏װאָרום װינציק-װאָס האָסטו געהאַט פֿאַר מיר, און עס האָט זיך פֿאַרמערט לרובֿ, און ה׳ האָט דיך געבענטשט אין מײַנע טריט. און אַצונד, װען װעל איך אױך טאָן פֿאַר מײַן הױזגעזינט? edit

GEN 30:30 vorem vintsik-vos hostu gehat far mir, un es hot zich farmert leruv, un Hashem hot dich gebentsht in maine trit. un atsund, ven vel ich oich ton far main hoizgezint?

GEN 30:30 For it was me'at (little) which thou hadst before I came, and it is now increased unto a multitude; and Hashem hath made a brocha upon thee since my coming; and now when shall I do for mine own bais also?

GEN 30:31 ‏האָט ער געזאָגט: װאָס זאָל איך דיר געבן? האָט יעקבֿ געזאָגט: זאָלסט מיר גאָרנישט געבן; אױב דו װעסט מיר טאָן די דאָזיקע זאַך, װעל איך װידער פֿיטערן דײַנע שאָף, און היטן: edit

GEN 30:31 hot er gezogt: vos zol ich dir geben? hot Yaakov gezogt: zolst mir gornisht geben; oib du vest mir ton di dozike zach, vel ich vider fiteren daine shof, un hiten:

GEN 30:31 And he said, What shall I give thee? And Ya'akov said, Thou shalt not give me any thing; if thou wilt do this thing for me, I will again tend and be shomer over thy tzon.

GEN 30:32 ‏איך װעל דורכגײן הײַנט דורך אַלע דײַנע שאָף, אָפּצוטאָן פֿון דאָרטן איטלעך געשפּרענקלט און געפֿלעקט לאַם, ‏ און איטלעך טונקל לאַם צװישן די שעפּסן, און געפֿלעקט און געשפּרענקלט צװישן די ציגן; און אַזױנס זאָל זײַן מײַן לױן. edit

GEN 30:32 ich vel durchgein haint durch ale daine shof, optsuton fun dorten itlech geshprenklt un geflekt lam, un itlech tunkel lam tsvishen di shepsen, un geflekt un geshprenklt tsvishen di tsigen; un azoins zol zain main loin.

GEN 30:32 I will pass through all thy tzon today, removing from there speckled and spotted seh, and every dark seh among the kesavim, and the spotted and speckled among the izzim; and of such shall be my sachar.

GEN 30:33 ‏און עדות זאָגן װעט אױף מיר מײַן ערלעכקײט פֿאַר דיר, אין אַ שפּעטערדיקן טאָג, אַז דו װעסט קומען איבערקוקן מײַן לױן: איטלעכס װאָס איז נישט געשפּרענקלט און געפֿלעקט צװישן די ציגן און טונקל צװישן די שעפּסן, איז דאָס אַ געגנבעטס בײַ מיר. edit

GEN 30:33 un eides zogen vet oif mir main erlechkeit far dir, in a shpeterdiken tog, az du vest kumen iberkuken main loin: itlecher vos iz nisht geshprenklt un geflekt tsvishen di tsigen un tunkel tsvishen di shepsen, iz dos a gegnbets bai mir.

GEN 30:33 So shall my tzedakah answer for me in time to come, when it shall come for my sachar before thy face; every one that is not speckled and spotted among the izzim, and dark among the kesavim, that shall be counted a ganavʼs with me.

GEN 30:34 ‏האָט לָבָֿן געזאָגט: יאָ, זאָל זײַן אַזױ װי דײַן װאָרט. edit

GEN 30:34 hot Lavan gezogt: yo, zol zain azoi vi dain vort.

GEN 30:34 And Lavan said, Agreed, I would it might be according to thy davar.

GEN 30:35 ‏און ער האָט אָפּגעטאָן אין יענעם טאָג די געשטרײַפֿטע און געפֿלעקטע בעק, און אַלע געשפּרענקלטע און געפֿלעקטע ציגן, איטלעכס װאָס האָט אױף זיך װײַס, און איטלעך טונקלס צװישן די שעפּסן, און ער האָט זײ איבערגעגעבן אין דער האַנט פֿון זײַנע זין. edit

GEN 30:35 un er hot opgeton in yenem tog di geshtraifte un geflekte bek, un ale geshprenklte un geflekte tsigen, itlecher vos hot oif zich vais, un itlech tunkls tsvishen di shepsen, un er hot zei ibergegeben in der hant fun zaine zin.

GEN 30:35 And he removed that day the male goats that were streaked and spotted, and all the izzim that were speckled and spotted, and every one that had some lavan in it, and all the dark among the kesavim, and gave them into the yad of his banim.

GEN 30:36 ‏און ער האָט געמאַכט דרײַ טעג װעגס צװישן זיך און צװישן יעקבֿן. און יעקבֿ האָט געפֿיטערט לָבָֿנס איבעריקע שאָף. edit

GEN 30:36 un er hot gemacht drai teg vegs tsvishen zich un tsvishen Yaakoven. un Yaakov hot gefitert Lavans iberike shof.

GEN 30:36 And he set a derech shloshet yamim between himself and Ya'akov; and Ya'akov tended the rest of the tzon Lavan.

GEN 30:37 ‏האָט יעקבֿ זיך גענומען פֿײַכטע שטעקלעך פֿון טאָפּאָליע, און מאַנדלבױם, און פּלאַטאַנענבױם, און ער האָט אױסגעשײלט אױף זײ װײַסע אױסשײלונגען, אָפּדעקנדיק דאָס װײַסע װאָס אױף די שטעקלעך. edit

GEN 30:37 hot Yaakov zich genumen faichte shteklech fun topolie, un mandlboim, un platanenboim, un er hot oisgesheilt oif zei vaise oissheilungen, opdekndik dos vaise vos oif di shteklech.

GEN 30:37 And Ya'akov took him fresh cut makal (rod, branch) of poplar and of almond and plane tree; and peeled strips of bark in them, and made the lavan (white) appear which was in the maklot (rods, branches) .

GEN 30:38 ‏און ער האָט אַרײַנגעשטעלט די שטעקלעך װאָס ער האָט אַרומגעשײלט, אין די קאָריטעס, אין די װאַסעררינעס װוּ די שאָף קומען טרינקען, אַקעגן די שאָף; און זײ האָבן זיך געפּאָרט אַז זײ זײַנען געקומען טרינקען. edit

GEN 30:38 un er hot araingeshtelt di shteklech vos er hot arumgesheilt, in di korites, in di vaserrines vu di shof kumen trinken, akegen di shof; un zei hoben zich geport az zei zainen gekumen trinken.

GEN 30:38 And he set the maklot which he had peeled before the flocks in the small channels of the shikatot mayim (watering troughs) when the tzon came to drink. And since they bred when they came to drink,

GEN 30:39 ‏און די שאָף האָבן זיך געפּאָרט פֿאַר די שטעקלעך, און די שאָף האָבן געבאָרן געשטרײַפֿטע, געשפּרענקלטע, און געפֿלעקטע. edit

GEN 30:39 un di shof hoben zich geport far di shteklech, un di shof hoben geboren geshtraifte, geshprenklte, un geflekte.

GEN 30:39 And the flocks bred before the maklot, and brought forth tzon streaked, speckled, and spotted.

GEN 30:40 ‏און די לעמער האָט יעקבֿ אָפּגעשײדט – און ער האָט צוגעקערט די פּנימער פֿון די שאָף אין לָבָֿנס שאָף צו די געשטרײַפֿטע און אַלע טונקעלע – און האָט זיך געמאַכט סטאַדעס באַזונדער, און האָט זײ נישט געשטעלט מיט לָבָֿנס שאָף. edit

GEN 30:40 un di lemer hot Yaakov opgesheidt – un er hot tsugekert di penemer fun di shof in Lavans shof tsu di geshtraifte un ale tunkele – un hot zich gemacht stades bazunder, un hot zei nisht geshtelt mit Lavans shof.

GEN 30:40 And Ya'akov did separate the kesavim, and set the faces of the tzon toward the streaked, and all the dark in the tzon Lavan; and he put his own adarim (flocks) by themselves, and put them not unto the tzon Lavan.

GEN 30:41 ‏און עס איז געװען, װען נאָר די שטאַרקע שאָף האָבן זיך געפּאָרט, אַזױ פֿלעגט יעקבֿ אַרײַנטאָן די שטעקלעך פֿאַר די אױגן פֿון די שאָף אין די קאָריטעס, כּדי זײ זאָלן זיך פּאָרן בײַ די שטעקלעך; edit

GEN 30:41 un es iz geven, ven nor di shtarke shof hoben zich geport, azoi flegt Yaakov arainton di shteklech far di oigen fun di shof in di korites, kedei zei zolen zich Paran bai di shteklech;

GEN 30:41 And it came to pass, whensoever tzon hamekusharot (the stronger flock) did breed, that Ya'akov set the maklot before the eyes of the tzon in the trough channels, that they might breed among the maklot.

GEN 30:42 ‏אָבער אַז די שאָף זײַנען געװען שװאַכע, פֿלעגט ער נישט אַרײַנטאָן; אַזױ פֿלעגן די שװאַכע אָנקומען לָבָֿנען, און די שטאַרקע יעקבֿן. edit

GEN 30:42 ober az di shof zainen geven shvache, flegt er nisht arainton; azoi flegen di shvache onkumen Lavanen, un di shtarke Yaakoven.

GEN 30:42 But when the tzon were feeble, he put them not in: so the feebler would belong to Lavan, and the stronger to Ya'akov.

GEN 30:43 ‏און דער מאַן איז געװאָרן זײער זײער רײַך, און ער האָט געהאַט פֿיל שאָף, און דינסטן און קנעכט, און קעמלען און אײזלען. edit

GEN 30:43 un der man iz gevoren zeyer zeyer raich, un er hot gehat fil shof, un dinsten un knecht, un kemlen un eizlen.

GEN 30:43 And the ish increased exceedingly, and had much tzon, and shefachot, and avadim, and gemalim, and chamorim.

GEN 31:1 ‏און ער האָט געהערט די װערטער פֿון לָבָֿנס זין, אַזױ צו זאָגן: יעקבֿ האָט צוגענומען אַלץ װאָס אונדזער פֿאָטער האָט געהאַט, און פֿון אונדזער פֿאָטערס האָב האָט ער געמאַכט די דאָזיקע גאַנצע רײַכקײט. edit

GEN 31:1 un er hot gehert di verter fun Lavans zin, azoi tsu zogen: Yaakov hot tsugenumen alts vos undzer foter hot gehat, un fun undzer foters hob hot er gemacht di dozike gantse raichkeit.

GEN 31:1 And he heard the divrei Bnei Lavan, saying, Ya'akov hath taken away all that belonged to avinu; and of that which belonged to avinu hath he gotten all this kavod.

GEN 31:2 ‏און יעקבֿ האָט געזען אָן לָבָֿנס פּנים, ערשט ער איז נישט צו אים װי נעכטן-אײערנעכטן. edit

GEN 31:2 un Yaakov hot gezen on Lavans ponem, ersht er iz nisht tsu im vi nechten-eyernechten.

GEN 31:2 And Ya'akov beheld the countenance of Lavan, and, hinei, it was not toward him as before.

GEN 31:3 ‏און ה׳ האָט געזאָגט צו יעקבֿן: קער זיך אום צו דעם לאַנד פֿון דײַנע עלטערן, און צו דײַן אָפּשטאַם, און איך װעל זײַן מיט דיר. edit

GEN 31:3 un Hashem hot gezogt tsu Yaakoven: ker zich um tsu dem land fun daine elteren, un tsu dain opshtam, un ich vel zain mit dir.

GEN 31:3 And Hashem said unto Ya'akov, Shuv el Eretz Avoteicha! And to thy moledet; and I will be with thee.

GEN 31:4 ‏האָט יעקבֿ געשיקט און האָט גערופֿן רחלען און לאהן אין פֿעלד, צו זײַנע שאָף. edit

GEN 31:4 hot Yaakov geshikt un hot gerufen Rachelen un Leahen in feld, tsu zaine shof.

GEN 31:4 And Ya'akov sent and called Rachel and Leah to the sadeh unto his tzon,

GEN 31:5 ‏און ער האָט צו זײ געזאָגט: איך זע אָן אײַער פֿאָטערס פּנים, אַז ער איז נישט צו מיר װי נעכטן-אײערנעכטן; אָבער דער ג-ט פֿון מײַן פֿאָטער איז געװען מיט מיר. edit

GEN 31:5 un er hot tsu zei gezogt: ich ze on aier foters ponem, az er iz nisht tsu mir vi nechten-eyernechten; ober der g-t fun main foter iz geven mit mir.

GEN 31:5 And said unto them, I see penei avichen, that it is not toward me as before; but Elohei Avi is with me.

GEN 31:6 ‏און איר װײסט אַז מיט מײַן גאַנצן כּוֹח האָב איך געדינט אײַער פֿאָטער. edit

GEN 31:6 un ir veist az mit main gantsen koiech hob ich gedint aier foter.

GEN 31:6 And ye know that with all my koach I have served avichen.

GEN 31:7 ‏און אײַער פֿאָטער האָט געמאַכט געשפּעט פֿון מיר, און האָט געביטן מײַן לױן צען מאָל, נאָר אלֹקים האָט אים נישט געלאָזן שלעכטס טאָן מיט מיר. edit

GEN 31:7 un aier foter hot gemacht geshpet fun mir, un hot gebiten main loin tsen mol, nor Elokim hot im nisht gelozen shlechts ton mit mir.

GEN 31:7 And avichen hath deceived me, and changed my sachar aseret monim but Elohim allowed him not to harm me.

GEN 31:8 ‏אַז ער האָט אַזױ געזאָגט: געשפּרענקלטע זאָלן זײַן דײַן לױן, האָבן אַלע שאָף געבאָרן געשפּרענקלטע; און אַז ער האָט אַזױ געזאָגט: געשטרײַפֿטע זאָלן זײַן דײַן לױן, האָבן אַלע שאָף געבאָרן געשטרײַפֿטע. edit

GEN 31:8 az er hot azoi gezogt: geshprenklte zolen zain dain loin, hoben ale shof geboren geshprenklte; un az er hot azoi gezogt: geshtraifte zolen zain dain loin, hoben ale shof geboren geshtraifte.

GEN 31:8 If he said thus, The speckled shall be thy sachar; then all the tzon bore speckled; and if he said thus, The streaked shall be thy sachar; then bore all the tzon streaked.

GEN 31:9 ‏און אלֹקים האָט אַװעקגענומען פֿון אײַער פֿאָטערס פֿיך, און געגעבן מיר. edit

GEN 31:9 un Elokim hot avekgenumen fun aier foters fich, un gegeben mir.

GEN 31:9 Thus Elohim hath taken away the mikneh of your av, and given them to me.

GEN 31:10 ‏און עס איז געװען אין דער צײַט װען די שאָף האָבן זיך געפּאָרט, האָב איך אױפֿגעהױבן מײַנע אױגן, און האָב געזען אין חלום, ערשט די בעק װאָס שפּרינגען אױף די שאָף זײַנען געשטרײַפֿטע, געשפּרענקלטע, און געפֿלעקטע. edit

GEN 31:10 un es iz geven in der tsait ven di shof hoben zich geport, hob ich oifgehoiben maine oigen, un hob gezen in cholem, ersht di bek vos shpringen oif di shof zainen geshtraifte, geshprenklte, un geflekte.

GEN 31:10 And it came to pass at the time that the tzon breed, that I lifted up mine eyes, and saw in a chalom, and, hinei, the male goats mounting the tzon were streaked, speckled, and spotted.

GEN 31:11 ‏און דער מלאך פֿון האלֹקים האָט געזאָגט צו מיר אין חלום: יעקבֿ! און איך האָב געזאָגט: דאָ בין איך. edit

GEN 31:11 un der malach fun HaElokim hot gezogt tsu mir in cholem: Yaakov! un ich hob gezogt: do bin ich.

GEN 31:11 And the Malach HaElohim spoke unto me in a chalom saying, Ya'akov: And I said, Hineni.

GEN 31:12 ‏האָט ער צו מיר געזאָגט: הײב אַקאָרשט אױף דײַנע אױגן און זע, אַלע בעק װאָס שפּרינגען אױף די שאָף זײַנען געשטרײַפֿטע, געשפּרענקלטע, און געפֿלעקטע; װאָרום איך האָב געזען אַלץ װאָס לָבָֿן טוט צו דיר. edit

GEN 31:12 hot er tsu mir gezogt: heib akorsht oif daine oigen un ze, ale bek vos shpringen oif di shof zainen geshtraifte, geshprenklte, un geflekte; vorem ich hob gezen alts vos Lavan tut tsu dir.

GEN 31:12 And he said, Lift up now thine eyes, and see, all the male goats leaping upon the tzon are streaked, speckled, and spotted; for I have seen all that Lavan doeth unto thee.

GEN 31:13 ‏איך בין הָאֵל פֿון בֵית-אֵל װאָס דו האָסט דאָרטן געזאַלבט אַ זײַלשטײן, װאו דו האָסט געטאָן אַ נדר צו מיר. און אַצונד שטײ אױף, גײ אַרױס פֿון דאָס לאַנד, און קער זיך אום צו דעם לאַנד פֿון דײַן געבורט. edit

GEN 31:13 ich bin HaEl fun Beit-El vos du host dorten gezalbt a zailshtein, vu du host geton a neyder tsu mir. un atsund shtei oif, gei arois fun dos land, un ker zich um tsu dem land fun dain geburt.

GEN 31:13 I am HaEl Beit-El, where thou anointedst a matzevah (pillar) , and where thou vowedst a neder (vow) unto Me: now arise, get thee out from HaAretz Hazot, and return unto thy eretz moledet.

GEN 31:14 ‏האָבן רחל און לאה געענטפֿערט און געזאָגט צו אים: האָבן מיר דען נאָך אַ חלק אָדער אַ ירושה אין אונדזער פֿאָטערס הױז? edit

GEN 31:14 hoben Rachel un Leah geentfert un gezogt tsu im: hoben mir den noch a chelek oder a yerushe in undzer foters hoiz?

GEN 31:14 And Rachel and Leah answered and said unto him, Is there yet any chelek or nachalah for us in bais avinu?

GEN 31:15 ‏זײַנען מיר נישט אַזױ װי פֿרעמדע פֿאַררעכנט בײַ אים? װאָרום ער האָט אונדז פֿאַרקױפֿט, און אױפֿעסן אױך אױפֿגעגעסן דאָס געלט פֿאַר אונדז. edit

GEN 31:15 zainen mir nisht azoi vi fremde farrechnt bai im? vorem er hot undz farkoift, un oifesen oich oifgegesen dos gelt far undz.

GEN 31:15 Are we not regarded by him nokhriyyot (foreigners, strangers) ? For he hath sold us, and hath quite devoured also our kesef.

GEN 31:16 ‏װאָרום די גאַנצע עשירות װאָס ה׳ האָט אַװעקגענומען פֿון אונדזער פֿאָטער, דאָס איז אונדזערס און אונדזערע קינדערס. און אַצונד, אַלץ װאָס אלֹקים האָט דיר געהײסן, טו. edit

GEN 31:16 vorem di gantse eshires vos Hashem hot avekgenumen fun undzer foter, dos iz undzers un undzere kinders. un atsund, alts vos Elokim hot dir geheisen, tu.

GEN 31:16 For all the oisher Elohim hath taken from avinu, that belongs to us and baneinu; so then, whatsoever Elohim hath said unto thee, do.

GEN 31:17 ‏איז יעקבֿ אױפֿגעשטאַנען, און האָט אַרױפֿגעזעצט זײַנע קינדער און זײַנע װײַבער אױף קעמלען; edit

GEN 31:17 iz Yaakov oifgeshtanen, un hot aroifgezetst zaine kinder un zaine vaiber oif kemlen;

GEN 31:17 Then Ya'akov rose up, and set his banim and his nashim upon the gemalim;

GEN 31:18 ‏און ער האָט אַװעקגעפֿירט דאָס גאַנצע פֿיך זײַנס, און זײַן גאַנצן פֿאַרמעג װאָס ער האָט אָנגעקליבן, דאָס פֿיך פֿון זײַן אײגנס װאָס ער האָט אָנגעקליבן אין פַּדַן-אַרָם – כּדי צו גײן צו זײַן פֿאָטער יִצחָקן, קײן כּנַעַן. edit

GEN 31:18 un er hot avekgefirt dos gantse fich zains, un zain gantsen farmeg vos er hot ongekliben, dos fich fun zain eigens vos er hot ongekliben in Paddan-Aram – kedei tsu gein tsu zain foter Yitschaken, kein Kenaan.

GEN 31:18 And he drove all his mikneh, and all his goods which he had gotten, the mikneh of his getting, which he had gotten in Paddan-Aram, for to go to Yitzchak aviv in Eretz Kena'an.

GEN 31:19 ‏און לָבָֿן איז געװען אַװעקגעגאַנגען שערן זײַנע שאָף. האָט רחל אַרױסגעגנבֿעט דעם תּרָפֿים פֿון איר פֿאָטער. edit

GEN 31:19 un Lavan iz geven avekgegangen sheren zaine shof. hot Rachel aroisgegnvet dem trofim fun ir foter.

GEN 31:19 And Lavan went to shear his tzon; and Rachel had stolen the terafim that belong to her av.

GEN 31:20 ‏און יעקבֿ האָט געגנבֿעט דאָס האַרץ פֿון לָבָֿן דעם אַרַמי מיט װאָס ער האָט אים נישט געלאָזט מערקן אַז ער אַנטלױפֿט. edit

GEN 31:20 un Yaakov hot gegnvet dos harts fun Lavan dem Aramit mit vos er hot im nisht gelozt merken az er antloift.

GEN 31:20 Unawares to Lavan HaArami, Ya'akov stole away, in that he told him not that he was fleeing.

GEN 31:21 ‏און ער איז אַנטלאָפֿן מיט אַלץ װאָס ער האָט געהאַט, און ער איז אױפֿגעשטאַנען און אַריבערגעגאַנגען דעם טײַך, און האָט געקערט זײַן פּנים צום באַרג גִלעָד. edit

GEN 31:21 un er iz antlofen mit alts vos er hot gehat, un er iz oifgeshtanen un aribergegangen dem taich, un hot gekert zain ponem tsum barg Gilad.

GEN 31:21 So he fled with all that he had; and he rose up, and passed over the Nahar [i.e. the Euphrates], and set his face toward Har Gil'ad.

GEN 31:22 ‏איז אָנגעזאָגט געװאָרן לָבָֿנען אױפֿן דריטן טאָג ‏ אַז יעקבֿ איז אַנטלאָפֿן. edit

GEN 31:22 iz ongezogt gevoren Lavanen oifen driten tog az Yaakov iz antlofen.

GEN 31:22 And it was told Lavan on Yom HaShlishi that Ya'akov was fled.

GEN 31:23 ‏האָט ער גענומען זײַנע ברידער מיט זיך, און האָט אים נאָכגעיאָגט זיבן טעג װעגס, און ער האָט אים אָנגעיאָגט אױפֿן באַרג גִלעָד. edit

GEN 31:23 hot er genumen zaine brider mit zich, un hot im nochgeiogt ziben teg vegs, un er hot im ongeiogt oifen barg Gilad.

GEN 31:23 And he took his achim with him, and pursued after him derech shivat yamim; and they overtook him at Har Gil'ad.

GEN 31:24 ‏איז אלֹקים געקומען צו לָבָֿן דעם אַרַמי אין אַ חלום פֿון דער נאַכט, און האָט צו אים געזאָגט: היט דיך, זאָלסט נישט רעדן מיט יעקבֿן פֿון גוטס ביז שלעכטס. edit

GEN 31:24 iz Elokim gekumen tsu Lavan dem Aramit in a cholem fun der nacht, un hot tsu im gezogt: hit dich, zolst nisht reden mit Yaakoven fun guts biz shlechts.

GEN 31:24 And Elohim came to Lavan HaArami in a chalom halailah, and said unto him, Take heed that thou speak not to Ya'akov either tov or rah.

GEN 31:25 ‏און לָבָֿן האָט אָנגעיאָגט יעקבֿן. און יעקבֿ האָט אױפֿגעשטעלט זײַן געצעלט אױפֿן באַרג; אױך לָבָֿן און זײַנע ברידער האָבן אױפֿגעשטעלט אױפֿן באַרג גִלעָד. edit

GEN 31:25 un Lavan hot ongeiogt Yaakoven. un Yaakov hot oifgeshtelt zain getselt oifen barg; oich Lavan un zaine brider hoben oifgeshtelt oifen barg Gilad.

GEN 31:25 Then Lavan overtook Ya'akov. Now Ya'akov had pitched his ohel on the har; and Lavan with his achim encamped in Har Gil'ad.

GEN 31:26 ‏האָט לָבָֿן געזאָגט צו יעקבֿן: װאָס האָסטו געטאָן װאָס דו האָסט געגנבֿעט מײַן האַרץ, און האָסט אַװעקגעפֿירט מײַנע טעכטער אַזױ װי געפֿאַנגענע פֿון שװערד? edit

GEN 31:26 hot Lavan gezogt tsu Yaakoven: vos hostu geton vos du host gegnvet main harts, un host avekgefirt maine techter azoi vi gefangene fun shverd?

GEN 31:26 And Lavan said to Ya'akov, What hast thou done, that thou hast stolen away unawares to me, and carried away my banot, like shevuyot (captives) taken with the cherev?

GEN 31:27 ‏פֿאַר װאָס ביסטו אַנטלאָפֿן באַהאַלטענערהײט, און האָסט זיך אַװעקגעגנבֿעט פֿון מיר, און האָסט מיר נישט אױסגעזאָגט, אַז איך זאָל דיך באַלײטן מיט שִׂמחה און מיט געזאַנגען, מיט פּױק און מיט האַרף? edit

GEN 31:27 far vos bistu antlofen bahaltenerheit, un host zich avekgeganvet fun mir, un host mir nisht oisgezogt, az ich zol dich baleiten mit simcha un mit gezangen, mit poik un mit harf?

GEN 31:27 Why didst thou flee away secretly, and steal away from me; and didst not tell me, that I might have sent thee away with simchah, and with shirim (songs) , with tof (timbrel, tambourine) and with kinnor (harp) ?

GEN 31:28 ‏און האָסט מיך נישט געלאָזן קושן מײַנע זין און מײַנע טעכטער. נאַריש האָסטו אַצונד געטאָן. edit

GEN 31:28 un host mich nisht gelozen kushen maine zin un maine techter. narish hostu atsund geton.

GEN 31:28 And hast not allowed me to kiss my banim (grandchildren) and my banot? Thou hast now done foolishly in so doing.

GEN 31:29 ‏מײַן האַנט האָט בכּוֹח צו טאָן מיט אײַך שלעכטס, נאָר דער ג-ט פֿון אײַער פֿאָטער האָט נעכטן בײַ נאַכט געזאָגט צו מיר, אַזױ צו זאָגן: היט דיך פֿון צו רעדן מיט יעקבֿן פֿון גוטס ביז שלעכטס. edit

GEN 31:29 main hant hot bekoyech tsu ton mit aich shlechts, nor der g-t fun aier foter hot nechten bai nacht gezogt tsu mir, azoi tsu zogen: hit dich fun tsu reden mit Yaakoven fun guts biz shlechts.

GEN 31:29 It is in the power of my yad to do you rah; but Elohei Avichem spoke unto me emesh (last night) , saying, Take thou heed that thou speak not to Ya'akov either tov or rah.

GEN 31:30 ‏און אַצונד, אַװעקגײן ביסטו אַװעקגעגאַנגען, װײַל בענקען האָסטו זיך פֿאַרבענקט נאָך דײַן פֿאָטערס הױז, למאַי אָבער האָסטו געגנבֿעט מײַן ג-טער? edit

GEN 31:30 un atsund, avekgein bistu avekgegangen, vail benken hostu zich farbenkt noch dain foters hoiz, lemai ober hostu gegnvet main g-ter?

GEN 31:30 And now, though thou had to go, because thou greatly longedst after bais avicha, yet why hast thou stolen elohai?

GEN 31:31 ‏האָט יעקבֿ געענטפֿערט און האָט געזאָגט צו לָבָֿנען: װײַל איך האָב מורא געהאַט, װאָרום איך האָב געקלערט: טאָמער װעסטו אַװעקרױבן דײַנע טעכטער פֿון מיר. edit

GEN 31:31 hot Yaakov geentfert un hot gezogt tsu Lavanen: vail ich hob moire gehat, vorem ich hob geklert: tomer vestu avekroiben daine techter fun mir.

GEN 31:31 And Ya'akov answered and said to Lavan, Because I was afraid; for I said, Thou wouldest take by force thy banot from me.

GEN 31:32 ‏בײַ װעמען אָבער דו װעסט געפֿינען דײַן ג-טער, דער זאָל נישט לעבן. פֿאַר אונדזערע ברידער דערקען װאָס איז דײַנס בײַ מיר, און נעם דיר צו. און יעקבֿ האָט נישט געװוּסט אַז רחל האָט עס געגנבֿעט. edit

GEN 31:32 bai vemen ober du vest gefinen dain g-ter, der zol nisht leben. far undzere brider derken vos iz dains bai mir, un nem dir tsu. un Yaakov hot nisht gevust az Rachel hot es gegnvet.

GEN 31:32 With whomsoever thou findest eloheicha, let him not live; before acheinu discern thou what is thine with me, and take it to thee. For Ya'akov knew not that Rachel had played the ganav with them.

GEN 31:33 ‏איז לָבָֿן אַרײַנגעגאַנגען אין דעם געצעלט פֿון יעקבֿן, און אין דעם געצעלט פֿון לאהן, און אין דעם געצעלט פֿון די צװײ דינסטן, און ער האָט נישט געפֿונען; און ער איז אַרױסגעגאַנגען פֿון לאהס געצעלט, און איז אַרײַנגעגאַנגען אין דעם געצעלט פֿון רחלען. edit

GEN 31:33 iz Lavan araingegangen in dem getselt fun Yaakoven, un in dem getselt fun Leahen, un in dem getselt fun di tsvei dinsten, un er hot nisht gefunen; un er iz aroisgegangen fun Leahs getselt, un iz araingegangen in dem getselt fun Rachelen.

GEN 31:33 And Lavan went into the ohel Ya'akov, and into the ohel Leah and into the ohel shtei ha'amahot; but he found them not. Then went he out of the ohel Leah, and entered into the ohel Rachel.

GEN 31:34 ‏און רחל האָט גענומען דעם תּרָפֿים, און האָט אים אַרײַנגעטאָן אין זאָטלקישן פֿון דעם קעמל, און האָט זיך געזעצט דערױף; און לָבָֿן האָט אַרומגעטאַפּט דאָס גאַנצע געצעלט, און האָט נישט געפֿונען. edit

GEN 31:34 un Rachel hot genumen dem trofim, un hot im araingeton in zotlkishen fun dem kemel, un hot zich gezetst deroif; un Lavan hot arumgetapt dos gantse getselt, un hot nisht gefunen.

GEN 31:34 Now Rachel had taken the terafim, and put them in the saddle of the gamal, and sat upon them. And Lavan searched all the ohel, but found them not.

GEN 31:35 ‏האָט זי געזאָגט צו איר פֿאָטער: זאָל נישט פֿאַרדריסן אין די אױגן פֿון מײַן האַר, װאָס איך קען נישט אױפֿשטײן פֿאַר דיר, װײַל דער שטײגער פֿון װײַבער איז בײַ מיר. און ער האָט געזוכט, און האָט נישט געפֿונען דעם תּרָפֿים. edit

GEN 31:35 hot zi gezogt tsu ir foter: zol nisht fardrisen in di oigen fun main Har, vos ich ken nisht oifshtein far dir, vail der shteiger fun vaiber iz bai mir. un er hot gezucht, un hot nisht gefunen dem trofim.

GEN 31:35 And she said to her av, Let it not displease adoni that I cannot rise up in thy presence; for the derech nashim is upon me. And he searched but found not the terafim.

GEN 31:36 ‏האָט יעקבֿן פֿאַרדראָסן, און ער האָט זיך געקריגט מיט לָבָֿנען. און יעקבֿ האָט זיך אָפּגערופֿן און האָט געזאָגט צו לָבָֿנען: װאָס איז מײַן פֿאַרברעך, װאָס איז מײַן חטא, װאָס דו האָסט מיך נאָכגעיאָגט? edit

GEN 31:36 hot Yaakoven fardrosen, un er hot zich gekrigt mit Lavanen. un Yaakov hot zich opgerufen un hot gezogt tsu Lavanen: vos iz main farbrech, vos iz main chet, vos du host mich nochgeiogt?

GEN 31:36 And Ya'akov was in wrath, and upbraided Lavan: and Ya'akov answered and said to Lavan, What is my peysha? What is my chattat, that thou hast so hotly pursued after me?

GEN 31:37 ‏אַז דו האָסט דורכגעטאַפּט אַלע מײַנע זאַכן, װאָס האָסטו געפֿונען פֿון אַלע דײַנע כְּלֵי-בית? לײג עס דאָ פֿאַר מײַנע ברידער און דײַנע ברידער, און זאָלן זײ אַנטשײדן צװישן אונדז בײדן. edit

GEN 31:37 az du host durchgetapt ale maine zachen, vos hostu gefunen fun ale daine chaּlei-bit? leig es do far maine brider un daine brider, un zolen zei antsheiden tsvishen undz beiden.

GEN 31:37 Whereas thou hast searched through all that I own, what hast thou found of all thy kelei bais? Set it here before my achim and thy achim, that they may judge between us both.

GEN 31:38 ‏פֿאַר די צװאַנציק יאָר װאָס איך בין געװען מיט דיר, האָבן דײַנע שעפּסן און דײַנע ציגן נישט פֿאַר װאָרפֿן, און די װידערס פֿון דײַנע שאָף האָב איך נישט געגעסן. edit

GEN 31:38 far di tsvantsik yor vos ich bin geven mit dir, hoben daine shepsen un daine tsigen nisht far vorfen, un di viders fun daine shof hob ich nisht gegesen.

GEN 31:38 These esrim shanah have I been with thee; recheleicha (thy ewes) and thy female goats have not miscarried, and the rams of thy tzon have I not eaten.

GEN 31:39 ‏אַ פֿאַרצוקטע {טְרֵפָה} האָב איך נישט געבראַכט צו דיר; איך פֿלעג לײַדן איר שאָדן; פֿון מײַן האַנט פֿלעגסטו עס אױפֿמאָנען, געגנבֿעט בײַ טאָג, צי געגנבֿעט בײַ נאַכט. edit

GEN 31:39 a fartsukte hob ich nisht gebracht tsu dir; ich fleg laiden ir shoden; fun main hant flegstu es oifmonen, gegnvet bai tog, tsi gegnvet bai nacht.

GEN 31:39 That which was treifah (torn of beasts) I brought not unto thee; I bore the loss of it; of my yad didst thou require it, whether stolen by yom, or stolen by lailah.

GEN 31:40 ‏בײַ טאָג פֿלעגט מיך אױפֿעסן די היץ, און דער פֿראָסט בײַ נאַכט; און מײַן שלאָף האָט געװײַכט פֿון מײַנע אױגן. edit

GEN 31:40 bai tog flegt mich oifesen di hits, un der perost bai nacht; un main shlof hot gevaicht fun maine oigen.

GEN 31:40 Thus I was; in the yom the chorev (heat) consumed me, and the kerach (cold) by lailah; and my sheynah (sleep) departed from mine eyes.

GEN 31:41 ‏פֿאַר צװאַנציק יאָר בין איך געװען אין דײַן הױז: פֿערצן יאָר האָב איך דיר געדינט פֿאַר דײַנע צװײ טעכטער, און זעקס יאָר פֿאַר דײַנע שאָף; און דו האָסט געביטן מײַן לױן צען מאָל. edit

GEN 31:41 far tsvantsik yor bin ich geven in dain hoiz: fertsen yor hob ich dir gedint far daine tsvei techter, un zeks yor far daine shof; un du host gebiten main loin tsen mol.

GEN 31:41 Thus have I been esrim shanah in thy bais; I served thee arba-esreh shanah for thy two banot, and shesh shanim for thy tzon: and thou hast changed my sachar aseret monim.

GEN 31:42 ‏װען עס װער נישט דער ג-ט פֿון מײַן פֿאָטער, אלוקי אבֿרהמען און די פֿאָרכט פֿון יִצחָקן, װאָלט געװען מיט מיר, װאָלסטו מיך אַצונד אַװעקגעשיקט מיט לײדיקן. ה׳ האָט געזען מײַן פּײַן און די מאַטערניש פֿון מײַנע הענט, און ער האָט אַנטשײדט נעכטן בײַ נאַכט. edit

GEN 31:42 ven es ver nisht der g-t fun main foter, Elochei Avrahamen un di forcht fun Yitschaken, volt geven mit mir, volstu mich atsund avekgeshikt mit leidiken. Hashem hot gezen main fain un di maternish fun maine hent, un er hot antsheidt nechten bai nacht.

GEN 31:42 Except Elohei Avi, Elohei Avraham, and the Pachad of Yitzchak had been with me, surely thou hadst sent me away now empty handed. Elohim hath seen mine oni and the toil of my palms, and rebuked thee emesh (last night) .

GEN 31:43 ‏האָט לָבָֿן געענטפֿערט און האָט געזאָגט צו יעקבֿן; די טעכטער זײַנען מײַנע טעכטער, און די קינדער מײַנע קינדער, און די שאָף מײַנע שאָף, און אַלץ װאָס דו זעסט איז מײַנס; און װאָס קען איך הײַנט טאָן צו די דאָזיקע טעכטער מײַנע, אָדער צו זײערע קינדער װאָס זײ האָבן געבאָרן? edit

GEN 31:43 hot Lavan geentfert un hot gezogt tsu Yaakoven; di techter zainen maine techter, un di kinder maine kinder, un di shof maine shof, un alts vos du zest iz meins; un vos ken ich haint ton tsu di dozike techter maine, oder tsu zeyere kinder vos zei hoben geboren?

GEN 31:43 And Lavan answered and said unto Ya'akov, These banot are my banot, and these banim are my banim, and this tzon is my tzon, and all that thou seest is mine; yet what can I do today about these my banot, or about their banim which they have born?

GEN 31:44 ‏און אַצונד, קום לאָמיר שליסן {כרת} ‏ אַ בְּרִית, איך און דו, און זאָל עס זײַן צום עדות צװישן מיר און צװישן דיר. edit

GEN 31:44 un atsund, kum lomir shlisen a bris, ich un du, un zol es zain tsum eides tsvishen mir un tsvishen dir.

GEN 31:44 Now therefore come thou, let us cut a brit, I and thou; and let it be for an ed between me and thee.

GEN 31:45 ‏האָט יעקבֿ גענומען אַ שטײן, און האָט אים אױפֿגעשטעלט פֿאַר אַ זײַלשטײן. edit

GEN 31:45 hot Yaakov genumen a shtein, un hot im oifgeshtelt far a zailshtein.

GEN 31:45 And Ya'akov took an even, and set it up for a matzevah (pillar) .

GEN 31:46 ‏און יעקבֿ האָט געזאָגט צו זײַנע ברידער: קלײַבט אָן שטײנער. האָבן זײ גענומען שטײנער, און געמאַכט אַ הױפֿן, און זײ האָבן געגעסן דאָרטן אױפֿן הױפֿן. edit

GEN 31:46 un Yaakov hot gezogt tsu zaine brider: klaibt on shteiner. hoben zei genumen shteiner, un gemacht a hoifen, un zei hoben gegesen dorten oifen hoifen.

GEN 31:46 And Ya'akov said unto his achim, Gather avanim; and they took avanim, and made a gal (heap, mound) ; and they did eat there upon the gal.

GEN 31:47 ‏און לָבָֿן האָט אים גערופֿן יְגַר-שָׂהֲדותאָ, און יעקבֿ האָט אים גערופֿן גַל-עֵד. edit

GEN 31:47 un Lavan hot im gerufen yagar-shoׂhaduto, un Yaakov hot im gerufen gal-Iddo.

GEN 31:47 And Lavan called it Yegar Sahaduta; but Ya'akov called it Gale'ed (“Heap of Witness”) .

GEN 31:48 ‏און לָבָֿן האָט געזאָגט: דער דאָזיקער הױפֿן איז אַן עדות צװישן מיר און צװישן דיר הײַנט. דערום האָט מען גערופֿן זײַן נאָמען גִלעָד; edit

GEN 31:48 un Lavan hot gezogt: der doziker hoifen iz an eides tsvishen mir un tsvishen dir haint. derum hot men gerufen zain nomen Gilad;

GEN 31:48 And Lavan said, This gal (heap, mound) is an ed (witness) between me and thee this day. Therefore was shmo called Gale'ed;

GEN 31:49 ‏און אױך מִצפָּה, װײַל ער האָט געזאָגט: ה׳ זאָל אַראָפּקוקן צװישן מיר און צװישן דיר, װען מיר װעלן זײַן פֿאַרהױלן אײנער פֿון אַנדערן, edit

GEN 31:49 un oich Mitspah, vail er hot gezogt: Hashem zol aropkuken tsvishen mir un tsvishen dir, ven mir velen zain farhoilen einer fun anderen,

GEN 31:49 And Mitzpah (Watch) ; for he said, Hashem watch between me and thee, when we are absent one from another.

GEN 31:50 ‏אױב דו װעסט פּײַניקן מײַנע טעכטער, און אױב דו װעסט צונעמען אַנדערע װײַבער צו מײַנע טעכטער, בעת קײן מענטש איז נישטאָ לעבן אונדז; זע, אלֹקים איז אַן עדות צװישן מיר און צװישן דיר. edit

GEN 31:50 oib du vest painiken maine techter, un oib du vest tsunemen andere vaiber tsu maine techter, beis kein mentsh iz nishto leben undz; ze, Elokim iz an eides tsvishen mir un tsvishen dir.

GEN 31:50 If thou shalt afflict my banot, or if thou shalt take nashim besides my banot, no man is with us; see, Elohim ed beini uveinecha (Elohim is witness between me and you) .

GEN 31:51 ‏און לָבָֿן האָט געזאָגט צו יעקבֿן: אָט איז דער דאָזיקער הױפֿן, און אָט איז דער זײַלשטײן, װאָס איך האָב אױפֿגעשטעלט צװישן מיר און צװישן דיר. edit

GEN 31:51 un Lavan hot gezogt tsu Yaakoven: ot iz der doziker hoifen, un ot iz der zailshtein, vos ich hob oifgeshtelt tsvishen mir un tsvishen dir.

GEN 31:51 And Lavan said to Ya'akov, Hinei this gal (heap, mound) , and hinei the matzevah (pillar) , which I have cast between me and thee;

GEN 31:52 ‏אַן עדות איז דער דאָזיקער הױפֿן, און אַן עדות דער זײַלשטײן, אַז איך װעל נישט אַריבערגײן דעם דאָזיקן הױפֿן צו דיר, און אַז דו װעסט נישט אַריבערגײן דעם דאָזיקן הױפֿן און דעם דאָזיקן זײַלשטײן צו מיר, צום בײזן. edit

GEN 31:52 an eides iz der doziker hoifen, un an eides der zailshtein, az ich vel nisht aribergein dem doziken hoifen tsu dir, un az du vest nisht aribergein dem doziken hoifen un dem doziken zailshtein tsu mir, tsum beizen.

GEN 31:52 This gal (heap, mound) be ed (witness) , and this matzevah (pillar) be edah (witness) , that for ra'ah I will not pass over this gal to thee, and that thou shalt not pass over this gal and this matzevah unto me.

GEN 31:53 ‏זאָל אלוקי אבֿרהמען, און אלוקי נָחוֹרן, דער ג-ט פֿון זײער פֿאָטער, משפּטן צװישן אונדז. און יעקבֿ האָט געשװאָרן בײַ דער פֿאָרכט פֿון זײַן פֿאָטער יִצחָקן. edit

GEN 31:53 zol Elochei Avrahamen, un Elochei Nachoren, der g-t fun zeyer foter, mishpeten tsvishen undz. un Yaakov hot geshvoren bai der forcht fun zain foter Yitschaken.

GEN 31:53 The Elohei Avraham, and Elohei Nachor, Elohei Avihem judge between us. And Ya'akov swore by the Pachad Aviv Yitzchak.

GEN 31:54 ‏און יעקבֿ האָט געשאָכטן שלאַכטאָפּפֿער {זֶבַֿח} אױפֿן באַרג, און ער האָט גערופֿן זײַנע ברידער צו עסן ברױט; און זײ האָבן געגעסן ברױט, און האָבן גענעכטיקט אױפֿן באַרג. edit

GEN 31:54 un Yaakov hot geshochten shlachtopfer oifen barg, un er hot gerufen zaine brider tsu esen broit; un zei hoben gegesen broit, un hoben genechtikt oifen barg.

GEN 31:54 Then Ya'akov offered zavach upon the har, and called his achim to eat lechem; and they did eat lechem, and tarried all night on the har.

GEN 32:1 ‏ און לָבָֿן האָט זיך געפֿעדערט אין דער פֿרי, און ער האָט געקושט זײַנע זין און זײַנע טעכטער, און האָט זײ געבענטשט; און לָבָֿן איז אַװעקגעגאַנגען, און האָט זיך אומגעקערט צו זײַן אָרט. edit

GEN 32:1 un Lavan hot zich gefedert in der peire, un er hot gekusht zaine zin un zaine techter, un hot zei gebentsht; un Lavan iz avekgegangen, un hot zich umgekert tsu zain ort.

GEN 32:1 And early in the boker (morning) Lavan rose up, and kissed his banim and his banot, and made on them a brocha; and Lavan departed, and returned unto his makom.

GEN 32:2 ‏ און יעקבֿ איז געגאַנגען אױף זײַן װעג, און מלאָכים פֿון אלֹקים האָבן אים באַגעגנט. edit

GEN 32:2 un Yaakov iz gegangen oif zain veg, un malachim fun Elokim hoben im bagegnt.

GEN 32:2 And Ya'akov went on his derech, and the malachim of Elohim met him.

GEN 32:3 ‏ און יעקבֿ האָט געזאָגט, אַז ער האָט זײ דערזען: ג-טס מחנה איז דאָס; און ער האָט גערופֿן דעם נאָמען פֿון יענעם אָרט מַחנַיִם. edit

GEN 32:3 un Yaakov hot gezogt, az er hot zei derzen: g-ts machne iz dos; un er hot gerufen dem nomen fun yenem ort Machanayim.

GEN 32:3 And when Ya'akov saw them, he said, This is Mahaneh Elohim; and he called the shem of that makom (place) Machanayim.

GEN 32:4 ‏ און יעקבֿ האָט געשיקט שלוחים פֿאַרױס פֿאַר זיך צו זײַן ברודער עֵשָׂון קײן לאַנד שֵׂעִיר, אין פֿעלד פֿון אֶדוֹם. edit

GEN 32:4 un Yaakov hot geshikt shluchim forois far zich tsu zain bruder Esaven kein land Seir, in feld fun Edom.

GEN 32:4 And Ya'akov sent malachim before him to Esav achiv unto Eretz Se'ir, the country of Edom.

GEN 32:5 ‏ און ער האָט זײ באַפֿױלן, אַזױ צו זאָגן: אַזױ זאָלט איר זאָגן צו מײַן האַר, צו עֵשָׂון: אַזױ האָט געזאָגט דײַן קנעכט יעקבֿ: בײַ לָבָֿנען האָב איך געװױנט, און איך האָב זיך אױפֿגעהאַלטן ביז אַצונד. edit

GEN 32:5 un er hot zei bafoilen, azoi tsu zogen: azoi zolt ir zogen tsu main Har, tsu Esaven: azoi hot gezogt dain knecht Yaakov: bai Lavanen hob ich gevoint, un ich hob zich oifgehalten biz atsund.

GEN 32:5 And he commanded them, saying, Thus shall ye speak unto adoni Esav; Thy eved Ya'akov saith thus, I have sojourned with Lavan, and stayed there until now;

GEN 32:6 ‏ און איך האָב אָקסן און אײזלען, שאָף, און קנעכט און דינסטן; האָב איך געשיקט אָנזאָגן מײַן האַר, כּדי צו געפֿינען חֵן אין דײַנע אױגן. edit

GEN 32:6 un ich hob oksen un eizlen, shof, un knecht un dinsten; hob ich geshikt onzogen main Har, kedei tsu gefinen chein in daine oigen.

GEN 32:6 And I have shor (oxen) , and chamor, tzon, and eved, and shifchah; and I have sent to tell adoni, that I may find chen (grace) in thy sight.

GEN 32:7 ‏ האָבן די שלוחים זיך אומגעקערט צו יעקבֿן, אַזױ צו זאָגן: מיר זײַנען געקומען צו דײַן ברודער, צו עֵשָׂון, און ער גײט דיר אױך אַנטקעגן, און פֿיר הונדערט מאַן מיט אים. edit

GEN 32:7 hoben di shluchim zich umgekert tsu Yaakoven, azoi tsu zogen: mir zainen gekumen tsu dain bruder, tsu Esaven, un er geit dir oich antkegen, un fir hundert man mit im.

GEN 32:7 And the malachim returned to Ya'akov, saying, We came to Esav achicha, and also he cometh to meet thee, and arba me'ot ish with him.

GEN 32:8 ‏ האָט יעקבֿ זײער מורא געקריגן, און ער איז געװען באַקלעמט. און ער האָט צעטײלט דאָס פֿאָלק װאָס מיט אים, און די שאָף און די רינדער און די קעמלען, אין צװײ מחנות. edit

GEN 32:8 hot Yaakov zeyer moire gekrigen, un er iz geven baklemt. un er hot tseteilt dos folk vos mit im, un di shof un di rinder un di kemlen, in tsvei machnus.

GEN 32:8 Then Ya'akov was greatly afraid and distressed; and he divided HaAm that was with him, and the tzon, and bakar, and the gemalim, into two machanot;

GEN 32:9 ‏ און ער האָט געזאָגט: אױב עֵשָׂו װעט קומען אױף אײן מחנה, און װעט זי שלאָגן, װעט די איבעריקע מחנה אַנטרונען װערן. edit

GEN 32:9 un er hot gezogt: oib Esav vet kumen oif ein machne, un vet zi shlogen, vet di iberike machne antrunen veren.

GEN 32:9 And said, If Esav come to the one machaneh, and attack it, then the other machaneh which is left shall escape.

GEN 32:10 ‏ און יעקבֿ האָט געזאָגט: דער ג-ט פֿון מײַן פֿאָטער אבֿרהמען, און דער ג-ט פֿון מײַן פֿאָטער יִצחָקן, ה׳, װאָס האָט געזאָגט צו מיר: קער זיך אום צו דײַן לאַנד און צו דײַן אָפּשטאַם, און איך װעל גוטס טאָן מיט דיר; edit

GEN 32:10 un Yaakov hot gezogt: der g-t fun main foter Avrahamen, un der g-t fun main foter Yitschaken, Hashem, vos hot gezogt tsu mir: ker zich um tsu dain land un tsu dain opshtam, un ich vel guts ton mit dir;

GEN 32:10 And Ya'akov said, O Elohei Avi Avraham, and Elohei Avi Yitzchak, Hashem which saidst unto me, Shuv l'aretzecha and to thy moledet (kindred) , and I will deal well with thee;

GEN 32:11 ‏ איך בין צו קלײן פֿאַר אַלע חסדים און פֿאַר אַל דער טרײַשאַפֿט װאָס דו האָסט געטאָן מיט דײַן קנעכט; װאָרום מיט מײַן שטעקן בין איך אַריבערגעגאַנגען דעם דאָזיקן יַרדן, און אַצונד בין איך געװאָרן צװײ מחנות. edit

GEN 32:11 ich bin tsu klein far ale chasadim un far al der traishaft vos du host geton mit dain knecht; vorem mit main shteken bin ich aribergegangen dem doziken Yarden, un atsund bin ich gevoren tsvei machnus.

GEN 32:11 I am not worthy of the least of all the chasadim, and of all the emes, which Thou hast showed unto Thy eved; for with my makal (rod, staff) I passed over this Yarden; and now I am become two machanot.

GEN 32:12 ‏ זײַ מיך מציל, איך בעט דיך, פֿון דער האַנט פֿון מײַן ברודער, פֿון דער האַנט פֿון עֵשָׂון, װאָרום איך האָב מורא פֿאַר אים, ער זאָל נישט קומען און מיך שלאָגן מוטער מיט קינדער. edit

GEN 32:12 zai mich matsl, ich bet dich, fun der hant fun main bruder, fun der hant fun Esaven, vorem ich hob moire far im, er zol nisht kumen un mich shlogen muter mit kinder.

GEN 32:12 Save me, now, from the yad achi, from the yad Esav; for I fear him, lest he will come and attack me, em with banim.

GEN 32:13 ‏ דו האָסט דאָך געזאָגט: גוטס טאָן װעל איך גוטס טאָן מיט דיר, און איך װעל מאַכן דײַן זאָמען אַזױ װי דער זאַמד פֿון ים, װאָס קען נישט געצײלט װערן פֿון פֿילקײט. edit

GEN 32:13 du host doch gezogt: guts ton vel ich guts ton mit dir, un ich vel machen dain zomen azoi vi der zamd fun yam, vos ken nisht getseilt veren fun filkeit.

GEN 32:13 But Thou saidst, I will surely do thee good, and make thy zera as the chol of the yam, which cannot be numbered for multitude.

GEN 32:14 ‏ און ער האָט דאָרטן גענעכטיקט יענע נאַכט; און ער האָט גענומען פֿון װאָס אים איז געקומען צו דער האַנט, אַ מתּנה פֿאַר זײַן ברודער עֵשָׂון: edit

GEN 32:14 un er hot dorten genechtikt yene nacht; un er hot genumen fun vos im iz gekumen tsu der hant, a matone far zain bruder Esaven:

GEN 32:14 And he spent there that same night; and took of that which came to his yad a minchah for Esav achiv;

GEN 32:15 ‏ צװײ הונדערט ציגן, און צװאַנציק בעק, צװײ הונדערט שעפּסן, און צװאַנציק װידערס, edit

GEN 32:15 tsvei hundert tsigen, un tsvantsik bek, tsvei hundert shepsen, un tsvantsik viders,

GEN 32:15 Two hundred female goats, and twenty male goats, two hundred rechelim (ewes) , and twenty eilim (rams) ,

GEN 32:16 ‏ דרײַסיק קעמלען זײגעדיקע מיט זײערע יונגע, פֿערציק קי, און צען אָקסן, צװאַנציק אײזעלינס, און צען יונגע אײזלען. edit

GEN 32:16 draisik kemlen zeigedike mit zeyere yunge, fertsik ki, un tsen oksen, tsvantsik eizelins, un tsen yunge eizlen.

GEN 32:16 Thirty nursing gemalim with their colts, forty parot (cows) , and ten parim (bulls) , twenty female donkeys, and ten male donkeys.

GEN 32:17 ‏ און ער האָט איבערגעגעבן אין דער האַנט פֿון זײַנע קנעכט, צו סטאַדע, צו סטאַדע באַזונדער; און ער האָט אָנגעזאָגט זײַנע קנעכט: גײט מיר פֿאַרױס, און װאַרע זאָלט איר מאַכן צװישן סטאַדע און סטאַדע. edit

GEN 32:17 un er hot ibergegeben in der hant fun zaine knecht, tsu stade, tsu stade bazunder; un er hot ongezogt zaine knecht: geit mir forois, un vare zolt ir machen tsvishen stade un stade.

GEN 32:17 And he delivered them into the yad of his avadim, every herd by itself; and said unto his avadim, Pass over before me, and keep a space between herd and herd.

GEN 32:18 ‏ און ער האָט באַפֿױלן דעם ערשטן, אַזױ צו זאָגן: אַז דיך װעט באַגעגענען עֵשָׂו מײַן ברודער, און װעט דיך פֿרעגן, אַזױ צו זאָגן: װעמעס ביסטו? און װוּהין גײסטו? און װעמעס זײַנען די דאָזיקע פֿאַר דיר? edit

GEN 32:18 un er hot bafoilen dem ershten, azoi tsu zogen: az dich vet bagegenen Esav main bruder, un vet dich fregen, azoi tsu zogen: vemes bistu? un vuhin geistu? un vemes zainen di dozike far dir?

GEN 32:18 And he commanded the rishon, saying, When Esav achi meeteth thee, and asketh thee, saying, Whose art thou? And to where goest thou? And whose are these [animals] before thee?

GEN 32:19 ‏ זאָלסטו זאָגן: דײַן קנעכט יעקבֿס; אַ מתּנה איז דאָס געשיקט צו מײַן האַר, צו עֵשָׂון; און אָן איז ער אױך הינטער אונדז. edit

GEN 32:19 zolstu zogen: dain knecht Yaakovs; a matone iz dos geshikt tsu main Har, tsu Esaven; un on iz er oich hinter undz.

GEN 32:19 Then thou shalt say, They are of thy eved Ya'akov; it is a minchah sent unto adoni Esav; and, hinei, also he is behind us.

GEN 32:20 ‏ און ער האָט באַפֿױלן אױך דעם צװײטן און דעם דריטן, און אַלע װאָס זײַנען געגאַנגען הינטער די סטאַדעס, אַזױ צו זאָגן: אַזױ װי די דאָזיקע רײד זאָלט איר רעדן צו עֵשָׂון, אַז איר טרעפֿט אים; edit

GEN 32:20 un er hot bafoilen oich dem tsveiten un dem driten, un ale vos zainen gegangen hinter di stades, azoi tsu zogen: azoi vi di dozike reid zolt ir reden tsu Esaven, az ir treft im;

GEN 32:20 And so commanded he the second, and the third, and all that followed the adarim (herds) , saying, On this manner shall ye speak unto Esav, when ye find him.

GEN 32:21 ‏ און איר זאָלט זאָגן: אָן איז אױך דײַן קנעכט יעקבֿ הינטער אונדז. װאָרום ער האָט געזאָגט: לאָמיך אים איבערבעטן מיט דער מתּנה װאָס גײט מיר פֿאַרױס, און דערנאָך װעל איך זען זײַן פּנים, אפֿשר װעט ער מיך אױפֿנעמען. edit

GEN 32:21 un ir zolt zogen: on iz oich dain knecht Yaakov hinter undz. vorem er hot gezogt: lomich im iberbeten mit der matone vos geit mir forois, un dernoch vel ich zen zain ponem, efsher vet er mich oifnemen.

GEN 32:21 And say ye moreover, Hinei, thy eved Ya'akov is behind us. For he said, Akhapperah (I will appease, cover) his face with the minchah that goeth ahead of me, and afterward I will see his face; perhaps he will accept me.

GEN 32:22 ‏ איז די מתּנה אַװעק אים פֿאַרױס, און ער האָט גענעכטיקט יענע נאַכט אין לאַגער. edit

GEN 32:22 iz di matone avek im forois, un er hot genechtikt yene nacht in lager.

GEN 32:22 So went the minchah (present) over ahead of him; but he himself stayed balailah in the machaneh.

GEN 32:23 ‏ און ער איז אױפֿגעשטאַנען אין יענער נאַכט, און האָט גענומען זײַנע צװײ װײַבער, און זײַנע צװײ דינסטן, און זײַנע עלף קינדער, און ער איז אַריבערגעפֿאָרן דעם איבערפֿאָר פֿון יַבוֹק. edit

GEN 32:23 un er iz oifgeshtanen in yener nacht, un hot genumen zaine tsvei vaiber, un zaine tsvei dinsten, un zaine elf kinder, un er iz aribergeforen dem iberfor fun Yabbok.

GEN 32:23 And he rose up that night, and took his two nashim and his two shifchot, and his eleven yeladim, and passed over the ma'avar (ford) Yabbok.

GEN 32:24 ‏ער האָט זײ גענומען, און האָט זײ אַריבערגעפֿירט איבערן טײַך, און האָט אַריבערגעפֿירט װאָס ער האָט געהאַט. edit

GEN 32:24 er hot zei genumen, un hot zei aribergefirt iberen taich, un hot aribergefirt vos er hot gehat.

GEN 32:24 And he took them, and sent them over the stream, and sent over [all] that he had.

GEN 32:25 ‏און אַז יעקבֿ איז געבליבן אַלײן, האָט אַ מאַן זיך געראַנגלט מיט אים ביז דער פֿרימאָרגן איז אױפֿגעגאַנגען. edit

GEN 32:25 un az Yaakov iz gebliben alein, hot a man zich geranglt mit im biz der frimorgen iz oifgegangen.

GEN 32:25 And Ya'akov was left by himself; and there wrestled an ish with him until the shachar (dawn, sunup) .

GEN 32:26 ‏און אַז ער האָט געזען אַז ער קען אים נישט בײַקומען, האָט ער אָנגערירט דאָס חלל {כַּף} פֿון זײַן דיך; און דאָס חלל {כַּף} פֿון יעקבֿס דיך איז אױסגעלונקען געװאָרן אין זײַן ראַנגלען זיך מיט אים. edit

GEN 32:26 un az er hot gezen az er ken im nisht baikumen, hot er ongerirt dos chelel fun zain dich; un dos chelel fun Yaakovs dich iz oisgelunken gevoren in zain ranglen zich mit im.

GEN 32:26 And when he saw that he prevailed not against him, he struck his hip socket; so Ya'akovʼs hip socket dislocated while he wrestled with him.

GEN 32:27 ‏האָט ער געזאָגט: לאָז מיך אַװעק, װאָרום דער פֿרימאָרגן איז אױפֿגעגאַנגען. האָט ער געזאָגט: איך װעל דיך נישט אַװעקלאָזן, סײַדן װעסט מיך בענטשן. edit

GEN 32:27 hot er gezogt: loz mich avek, vorem der frimorgen iz oifgegangen. hot er gezogt: ich vel dich nisht aveklozen, saiden vest mich bentshen.

GEN 32:27 And he said, Let me go, for shachar breaketh. And he said, I will not let thee go, unless thou make a berakhah upon me.

GEN 32:28 ‏האָט ער צו אים געזאָגט: װאָס איז דײַן נאָמען? האָט ער געזאָגט: יעקבֿ. edit

GEN 32:28 hot er tsu im gezogt: vos iz dain nomen? hot er gezogt: Yaakov.

GEN 32:28 And he said unto him, What is shemecha? And he said, Ya'akov.

GEN 32:29 ‏האָט ער געזאָגט: נישט מער זאָל יעקבֿ גערופֿן װערן דײַן נאָמען, נײַערט יִשׂרָאֵל, װאָרום האָסט געשטריטן מיט אלֹקים און מיט מענטשן, און ביסט בײַגעקומען. edit

GEN 32:29 hot er gezogt: nisht mer zol Yaakov gerufen veren dain nomen, naiert Yisroel, vorem host geshtriten mit Elokim un mit mentshen, un bist baigekumen.

GEN 32:29 And he said, Shimcha shall be called no more Ya'akov, but Yisroel: for sarita im Elohim ([yisrah=to prevail + El=G-d = Yisroel] ye have striven with Elohim) and with anashim, and hast overcome.

GEN 32:30 ‏האָט יעקבֿ געפֿרעגט און האָט געזאָגט: זאָג מיר, איך בעט דיך, דײַן נאָמען. האָט ער געזאָגט: נאָך װאָס דען פֿרעגסטו אױף מײַן נאָמען? און ער האָט אים דאָרטן געבענטשט. edit

GEN 32:30 hot Yaakov gefregt un hot gezogt: zog mir, ich bet dich, dain nomen. hot er gezogt: noch vos den fregstu oif main nomen? un er hot im dorten gebentsht.

GEN 32:30 And Ya'akov asked him, and said, Tell me, now, shemecha. And he said, Why is it that thou dost ask after shmi? And he made a brocha upon him there.

GEN 32:31 ‏און יעקבֿ האָט גערופֿן דעם נאָמען פֿון דעם אָרט פּניאֵל, װײַל: איך האָב געזען אלֹקים פּנים אֶל פּנים, און מײַן זעל איז ניצול געװאָרן. edit

GEN 32:31 un Yaakov hot gerufen dem nomen fun dem ort Peniel, vail: ich hob gezen Elokim ponem el ponem, un main zel iz nitsl gevoren.

GEN 32:31 And Ya'akov called the shem of the makom (place) Peniel (Face of G-d) : for I have seen Elohim panim el panim, and my nefesh is saved.

GEN 32:32 ‏און די זון איז אים אױפֿגעגאַנגען װי ער איז אַריבערגעגאַנגען פּניאֵל. און ער האָט געהונקען אױף זײַן דיך. edit

GEN 32:32 un di zun iz im oifgegangen vi er iz aribergegangen Peniel. un er hot gehunken oif zain dich.

GEN 32:32 And as he passed over Penuel the shemesh rose upon him, and he limped upon his hip.

GEN 32:33 ‏דערום עסן נישט די קינדער פֿון יִשׂרָאֵל דעם שפּאַנאָדער {גִּיד הַנָּשֶׁה} װאָס אױפֿן חלל {כַּף} פֿון דיך, ביז אױף הײַנטיקן טאָג; װײַל ער האָט אָנגערירט דאָס חלל {כַּף} פֿון יעקבֿס דיך, דעם שפּאַנאָדער {גִּיד הַנָּשֶׁה}. edit

GEN 32:33 derum esen nisht di kinder fun Yisroel dem shpanoder vos oifen chelel fun dich, biz oif haintiken tog; vail er hot ongerirt dos chelel fun Yaakovs dich, dem shpanoder.

GEN 32:33 Therefore the Bnei Yisroel eat not of the sinew of the thigh vein (sciatic nerve) which is upon the hip socket, unto this day; because he touched the hip socket of Ya'akov in the sinew of the thigh vein.

GEN 33:1 ‏און יעקבֿ האָט אױפֿגעהױבן זײַנע אױגן, און האָט אַ קוק געטאָן, ערשט עֵשָׂו קומט אָן, און פֿיר הונדערט מאַן מיט אים; האָט ער אײַנגעטײלט די קינדער צו לאהן, און צו רחלען, און צו די צװײ דינסטן. edit

GEN 33:1 un Yaakov hot oifgehoiben zaine oigen, un hot a kuk geton, ersht Esav kumt on, un fir hundert man mit im; hot er aingeteilt di kinder tsu Leahen, un tsu Rachelen, un tsu di tsvei dinsten.

GEN 33:1 And Ya'akov lifted up his eyes, and looked, and, hinei, Esav came, and with him arba me'ot ish (four hundred men) . And he divided the yeladim unto Leah, and unto Rachel, and unto the two shefachot.

GEN 33:2 ‏און ער האָט געשטעלט די דינסטן און זײערע קינדער צוערשט, און לאהן און אירע קינדער הינטער זײ, און רחלען און יוֹספֿן די לעצטע. edit

GEN 33:2 un er hot geshtelt di dinsten un zeyere kinder tsuersht, un Leahen un ire kinder hinter zei, un Rachelen un Yosefen di letste.

GEN 33:2 And he put the shefachot and their yeladim rishonah, and Leah and her yeladim acharonim, and Rachel and Yosef acharonim.

GEN 33:3 ‏און ער איז אַװעק זײ פֿאַרױס, און ער האָט זיך געבוקט צו דער ערד זיבן מאָל ביז ער האָט גענענט צו זײַן ברודער. edit

GEN 33:3 un er iz avek zei forois, un er hot zich gebukt tsu der erd ziben mol biz er hot genent tsu zain bruder.

GEN 33:3 And he passed over before them, and bowed himself to the ground sheva pe'amim, until he came near to achiv (his brother) .

GEN 33:4 ‏איז עֵשָׂו אים געלאָפֿן אַנטקעגן, און ער האָט אים אַרומגענומען, און איז אים געפֿאַלן אױפֿן האַלדז, און האָט אים געקושט, און זײ האָבן געװײנט. edit

GEN 33:4 iz Esav im gelofen antkegen, un er hot im arumgenumen, un iz im gefalen oifen haldz, un hot im gekusht, un zei hoben geveint.

GEN 33:4 And Esav ran to meet him, and embraced him, and fell on his tzavar (neck) , and kissed him; and they wept.

GEN 33:5 ‏און ער האָט אױפֿגעהױבן זײַנע אױגן, און האָט געזען די װײַבער און די קינדער, און ער האָט געזאָגט: װער זײַנען די דאָזיקע בײַ דיר? האָט ער געזאָגט: די קינדער מיט װאָס אלֹקים האָט געלײַטזעליקט דײַן קנעכט. edit

GEN 33:5 un er hot oifgehoiben zaine oigen, un hot gezen di vaiber un di kinder, un er hot gezogt: ver zainen di dozike bai dir? hot er gezogt: di kinder mit vos Elokim hot gelaitzelikt dain knecht.

GEN 33:5 And he lifted up his eyes, and saw the nashim and the yeladim; and said, Who are those with thee? And he said, The yeladim which Elohim hath graciously given thy eved.

GEN 33:6 ‏האָבן גענענט די דינסטן, זײ און זײערע קינדער, און האָבן זיך געבוקט. edit

GEN 33:6 hoben genent di dinsten, zei un zeyere kinder, un hoben zich gebukt.

GEN 33:6 Then the shefachot came near, they and their yeladim, and they bowed themselves.

GEN 33:7 ‏און אױך לאה און אירע קינדער האָבן גענענט, און האָבן זיך געבוקט; און דערנאָך האָבן גענענט יוֹסף און רחל, און האָבן זיך געבוקט. edit

GEN 33:7 un oich Leah un ire kinder hoben genent, un hoben zich gebukt; un dernoch hoben genent Yosef un Rachel, un hoben zich gebukt.

GEN 33:7 And Leah also with her yeladim came near, and bowed themselves; and after came Yosef near and Rachel, and they bowed themselves.

GEN 33:8 ‏האָט ער געזאָגט: װאָס איז בײַ דיר די דאָזיקע גאַנצע מחנה װאָס איך האָב באַגעגנט? האָט ער געזאָגט: צו געפֿינען חֵן אין די אױגן פֿון מײַן האַר. edit

GEN 33:8 hot er gezogt: vos iz bai dir di dozike gantse machne vos ich hob bagegnt? hot er gezogt: tsu gefinen chein in di oigen fun main Har.

GEN 33:8 And he said, What meanest thou by all this machaneh which I met? And he said, These are to find chen (grace) in the eyes of adoni.

GEN 33:9 ‏האָט עֵשָׂו געזאָגט: איך האָב גענוג, מײַן ברודער, זאָל בלײַבן בײַ דיר װאָס בײַ דיר. edit

GEN 33:9 hot Esav gezogt: ich hob genug, main bruder, zol blaiben bai dir vos bai dir.

GEN 33:9 And Esav said, I have enough, achi (my brother) ; keep that thou hast unto thyself.

GEN 33:10 ‏האָט יעקבֿ געזאָגט: נײן, איך בעט דיך; אױב, איך בעט דיך, איך האָב געפֿונען חֵן אין דײַנע אױגן, זאָלסטו אָננעמען מײַן מתּנה פֿון מײַן האַנט, װאָרום איך האָב געזען דײַן פּנים, אַזױ װי מע זעט דעם פּנים פֿון אלֹקים, און דו האָסט מיך באַװיליקט. edit

GEN 33:10 hot Yaakov gezogt: nein, ich bet dich; oib, ich bet dich, ich hob gefunen chein in daine oigen, zolstu onnemen main matone fun main hant, vorem ich hob gezen dain ponem, azoi vi me zet dem ponem fun Elokim, un du host mich bavilikt.

GEN 33:10 And Ya'akov said, No, now, if I have found chen (grace) in thy sight, then receive my minchah at my yad inasmuch as I have seen thy face, as though I had seen the p'nei Elohim (the face of G-d) vatirtzeini (and thou wast pleased to accept me, thou wast appeased by me) .

GEN 33:11 ‏נעם אָן, איך בעט דיך, מײַן געשאַנק װאָס איז דיר געבראַכט געװאָרן, װײַל אלֹקים האָט מיך געלײַטזעליקט, און װײַל בײַ מיר איז דאָ פֿון אַלעם. און ער איז צוגעשטאַנען צו אים, ביז ער האָט אָנגענומען. edit

GEN 33:11 nem on, ich bet dich, main geshank vos iz dir gebracht gevoren, vail Elokim hot mich gelaitzelikt, un vail bai mir iz do fun alem. un er iz tsugeshtanen tsu im, biz er hot ongenumen.

GEN 33:11 Accept, now, my brocha that is brought to thee; because Elohim hath dealt graciously with me, and because yesh li khol (there is to me all, my needs are met) . And he urged him, and he accepted.

GEN 33:12 ‏האָט ער געזאָגט: לאָמיר ציען און גײן, און איך װעל גײן לעבן דיר. edit

GEN 33:12 hot er gezogt: lomir tsien un gein, un ich vel gein leben dir.

GEN 33:12 And he said, Nise'ah (let us take our journey) , and let us go, I will go next to thee.

GEN 33:13 ‏האָט ער צו אים געזאָגט: מײַן האַר מערקט אַז די קינדער זײַנען יונג, און די שאָף און די רינדער זײַנען בײַ מיר זײגעדיקע, און אַז מע װעט זײ צוטרײַבן אײן טאָג, װעלן אױסשטאַרבן אַלע שאָף. edit

GEN 33:13 hot er tsu im gezogt: main Har merkt az di kinder zainen yung, un di shof un di rinder zainen bai mir zeigedike, un az me vet zei tsutraiben ein tog, velen oisshtarben ale shof.

GEN 33:13 And he said unto him, Adoni knoweth that the yeladim are tender and the nursing tzon and bakar are upon me; and if men should overdrive them yom echad, all the tzon will die.

GEN 33:14 ‏זאָל, איך בעט דיך, מײַן האַר אַװעקגײן פֿאַרױס פֿאַר זײַן קנעכט, און איך װעל מיר ציען פּאַמעלעך נאָך די טריט פֿון דעם פֿיך װאָס פֿאַר מיר, און נאָך די טריט פֿון די קינדער, ביז װאַנען איך װעל קומען צו מײַן האַר קײן שֵׂעִיר. edit

GEN 33:14 zol, ich bet dich, main Har avekgein forois far zain knecht, un ich vel mir tsien pamelech noch di trit fun dem fich vos far mir, un noch di trit fun di kinder, biz vanen ich vel kumen tsu main Har kein Seir.

GEN 33:14 Let now adoni, pass over before his eved; and I will lead on slowly, according to the pace of the drove that goeth before me and the pace the yeladim are able to endure, until I come unto adoni at Se'ir.

GEN 33:15 ‏האָט עֵשָׂו געזאָגט: לאָמיך אָפּשטעלן בײַ דיר פֿון דעם פֿאָלק װאָס מיט מיר. האָט ער געזאָגט: נאָך װאָס גאָר זאָל איך געפֿינען חֵן אין די אױגן פֿון מײַן האַר? edit

GEN 33:15 hot Esav gezogt: lomich opshtelen bai dir fun dem folk vos mit mir. hot er gezogt: noch vos gor zol ich gefinen chein in di oigen fun main Har?

GEN 33:15 And Esav said, Let me now leave with thee some of HaAm that are with me. And he said, What needeth it? Let me find chen in the sight of adoni.

GEN 33:16 ‏און עֵשָׂו האָט זיך אומגעקערט אין יענעם טאָג אױף זײַן װעג קײן שֵׂעִיר. edit

GEN 33:16 un Esav hot zich umgekert in yenem tog oif zain veg kein Seir.

GEN 33:16 So Esav returned that day on his derech unto Se'ir.

GEN 33:17 ‏און יעקבֿ האָט אַװעקגעצױגן קײן סוכּוֹת, און ער האָט געבױט פֿאַר זיך אַ הױז, און פֿאַר זײַנע פֿיך האָט ער געמאַכט בײַדלעך; דערום האָט מען גערופֿן דעם נאָמען פֿון דעם אָרט סוכּוֹת. edit

GEN 33:17 un Yaakov hot avekgetsoigen kein Sukkot, un er hot geboit far zich a hoiz, un far zaine fich hot er gemacht baidlech; derum hot men gerufen dem nomen fun dem ort Sukkot.

GEN 33:17 And Ya'akov journeyed to Sukkot, and built him a bais, and made sukkot for his mikneh; therefore the shem of the makom is called Sukkot.

GEN 33:18 ‏און יעקבֿ איז געקומען בשלום אין דער שטאָט שכֶם װאָס אין לאַנד כּנַעַן, װען ער איז געקומען פֿון פַּדַן-אַרָם; און ער האָט געלאַגערט פֿאַר דער שטאָט. edit

GEN 33:18 un Yaakov iz gekumen besholem in der shtot Shechem vos in land Kenaan, ven er iz gekumen fun Paddan-Aram; un er hot gelagert far der shtot.

GEN 33:18 And Ya'akov came shalem to Ir Shechem, which is in eretz Kena'an, when he came from Paddan-Aram; and encamped before the Ir.

GEN 33:19 ‏און ער האָט אָפּגעקױפֿט דאָס שטיק פֿעלד װאָס ער האָט דאָרטן אױפֿגעשטעלט זײַן געצעלט, פֿון דער האַנט פֿון די קינדער פֿון חַמוֹר דעם פֿאָטער פֿון שכֶמען, פֿאַר הונדערט קשׂיטָה. edit

GEN 33:19 un er hot opgekoift dos shtik feld vos er hot dorten oifgeshtelt zain getselt, fun der hant fun di kinder fun Chamor dem foter fun Shechemen, far hundert kesitoh.

GEN 33:19 And he bought a chelkat hasadeh (piece of land) , where he had pitched there his ohel, from the yad Bnei Chamor Avi Shechem, for a hundred pieces of kesitah (money) .

GEN 33:20 ‏און ער האָט דאָרטן אױפֿגעשטעלט אַ מזבח, און האָט אים גערופֿן אֵל-אלֹהֵי-יִשׂרָאֵל. edit

GEN 33:20 un er hot dorten oifgeshtelt a mizbeyech, un hot im gerufen El-Elohei-Yisroel.

GEN 33:20 And he erected there a Mizbe'ach, and called it El Elohei Yisroel.

GEN 34:1 ‏און דינה די טאָכטער פֿון לאהן, װאָס זי האָט געבאָרן יעקבֿן, איז אַרױסגעגאַנגען זען די טעכטער פֿון לאַנד. edit

GEN 34:1 un Dinah di tochter fun Leahen, vos zi hot geboren Yaakoven, iz aroisgegangen zen di techter fun land.

GEN 34:1 And Dinah Bat Leah, which she bore unto Ya'akov, went out to see the Banot HaAretz.

GEN 34:2 ‏האָט שכֶם דער זון פֿון חַמוֹר דעם חִוִי, דעם פֿירשט פֿון לאַנד, זי דערזען, און ער האָט זי גענומען, און איז געלעגן מיט איר, און האָט זי געפּײַניקט. edit

GEN 34:2 hot Shechem der zun fun Chamor dem Chivi, dem firsht fun land, zi derzen, un er hot zi genumen, un iz gelegen mit ir, un hot zi gepainikt.

GEN 34:2 And when Shechem Ben Chamor the Chivi (Hivite) , Nasi HaAretz, saw her, he took her, and lay with her, and violated her.

GEN 34:3 ‏און זײַן זעל האָט זיך באַהעפֿט אָן יעקבֿס טאָכטער דינהן, און ער האָט ליב געקריגן די מײדל, און ער האָט גערעדט צום האַרצן פֿון דער מײדל. edit

GEN 34:3 un zain zel hot zich baheft on Yaakovs tochter Dinahen, un er hot lib gekrigen di meidl, un er hot geredt tsum hartsen fun der meidl.

GEN 34:3 And his nefesh had deveykus unto Dinah Bat Ya'akov, and he loved the na'arah, and spoke to the lev hanaarah.

GEN 34:4 ‏און שכֶם האָט געזאָגט צו זײַן פֿאָטער חַמוֹרן, אַזױ צו זאָגן: נעם מיר די דאָזיקע מײדל פֿאַר אַ װײַב. edit

GEN 34:4 un Shechem hot gezogt tsu zain foter Chamran, azoi tsu zogen: nem mir di dozike meidl far a vaib.

GEN 34:4 And Shechem spoke unto Chamor aviv, saying, Get me this yaldah as isha.

GEN 34:5 ‏און יעקבֿ האָט געהערט אַז ער האָט פֿאַראומרײניקט זײַן טאָכטער דינהן, װען זײַנע זין זײַנען געװען מיט זײַן פֿיך אין פֿעלד; האָט יעקבֿ געשװיגן ביז זײ זײַנען געקומען. edit

GEN 34:5 un Yaakov hot gehert az er hot farumreinikt zain tochter Dinahen, ven zaine zin zainen geven mit zain fich in feld; hot Yaakov geshvigen biz zei zainen gekumen.

GEN 34:5 And Ya'akov heard that he had made his bat Dinah tameh; now his banim were with his mikneh in the sadeh; and Ya'akov held his peace until they were come.

GEN 34:6 ‏און חַמוֹר דער פֿאָטער פֿון שכֶמען איז אַרױסגעקומען צו יעקבֿן, צו רעדן מיט אים. edit

GEN 34:6 un Chamor der foter fun Shechemen iz aroisgekumen tsu Yaakoven, tsu reden mit im.

GEN 34:6 And Chamor avi Shechem went out unto Ya'akov to speak with him.

GEN 34:7 ‏און די זין פֿון יעקבֿן זײַנען געקומען פֿון פֿעלד, װי זײ האָבן עס געהערט; און די מענער האָבן זיך געקלעמט, און זײ האָט שטאַרק געברענט װאָס ער האָט באַגאַנגען אַ נבָֿלָה אַקעגן יִשׂרָאֵל, צו ליגן מיט דער טאָכטער פֿון יעקבֿן, װאָס אַזױ-װאָס טאָר נישט געטאָן װערן. edit

GEN 34:7 un di zin fun Yaakoven zainen gekumen fun feld, vi zei hoben es gehert; un di mener hoben zich geklemt, un zei hot shtark gebrent vos er hot bagangen a neboֿloh akegen Yisroel, tsu ligen mit der tochter fun Yaakoven, vos azoi-vos tor nisht geton veren.

GEN 34:7 And the Bnei Ya'akov came from the sadeh when they heard it; and the anashim were grieved, and they were in wrath greatly, because he had wrought nevalah (folly, disgrace, outrage) against Yisroel in lying with Bat Ya'akov; which thing ought not to be done.

GEN 34:8 ‏און חַמוֹר האָט גערעדט מיט זײ, אַזױ צו זאָגן: די זעל פֿון מײַן זון שכֶמען גלוסט נאָך אײַער טאָכטער. גיט זי אים, איך בעט אײַך, פֿאַר אַ װײַב. edit

GEN 34:8 un Chamor hot geredt mit zei, azoi tsu zogen: di zel fun main zun Shechemen glust noch aier tochter. git zi im, ich bet aich, far a vaib.

GEN 34:8 And Chamor spoke with them, saying, The nefesh of beni (my son) Shechem longeth for your bat; now give her him as isha.

GEN 34:9 ‏און זײַט זיך מתחתּן מיט אונדז; אײַערע טעכטער װעט איר אונדז געבן, און אונדזערע טעכטער װעט איר אײַך נעמען. edit

GEN 34:9 un zait zich metchten mit undz; aiere techter vet ir undz geben, un undzere techter vet ir aich nemen.

GEN 34:9 So intermarry with us, and give your banot unto us, and take benoteinu (our banot) unto you.

GEN 34:10 ‏און איר װעט זיך באַזעצן בײַ אונדז, און דאָס לאַנד װעט ליגן פֿאַר אײַך; זיצט און פֿאַרקערט דרינען און באַפֿעסטיקט אײַך אין איר. edit

GEN 34:10 un ir vet zich bazetsen bai undz, un dos land vet ligen far aich; zitst un farkert drinen un bafestikt aich in ir.

GEN 34:10 And ye shall dwell with us; and HaAretz shall be before you; dwell and trade therein, and get you possessions therein.

GEN 34:11 ‏און שכֶם האָט געזאָגט צו איר פֿאָטער און צו אירע ברידער: לאָמיך געפֿינען חֵן אין אײַערע אױגן, און װאָס איר װעט מיר זאָגן, װעל איך געבן. edit

GEN 34:11 un Shechem hot gezogt tsu ir foter un tsu ire brider: lomich gefinen chein in aiere oigen, un vos ir vet mir zogen, vel ich geben.

GEN 34:11 And Shechem said unto her av and unto her achim, Let me find chen (grace) in your eyes, and what ye shall say unto me I will give.

GEN 34:12 ‏מערט אױף מיר נדן און מתָּנות ביז גאָר, און איך װעל געבן אַזױ װי איר װעט מיר זאָגן, נאָר גיט מיר די מײדל פֿאַר אַ װײַב. edit

GEN 34:12 mert oif mir Noden un matonus biz gor, un ich vel geben azoi vi ir vet mir zogen, nor git mir di meidl far a vaib.

GEN 34:12 Ask me never so much mohar (bride price, dowry) and mattan (gift) , and I will pay according as ye shall say unto me; but give me the na'arah as isha.

GEN 34:13 ‏האָבן די זין פֿון יעקבֿן געענטפֿערט שכֶמען און זײַן פֿאָטער חַמוֹרן מיט באַטרוג, און זײ האָבן גערעדט – װײַל ער האָט פֿאַראומרײניקט זײער שװעסטער דינהן – edit

GEN 34:13 hoben di zin fun Yaakoven geentfert Shechemen un zain foter Chamran mit batrug, un zei hoben geredt – vail er hot farumreinikt zeyer shvester Dinahen –

GEN 34:13 And the Bnei Ya'akov answered Shechem and Chamor aviv in mirmar (deceit) and spoke because he had made Dinah their achot tameh;

GEN 34:14 ‏און זײ האָבן צו זײ געזאָגט: מיר קענען נישט טאָן די דאָזיקע זאַך, צו געבן אונדזער שװעסטער צו אַ מאַן װאָס איז אומבאַשניטן, װאָרום דאָס איז אַ חרפּה פֿאַר אונדז. edit

GEN 34:14 un zei hoben tsu zei gezogt: mir kenen nisht ton di dozike zach, tsu geben undzer shvester tsu a man vos iz umbashniten, vorem dos iz a charpe far undz.

GEN 34:14 And they said unto them, We cannot do this thing, to give achoteinu (our sister) to ish that is arelah (uncircumcised) ; for that would be a cherpah (reproach, disgrace) unto us;

GEN 34:15 ‏נאָר מיט דעם באַדינג װעלן מיר אײַנװיליקן צו אײַך: אױב איר װעט װערן אַזױ װי מיר, אַז בײַ אײַך זאָל געמַלט װערן איטלעכער מאַנספּאַרשױן. edit

GEN 34:15 nor mit dem bading velen mir ainviliken tsu aich: oib ir vet veren azoi vi mir, az bai aich zol gemalt veren itlecher mansparshoin.

GEN 34:15 But in this will we consent unto you: If ye will become like us, that every zachar of you be circumcised;

GEN 34:16 ‏דענצמאָל װעלן מיר אײַך געבן אונדזערע טעכטער, און אײַערע טעכטער װעלן מיר אונדז נעמען, און מיר װעלן זיך באַזעצן בײַ אײַך, און װערן אײן {אֶחָד} ‏ פֿאָלק. edit

GEN 34:16 dentsmol velen mir aich geben undzere techter, un aiere techter velen mir undz nemen, un mir velen zich bazetsen bai aich, un veren ein folk.

GEN 34:16 Then will we give benoteinu unto you, and we will take your banot to us, and we will dwell among you, and we will become as Am Echad.

GEN 34:17 ‏אָבער אַז איר װעט נישט צוהערן צו אונדז, אײך צו באַשנײַדן, װעלן מיר נעמען אונדזער טאָכטער, און מיר װעלן אַװעקגײן. edit

GEN 34:17 ober az ir vet nisht tsuheren tsu undz, aich tsu bashnaiden, velen mir nemen undzer tochter, un mir velen avekgein.

GEN 34:17 But if ye will not pay heed unto us, to become circumcised; then will we take biteinu (our daughter) , and we will go.

GEN 34:18 ‏און זײערע װערטער זײַנען װױל געפֿעלן אין די אױגן פֿון חַמוֹרן, און אין די אױגן פֿון שכֶם דעם זון פֿון חַמוֹרן. edit

GEN 34:18 un zeyere verter zainen voil gefelen in di oigen fun Chamran, un in di oigen fun Shechem dem zun fun Chamran.

GEN 34:18 And their words pleased Chamor, and Shechem Ben Chamor.

GEN 34:19 ‏און דער יונג האָט נישט געזאַמט צו טאָן די זאַך, װאָרום ער האָט געגאַרט נאָך דער טאָכטער פֿון יעקבֿן; און ער איז געװען דער אָנגעזעענסטער פֿון דעם גאַנצן הױז פֿון זײַן פֿאָטער. edit

GEN 34:19 un der yung hot nisht gezamt tsu ton di zach, vorem er hot gegart noch der tochter fun Yaakoven; un er iz geven der ongezeenster fun dem gantsen hoiz fun zain foter.

GEN 34:19 And the na'ar deferred not to do the thing, because he had delight in Bat Ya'akov; and he was more respected than kol Bais Aviv.

GEN 34:20 ‏און חַמוֹר און זײַן זון שכֶם זײַנען געקומען צום טױער פֿון זײער שטאָט, און האָבן גערעדט צו די מענטשן פֿון זײער שטאָט, אַזױ צו זאָגן: edit

GEN 34:20 un Chamor un zain zun Shechem zainen gekumen tsum toier fun zeyer shtot, un hoben geredt tsu di mentshen fun zeyer shtot, azoi tsu zogen:

GEN 34:20 And Chamor and Shechem bno came unto the Sha'ar of their city, and they spoke with the anashim of their city, saying,

GEN 34:21 ‏די דאָזיקע מענטשן זײַנען אין שלום מיט אונדז; זאָלן זײ זיך באַזעצן אין לאַנד, און פֿאַרקערן דרינען; װאָרום זעט, דאָס לאַנד ליגט געראַם אין אָרט פֿאַר זײ. זײערע טעכטער װעלן מיר אונדז נעמען פֿאַר װײַבער, און אונדזערע טעכטער װעלן מיר זײ געבן. edit

GEN 34:21 di dozike mentshen zainen in sholem mit undz; zolen zei zich bazetsen in land, un farkeren drinen; vorem zet, dos land ligt geram in ort far zei. zeyere techter velen mir undz nemen far vaiber, un undzere techter velen mir zei geben.

GEN 34:21 These anashim are shlemim (peaceable) with us; therefore let them settle in HaAretz, and let them trade therein for HaAretz, hinei, it is plenty of room for them; let us take their banot to us as nashim, and let us give them benoteinu.

GEN 34:22 ‏אָבער נאָר מיט דעם באַדינג װעלן די מענטשן אײַנװיליקן צו אונדז זיך צו באַזעצן בײַ אונדז, צו װערן אײן {אֶחָד} ‏ פֿאָלק, אַז בײַ אונדז זאָל געמַלט װערן איטלעכער מאַנספּאַרשױן, אַזױ װי זײ זײַנען געמַלט. edit

GEN 34:22 ober nor mit dem bading velen di mentshen ainviliken tsu undz zich tsu bazetsen bai undz, tsu veren ein folk, az bai undz zol gemalt veren itlecher mansparshoin, azoi vi zei zainen gemalt.

GEN 34:22 Only herein will the anashim consent unto us for to dwell with us, to be Am Echad, if every zachar among us be circumcised, just as they are nimolim (ones being circumcised) .

GEN 34:23 ‏זײער פֿיך, און זײער אײגנס, און אַלע זײערע בהמות, װעלן דאָך זײַן אונדזערע; זאָלן מיר נאָר אײַנװיליקן צו זײ, און זײ זאָלן זיך באַזעצן בײַ אונדז. edit

GEN 34:23 zeyer fich, un zeyer eigens, un ale zeyere beheimes, velen doch zain undzere; zolen mir nor ainviliken tsu zei, un zei zolen zich bazetsen bai undz.

GEN 34:23 Shall not their mikneh and their property and every behemah of theirs be ours? Only let us consent unto them, and they will settle among us.

GEN 34:24 ‏האָבן אַלע אַרױסגײער פֿון דעם טױער פֿון זײַן שטאָט צוגעהערט צו חַמוֹרן און צו זײַן זון שכֶמען, און אַלע מאַנספּאַרשױנען זײַנען געמַלט געװאָרן, אַלע אַרױסגײער פֿון דעם טױער פֿון זײַן שטאָט. edit

GEN 34:24 hoben ale aroisgeyer fun dem toier fun zain shtot tsugehert tsu Chamran un tsu zain zun Shechemen, un ale mansparshoinen zainen gemalt gevoren, ale aroisgeyer fun dem toier fun zain shtot.

GEN 34:24 And unto Chamor and unto Shechem bno paid heed all that went out of the Sha'ar of his city; and every zachar was circumcised, all that went out of the Sha'ar of his city.

GEN 34:25 ‏און עס איז געװען אױפֿן דריטן טאָג, ‏ װען זײ זײַנען געװען אין װײטאָק, האָבן יעקבֿס צװײ זין, שמעון און לֵוִי, די ברידער פֿון דינהן, גענומען איטלעכער זײַן שװערד, און זײ זײַנען געקומען זיכערערהײט אױף דער שטאָט, און האָבן אױסגעהרגעט אַלע מאַנספּאַרשױנען. edit

GEN 34:25 un es iz geven oifen driten tog, ven zei zainen geven in veitik, hoben Yaakovs tsvei zin, Shimeon un Levi, di brider fun Dinahen, genumen itlecher zain shverd, un zei zainen gekumen zichererheit oif der shtot, un hoben oisgehrget ale mansparshoinen.

GEN 34:25 And it came to pass on the Yom HaShlishi, when they were in pain, that two of the Bnei Ya'akov, Shim'on and Levi, achei Dinah, took each ish his cherev, and came upon the Ir betach (boldly, confidently) , and they slaughtered kol zachar.

GEN 34:26 ‏אױך חַמוֹרן און זײַן זון שכֶמען האָבן זײ געהרגעט מיטן שאַרף פֿון שװערד; און זײ האָבן צוגענומען דינהן פֿון שכֶמס הױז, און זײַנען אַרױסגעגאַנגען. edit

GEN 34:26 oich Chamran un zain zun Shechemen hoben zei geharget miten sharf fun shverd; un zei hoben tsugenumen Dinahen fun Shechems hoiz, un zainen aroisgegangen.

GEN 34:26 And they slaughtered Chamor and Shechem bno with the edge of the cherev, and took Dinah from the Bais Shechem and left.

GEN 34:27 ‏זײַנען די זין פֿון יעקבֿן געקומען אױף די דערשלאָגענע, און האָבן אױסגערױבט די שטאָט, װײַל זײ האָבן פֿאַראומרײניקט זײער שװעסטער; edit

GEN 34:27 zainen di zin fun Yaakoven gekumen oif di dershlogene, un hoben oisgeroibt di shtot, vail zei hoben farumreinikt zeyer shvester;

GEN 34:27 The Bnei Ya'akov came upon the chalalim (dead ones, slain ones) , and plundered the Ir, because they had made their achot tameh.

GEN 34:28 ‏זײערע שאָף און זײערע רינדער און זײערע אײזלען, סײַ װאָס אין שטאָט, סײַ װאָס אין פֿעלד, האָבן זײ צוגענומען; edit

GEN 34:28 zeyere shof un zeyere rinder un zeyere eizlen, sai vos in shtot, sai vos in feld, hoben zei tsugenumen;

GEN 34:28 They seized their tzon, and their bakar, and their chamorim, and that which was in the Ir, and that which was in the sadeh,

GEN 34:29 ‏און זײער גאַנצן פֿאַרמעג, און אַלע זײערע קלײנע קינדער און זײערע װײַבער, האָבן זײ געפֿאַנגען און אַװעקגערױבט – אַלץ װאָס אין הױז. edit

GEN 34:29 un zeyer gantsen farmeg, un ale zeyere kleine kinder un zeyere vaiber, hoben zei gefangen un avekgeroibt – alts vos in hoiz.

GEN 34:29 And all their wealth, and all their little ones, and their nashim they carried off and plundered even all that was in the bais.

GEN 34:30 ‏האָט יעקבֿ געזאָגט צו שמעונען און צו לֵוִין: איר האָט מיך פֿאַראומגליקט, מיך צו פֿאַרמיאוסן בײַ דעם באַװױנער פֿון לאַנד, בײַ דעם כּנַעֲני און בײַ דעם פּרִזי; װאָרום איך בין אַ הײַפֿל מענטשן, און זײ װעלן זיך אױפֿקלײַבן אַקעגן מיר, און װעלן מיך שלאָגן, און איך און מײַן הױז װעלן פֿאַרטיליקט װערן. edit

GEN 34:30 hot Yaakov gezogt tsu shmeunen un tsu Levien: ir hot mich farumglikt, mich tsu farmiusen bai dem bavoiner fun land, bai dem Kenaani un bai dem Perizzi; vorem ich bin a haifl mentshen, un zei velen zich oifklaiben akegen mir, un velen mich shlogen, un ich un main hoiz velen fartilikt veren.

GEN 34:30 And Ya'akov said to Shim'on and Levi, Ye have brought trouble on me to make me a stench among the inhabitants of HaAretz, among the Kena'ani and the Perizzi; and I being few in mispar, they shall gather themselves together against me, and attack me; and I shall be destroyed, I and my bais.

GEN 34:31 ‏האָבן זײ געזאָגט: זאָל מען אַזױ װי מיט אַ זוֹנה זיך באַגײן מיט אונדזער שװעסטער? edit

GEN 34:31 hoben zei gezogt: zol men azoi vi mit a zoine zich bagein mit undzer shvester?

GEN 34:31 And they said, Should he deal with achoteinu like with zonah?

GEN 35:1 ‏און אלֹקים האָט געזאָגט צו יעקבֿן: שטײ אױף, גײ אַרױף קײן בֵית-אֵל און זיץ דאָרטן, און מאַך דאָרטן אַ מזבח צו דעם אֵל װאָס האָט זיך באַװיזן צו דיר בײַ דײַן אַנטלױפֿן פֿון דײַן ברודער עֵשָׂון. edit

GEN 35:1 un Elokim hot gezogt tsu Yaakoven: shtei oif, gei aroifblikendik kein Beit-El un zits dorten, un mach dorten a mizbeyech tsu dem El vos hot zich bavizen tsu dir bai dain antloifen fun dain bruder Esaven.

GEN 35:1 And Elohim said unto Ya'akov, Arise, go up to Beit-El, and settle there; and make there a Mizbe'ach unto El (G-d) that appeared unto thee when thou didst flee from the face of Esav achicha.

GEN 35:2 ‏האָט יעקבֿ געזאָגט צו זײַן הױזגעזינט, און צו אַלע װאָס מיט אים: טוט אָפּ די פֿרעמדע ג-טער װאָס צװישן אײַך, און רײניקט אײַך, און בײַט איבער אײַערע קלײדער. edit

GEN 35:2 hot Yaakov gezogt tsu zain hoizgezint, un tsu ale vos mit im: tut op di fremde g-ter vos tsvishen aich, un reinikt aich, un bait iber aiere kleider.

GEN 35:2 Then Ya'akov said unto his Bais, and to all that were with him, Put away the elohei hanekhar that are among you, and be tahor, and change your simlah (garments) ;

GEN 35:3 ‏און לאָמיר אױפֿשטײן און אַרױפֿגײן קײן בֵית-אֵל, און איך װעל דאָרטן מאַכן אַ מזבח צו דעם אֵל װאָס האָט מיר געענטפֿערט אין טאָג פֿון מײַן נױט, און איז געװען מיט מיר אױף דעם װעג װאָס איך בין געגאַנגען. edit

GEN 35:3 un lomir oifshtein un aroifgein kein Beit-El, un ich vel dorten machen a mizbeyech tsu dem El vos hot mir geentfert in tog fun main noit, un iz geven mit mir oif dem veg vos ich bin gegangen.

GEN 35:3 And let us arise, and go up to Beit-El; and I will build there a Mizbe'ach unto El (G-d) Who answered me in my yom tzoros, and was with me in the derech in which I went.

GEN 35:4 ‏האָבן זײ אָפּגעגעבן יעקבֿן אַלע פֿרעמדע ג-טער װאָס אין זײער האַנט, און די אױרינגען װאָס אין זײערע אױערן; און יעקבֿ האָט זײ באַהאַלטן אונטער דעם אײכנבױם װאָס בײַ שכֶם. edit

GEN 35:4 hoben zei opgegeben Yaakoven ale fremde g-ter vos in zeyer hant, un di oiringen vos in zeyere oieren; un Yaakov hot zei bahalten unter dem eichnboim vos bai Shechem.

GEN 35:4 And they gave unto Ya'akov kol elohei hanekhar which were in their yad, and all their nezamim which were in their oznayim; and Ya'akov buried them under the elah (terebinth) which was at Shechem.

GEN 35:5 ‏און זײ האָבן אַװעקגעצױגן; און אַ שרעק פֿון אלֹקים איז געװען אױף די שטעט װאָס אַרום זײ, און זײ האָבן נישט נאָכגעיאָגט די זין פֿון יעקבֿן. edit

GEN 35:5 un zei hoben avekgetsoigen; un a shrek fun Elokim iz geven oif di shtet vos arum zei, un zei hoben nisht nochgeiogt di zin fun Yaakoven.

GEN 35:5 And they journeyed; and the chittat Elohim (terror of G-d) was upon the cities that were around them, and they did not pursue after the Bnei Ya'akov.

GEN 35:6 ‏און יעקבֿ איז געקומען קײן לוז װאָס אין לאַנד כּנַעַן – דאָס איז בֵית-אֵל – ער און דאָס גאַנצע פֿאָלק װאָס מיט אים. edit

GEN 35:6 un Yaakov iz gekumen kein Luz vos in land Kenaan – dos iz Beit-El – er un dos gantse folk vos mit im.

GEN 35:6 So Ya'akov came to Luz, which is in Eretz Kena'an, that is, Beit-El, he and kol haAm that were with him.

GEN 35:7 ‏און ער האָט דאָרטן געבױט אַ מזבח, און האָט גערופֿן דעם אָרט אֵל-בֵית-אֵל, װאָרום דאָרטן האָט זיך האלֹקים אַנטפּלעקט צו אים בײַ זײַן אַנטלױפֿן פֿון זײַן ברודער. edit

GEN 35:7 un er hot dorten geboit a mizbeyech, un hot gerufen dem ort El-Beit-El, vorem dorten hot zich HaElokim antplekt tsu im bai zain antloifen fun zain bruder.

GEN 35:7 And he built there a Mizbe'ach, and called the makom (place) El Beit-El; because there HaElohim appeared unto him, when he fled from the face of achiv.

GEN 35:8 ‏און דבֿוֹרה, רבקהס נאַם, איז געשטאָרבן, און זי איז באַגראָבן געװאָרן אונטער בֵית-אֵל, אונטער דעם אײכנבױם; און ער האָט גערופֿן זײַן נאָמען אַלוֹן-בכות. edit

GEN 35:8 un Devorah, Rivkahs nam, iz geshtorben, un zi iz bagroben gevoren unter Beit-El, unter dem eichnboim; un er hot gerufen zain nomen Allon-bches.

GEN 35:8 But Devorah meineket Rivkah died, and she was buried under an alon (oak) below Beit-El; and shmo was called Alon Bachut.

GEN 35:9 ‏און אלֹקים האָט זיך װידער באַװיזן צו יעקבֿן בײַ זײַן קומען פֿון פַּדַן-אַרָם, און ער האָט אים געבענטשט. edit

GEN 35:9 un Elokim hot zich vider bavizen tsu Yaakoven bai zain kumen fun Paddan-Aram, un er hot im gebentsht.

GEN 35:9 And Elohim appeared unto Ya'akov again, when he returned from Paddan-Aram, and made a brocha upon him.

GEN 35:10 ‏און אלֹקים האָט צו אים געזאָגט: דײַן נאָמען איז יעקבֿ; זאָל מער נישט גערופֿן װערן דײַן נאָמען יעקבֿ, נײַערט יִשׂרָאֵל זאָל זײַן דײַן נאָמען; און ער האָט גערופֿן זײַן נאָמען יִשׂרָאֵל. edit

GEN 35:10 un Elokim hot tsu im gezogt: dain nomen iz Yaakov; zol mer nisht gerufen veren dain nomen Yaakov, naiert Yisroel zol zain dain nomen; un er hot gerufen zain nomen Yisroel.

GEN 35:10 And Elohim said unto him, Shimcha is Ya'akov; shimcha shall not be called any more Ya'akov, but Yisroel shall be shemecha; and He called shmo Yisroel.

GEN 35:11 ‏און אלֹקים האָט צו אים געזאָגט: איך בין אֵל שַדַי, פֿרוכפּער דיך און מער דיך; אַ פֿאָלק און אַ געזעמל פֿעלקער זאָל װערן פֿון דיר, און מלכים זאָלן אַרױסגײן פֿון דײַנע לענדן. edit

GEN 35:11 un Elokim hot tsu im gezogt: ich bin El Shaddai, fruchper dich un mer dich; a folk un a gezeml felker zol veren fun dir, un Molechim zolen aroisgein fun daine lenden.

GEN 35:11 And Elohim said unto him, I am El Shaddai; be fruitful and multiply; a Goy (nation) and a Kehal Goyim shall be from thee, and Melechim shall come out of thy loins;

GEN 35:12 ‏און דאָס לאַנד װאָס איך האָב געגעבן אבֿרהמען און יִצחָקן, דיר װעל איך עס געבן, און דײַן זאָמען נאָך דיר װעל איך געבן דאָס לאַנד. edit

GEN 35:12 un dos land vos ich hob gegeben Avrahamen un Yitschaken, dir vel ich es geben, un dain zomen noch dir vel ich geben dos land.

GEN 35:12 And HaAretz which I gave Avraham and Yitzchak, to thee I will give it, and to thy zera after thee will I give HaAretz.

GEN 35:13 ‏און אלֹקים האָט זיך אױפֿגעהױבן פֿון איבער אים אין דעם אָרט װוּ ער האָט מיט אים גערעדט. edit

GEN 35:13 un Elokim hot zich oifgehoiben fun iber im in dem ort vu er hot mit im geredt.

GEN 35:13 And Elohim went up from him in the makom where He talked with him.

GEN 35:14 ‏און יעקבֿ האָט אױפֿגעשטעלט אַ זײַל אױף דעם אָרט װוּ ער האָט מיט אים גערעדט, אַ זײַל פֿון שטײן, און ער האָט אַרױפֿגעגאָסן אױף אים אַ גיסאָפּפֿער {נֶסֶךְ}, און געגאָסן אױף אים אײל. edit

GEN 35:14 un Yaakov hot oifgeshtelt a zail oif dem ort vu er hot mit im geredt, a zail fun shtein, un er hot aroifgegosen oif im a gisopfer, un gegosen oif im eil.

GEN 35:14 And Ya'akov set up a matzevah (pillar, monument) in the makom where He talked with him, even a matzevat even (pillar of stone) ; and he poured a nesech (drink offering) thereon, and he poured shemen (oil) thereon.

GEN 35:15 ‏און יעקבֿ האָט גערופֿן דעם נאָמען פֿון דעם אָרט װאָס אלֹקים האָט גערעדט מיט אים דאָרטן, בֵית-אֵל. edit

GEN 35:15 un Yaakov hot gerufen dem nomen fun dem ort vos Elokim hot geredt mit im dorten, Beit-El.

GEN 35:15 And Ya'akov called the shem of the makom where Elohim spoke with him, Beit-El.

GEN 35:16 ‏און זײ האָבן אַװעקגעצױגן פֿון בֵית-אֵל. און װען עס איז נאָך געװען אַ שטרעק לאַנד צו קומען קײן אֶפֿרָת, איז רחל געגאַנגען צו קינד, און זי האָט געהאַט אַ שװערע געבורט. edit

GEN 35:16 un zei hoben avekgetsoigen fun Beit-El. un ven es iz noch geven a shtrek land tsu kumen kein Ephratah, iz Rachel gegangen tsu kind, un zi hot gehat a shvere geburt.

GEN 35:16 And they journeyed from Beit-El; and there was still a space of ha'aretz to get to Ephratah; and Rachel travailed, and she had hard labor.

GEN 35:17 ‏און עס איז געװען, אין איר שװערער געבורט, האָט די הײבאַם צו איר געזאָגט: זאָלסט נישט מורא האָבן, װאָרום אױך דאָס איז דיר אַ זון. edit

GEN 35:17 un es iz geven, in ir shverer geburt, hot di heibam tsu ir gezogt: zolst nisht moire hoben, vorem oich dos iz dir a zun.

GEN 35:17 And it came to pass, when she was in hard labor, that the meyaledet (midwife) said unto her, Fear not; thou shalt have this ben also.

GEN 35:18 ‏און עס איז געװען, װען איר נשמה איז אױסגעגאַנגען, בעת זי איז געשטראָבן, האָט זי גערופֿן זײַן נאָמען בן-אוֹני; אָבער זײַן פֿאָטער האָט אים גערופֿן בנימין. edit

GEN 35:18 un es iz geven, ven ir neshome iz oisgegangen, beis zi iz geshtroben, hot zi gerufen zain nomen Ben-Oni; ober zain foter hot im gerufen Binyamin.

GEN 35:18 And it came to pass, as her nefesh was in departing, (for she died) that she called shmo Ben-Oni (Son of Affliction) ; but aviv called him Binyamin.

GEN 35:19 ‏און רחל איז געשטאָרבן, און זי איז באַגראָבן געװאָרן אױפֿן װעג קײן אֶפֿרָת, דאָס איז בֵית-לֶחֶם. edit

GEN 35:19 un Rachel iz geshtorben, un zi iz bagroben gevoren oifen veg kein Ephratah, dos iz Beit-Lechem.

GEN 35:19 And Rachel died, and was buried on the derech to Ephratah, which is Beit-Lechem.

GEN 35:20 ‏און יעקבֿ האָט געשטעלט אַ מצבֿה אױף איר קבֿר; דאָס איז די מצבֿה פֿון רחלס קבֿר ביז אױף הײַנט. edit

GEN 35:20 un Yaakov hot geshtelt a metsve oif ir keyver; dos iz di metsve fun Rachels keyver biz oif haint.

GEN 35:20 And Ya'akov set up a matzevah upon her kever; that is matzevet kevurat Rachel to this day.

GEN 35:21 ‏און יִשׂרָאֵל האָט אַװעקגעצױגן, און ער האָט אױפֿגעשטעלט זײַן געצעלט פֿון יענער זײַט מִגדַל-עֵדֶר. edit

GEN 35:21 un Yisroel hot avekgetsoigen, un er hot oifgeshtelt zain getselt fun yener zait migdal-Eder.

GEN 35:21 And Yisroel journeyed, and pitched his ohel beyond Migdal-Eder.

GEN 35:22 ‏און עס איז געװען װען יִשׂרָאֵל האָט געװױנט אין יענעם לאַנד, איז געגאַנגען ראובֿן און איז געלעגן מיט בִלהָה, זײַן פֿאָטערס קעפּסװײַב; ‏ און יִשׂרָאֵל האָט עס געהערט. און די זין פֿון יעקבֿן זײַנען געװען צװעלף: edit

GEN 35:22 un es iz geven ven Yisroel hot gevoint in yenem land, iz gegangen Reuven un iz gelegen mit Bilhah, zain foters kepsvaib; un Yisroel hot es gehert. un di zin fun Yaakoven zainen geven tsvelf:

GEN 35:22 And it came to pass, when Yisroel dwelt in that land, that Reuven went and lay with Bilhah pilegesh aviv and Yisroel heard it. Now the Bnei Ya'akov were Sheneym Asar (Twelve) ;

GEN 35:23 ‏די זין פֿון לאהן: יעקבֿס בכוֹר ראובֿן, און שמעון, און לֵוִי, און יהוּדה, און יִשׂשָׂכָר, און זבֿולון; edit

GEN 35:23 di zin fun Leahen: Yaakovs bocher Reuven, un Shimeon, un Levi, un Yehudah, un Yissakhar, un Zevulun;

GEN 35:23 The Bnei Leah: Reuven bechor Ya'akov, and Shim'on, and Levi, and Yehudah, and Yissakhar, and Zevulun;

GEN 35:24 ‏די זין פֿון רחלען: יוֹסף און בנימין; edit

GEN 35:24 di zin fun Rachelen: Yosef un Binyamin;

GEN 35:24 The Bnei Rachel: Yosef, and Binyamin;

GEN 35:25 ‏און די זין פֿון בִלהָה, רחלס דינסט: דָן און נַפֿתָּלי; edit

GEN 35:25 un di zin fun Bilhah, Rachels dinst: Dan un Naphtali;

GEN 35:25 And the Bnei Bilhah shifchat Rachel: Dan, and Naphtali;

GEN 35:26 ‏און די זין פֿון זִלפָּה, לאהס דינסט: גָד און אָשֵר. דאָס זײַנען די זין פֿון יעקבֿן, װאָס זײַנען אים געבאָרן געװאָרן אין פַּדַן-אַרָם. edit

GEN 35:26 un di zin fun Zilpah, Leahs dinst: Gad un Asher. dos zainen di zin fun Yaakoven, vos zainen im geboren gevoren in Paddan-Aram.

GEN 35:26 And the Bnei Zilpah shifchat Leah: Gad, and Asher; these are the Bnei Ya'akov, which were born to him in Paddan-Aram.

GEN 35:27 ‏און יעקבֿ איז געקומען צו זײַן פֿאָטער יִצחָקן קײן מַמרֵא, קײן קִריַת-אַרבע – דאָס איז חֶבֿרוֹן – װאָס דאָרטן האָט געװױנט אבֿרהם און יִצחָק. edit

GEN 35:27 un Yaakov iz gekumen tsu zain foter Yitschaken kein Mamre, kein Kiryat-Arba – dos iz Chevron – vos dorten hot gevoint Avraham un Yitschak.

GEN 35:27 And Ya'akov came unto Yitzchak Aviv unto Mamre, unto Kiriat-HaArba, which is Chevron, where Avraham and Yitzchak sojourned.

GEN 35:28 ‏און די טעג פֿון יִצחָקן זײַנען געװען הונדערט יאָר און אַכציק יאָר. edit

GEN 35:28 un di teg fun Yitschaken zainen geven hundert yor un achtsik yor.

GEN 35:28 And the days of Yitzchak were me'at shanah u'shemonim shanah.

GEN 35:29 ‏און יִצחָק איז פֿאַרגאַנגען און איז געשטאָרבן, און ער איז אײַנגעזאַמלט געװאָרן צו זײַן פֿאָלק, אַלט און זאַט מיט טעג. און עֵשָׂו און יעקבֿ זײַנע זין האָבן אים באַגראָבן. edit

GEN 35:29 un Yitschak iz fargangen un iz geshtorben, un er iz aingezamlt gevoren tsu zain folk, alt un zat mit teg. un Esav un Yaakov zaine zin hoben im bagroben.

GEN 35:29 And Yitzchak expired, and died, and was gathered unto his people, being zaken (old) and full of yamim; and his banim Esav and Ya'akov buried him.

GEN 36:1 ‏און דאָס זײַנען די געבורטן פֿון עֵשָׂון, דאָס איז אֶדוֹם. edit

GEN 36:1 un dos zainen di geburten fun Esaven, dos iz Edom.

GEN 36:1 Now these are the toldot Esav, who is Edom.

GEN 36:2 ‏עֵשָׂו האָט גענומען זײַנע װײַבער פֿון די טעכטער פֿון כּנַעַן: עָדָה די טאָכטער פֿון אֵילוֹן דעם חִתּי, און אָהליבָֿמָה די טאָכטער פֿון עַנָהן, די טאָכטער פֿון צִבֿעוֹן דעם חִוִי; edit

GEN 36:2 Esav hot genumen zaine vaiber fun di techter fun Kenaan: Adah di tochter fun Elon dem Chitti, un Oholivamah di tochter fun Anahen, di tochter fun Tsiveon dem Chivi;

GEN 36:2 Esav took his nashim of the Banot Kena'an: Adah Bat Elon the Chitti, and Oholivamah Bat Anah Bat Tziveon the Chivi;

GEN 36:3 ‏און בשׂמַת די טאָכטער פֿון יִשמָעֵאלן, די שװעסטער פֿון נבָֿיוֹתן. edit

GEN 36:3 un Basmat di tochter fun Yishmaelen, di shvester fun Nevayoten.

GEN 36:3 And Basmat Bat Yishmael, achot Nevayot.

GEN 36:4 ‏און עָדָה האָט עֵשָׂון געבאָרן אֶליפַֿזן; און בשׂמַת האָט געבאָרן רְעואֵלן; edit

GEN 36:4 un Adah hot Esaven geboren Eliphazen; un Basmat hot geboren Reuelen;

GEN 36:4 And Adah bore to Esav Eliphaz; and Basmat bore Reuel;

GEN 36:5 ‏און אָהליבָֿמָה האָט געבאָרן יְעושן, און יַעְלָמען, און קֹרַחן. דאָס זײַנען די זין פֿון עֵשָׂון, װאָס זײַנען אים געבאָרן געװאָרן אין לאַנד כּנַעַן. edit

GEN 36:5 un Oholivamah hot geboren Yeushen, un Yaalamen, un Korachen. dos zainen di zin fun Esaven, vos zainen im geboren gevoren in land Kenaan.

GEN 36:5 And Oholivamah bore Ye'ush, and Ya'alam, and Korach; these are the Bnei Esav, which were born unto him in Eretz Kena'an.

GEN 36:6 ‏און עֵשָׂו האָט גענומען זײַנע װײַבער, און זײַנע זין און זײַנע טעכטער, און אַלע נפֿשות פֿון זײַן הױזגעזינט, און זײַן פֿיך, און אַלע זײַנע בהמות, און זײַן גאַנץ אײגנס װאָס ער האָט אָנגעקליבן אין לאַנד כּנַעַן, און ער איז אַװעקגעגאַנגען אין אַ לאַנד, אַװעק פֿון זײַן ברודער יעקבֿן. edit

GEN 36:6 un Esav hot genumen zaine vaiber, un zaine zin un zaine techter, un ale nefoshes fun zain hoizgezint, un zain fich, un ale zaine beheimes, un zain gants eigens vos er hot ongekliben in land Kenaan, un er iz avekgegangen in a land, avek fun zain bruder Yaakoven.

GEN 36:6 And Esav took his nashim, and his banim, and his banot, and kol nafshot of his bais, and his mikneh, and all his behemah, and all his possessions, which he had acquired in Eretz Kena'an; and went into the eretz from the face of Ya'akov achiv.

GEN 36:7 ‏װאָרום זײער פֿאַרמעג איז געװען צו גרױס אױף צו זיצן בײַנאַנד, און דאָס לאַנד פֿון זײער װױנשאַפֿט האָט זײ נישט געקענט טראָגן פֿון װעגן זײער פֿיך. edit

GEN 36:7 vorem zeyer farmeg iz geven tsu grois oif tsu zitsen bainand, un dos land fun zeyer voinshaft hot zei nisht gekent trogen fun vegen zeyer fich.

GEN 36:7 For their wealth was more than that they might dwell together; and the eretz of their sojourns could not support them because of their mikneh.

GEN 36:8 ‏האָט עֵשָׂו זיך באַזעצט אױפֿן באַרג שֵׂעִיר; עֵשָׂו דאָס איז אֶדוֹם. edit

GEN 36:8 hot Esav zich bazetst oifen barg Seir; Esav dos iz Edom.

GEN 36:8 Thus dwelt Esav in har Se'ir; Esav is Edom.

GEN 36:9 ‏און דאָס זײַנען די געבורטן פֿון עֵשָׂו דעם פֿאָטער פֿון אֶדוֹם אױפֿן באַרג שֵׂעִיר. edit

GEN 36:9 un dos zainen di geburten fun Esav dem foter fun Edom oifen barg Seir.

GEN 36:9 And these are the toldot Esav avi Edom in har Se'ir:

GEN 36:10 ‏דאָס זײַנען די נעמען פֿון עֵשָׂוס זין: אֶליפַֿז דער זון פֿון עֵשָׂוס װײַב עָדָהן, רְעואֵל דער זון פֿון עֵשָׂוס װײַב בשׂמַתן. edit

GEN 36:10 dos zainen di nemen fun Esavs zin: Eliphaz der zun fun Esavs vaib Adahen, Reuel der zun fun Esavs vaib Basmaten.

GEN 36:10 These are the shemot Bnei Esav; Eliphaz Ben Adah eshet Esav, Reuel Ben Basmat eshet Esav.

GEN 36:11 ‏און די זין פֿון אֶליפַֿזן זײַנען געװען: תֵּימָן, אוֹמָר, צפוֹ, און גַעְתָּם, און קנַז. edit

GEN 36:11 un di zin fun Eliphazen zainen geven: Teman, Omar, Tsepho, un Gatam, un Kenaz.

GEN 36:11 And the Bnei Eliphaz were Teman, Omar, Tzepho, and Gatam, and Kenaz.

GEN 36:12 ‏און תִּמנַע איז געװען אַ קעפּסװײַב ‏ פֿון עֵשָׂוס זון אֶליפַֿזן, און זי האָט אֶליפַֿזן געבאָרן עַמָלֵקן. דאָס זײַנען די זין פֿון עֵשָׂוס װײַב עָדָהן. edit

GEN 36:12 un Timna iz geven a kepsvaib fun Esavs zun Eliphazen, un zi hot Eliphazen geboren Amaleken. dos zainen di zin fun Esavs vaib Adahen.

GEN 36:12 And Timna was pilegesh (concubine) to Eliphaz Ben Esav; and she bore to Eliphaz Amalek; these were the Bnei Adah eshet Esav.

GEN 36:13 ‏און דאָס זײַנען די זין פֿון רְעואֵלן: נַחַת, און זֶרַח, שַמָה, און מִזָה. דאָס זײַנען געװען די זין פֿון עֵשָׂוס װײַב בשׂמַתן. edit

GEN 36:13 un dos zainen di zin fun Reuelen: Nachat, un Zerach, Shammah, un Mizzah. dos zainen geven di zin fun Esavs vaib Basmaten.

GEN 36:13 And these are the Bnei Reuel: Nachat, and Zerach, Shammah, and Mizzah; these were the Bnei Basmat eshet Esav.

GEN 36:14 ‏און דאָס זײַנען געװען די זין פֿון עֵשָׂוס װײַב אָהליבָֿמָה דער טאָכטער פֿון עַנָהן, דער טאָכטער פֿון צִבֿעוֹנען; זי האָט עֵשָׂון געבאָרן יְעושן, און יַעְלָמען, און קֹרַחן. edit

GEN 36:14 un dos zainen geven di zin fun Esavs vaib Oholivamah der tochter fun Anahen, der tochter fun Tsiveonen; zi hot Esaven geboren Yeushen, un Yaalamen, un Korachen.

GEN 36:14 And these were the Bnei Oholivamah Bat Anah Bat Tziveon, eshet Esav: and she bore to Esav Ye'ush, and Ya'alam, and Korach.

GEN 36:15 ‏דאָס זײַנען די פֿירשטן פֿון די קינדער פֿון עֵשָׂו: די קינדער פֿון עֵשָׂוס בכוֹר אֶליפַֿזן: דער פֿירשט פֿון תֵּימָן, דער פֿירשט פֿון אוֹמָר, דער פֿירשט פֿון צפוֹ, דער פֿירשט פֿון קנַז, edit

GEN 36:15 dos zainen di firshten fun di kinder fun Esav: di kinder fun Esavs bocher Eliphazen: der firsht fun Teman, der firsht fun Omar, der firsht fun Tsepho, der firsht fun Kenaz,

GEN 36:15 These were alufei (chiefs) of the Bnei Esav: the Bnei Eliphaz the bechor Esav; aluf (chief) Teman, aluf Omar, aluf Tzepho, aluf Kenaz,

GEN 36:16 ‏דער פֿירשט פֿון קֹרַח, דער פֿירשט פֿון גַעְתָּם, דער פֿירשט פֿון עַמָלֵק. דאָס זײַנען די פֿירשטן פֿון אֶליפַֿז אין לאַנד אֶדוֹם. דאָס זײַנען די קינדער פֿון עָדָהן. edit

GEN 36:16 der firsht fun Korach, der firsht fun Gatam, der firsht fun Amalek. dos zainen di firshten fun Eliphaz in land Edom. dos zainen di kinder fun Adahen.

GEN 36:16 Aluf (chief) Korach, aluf (chief) Gatam, and aluf (chief) Amalek; these are the alufei Eliphaz in Eretz Edom; these were the Bnei Adah.

GEN 36:17 ‏און דאָס זײַנען די קינדער פֿון עֵשָׂוס זון רְעואֵלן: דער פֿירשט פֿון נַחַת, דער פֿירשט פֿון זֶרַח, דער פֿירשט פֿון שַמָה, דער פֿירשט פֿון מִזָה. דאָס זײַנען די פֿירשטן פֿון רְעואֵל אין לאַנד אֶדוֹם. דאָס זײַנען די קינדער פֿון עֵשָׂוס װײַב בשׂמַתן. edit

GEN 36:17 un dos zainen di kinder fun Esavs zun Reuelen: der firsht fun Nachat, der firsht fun Zerach, der firsht fun Shammah, der firsht fun Mizzah. dos zainen di firshten fun Reuel in land Edom. dos zainen di kinder fun Esavs vaib Basmaten.

GEN 36:17 And these are the Bnei Reuel Ben Esav: aluf (chief) Nachat, aluf Zerach, aluf Shammah, aluf Mizzah; these are the alufei Reuel in Eretz Edom; these are the Bnei Basmat eshet Esav.

GEN 36:18 ‏און דאָס זײַנען די קינדער פֿון עֵשָׂוס װײַב אָהליבָֿמָהן: דער פֿירשט פֿון יְעוש, דער פֿירשט פֿון יַעְלָם, דער פֿירשט פֿון קֹרַח; דאָס זײַנען די פֿירשטן פֿון עֵשָׂוס װײַב אָהליבָֿמָה דער טאָכטער פֿון עַנָהן. edit

GEN 36:18 un dos zainen di kinder fun Esavs vaib Oholivamahen: der firsht fun Yeush, der firsht fun Yaalam, der firsht fun Korach; dos zainen di firshten fun Esavs vaib Oholivamah der tochter fun Anahen.

GEN 36:18 And these are the Bnei Oholivamah eshet Esav: aluf (chief) Ye'ush, aluf Ya'alam, aluf Korach; these were the alufei Oholivamah Bat Anah eshet Esav.

GEN 36:19 ‏דאָס זײַנען די קינדער פֿון עֵשָׂו, און דאָס זײַנען זײערע פֿירשטן; דאָס איז אֶדוֹם. edit

GEN 36:19 dos zainen di kinder fun Esav, un dos zainen zeyere firshten; dos iz Edom.

GEN 36:19 These are the Bnei Esav, who is Edom, and these are their alufim (chiefs) .

GEN 36:20 ‏דאָס זײַנען די זין פֿון שֵׂעִיר דעם חוֹרי, די באַװױנער פֿון לאַנד: לוֹטָן, און שוֹבָֿל, און צִבֿעוֹן, און עַנָה, edit

GEN 36:20 dos zainen di zin fun Seir dem Churai, di bavoiner fun land: Lotan, un Shoval, un Tsiveon, un Anah,

GEN 36:20 These are the Bnei Se'ir the Chori, who inhabited HaAretz: Lotan, and Shoval, and Tziveon, and Anah,

GEN 36:21 ‏און דִשוֹן, און אֵצֶר, און דישָן, דאָס זײַנען די פֿירשטן פֿון די חוֹרים, די קינדער פֿון שֵׂעִיר אין לאַנד אֶדוֹם. edit

GEN 36:21 un dishon, un Etser, un Dishan, dos zainen di firshten fun di Charim, di kinder fun Seir in land Edom.

GEN 36:21 And Dishon, and Etzer, and Dishan; these are the alufei HaChori, the Bnei Se'ir in Eretz Edom.

GEN 36:22 ‏און די זין פֿון לוֹטָנען זײַנען געװען חוֹרי און הֵימָם. און לוֹטָנס שװעסטער איז געװען תִּמנַע. edit

GEN 36:22 un di zin fun Lotanen zainen geven Churai un Hemam. un Lotans shvester iz geven Timna.

GEN 36:22 And the Bnei Lotan were Chori and Hemam; and achot Lotan was Timna.

GEN 36:23 ‏און דאָס זײַנען די זין פֿון שוֹבָֿלן: עַלוָן, און מָנַחַת, און עֵיבֿל, שפוֹ, און אוֹנָם. edit

GEN 36:23 un dos zainen di zin fun Shovalen: Alvan, un Manachat, un Eival, Shepho, un Onam.

GEN 36:23 And the Bnei Shoval were these: Alvan, and Manachat, and Eival, Shepho, and Onam.

GEN 36:24 ‏און דאָס זײַנען די זין פֿון צִבֿעוֹנען: אַיָה און עַנָה. דאָס איז דער עַנָה װאָס האָט געפֿונען די הײסע קװאַלן אין דער מדבר, װען ער האָט געפֿיטערט די אײזלען פֿון זײַן פֿאָטער צִבֿעוֹנען. edit

GEN 36:24 un dos zainen di zin fun Tsiveonen: Ayah un Anah. dos iz der Anah vos hot gefunen di heise kvalen in der midbar, ven er hot gefitert di eizlen fun zain foter Tsiveonen.

GEN 36:24 And these are the Bnei Tziveon: both Ayah, and Anah; this was that Anah that found the hot springs in the midbar, as he pastured the chamorim of Tziveon aviv.

GEN 36:25 ‏און דאָס זײַנען די קינדער פֿון עַנָהן: דִשוֹן, און אָהליבָֿמָה די טאָכטער פֿון עַנָהן. edit

GEN 36:25 un dos zainen di kinder fun Anahen: dishon, un Oholivamah di tochter fun Anahen.

GEN 36:25 And the Bnei Anah were these: Dishon, and Oholivamah Bat Anah.

GEN 36:26 ‏און דאָס זײַנען די זין פֿון דישָנען: חֶמדָן, און אֶשבן, און יִתרָן, און כּרָן. edit

GEN 36:26 un dos zainen di zin fun Dishanen: Chemdan, un Eshban, un Yitran, un Keran.

GEN 36:26 And these are the Bnei Dishon: Chemdan, and Eshban, and Yitran, and Keran.

GEN 36:27 ‏דאָס זײַנען די זין פֿון אֵצֶרן: בלהָן, און זַעֲוָן, און עַקָן. edit

GEN 36:27 dos zainen di zin fun Etseren: Bilhan, un Zaavan, un Akan.

GEN 36:27 The Bnei Etzer are these: Bilhan, and Za'avan, and Akan.

GEN 36:28 ‏דאָס זײַנען די זין פֿון דישָנען: עוץ און אַרָן. edit

GEN 36:28 dos zainen di zin fun Dishanen: Uts un Aran.

GEN 36:28 The Bnei Dishan are these: Utz, and Aran.

GEN 36:29 ‏דאָס זײַנען די פֿירשטן פֿון דעם חוֹרי: דער פֿירשט פֿון לוֹטָן, דער פֿירשט פֿון שוֹבָֿל, דער פֿירשט פֿון צִבֿעוֹן, דער פֿירשט פֿון עַנָה, edit

GEN 36:29 dos zainen di firshten fun dem Churai: der firsht fun Lotan, der firsht fun Shoval, der firsht fun Tsiveon, der firsht fun Anah,

GEN 36:29 These are the alufei (chiefs) haChori: aluf (chief) Lotan, aluf Shoval, aluf Tziveon, aluf Anah,

GEN 36:30 ‏דער פֿירשט פֿון דִשוֹן, דער פֿירשט פֿון אֵצֶר, דעם פֿירשט פֿון דישָן. דאָס זײַנען די פֿירשטן פֿון די חוֹרים, לױט זײערע פֿירשטן אין לאַנד שֵׂעִיר. edit

GEN 36:30 der firsht fun dishon, der firsht fun Etser, dem firsht fun Dishan. dos zainen di firshten fun di Charim, loit zeyere firshten in land Seir.

GEN 36:30 Aluf Dishon, aluf Etzer, aluf (chief) Dishan; these are the alufei haChori by their alufim (chiefs) in Eretz Se'ir.

GEN 36:31 ‏און דאָס זײַנען די מלכים װאָס האָבן געקיניגט אין לאַנד אֶדוֹם, אײדער עס האָט געקיניגט אַ קיניג בײַ די קינדער פֿון יִשׂרָאֵל. edit

GEN 36:31 un dos zainen di Molechim vos hoben gekinigt in land Edom, eider es hot gekinigt a kinig bai di kinder fun Yisroel.

GEN 36:31 And these are the melechim that reigned in Eretz Edom, before there reigned any melech over the Bnei Yisroel.

GEN 36:32 ‏עס האָט געקיניגט אין אֶדוֹם בֶלַע דער זון פֿון בעוֹרן; און דער נאָמען פֿון זײַן שטאָט איז געװען דִנהָבֿה. edit

GEN 36:32 es hot gekinigt in Edom Bela der zun fun Beoren; un der nomen fun zain shtot iz geven Dinhavah.

GEN 36:32 And Bela Ben Be'or reigned in Edom; and the shem of his city was Dinhavah.

GEN 36:33 ‏איז בֶלַע געשטאָרבן, און אױף זײַן אָרט ‏ האָט געקיניגט יוֹבֿבֿ דער זון פֿון זֶרַחן, פֿון בָצרָה. edit

GEN 36:33 iz Bela geshtorben, un oif zain ort hot gekinigt Yovav der zun fun Zerachen, fun Botsrah.

GEN 36:33 And Bela died, and Yovav Ben Zerach of Botzrah reigned in his place.

GEN 36:34 ‏איז יוֹבֿבֿ געשטאָרבן, און אױף זײַן אָרט ‏ האָט געקיניגט חושָם פֿון לאַנד פֿון דעם תֵּימָני. edit

GEN 36:34 iz Yovav geshtorben, un oif zain ort hot gekinigt chushom fun land fun dem Temani.

GEN 36:34 And Yovav died, and Chusham of Eretz Temani reigned in his place.

GEN 36:35 ‏איז חושָם געשטאָרבן, און אױף זײַן אָרט ‏ האָט געקיניגט הַדַד דער זון פֿון בדַדן, װאָס האָט געשלאָגן מִדיָן אין פֿעלד פֿון מוֹאָבֿ; און דער נאָמען פֿון זײַן שטאָט איז געװען עַוִית. edit

GEN 36:35 iz chushom geshtorben, un oif zain ort hot gekinigt Hadad der zun fun Bedaden, vos hot geshlogen Midyan in feld fun Moav; un der nomen fun zain shtot iz geven Avit.

GEN 36:35 And Chusham died, and Hadad Ben Bedad, who defeated Midyan in the sadeh of Moav, reigned in his place; and the shem of his city was Avit.

GEN 36:36 ‏איז הַדַד געשטאָרבן, און אױף זײַן אָרט ‏ האָט געקיניגט שַׂמלָה פֿון מַשׂרֵקָה. edit

GEN 36:36 iz Hadad geshtorben, un oif zain ort hot gekinigt Samlah fun Masrekah.

GEN 36:36 And Hadad died, and Samlah of Masrekah reigned in his place.

GEN 36:37 ‏איז שַׂמלָה געשטאָרבן, און אױף זײַן אָרט ‏ האָט געקיניגט שָאול פֿון רחוֹבֿוֹת בײַם טײַך. edit

GEN 36:37 iz Samlah geshtorben, un oif zain ort hot gekinigt Shaul fun rechovot baim taich.

GEN 36:37 And Samlah died, and Sha'ul of Rechovot-nahar reigned in his place.

GEN 36:38 ‏איז שָאול געשטאָרבן, און אױף זײַן אָרט ‏ האָט געקיניגט בַעַל-חָנָן דער זון פֿון עַכבוֹרן. edit

GEN 36:38 iz Shaul geshtorben, un oif zain ort hot gekinigt Baal-Chanan der zun fun Achboren.

GEN 36:38 And Sha'ul died, and Ba'al-Chanan Ben Achbor reigned in his place.

GEN 36:39 ‏איז בַעַל-חָנָן דער זון פֿון עַכבוֹרן געשטאָרבן, און אױף זײַן אָרט ‏ האָט געקיניגט הַדַר; און דער נאָמען פֿון זײַן שטאָט איז געװען פָּעו; און דער נאָמען פֿון זײַן װײַב איז געװען מהֵיטַבֿאֵל די טאָכטער פֿון מַטרֵד דער טאָכטער פֿון מֵי-זָהָבֿן. edit

GEN 36:39 iz Baal-Chanan der zun fun Achboren geshtorben, un oif zain ort hot gekinigt Hadar; un der nomen fun zain shtot iz geven Pau; un der nomen fun zain vaib iz geven Mehetaveel di tochter fun Matred der tochter fun mei-zohoven.

GEN 36:39 And Ba'al-Chanan Ben Achbor died, and Hadar reigned in his place; and the shem of his city was Pau; and the shem of his isha was Mehetavel Bat Matred Bat Mei-Zahav.

GEN 36:40 ‏און דאָס זײַנען די נעמען פֿון די פֿירשטן פֿון עֵשָׂו, לױט זײערע משפּחות, לױט זײערע ערטער, מיט זײערע נעמען: דער פֿירשט פֿון תִּמנַע, דער פֿירשט פֿון עַלוָה, דער פֿירשט פֿון יתֵת, edit

GEN 36:40 un dos zainen di nemen fun di firshten fun Esav, loit zeyere mishpoches, loit zeyere erter, mit zeyere nemen: der firsht fun Timna, der firsht fun Alvah, der firsht fun Yetet,

GEN 36:40 And these are the shemot of the alufei Esav, according to their mishpechot, after their mekomot, by their shemot: aluf (chief) Timna, aluf (chief) Alvah, aluf (chief) Yetet,

GEN 36:41 ‏דער פֿירשט פֿון אָהליבָֿמָה, דער פֿירשט פֿון אֵלָה, דער פֿירשט פֿון פּינוֹן, edit

GEN 36:41 der firsht fun Oholivamah, der firsht fun Elah, der firsht fun Pinon,

GEN 36:41 Aluf Oholivamah, aluf (chief) Elah, aluf (chief) Pinon,

GEN 36:42 ‏דער פֿירשט פֿון קנַז, דער פֿירשט פֿון תֵּימָן, דער פֿירשט פֿון מִבֿצָר, edit

GEN 36:42 der firsht fun Kenaz, der firsht fun Teman, der firsht fun Mivtsar,

GEN 36:42 Aluf (chief) Kenaz, aluf (chief) Teman, aluf (chief) Mivtzar,

GEN 36:43 ‏דער פֿירשט פֿון מַגדיאֵל, דער פֿירשט פֿון עִירָם. דאָס זײַנען די פֿירשטן פֿון אֶדוֹם לױט זײערע װױנערטער, אין דעם לאַנד פֿון זײער אײגנטום. דאָס איז עֵשָׂו דער פֿאָטער פֿון אֶדוֹם. edit

GEN 36:43 der firsht fun Magdiel, der firsht fun Iram. dos zainen di firshten fun Edom loit zeyere voinerter, in dem land fun zeyer eigentum. dos iz Esav der foter fun Edom.

GEN 36:43 Aluf (chief) Magdiel, aluf (chief) Iram; these are the alufei Edom, according to their moshavot in the eretz of their achuzzah; this is Esav Avi Edom.

GEN 37:1 ‏און יעקבֿ איז געזעסן אין דעם לאַנד פֿון זײַן פֿאָטערס װױנשאַפֿט, אין לאַנד כּנַעַן. edit

GEN 37:1 un Yaakov iz gezesen in dem land fun zain foters voinshaft, in land Kenaan.

GEN 37:1 And Ya'akov dwelt in the eretz megurei Aviv (in the land wherein his father was a ger) in Eretz Kena'an.

GEN 37:2 ‏דאָס איז די געשיכטע פֿון יעקבֿן: יוֹסף צו זיבעצן יאָר איז געװען אַ פּאַסטוך מיט זײַנע ברידער בײַ די שאָף; און ער איז געװען אַ ייִנגל מיט די זין פֿון בִלהָהן, און מיט די זין פֿון זִלפָּהן, די װײַבער פֿון זײַן פֿאָטער; און יוֹסף האָט געבראַכט בײזע רײד אױף זײ צו זײער פֿאָטער. edit

GEN 37:2 dos iz di geshichte fun Yaakoven: Yosef tsu zibetsen yor iz geven a pastuch mit zaine brider bai di shof; un er iz geven a yingel mit di zin fun Bilhahen, un mit di zin fun Zilpahen, di vaiber fun zain foter; un Yosef hot gebracht beize reid oif zei tsu zeyer foter.

GEN 37:2 These are the toldot Ya'akov. Yosef, being seventeen years old, was ro'eh with his achim to the tzon; now the na'ar was with the bnei Bilhah, and with the bnei Zilpah, the ne'shei Aviv (the wives of his father) ; and Yosef brought unto Avihem (their father) dibbatam ra'ah (a bad, evil report of them) .

GEN 37:3 ‏און יִשׂרָאֵל האָט ליב געהאַט יוֹספֿן מער פֿון אַלע זײַנע זין, װײַל ער איז בײַ אים געװען אַ בן-זקונים. און ער האָט אים געמאַכט אַ כתנת פסים (געשטרײַפֿטע בעקעטשע פֿון פֿילע פֿאַרבן). edit

GEN 37:3 un Yisroel hot lib gehat Yosefen mer fun ale zaine zin, vail er iz bai im geven a ben-zkunim. un er hot im gemacht a chetnt פsim (geshtraifte beketshe fun file farben).

GEN 37:3 Now Yisroel loved Yosef more than all his children, because he was the ben zekunim (the son of his old age) ; and he made him a kesones passim (ketonet [tunic] reaching to palms and soles) .

GEN 37:4 ‏און אַז זײַנע ברידער האָבן געזען אַז זײער פֿאָטער האָט אים ליבער פֿון אַלע זײַנע ברידער, האָבן זײ אים פֿײַנט געקריגן, און נישט געקענט רעדן צו אים פרידלעך. edit

GEN 37:4 un az zaine brider hoben gezen az zeyer foter hot im liber fun ale zaine brider, hoben zei im faint gekrigen, un nisht gekent reden tsu im fridlech.

GEN 37:4 And when his achim saw that Avihem loved him more than all his achim, they hated him, and could not speak with shalom unto him.

GEN 37:5 ‏און יוֹספֿן האָט זיך געחלומט אַ חלום, און ער האָט דערצײלט זײַנע ברידער, און זײ האָבן אים נאָך מער פֿײַנט געקריגן. edit

GEN 37:5 un Yosefen hot zich gechlumt a cholem, un er hot dertseilt zaine brider, un zei hoben im noch mer faint gekrigen.

GEN 37:5 And Yosef dreamed a chalom (dream) , and he told it to his achim; and they hated him yet the more.

GEN 37:6 ‏און ער האָט צו זײ געזאָגט: הערט אַקאָרשט דעם דאָזיקן חלום װאָס מיר האָט זיך געחלומט: edit

GEN 37:6 un er hot tsu zei gezogt: hert akorsht dem doziken cholem vos mir hot zich gechlumt:

GEN 37:6 And he said unto them, Hear, now, this chalom which I have dreamed:

GEN 37:7 ‏מיר בינדן אַזױ גאַרבן אין פֿעלד, ערשט מײַן גאַרב האָט זיך אױפֿגעהױבן, און איז אױך געבליבן שטײן; און זע, אײַערע גאַרבן האָבן זיך אַרומגעשטעלט, און האָבן זיך געבוקט צו מײַן גאַרב. edit

GEN 37:7 mir binden azoi garben in feld, ersht main garb hot zich oifgehoiben, un iz oich gebliben shtein; un ze, aiere garben hoben zich arumgeshtelt, un hoben zich gebukt tsu main garb.

GEN 37:7 For, hinei, we were binding alummim (sheaves of wheat) out in the sadeh, and, hinei, my sheaf arose, and also stood upright; and, hinei, your alummot (sheaves of wheat) gathered around it, and bowed down to my sheaf.

GEN 37:8 ‏האָבן זײַנע ברידער צו אים געזאָגט: קיניגן װילסטו קיניגן איבער אונדז? אָדער געװעלטיקן װילסטו געװעלטיקן איבער אונדז? און זײ האָבן אים נאָך מער פֿײַנט געקריגן פֿאַר זײַנע חלוֹמות, און פֿאַר זײַנע רײד. edit

GEN 37:8 hoben zaine brider tsu im gezogt: kinigen vilstu kinigen iber undz? oder geveltiken vilstu geveltiken iber undz? un zei hoben im noch mer faint gekrigen far zaine chaloimes, un far zaine reid.

GEN 37:8 And his achim said to him, Shalt thou indeed reign over us? Or shalt thou indeed have dominion over us? And they hated him yet the more for his chalomot (dreams) , and for his devarim.

GEN 37:9 ‏און אים האָט זיך װידער געחלומט אַן אַנדער חלום, און ער האָט דערצײלט זײַנע ברידער, און האָט געזאָגט: אָט האָט זיך מיר װידער געחלומט אַ חלום: ערשט די זון און די לִבֿנָה און די עלף שטערן בוקן זיך צו מיר. edit

GEN 37:9 un im hot zich vider gechlumt an ander cholem, un er hot dertseilt zaine brider, un hot gezogt: ot hot zich mir vider gechlumt a cholem: ersht di zun un di levone un di elf shteren buken zich tsu mir.

GEN 37:9 And he dreamed yet another chalom, and told it his achim, and said, Hinei, I have dreamed a chalom more; and, hinei, the shemesh and the yarei'ach and the eleven kokhavim bowed down to me.

GEN 37:10 ‏און װי ער האָט עס דערצײלט זײַן פֿאָטער און זײַנע ברידער, האָט זײַן פֿאָטער אָנגעשריען אױף אים, און האָט צו אים געזאָגט: װאָס איז דאָס פֿאַר אַ חלום װאָס דיר האָט זיך געחלומט? זאָל איך און דײַן מוטער און דײַנע ברידער גאָר קומען זיך בוקן פֿאַר דיר צו דער ערד? edit

GEN 37:10 un vi er hot es dertseilt zain foter un zaine brider, hot zain foter ongeshrien oif im, un hot tsu im gezogt: vos iz dos far a cholem vos dir hot zich gechlumt? zol ich un dain muter un daine brider gor kumen zich buken far dir tsu der erd?

GEN 37:10 And he told it to Aviv, and to his achim: and Aviv rebuked him, and said unto him, What is this chalom that thou hast dreamed? Shall I and Immecha and Achecha indeed come to bow down ourselves to the ground before thee?

GEN 37:11 ‏און די ברידער האָבן אים מקנא געװען; אָבער זײַן פֿאָטער האָט די זאַך געהאַלטן אין זינען. edit

GEN 37:11 un di brider hoben im mekane geven; ober zain foter hot di zach gehalten in zinen.

GEN 37:11 And his achim had kina (jealousy, envy) toward him; but Aviv was shomer over the saying.

GEN 37:12 ‏און זײַנע ברידער זײַנען געגאַנגען פֿיטערן די שאָף פֿון זײער פֿאָטער אין שכֶם. edit

GEN 37:12 un zaine brider zainen gegangen fiteren di shof fun zeyer foter in Shechem.

GEN 37:12 And his achim went for the purpose to be ro'eh tzon Avihem in the vicinity of Shechem.

GEN 37:13 ‏האָט יִשׂרָאֵל געזאָגט צו יוֹספֿן: דײַנע ברידער פֿיטערן דאָך אין שכֶם; קום און איך װעל דיך שיקן צו זײ. האָט ער צו אים געזאָגט: דאָ בין איך. edit

GEN 37:13 hot Yisroel gezogt tsu Yosefen: daine brider fiteren doch in Shechem; kum un ich vel dich shiken tsu zei. hot er tsu im gezogt: do bin ich.

GEN 37:13 And Yisroel said unto Yosef, Do not thy achim ro'im in Shechem? Come and I will send thee unto them. And he said to him, Hineni.

GEN 37:14 ‏האָט ער צו אים געזאָגט: גײ אַקאָרשט זע אױב פֿריד איז צו דײַנע ברידער, און פֿריד צו די שאָף, און ברענג מיר אַן ענטפֿער. און ער האָט אים אַװעקגעשיקט פֿון דעם טאָל פֿון חֶבֿרוֹן, און ער איז געקומען קײן שכֶם. edit

GEN 37:14 hot er tsu im gezogt: gei akorsht ze oib frid iz tsu daine brider, un frid tsu di shof, un breng mir an entfer. un er hot im avekgeshikt fun dem tal fun Chevron, un er iz gekumen kein Shechem.

GEN 37:14 And he said to him, Go, now, see about the shalom achecha, and the shalom hatzon; and bring me devar. So he sent him out of the Emek Chevron, and he went to Shechem.

GEN 37:15 ‏האָט אים געפֿונען אַ מאַן, ערשט ער בלאָנדזשעט אום אין פֿעלד; און דער מאַן האָט אים געפֿרעגט, אַזױ צו זאָגן: װאָס זוכסטו? edit

GEN 37:15 hot im gefunen a man, ersht er blondzhet um in feld; un der man hot im gefregt, azoi tsu zogen: vos zuchstu?

GEN 37:15 And a certain ish found him, and, hinei, he was wandering in the sadeh; and the ish asked him, saying, What seekest thou?

GEN 37:16 ‏האָט ער געזאָגט: מײַנע ברידער זוך איך; זאָג מיר, איך בעט דיך, װוּ פֿיטערן זײ? edit

GEN 37:16 hot er gezogt: maine brider zuch ich; zog mir, ich bet dich, vu fiteren zei?

GEN 37:16 And he said, I seek my achim; tell me, now, where they ro'im (feed their flocks) .

GEN 37:17 ‏האָט דער מאַן געזאָגט: זײ האָבן אַװעקגעצױגן פֿון דאַנען, װאָרום איך האָב געהערט װי זײ זאָגן: לאָמיר גײן קײן דוֹתָן. איז יוֹסף געגאַנגען נאָך זײַנע ברידער, און ער האָט זײ געפֿונען אין דוֹתָן. edit

GEN 37:17 hot der man gezogt: zei hoben avekgetsoigen fun danen, vorem ich hob gehert vi zei zogen: lomir gein kein Dotan. iz Yosef gegangen noch zaine brider, un er hot zei gefunen in Dotan.

GEN 37:17 And the ish said, They are departed from here; for I heard them say, Let us go to Dotan. And Yosef went after his achim, and found them in Dotan.

GEN 37:18 ‏און װי זײ האָבן אים דערזען פֿון װײַטן, און אײדער נאָך ער האָט גענענט צו זײ, האָבן זײ זיך געקליגט קעגן אים, אים צו טײטן. edit

GEN 37:18 un vi zei hoben im derzen fun vaiten, un eider noch er hot genent tsu zei, hoben zei zich gekligt kegen im, im tsu teiten.

GEN 37:18 And when they saw him merachok (afar off, in the distance) , even before he came near unto them, they conspired against him to kill him.

GEN 37:19 ‏און זײ האָבן געזאָגט אײנער צום אַנדערן: אָן קומט דער דאָזיקער בַעַל-חלוֹמות. edit

GEN 37:19 un zei hoben gezogt einer tsum anderen: on kumt der doziker Baal-chaloimes.

GEN 37:19 And they said one to another, Hinei, this ba'al hachalomot cometh.

GEN 37:20 ‏און אַצונד, קומט, און לאָמיר אים הרגען, און אים אַרײַנװאַרפֿן אין אײנער פֿון די גריבער, און מיר װעלן זאָגן: אַ בײזע חיה האָט אים אױפֿגעגעסן; און מיר װעלן זען װאָס װעט װערן פֿון זײַנע חלוֹמות. edit

GEN 37:20 un atsund, kumt, un lomir im hergen, un im arainvarfen in einer fun di griber, un mir velen zogen: a beize chaye hot im oifgegesen; un mir velen zen vos vet veren fun zaine chaloimes.

GEN 37:20 Come now therefore, and let us kill him, and throw him into one of the borot (pits) , and we will say, Some chayyah ra'ah (evil wild beast) hath devoured him; and we shall see what will become of his chalomot.

GEN 37:21 ‏האָט ראובֿן דערהערט, און ער האָט אים געזוכט מציל צו זײַן פֿון זײער האַנט, און האָט געזאָגט: לאָמיר אים נישט נעמען דאָס לעבן. edit

GEN 37:21 hot Reuven derhert, un er hot im gezucht matsl tsu zain fun zeyer hant, un hot gezogt: lomir im nisht nemen dos leben.

GEN 37:21 And Reuven heard it, and he saved him out of their yadayim; and said, Let us not take his nefesh.

GEN 37:22 ‏און ראובֿן האָט צו זײ געזאָגט: איר זאָלט נישט פֿאַרגיסן קײן בלוט; װאַרפֿט אים אַרײַן אין יענער גרוב װאָס אין מדבר, אָבער אַ האַנט זאָלט איר נישט אױסשטרעקן אױף אים – כּדי אים מציל צו זײַן פֿון זײער האַנט, אים אומצוקערן צו זײַן פֿאָטער. edit

GEN 37:22 un Reuven hot tsu zei gezogt: ir zolt nisht fargisen kein blut; vorft im arain in yener grub vos in midbar, ober a hant zolt ir nisht oisshtreken oif im – kedei im matsl tsu zain fun zeyer hant, im umtsukeren tsu zain foter.

GEN 37:22 And Reuven said unto them, Do no shefach dahm (shedding of blood) , but throw him into this bor that is in the midbar, and lay no yad upon him; that he might rescue him out of their yadayim, to take him back to Aviv.

GEN 37:23 ‏און עס איז געװען, װי יוֹסף איז צוגעקומען צו זײַנע ברידער, אַזױ האָבן זײ אױסגעטאָן יוֹספֿן זײַן כתנת, דאָס כתנת פסים װאָס אױף אים. edit

GEN 37:23 un es iz geven, vi Yosef iz tsugekumen tsu zaine brider, azoi hoben zei oisgeton Yosefen zain chetnt, dos chetnt פsim vos oif im.

GEN 37:23 And it came to pass, when Yosef was come unto his achim, that they stripped Yosef of his kesones, his kesones hapassim that was on him;

GEN 37:24 ‏און זײ האָבן אים גענומען, און האָבן אים אַרײַנגעװאָרפֿן אין דער גרוב. און די גרוב איז געװען לײדיק, קײן װאַסער איז אין איר נישט געװען. edit

GEN 37:24 un zei hoben im genumen, un hoben im araingevorfen in der grub. un di grub iz geven leidik, kein vaser iz in ir nisht geven.

GEN 37:24 And they took him, and threw him into the borah (pit) ; and the bor was empty, there was no mayim in it.

GEN 37:25 ‏און זײ האָבן זיך געזעצט עסן ברױט. און זײ האָבן אױפֿגעהױבן זײערע אױגן, און האָבן אַ קוק געטאָן, ערשט אַ קאַראַװאַן יִשמָעֵאלים קומט אָן פֿון גִלעָד, און זײערע קעמלען טראָגן געװירץ און באַלזאַם און לאַדאַן װאָס זײ גײען אַראָפּנידערן קײן מִצרַיִם. edit

GEN 37:25 un zei hoben zich gezetst esen broit. un zei hoben oifgehoiben zeyere oigen, un hoben a kuk geton, ersht a karavan Yishmaelim kumt on fun Gilad, un zeyere kemlen trogen gevirts un balzam un ladan vos zei geyen aropnideren kein Mitsrayim.

GEN 37:25 And they sat down to eat lechem; and they lifted up their eyes and looked, and, hinei, a caravan of Yishm'elim was coming from Gil'ad with their gemalim bearing spices and balm and myrrh, going to carry it down to Mitzrayim.

GEN 37:26 ‏האָט יהוּדה געזאָגט צו זײַנע ברידער: װאָס װעט אַרױסקומען, אַז מיר װעלן הרגען אונדזער ברודער, און מיר װעלן פֿאַרדעקן זײַן בלוט? edit

GEN 37:26 hot Yehudah gezogt tsu zaine brider: vos vet aroiskumen, az mir velen hergen undzer bruder, un mir velen fardeken zain blut?

GEN 37:26 And Yehudah said unto his achim, What betza (profit, gain) is it if we kill achinu (our brother) , and conceal his dahm?

GEN 37:27 ‏קומט, און לאָמיר אים פֿאַרקױפֿן צו די יִשמָעֵאלים, און אונדזער האַנט זאָל נישט זײַן אױף אים; װאָרום אונדזער ברודער, אונדזער פֿלײש איז ער. און זײַנע ברידער האָבן צוגעהערט. edit

GEN 37:27 kumt, un lomir im farkoifen tsu di Yishmaelim, un undzer hant zol nisht zain oif im; vorem undzer bruder, undzer fleish iz er. un zaine brider hoben tsugehert.

GEN 37:27 Come, and let us sell him to the Yishm'elim, and let not yadeinu (our hands) be upon him; for he is achinu (our brother) and besareinu (our flesh) . And his achim agreed.

GEN 37:28 ‏און װי די מִדיָנישע לײַט, די סָוחרים, זײַנען פֿאַרבײַגעגאַנגען, אַזױ האָבן זײ אַרױסגעצױגן און אַרױפֿגעבראַכט יוֹספֿן פֿון דער גרוב, און זײ האָבן פֿאַרקױפֿט יוֹספֿן צו די יִשמָעֵאלים פֿאַר צװאַנציק זילבערשטיק; און די האָבן אַװעקגעפֿירט יוֹספֿן קײן מִצרַיִם. edit

GEN 37:28 un vi di midionishe lait, di sochrim, zainen farbaigegangen, azoi hoben zei aroisgetsoigen un aroifgebracht Yosefen fun der grub, un zei hoben farkoift Yosefen tsu di Yishmaelim far tsvantsik zilbershtik; un di hoben avekgefirt Yosefen kein Mitsrayim.

GEN 37:28 Then there passed by anashim Midyanim socharim (men of Midyan, traders) ; and they drew and lifted up Yosef out of the bor, and sold Yosef to the Yishm'elim for esrim kesef; and they took Yosef to Mitzrayim.

GEN 37:29 ‏און ראובֿן האָט זיך אומגעקערט צו דער גרוב, ערשט יוֹסף איז נישטאָ אין דער גרוב; האָט ער צעריסן זײַנע קלײדער. edit

GEN 37:29 un Reuven hot zich umgekert tsu der grub, ersht Yosef iz nishto in der grub; hot er tserisen zaine kleider.

GEN 37:29 And Reuven returned unto the bor; and, hinei, Yosef was not in the bor; and he made the keriah of his clothes.

GEN 37:30 ‏און ער האָט זיך אומגעקערט צו זײַנע ברידער, און האָט געזאָגט: דער ייִנגל איז נישטאָ, און איך, װוּ טו איך מיך אַהין? edit

GEN 37:30 un er hot zich umgekert tsu zaine brider, un hot gezogt: der yingel iz nishto, un ich, vu tu ich mich ahin?

GEN 37:30 And he returned unto his achim, and said, The yeled is not; and I, where shall I turn?

GEN 37:31 ‏און זײ האָבן גענומען יוֹספֿס כתנת, און האָבן געשאָכטן אַ ציגנבאָק, און האָבן אײַנגעטונקט דאָס כתנת אין דעם בלוט. edit

GEN 37:31 un zei hoben genumen Yosefs chetnt, un hoben geshochten a tsignbok, un hoben aingetunkt dos chetnt in dem blut.

GEN 37:31 And they took the kesones Yosef, and did shachat the se'ir izzim (slaughtered the kid of the goats) , and dipped the kesones in the dahm;

GEN 37:32 ‏און זײ האָבן אַװעקגעשיקט דאָס כתנת פסים, און געלאָזט ברענגען צו זײער פֿאָטער, און געלאָזט זאָגן: דאָס האָבן מיר געפֿונען; דערקען אַקאָרשט אױב דאָס איז דײַן זונס כתנת אָדער נישט. edit

GEN 37:32 un zei hoben avekgeshikt dos chetnt פsim, un gelozt brengen tsu zeyer foter, un gelozt zogen: dos hoben mir gefunen; derken akorsht oib dos iz dain zuns chetnt oder nisht.

GEN 37:32 And they sent the kesones hapassim, and they brought it to Avihem; and said, This have we found; examine for identification purposes now whether it be the kesones Binecha or no.

GEN 37:33 ‏האָט ער עס דערקענט, און ער האָט געזאָגט: מײַן זונס כתנת; אַ בײזע חיה האָט אים אױפֿגעגעסן, פֿאַרצוקן פֿאַרצוקט געװאָרן איז יוֹסף. edit

GEN 37:33 hot er es derkent, un er hot gezogt: main zuns chetnt; a beize chaye hot im oifgegesen, fartsuken fartsukt gevoren iz Yosef.

GEN 37:33 And he recognized it, and said, It is the kesones beni; a chayyah ra'ah hath devoured him; Yosef is without doubt torn in pieces.

GEN 37:34 ‏און יעקבֿ האָט צעריסן זײַנע קלײדער, און אָנגעטאָן זאַק אױף זײַנע לענדן, און ער האָט געטרױערט אױף זײַן זון פֿיל טעג. edit

GEN 37:34 un Yaakov hot tserisen zaine kleider, un ongeton zak oif zaine lenden, un er hot getroiert oif zain zun fil teg.

GEN 37:34 And Ya'akov made the keriah of his clothes, and put sackcloth on his loins, and mourned for beno yamim rabbim.

GEN 37:35 ‏און אַלע זײַנע זין און אַלע זײַנע טעכטער זײַנען אױפֿגעשטאַנען אים צו טרײסטן, אָבער ער האָט זיך נישט געװאָלט טרײסטן; און ער האָט געזאָגט: פֿאַר װאָר, אַן אָבֿל װעל איך נידערן צו מײַן זון טרױעריק אין דעם (שְׁאֹול) גרוב. און זײַן פֿאָטער האָט אים באַװײנט. edit

GEN 37:35 un ale zaine zin un ale zaine techter zainen oifgeshtanen im tsu treisten, ober er hot zich nisht gevolt treisten; un er hot gezogt: far vor, an Avel vel ich nideren tsu main zun troierik in dem (Sheol) grub. un zain foter hot im baveint.

GEN 37:35 And all his banim and all his banot rose up to comfort him; but he refused to be comforted; and he said, For I will go down to beni mourning to Sheol. Thus Aviv wept for him.

GEN 37:36 ‏און די מִדיָנים האָבן אים פֿאַרקױפֿט אין מִצרַיִם צו פּוֹטיפַֿר, אַ הױפֿדינער פֿון פַּרעהן, דעם אײבערלײַבװעכטער. edit

GEN 37:36 un di Midyanim hoben im farkoift in Mitsrayim tsu Potiphar, a hoifdiner fun Pharaohen, dem eiberlaibvechter.

GEN 37:36 And the Midyanim sold him into Mitzrayim unto Potiphar, a seris Pharaoh (courtier of Pharaoh) , a sar hatabbachim (a captain of the slaughterers, executioners, i.e., captain of the guard) .

GEN 38:1 ‏און עס איז געװען אין יענער צײַט, האָט יהוּדה אַראָפּגענידערט פֿון זײַנע ברידער, און ער האָט אײַנגעקערט צו אַ מאַן פֿון עַדולָם, װאָס זײַן נאָמען איז געװען חירָה. edit

GEN 38:1 un es iz geven in yener tsait, hot Yehudah aropgenidert fun zaine brider, un er hot aingekert tsu a man fun eadulom, vos zain nomen iz geven Chirah.

GEN 38:1 And it came to pass at that time, that Yehudah went down from his achim, and turned in to an ish Adullami shmo Chirah.

GEN 38:2 ‏און יהוּדה האָט דאָרטן געזען די טאָכטער פֿון אַ מאַן אַ כּנַעֲני, װאָס זײַן נאָמען איז געװען שועַ, און ער האָט זי גענומען, און איז געקומען צו איר. edit

GEN 38:2 un Yehudah hot dorten gezen di tochter fun a man a Kenaani, vos zain nomen iz geven Shua, un er hot zi genumen, un iz gekumen tsu ir.

GEN 38:2 And Yehudah saw there a bat ish Kena'ani shmo Shua; and he took her, and went in unto her.

GEN 38:3 ‏און זי איז טראָגעדיק געװאָרן, און האָט געבאָרן אַ זון; און ער האָט גערופֿן זײַן נאָמען עֵר. edit

GEN 38:3 un zi iz trogedik gevoren, un hot geboren a zun; un er hot gerufen zain nomen Er.

GEN 38:3 She conceived, and bore ben; and he called shmo Er.

GEN 38:4 ‏און זי איז װידער טראָגעדיק געװאָרן, און האָט געבאָרן אַ זון; און זי האָט גערופֿן זײַן נאָמען אוֹנָן. edit

GEN 38:4 un zi iz vider trogedik gevoren, un hot geboren a zun; un zi hot gerufen zain nomen Onan.

GEN 38:4 And she conceived again, and bore ben; and she called shmo Onan.

GEN 38:5 ‏און זי האָט װידער טראָגעדיק געװאָרן און האָט געבאָרן אַ זון; און זי האָט גערופֿן זײַן נאָמען שֵלָה. און ער איז געװען אין כּזיב, אַז זי האָט אים געבאָרן. edit

GEN 38:5 un zi hot vider trogedik gevoren un hot geboren a zun; un zi hot gerufen zain nomen Shelah. un er iz geven in Keziv, az zi hot im geboren.

GEN 38:5 And she yet again conceived, and bore ben; and called shmo Shelah; at Keziv, when she bore him.

GEN 38:6 ‏און יהוּדה האָט גענומען אַ װײַב פֿאַר עֵר זײַן בכוֹר, װאָס איר נאָמען איז געװען תָּמָר. edit

GEN 38:6 un Yehudah hot genumen a vaib far Er zain bocher, vos ir nomen iz geven Tamar.

GEN 38:6 And Yehudah took a wife for Er his bechor, whose shem was Tamar.

GEN 38:7 ‏און עֵר, יהוּדהס בכוֹר, איז געװען שלעכט אין די אױגן פֿון ה׳, און ה׳ האָט אים געטײט. edit

GEN 38:7 un Er, Yehudahs bocher, iz geven shlecht in di oigen fun Hashem, un Hashem hot im geteit.

GEN 38:7 And Er, bechor Yehudah, was rah in the eyes of Hashem ; and Hashem slaughtered him.

GEN 38:8 ‏האָט יהוּדה געזאָגט צו אוֹנָנען: קום צו דײַן ברודערס װײַב, און באַשװעגער זי, און שטעל אױף אַ זאָמען נאָך דײַן ברודער. edit

GEN 38:8 hot Yehudah gezogt tsu Onanen: kum tsu dain bruders vaib, un bashveger zi, un shtel oif a zomen noch dain bruder.

GEN 38:8 And Yehudah said unto Onan, Go in unto eshet achicha, and enter into levirate marriage with her, and raise up zera to achicha.

GEN 38:9 ‏און אַזױ װי אוֹנָן האָט געװוּסט אַז דער זאָמען װעט נישט געהערן צו אים, איז, אַז ער איז געקומען צו זײַן ברודערס װײַב, האָט ער אױסגעבראַכט צו דער ערד, כּדי נישט צו געבן אַ זאָמען צו זײַן ברודער. edit

GEN 38:9 un azoi vi Onan hot gevust az der zomen vet nisht geheren tsu im, iz, az er iz gekumen tsu zain bruders vaib, hot er oisgebracht tsu der erd, kedei nisht tsu geben a zomen tsu zain bruder.

GEN 38:9 And Onan knew that the zera should not be his; and it came to pass, when he went in unto eshet achiv, that he spilled it on the ground, lest he should give zera to achiv.

GEN 38:10 ‏איז געװען שלעכט אין די אױגן פֿון ה׳ װאָס ער האָט געטאָן, און ער האָט אים אױך געטײט. edit

GEN 38:10 iz geven shlecht in di oigen fun Hashem vos er hot geton, un er hot im oich geteit.

GEN 38:10 And the thing which he did was rah in the eyes of Hashem ; therefore He slaughtered him also.

GEN 38:11 ‏האָט יהוּדה געזאָגט צו זײַן שנור תָּמָרן: זיץ אַן אַלמנה אין דײַן פֿאָטערס הױז, ביז מײַן זון שֵלָה װעט אױפֿװאַקסן; װאָרום ער האָט געקלערט: טאָמער װעט ער אױך שטאַרבן אַזױ װי זײַנע ברידער. איז תָּמָר אַװעקגעגאַנגען, און איז געזעסן אין איר פֿאָטערס הױז. edit

GEN 38:11 hot Yehudah gezogt tsu zain shnur Tamaren: zits an almone in dain foters hoiz, biz main zun Shelah vet oifvaksen; vorem er hot geklert: tomer vet er oich shtarben azoi vi zaine brider. iz Tamar avekgegangen, un iz gezesen in ir foters hoiz.

GEN 38:11 Then said Yehudah to Tamar his shnur, Remain an almanah at thy bais avi, till Shelah beni is grown; for he said, Lest he die also, as his achim did. And Tamar went and dwelt in her bais avi.

GEN 38:12 ‏האָבן זיך געמערט די טעג, און שועַס טאָכטער, די װײַב פֿון יהוּדהן, איז געשטאָרבן. און אַז יהוּדה האָט זיך געהאַט געטרײסט, איז ער אַרױפֿגעגאַנגען צו די שערער ‏ פֿון זײַנע שאָף קײן תִּמנָה, ער און זײַן גוטער פֿרײַנט חירָה פֿון עַדולָם. edit

GEN 38:12 hoben zich gemert di teg, un Shuas tochter, di vaib fun Yehudahen, iz geshtorben. un az Yehudah hot zich gehat getreist, iz er aroifgegangen tsu di sherer fun zaine shof kein Timnah, er un zain guter fraint Chirah fun eadulom.

GEN 38:12 And in process of time the bat Shua, eshet Yehudah, died; and Yehudah was consoled, and went up unto his sheepshearers to Timnah, he and his re'a Chirah the Adullami.

GEN 38:13 ‏איז אָנגעזאָגט געװאָרן תָּמָרן, אַזױ צו זאָגן: זע, דײַן שװער גײט אַרױף קײן תִּמנָה, צו שערן זײַנע שאָף. edit

GEN 38:13 iz ongezogt gevoren Tamaren, azoi tsu zogen: ze, dain shver geit aroifblikendik kein Timnah, tsu sheren zaine shof.

GEN 38:13 And it was told Tamar, saying, Hinei, thy shver (father-in-law) goeth up to Timnah to shear his tzon.

GEN 38:14 ‏האָט זי אױסגעטאָן אירע אַלמנה-קלײדער פֿון זיך, און האָט זיך פֿאַרדעקט מיט אַ שלײער, און זיך אײַנגעװיקלט, און זי האָט זיך געזעצט בײַם אײַנגאַנג פֿון עֵינַיִם, װאָס אױפֿן װעג קײן תִּמנָה; װאָרום זי האָט געזען אַז שֵלָה איז אױפֿגעװאַקסן, און זי איז נישט געגעבן געװאָרן צו אים פֿאַר אַ װײַב. edit

GEN 38:14 hot zi oisgeton ire almone-kleider fun zich, un hot zich fardekt mit a shleyer, un zich aingeviklt, un zi hot zich gezetst baim aingang fun eeinaim, vos oifen veg kein Timnah; vorem zi hot gezen az Shelah iz oifgevaksen, un zi iz nisht gegeben gevoren tsu im far a vaib.

GEN 38:14 And she put off her widowʼs garments from her, and covered her with a tze'if (veil, shleier) , and disguised herself, and sat at the crossroads which is on the derech to Timnah; for she saw that Shelah was grown, and she was not given unto him as isha.

GEN 38:15 ‏און יהוּדה האָט זי געזען, און ער האָט זי גערעכנט פֿאַר אַ זוֹנה, װײַל זי האָט פֿאַרדעקט איר פּנים. edit

GEN 38:15 un Yehudah hot zi gezen, un er hot zi gerechnt far a zoine, vail zi hot fardekt ir ponem.

GEN 38:15 When Yehudah saw her, he thought her to be a zonah; because she had covered her face.

GEN 38:16 ‏האָט ער פֿאַרקערט צו איר בײַם װעג, און האָט געזאָגט: קום, איך בעט דיך, לאָמיך קומען צו דיר; װאָרום ער האָט נישט געװוּסט אַז זי איז זײַן שנור. האָט זי געזאָגט: װאָס װעסטו מיר געבן, אַז דו װעסט קומען צו מיר? edit

GEN 38:16 hot er farkert tsu ir baim veg, un hot gezogt: kum, ich bet dich, lomich kumen tsu dir; vorem er hot nisht gevust az zi iz zain shnur. hot zi gezogt: vos vestu mir geben, az du vest kumen tsu mir?

GEN 38:16 And he turned unto her by the derech, and said, Come now, let me come in unto thee; (for he knew not that she was his shnur [daughter-in-law]). And she said, What wilt thou give me, that thou mayest come in unto me?

GEN 38:17 ‏האָט ער געזאָגט: איך װעל שיקן אַ ציגנבעקל פֿון די שאָף. האָט זי געזאָגט: סײַדן װעסט מיר געבן אַ משכּון ביז דו שיקסט. edit

GEN 38:17 hot er gezogt: ich vel shiken a tsignbekl fun di shof. hot zi gezogt: saiden vest mir geben a meshkun biz du shikst.

GEN 38:17 And he said, I will send thee a gedi izzim (kid of the goats) . And she said, Wilt thou give me an eravon (pledge, mashkn) , till thou send it?

GEN 38:18 ‏האָט ער געזאָגט: װאָס פֿאַר אַ משכּון זאָל איך דיר געבן? האָט זי געזאָגט: דײַן זיגלרינג, און דײַן שנור, און דײַן שטעקן װאָס אין דײַן האַנט. האָט ער עס איר געגעבן, און ער איז צו איר געקומען, און זי איז טראָגעדיק געװאָרן פֿון אים. edit

GEN 38:18 hot er gezogt: vos far a meshkun zol ich dir geben? hot zi gezogt: dain ziglring, un dain shnur, un dain shteken vos in dain hant. hot er es ir gegeben, un er iz tsu ir gekumen, un zi iz trogedik gevoren fun im.

GEN 38:18 And he said, What eravon shall I give thee? And she said, Thy chotam (signet) , and thy [signet neck] cord, and thy staff that is in thine yad. And he gave it her, and came in unto her, and she conceived by him.

GEN 38:19 ‏און זי איז אױפֿגעשטאַנען און איז אַװעקגעגאַנגען, און זי האָט אױסגעטאָן פֿון זיך איר שלײער, און האָט אָנגעטאָן אירע אַלמנה-קלײדער. edit

GEN 38:19 un zi iz oifgeshtanen un iz avekgegangen, un zi hot oisgeton fun zich ir shleyer, un hot ongeton ire almone-kleider.

GEN 38:19 And she arose, and went away, and took off her tze'if (veil, shleier) from her, and put on the garments of her widowhood.

GEN 38:20 ‏און יהוּדה האָט געשיקט דאָס ציגנבעקל דורך דער האַנט פֿון זײַן גוטן פֿרײַנט פֿון עַדולָם, כּדי אָפּצונעמען דעם משכּון פֿון דער פֿרױס האַנט; אָבער ער האָט זי נישט געפֿונען. edit

GEN 38:20 un Yehudah hot geshikt dos tsignbekl durch der hant fun zain guten fraint fun eadulom, kedei optsunemen dem meshkun fun der frois hant; ober er hot zi nisht gefunen.

GEN 38:20 And Yehudah sent the gedi izzim by the yad of his friend the Adullami, to get back his eravon (pledge, mashkn) from the yad haisha; but he found her not.

GEN 38:21 ‏האָט ער געפֿרעגט די מענטשן פֿון איר אָרט, אַזױ צו זאָגן: װוּ איז די זוֹנה װאָס איז געװען אין עֵינַיִם בײַם װעג? האָבן זײ געזאָגט: דאָ איז נישט געװען קײן זוֹנה {קְּדֵשָׁה}. edit

GEN 38:21 hot er gefregt di mentshen fun ir ort, azoi tsu zogen: vu iz di zoine vos iz geven in eeinaim baim veg? hoben zei gezogt: do iz nisht geven kein zoine.

GEN 38:21 Then he asked the men of that place, saying, Where is the kedesha (cult prostitute) that was on the crossroads by the derech? And they said, There was no kedesha in this place.

GEN 38:22 ‏האָט ער זיך אומגעקערט צו יהוּדהן, און האָט געזאָגט: איך האָב זי נישט געפֿונען. און אױך די מענטשן פֿון דעם אָרט האָבן געזאָגט: דאָ איז נישט געװען קײן זוֹנה. edit

GEN 38:22 hot er zich umgekert tsu Yehudahen, un hot gezogt: ich hob zi nisht gefunen. un oich di mentshen fun dem ort hoben gezogt: do iz nisht geven kein zoine.

GEN 38:22 And he returned to Yehudah, and said, I cannot find her; and also the men of the place said that there was no kedesha in this place.

GEN 38:23 ‏האָט יהוּדה געזאָגט: זאָל זי עס האַלטן פֿאַר זיך, כּדי מיר זאָלן נישט װערן צו שפּאָט; איך האָב דאָך געשיקט דאָס דאָזיקע ציקעלע, און דו האָסט זי נישט געפֿונען. edit

GEN 38:23 hot Yehudah gezogt: zol zi es halten far zich, kedei mir zolen nisht veren tsu shpot; ich hob doch geshikt dos dozike tsikele, un du host zi nisht gefunen.

GEN 38:23 And Yehudah said, Let her take for herself, lest we become buz (laughingstock, shpot) ; hinei, I sent this gedi, and thou hast not found her.

GEN 38:24 ‏און עס איז געװען אין אַרום דרײַ חדשים, איז אָנגעזאָגט געװאָרן יהוּדהן, אַזױ צו זאָגן: דײַן שנור תָּמָר האָט מזַנה געװען, און אָט איז זי אױך טראָגעדיק פֿון זנות. האָט יהוּדה געזאָגט: פֿירט זי אַרױס, און זאָל זי פֿאַרברענט װערן. edit

GEN 38:24 un es iz geven in arum drai Chodeshim, iz ongezogt gevoren Yehudahen, azoi tsu zogen: dain shnur Tamar hot mizane geven, un ot iz zi oich trogedik fun zoines. hot Yehudah gezogt: firt zi arois, un zol zi farbrent veren.

GEN 38:24 And it came to pass about shlosh chadashim (three months) later, that it was told Yehudah saying, Tamar thy shnur hath played the zonah; and also, hinei, she is with child by zenunim (whoredom) . And Yehudah said, Bring her forth, and let her be burned.

GEN 38:25 ‏װי זי איז אַרױסגעפֿירט געװאָרן, אַזױ האָט זי געשיקט זאָגן צו איר שװער: פֿון דעם מאַן װאָס די דאָזיקע געהערן צו אים, בין איך טראָגעדיק. און זי האָט געזאָגט: דערקען אַקאָרשט װעמעס איז דער דאָזיקער זיגלרינג, און די שנורן, און דער שטעקן? edit

GEN 38:25 vi zi iz aroisgefirt gevoren, azoi hot zi geshikt zogen tsu ir shver: fun dem man vos di dozike geheren tsu im, bin ich trogedik. un zi hot gezogt: derken akorsht vemes iz der doziker ziglring, un di shnuren, un der shteken?

GEN 38:25 When she was brought forth, she sent to her shver (father-in-law) , saying, By the man, whose these are, am I with child; and she said, Discern, now, whose are these, the chotam (signet) , and the [signet neck] cord, and the staff.

GEN 38:26 ‏האָט יהוּדה דערקענט, און ער האָט געזאָגט: זי איז גערעכטער פֿון מיר, דערפֿאַר װײַל איך האָב זי נישט געגעבן צו מײַן זון שֵלָהן. אָבער ער האָט מער װידער נישט פֿאַרקערט מיט איר. edit

GEN 38:26 hot Yehudah derkent, un er hot gezogt: zi iz gerechter fun mir, derfar vail ich hob zi nisht gegeben tsu main zun Shelahen. ober er hot mer vider nisht farkert mit ir.

GEN 38:26 And Yehudah acknowledged them, and said, She hath been more tzadekah than I; because that I gave her not to Shelah beni. And he knew her again no more.

GEN 38:27 ‏און עס איז געװען אין דער צײַט פֿון איר געבערן, ערשט אַ צװילינג איז אין איר לײַב. edit

GEN 38:27 un es iz geven in der tsait fun ir geberen, ersht a tsviling iz in ir laib.

GEN 38:27 And it came to pass in the time of her travail, that, hinei te'omim (twin boys) were in her beten.

GEN 38:28 ‏און עס איז געװען, אַז זי האָט געבאָרן, האָט אײנער אַרױסגעשטעקט זײַן האַנט, און די הײבאַם האָט גענומען און האָט אָנגעבונדן אָן זײַן האַנט אַ רױטן פֿאָדעם, אַזױ צו זאָגן: דער דאָזיקער איז אַרױסגעקומען צוערשט. edit

GEN 38:28 un es iz geven, az zi hot geboren, hot einer aroisgeshtekt zain hant, un di heibam hot genumen un hot ongebunden on zain hant a roiten fodem, azoi tsu zogen: der doziker iz aroisgekumen tsuersht.

GEN 38:28 And it came to pass, when she travailed in labor, that the one put out his yad; and the midwife took and bound upon his yad a scarlet thread, saying, This came out rishonah (first) .

GEN 38:29 ‏און עס איז געװען, װי ער ציט צוריק זײַן האַנט, ערשט זײַן ברודער איז אַרױסגעקומען; האָט זי געזאָגט: װאָס האָסטו זיך געריסן מיט אַזאַ רײַסעניש? און מע האָט גערופֿן זײַן נאָמען פֶּרֶץ. edit

GEN 38:29 un es iz geven, vi er tsit tsurik zain hant, ersht zain bruder iz aroisgekumen; hot zi gezogt: vos hostu zich gerisen mit aza raisenish? un me hot gerufen zain nomen Perets.

GEN 38:29 And it came to pass, as he drew back his yad, that, hinei, his brother came out; and she said, How hast paratzta (thou broken out) ? This paretz (breach, breaking) be upon thee; therefore shmo was called Peretz [Breaking out].

GEN 38:30 ‏און דערנאָך איז אַרױסגעקומען זײַן ברודער, װאָס אױף זײַן האַנט איז געװען דער רױטער פֿאָדעם; און מע האָט גערופֿן זײַן נאָמען זֶרַח. edit

GEN 38:30 un dernoch iz aroisgekumen zain bruder, vos oif zain hant iz geven der roiter fodem; un me hot gerufen zain nomen Zerach.

GEN 38:30 And afterward came out his brother, that had the scarlet thread upon his yad; and shmo was called Zerach.

GEN 39:1 ‏און יוֹסף איז אַראָפּגענידערט געװאָרן קײן מִצרַיִם, און פּוֹטיפַֿר, אַ הױפֿדינער פֿון פַּרעהן, דער אײבערלײַבװעכטער, אַ מִצרישער מאַן, האָט אים אָפּגעקױפֿט פֿון דער האַנט פֿון די יִשמָעֵאלים װאָס האָבן אים אַהין אַראָפּגענידערט. edit

GEN 39:1 un Yosef iz aropgenidert gevoren kein Mitsrayim, un Potiphar, a hoifdiner fun Pharaohen, der eiberlaibvechter, a mitsrisher man, hot im opgekoift fun der hant fun di Yishmaelim vos hoben im ahin aropgenidert.

GEN 39:1 And Yosef was brought down to Mitzrayim; and Potiphar, a saris Pharaoh, Sar Hatabachim (captain of the bodyguard) , a Mitzri, bought him of the hands of the Yishm'elim, which had brought him down to there.

GEN 39:2 ‏און ה׳ איז געװען מיט יוֹספֿן, און ער איז געװען אַ באַגליקטער מענטש; און ער איז געװען אין הױז פֿון זײַן האַר דעם מִצרי. edit

GEN 39:2 un Hashem iz geven mit Yosefen, un er iz geven a baglikter mentsh; un er iz geven in hoiz fun zain Har dem mitsri.

GEN 39:2 And Hashem was with Yosef, and he was an ish matzliach (a man [G-d] makes prosper) ; and he was in the bais adonav haMitzri.

GEN 39:3 ‏און זײַן האַר האָט געזען, אַז ה׳ איז מיט אים, און אַלץ װאָס ער טוט, באַגליקט ‏ ה׳ אין זײַן האַנט; edit

GEN 39:3 un zain Har hot gezen, az Hashem iz mit im, un alts vos er tut, baglikt Hashem in zain hant;

GEN 39:3 And adonav saw that Hashem was with him, and that Hashem caused all that he did matzliach in his yad.

GEN 39:4 ‏האָט יוֹסף געפֿונען חן אין זײַנע אױגן, און ער האָט אים באַדינט. און ער האָט אים אױפֿגעזעצט איבער זײַן הױז, און אַלץ װאָס ער האָט געהאַט, האָט ער איבערגעגעבן אין זײַן האַנט. edit

GEN 39:4 hot Yosef gefunen Chen in zaine oigen, un er hot im badint. un er hot im oifgezetst iber zain hoiz, un alts vos er hot gehat, hot er ibergegeben in zain hant.

GEN 39:4 And Yosef found chen in his eyes, and he ministered to him; and he made him mefake'ach (overseer) over his bais, and all that he had he entrusted into his yad.

GEN 39:5 ‏און עס איז געװען, פֿון זינט ער האָט אים אױפֿגעזעצט איבער זײַן הױז, און איבער אַלץ װאָס ער האָט געהאַט, האָט ה׳ געבענטשט דעם מִצריס הױז פֿון יוֹספֿס װעגן, און אַ ברכה פֿון ה׳ איז געװען אױף אַלץ װאָס ער האָט געהאַט אין הױז און אין פֿעלד. edit

GEN 39:5 un es iz geven, fun zint er hot im oifgezetst iber zain hoiz, un iber alts vos er hot gehat, hot Hashem gebentsht dem Mitsris hoiz fun Yosefs vegen, un a brocha fun Hashem iz geven oif alts vos er hot gehat in hoiz un in feld.

GEN 39:5 And it came to pass from the time that he had made him mefake'ach (overseer) in his bais, and over all that he had, that Hashem put a brocha on the bais haMitzri on account of Yosef; and the birkat Hashem was upon all that he had in the bais, and in the sadeh.

GEN 39:6 ‏האָט ער איבערגעלאָזן אַלץ װאָס ער האָט געהאַט אין יוֹספֿס האַנט, און ער האָט לעבן אים נישט געװוּסט פֿון קײן זאַך, אַחוץ דעם ברױט װאָס ער האָט געגעסן. און יוֹסף איז געװען שײן אױפֿן געשטאַלט, און שײן אױפֿן פּנים. edit

GEN 39:6 hot er ibergelozen alts vos er hot gehat in Yosefs hant, un er hot leben im nisht gevust fun kein zach, achuts dem broit vos er hot gegesen. un Yosef iz geven shein oifen geshtalt, un shein oifen ponem.

GEN 39:6 And he left all that he had in the yad Yosef; and he knew not ought he had, save the lechem which he did eat. And Yosef was yafeh to'ar (well built) and yafeh mareh (good looking) .

GEN 39:7 ‏און עס איז געװען נאָך די דאָזיקע געשעענישן, האָט זײַן האַרס װײַב אױפֿגעהױבן אירע אױגן אױף יוֹספֿן, און זי האָט געזאָגט: ליג מיט מיר. edit

GEN 39:7 un es iz geven noch di dozike gesheenishen, hot zain Hars vaib oifgehoiben ire oigen oif Yosefen, un zi hot gezogt: lig mit mir.

GEN 39:7 And it came to pass after these things, that eshet adonav cast her eyes upon Yosef; and she said, Lie with me.

GEN 39:8 ‏האָט ער נישט געװאָלט, און ער האָט געזאָגט צו זײַן האַרס װײַב: זע, מײַן האַר װײס נישט לעבן מיר װאָס אין הױז טוט זיך, און אַלץ װאָס ער האָט, האָט ער איבערגעגעבן אין מײַן האַנט. edit

GEN 39:8 hot er nisht gevolt, un er hot gezogt tsu zain Hars vaib: ze, main Har veis nisht leben mir vos in hoiz tut zich, un alts vos er hot, hot er ibergegeben in main hant.

GEN 39:8 But he refused, and said unto eshet adonav, Look, with me [here], adoni knows not what is in the bais, and he hath entrusted all that he hath to my yad;

GEN 39:9 ‏ער איז אין דעם דאָזיקן הױז נישט גרעסער פֿון מיר, און ער האָט נישט פֿאַרמיטן פֿון מיר קײן זאַך, נאָר בלױז דיך, װײַל דו ביסט זײַן װײַב. הײַנט װי קען איך טאָן דאָס דאָזיקע גרױסע בײז, און זינדיקן צו האלֹקים? edit

GEN 39:9 er iz in dem doziken hoiz nisht greser fun mir, un er hot nisht farmiten fun mir kein zach, nor bloiz dich, vail du bist zain vaib. haint vi ken ich ton dos dozike groise beiz, un zindiken tsu HaElokim?

GEN 39:9 There is none gadol in this bais than I; neither hath he kept back any thing from me except thee only, because thou art his isha; how then can I do hara'ah hagedolah hazot, and commit chattat against Elohim?

GEN 39:10 ‏און עס איז געװען, אַז זי האָט גערעדט צו יוֹספֿן טאָג פֿאַר טאָג, און ער האָט נישט צוגעהערט צו איר, צו ליגן מיט איר, צו זײַן מיט איר, edit

GEN 39:10 un es iz geven, az zi hot geredt tsu Yosefen tog far tog, un er hot nisht tsugehert tsu ir, tsu ligen mit ir, tsu zain mit ir,

GEN 39:10 And it came to pass, as she spoke to Yosef yom yom, that he unto her lo shama (did not pay heed) , to lie with her, or to be with her.

GEN 39:11 ‏איז, אײן טאָג װען ער איז אַרײַנגעקומען אין הױז צו טאָן זײַן אַרבעט, און קײן מענטש פֿון די הױזלײַט איז דאָרטן נישט געװען אין הױז, edit

GEN 39:11 iz, ein tog ven er iz araingekumen in hoiz tsu ton zain arbet, un kein mentsh fun di hoizlait iz dorten nisht geven in hoiz,

GEN 39:11 And it came to pass about this time, that Yosef went into the bais to do his melachah (work) ; and there was none of the anshei habayit there within.

GEN 39:12 ‏האָט זי אים אָנגעכאַפּט פֿאַר זײַן קלײד, אַזױ צו זאָגן: ליג מיט מיר. האָט ער איבערגעלאָזן זײַן קלײד אין איר האַנט, און איז אַנטלאָפֿן און אַרױס דרױסן. edit

GEN 39:12 hot zi im ongechapt far zain kleid, azoi tsu zogen: lig mit mir. hot er ibergelozen zain kleid in ir hant, un iz antlofen un arois droisen.

GEN 39:12 And she caught him by his beged, saying, Lie with me; and he left his beged in her yad, and fled, and ran outside.

GEN 39:13 ‏און עס איז געװען, װי זי האָט געזען, אַז ער האָט איבערגעלאָזן זײַן קלײד אין איר האַנט, און איז אַנטלאָפֿן דרױסן, edit

GEN 39:13 un es iz geven, vi zi hot gezen, az er hot ibergelozen zain kleid in ir hant, un iz antlofen droisen,

GEN 39:13 And it came to pass, when she saw that he had left his beged in her yad, and had fled outside,

GEN 39:14 ‏אַזױ האָט זי גערופֿן צו אירע הױזלײַט, און האָט צו זײ געזאָגט, אַזױ צו זאָגן: זעט, מע האָט אונדז געבראַכט אַ מאַן אַ עִבֿרי, צו מאַכן געשפּעט פֿון אונדז; ער איז געקומען צו מיר צו ליגן מיט מיר, און איך האָב גערופֿן אױף אַ הױכן קֹול. edit

GEN 39:14 azoi hot zi gerufen tsu ire hoizlait, un hot tsu zei gezogt, azoi tsu zogen: zet, me hot undz gebracht a man a Ivri, tsu machen geshpet fun undz; er iz gekumen tsu mir tsu ligen mit mir, un ich hob gerufen oif a hoichen kol.

GEN 39:14 That she called unto her anshei habayit, and spoke unto them, saying, Look, he hath brought in unto us an ish Ivri to show disrespect and mock us. He came in unto me to lie with me, and I screamed with a kol gadol (loud voice) ;

GEN 39:15 ‏איז, װי ער האָט געהערט, אַז איך האָב אױפֿגעהױבן מײַן קֹול און האָב גערופֿן, אַזױ האָט ער איבערגעלאָזן זײַן קלײד בײַ מיר, און איז אַנטלאָפֿן און אַרױס דרױסן. edit

GEN 39:15 iz, vi er hot gehert, az ich hob oifgehoiben main kol un hob gerufen, azoi hot er ibergelozen zain kleid bai mir, un iz antlofen un arois droisen.

GEN 39:15 And it came to pass, when he heard that I lifted up my voice and screamed, that he left his beged with me, and fled, and ran outside.

GEN 39:16 ‏און זי האָט אַװעקגעלײגט זײַן קלײד בײַ זיך, ביז זײַן האַר איז געקומען אַהײם. edit

GEN 39:16 un zi hot avekgeleigt zain kleid bai zich, biz zain Har iz gekumen aheim.

GEN 39:16 And she laid up his beged by her, until adonav came to his bais.

GEN 39:17 ‏און זי האָט גערעדט צו אים אַזױ װי די דאָזיקע װערטער, אַזױ צו זאָגן: דער קנעכט דער עִבֿרי װאָס דו האָסט אונדז געבראַכט, איז געקומען צו מיר צו מאַכן געשפּעט פֿון מיר. edit

GEN 39:17 un zi hot geredt tsu im azoi vi di dozike verter, azoi tsu zogen: der knecht der Ivri vos du host undz gebracht, iz gekumen tsu mir tsu machen geshpet fun mir.

GEN 39:17 And she spoke unto him according to these words, saying, The eved HaIvri, which thou hast brought unto us, came in unto me to show disrespect and mock me;

GEN 39:18 ‏און עס איז געװען, װי איך האָב אױפֿגעהױבן מײַן קֹול און האָב גערופֿן, אַזױ האָט ער איבערגעלאָזן זײַן קלײד בײַ מיר, און איז אַנטלאָפֿן דרױסן. edit

GEN 39:18 un es iz geven, vi ich hob oifgehoiben main kol un hob gerufen, azoi hot er ibergelozen zain kleid bai mir, un iz antlofen droisen.

GEN 39:18 And it came to pass, as I lifted up my voice and screamed, that he left his beged with me, and fled outside.

GEN 39:19 ‏און עס איז געװען, װי זײַן האַר האָט געהערט די װערטער פֿון זײַן װײַב, װאָס זי האָט צו אים גערעדט, אַזױ צו זאָגן: אַזעלכע זאַכן האָט געטאָן צו מיר דײַן קנעכט, האָט זײַן צאָרן געגרימט. edit

GEN 39:19 un es iz geven, vi zain Har hot gehert di verter fun zain vaib, vos zi hot tsu im geredt, azoi tsu zogen: azelche zachen hot geton tsu mir dain knecht, hot zain tsoren gegrimt.

GEN 39:19 And it came to pass, when adonav heard the words of his isha, which she spoke unto him, saying, After this manner did thy eved to me; that his wrath was kindled.

GEN 39:20 ‏און יוֹספֿס האַר האָט אים גענומען, און האָט אים אַרײַנגעזעצט אין געפֿענקעניש, אין דעם אָרט װוּ דעם מלכס געפֿאַנגענע זײַנען אײַנגעשפּאַרט; און ער איז דאָרטן געװען אין געפֿענקעניש. edit

GEN 39:20 un Yosefs Har hot im genumen, un hot im araingezetst in gefenkenish, in dem ort vu dem melechs gefangene zainen aingeshpart; un er iz dorten geven in gefenkenish.

GEN 39:20 And adonei Yosef took him, and put him into the bais hasohar, a place where the asirei HaMelech were prisoners; and he was there in the bais hasohar.

GEN 39:21 ‏און ה׳ איז געװען מיט יוֹספֿן, און ער האָט גענײַגט צו אים גענאָד, און אים געגעבן חן אין די אױגן פֿון דעם האַר פֿון געפֿענקעניש. edit

GEN 39:21 un Hashem iz geven mit Yosefen, un er hot geneigt tsu im genod, un im gegeben Chen in di oigen fun dem Har fun gefenkenish.

GEN 39:21 But Hashem was with Yosef, and showed him chesed, and gave him chen in the eyes of the sar bais hasohar.

GEN 39:22 ‏און דער האַר פֿון געפֿענקעניש האָט איבערגעגעבן אױף דער האַנט פֿון יוֹספֿן אַלע געפֿאַנגענע װאָס אין געפֿענקעניש; און אַלץ װאָס מע האָט דאָרטן געטאָן, האָט ער אױפֿגעטאָן. edit

GEN 39:22 un der Har fun gefenkenish hot ibergegeben oif der hant fun Yosefen ale gefangene vos in gefenkenish; un alts vos me hot dorten geton, hot er oifgeton.

GEN 39:22 And the sar bais hasohar entrusted to the yad Yosef all the asirim (prisoners) that were in the bais hasohar; and whatsoever they did there, he was the accomplisher of it.

GEN 39:23 ‏דער האַר פֿון געפֿענקעניש האָט נישט נאָכגעקוקט קײן שום זאַך אונטער זײַן האַנט, װײַל ה׳ איז געװען מיט אים, און װאָס ער האָט געטאָן, האָט ה׳ באַגליקט {צלח} ‏. edit

GEN 39:23 der Har fun gefenkenish hot nisht nochgekukt kein shum zach unter zain hant, vail Hashem iz geven mit im, un vos er hot geton, hot Hashem baglikt .

GEN 39:23 The sar bais hasohar looked not to anything that was under his [Yosefʼs] yad; because Hashem was with him, and that which he did, Hashem made it to prosper.

GEN 40:1 ‏און עס איז געװען נאָך די דאָזיקע געשעענישן, האָט דער טראַנקמײַסטער פֿון דעם מלך פֿון מִצרַיִם, און דער בעקער, זיך פֿאַרזינדיקט אַקעגן זײער האַר, דעם מלך פֿון מִצרַיִם. edit

GEN 40:1 un es iz geven noch di dozike gesheenishen, hot der trankmaister fun dem melech fun Mitsrayim, un der beker, zich farzindikt akegen zeyer Har, dem melech fun Mitsrayim.

GEN 40:1 And it came to pass after these things, that the mashkeh (cupbearer) Melech Mitzrayim and his ofeh (baker) had offended adoneihem Melech Mitzrayim.

GEN 40:2 ‏און פַּרעה האָט געצערנט אױף זײַנע צװײ הױפֿדינער, אױף דעם אײבערטראַנקמײַסטער און אױף דעם אײבערבעקער. edit

GEN 40:2 un Pharaoh hot getsernt oif zaine tsvei hoifdiner, oif dem eibertrankmaister un oif dem eiberbeker.

GEN 40:2 And Pharaoh was in wrath against two of his sarisim, against the sar hamashkim, and against the sar ha'ofim.

GEN 40:3 ‏און ער האָט זײ אַרײַנגעזעצט אין דער װאַך פֿון דעם אײבערלײַבװעכטערס הױז, אין געפֿענקעניש, אין דעם אָרט װאָס יוֹסף איז דאָרטן געװען אײַנגעשפּאַרט. edit

GEN 40:3 un er hot zei araingezetst in der vach fun dem eiberlaibvechters hoiz, in gefenkenish, in dem ort vos Yosef iz dorten geven aingeshpart.

GEN 40:3 And he put them b'mishmar (under watch, in custody) in the bais sar hatabachim (house of the captain of the bodyguards) , in the bais hasohar, in the makom (place) where Yosef was incarcerated.

GEN 40:4 ‏און דער אײבערלײַבװעכטער האָט געשטעלט יוֹספֿן לעבן זײ, און ער האָט זײ באַדינט; און זײ זײַנען געװען אַ צײַט אין װאַך. edit

GEN 40:4 un der eiberlaibvechter hot geshtelt Yosefen leben zei, un er hot zei badint; un zei zainen geven a tsait in vach.

GEN 40:4 And the sar hatabachim charged Yosef with them, and he ministered to them; and they continued a season b'mishmar (in custody, under watch) .

GEN 40:5 ‏האָט זיך בײדן געחלומט אַ חלום אין אײן נאַכט, איטלעכן זײַן חלום, איטלעכן לױט דעם פּיתרון פֿון זײַן חלום – דעם טראַנקמײַסטער און דעם בעקער פֿון דעם מלך פֿון מִצרַיִם, װאָס זײַנען געװען אײַנגעשפּאַרט אין געפֿענקעניש. edit

GEN 40:5 hot zich beiden gechlumt a cholem in ein nacht, itlechen zain cholem, itlechen loit dem pitrun fun zain cholem – dem trankmaister un dem beker fun dem melech fun Mitsrayim, vos zainen geven aingeshpart in gefenkenish.

GEN 40:5 And they dreamed a chalom both of them, each man his chalom in lailah echad (in one night, the same night) , and each chalom with its own pitron (meaning, interpretation) , the mashkeh and the ofeh of Melech Mitzrayim, which were prisoners in the bais hasohar.

GEN 40:6 ‏און יוֹסף איז געקומען צו זײ אין דער פֿרי, און האָט זײ אָנגעקוקט, ערשט זײ זײַנען צעטראָגן. edit

GEN 40:6 un Yosef iz gekumen tsu zei in der peire, un hot zei ongekukt, ersht zei zainen tsetrogen.

GEN 40:6 And Yosef came in unto them in the boker, and looked upon them, and, hinei, they were zo'afim (troubled ones, sad ones) .

GEN 40:7 ‏האָט ער געפֿרעגט די הױפֿדינער פֿון פַּרעהן װאָס מיט אים אין דער װאַך פֿון זײַן האַרס הױז, אַזױ צו זאָגן: פֿאַר װאָס זײַנען אײַערע פּנימער הײַנט פֿאַרערגערט? edit

GEN 40:7 hot er gefregt di hoifdiner fun Pharaohen vos mit im in der vach fun zain Hars hoiz, azoi tsu zogen: far vos zainen aiere penemer haint farergert?

GEN 40:7 And he asked the sarisim of Pharaoh that were with him b'mishmar (in the custody ward) of bais adonav, saying, Why look ye so ra'im (bad, downcast ones) hayom (today) ?

GEN 40:8 ‏האָבן זײ צו אים געזאָגט: אונדז האָט זיך געחלומט אַ חלום, און נישטאָ װער זאָל אים פּוֹתר זײַן. האָט יוֹסף צו זײ געזאָגט: פּיתרוֹנים זײַנען דאָך פֿון אלֹקים; דערצײלט מיר, איך בעט אײַך. edit

GEN 40:8 hoben zei tsu im gezogt: undz hot zich gechlumt a cholem, un nishto ver zol im Petor zain. hot Yosef tsu zei gezogt: pitronim zainen doch fun Elokim; dertseilt mir, ich bet aich.

GEN 40:8 And they said unto him, We have dreamed a chalom, and there is no poter (interpreter) of it. And Yosef said unto them, Do not pitronim (interpretations) belong to Elohim? Tell now to me.

GEN 40:9 ‏האָט דער אײבערטראַנקמײַסטער דערצײלט זײַן חלום צו יוֹספֿן, און ער האָט צו אים געזאָגט: מיר חלומט זיך, ערשט פֿאַר מיר איז אַ װײַנשטאָק, edit

GEN 40:9 hot der eibertrankmaister dertseilt zain cholem tsu Yosefen, un er hot tsu im gezogt: mir chelumt zich, ersht far mir iz a vainshtok,

GEN 40:9 And the sar hamashkim told his chalom to Yosef, and said to him, In my chalom, hinei, a gefen was before me;

GEN 40:10 ‏און אױפֿן װײַנשטאָק דרײַ צװײַגן; און װי ער בליט, איז אױפֿגעגאַנגען זײַן בליעכץ, האָבן זײַנע הענגלעך געצײַטיקט װײַנטרױבן. edit

GEN 40:10 un oifen vainshtok drai tsvaigen; un vi er blit, iz oifgegangen zain bliechts, hoben zaine henglech getsaitikt vaintroiben.

GEN 40:10 And in the gefen were shloshah sarigim (three branches) ; and it was as soon as it budded, its blossom shot forth; and the clusters thereof brought forth anavim (ripe grapes) ;

GEN 40:11 ‏און פַּרעהס בעכער איז געװען אין מײַן האַנט; האָב איך גענומען די װײַנטרױבן, און האָב זײ אױסגעקװעטשט אין פַּרעהס בעכער, און דערלאַנגט דעם בעכער אין פַּרעהס האַנט. edit

GEN 40:11 un Pharaohs becher iz geven in main hant; hob ich genumen di vaintroiben, un hob zei oisgekvetsht in Pharaohs becher, un derlangt dem becher in Pharaohs hant.

GEN 40:11 And the kos Pharaoh was in my yad; and I took the anavim (grapes) , and pressed them into kos Pharaoh, and I put the kos into the palm of Pharaoh.

GEN 40:12 ‏האָט יוֹסף צו אים געזאָגט: דאָס איז דער פּיתרון דערפֿון: די דרײַ צװײַגן דאָס זײַנען דרײַ טעג. edit

GEN 40:12 hot Yosef tsu im gezogt: dos iz der pitrun derfun: di drai tsvaigen dos zainen drai teg.

GEN 40:12 And Yosef said unto him, This is the pitron (interpretation) of it; The shloshet hasarigim are shloshet yamim.

GEN 40:13 ‏אין דרײַ טעג אַרום װעט פַּרעה אױפֿנעמען דײַן קאָפּ, און װעט דיך אומקערן אױף דײַן שטאַנד, און װעסט דערלאַנגען פַּרעהס בעכער אין זײַן האַנט, לױטן פֿריערדיקן שטײגער, װען דו ביסט געװען זײַן טראַנקמײַסטער. edit

GEN 40:13 in drai teg arum vet Pharaoh oifnemen dain kop, un vet dich umkeren oif dain shtand, un vest derlangen Pharaohs becher in zain hant, loiten frierdiken shteiger, ven du bist geven zain trankmaister.

GEN 40:13 Within shloshet yamim shall Pharaoh lift up thine rosh, and restore thee unto thy ken (place, post) ; and thou shalt deliver kos Pharaoh into his yad, after the mishpat harishon (former practice) when thou wast his mashkeh.

GEN 40:14 ‏אָבער זאָלסט מיך געדענקען בײַ זיך, אַז דיר װעט גוט זײַן, און זאָלסט טאָן, איך בעט דיך, אַ חֶסֶד מיט מיר, און מיך דערמאָנען פֿאַר פַּרעהן, און מיך אַרױסציען פֿון דעם דאָזיקן הױז. edit

GEN 40:14 ober zolst mich gedenken bai zich, az dir vet gut zain, un zolst ton, ich bet dich, a chesed mit mir, un mich dermonen far Pharaohen, un mich aroistsien fun dem doziken hoiz.

GEN 40:14 But remember me when it shall be well with thee, and show chesed now unto me, and make mention of me unto Pharaoh, and bring me out of this bais;

GEN 40:15 ‏װאָרום געגנבֿעט בין איך געגנבֿעט געװאָרן פֿון לאַנד פֿון די עִבֿרים; און דאָ אױך האָב איך קײן זאַך נישט געטאָן, װאָס מע האָט מיך אַרײַנגעזעצט אין תּפֿיסה. edit

GEN 40:15 vorem gegnvet bin ich gegnvet gevoren fun land fun di Avarim; un do oich hob ich kein zach nisht geton, vos me hot mich araingezetst in tefish.

GEN 40:15 For indeed I was stolen away out of the Eretz HaIvrim; and here also have I done nothing that they should put me into the bor (dungeon) .

GEN 40:16 ‏האָט דער אײבערבעקער געזען אַז ער האָט צום גוטן פּוֹתר געװען, און ער האָט געזאָגט צו יוֹספֿן: מיר אױך האָט זיך געחלומט, ערשט דרײַ געפֿלאָכטענע קערב מיט װײַס ברויט זײַנען אױף מײַן קאָפּ; edit

GEN 40:16 hot der eiberbeker gezen az er hot tsum guten Petor geven, un er hot gezogt tsu Yosefen: mir oich hot zich gechlumt, ersht drai geflochtene kerb mit vais broit zainen oif main kop;

GEN 40:16 When the sar ha'ofim saw that he had done the pitron well, he said unto Yosef, I also was in my chalom, and, hinei, I had shloshah salei chori (three baskets of cakes) on my rosh;

GEN 40:17 ‏און אין דעם אױבערשטן קאָרב איז פֿון אַלערלײ עסנװאַרג פֿאַר פַּרעהן, געבעקזאַכן, און די פֿױגלען עסן זײ פֿון דעם קאָרב איבער מײַן קאָפּ. edit

GEN 40:17 un in dem oibershten korb iz fun alerlei esnvarg far Pharaohen, gebekzachen, un di foiglen esen zei fun dem korb iber main kop.

GEN 40:17 And in the sal haelyon (uppermost basket) there was all manner of food for Pharaoh; and ha'oph (the birds) did eat them out of the sal (basket) upon my rosh.

GEN 40:18 ‏האָט יוֹסף געענטפֿערט און האָט געזאָגט: דאָס איז דער פּיתרון דערפֿון: די דרײַ קערב דאָס זײַנען דרײַ טעג. edit

GEN 40:18 hot Yosef geentfert un hot gezogt: dos iz der pitrun derfun: di drai kerb dos zainen drai teg.

GEN 40:18 And Yosef answered and said, This is the pitron (interpretation, meaning) thereof: The shloshet hasalim (three baskets) are shloshet yamim.

GEN 40:19 ‏אין דרײַ טעג אַרום װעט פַּרעה אַראָפּנעמען דײַן קאָפּ פֿון דיר, און װעט דיך אױפֿהענגען אױף אַ בױם, און די פֿױגלען װעלן עסן דײַן פֿלײש פֿון דיר. edit

GEN 40:19 in drai teg arum vet Pharaoh aropnemen dain kop fun dir, un vet dich oifhengen oif a boim, un di foiglen velen esen dain fleish fun dir.

GEN 40:19 Yet within shloshet yamim shall Pharaoh lift off thy rosh from on thee, and shall hang thee on an etz; and ha'oph (the birds) shall eat thy basar from off thee.

GEN 40:20 ‏און עס איז געװען אױפֿן דריטן טאָג, ‏ אין פַּרעהס געבורטסטאָג, האָט ער געמאַכט אַ מאָלצײַט פֿאַר אַלע זײַנע קנעכט, און האָט אױפֿגענומען דעם קאָפּ פֿון דעם אײבערטראַנקמײַסטער, און דעם קאָפּ פֿון דעם אײבערבעקער, צװישן זײַנע קנעכט. edit

GEN 40:20 un es iz geven oifen driten tog, in Pharaohs geburtstog, hot er gemacht a moltsait far ale zaine knecht, un hot oifgenumen dem kop fun dem eibertrankmaister, un dem kop fun dem eiberbeker, tsvishen zaine knecht.

GEN 40:20 And it came to pass on Yom HaShlishi, which was the yom huledet of Pharaoh, that he made a mishteh (feast) unto all his avadim; and he lifted up the rosh sar hamashkim and the rosh sar ha'ofim (head of the chief baker) in the midst of his avadim (officials) .

GEN 40:21 ‏און ער האָט אומגעקערט דעם אײבערטראַנקמײַסטער צו זײַן טראַנקמײַסטערשאַפֿט; און ער האָט דערלאַנגט דעם בעכער אין פַּרעהס האַנט. edit

GEN 40:21 un er hot umgekert dem eibertrankmaister tsu zain trankmaistershaft; un er hot derlangt dem becher in Pharaohs hant.

GEN 40:21 He restored the sar hamashkim unto his mashkeh; and he gave the kos into the palm of Pharaoh;

GEN 40:22 ‏און דעם אײבערבעקער האָט ער אױפֿגעהאַנגען, אַזױ װי יוֹסף האָט זײ פּוֹתר געװען. edit

GEN 40:22 un dem eiberbeker hot er oifgehongen, azoi vi Yosef hot zei Petor geven.

GEN 40:22 But he hanged the sar ha'ofim: just as Yosef had made the pitron to them.

GEN 40:23 ‏אָבער דער אײבערטראַנקמײַסטער האָט נישט געדאַכט אָן יוֹספֿן, און האָט אים פֿאַרגעסן. edit

GEN 40:23 ober der eibertrankmaister hot nisht gedacht on Yosefen, un hot im fargesen.

GEN 40:23 Yet did not the sar hamashkim remember Yosef but forgot him.

GEN 41:1 ‏און עס איז געװען צום סוף פֿון צװײ יאָר צײַט, האָט זיך פַּרעהן געחלומט, ערשט ער שטײט בײַם טײַך. edit

GEN 41:1 un es iz geven tsum sof fun tsvei yor tsait, hot zich Pharaohen gechlumt, ersht er shteit baim taich.

GEN 41:1 And it came to pass at the end of two full years, that Pharaoh dreamed a chalom: and, hinei, he stood by haye'or (the River, i.e., the Nile) .

GEN 41:2 ‏און אָט גײען אַרױף פֿון טײַך זיבן קי, שײן אױפֿן אױסזען און פֿעט אױפֿן לײַב; און זײ האָבן זיך געפֿיטערט אין דעם טײַכגראָז. edit

GEN 41:2 un ot geyen aroifblikendik fun taich ziben ki, shein oifen oiszen un fet oifen laib; un zei hoben zich gefitert in dem taichgroz.

GEN 41:2 And, hinei, there came up out of haye'or (the River, i.e., the Nile) seven cows, fine in appearance and fat in basar; and they grazed on the riverbank.

GEN 41:3 ‏און אָט גײען אַרױף נאָך זײ פֿון טײַך זיבן אַנדערע קי, מיאוס אױפֿן אױסזען, און מאָגער אױפֿן לײַב; און זײ האָבן זיך געשטעלט לעבן יענע קי בײַם ברעג טײַך. edit

GEN 41:3 un ot geyen aroifblikendik noch zei fun taich ziben andere ki, mies oifen oiszen, un moger oifen laib; un zei hoben zich geshtelt leben yene ki baim breg taich.

GEN 41:3 And, hinei, seven other cows came up after them out of the Nile, ra'ot mareh (ugly in appearance) and dakot basar (gaunt ones in flesh, lean-fleshed) ; and stood by the other cows upon the bank of the Nile.

GEN 41:4 ‏און די מיאוסע אױפֿן אױסזען און מאָגערלײַביקע קי האָבן אױפֿגעגעסן די זיבן שײנע אױפֿן אױסזען און פֿעטע קי. און פַּרעה האָט זיך אױפֿגעכאַפּט. edit

GEN 41:4 un di miuse oifen oiszen un mogerlaibike ki hoben oifgegesen di ziben sheine oifen oiszen un fete ki. un Pharaoh hot zich oifgechapt.

GEN 41:4 And the cows that were ra'ot hamareh and that were dakot habasar did devour the seven cows that were fine in appearance and fat. Then Pharaoh awoke.

GEN 41:5 ‏און ער איז אײַנגעשלאָפֿן, און אים האָט זיך געחלומט אַ צװײט מאָל, ערשט זיבן זאַנגען גײען-אױף אױף אײן שטענגל געזונטע און גוטע. edit

GEN 41:5 un er iz aingeshlofen, un im hot zich gechlumt a tsveit mol, ersht ziben zangen geyen-oif oif ein shtengl gezunte un gute.

GEN 41:5 And he slept and dreamed a chalom the second time; and, hinei, sheva heads of grain came up upon one stalk, beri'ot (fat ones) and tovot.

GEN 41:6 ‏און אָט שפּראָצן אַרױס נאָך זײ זיבן זאַנגען דינע און פֿאַרברענטע פֿון מזרח-װינט. edit

GEN 41:6 un ot shprotsen arois noch zei ziben zangen dine un farbrente fun mizrech-vint.

GEN 41:6 And, hinei, seven thin heads of grain scorched by the east wind tzomechot (sprung up) after them.

GEN 41:7 ‏און די דינע זאַנגען האָבן אײַנגעשלונגען די זיבן געזונטע און פֿולע זאַנגען. און פַּרעה האָט זיך אױפֿגעכאַפּט, ערשט עס איז אַ חלום. edit

GEN 41:7 un di dine zangen hoben aingeshlungen di ziben gezunte un fule zangen. un Pharaoh hot zich oifgechapt, ersht es iz a cholem.

GEN 41:7 And the seven thin heads of grain devoured the seven fat and mele'ot (full) heads of grain. And Pharaoh awoke; and, hinei, it was a chalom!

GEN 41:8 ‏און עס איז געװען אין דער פֿרי, איז זײַן גײַסט געװען צערודערט, און ער האָט געשיקט און גערופֿן אַלע חַרטומים פֿון מִצרַיִם, און אַלע אירע חכמים; און פַּרעה האָט זײ דערצײלט זײַנע חלוֹמות, אָבער קײנער האָט זײ נישט געקענט פּוֹתר זײַן פֿאַר פַּרעהן. edit

GEN 41:8 un es iz geven in der peire, iz zain gaist geven tserudert, un er hot geshikt un gerufen ale chartumim fun Mitsrayim, un ale ire chachomim; un Pharaoh hot zei dertseilt zaine chaloimes, ober keiner hot zei nisht gekent Petor zain far Pharaohen.

GEN 41:8 And it came to pass in the boker that his ruach was troubled; and he sent and called for all the chartummei Mitzrayim (magicians of Egypt) , and all the chachamim thereof; and Pharaoh told them his chalom; but there was no poter (interpreter) for Pharaoh.

GEN 41:9 ‏האָט דער אײבערטראַנקמײַסטער גערעדט צו פַּרעהן, אַזױ צו זאָגן: מײַנע זינד מוז איך הײַנט דערמאָנען. edit

GEN 41:9 hot der eibertrankmaister geredt tsu Pharaohen, azoi tsu zogen: maine zind muz ich haint dermonen.

GEN 41:9 Then the sar hamashkim spoke unto Pharaoh, saying, I do remember my faults this day.

GEN 41:10 ‏פַּרעה האָט געצערנט אױף זײַנע קנעכט, און האָט מיך אַרײַנגעזעצט אין דער װאַך פֿון דעם אײבערלײַבװעכטערס הױז, מיך און דעם אײבערבעקער. edit

GEN 41:10 Pharaoh hot getsernt oif zaine knecht, un hot mich araingezetst in der vach fun dem eiberlaibvechters hoiz, mich un dem eiberbeker.

GEN 41:10 Pharaoh was in wrath with his avadim, and put me b'mishmar (in custody) in the bais sar hatabbachim, both me and the sar ha'ofim;

GEN 41:11 ‏האָט זיך אונדז געחלומט אַ חלום אין אײן נאַכט, מיר און אים; איטלעכן לױט דעם פּיתרון פֿון זײַן חלום האָט זיך אונדז געחלומט. edit

GEN 41:11 hot zich undz gechlumt a cholem in ein nacht, mir un im; itlechen loit dem pitrun fun zain cholem hot zich undz gechlumt.

GEN 41:11 And we dreamed a chalom in the same lailah, I and he; and each chalom we dreamed had its own pitron (interpretation) .

GEN 41:12 ‏און דאָרטן איז מיט אונדז געװען אַ יונג, אײן עִבֿרי, אַ קנעכט פֿון דעם אײבערלײַבװעכטער, האָבן מיר אים דערצײלט, און ער האָט אונדז פּוֹתר געװען אונדזערע חלוֹמות; איטלעכן לױט זײַן חלום האָט ער פּוֹתר געװען. edit

GEN 41:12 un dorten iz mit undz geven a yung, ein Ivri, a knecht fun dem eiberlaibvechter, hoben mir im dertseilt, un er hot undz Petor geven undzere chaloimes; itlechen loit zain cholem hot er Petor geven.

GEN 41:12 And there was there with us a na'ar Ivri, eved to the sar hatabbachim; and we told him, and he interpreted to us chalomoteinu (our dreams) ; to each according to his chalom he did interpret.

GEN 41:13 ‏און עס איז געװען, אַזױ װי ער האָט אונדז פּוֹתר געװען, אַזױ איז געשען: מיך האָט מען אומגעקערט אױף מײַן שטאַנד, און אים האָט מען אױפֿגעהאַנגען. edit

GEN 41:13 un es iz geven, azoi vi er hot undz Petor geven, azoi iz geshen: mich hot men umgekert oif main shtand, un im hot men oifgehongen.

GEN 41:13 And it was, just as he interpreted to us, so it came to pass; me he restored unto mine ken (post) , and him he hanged.

GEN 41:14 ‏האָט פַּרעה געשיקט און גערופֿן יוֹספֿן, און מע האָט אים אױף גיך אַרױסגענומען פֿון תּפֿיסה {בֹּור}. און ער האָט זיך אָפּגעגאָלט, און האָט איבערגעביטן זײַנע קלײדער, און איז געקומען צו פַּרעהן. edit

GEN 41:14 hot Pharaoh geshikt un gerufen Yosefen, un me hot im oif gich aroisgenumen fun tefish. un er hot zich opgegolt, un hot ibergebiten zaine kleider, un iz gekumen tsu Pharaohen.

GEN 41:14 Then Pharaoh sent and summoned Yosef, and they brought him hastily out of the bor (dungeon) ; and he shaved, and changed his clothes, and came in unto Pharaoh.

GEN 41:15 ‏האָט פַּרעה געזאָגט צו יוֹספֿן: מיר האָט זיך געחלומט אַ חלום, און נישטאָ װער זאָל אים פּוֹתר זײַן; און איך האָב געהערט זאָגן אױף דיר, אַז דו פֿאַרשטײסט אַ חלום, אים פּוֹתר צו זײַן. edit

GEN 41:15 hot Pharaoh gezogt tsu Yosefen: mir hot zich gechlumt a cholem, un nishto ver zol im Petor zain; un ich hob gehert zogen oif dir, az du farshteist a cholem, im Petor tsu zain.

GEN 41:15 And Pharaoh said unto Yosef, I have dreamed a chalom, and there is no poter (interpreter) for it; and I have heard it said of thee, that thou canst understand a chalom to interpret it.

GEN 41:16 ‏האָט יוֹסף געענטפֿערט פַּרעהן, אַזױ צו זאָגן: נישט איך, אלֹקים װעט באַשײדן דעם פֿריד פֿון פַּרעהן. edit

GEN 41:16 hot Yosef geentfert Pharaohen, azoi tsu zogen: nisht ich, Elokim vet basheiden dem frid fun Pharaohen.

GEN 41:16 And Yosef answered Pharaoh, saying, It is not in me; Elohim shall give Pharaoh an answer of shalom.

GEN 41:17 ‏האָט פַּרעה געזאָגט צו יוֹספֿן: מיר חלומט זיך, ערשט איך שטײ בײַם ברעג טײַך. edit

GEN 41:17 hot Pharaoh gezogt tsu Yosefen: mir chelumt zich, ersht ich shtei baim breg taich.

GEN 41:17 And Pharaoh said unto Yosef, In my chalom, hineni, I stood upon the bank of the Nile;

GEN 41:18 ‏און אָט גײען אַרױף פֿון טײַך זיבן קי, פֿעט אױפֿן לײַב און שײן אױפֿן געשטאַלט; און זײ האָבן זיך געפֿיטערט אין גראָז. edit

GEN 41:18 un ot geyen aroifblikendik fun taich ziben ki, fet oifen laib un shein oifen geshtalt; un zei hoben zich gefitert in groz.

GEN 41:18 And, hinei, there came up out of the Nile seven cows beri'ot basar (fat in body) and sleek of form; and they grazed by the riverbank.

GEN 41:19 ‏און אָט גײען אַרױף נאָך זײ זיבן אַנדערע קי, אָרעם און זײער מיאוס אױפֿן געשטאַלט און דאַר אױפֿן לײַב, װאָס אין גאַנצן לאַנד מִצרַיִם האָב איך נישט געזען זײער גלײַכן אין מיאוסקײט. edit

GEN 41:19 un ot geyen aroifblikendik noch zei ziben andere ki, orem un zeyer mies oifen geshtalt un dar oifen laib, vos in gantsen land Mitsrayim hob ich nisht gezen zeyer glaichen in miuskeit.

GEN 41:19 And, hinei, seven other cows came up after them, dalot (poor, scrawny, thin) and ra'ot to'ar me'od (very ugly in appearance) and lean-fleshed, such as I never saw in kol Eretz Mitzrayim, unacceptably bad;

GEN 41:20 ‏און די דאַרע און מיאוסע קי האָבן אױפֿגעגעסן די ערשטע זיבן פֿעטע קי. edit

GEN 41:20 un di dare un miuse ki hoben oifgegesen di ershte ziben fete ki.

GEN 41:20 And the lean and the ra'ot cows did eat up the first seven fat cows;

GEN 41:21 ‏און זײ זײַנען אַרײַן אין זײ, און עס איז נישט געװען קענטיק אַז זײ זײַנען אין זײ אַרײַן, און זײער אױסזען איז געװען אַזױ מיאוס װי אין אָנהײב. און איך האָב זיך אױפֿגעכאַפּט. edit

GEN 41:21 un zei zainen arain in zei, un es iz nisht geven kentik az zei zainen in zei arain, un zeyer oiszen iz geven azoi mies vi in onheib. un ich hob zich oifgechapt.

GEN 41:21 And when they had eaten them up, it could not be known that they had eaten them; but they were still rah in appearance, as at the beginning. So I awoke.

GEN 41:22 ‏און איך האָב געזען אין מײַן חלום, ערשט זיבן זאַנגען גײען-אױף אױף אײן שטענגל, פֿולע און גוטע. edit

GEN 41:22 un ich hob gezen in main cholem, ersht ziben zangen geyen-oif oif ein shtengl, fule un gute.

GEN 41:22 And I saw in my chalom, and, hinei, seven heads of grain came up on one stalk, mele'ot (full) and tovot (good) ;

GEN 41:23 ‏און אָט שפּראָצן אַרױס נאָך זײ זיבן זאַנגען אײַנגעטריקנטע, דינע, פֿאַרברענטע פֿון מזרח-װינט. edit

GEN 41:23 un ot shprotsen arois noch zei ziben zangen aingetriknte, dine, farbrente fun mizrech-vint.

GEN 41:23 And, hinei, seven heads of grain, withered, thin, and scorched with the east wind, tzomechot (sprung up) after them;

GEN 41:24 ‏און די דינע זאַנגען האָבן אײַנגעשלונגען די זיבן גוטע זאַנגען. האָב איך דערצײלט די חַרטומים, אָבער קײנער קען מיר נישט זאָגן. edit

GEN 41:24 un di dine zangen hoben aingeshlungen di ziben gute zangen. hob ich dertseilt di chartumim, ober keiner ken mir nisht zogen.

GEN 41:24 And the thin heads of grain devoured the seven tov heads of grain; and I told this unto the chartummim (magicians) ; but there was none that could explain it to me.

GEN 41:25 ‏האָט יוֹסף געזאָגט צו פַּרעהן: דער חלום פֿון פַּרעהן איז אײנער; װאָס האלֹקים װיל טאָן האָט ער אָנגעזאָגט פַּרעהן. edit

GEN 41:25 hot Yosef gezogt tsu Pharaohen: der cholem fun Pharaohen iz einer; vos HaElokim vil ton hot er ongezogt Pharaohen.

GEN 41:25 And Yosef said unto Pharaoh, The chalom of Pharaoh is echad: HaElohim hath revealed to Pharaoh what He is about to do.

GEN 41:26 ‏די זיבן גוטע קי דאָס זײַנען זיבן יאָר, און די זיבן גוטע זאַנגען דאָס זײַנען זיבן יאָר; אֶחָד ‏ חלום איז דאָס. edit

GEN 41:26 di ziben gute ki dos zainen ziben yor, un di ziben gute zangen dos zainen ziben yor; echad cholem iz dos.

GEN 41:26 The seven good cows are seven shanim; and the seven good heads of grain are seven shanim. The chalom is echad.

GEN 41:27 ‏און די זיבן דאַרע און מיאוסע קי, װאָס זײַנען אַרױפֿגעקומען נאָך זײ, דאָס זײַנען זיבן יאָר; און די זיבן לײדיקע זאַנגען פֿאַרברענט פֿון מזרח-װינט, דאָס װעלן זײַן זיבן הונגעריאָרן. edit

GEN 41:27 un di ziben dare un miuse ki, vos zainen aroifgekumen noch zei, dos zainen ziben yor; un di ziben leidike zangen farbrent fun mizrech-vint, dos velen zain ziben hungerioren.

GEN 41:27 And the seven lean and ugly cows that came up after them are sheva shanim; and the seven empty heads of grain scorched by the east wind are sheva shnei ra'av (seven years of famine) .

GEN 41:28 ‏דאָס איז די זאַך װאָס איך האָב געזאָגט פַּרעהן: װאָס האלֹקים װיל טאָן האָט ער באַװיזן פַּרעהן. edit

GEN 41:28 dos iz di zach vos ich hob gezogt Pharaohen: vos HaElokim vil ton hot er bavizen Pharaohen.

GEN 41:28 This is the thing which I have spoken unto Pharaoh; What HaElohim is about to do He showeth unto Pharaoh.

GEN 41:29 ‏זע, עס קומען זיבן יאָר פֿון גרױס זעט אין גאַנצן לאַנד מִצרַיִם. edit

GEN 41:29 ze, es kumen ziben yor fun grois zet in gantsen land Mitsrayim.

GEN 41:29 Hinei, there come sheva shanim of sava gadol (great fullness, plenty, abundance) throughout kol Eretz Mitzrayim.

GEN 41:30 ‏און נאָך זײ װעלן אױפֿשטײן זיבן הונגעריאָרן, און די גאַנצע זעט װעט זײַן פֿאַרגעסן אין לאַנד מִצרַיִם; און דער הונגער װעט פֿאַרלענדן דאָס לאַנד. edit

GEN 41:30 un noch zei velen oifshtein ziben hungerioren, un di gantse zet vet zain fargesen in land Mitsrayim; un der hunger vet farlenden dos land.

GEN 41:30 And there shall arise after them sheva shnei ra'av (seven years of famine) and kol hasava (all abundance) shall be forgotten in Eretz Mitzrayim; and the ra'av (famine) shall consume the land;

GEN 41:31 ‏און פֿון דער זעט װעט נישט זײַן צו מערקן אין לאַנד, פֿון װעגן יענעם הונגער װאָס נאָכדעם; װאָרום ער װעט זײַן זײער שװער. edit

GEN 41:31 un fun der zet vet nisht zain tsu merken in land, fun vegen yenem hunger vos nochdem; vorem er vet zain zeyer shver.

GEN 41:31 And the sava shall not be known in the land by reason of that ra'av (famine) following; for it shall be kaved me'od (very grievous) .

GEN 41:32 ‏און װאָס דער חלום האָט זיך איבערגעחזרט אַ צװײט מאָל צו פַּרעהן: װײַל די זאַך איז פֿעסט פֿון האלֹקים, און האלֹקים אײַלט דאָס צו טאָן. edit

GEN 41:32 un vos der cholem hot zich ibergechzrt a tsveit mol tsu Pharaohen: vail di zach iz fest fun HaElokim, un HaElokim ailt dos tsu ton.

GEN 41:32 And for that the chalom was doubled unto Pharaoh; it is because the thing is [decidedly] established by HaElohim, and HaElohim will shortly bring it to pass.

GEN 41:33 ‏און אַצונד, זאָל פַּרעה זען אַ פֿאַרשטאַנדיקן און אַ קלוגן מאַן, און אים שטעלן איבערן לאַנד מִצרַיִם. edit

GEN 41:33 un atsund, zol Pharaoh zen a farshtandiken un a klugen man, un im shtelen iberen land Mitsrayim.

GEN 41:33 Now therefore let Pharaoh select an ish navon and chochom (a man discerning and wise) and set him over Eretz Mitzrayim.

GEN 41:34 ‏זאָל פַּרעה דאָס טאָן, און זאָל ער אױפֿזעצן אױפֿזעער איבערן לאַנד, און באַװאָרענען דאָס לאַנד מִצרַיִם אין די זיבן זאַטע יאָרן. edit

GEN 41:34 zol Pharaoh dos ton, un zol er oifzetsen oifzeer iberen land, un bavorenen dos land Mitsrayim in di ziben zate yoren.

GEN 41:34 Let Pharaoh do this, and let him appoint pekidim (officers, overseers, commissioners) over the land, and take up the fifth part [of the harvest] of Eretz Mitzrayim in the sheva shnei hasava.

GEN 41:35 ‏און זאָל מען אױפֿזאַמלען די גאַנצע שפּײַז פֿון די דאָזיקע גוטע יאָרן װאָס קועמן, און זאָל מען אָנקלײַבן תּבֿואה אונטער דער האַנט פֿון פַּרעהן, פֿאַר שפּײַז אין די שטעט, און היטן. edit

GEN 41:35 un zol men oifzamlen di gantse shpaiz fun di dozike gute yoren vos kuemen, un zol men onklaiben tevuh unter der hant fun Pharaohen, far shpaiz in di shtet, un hiten.

GEN 41:35 And let them gather kol ochel of those shanim hatovot that come, and store up grain under the yad Pharaoh, and let them be shomer over ochel in the cities.

GEN 41:36 ‏און די שפּײַז װעט זײַן אַװעקגעלײגט פֿאַרן לאַנד, אױף די זיבן הונגעריאָרן װאָס װעלן זײַן אין לאַנד מִצרַיִם, און דאָס לאַנד װעט נישט פֿאַרשניטן {כרת} ‏ װערן פֿון הונגער. edit

GEN 41:36 un di shpaiz vet zain avekgeleigt faran land, oif di ziben hungerioren vos velen zain in land Mitsrayim, un dos land vet nisht farshniten veren fun hunger.

GEN 41:36 And that ochel shall be for reserves for the land against the sheva shnei hara'av, which shall be in Eretz Mitzrayim; that the land perish not through the ra'av.

GEN 41:37 ‏און די זאַך איז װױלגעפֿעלן אין די אױגן פֿון פַּרעהן, און אין די אױגן פֿון אַלע זײַנע קנעכט. edit

GEN 41:37 un di zach iz voilgefelen in di oigen fun Pharaohen, un in di oigen fun ale zaine knecht.

GEN 41:37 And the thing was good in the eyes of Pharaoh, and in the eyes of all his avadim.

GEN 41:38 ‏און פַּרעה האָט געזאָגט צו זײַנע קנעכט: קענען מיר דען געפֿינען אַזאַ װי דער דאָזיקער, אַ מאַן װאָס דער גײַסט פֿון אלֹקים {רוּחַ הַקֹּדֶשׁ} איז אין אים? edit

GEN 41:38 un Pharaoh hot gezogt tsu zaine knecht: kenen mir den gefinen aza vi der doziker, a man vos der gaist fun Elokim iz in im?

GEN 41:38 And Pharaoh said unto his avadim, Can we find such an ish as this is, an ish in whom is the Ruach Elohim?

GEN 41:39 ‏און פַּרעה האָט געזאָגט צו יוֹספֿן: נאָכדעם װי אלֹקים האָט דיך געלאָזט װיסן דאָס אַלץ, איז נישטאָ אַ פֿאַרשטאַנדיקער און אַ קלוגער אַזױ װי דו. edit

GEN 41:39 un Pharaoh hot gezogt tsu Yosefen: nochdem vi Elokim hot dich gelozt visen dos alts, iz nishto a forshtandiker un a kluger azoi vi du.

GEN 41:39 And Pharaoh said unto Yosef, Forasmuch as Elohim hath showed thee all this, there is none so navon (discerning) and chochom (wise) as thou art;

GEN 41:40 ‏דו װעסט זײַן איבער מײַן הױז, און לױט דײַן מױל זאָל געװירטשאַפֿט װערן מײַן גאַנץ פֿאָלק; נאָר מיטן טראָן ‏ װעל איך זײַן גרעסער פֿון דיר. edit

GEN 41:40 du vest zain iber main hoiz, un loit dain moil zol gevirtshaft veren main gants folk; nor miten tron vel ich zain greser fun dir.

GEN 41:40 Thou shalt be over my bais (palace) , and according unto thy mouth shall all my people order themselves; only with respect to the kisse will I be greater than thou.

GEN 41:41 ‏און פַּרעה האָט געזאָגט צו יוֹספֿן: זע, איך האָב דיך אױפֿגעזעצט איבערן גאַנצן לאַנד מִצרַיִם. edit

GEN 41:41 un Pharaoh hot gezogt tsu Yosefen: ze, ich hob dich oifgezetst iberen gantsen land Mitsrayim.

GEN 41:41 And Pharaoh said unto Yosef, See, I have set thee over kol Eretz Mitzrayim.

GEN 41:42 ‏און פַּרעה האָט אַראָפּגענומען זײַן זיגלרינג פֿון זײַן האַנט, און האָט אים אָנגעטאָן אױף דער האַנט פֿון יוֹספֿן, און ער האָט אים אָנגעקלײדט אין לײַנענע בגדים, און אים אָנגעטאָן אַ גילדערנע קײט אױפֿן האַלדז. edit

GEN 41:42 un Pharaoh hot aropgenumen zain ziglring fun zain hant, un hot im ongeton oif der hant fun Yosefen, un er hot im ongekleidt in lainene begadim, un im ongeton a gilderne keit oifen haldz.

GEN 41:42 And Pharaoh took off his taba'at (signet ring) from his yad, and put it upon yad Yosef, and arrayed him in garments of fine linen, and put a chain of zahav around his neck;

GEN 41:43 ‏און ער האָט אים געמאַכט פֿאָרן אין זײַן צװײטן רײַטװאָגן; און מע האָט אױסגערופֿן פֿאַר אים: אבֿרך! און ער האָט אים אױפֿגעזעצט איבערן גאַנצן לאַנד מִצרַיִם. edit

GEN 41:43 un er hot im gemacht faren in zain tsveiten raitvogen; un me hot oisgerufen far im: verch! un er hot im oifgezetst iberen gantsen land Mitsrayim.

GEN 41:43 And he made him to ride in the second merkavah which he had; and they cried before him, Avrech! And he put him over kol Eretz Mitzrayim.

GEN 41:44 ‏און פַּרעה האָט געזאָגט צו יוֹספֿן: איך בין פַּרעה, אָבער אָן דיר זאָל קײנער נישט אױפֿהײבן אַ האַנט אָדער אַ פֿוס אין גאַנצן לאַנד מִצרַיִם. edit

GEN 41:44 un Pharaoh hot gezogt tsu Yosefen: ich bin Pharaoh, ober on dir zol keiner nisht oifheiben a hant oder a fus in gantsen land Mitsrayim.

GEN 41:44 And Pharaoh said unto Yosef, I am Pharaoh, and without thee shall no man lift up his yad or regel in kol Eretz Mitzrayim.

GEN 41:45 ‏און פַּרעה האָט גערופֿן דעם נאָמען פֿון יוֹספֿן, צָפֿנַת-פַּעְנֵחַ; און ער האָט אים געגעבן אָסנַת די טאָכטער פֿון פּוֹטי-פֶּרַע, דעם פּריסטער פֿון אוֹן, פֿאַר אַ װײַב. און יוֹסף איז אַרױסגעגאַנגען איבערן לאַנד מִצרַיִם. – edit

GEN 41:45 un Pharaoh hot gerufen dem nomen fun Yosefen, Tsaphnat-Paneach; un er hot im gegeben Asenat di tochter fun Poti-Phera, dem prister fun On, far a vaib. un Yosef iz aroisgegangen iberen land Mitsrayim. –

GEN 41:45 And Pharaoh called shem Yosef Tzaphnat Pa'neach; and he gave him as isha Asenat Bat Poti Phera kohen of On. And Yosef went out over all Eretz Mitzrayim.

GEN 41:46 ‏און יוֹסף איז געװען דרײַסיק יאָר אַלט, װען ער האָט זיך געשטעלט פֿאַר פַּרעה דעם מלך פֿון מִצרַיִם. – און יוֹסף איז אַרױסגעגאַנגען פֿון פֿאַר פַּרעהן, און איז דורכגעגאַנגען דורכן גאַנצן לאַנד מִצרַיִם. edit

GEN 41:46 un Yosef iz geven draisik yor alt, ven er hot zich geshtelt far Pharaoh dem melech fun Mitsrayim. – un Yosef iz aroisgegangen fun far Pharaohen, un iz durchgegangen durchen gantsen land Mitsrayim.

GEN 41:46 And Yosef was thirty years old when he stood before Pharaoh Melech Mitzrayim. And Yosef went out from the presence of Pharaoh, and went throughout kol Eretz Mitzrayim.

GEN 41:47 ‏און דאָס לאַנד האָט געבראַכט אין די זיבן זאַטע יאָרן הױפֿנסװײַז. edit

GEN 41:47 un dos land hot gebracht in di ziben zate yoren hoifnsvaiz.

GEN 41:47 And in the sheva shnei hasava the land brought forth by handfuls.

GEN 41:48 ‏און ער האָט אױפֿגעזאַמלט די גאַנצע שפּײַז פֿון די זיבן יאָר װאָס זײַנען געװען אין לאַנד מִצרַיִם, און האָט אַרײַנגעטאָן די שפּײַז אין די שטעט; די שפּײַז פֿון די פֿעלדער פֿון אַ שטאָט װאָס אַרום איר, האָט ער אַרײַנגעטאָן אין איר. edit

GEN 41:48 un er hot oifgezamlt di gantse shpaiz fun di ziben yor vos zainen geven in land Mitsrayim, un hot araingeton di shpaiz in di shtet; di shpaiz fun di felder fun a shtot vos arum ir, hot er araingeton in ir.

GEN 41:48 And he gathered up kol ochel of the sheva shanim, which were in Eretz Mitzrayim, and laid up the ochel in the cities; the ochel of the sadeh, which surrounded every city, laid he up in the same.

GEN 41:49 ‏און יוֹסף האָט אָנגעקליבן תּבֿואה אַזױ װי זאַמד פֿון ים, זײער פֿיל, ביז מע האָט אױפֿגעהערט צו צײלן, װײַל עס איז געװען אָן אַ צאָל. edit

GEN 41:49 un Yosef hot ongekliben tevuh azoi vi zamd fun yam, zeyer fil, biz me hot oifgehert tsu tseilen, vail es iz geven on a tsol.

GEN 41:49 And Yosef gathered grain as the chol (sand) of the yam, very much, until he stopped counting; for it was without mispar (number) .

GEN 41:50 ‏און בײַ יוֹספֿן זײַנען געבאָרן געװאָרן, אײדער דאָס הונגעריאָר איז געקומען, צװײ זין, װאָס אָסנַת די טאָכטער פֿון פּוֹטי-פֶּרַע דעם פּריסטער פֿון אוֹן האָט אים געבאָרן. edit

GEN 41:50 un bai Yosefen zainen geboren gevoren, eider dos hungerior iz gekumen, tsvei zin, vos Asenat di tochter fun Poti-Phera dem prister fun On hot im geboren.

GEN 41:50 And unto Yosef were born two banim before the shnat ra'av came, which Asenat Bat Poti Phera kohen of On bore unto him.

GEN 41:51 ‏און יוֹסף האָט גערופֿן דעם נאָמען פֿון דעם בכוֹר מנַשֶה, װײַל: אלֹקים האָט מיך געמאַכט פֿאַרגעסן מײַן גאַנצע יסורים ‏ {עָמָל} ‏, און דאָס גאַנצע הױז פֿון מײַן פֿאָטער. edit

GEN 41:51 un Yosef hot gerufen dem nomen fun dem bocher Menasheh, vail: Elokim hot mich gemacht fargesen main gantse yesurim , un dos gantse hoiz fun main foter.

GEN 41:51 And Yosef called the shem of the bechor Menasheh: For Elohim, said he nashani, (hath made me forget) all my amal, and kol bais Avi.

GEN 41:52 ‏און דעם נאָמען פֿון דעם צװײטן האָט ער גערופֿן אפֿרים, װײַל: אלֹקים האָט מיך געפֿרוכפּערט אין דעם לאַנד פֿון מײַן פּײַן. edit

GEN 41:52 un dem nomen fun dem tsveiten hot er gerufen Ephrayim, vail: Elokim hot mich gefruchpert in dem land fun main fain.

GEN 41:52 And the shem of the second called he Ephrayim: For Elohim hifrani (hath caused me to be fruitful) in the eretz of my oni (suffering) .

GEN 41:53 ‏און עס האָבן זיך געענדיקט די זיבן יאָר פֿון דער זעט װאָס איז געװען אין לאַנד מִצרַיִם. edit

GEN 41:53 un es hoben zich geendikt di ziben yor fun der zet vos iz geven in land Mitsrayim.

GEN 41:53 And the sheva shnei hasava that was in Eretz Mitzrayim were ended.

GEN 41:54 ‏און עס האָבן אָנגעהױבן קומען די זיבן הונגעריאָרן, אַזױ װי יוֹסף האָט פֿאַרױסגעזאָגט. און עס איז געװען אַ הונגער אין אַלע לענדער, נאָר אין גאַנצן לאַנד מִצרַיִם איז געװען ברױט. edit

GEN 41:54 un es hoben ongehoiben kumen di ziben hungerioren, azoi vi Yosef hot foroisgezogt. un es iz geven a hunger in ale lender, nor in gantsen land Mitsrayim iz geven broit.

GEN 41:54 And the sheva shnei hara'av began to come, just as Yosef had said; and the ra'av was in all lands; but in kol Eretz Mitzrayim there was lechem.

GEN 41:55 ‏און אַז דאָס גאַנצע לאַנד מִצרַיִם האָט אָנגעהױבן הונגערן, און דאָס פֿאָלק האָט געשריען צו פַּרעהן אום ברױט, האָט פַּרעה געזאָגט צו גאַנץ מִצרַיִם: גײט צו יוֹספֿן; װאָס ער װעט אײַך זאָגן, זאָלט איר טאָן. edit

GEN 41:55 un az dos gantse land Mitsrayim hot ongehoiben hungeren, un dos folk hot geshrien tsu Pharaohen um broit, hot Pharaoh gezogt tsu gants Mitsrayim: geit tsu Yosefen; vos er vet aich zogen, zolt ir ton.

GEN 41:55 And when kol Eretz Mitzrayim was famished, the people cried to Pharaoh for lechem; and Pharaoh said unto kol Mitzrayim, Go unto Yosef; what he saith to you, do.

GEN 41:56 ‏און דער הונגער איז געװען איבערן גאַנצן לאַנד; און יוֹסף האָט געעפֿנט אַלע שפּײַכלערס, און האָט פֿאַרקױפֿט צו מִצרַיִם; און דער הונגער האָט זיך געשטאַרקט אין לאַנד מִצרַיִם. edit

GEN 41:56 un der hunger iz geven iberen gantsen land; un Yosef hot geefent ale shpaichlers, un hot farkoift tsu Mitsrayim; un der hunger hot zich geshtarkt in land Mitsrayim.

GEN 41:56 And the ra'av (famine) was over kol pnei ha'aretz; and Yosef opened all that was in them, and sold unto the Mitzrayim; and the ra'av (famine) became severe in Eretz Mitzrayim.

GEN 41:57 ‏און פֿון דער גאַנצער ערד איז מען געקומען קײן מִצרַיִם צו יוֹספֿן קױפֿן תּבֿואה, װאָרום דער הונגער איז געװען שטאַרק אױף דער גאַנצער ערד. edit

GEN 41:57 un fun der gantser erd iz men gekumen kein Mitsrayim tsu Yosefen koifen tevuh, vorem der hunger iz geven shtark oif der gantser erd.

GEN 41:57 And kol HaAretz (all the world) came into Mitzrayim to Yosef to buy grain; because that the ra'av (famine) was so chazak in kol HaAretz.

GEN 42:1 ‏און יעקבֿ האָט געזען אַז עס איז דאָ תּבֿואה אין מִצרַיִם, און יעקבֿ האָט געזאָגט צו זײַנע זין: װאָס קוקט איר אײַך אָן? edit

GEN 42:1 un Yaakov hot gezen az es iz do tevuh in Mitsrayim, un Yaakov hot gezogt tsu zaine zin: vos kukt ir aich on?

GEN 42:1 Now when Ya'akov saw that there was shever (grain) in Mitzrayim, Ya'akov said unto his banim, Why do ye look one upon another?

GEN 42:2 ‏און ער האָט געזאָגט: אָט האָב איך געהערט, אַז עס איז דאָ תּבֿואה אין מִצרַיִם. נידערט אַראָפּ אַהין, און קױפֿט אונדז אײַן פֿון דאָרטן, כּדי מיר זאָלן לעבן און נישט שטאַרבן. edit

GEN 42:2 un er hot gezogt: ot hob ich gehert, az es iz do tevuh in Mitsrayim. nidert arop ahin, un koift undz ain fun dorten, kedei mir zolen leben un nisht shtarben.

GEN 42:2 And he said, Hinei, I have heard that there is shever (grain) in Mitzrayim; get you down to there, and buy for us from there; that we may live, and not die.

GEN 42:3 ‏האָבן יוֹספֿס צען ברידער אַראָפּגענידערט קױפֿן תּבֿואה פֿון מִצרַיִם. edit

GEN 42:3 hoben Yosefs tsen brider aropgenidert koifen tevuh fun Mitsrayim.

GEN 42:3 Achei Yosef asarah (Yosefʼs ten brothers) then went down to buy grain in Mitzrayim.

GEN 42:4 ‏אָבער בנימין, יוֹספֿס ברודער, האָט יעקבֿ נישט מיטגעשיקט מיט זײַנע ברידער, װײַל ער האָט געזאָגט: טאָמער װעט אים טרעפֿן אַן אומגליק. edit

GEN 42:4 ober Binyamin, Yosefs bruder, hot Yaakov nisht mitgeshikt mit zaine brider, vail er hot gezogt: tomer vet im trefen an umglik.

GEN 42:4 But Binyamin, achi Yosef, Ya'akov sent not with his achim; for he said, Lest ason (evil, harm) befall him.

GEN 42:5 ‏זײַנען געקומען די זין פֿון יִשׂרָאֵלן אײַנקױפֿן, צװישן די װאָס זײַנען געקומען, װאָרום דער הונגער איז געװען אין לאַנד כּנַעַן. edit

GEN 42:5 zainen gekumen di zin fun Yisroelen ainkoifen, tsvishen di vos zainen gekumen, vorem der hunger iz geven in land Kenaan.

GEN 42:5 And the Bnei Yisroel came to make purchase among those that were coming; for the ra'av (famine) was in Eretz Kena'an.

GEN 42:6 ‏און יוֹסף איז געװען דער געװעלטיקער איבערן לאַנד; ער איז געװען דער װאָס האָט פֿאַרקױפֿט צום גאַנצן פֿאָלק פֿון לאַנד. זײַנען געקומען יוֹספֿס ברידער, און האָבן זיך צו אים געבוקט מיטן פּנים צו דער ערד. edit

GEN 42:6 un Yosef iz geven der geveltiker iberen land; er iz geven der vos hot farkoift tsum gantsen folk fun land. zainen gekumen Yosefs brider, un hoben zich tsu im gebukt miten ponem tsu der erd.

GEN 42:6 And Yosef was the Shalit Al HaAretz, and he it was that sold to kol Am HaAretz: and Achei Yosef came, and prostrated themselves before him with their faces to the ground.

GEN 42:7 ‏און יוֹסף האָט געזען זײַנע ברידער, און האָט זײ דערקענט, אָבער ער האָט זיך געמאַכט פֿרעמד צו זײ, און האָט גערעדט מיט זײ האַרט, און האָט צו זײ געזאָגט: פֿון װאַנען קומט איר? האָבן זײ געזאָגט: פֿון לאַנד כּנַעַן, אײַנצוקױפֿן שפּײַז. edit

GEN 42:7 un Yosef hot gezen zaine brider, un hot zei derkent, ober er hot zich gemacht fremd tsu zei, un hot geredt mit zei hart, un hot tsu zei gezogt: fun vanen kumt ir? hoben zei gezogt: fun land Kenaan, aintsukoifen shpaiz.

GEN 42:7 And Yosef saw his achim, and he recognized them, but made himself a stranger unto them, and spoke roughly unto them; and he said unto them, From where come ye? And they said, From Eretz Kena'an to buy ochel.

GEN 42:8 ‏און יוֹסף האָט דערקענט זײַנע ברידער, אָבער זײ האָבן אים נישט דערקענט. edit

GEN 42:8 un Yosef hot derkent zaine brider, ober zei hoben im nisht derkent.

GEN 42:8 And Yosef recognized his achim, but they recognized not him.

GEN 42:9 ‏און יוֹסף האָט זיך דערמאָנט אָן די חלוֹמות, װאָס האָבן זיך אים געחלומט װעגן זײ, און ער האָט צו זײ געזאָגט: אױסקוקערס זײַט איר; צו זען די נאַקעטקײט פֿון לאַנד זײַט איר געקומען. edit

GEN 42:9 un Yosef hot zich dermont on di chaloimes, vos hoben zich im gechlumt vegen zei, un er hot tsu zei gezogt: oiskukers zait ir; tsu zen di naketkeit fun land zait ir gekumen.

GEN 42:9 And Yosef remembered the chalomot which he dreamed about them, and said unto them, Ye are meragelim (spies) ; to see the ervat ha'aretz (nakedness of the land) ye came.

GEN 42:10 ‏האָבן זײ צו אים געזאָגט: נײן, מײַן האַר, נײַערט צו קױפֿן שפּײַז זײַנען געקומען דײַנע קנעכט. edit

GEN 42:10 hoben zei tsu im gezogt: nein, main Har, naiert tsu koifen shpaiz zainen gekumen daine knecht.

GEN 42:10 And they said unto him, Lo, adoni, but to buy okhel are thy avadim come.

GEN 42:11 ‏מיר אַלע זײַנען זין פֿון אײן מאַן; ערלעכע מענטשן זײַנען מיר; דײַנע קנעכט זײַנען קײן מאָל נישט געװען קײן אױסקוקערס. edit

GEN 42:11 mir ale zainen zin fun ein man; erleche mentshen zainen mir; daine knecht zainen kein mol nisht geven kein oiskukers.

GEN 42:11 We are all bnei ish echad; we are truthful ones, thy avadim are no meragelim.

GEN 42:12 ‏האָט ער צו זײ געזאָגט: נײן, נײַערט די נאַקעטקײט פֿון לאַנד זײַט איר געקומען זען. edit

GEN 42:12 hot er tsu zei gezogt: nein, naiert di naketkeit fun land zait ir gekumen zen.

GEN 42:12 And he said unto them, Lo, but to see the ervat ha'aretz ye came.

GEN 42:13 ‏האָבן זײ געזאָגט: צװעלף ברידער זײַנען מיר, דײַנע קנעכט, זין פֿון אײן מאַן אין לאַנד כּנַעַן, און אָט איז דער ייִנגסטער הײַנט מיט אונדזער פֿאָטער, און אײנער איז נישט געװאָרן. edit

GEN 42:13 hoben zei gezogt: tsvelf brider zainen mir, daine knecht, zin fun ein man in land Kenaan, un ot iz der yingster haint mit undzer foter, un einer iz nisht gevoren.

GEN 42:13 And they said, Thy avadim are Shneym Asar Achim, the bnei ish echad in Eretz Kena'an; and, hinei, the katon is today with Avinu, and one is not.

GEN 42:14 ‏האָט יוֹסף צו זײ געזאָגט: דאָס איז דאָך װאָס איך האָב צו אײַך גערעדט, אַזױ צו זאָגן: אױסקוקערס זײַט איר. edit

GEN 42:14 hot Yosef tsu zei gezogt: dos iz doch vos ich hob tsu aich geredt, azoi tsu zogen: oiskukers zait ir.

GEN 42:14 And Yosef said unto them, That is it just as I spoke unto you, Ye are meragelim;

GEN 42:15 ‏דערמיט װעט איר געפּרוּװט װערן: אַזױ װי פַּרעה לעבט, אױב איר װעט פֿון דאַנען אַרױסגײן, סײַדן אײַער ייִנגסטער ברודער װעט קומען אַהער! edit

GEN 42:15 dermit vet ir gepruvet veren: azoi vi Pharaoh lebt, oib ir vet fun danen aroisgein, saiden aier yingster bruder vet kumen aher!

GEN 42:15 Hereby ye shall be tested: by the life of Pharaoh ye shall not go forth from here, except achichem hakaton (your youngest brother) come here.

GEN 42:16 ‏שיקט פֿון אײַך אײנעם, ער זאָל ברענגען אײַער ברודער, און איר בלײַבט אײַנגעשפּאַרט, כּדי אײַערע װערטער זאָלן אױסגעפּרוּװט װערן, אױב דער אמת איז מיט אײַך; און אױב נישט, אַזױ װי פַּרעה לעבט, אַז איר זײַט אױסקוקערס! edit

GEN 42:16 shikt fun aich einem, er zol brengen aier bruder, un ir blaibt aingeshpart, kedei aiere verter zolen oisgepruvet veren, oib der emes iz mit aich; un oib nisht, azoi vi Pharaoh lebt, az ir zait oiskukers!

GEN 42:16 Send one of you, and let him bring back achichem, and ye shall be kept prisoner, that your words may be tested, whether there be any emes in you; or else by the life of Pharaoh surely ye are meragelim (spies) .

GEN 42:17 ‏און ער האָט זײ אַרײַנגענומען אין װאַך אױף דרײַ טעג. edit

GEN 42:17 un er hot zei araingenumen in vach oif drai teg.

GEN 42:17 And he put them all together el-mishmar (in custody) shloshet yamim.

GEN 42:18 ‏און יוֹסף האָט צו זײ געזאָגט אױפֿן דריטן טאָג: ‏ דאָס טוט, און איר װעט בלײַבן לעבן – איך האָב מורא פֿאַר האלֹקים: edit

GEN 42:18 un Yosef hot tsu zei gezogt oifen driten tog: dos tut, un ir vet blaiben leben – ich hob moire far HaElokim:

GEN 42:18 And Yosef said unto them on the Yom HaShlishi, This do, and live; for I fear HaElohim:

GEN 42:19 ‏אױב איר זײַט ערלעכע מענטשן, זאָל אײן ברודער אײַערע בלײַבן אײַנגעשפּאַרט אין אײַער װאַכהױז, און איר גײט, און ברענגט תּבֿואה פֿאַר דעם הונגער פֿון אײַערע הױזגעזינטן. edit

GEN 42:19 oib ir zait erleche mentshen, zol ein bruder aiere blaiben aingeshpart in aier vachhoiz, un ir geit, un brengt tevuh far dem hunger fun aiere hoizgezinten.

GEN 42:19 If ye be truthful ones, let one of your achim be bound in your bais mishmar; go ye, carry grain for the ra'avon (famine of) bateichem (your house) ;

GEN 42:20 ‏און אײַער ייִנגסטן ברודער זאָלט איר ברענגען צו מיר; און אײַערע װערטער װעלן באַװערט װערן, און איר װעט נישט שטאַרבן. האָבן זײ אַזױ געטאָן. edit

GEN 42:20 un aier yingsten bruder zolt ir brengen tsu mir; un aiere verter velen bavert veren, un ir vet nisht shtarben. hoben zei azoi geton.

GEN 42:20 But bring achichem hakaton unto me; so shall your words be verified, and ye shall not die. And they did so.

GEN 42:21 ‏און זײ האָבן געזאָגט אײנער צום אַנדערן: פֿאַר װאָר, מיר זײַנען שולדיק װעגן אונדזער ברודער װאָס מיר האָבן צוגעזען דעם צער פֿון זײַן זעל, װען ער האָט זיך געבעטן בײַ אונדז, און מיר האָבן נישט צוגעהערט. דערום איז אױף אונדז געקומען די דאָזיקע צרה. edit

GEN 42:21 un zei hoben gezogt einer tsum anderen: far vor, mir zainen shuldik vegen undzer bruder vos mir hoben tsugezen dem Tsoar fun zain zel, ven er hot zich gebeten bai undz, un mir hoben nisht tsugehert. derum iz oif undz gekumen di dozike tsore.

GEN 42:21 And they said one to another, Surely we are ashemim (guilty ones) because of achinu (our brother) , in that we saw the tzoros of his nefesh, when he besought us, and we would not hear; therefore is this tzoros come upon us.

GEN 42:22 ‏און ראובֿן האָט זיך אָפּגערופֿן צו זײ, אַזױ צו זאָגן: האָב איך אײַך נישט געזאָגט, אַזױ צו זאָגן: פֿאַרזינדיקט אײַך נישט אָן דעם ייִנגל? אָבער איר האָט נישט צוגעהערט; און אָט אױך װערט זײַן בלוט אױפֿגעמאָנט. edit

GEN 42:22 un Reuven hot zich opgerufen tsu zei, azoi tsu zogen: hob ich aich nisht gezogt, azoi tsu zogen: farzindikt aich nisht on dem yingel? ober ir hot nisht tsugehert; un ot oich vert zain blut oifgemant.

GEN 42:22 And Reuven answered them, saying, Spoke I not unto you, saying, Do not sin against the yeled; and ye would not hear? Therefore, hinei, the accounting for his dahm is required [of us].

GEN 42:23 ‏און זײ האָבן נישט געװוּסט אַז יוֹסף פֿאַרשטײט װאָרום אַ דאָלמעטשער איז געװען צװישן זײ. edit

GEN 42:23 un zei hoben nisht gevust az Yosef farshteit vorem a dolmetsher iz geven tsvishen zei.

GEN 42:23 And they had no da'as that Yosef understood them; for he spoke unto them by the melitz (go-between, interpreter) .

GEN 42:24 ‏האָט ער זיך אָפּגעדרײט פֿון זײ, און האָט געװײנט. און ער האָט זיך אומגעקערט צו זײ, און האָט צו זײ גערעדט; און ער האָט גענומען פֿון זײ שמעונען, און האָט אים אײַנגעשפּאַרט פֿאַר זײערע אױגן. edit

GEN 42:24 hot er zich opgedreit fun zei, un hot geveint. un er hot zich umgekert tsu zei, un hot tsu zei geredt; un er hot genumen fun zei shmeunen, un hot im aingeshpart far zeyere oigen.

GEN 42:24 And he turned himself away from them, and wept; and returned to them again, and spoke with them, and took from them Shim'on, and bound him before their eyes.

GEN 42:25 ‏און יוֹסף האָט באַפֿױלן, מע זאָל אָנפֿילן זײערע כּלים מיט תּבֿואה, און אומקערן זײער געלט איטלעכן אין זײַן זאַק, און זײ געבן שפּײַז אױפֿן װעג. און מע האָט צו זײ אַזױ געטאָן. edit

GEN 42:25 un Yosef hot bafoilen, me zol onfilen zeyere keilim mit tevuh, un umkeren zeyer gelt itlechen in zain zak, un zei geben shpaiz oifen veg. un me hot tsu zei azoi geton.

GEN 42:25 Then Yosef commanded to fill their kelim with grain, and to restore every manʼs kesef into his sack, and to give them provision for the derech; and thus did he unto them.

GEN 42:26 ‏און זײ האָבן אױפֿגעלאָדן זײער תּבֿואה אױף זײערע אײזלען, און זײַנען אַװעקגעגאַנגען פֿון דאָרטן. edit

GEN 42:26 un zei hoben oifgeloden zeyer tevuh oif zeyere eizlen, un zainen avekgegangen fun dorten.

GEN 42:26 And they loaded their chamorim with the grain, and departed from there.

GEN 42:27 ‏האָט אײנער געעפֿנט זײַן זאַק צו געבן זײַן אײזל פֿוטער אין האַרבעריק, און האָט דערזען זײַן געלט, ערשט עס איז אין מױל פֿון זײַן זאַק. edit

GEN 42:27 hot einer geefent zain zak tsu geben zain eizl futer in harberik, un hot derzen zain gelt, ersht es iz in moil fun zain zak.

GEN 42:27 And as one of them opened his sack to get feed for his chamor in the malon (inn) , he saw his kesef; for, hinei, it was in the mouth of his sack.

GEN 42:28 ‏האָט ער געזאָגט צו זײַנע ברידער: מײַן געלט איז אומגעקערט געװאָרן, און אָט איז עס אױך אין מײַן זאַק. איז זײ אַרױסגעפֿאַלן דאָס האַרץ, און זײ האָבן ציטערנדיק געזאָגט אײנער צום אַנדערן: װאָס האָט אונדז דאָ אלֹקים געטאָן? edit

GEN 42:28 hot er gezogt tsu zaine brider: main gelt iz umgekert gevoren, un ot iz es oich in main zak. iz zei aroisgefalen dos harts, un zei hoben tsiterendik gezogt einer tsum anderen: vos hot undz do Elokim geton?

GEN 42:28 And he said unto his achim, My kesef is restored; and, hinei, it is even in my sack; and their lev failed them, and they shook with fear, saying one to another, What is this that Elohim hath done unto us?

GEN 42:29 ‏און זײ זײַנען געקומען צו זײער פֿאָטער יעקבֿן קײן לאַנד כּנַעַן, און האָבן אים דערצײלט אַלץ װאָס זײ האָט געטראָפֿן, אַזױ צו זאָגן: edit

GEN 42:29 un zei zainen gekumen tsu zeyer foter Yaakoven kein land Kenaan, un hoben im dertseilt alts vos zei hot getrofen, azoi tsu zogen:

GEN 42:29 And they came unto Ya'akov Avihem in Eretz Kena'an, and told him all that befell unto them; saying,

GEN 42:30 ‏דער מאַן, דער האַר פֿון לאַנד, האָט מיט אונדז גערעדט האַרט, און ער האָט אונדז געמאַכט פֿאַר אױסקוקערס פֿון דעם לאַנד. edit

GEN 42:30 der man, der Har fun land, hot mit undz geredt hart, un er hot undz gemacht far oiskukers fun dem land.

GEN 42:30 The ish, who is adonei HaAretz, spoke roughly to us, and took us for meragelim HaAretz.

GEN 42:31 ‏האָבן מיר צו אים געזאָגט: ערלעכע מענטשן זײַנען מיר, מיר זײַנען קײן מאָל נישט געװען קײן אױסקוקערס. edit

GEN 42:31 hoben mir tsu im gezogt: erleche mentshen zainen mir, mir zainen kein mol nisht geven kein oiskukers.

GEN 42:31 And we said unto him, We are truthful ones; we are no meragelim;

GEN 42:32 ‏צװעלף ברידער זײַנען מיר, זין פֿון אונדזער פֿאָטער; אײנער איז נישט געװאָרן, און דער ייִנגסטער איז הײַנט מיט אונדזער פֿאָטער אין לאַנד כּנַעַן. edit

GEN 42:32 tsvelf brider zainen mir, zin fun undzer foter; einer iz nisht gevoren, un der yingster iz haint mit undzer foter in land Kenaan.

GEN 42:32 We are Shneym Asar Achim, Bnei Avinu; one is not, and the katon is today with Avinu in Eretz Kena'an.

GEN 42:33 ‏האָט דער מאַן, דער האַר פֿון לאַנד, ‏ צו אונדז געזאָגט: דערמיט װעל איך װיסן אַז איר זײַט ערלעכע מענטשן: אײן אײַערע ברודער לאָזט איבער בײַ מיר, און נעמט גענוג פֿאַר דעם הונגער פֿון אײַערע הױזגעזינטן, און גײט. edit

GEN 42:33 hot der man, der Har fun land, tsu undz gezogt: dermit vel ich visen az ir zait erleche mentshen: ein aiere bruder lozt iber bai mir, un nemt genug far dem hunger fun aiere hoizgezinten, un geit.

GEN 42:33 And the ish, adonei HaAretz, said unto us, Hereby shall I know that ye are truthful ones; leave one of your achim here with me, and that which is needful for the ra'avon bateichem (famine of your houses) , take and be gone;

GEN 42:34 ‏און ברענגט אײַער ייִנגסטן ברודער צו מיר, און איך װעל װיסן אַז איר זײַט נישט קײן אױסקוקערס, נאָר איר זײַט ערלעכע מענטשן; װעל איך אײַך אָפּגעבן אײַער ברודער, און איר װעט מעגן פֿאַרקערן אין לאַנד. edit

GEN 42:34 un brengt aier yingsten bruder tsu mir, un ich vel visen az ir zait nisht kein oiskukers, nor ir zait erleche mentshen; vel ich aich opgeben aier bruder, un ir vet megen farkeren in land.

GEN 42:34 And bring achichem hakaton unto me; then shall I know that ye are not meragelim, but that ye are truthful ones: so will I restore you achichem, and ye shall freely trade in the land.

GEN 42:35 ‏און עס איז געװען, װי זײ לײדיקן אױס זײערע זעק, ערשט איטלעכנס בינטל געלט איז אין זײַן זאַק; און װי זײ און זײער פֿאָטער האָבן דערזען זײערע בינטלעך געלט, אַזױ האָבן זײ מורא געקראָגן. edit

GEN 42:35 un es iz geven, vi zei leidiken ois zeyere zek, ersht itlechns bintel gelt iz in zain zak; un vi zei un zeyer foter hoben derzen zeyere bintlech gelt, azoi hoben zei moire gekrogen.

GEN 42:35 And it came to pass as they emptied their sacks, that, hinei, every manʼs pouch of kesef was in his sack; and when both they and Avihem saw the pouches of kesef, they were afraid.

GEN 42:36 ‏און זײער פֿאָטער יעקבֿ האָט צו זײ געזאָגט: איר האָט מיך באַרױבט פֿון מײַנע קינדער; יוֹסף איז מער נישטאָ, און שמעון איז נישטאָ, און בנימינען װילט איר אַװעקנעמען; דאָס אַלץ איז אױף מיר אױסגעגאַנגען. edit

GEN 42:36 un zeyer foter Yaakov hot tsu zei gezogt: ir hot mich baroibt fun maine kinder; Yosef iz mer nishto, un Shimeon iz nishto, un Binyaminen vilt ir aveknemen; dos alts iz oif mir oisgegangen.

GEN 42:36 And Ya'akov Avihem said unto them, Me have ye bereaved of my children; Yosef is not, and Shim'on is not, and ye will take Binyamin away; all these things are against me.

GEN 42:37 ‏האָט ראובֿן געזאָגט צו זײַן פֿאָטער, אַזױ צו זאָגן: מײַנע בײדע זין זאָלסטו טײטן, אױב איך װעל דיר אים נישט צוריקבֿרענגען. גיב אים אױף מײַן האַנט, און איך װעל אים אומקערן צו דיר. edit

GEN 42:37 hot Reuven gezogt tsu zain foter, azoi tsu zogen: maine beide zin zolstu teiten, oib ich vel dir im nisht tsurikvrengen. gib im oif main hant, un ich vel im umkeren tsu dir.

GEN 42:37 And Reuven spoke unto Aviv, saying, Slay my two banim, if I bring him not to thee; entrust him into my yad, and I will bring him to thee again.

GEN 42:38 ‏האָט ער געזאָגט: מײַן זון װעט נישט אַראָפּנידערן מיט אײַך, װאָרום זײַן ברודער איז טױט, און ער אַלײן איז געבליבן, און אַז אים װעט טרעפֿן אַן אומגליק אױף דעם װעג װאָס איר װעט גײן דערױף, װעט איר מאַכן נידערן מײַנע גראָע האָר מיט טרױער אין שְׁאֹול. edit

GEN 42:38 hot er gezogt: main zun vet nisht aropnideren mit aich, vorem zain bruder iz toit, un er alein iz gebliben, un az im vet trefen an umglik oif dem veg vos ir vet gein deroif, vet ir machen nideren maine groe Har mit troier in Sheol.

GEN 42:38 And he said, Beni (my son) shall not go down with you; for achiv is dead, and he is left alone; if ason (harm, evil) befall him on the derech in which ye go, then shall ye bring down my gray hair in yagon (sorrow) to Sheol.

GEN 43:1 ‏און דער הונגער איז געװען שװער אין לאַנד. edit

GEN 43:1 un der hunger iz geven shver in land.

GEN 43:1 And the ra'av (famine) was kaved (heavy, severe) in the land.

GEN 43:2 ‏און עס איז געװען, אַז זײ האָבן אױפֿגעגעסן די תּבֿואה, װאָס זײ האָבן געבראַכט פֿון מִצרַיִם, האָט זײער פֿאָטער צו זײ געזאָגט: גײט װידער, קױפֿט אונדז אַ ביסל שפּײַז. edit

GEN 43:2 un es iz geven, az zei hoben oifgegesen di tevuh, vos zei hoben gebracht fun Mitsrayim, hot zeyer foter tsu zei gezogt: geit vider, koift undz a bisel shpaiz.

GEN 43:2 And it came to pass, when they had eaten up the shever (grain) which they had brought out of Mitzrayim, then Avihem said unto them, Shuvu (return) ! Buy for us a little ochel.

GEN 43:3 ‏האָט יהוּדה געזאָגט צו אים, אַזױ צו זאָגן: װאָרענען האָט אונדז געװאָרנט דער מאַן, אַזױ צו זאָגן: איר זאָלט מײַן פּנים נישט זען, אױב אײַער ברודער איז נישט מיט אײַך. edit

GEN 43:3 hot Yehudah gezogt tsu im, azoi tsu zogen: vorenen hot undz gevorent der man, azoi tsu zogen: ir zolt main ponem nisht zen, oib aier bruder iz nisht mit aich.

GEN 43:3 And Yehudah spoke unto him, saying, The ish did solemnly warn us, saying, Ye shall not see my face, unless achichem be with you.

GEN 43:4 ‏אױב דו שיקסט אונדזער ברודער מיט אונדז, װעלן מיר אַראָפּנידערן, און װעלן דיר אײַנקױפֿן שפּײַז. edit

GEN 43:4 oib du shikst undzer bruder mit undz, velen mir aropnideren, un velen dir ainkoifen shpaiz.

GEN 43:4 If thou wilt send achinu (our brother) with us, we will go down and buy thee ochel;

GEN 43:5 ‏אױב אָבער דו שיקסט נישט, װעלן מיר נישט אַראָפּנידערן, װאָרום דער מאַן האָט אונדז אָנגעזאָגט: איר זאָלט מײַן פּנים נישט זען, אױב אײַער ברודער איז נישט מיט אײַך. edit

GEN 43:5 oib ober du shikst nisht, velen mir nisht aropnideren, vorem der man hot undz ongezogt: ir zolt main ponem nisht zen, oib aier bruder iz nisht mit aich.

GEN 43:5 But if thou wilt not send him, we will not go down; for the ish said unto us, Ye shall not see my face, unless achichem be with you.

GEN 43:6 ‏האָט יִשׂרָאֵל געזאָגט: נאָך װאָס האָט איר מיר געטאָן די רעה, צו זאָגן דעם מאַן, אַז איר האָט נאָך אַ ברודער? edit

GEN 43:6 hot Yisroel gezogt: noch vos hot ir mir geton di reh, tsu zogen dem man, az ir hot noch a bruder?

GEN 43:6 And Yisroel said, Why dealt ye so ill with me, as to tell the ish whether ye had yet another ach (brother) ?

GEN 43:7 ‏האָבן זײ געזאָגט: דער מאַן האָט זיך פֿונאַנדערגעפֿרעגט װעגן אונדז, און װעגן אונדזער משפּחה, אַזױ צו זאָגן: לעבט נאָך אײַער פֿאָטער? האָט איר נאָך אַ ברודער? און מיר האָבן אים דערצײלט לױט די דאָזיקע װערטער. זאָלן מיר גאָר װיסן, אַז ער װעט זאָגן: ברענגט אַראָפּ אײַער ברודער? edit

GEN 43:7 hoben zei gezogt: der man hot zich funandergefregt vegen undz, un vegen undzer mishpoche, azoi tsu zogen: lebt noch aier foter? hot ir noch a bruder? un mir hoben im dertseilt loit di dozike verter. zolen mir gor visen, az er vet zogen: brengt arop aier bruder?

GEN 43:7 And they said, The ish asked in detail about us and about our moledet (kindred) , saying, Is Avichem yet alive? Have ye another ach? And we declared to him according to these words of [his inquiry]; could we certainly know that he would say, Bring down achichem?

GEN 43:8 ‏און יהוּדה האָט געזאָגט צו זײַן פֿאָטער יִשׂרָאֵל: שיק דעם ייִנגל מיט מיר, און מיר װעלן אױפֿשטײן און װעלן גײן, כּדי מיר זאָלן לעבן און נישט שטאַרבן, אי מיר, אי דו, אי אונדזערע קלײנע קינדער. edit

GEN 43:8 un Yehudah hot gezogt tsu zain foter Yisroel: shik dem yingel mit mir, un mir velen oifshtein un velen gein, kedei mir zolen leben un nisht shtarben, i mir, i du, i undzere kleine kinder.

GEN 43:8 And Yehudah said unto Yisroel Aviv, Send na'ar with me, and we will arise and go; that we may live, and not die, both we, and thou, and also our little ones.

GEN 43:9 ‏איך בין עָרבֿ פֿאַר אים, פֿון מײַן האַנט זאָלסטו אים מאָנען; אױב איך װעל דיר אים נישט ברענגען און אים אַװעקשטעלן פֿאַר דיר, זאָל איך זײַן אַ פֿאַרזינדיקטער צו דיר אַלע טעג. edit

GEN 43:9 ich bin Orev far im, fun main hant zolstu im monen; oib ich vel dir im nisht brengen un im avekshtelen far dir, zol ich zain a farzindikter tsu dir ale teg.

GEN 43:9 I will be surety for him; of my yad shalt thou require an accounting for him; if I bring him not back unto thee, and set him before thee, then let me bear the blame kol hayamim;

GEN 43:10 ‏װאָרום אַז מיר װאָלטן זיך נישט אױפֿגעהאַלטן, װאָלטן מיר שױן אַצונד זיך געהאַט אומגעקערט צום צװײטן מאָל. edit

GEN 43:10 vorem az mir volten zich nisht oifgehalten, volten mir shoin atsund zich gehat umgekert tsum tsveiten mol.

GEN 43:10 For if we had not delayed, surely now we had returned zeh pa'amayim (this second time) .

GEN 43:11 ‏האָט זײער פֿאָטער יִשׂרָאֵל צו זײ געזאָגט: אױב שױן יאָ אַזױ, טוט אָט-װאָס: נעמט פֿון די בעסטע פֿרוכטן פֿון לאַנד אין אײַערע כּלים, און ברענגט אַראָפּ צו דעם מאַן אַ מתּנה, אַ ביסל באַלזאַם, און אַ ביסל האָניק, געװירץ, און לאַדאַן, ניס, און מאַנדלען. edit

GEN 43:11 hot zeyer foter Yisroel tsu zei gezogt: oib shoin yo azoi, tut ot-vos: nemt fun di beste fruchten fun land in aiere keilim, un brengt arop tsu dem man a matone, a bisel balzam, un a bisel honik, gevirts, un ladan, nis, un mandlen.

GEN 43:11 And Yisroel Avihem said unto them, If it must be so now, do this; take of mizimerat HaAretz (the best fruits of the land) in your kelim (vessels) , and carry down to the ish a minchah (present) , a little balm, and a little devash (honey) , nekhot (spices) , loht (myrrh) , batenim (pistachio nuts) , and shekedim (almonds) :

GEN 43:12 ‏און טאָפּל געלט נעמט מיט אין אײַער האַנט; און דאָס געלט װאָס איז אומגעקערט געװאָרן אין מױל פֿון אײַערע זעק, זאָלט איר אומקערן מיט אײַער האַנט; אפֿשר איז דאָס געװען אַ פֿאַרזע. edit

GEN 43:12 un topl gelt nemt mit in aier hant; un dos gelt vos iz umgekert gevoren in moil fun aiere zek, zolt ir umkeren mit aier hant; efsher iz dos geven a farze.

GEN 43:12 And take kesef mishneh (double money) in your yad; and the kesef that was returned in the mouth of your sacks, carry it back in your yad; perhaps it was mishgeh (mistake) ;

GEN 43:13 ‏און נעמט אײַער ברודער, און שטײט אױף, גײט װידער צו דעם מאַן. edit

GEN 43:13 un nemt aier bruder, un shteit oif, geit vider tsu dem man.

GEN 43:13 Take also achichem, and arise, shuvu (return) unto the ish;

GEN 43:14 ‏און אֵל שַדַי װעט אײַך געבן דערבאַרימונג בײַ דעם מאַן, און ער װעט אײַך אַװעקלאָזן אײַער אַנדער ברודער און בנימינען; און איך, אױב איך מוז אָנװערן מײַנע קינדער, װעל איך אָנװערן. edit

GEN 43:14 un El Shaddai vet aich geben derbarimung bai dem man, un er vet aich aveklozen aier ander bruder un Binyaminen; un ich, oib ich muz onveren maine kinder, vel ich onveren.

GEN 43:14 And El Shaddai give you rachamim before the ish, that he may send away achichem acher (your other brother) , and Binyamin. If I be bereaved of my children, I am bereaved.

GEN 43:15 ‏האָבן די מענער גענומען די דאָזיקע מתּנה, און טאָפּל געלט האָבן זײ מיטגענומען אין זײער האַנט, און בנימינען, און זײ זײַנען אױפֿגעשטאַנען און האָבן גענידערט קײן מִצרַיִם, און האָבן זיך געשטעלט פֿאַר יוֹספֿן. edit

GEN 43:15 hoben di mener genumen di dozike matone, un topl gelt hoben zei mitgenumen in zeyer hant, un Binyaminen, un zei zainen oifgeshtanen un hoben genidert kein Mitsrayim, un hoben zich geshtelt far Yosefen.

GEN 43:15 And the anashim took that minchah, and they took mishneh kesef (double money) in their yad and Binyamin; and rose up, and went down to Mitzrayim, and stood before Yosef.

GEN 43:16 ‏און װי יוֹסף האָט דערזען בנימינען מיט זײ, אַזױ האָט ער געזאָגט צו דעם װאָס איבער זײַן הױז: ברענג אַרײַן די מענטשן אין הױז, און שעכט אַ שעכטונג, און גרײט צו, װאָרום די מענטשן װעלן עסן מיט מיר צו מיטאָג. edit

GEN 43:16 un vi Yosef hot derzen Binyaminen mit zei, azoi hot er gezogt tsu dem vos iber zain hoiz: breng arain di mentshen in hoiz, un shecht a shechtung, un greit tsu, vorem di mentshen velen esen mit mir tsu mitag.

GEN 43:16 And when Yosef saw Binyamin with them, he said to the ish over Bais Yosef, Bring these anashim home, and slaughter the tevach, and make ready; for these anashim shall dine with me at tzahorayim (noon) .

GEN 43:17 ‏האָט דער מאַן געטאָן אַזױ װי יוֹסף האָט געהײסן, און דער מאַן האָט אַרײַנגעבראַכט די מענער אין יוֹספֿס הױז. edit

GEN 43:17 hot der man geton azoi vi Yosef hot geheisen, un der man hot araingebracht di mener in Yosefs hoiz.

GEN 43:17 And the ish did as Yosef said; and the ish brought the anashim to the house of Yosef.

GEN 43:18 ‏און די מענער האָבן מורא געהאַט, װײַל זײ זײַנען אַרײַנגעבראַכט געװאָרן אין יוֹספֿס הױז, און זײ האָבן געזאָגט: פֿון װעגן דעם געלט װאָס איז אומגעקערט געװאָרן אין אונדזערע זעק דאָס ערשטע מאָל, װערן מיר אַרײַנגעבראַכט, כּדי זיך אַרױפֿצוּװאַרפֿן אױף אונדז, און אָנפֿאַלן אױף אונדז, און אונדז נעמען פֿאַר קנעכט מיט אונדזערע אײזלען. edit

GEN 43:18 un di mener hoben moire gehat, vail zei zainen araingebracht gevoren in Yosefs hoiz, un zei hoben gezogt: fun vegen dem gelt vos iz umgekert gevoren in undzere zek dos ershte mol, veren mir araingebracht, kedei zich aroiftsuvarfen oif undz, un onfalen oif undz, un undz nemen far knecht mit undzere eizlen.

GEN 43:18 And the anashim were afraid, because they were brought into Bais Yosef; and they said, Because of the kesef that was returned in our sacks at the first time are we brought in; that he may seek occasion against us, and fall upon us, and seize us for avadim, and chamoreinu (our donkeys) .

GEN 43:19 ‏האָבן זײ גענענט צו דעם מאַן װאָס איבער יוֹספֿס הױז, און האָבן גערעדט צו אים אין אײַנגאַנג פֿון הױז. edit

GEN 43:19 hoben zei genent tsu dem man vos iber Yosefs hoiz, un hoben geredt tsu im in aingang fun hoiz.

GEN 43:19 And they came near to the ish over Bais Yosef, and they spoke with him at the petach habayit,

GEN 43:20 ‏און זײ האָבן געזאָגט: איך בעט דיך, מײַן האַר, מיר האָבן אַראָפּגענידערט דאָס ערשטע מאָל צו קױפֿן שפּײַז. edit

GEN 43:20 un zei hoben gezogt: ich bet dich, main Har, mir hoben aropgenidert dos ershte mol tsu koifen shpaiz.

GEN 43:20 And said, O adoni, we came indeed down at the first time to buy ochel:

GEN 43:21 ‏און עס איז געװען, אַז מיר זײַנען געקומען צום האַרבעריק, און האָבן געעפֿנט אונדזערע זעק, ערשט איטלעכנס געלט איז אין מױל פֿון זײַן זאַק, אונדזער געלט אין זײַן פֿולער װאָג; האָבן מיר עס אָפּגעבראַכט אין אונדזער האַנט. edit

GEN 43:21 un es iz geven, az mir zainen gekumen tsum harberik, un hoben geefent undzere zek, ersht itlechns gelt iz in moil fun zain zak, undzer gelt in zain fuler vog; hoben mir es opgebracht in undzer hant.

GEN 43:21 And it came to pass, when we came to the malon, that we opened our sacks, and, hinei, kesef ish (every manʼs money) was in the mouth of his sack, our kesef in full weight; and we have brought it back again in our yad.

GEN 43:22 ‏און נאָך אַנדער געלט האָבן מיר אַראָפּגעבראַכט אין אונדזער האַנט, צו קױפֿן שפּײַז. מיר װײסן נישט װער עס האָט אַרײַנגעטאָן אונדזער געלט אין אונדזערע זעק. edit

GEN 43:22 un noch ander gelt hoben mir aropgebracht in undzer hant, tsu koifen shpaiz. mir veisen nisht ver es hot araingeton undzer gelt in undzere zek.

GEN 43:22 And kesef acher (other money) have we brought down in our hands to buy ochel; we cannot tell who put our kesef in our sacks.

GEN 43:23 ‏האָט ער געזאָגט: פֿריד צו אײַך! איר זאָלט נישט מורא האָבן; אלוקיכם, און דער ג-ט פֿון אײַער פֿאָטער, האָט אײַך געשאָנקען אַן אוֹצר אין אײַערע זעק; אײַער געלט איז מיר אַרײַנגעקומען. און ער האָט אַרױסגעבראַכט צו זײ שמעונען. edit

GEN 43:23 hot er gezogt: frid tsu aich! ir zolt nisht moire hoben; Elokeichem, un der g-t fun aier foter, hot aich geshonken an Etser in aiere zek; aier gelt iz mir araingekumen. un er hot aroisgebracht tsu zei shmeunen.

GEN 43:23 And he said, Shalom lachem, fear not; Eloheichem, and Elohei Avichem, hath given you matmon (treasure) in your sacks; I had your kesef. And he brought Shim'on out unto them.

GEN 43:24 ‏און דער מאַן האָט אַרײַנגעבראַכט די מענער אין יוֹספֿס הױז, און ער האָט געגעבן װאַסער, און זײ האָבן געװאַשן זײערע פֿיס; און ער האָט געגעבן פֿוטער פֿאַר זײערע אײזלען. edit

GEN 43:24 un der man hot araingebracht di mener in Yosefs hoiz, un er hot gegeben vaser, un zei hoben gevashen zeyere fis; un er hot gegeben futer far zeyere eizlen.

GEN 43:24 And the ish brought the anashim into the house of Yosef, and gave them mayim, and they washed their raglayim; and he gave their chamorim mispo (fodder) .

GEN 43:25 ‏און זײ האָבן צוגעגרײט די מתּנה אײדער יוֹסף װעט קומען אום מיטאָג, װאָרום זײ האָבן געהערט אַז דאָרטן װעלן זײ עסן ברױט. edit

GEN 43:25 un zei hoben tsugegreit di matone eider Yosef vet kumen um mitag, vorem zei hoben gehert az dorten velen zei esen broit.

GEN 43:25 And they made ready the minchah for bo Yosef (coming of Yosef) at tzahorayim; for they heard that they would eat lechem there.

GEN 43:26 ‏און װי יוֹסף איז געקומען אין הױז, אַזױ האָבן זײ אַרײַנגעבראַכט צו אים אין הױז די מתּנה װאָס אין זײער האַנט, און זײ האָבן זיך געבוקט פֿאַר אים צו דער ערד. edit

GEN 43:26 un vi Yosef iz gekumen in hoiz, azoi hoben zei araingebracht tsu im in hoiz di matone vos in zeyer hant, un zei hoben zich gebukt far im tsu der erd.

GEN 43:26 And when Yosef came home, they presented him the minchah which was in their yad in the house, and prostrated themselves to the ground before him.

GEN 43:27 ‏און ער האָט זײ געפֿרעגט אױף פֿריד, און ער האָט צו זײ געזאָגט: איז פֿריד צו אײַער אַלטן פֿאָטער, װאָס איר האָט פֿון אים דערצײלט? לעבט ער נאָך? edit

GEN 43:27 un er hot zei gefregt oif frid, un er hot tsu zei gezogt: iz frid tsu aier alten foter, vos ir hot fun im dertseilt? lebt er noch?

GEN 43:27 And he asked them l'shalom (about their welfare) , and said, Is there shalom with avichem, the zaken of whom ye spoke? Is he still alive?

GEN 43:28 ‏האָבן זײ געזאָגט: פֿריד איז צו דײַן קנעכט אונדזער פֿאָטער, ער לעבט נאָך. און זײ האָבן זיך גענײַגט און זיך געבוקט. edit

GEN 43:28 hoben zei gezogt: frid iz tsu dain knecht undzer foter, er lebt noch. un zei hoben zich geneigt un zich gebukt.

GEN 43:28 And they answered, There is shalom with thy eved avinu; he is still alive. And they bowed their heads, and prostrated themselves.

GEN 43:29 ‏האָט ער אױפֿגעהױבן זײַנע אױגן, און האָט דערזען זײַן ברודער בנימינען, זײַן מוטערס זון, און ער האָט געזאָגט: איז דאָס אײַער ייִנגסטער ברודער, װאָס איר האָט מיר פֿון אים דערצײלט? און ער האָט געזאָגט: זאָל דיך אלֹקים לײַטזעליקן, מײַן זון. edit

GEN 43:29 hot er oifgehoiben zaine oigen, un hot derzen zain bruder Binyaminen, zain muters zun, un er hot gezogt: iz dos aier yingster bruder, vos ir hot mir fun im dertseilt? un er hot gezogt: zol dich Elokim laitzeliken, main zun.

GEN 43:29 And he lifted up his eyes, and saw achiv Binyamin, ben immo, and said, Is this achichem hakaton (your younger brother) , of whom ye spoke unto me? And he said, Elohim be gracious unto thee, beni.

GEN 43:30 ‏און יוֹסף האָט זיך געאײַלט, װאָרום זײַן האַרץ האָט אים פֿאַרקלעמט אױף זײַן ברודער, און ער האָט זיך געװאָלט פֿונאַנדערװײנען; איז ער אַרײַן אין קאַמער, און האָט דאָרטן געװײנט. edit

GEN 43:30 un Yosef hot zich geailt, vorem zain harts hot im farklemt oif zain bruder, un er hot zich gevolt funanderveinen; iz er arain in kamer, un hot dorten geveint.

GEN 43:30 And Yosef made haste; for his compassion was stirred upon achiv (his brother) ; and he sought where to weep; and he entered into his cheder, and wept there.

GEN 43:31 ‏און ער האָט אָפּגעװאַשן זײַן פּנים, און איז אַרױסגעגאַנגען; און ער האָט זיך אײַנגעהאַלטן און האָט געזאָגט: לײגט ברױט. edit

GEN 43:31 un er hot opgevashen zain ponem, un iz aroisgegangen; un er hot zich aingehalten un hot gezogt: leigt broit.

GEN 43:31 And he washed his face, and went out, and controlled himself, and said, Serve lechem.

GEN 43:32 ‏האָט מען געלײגט פֿאַר אים באַזונדער, און פֿאַר זײ באַזונדער, און פֿאַר די מִצרַיִם װאָס האָבן געגעסן בײַ אים, באַזונדער, װאָרום די מִצרַיִם קענען נישט עסן ברױט מיט די עִבֿרים, װײַל דאָס איז אַן אומװערדיקײט בײַ די מִצרַיִם. edit

GEN 43:32 hot men geleigt far im bazunder, un far zei bazunder, un far di Mitsrayim vos hoben gegesen bai im, bazunder, vorem di Mitsrayim kenen nisht esen broit mit di Avarim, vail dos iz an umverdikeit bai di Mitsrayim.

GEN 43:32 And they served him by himself, and them by themselves, and the Mitzrim (Egyptians) , which did eat with him, by themselves; because Mitzrim could not eat lechem with the Ivrim; for that is a to'evah (abomination) unto the Mitzrim.

GEN 43:33 ‏און זײ זײַנען אױסגעזעצט געװאָרן פֿאַר אים, דער בכוֹר לױט זײַן בכוֹרהשאַפֿט, און דער ייִנגערער לױט זײַן יונגקײט; און די מענטשן האָבן זיך געװוּנדערט צװישן אײנאַנדער. edit

GEN 43:33 un zei zainen oisgezetst gevoren far im, der bocher loit zain bechoireshaft, un der yingerer loit zain yungkeit; un di mentshen hoben zich gevundert tsvishen einander.

GEN 43:33 And they sat before him, the bechor according to his bechorah (birthright) , and the youngest according to his youth; and the anashim marvelled one with another.

GEN 43:34 ‏און ער האָט זײ געלאָזט צוטראָגן חלקים פֿון פֿאַר אים, און בנימינס חלק איז געװען פֿינף מאָל אַזױ פֿיל װי זײער איטלעכנס חלק. און זײ האָבן געטרונקען און זיך אָנגעטרונקען מיט אים. edit

GEN 43:34 un er hot zei gelozt tsutrogen Chelekim fun far im, un Binyamins chelek iz geven finf mol azoi fil vi zeyer itlechns chelek. un zei hoben getrunken un zich ongetrunken mit im.

GEN 43:34 And he took and sent masot (portions) unto them from before him; but masat Binyamin was five times as much as any of theirs. And they drank, and feasted with him.

GEN 44:1 ‏און ער האָט באַפֿױלן דעם װאָס איבער זײַן הױז, אַזױ צו זאָגן: פֿיל אָן די זעק פֿון די מענטשן מיט שפּײַז װיפֿל זײ קענען טראָגן, און טו אַרײַן איטלעכנס געלט אין מױל פֿון זײַן זאַק. edit

GEN 44:1 un er hot bafoilen dem vos iber zain hoiz, azoi tsu zogen: fil on di zek fun di mentshen mit shpaiz vifel zei kenen trogen, un tu arain itlechns gelt in moil fun zain zak.

GEN 44:1 And he commanded the ish over Bais Yosef, saying, Fill the sacks of the anashim with ochel, as much as they can carry, and put kesef ish in the mouth of his sack.

GEN 44:2 ‏און מײַן בעכער, דעם זילבערנעם בעכער, זאָלסטו אַרײַנטאָן אין מױל פֿון דעם זאַק פֿון דעם ייִנגסטן, מיט דעם געלט פֿאַר זײַן תּבֿואה. און ער האָט געטאָן אַזױ װי דאָס װאָרט װאָס יוֹסף האָט גערעדט. edit

GEN 44:2 un main becher, dem zilbernem becher, zolstu arainton in moil fun dem zak fun dem yingsten, mit dem gelt far zain tevuh. un er hot geton azoi vi dos vort vos Yosef hot geredt.

GEN 44:2 And put my cup, gevi'a hakesef (cup of silver) , in the mouth of the sack of the katon, and his kesef for shever (grain) . And he did according to the davar Yosef had spoken.

GEN 44:3 ‏װי דער מאָרגן האָט אױפֿגעלוכטן, אַזױ זײַנען די מענער אַװעקגעשיקט געװאָרן, זײ און זײערע אײזלען. edit

GEN 44:3 vi der morgen hot oifgeluchten, azoi zainen di mener avekgeshikt gevoren, zei un zeyere eizlen.

GEN 44:3 As soon as the boker ohr, the anashim were sent away, they and their chamorim.

GEN 44:4 ‏זײ זײַנען נאָרװאָס אַרױסגעגאַנגען פֿון שטאָט, נאָך נישט געװען װײַט אַװעק, אַזױ האָט יוֹסף געזאָגט צו דעם װאָס איבער זײַן הױז: שטײ אױף, יאָג נאָך די מענטשן, און אַז דו װעסט זײ אָניאָגן, זאָלסטו זאָגן צו זײ: פֿאַר װאָס האָט איר אָפּגעצאָלט אַ רעה פֿאַר אַ טוֹבֿה? edit

GEN 44:4 zei zainen norvos aroisgegangen fun shtot, noch nisht geven vait avek, azoi hot Yosef gezogt tsu dem vos iber zain hoiz: shtei oif, yog noch di mentshen, un az du vest zei oniogen, zolstu zogen tsu zei: far vos hot ir opgetsolt a reh far a toive?

GEN 44:4 And when they were gone out of the ir, and not yet far off, Yosef said unto the ish over Bais Yosef, Up, follow after the anashim; and when thou dost overtake them, say unto them, Wherefore have ye rewarded ra'ah for tovah?

GEN 44:5 ‏דאָס איז דאָך דער װאָס מײַן האַר טרינקט פֿון אים, און צױבערן טוט ער צױבערן מיט אים. איר האָט זיך שלעכט באַגאַנגען מיט װאָס איר האָט געטאָן. edit

GEN 44:5 dos iz doch der vos main Har trinkt fun im, un tsoiberen tut er tsoiberen mit im. ir hot zich shlecht bagangen mit vos ir hot geton.

GEN 44:5 Is not this it in which adoni drinketh, and whereby indeed he divineth? Ye have done ra'ah in so doing.

GEN 44:6 ‏און ער האָט זײ אָנגעיאָגט, און האָט צו זײ גערעדט די דאָזיקע װערטער. edit

GEN 44:6 un er hot zei ongeiogt, un hot tsu zei geredt di dozike verter.

GEN 44:6 And he overtook them, and he spoke unto them these same devarim.

GEN 44:7 ‏האָבן זײ צו אים געזאָגט: פֿאַר װאָס רעדט מײַן האַר אַזעלכע װערטער? באַהיט זאָלן װערן דײַנע קנעכט פֿון טאָן אַזאַ זאַך! edit

GEN 44:7 hoben zei tsu im gezogt: far vos redt main Har azelche verter? bahit zolen veren daine knecht fun ton aza zach!

GEN 44:7 And they said unto him, Wherefore saith adoni these words? Chalilah (far be it) that thy avadim should do according to this thing;

GEN 44:8 ‏זע, דאָס געלט װאָס מיר האָבן געפֿונען אין מױל פֿון אונדזערע זעק, האָבן מיר דיר אומגעקערט פֿון לאַנד כּנַעַן, הײַנט װי װעלן מיר גנבֿען פֿון דײַן האַרס הױז זילבער אָדער גאָלד? edit

GEN 44:8 ze, dos gelt vos mir hoben gefunen in moil fun undzere zek, hoben mir dir umgekert fun land Kenaan, haint vi velen mir ganven fun dain Hars hoiz zilber oder gold?

GEN 44:8 Hinei, the kesef, which we found in the mouth of our sacks, we brought back unto thee out of Eretz Kena'an; how then should we be ganavim stealing kesef or zahav out of the bais adoneicha?

GEN 44:9 ‏דער יעניקער פֿון דײַנע קנעכט װאָס ער װעט בײַ אים געפֿונען װערן, זאָל שטאַרבן, און אױך מיר װעלן זײַן קנעכט צו מײַן האַר. edit

GEN 44:9 der yeniker fun daine knecht vos er vet bai im gefunen veren, zol shtarben, un oich mir velen zain knecht tsu main Har.

GEN 44:9 With whomsoever of thy avadim it be found, both let him die, and we also will be avadim of adoni.

GEN 44:10 ‏האָט ער געזאָגט: הגם געזאָלט האָט אַצונד זײַן אַזױ װי אײַערע װערטער, זאָל נאָר דער װאָס ער װעט בײַ אים געפֿונען װערן, זײַן אַ קנעכט צו מיר, און איר װעט זײַן רײן. edit

GEN 44:10 hot er gezogt: hagam gezolt hot atsund zain azoi vi aiere verter, zol nor der vos er vet bai im gefunen veren, zain a knecht tsu mir, un ir vet zain rein.

GEN 44:10 And he said, Now also let it be according unto your devarim; he with whom it is found shall be to me eved; and ye shall be nekiyim (blameless) .

GEN 44:11 ‏האָבן זײ אױף גיך אַראָפּגעלאָזט איטלעכער זײַן זאַק אױף דער ערד, און זײ האָבן געעפֿנט איטלעכער זײַן זאַק. edit

GEN 44:11 hoben zei oif gich aropgelozt itlecher zain zak oif der erd, un zei hoben geefent itlecher zain zak.

GEN 44:11 Then they speedily took down every ish his sack to the ground, and opened every ish his sack.

GEN 44:12 ‏און ער האָט געזוכט; מיטן עלטסטן האָט ער אָנגעהױבן, און מיטן ייִנגסטן האָט ער געענדיקט. און דער בעכער איז געפֿונען געװאָרן אין בנימינס זאַק. edit

GEN 44:12 un er hot gezucht; miten eltsten hot er ongehoiben, un miten yingsten hot er geendikt. un der becher iz gefunen gevoren in Binyamins zak.

GEN 44:12 And he searched, and began at the gadol (eldest) , and ended at the katon (youngest) ; and the gevi'a (cup, goblet) was found in the sack of Binyamin.

GEN 44:13 ‏האָבן זײ צעריסן זײערע קלײדער, און איטלעכער האָט אױפֿגעלאָדן זײַן אײזל, און זײ האָבן זיך אומגעקערט אין שטאָט. edit

GEN 44:13 hoben zei tserisen zeyere kleider, un itlecher hot oifgeloden zain eizl, un zei hoben zich umgekert in shtot.

GEN 44:13 Then they tore their garments, and loaded every ish his chamor, and returned to the ir.

GEN 44:14 ‏און יהוּדה איז געקומען מיט זײַנע ברידער אין יוֹספֿס הױז; און ער איז נאָך דאָרטן געװען. און זײ זײַנען געפֿאַלן פֿאַר אים צו דער ערד. edit

GEN 44:14 un Yehudah iz gekumen mit zaine brider in Yosefs hoiz; un er iz noch dorten geven. un zei zainen gefalen far im tsu der erd.

GEN 44:14 And Yehudah and his achim came to Bais Yosef; for he was yet there; and they fell before him on the ground.

GEN 44:15 ‏האָט יוֹסף צו זײ געזאָגט: װאָס איז דאָס פֿאַר אַ טואונג װאָס איר האָט געטאָן? האָט איר נישט געװוּסט אַז צױבערן טוט צױבערן אַזאַ מאַן װי איך? edit

GEN 44:15 hot Yosef tsu zei gezogt: vos iz dos far a tuung vos ir hot geton? hot ir nisht gevust az tsoiberen tut tsoiberen aza man vi ich?

GEN 44:15 And Yosef said unto them, What ma'aseh (deed) is this that ye have done? Know ye not that an ish like me can find things out as a menachesh (diviner) ?

GEN 44:16 ‏האָט יהוּדה געזאָגט: װאָס זאָלן מיר זאָגן צו מײַן האַר, װאָס זאָלן מיר רעדן, און װאָס זאָלן מיר זיך פֿאַרענטפֿערן? האלֹקים האָט געפֿונען די זינד פֿון דײַנע קנעכט. אָט זײַנען מיר קנעכט צו מײַן האַר, אי מיר, אי דער װאָס דער בעכער איז געפֿונען געװאָרן אין זײַן האַנט. edit

GEN 44:16 hot Yehudah gezogt: vos zolen mir zogen tsu main Har, vos zolen mir reden, un vos zolen mir zich farentferen? HaElokim hot gefunen di zind fun daine knecht. ot zainen mir knecht tsu main Har, i mir, i der vos der becher iz gefunen gevoren in zain hant.

GEN 44:16 And Yehudah said, What shall we say unto adoni? What shall we speak? Or how shall we clear ourselves? HaElohim hath found out the avon (iniquity) of thy avadim; look at us, we are now avadim la'adoni, both we, and he also with whom the gevi'a (cup) is found.

GEN 44:17 ‏האָט ער געזאָגט: חלילה מיר דאָס צו טאָן! דער מאַן װאָס דער בעכער איז געפֿונען געװאָרן אין זײַן האַנט, ער זאָל זײַן אַ קנעכט צו מיר, און איר גײט אַרױף בשלום צו אײַער פֿאָטער. edit

GEN 44:17 hot er gezogt: cholile mir dos tsu ton! der man vos der becher iz gefunen gevoren in zain hant, er zol zain a knecht tsu mir, un ir geit aroifblikendik besholem tsu aier foter.

GEN 44:17 And he [Yosef] said, Chalilah that I should do so; but the ish in whose yad the gevi'a is found, he shall be to me eved; and as for you, go back in shalom unto avichem.

GEN 44:18 ‏האָט יהוּדה גענענט צו אים; און האָט געזאָגט: איך בעט דיך, מײַן האַר, זאָל אַקאָרשט דײַן קנעכט רעדן אַ װאָרט אין די אױערן פֿון מײַן האַר, און זאָל דײַן צאָרן נישט גרימען אױף דײַן קנעכט; װאָרום דו ביסט אַזױ װי פַּרעה. edit

GEN 44:18 hot Yehudah genent tsu im; un hot gezogt: ich bet dich, main Har, zol akorsht dain knecht reden a vort in di oieren fun main Har, un zol dain tsoren nisht grimen oif dain knecht; vorem du bist azoi vi Pharaoh.

GEN 44:18 Then Yehudah came near unto him, and said, Oh, adoni, let thy eved speak now a davar in oznei adoni, and let not thine anger burn against thy eved; for thou art even like Pharaoh.

GEN 44:19 ‏מײַן האַר האָט געפֿרעגט זײַנע קנעכט, אַזױ צו זאָגן: האָט איר אַ פֿאָטער אָדער אַ ברודער? edit

GEN 44:19 main Har hot gefregt zaine knecht, azoi tsu zogen: hot ir a foter oder a bruder?

GEN 44:19 Adoni asked his avadim, saying, Have ye an av, or an ach?

GEN 44:20 ‏און מיר האָבן געזאָגט צו מײַן האַר: מיר האָבן אַן אַלטן פֿאָטער, און אַ קלײנעם בן-זקונים, װאָס זײַן ברודער איז טױט, און ער אַלײן איז געבליבן פֿון זײַן מוטער, און זײַן פֿאָטער האָט אים ליב. edit

GEN 44:20 un mir hoben gezogt tsu main Har: mir hoben an alten foter, un a kleinem ben-zkunim, vos zain bruder iz toit, un er alein iz gebliben fun zain muter, un zain foter hot im lib.

GEN 44:20 And we said unto adoni, We have an av, a zaken, and a yeled zekunim katan (child of his old age, a little one) ; and achiv is dead, and he alone is left of immo, and aviv loveth him.

GEN 44:21 ‏האָסטו געזאָגט צו דײַנע קנעכט: ברענגט אים אַראָפּ צו מיר, איך זאָל טאָן מײַן אױג אױף אים. edit

GEN 44:21 hostu gezogt tsu daine knecht: brengt im arop tsu mir, ich zol ton main oig oif im.

GEN 44:21 And thou saidst unto thy avadim, Bring him down unto me, that I may set mine eyes upon him.

GEN 44:22 ‏האָבן מיר געזאָגט צו מײַן האַר: דער ייִנגל קען נישט פֿאַרלאָזן זײַן פֿאָטער, װאָרום אַז ער װעט פֿאַרלאָזן זײַן פֿאָטער, װעט דער שטאַרבן. edit

GEN 44:22 hoben mir gezogt tsu main Har: der yingel ken nisht farlozen zain foter, vorem az er vet farlozen zain foter, vet der shtarben.

GEN 44:22 And we said unto adoni, The na'ar cannot leave aviv; for if he should leave aviv, aviv would die.

GEN 44:23 ‏האָסטו געזאָגט צו דײַנע קנעכט: אױב אײַער ייִנגסטער ברודער װעט נישט אַראָפּנידערן מיט אײַך, זאָלט איר מער מײַן פּנים נישט זען. edit

GEN 44:23 hostu gezogt tsu daine knecht: oib aier yingster bruder vet nisht aropnideren mit aich, zolt ir mer main ponem nisht zen.

GEN 44:23 And thou saidst unto thy avadim, Except achichem hakaton (your youngest brother) come down with you, ye shall see my face no more.

GEN 44:24 ‏און עס איז געװען, אַז מיר זײַנען אַרױפֿגעקומען צו דײַן קנעכט, אונדזער פֿאָטער, האָבן מיר אים דערצײלט די װערטער פֿון מײַן האַר. edit

GEN 44:24 un es iz geven, az mir zainen aroifgekumen tsu dain knecht, undzer foter, hoben mir im dertseilt di verter fun main Har.

GEN 44:24 And it came to pass when we came up unto thy eved Avi we told him the divrei adoni.

GEN 44:25 ‏און אַז אונדזער פֿאָטער האָט געזאָגט: גײט װידער, קױפֿט אונדז אַ ביסל שפּײַז, edit

GEN 44:25 un az undzer foter hot gezogt: geit vider, koift undz a bisel shpaiz,

GEN 44:25 And avinu said, Shuvu, (go back, return) and buy us a little ochel.

GEN 44:26 ‏האָבן מיר געזאָגט: מיר קענען נישט אַראָפּנידערן; נאָר אױב אונדזער ייִנגסטער ברודער װעט זײַן מיט אונדז, װעלן מיר אַראָפּנידערן, װאָרום מיר קענען נישט זען דעם מאַנס פּנים, װוּ אונדזער ייִנגסטער ברודער איז נישט מיט אונדז. edit

GEN 44:26 hoben mir gezogt: mir kenen nisht aropnideren; nor oib undzer yingster bruder vet zain mit undz, velen mir aropnideren, vorem mir kenen nisht zen dem mans ponem, vu undzer yingster bruder iz nisht mit undz.

GEN 44:26 And we said, We cannot go down; if achinu hakaton (our youngest brother) be with us, then will we go down; for we may not see the face of HaIsh, except achinu hakaton be with us.

GEN 44:27 ‏האָט דײַן קנעכט, אונדזער פֿאָטער, צו אונדז געזאָגט: איר װײסט אַז צװײ האָט מיר מײַן װײַב געבאָרן. edit

GEN 44:27 hot dain knecht, undzer foter, tsu undz gezogt: ir veist az tsvei hot mir main vaib geboren.

GEN 44:27 And thy eved Avi said unto us, Ye know that my wife bore me two banim;

GEN 44:28 ‏און אײנער איז אַװעקגעגאַנגען פֿון מיר, און איך האָב געזאָגט: פֿאַר װאָר, פֿאַרצוקן איז ער פֿאַרצוקט געװאָרן; און איך האָב אים נישט געזען ביז אַצונד. edit

GEN 44:28 un einer iz avekgegangen fun mir, un ich hob gezogt: far vor, fartsuken iz er fartsukt gevoren; un ich hob im nisht gezen biz atsund.

GEN 44:28 And the one went out from me, and I said, Surely he is torn to pieces; and I saw him not ad-hennah (until now) ;

GEN 44:29 ‏און אַז איר װעט אַװעקנעמען אױך דעם דאָזיקן פֿון מײַן פּנים, און אים װעט טרעפֿן אַן אומגליק, װעט איר מאַכן נידערן מײַנע גראָע האָר מיט קומער אין שְׁאֹול. edit

GEN 44:29 un az ir vet aveknemen oich dem doziken fun main ponem, un im vet trefen an umglik, vet ir machen nideren maine groe Har mit kumer in Sheol.

GEN 44:29 And if ye take this also from me, and ason (evil, harm) befall him, ye shall bring down my gray hair in ra'ah (misery) to Sheol.

GEN 44:30 ‏און אַצונד אַז איך װעל קומען צו דײַן קנעכט, מײַן פֿאָטער, און דער ייִנגל איז מיט אונדז נישטאָ, אַזױ װי זײַן זעל איז צוגעבונדן צו זײַן זעל, edit

GEN 44:30 un atsund az ich vel kumen tsu dain knecht, main foter, un der yingel iz mit undz nishto, azoi vi zain zel iz tsugebunden tsu zain zel,

GEN 44:30 Now therefore when I come to thy eved Avi, and the na'ar be not with us; seeing that his nefesh is bound up in the nefesh of the na'ar;

GEN 44:31 ‏איז, װי ער װעט זען אַז דער ייִנגל איז נישטאָ, אַזױ װעט ער שטאַרבן, און דײַנע קנעכט װעלן מאַכן נידערן די גראָע האָר פֿון דײַן קנעכט, אונדזער פֿאָטער, מיט טרױער אין שְׁאֹול. edit

GEN 44:31 iz, vi er vet zen az der yingel iz nishto, azoi vet er shtarben, un daine knecht velen machen nideren di groe Har fun dain knecht, undzer foter, mit troier in Sheol.

GEN 44:31 It shall come to pass, when he seeth that the na'ar is not with us, that he will die; and thy avadim shall bring down the gray hair of thy eved avinu with yagon (sorrow) to Sheol,

GEN 44:32 ‏װאָרום דײַן קנעכט איז עָרבֿ געװען פֿאַר דעם ייִנגל צו זײַן פֿאָטער, אַזױ צו זאָגן: אױב איך װעל דיר אים נישט ברענגען, זאָל איך זײַן אַ פֿאַרזינדיקטער צו מײַן פֿאָטער אַלע טעג. edit

GEN 44:32 vorem dain knecht iz Orev geven far dem yingel tsu zain foter, azoi tsu zogen: oib ich vel dir im nisht brengen, zol ich zain a farzindikter tsu main foter ale teg.

GEN 44:32 For thy eved became surety for the na'ar unto Avi, saying, If I bring him not unto thee, then I shall bear the blame before Avi kol hayamim.

GEN 44:33 ‏און אַצונד, איך בעט דיך, זאָל דײַן קנעכט בלײַבן אַנשטאָט ‏ דעם ייִנגל, אַ קנעכט צו מײַן האַר, און דער ייִנגל זאָל אַרױפֿגײן מיט זײַנע ברידער. edit

GEN 44:33 un atsund, ich bet dich, zol dain knecht blaiben anshtot dem yingel, a knecht tsu main Har, un der yingel zol aroifgein mit zaine brider.

GEN 44:33 Therefore, let thy eved, now, abide instead of the na'ar, an eved to adoni; and let the na'ar go up with his achim.

GEN 44:34 ‏װאָרום װי קען איך אַרױפֿגײן צו מײַן פֿאָטער, אַז דער ייִנגל איז נישט מיט מיר? איך װעל חלילה צוזען דאָס בײז װאָס װעט טרעפֿן מײַן פֿאָטער. edit

GEN 44:34 vorem vi ken ich aroifgein tsu main foter, az der yingel iz nisht mit mir? ich vel cholile tsuzen dos beiz vos vet trefen main foter.

GEN 44:34 For how shall I go up to Avi, and the na'ar be not with me? Lest I see the rah that would overtake Avi.

GEN 45:1 ‏און יוֹסף האָט זיך נישט געקענט אײַנהאַלטן פֿאַר אַלע װאָס זײַנען געשטאַנען לעבן אים, און ער האָט אױסגערופֿן: פֿירט אַרױס אַלע מענטשן פֿון מיר. און קײן מענטש איז נישט געשטאַנען לעבן אים, װען יוֹסף האָט זיך דערקענט צו זײַנע ברידער. edit

GEN 45:1 un Yosef hot zich nisht gekent ainhalten far ale vos zainen geshtanen leben im, un er hot oisgerufen: firt arois ale mentshen fun mir. un kein mentsh iz nisht geshtanen leben im, ven Yosef hot zich derkent tsu zaine brider.

GEN 45:1 Then Yosef could not control himself before all them that stood by him; and he cried, Cause kol ish to go out from me. And there stood no ish with him, while Yosef made himself known unto his achim.

GEN 45:2 ‏און ער האָט אַרױסגעלאָזט זײַן קֹול אין געװײן, און די מִצרַיִם האָבן געהערט; און דאָס הױז פֿון פַּרעהן האָט געהערט דערפֿון. edit

GEN 45:2 un er hot aroisgelozt zain kol in gevain, un di Mitsrayim hoben gehert; un dos hoiz fun Pharaohen hot gehert derfun.

GEN 45:2 And he wept aloud; and the Mitzrayim and the Bais Pharaoh heard.

GEN 45:3 ‏און יוֹסף האָט געזאָגט צו זײַנע ברידער: איך בין יוֹסף; לעבט נאָך מײַן פֿאָטער? און זײַנע ברידער האָבן אים נישט געקענט ענטפֿערן, װאָרום זײ האָבן זיך דערשראָקן פֿאַר אים. edit

GEN 45:3 un Yosef hot gezogt tsu zaine brider: ich bin Yosef; lebt noch main foter? un zaine brider hoben im nisht gekent entferen, vorem zei hoben zich dershroken far im.

GEN 45:3 And Yosef said unto his achim (brethren) , I am Yosef; doth Avi yet live? And his achim could not answer him; for they were shocked with dismay at his presence.

GEN 45:4 ‏האָט יוֹסף געזאָגט צו זײַנע ברידער: גענענט צו מיר, איך בעט אײַך. האָבן זײ גענענט. און ער האָט געזאָגט: איך בין אײַער ברודער יוֹסף, װאָס איר האָט מיך פֿאַרקױפֿט קײן מִצרַיִם. edit

GEN 45:4 hot Yosef gezogt tsu zaine brider: genent tsu mir, ich bet aich. hoben zei genent. un er hot gezogt: ich bin aier bruder Yosef, vos ir hot mich farkoift kein Mitsrayim.

GEN 45:4 And Yosef said unto his achim, Come near to me, now. And they came near. And he said, I am Yosef achichem (your brother) , whom ye sold into Mitzrayim.

GEN 45:5 ‏און אַצונד זאָלט איר אײַך נישט קלעמען, און זאָל נישט פֿאַרדריסן אין אײַערע אױגן, װאָס איר האָט מיך פֿאַרקױפֿט אַהער, װאָרום צו דערהאַלטן לעבנס האָט מיך אלֹקים געשיקט אײַך פֿאַרױס. edit

GEN 45:5 un atsund zolt ir aich nisht klemen, un zol nisht fardrisen in aiere oigen, vos ir hot mich farkoift aher, vorem tsu derhalten lebns hot mich Elokim geshikt aich forois.

GEN 45:5 Now therefore be not grieved, nor angry with yourselves, that ye sold me here; for Elohim did send me before you to save life.

GEN 45:6 ‏װאָרום שױן צװײ יאָר אַז דער הונגער איז אין לאַנד, און נאָך פֿינף יאָר װעלן זײַן, װאָס עס װעט נישט זײַן קײן אַקער און קײן שניט. edit

GEN 45:6 vorem shoin tsvei yor az der hunger iz in land, un noch finf yor velen zain, vos es vet nisht zain kein aker un kein shnit.

GEN 45:6 For these two years hath the ra'av (famine) been in the land; and yet there are chamesh shanim (five years) , in the which there shall neither be plowing nor harvest.

GEN 45:7 ‏און אלֹקים האָט מיך געשיקט אײַך פֿאַרױס, כּדי אײַך צו לאָזן אַן איבערבלײַב אױף דער ערד, און אײַך צו דערהאַלטן בײַם לעבן דורך אַ גרױסער ישועה. edit

GEN 45:7 un Elokim hot mich geshikt aich forois, kedei aich tsu lozen an iberblaib oif der erd, un aich tsu derhalten baim leben durch a groiser yeshue.

GEN 45:7 And Elohim sent me before you to save you a she'erit (remnant) in the earth, and to save life for you by a peletah gedolah (great deliverance, escape) .

GEN 45:8 ‏און אַצונד, נישט איר האָט מיך אַהער געשיקט, נײַערט האלֹקים; און ער האָט מיך געמאַכט פֿאַר אַ פֿאָטער צו פַּרעהן, און פֿאַר אַ האַר אױף זײַן גאַנצן הױז, און פֿאַר אַ געװעלטיקער איבערן גאַנצן לאַנד מִצרַיִם. edit

GEN 45:8 un atsund, nisht ir hot mich aher geshikt, naiert HaElokim; un er hot mich gemacht far a foter tsu Pharaohen, un far a Har oif zain gantsen hoiz, un far a geveltiker iberen gantsen land Mitsrayim.

GEN 45:8 So now it was not you that sent me here, but HaElohim; and He hath made me as an Av to Pharaoh, and adon of all his Bais, and Moshel throughout kol Eretz Mitzrayim.

GEN 45:9 ‏אײַלט און גײט אַרױף צו מײַן פֿאָטער, און איר זאָלט זאָגן צו אים: אַזױ האָט געזאָגט דײַן זון יוֹסף: אלֹקים האָט מיך געמאַכט פֿאַר אַ האַר איבער גאַנץ מִצרַיִם; נידער אַראָפּ צו מיר, זאָלסט זיך נישט אױפֿהאַלטן. edit

GEN 45:9 ailt un geit aroifblikendik tsu main foter, un ir zolt zogen tsu im: azoi hot gezogt dain zun Yosef: Elokim hot mich gemacht far a Har iber gants Mitsrayim; nider arop tsu mir, zolst zich nisht oifhalten.

GEN 45:9 Haste ye, and go up to Avi, and say unto him, Thus saith thy ben, Yosef, Elohim hath made me as adon kol Mitzrayim; come down unto me, tarry not;

GEN 45:10 ‏און װעסט זיצן אין לאַנד גוֹשֶן, און װעסט זײַן נאָנט צו מיר, דו און דײַנע קינדער און דײַנע קינדערס קינדער, און דײַנע שאָף, און דײַנע רינדער, און אַלץ װאָס דו האָסט. edit

GEN 45:10 un vest zitsen in land Goshen, un vest zain nont tsu mir, du un daine kinder un daine kinders kinder, un daine shof, un daine rinder, un alts vos du host.

GEN 45:10 And thou shalt dwell in Eretz Goshen, and thou shalt be karov (near) unto me, thou, and thy banim, and thy bnei banecha, and thy tzon, and thy bakar, and all that thou hast:

GEN 45:11 ‏און איך װעל דיך דאָרטן אױסהאַלטן; װאָרום נאָך פֿינף יאָר װעט זײַן דער הונגער; כּדי זאָלסט נישט אומקומען, דו און דײַן הױזגעזינט און אַלץ װאָס דו האָסט. edit

GEN 45:11 un ich vel dich dorten oishalten; vorem noch finf yor vet zain der hunger; kedei zolst nisht umkumen, du un dain hoizgezint un alts vos du host.

GEN 45:11 And there will I nourish thee; for yet there are chamesh shanim of ra'av (famine) ; lest thou, and thy bais, and all that thou hast, come to destitution.

GEN 45:12 ‏און אָט זעען אײַערע אױגן, און די אױגן פֿון מײַן ברודער בנימינען, אַז מײַן מױל רעדט דאָס צו אײַך. edit

GEN 45:12 un ot zeen aiere oigen, un di oigen fun main bruder Binyaminen, az main moil redt dos tsu aich.

GEN 45:12 And, hinei, your eyes see, and the eyes of achi Binyamin, that it is my mouth that speaketh unto you.

GEN 45:13 ‏און איר זאָלט דערצײלן מײַן פֿאָטער מײַן גאַנצן כּבֿוד אין מִצרַיִם, און אַלץ װאָס איר האָט געזען, און איר זאָלט אײלן און אַראָפּברענגען מײַן פֿאָטער אַהער. edit

GEN 45:13 un ir zolt dertseilen main foter main gantsen koved in Mitsrayim, un alts vos ir hot gezen, un ir zolt eilen un aropbrengen main foter aher.

GEN 45:13 And ye shall tell Avi of kol my kavod b'Mitzrayim, and of all that ye have seen; and ye shall haste and bring down Avi here.

GEN 45:14 ‏און ער איז געפֿאַלן אױפֿן האַלדז פֿון זײַן ברודער בנימינען, און האָט געװײנט, און בנימין האָט געװײנט אױף זײַן האַלדז. edit

GEN 45:14 un er iz gefalen oifen haldz fun zain bruder Binyaminen, un hot geveint, un Binyamin hot geveint oif zain haldz.

GEN 45:14 And he fell upon the neck of Binyamin achiv, and wept; and Binyamin wept upon his neck.

GEN 45:15 ‏און ער האָט געקושט אַלע זײַנע ברידער, און האָט געװײנט אױף זײ, און דערנאָך האָבן זײַנע ברידער גערעדט מיט אים. edit

GEN 45:15 un er hot gekusht ale zaine brider, un hot geveint oif zei, un dernoch hoben zaine brider geredt mit im.

GEN 45:15 Moreover he kissed all his achim, and wept upon them; and after that his achim talked with him.

GEN 45:16 ‏און דער קלאַנג איז געהערט ‏ געװאָרן אין פַּרעהס הױז, אַזױ צו זאָגן: יוֹספֿס ברידער זײַנען געקומען; און עס איז װױלגעפֿעלן אין די אױגן פֿון פַּרעהן, און אין די אױגן פֿון זײַנע קנעכט. edit

GEN 45:16 un der klang iz gehert gevoren in Pharaohs hoiz, azoi tsu zogen: Yosefs brider zainen gekumen; un es iz voilgefelen in di oigen fun Pharaohen, un in di oigen fun zaine knecht.

GEN 45:16 And the news thereof was heard in Bais Pharaoh saying, Achei Yosef are come; and it pleased Pharaoh well, and his avadim.

GEN 45:17 ‏און פַּרעה האָט געזאָגט צו יוֹספֿן: זאָג צו דײַנע ברידער: טוט אָט-װאָס: לאָדט אָן אײַערע בהמות, און גײט, קומט קײן לאַנד כּנַעַן, edit

GEN 45:17 un Pharaoh hot gezogt tsu Yosefen: zog tsu daine brider: tut ot-vos: lodt on aiere beheimes, un geit, kumt kein land Kenaan,

GEN 45:17 And Pharaoh said unto Yosef, Say unto thy achim, This do ye; load your beasts, and go, get you unto Eretz Kena'an;

GEN 45:18 ‏און נעמט אײַער פֿאָטער, און אײַערע הױזגעזינטן, און קומט צו מיר, און איך װעל אײַך געבן דאָס בעסטע פֿון לאַנד מִצרַיִם, און עסט דאָס פֿעטס פֿון לאַנד. edit

GEN 45:18 un nemt aier foter, un aiere hoizgezinten, un kumt tsu mir, un ich vel aich geben dos beste fun land Mitsrayim, un est dos fets fun land.

GEN 45:18 And take Avichem and your households, and come unto me; and I will give you the best of Eretz Mitzrayim, ye shall eat the chelev haaretz.

GEN 45:19 ‏און דו װערסט באַפֿױלן, טוט אָט-װאָס: נעמט אײַך פֿון לאַנד מִצרַיִם װעגן פֿאַר אײַערע קלײנע קינדער, און פֿאַר אײַערע װײַבער, און איר זאָלט אַרױפֿנעמען אײַער פֿאָטער און קומען. edit

GEN 45:19 un du verst bafoilen, tut ot-vos: nemt aich fun land Mitsrayim vegen far aiere kleine kinder, un far aiere vaiber, un ir zolt aroifnemen aier foter un kumen.

GEN 45:19 Now thou art commanded, this do ye; take you agalot (wagons) out of Eretz Mitzrayim for your little ones, and for your nashim, and bring Avichem, and come.

GEN 45:20 ‏און אײַער אױג זאָל זיך נישט קימערן אום אײַערע זאַכן, װאָרום דאָס בעסטע פֿון גאַנצן לאַנד מִצרַיִם איז אײַערס. edit

GEN 45:20 un aier oig zol zich nisht kimeren um aiere zachen, vorem dos beste fun gantsen land Mitsrayim iz aiers.

GEN 45:20 Also regard not your kelim; for the best of kol Eretz Mitzrayim is yours.

GEN 45:21 ‏האָבן די זין פֿון יִשׂרָאֵלן אַזױ געטאָן, און יוֹסף האָט זײ געגעבן װעגן, לױט דעם מױל פֿון פַּרעהן, און ער האָט זײ געגעבן שפּײַז אױפֿן װעג. edit

GEN 45:21 hoben di zin fun Yisroelen azoi geton, un Yosef hot zei gegeben vegen, loit dem moil fun Pharaohen, un er hot zei gegeben shpaiz oifen veg.

GEN 45:21 And the Bnei Yisroel did so; and Yosef gave them agalot, according to the commandment of Pharaoh, and gave them provision for the derech.

GEN 45:22 ‏זײ אַלעמען האָט ער געגעבן גאַנגען קלײדער פֿאַר איטלעכן, און בנימינען האָט ער געגעבן דרײַ הונדערט זילבערשטיק, און פֿינף גאַנג קלײדער. edit

GEN 45:22 zei alemen hot er gegeben gangen kleider far itlechen, un Binyaminen hot er gegeben drai hundert zilbershtik, un finf gang kleider.

GEN 45:22 To all of them he gave each man chalifot semalot; but to Binyamin he gave three hundred pieces of kesef, and chamesh chalifot semalot.

GEN 45:23 ‏און צו זײַן פֿאָטער האָט ער דעס גלײַכן געשיקט צען אײזלען באַלאָדן מיטן בעסטן פֿון מִצרַיִם, און צען אײזעלינס באַלאָדן מיט תּבֿואה און ברױט, און שפּײַז פֿאַר זײַן פֿאָטער אױפֿן װעג. edit

GEN 45:23 un tsu zain foter hot er des glaichen geshikt tsen eizlen baloden miten besten fun Mitsrayim, un tsen eizelins baloden mit tevuh un broit, un shpaiz far zain foter oifen veg.

GEN 45:23 And to Aviv he sent after this manner; ten chamorim loaded with the best of Mitzrayim, and ten female donkeys loaded with grain and lechem and provision for Aviv for the derech.

GEN 45:24 ‏און ער האָט אַװעקגעשיקט זײַנע ברידער, און זײ זײַנען אַװעקגעגאַנגען; און ער האָט זײ אָנגעזאָגט: איר זאָלט אײַך נישט קריגן אױפֿן װעג. edit

GEN 45:24 un er hot avekgeshikt zaine brider, un zei zainen avekgegangen; un er hot zei ongezogt: ir zolt aich nisht krigen oifen veg.

GEN 45:24 So he sent his achim away, and they departed; and he said unto them, See that ye not quarrel by the derech.

GEN 45:25 ‏און זײ זײַנען אַרױפֿגעגאַנגען פֿון מִצרַיִם, און זײַנען געקומען קײן לאַנד כּנַעַן צו זײער פֿאָטער יעקבֿן. edit

GEN 45:25 un zei zainen aroifgegangen fun Mitsrayim, un zainen gekumen kein land Kenaan tsu zeyer foter Yaakoven.

GEN 45:25 And they went up out of Mitzrayim, and came into Eretz Kena'an unto Ya'akov avihem,

GEN 45:26 ‏און זײ האָבן אים דערצײלט, אַזױ צו זאָגן: יוֹסף לעבט ‏ {חַי} ‏ נאָך; און אַז ער געװעלטיקט איבערן גאַנצן לאַנד מִצרַיִם. ‏ איז זײַן האַרץ פֿאַרקילט געװאָרן, װאָרום ער האָט זײ נישט געגלױבט. edit

GEN 45:26 un zei hoben im dertseilt, azoi tsu zogen: Yosef lebt noch; un az er geveltikt iberen gantsen land Mitsrayim. iz zain harts farkilt gevoren, vorem er hot zei nisht gegloibt.

GEN 45:26 And told him, saying, Yosef chai! Yosef is yet alive, and he is Moshel kol Eretz Mitzrayim. And Ya'akovʼs lev fainted, for he believed them not.

GEN 45:27 ‏האָבן זײ אים דערצײלט אַלע װערטער פֿון יוֹספֿן, װאָס ער האָט צו זײ גערעדט, און ער האָט געזען די װעגן װאָס יוֹסף האָט געשיקט אים צו פֿירן, און דער גײַסט פֿון זײער פֿאָטער יעקבֿן האָט אָפּגעלעבט. edit

GEN 45:27 hoben zei im dertseilt ale verter fun Yosefen, vos er hot tsu zei geredt, un er hot gezen di vegen vos Yosef hot geshikt im tsu firen, un der gaist fun zeyer foter Yaakoven hot opgelebt.

GEN 45:27 And they told him kol divrei Yosef, which he had said unto them; and when he saw the agalot which Yosef had sent to carry him, the ruach Ya'akov avihem revived;

GEN 45:28 ‏און יִשׂרָאֵל האָט געזאָגט: גענוג! מײַן זון יוֹסף לעבט נאָך; איך װעל גײן און װעל אים זען אײדער איך שטאַרב. edit

GEN 45:28 un Yisroel hot gezogt: genug! main zun Yosef lebt noch; ich vel gein un vel im zen eider ich shtarb.

GEN 45:28 And Yisroel said, It is enough; Yosef Beni chai! Yosef Beni is yet alive; I will go and see him before I die.

GEN 46:1 ‏און יִשׂרָאֵל האָט אַװעקגעצױגן מיט אַלץ װאָס ער האָט געהאַט, און איז געקומען קײן באֵר-שֶבַֿע, און ער האָט געשאָכטן שלאַכטאָפּפֿער {זֶבַֿח} צו דעם ג-ט פֿון זײַן פֿאָטער יִצחָקן. edit

GEN 46:1 un Yisroel hot avekgetsoigen mit alts vos er hot gehat, un iz gekumen kein Beer-Sheva, un er hot geshochten shlachtopfer tsu dem g-t fun zain foter Yitschaken.

GEN 46:1 And Yisroel took his journey with all that he had, and came to Be'er-Sheva, and offered zevakhim unto Elohei Aviv Yitzchak.

GEN 46:2 ‏און אלֹקים האָט גערעדט צו יִשׂרָאֵלן אין זעונגען פֿון דער נאַכט, און האָט געזאָגט: יעקבֿ, יעקבֿ! האָט ער געזאָגט: דאָ בין איך. edit

GEN 46:2 un Elokim hot geredt tsu Yisroelen in zeungen fun der nacht, un hot gezogt: Yaakov, Yaakov! hot er gezogt: do bin ich.

GEN 46:2 And Elohim spoke unto Yisroel in the marot halailah, and said, Ya'akov, Ya'akov. And he said, Hineni.

GEN 46:3 ‏האָט ער געזאָגט: איך בין הָאֵל דער ג-ט פֿון דײַן פֿאָטער, זאָלסט נישט מורא האָבן אַראָפּצונידערן קײן מִצרַיִם, װאָרום פֿאַר אַ גרױס פֿאָלק װעל איך דיך דאָרטן מאַכן. edit

GEN 46:3 hot er gezogt: ich bin HaEl der g-t fun dain foter, zolst nisht moire hoben aroptsunideren kein Mitsrayim, vorem far a grois folk vel ich dich dorten machen.

GEN 46:3 And He said, I am El Elohei Avicha; fear not to go down to Mitzrayim; for there I will make thee a Goy Gadol;

GEN 46:4 ‏איך װעל אַראָפּנידערן מיט דיר קײן מִצרַיִם, און אױך אַרױפֿברענגען װעל איך דיך אַרױפֿברענגען. און יוֹסף װעט אַרױפֿטאָן זײַן האַנט אױף דײַנע אױגן. edit

GEN 46:4 ich vel aropnideren mit dir kein Mitsrayim, un oich aroifbrengen vel ich dich aroifbrengen. un Yosef vet aroifton zain hant oif daine oigen.

GEN 46:4 I will go down with thee to Mitzrayim; and I will also surely bring thee up again; and Yosef shall put his yad upon thine eyes.

GEN 46:5 ‏און יעקבֿ איז אױפֿגעשטאַנען פֿון באֵר-שֶבַֿע, און די קינדער פֿון יִשׂרָאֵל האָבן געפֿירט זײער פֿאָטער יעקבֿן, און זײערע קלײנע קינדער, און זײערע װײַבער, אױף די װעגן װאָס פַּרעה האָט געשיקט אים צו פֿירן. edit

GEN 46:5 un Yaakov iz oifgeshtanen fun Beer-Sheva, un di kinder fun Yisroel hoben gefirt zeyer foter Yaakoven, un zeyere kleine kinder, un zeyere vaiber, oif di vegen vos Pharaoh hot geshikt im tsu firen.

GEN 46:5 And Ya'akov rose up from Be'er-Sheva; and the Bnei Yisroel carried Ya'akov Avihem, and their little ones, and their nashim, in the agalot which Pharaoh had sent to carry him.

GEN 46:6 ‏און זײ האָבן גענומען זײערע פֿיך, און זײער פֿאַרמעג װאָס זײ האָבן אָנגעקליבן אין לאַנד כּנַעַן, און זײ זײַנען געקומען קײן מִצרַיִם, יעקבֿ און אַלע זײַנע קינדער מיט אים; edit

GEN 46:6 un zei hoben genumen zeyere fich, un zeyer farmeg vos zei hoben ongekliben in land Kenaan, un zei zainen gekumen kein Mitsrayim, Yaakov un ale zaine kinder mit im;

GEN 46:6 And they took their mikneh, and their possessions, which they had acquired in Eretz Kena'an, and came to Mitzrayim, Ya'akov, and all his zera with him;

GEN 46:7 ‏זײַנע זין און זײַנע זינס זין מיט אים, זײַנע טעכטער, און זײַנע זינס טעכטער, און אַלע זײַנע קינדער, האָט ער געבראַכט מיט זיך קײן מִצרַיִם. edit

GEN 46:7 zaine zin un zaine zins zin mit im, zaine techter, un zaine zins techter, un ale zaine kinder, hot er gebracht mit zich kein Mitsrayim.

GEN 46:7 His banim, and his bnei banim with him, his banot, and his banot banim, and all his zera brought he with him to Mitzrayim.

GEN 46:8 ‏און דאָס זײַנען די נעמען פֿון די קינדער פֿון יִשׂרָאֵל װאָס זײַנען געקומען קײן מִצרַיִם, יעקבֿ און זײַנע קינדער: יעקבֿס בכוֹר ראובֿן. edit

GEN 46:8 un dos zainen di nemen fun di kinder fun Yisroel vos zainen gekumen kein Mitsrayim, Yaakov un zaine kinder: Yaakovs bocher Reuven.

GEN 46:8 And these are the shemot Bnei Yisroel, which came to Mitzrayim: Ya'akov and his banim: Reuven, bechor Ya'akov;

GEN 46:9 ‏און די זין פֿון ראובֿנען: חַנוֹך, און פַּלוא, און חֶצרוֹן, און כַּרמי. edit

GEN 46:9 un di zin fun Reuvenen: Chanoch, un Pallu, un Chetsron, un Carmi.

GEN 46:9 And the Bnei Reuven: Chanokh, and Pallu, and Chetzron, and Carmi.

GEN 46:10 ‏און די זין פֿון שמעונען: ימואֵל, און יָמין, און אוֹהַד, און יָכין, און צוֹחַר, און שָאול דער זון פֿון אַ כּנַעֲנית. edit

GEN 46:10 un di zin fun shmeunen: Yemuel, un Yamin, un Ohad, un Yachin, un Yetsochar, un Shaul der zun fun a Kenaanit.

GEN 46:10 And the Bnei Shim'on: Yemuel, and Yamin, and Ohad, and Yachin, and Tzochar, and Sha'ul Ben HaKena'ani.

GEN 46:11 ‏און די זין פֿון לֵוִין: גֵרשוֹן, קהָת, ‏ און מרָרי. edit

GEN 46:11 un di zin fun Levien: Gershon, Kohat, un Merari.

GEN 46:11 And the Bnei Levi: Gershon, Kohat, and Merari.

GEN 46:12 ‏און די זין פֿון יהוּדהן: עֵר, און אוֹנָן, און שֵלָה, און פֶּרֶץ, און זֶרַח; און עֵר און אוֹנָן זײַנען געשטאָרבן אין לאַנד כּנַעַן. און די זין פֿון פֶּרֶצן זײַנען געװען חֶצרוֹן ‏ און חָמול. edit

GEN 46:12 un di zin fun Yehudahen: Er, un Onan, un Shelah, un Perets, un Zerach; un Er un Onan zainen geshtorben in land Kenaan. un di zin fun Peretsen zainen geven Chetsron un Chamul.

GEN 46:12 And the Bnei Yehudah: Er, and Onan, and Shelah, and Peretz, and Zerach; but Er and Onan died in Eretz Kena'an. And the Bnei Peretz were Chetzron and Chamul.

GEN 46:13 ‏און די זין פֿון יִשׂשָׂכָרן: תּוֹלָע, און פּוּװָה, און יוֹב, און שִמרוֹן. edit

GEN 46:13 un di zin fun Yissakharen: Tola, un puvoh, un Yov, un Shomron.

GEN 46:13 And the Bnei Yissakhar: Tola, and Puvah, and Yov, and Shimron.

GEN 46:14 ‏און די זין פֿון זבֿולונען: סֶרֶד, און אֵלוֹן, און יַחלאֵל. edit

GEN 46:14 un di zin fun Zevulunen: Sered, un Elon, un Yachleel.

GEN 46:14 And the Bnei Zevulun: Sered, Elon, and Yachle'el.

GEN 46:15 ‏דאָס זײַנען די זין פֿון לאהן, װאָס זי האָט געבאָרן יעקבֿן אין פַּדַן-אַרָם; דערצו זײַן טאָכטער דינה; אַלע נפֿשות פֿון זײַנע זין און זײַנע טעכטער, דרײַ און דרײַסיק. edit

GEN 46:15 dos zainen di zin fun Leahen, vos zi hot geboren Yaakoven in Paddan-Aram; dertsu zain tochter Dinah; ale nefoshes fun zaine zin un zaine techter, drai un draisik.

GEN 46:15 These are the Bnei Leah, which she bore unto Ya'akov in Paddan-Aram, with his bat Dinah; kol nefesh of his banim and his banot were thirty and three.

GEN 46:16 ‏און די זין פֿון גָדן זײַנען געװען צִפֿיוֹן, און חַגי, שוני, און אֶצבוֹן, עֵרי, און אַרוֹדי, און אַראֵלי. edit

GEN 46:16 un di zin fun Gaden zainen geven Tsiphyon, un Chaggai, Shuni, un Etsbon, Eri, un Arvadi, un Areli.

GEN 46:16 And the Bnei Gad: Tziphyon, Chaggi, Shuni, Etzbon, Eri, Arodi, and Areli.

GEN 46:17 ‏און די קינדער פֿון אָשֵרן: יִמנָה, און יִשוָה, און יִשוִי, און בריעָה, און זײער שװעסטער שֶׂרַח; און די זין פֿון בריעָהן: חֶבֶֿר און מַלכּיאֵל. edit

GEN 46:17 un di kinder fun Asheren: Yimnah, un Yishvah, un Yishvi, un Beriah, un zeyer shvester Serach; un di zin fun Beriahen: Chever un Malkiel.

GEN 46:17 And the Bnei Asher: Yimnah, and Yishvah, and Yishvi, and Beri'ah, and Serach their achot; and the Bnei Beri'ah: Chever, and Malki'el.

GEN 46:18 ‏דאָס זײַנען די זין פֿון זִלפָּהן, װאָס לָבָֿן האָט געגעבן זײַן טאָכטער לאהן, און די דאָזיקע האָט זי געבאָרן יעקבֿן – זעכצן נפֿשות. edit

GEN 46:18 dos zainen di zin fun Zilpahen, vos Lavan hot gegeben zain tochter Leahen, un di dozike hot zi geboren Yaakoven – zechtsen nefoshes.

GEN 46:18 These are the Bnei Zilpah, whom Lavan gave to Leah his bat, and these she bore unto Ya'akov, even sixteen nefesh.

GEN 46:19 ‏די זין פֿון יעקבֿס װײַב רחלען זײַנען געװען יוֹסף און בנימין. edit

GEN 46:19 di zin fun Yaakovs vaib Rachelen zainen geven Yosef un Binyamin.

GEN 46:19 The Bnei Rachel eshet Ya'akov: Yosef, and Binyamin.

GEN 46:20 ‏און בײַ יוֹספֿן זײַנען געבאָרן געװאָרן אין לאַנד מִצרַיִם מנַשֶה און אפֿרים, װאָס אָסנַת די טאָכטער פֿון פּוֹטי-פֶּרַע דעם פּריסטער פֿון אוֹן האָט אים געבאָרן. edit

GEN 46:20 un bai Yosefen zainen geboren gevoren in land Mitsrayim Menasheh un Ephrayim, vos Asenat di tochter fun Poti-Phera dem prister fun On hot im geboren.

GEN 46:20 And unto Yosef in Eretz Mitzrayim were born Menasheh and Ephrayim, which Asenat Bat Poti Phera kohen of On bore unto him.

GEN 46:21 ‏און די זין פֿון בנימינען זײַנען געװען בֶלַע, און בֶכֶר, און אַשבֵל, גֵראָ, און נַעֲמָן, אֵחי, און רֹאש, מופּים, און חופּים, און אַרד. edit

GEN 46:21 un di zin fun Binyaminen zainen geven Bela, un Bekher, un Ashbel, Gera, un Naaman, Echi, un Rosh, mupim, un Chupim, un Ard.

GEN 46:21 And the Bnei Binyamin were Bela, and Becher, and Ashbel, Gera, and Na'aman, Echi, and Rosh, Muppim, and Chuppim, and Ard.

GEN 46:22 ‏דאָס זײַנען די זין פֿון רחלען, װאָס זײַנען געבאָרן געװאָרן בײַ יעקבֿן: אַלע נפֿשות, פֿערצן. edit

GEN 46:22 dos zainen di zin fun Rachelen, vos zainen geboren gevoren bai Yaakoven: ale nefoshes, fertsen.

GEN 46:22 These are the Bnei Rachel, which were born to Ya'akov; kol nefesh were fourteen.

GEN 46:23 ‏און די זין פֿון דָנען: חושים. edit

GEN 46:23 un di zin fun Danen: Chushim.

GEN 46:23 And the Bnei Dan: Chushim.

GEN 46:24 ‏און די זין פֿון נַפֿתָּלין: יַחצאֵל, און גוני, און יֵצֶר, און שִלֵם. edit

GEN 46:24 un di zin fun Naphtalien: Yachtseel, un Guni, un Yetser, un Shalem.

GEN 46:24 And the Bnei Naphtali: Yachtze'el, and Guni, and Yetzer, and Shillem.

GEN 46:25 ‏דאָס זײַנען די זין פֿון בִלהָהן, װאָס לָבָֿן האָט געגעבן זײַן טאָכטער רחלען, און די דאָזיקע האָט זי געבאָרן יעקבֿן; אַלע נפֿשות, זיבן. edit

GEN 46:25 dos zainen di zin fun Bilhahen, vos Lavan hot gegeben zain tochter Rachelen, un di dozike hot zi geboren Yaakoven; ale nefoshes, ziben.

GEN 46:25 These are the Bnei Bilhah, which Lavan gave unto Rachel his bat, and she bore these unto Ya'akov; kol nefesh were shivah.

GEN 46:26 ‏אַלע נפֿשות פֿון יעקבֿן װאָס זײַנען געקומען קײן מִצרַיִם, די װאָס זײַנען אַרױסגעגאַנגען פֿון זײַן דיך, אַחוץ די װײַבער פֿון יעקבֿס זין – אַלע נפֿשות זײַנען געװען זעקס און זעכציק. edit

GEN 46:26 ale nefoshes fun Yaakoven vos zainen gekumen kein Mitsrayim, di vos zainen aroisgegangen fun zain dich, achuts di vaiber fun Yaakovs zin – ale nefoshes zainen geven zeks un zechtsik.

GEN 46:26 Kol hanefesh that came with Ya'akov to Mitzrayim, which came out of his loins, apart from the nashim of the Bnei Ya'akov, kol nefesh were threescore and six;

GEN 46:27 ‏און יוֹספֿס זין, װאָס זײַנען אים געבאָרן געװאָרן אין מִצרַיִם, זײַנען געװען צװײ נפֿשות. אַלע נפֿשות פֿון יעקבֿס הױז װאָס זײַנען געקומען קײן מִצרַיִם, זיבעציק. edit

GEN 46:27 un Yosefs zin, vos zainen im geboren gevoren in Mitsrayim, zainen geven tsvei nefoshes. ale nefoshes fun Yaakovs hoiz vos zainen gekumen kein Mitsrayim, zibetsik.

GEN 46:27 And the Bnei Yosef, which were born to him in Mitzrayim, were two nefesh; kol hanefesh of Bais Ya'akov, which came into Mitzrayim, were shivim (seventy) .

GEN 46:28 ‏און יהוּדהן האָט ער געשיקט פֿאַרױס פֿאַר זיך צו יוֹספֿן, צו װײַזן אים פֿאַרױס דעם װעג קײן גוֹשֶן; און זײ זײַנען אָנגעקומען קײן לאַנד גוֹשֶן. edit

GEN 46:28 un Yehudahen hot er geshikt forois far zich tsu Yosefen, tsu vaizen im forois dem veg kein Goshen; un zei zainen ongekumen kein land Goshen.

GEN 46:28 And he sent Yehudah before him unto Yosef, to direct his face unto Goshen; and they came into Eretz Goshen.

GEN 46:29 ‏און יוֹסף האָט אײַנגעשפּאַנט זײַן רײַטװאָגן, און איז אַרױפֿגעגאַנגען אַנטקעגן זײַן פֿאָטער יִשׂרָאֵלן קײן גוֹשֶן. און װי ער האָט זיך געװיזן פֿאַר אים, אַזױ איז ער אים געפֿאַלן אױפֿן האַלדז, און ער האָט לאַנג געװײנט אױף זײַן האַלדז. edit

GEN 46:29 un Yosef hot aingeshpant zain raitvogen, un iz aroifgegangen antkegen zain foter Yisroelen kein Goshen. un vi er hot zich gevizen far im, azoi iz er im gefalen oifen haldz, un er hot lang geveint oif zain haldz.

GEN 46:29 And Yosef made ready his merkavah, and went up to meet Yisroel Aviv, to Goshen, and presented himself unto him; and he fell on his neck, and wept on his neck a long time.

GEN 46:30 ‏און יִשׂרָאֵל האָט געזאָגט צו יוֹספֿן: אַצונד קען איך שטאַרבן, נאָכדעם װי איך האָב געזען דײַן פּנים, אַז דו לעבסט נאָך. edit

GEN 46:30 un Yisroel hot gezogt tsu Yosefen: atsund ken ich shtarben, nochdem vi ich hob gezen dain ponem, az du lebst noch.

GEN 46:30 And Yisroel said unto Yosef, Now let me die, since I have seen thy face, because thou art yet alive.

GEN 46:31 ‏און יוֹסף האָט געזאָגט צו זײַנע ברידער און צו זײַן פֿאָטערס הױזגעזינט: איך װעל אַרױפֿגײן און װעל דערצײלן פַּרעהן, און איך װעל אים זאָגן: מײַנע ברידער און מײַן פֿאָטערס הױזגעזינט, װאָס זײַנען געװען אין לאַנד כּנַעַן, זײַנען געקומען צו מיר. edit

GEN 46:31 un Yosef hot gezogt tsu zaine brider un tsu zain foters hoizgezint: ich vel aroifgein un vel dertseilen Pharaohen, un ich vel im zogen: maine brider un main foters hoizgezint, vos zainen geven in land Kenaan, zainen gekumen tsu mir.

GEN 46:31 And Yosef said unto his achim, and unto Bais Aviv, I will go up, and speak to Pharaoh, and say unto him, My achim and Bais Avi, which were in Eretz Kena'an, are come unto me;

GEN 46:32 ‏און די מענטשן זײַנען פּאַסטוכער פֿון שאָף, װאָרום זײ זײַנען מענטשן פֿון פֿיך; און זײערע שאָף און זײערע רינדער און אַלץ װאָס זײ האָבן, האָבן זײ מיטגעבראַכט. edit

GEN 46:32 un di mentshen zainen pastucher fun shof, vorem zei zainen mentshen fun fich; un zeyere shof un zeyere rinder un alts vos zei hoben, hoben zei mitgebracht.

GEN 46:32 And the anashim are roei tzon (shepherds) , keepers of livestock; and they have brought their tzon, and their bakar, and all that they have.

GEN 46:33 ‏און עס װעט זײַן, אַז פַּרעה װעט אײַך רופֿן, און װעט זאָגן: װאָס איז אײַער טאָן? edit

GEN 46:33 un es vet zain, az Pharaoh vet aich rufen, un vet zogen: vos iz aier ton?

GEN 46:33 And it shall come to pass, when Pharaoh shall call you, and shall say, What is ma'aseichem (your occupation) ?

GEN 46:34 ‏זאָלט איר זאָגן: מענטשן פֿון פֿיך זײַנען דײַנע קנעכט פֿון אונדזער יוגנט אָן און ביז אַצונד, אַזױ מיר, אַזױ אונדזערע עלטערן; כּדי איר זאָלט זיצן אין לאַנד גוֹשֶן, װאָרום אַן אומװערדיקײט בײַ די מִצרַיִם איז יעטװעדער פּאַסטוך פֿון שאָף. edit

GEN 46:34 zolt ir zogen: mentshen fun fich zainen daine knecht fun undzer yugnt on un biz atsund, azoi mir, azoi undzere elteren; kedei ir zolt zitsen in land Goshen, vorem an umverdikeit bai di Mitsrayim iz yetveder pastuch fun shof.

GEN 46:34 That ye shall say, Thy avadim hath been keepers of livestock from our youth even until now, both we, and also Avoteinu; that ye may dwell in Eretz Goshen; for every ro'eh tzon is a toevat Mitzrayim.

GEN 47:1 ‏און יוֹסף איז געגאַנגען און האָט דערצײלט פַּרעהן, און האָט געזאָגט: מײַן פֿאָטער און מײַנע ברידער, מיט זײערע שאָף און זײערע רינדער און אַלץ װאָס זײ האָבן, זײַנען געקומען פֿון לאַנד כּנַעַן, און זײ זײַנען אין לאַנד גוֹשֶן. edit

GEN 47:1 un Yosef iz gegangen un hot dertseilt Pharaohen, un hot gezogt: main foter un maine brider, mit zeyere shof un zeyere rinder un alts vos zei hoben, zainen gekumen fun land Kenaan, un zei zainen in land Goshen.

GEN 47:1 Then Yosef came and told Pharaoh, and said, Avi and my achim, and their tzon, and their bakar, and all that they have, are come out of Eretz Kena'an; and they are now in Eretz Goshen.

GEN 47:2 ‏און פֿון צװישן זײַנע ברידער האָט ער גענומען פֿינף מאַן, און האָט זײ געשטעלט פֿאַר פַּרעהן. edit

GEN 47:2 un fun tsvishen zaine brider hot er genumen finf man, un hot zei geshtelt far Pharaohen.

GEN 47:2 And he took some of his achim, even five anashim, and presented them unto Pharaoh.

GEN 47:3 ‏האָט פַּרעה געזאָגט צו זײַנע ברידער: װאָס איז אײַער טאָן? האָבן זײ געזאָגט צו פַּרעהן: פּאַסטוכער פֿון שאָף זײַנען דײַנע קנעכט, אַזױ מיר, אַזױ אונדזערע עלטערן. edit

GEN 47:3 hot Pharaoh gezogt tsu zaine brider: vos iz aier ton? hoben zei gezogt tsu Pharaohen: pastucher fun shof zainen daine knecht, azoi mir, azoi undzere elteren.

GEN 47:3 And Pharaoh said unto his achim, What is your occupation? And they said unto Pharaoh, Thy avadim are roeh tzon, both we, and also Avoteinu.

GEN 47:4 ‏און זײ האָבן געזאָגט צו פַּרעהן: צו װױנען אין לאַנד זײַנען מיר געקומען, װאָרום עס איז נישטאָ קײן פֿיטערונג פֿאַר די שאָף פֿון דײַנע קנעכט, װײַל דער הונגער איז שװער אין לאַנד כּנַעַן. און אַצונד, איך בעט דיך, זאָלן דײַנע קנעכט זיצן אין לאַנד גוֹשֶן. edit

GEN 47:4 un zei hoben gezogt tsu Pharaohen: tsu voinen in land zainen mir gekumen, vorem es iz nishto kein fiterung far di shof fun daine knecht, vail der hunger iz shver in land Kenaan. un atsund, ich bet dich, zolen daine knecht zitsen in land Goshen.

GEN 47:4 They said moreover unto Pharaoh, For to sojourn in the land are we come; for thy avadim have no mireh (pasture) for their tzon; for the ra'av (famine) is heavy in Eretz Kena'an; now therefore, let now thy avadim dwell in Eretz Goshen.

GEN 47:5 ‏האָט פַּרעה געזאָגט צו יוֹספֿן, אַזױ צו זאָגן: דײַן פֿאָטער און דײַנע ברידער זײַנען געקומען צו דיר; edit

GEN 47:5 hot Pharaoh gezogt tsu Yosefen, azoi tsu zogen: dain foter un daine brider zainen gekumen tsu dir;

GEN 47:5 And Pharaoh spoke unto Yosef, saying, Avicha and acheicha are come unto thee;

GEN 47:6 ‏דאָס לאַנד מִצרַיִם ליגט פֿאַר דיר, אין בעסטן טײל פֿון לאַנד באַזעץ דײַן פֿאָטער און דײַנע ברידער. זאָלן זײ זיצן אין לאַנד גוֹשֶן. און אױב דו װײסט אַז צװישן זײ זײַנען דאָ טױגלעכע מענטשן, זאָלסטו זײ מאַכן פֿאַר אױפֿזעערס איבער דעם פֿיך װאָס איך האָב. edit

GEN 47:6 dos land Mitsrayim ligt far dir, in besten teil fun land bazets dain foter un daine brider. zolen zei zitsen in land Goshen. un oib du veist az tsvishen zei zainen do toigleche mentshen, zolstu zei machen far oifzeers iber dem fich vos ich hob.

GEN 47:6 Eretz Mitzrayim is before thee; in the best of the land make avicha and acheicha to dwell; in Eretz Goshen let them dwell; and if thou knowest any anshei chayil among them, then make them sarei mikneh (royal overseers of livestock) of mine.

GEN 47:7 ‏און יוֹסף האָט געבראַכט זײַן פֿאָטער יעקבֿן, און ער האָט אים געשטעלט פֿאַר פַּרעהן; און יעקבֿ האָט געבענטשט פַּרעהן. edit

GEN 47:7 un Yosef hot gebracht zain foter Yaakoven, un er hot im geshtelt far Pharaohen; un Yaakov hot gebentsht Pharaohen.

GEN 47:7 And Yosef brought in Ya'akov aviv, and set him before Pharaoh; and Ya'akov made on Pharaoh a brocha.

GEN 47:8 ‏און פַּרעה האָט געזאָגט צו יעקבֿן: װיפֿל זײַנען די טעג פֿון די יאָרן פֿון דײַן לעבן? edit

GEN 47:8 un Pharaoh hot gezogt tsu Yaakoven: vifel zainen di teg fun di yoren fun dain leben?

GEN 47:8 And Pharaoh said unto Ya'akov, How old art thou?

GEN 47:9 ‏האָט יעקבֿ געזאָגט צו פַּרעהן: די טעג פֿון די יאָרן פֿון מײַן װאַנדערשאַפט זײַנען הונדערט און דרײַסיק יאָר. װינציק און שלעכט זײַנען די טעג פֿון די יאָרן פֿון מײַן לעבן, און זײ קומען נישט צו די טעג פֿון די יאָרן פֿון מײַנע עלטערנס לעבן אין די טעג פֿון זײער װאַנדערשאַפט. edit

GEN 47:9 hot Yaakov gezogt tsu Pharaohen: di teg fun di yoren fun main vandershaפt zainen hundert un draisik yor. vintsik un shlecht zainen di teg fun di yoren fun main leben, un zei kumen nisht tsu di teg fun di yoren fun maine elterns leben in di teg fun zeyer vandershaפt.

GEN 47:9 And Ya'akov said unto Pharaoh, The days of the shanim of my pilgrimage are a hundred and thirty shanah; few and bad have the days of the years of my life been, and have not attained unto the days of the years of the life of my avot in the days of their pilgrimage.

GEN 47:10 ‏און יעקבֿ האָט געבענטשט פַּרעהן, און איז אַרױסגעגאַנגען פֿון פֿאַר פַּרעהן. edit

GEN 47:10 un Yaakov hot gebentsht Pharaohen, un iz aroisgegangen fun far Pharaohen.

GEN 47:10 And Ya'akov made a brocha on Pharaoh, and went out from the presence of Pharaoh.

GEN 47:11 ‏און יוֹסף האָט באַזעצט זײַן פֿאָטער און זײַנע ברידער, און ער האָט זײ געגעבן אײגנטום אין לאַנד מִצרַיִם, אין בעסטן טײל פֿון לאַנד, אין לאַנד רַעְמסֵס, אַזױ װי פַּרעה האָט באַפֿױלן. edit

GEN 47:11 un Yosef hot bazetst zain foter un zaine brider, un er hot zei gegeben eigentum in land Mitsrayim, in besten teil fun land, in land Rameses, azoi vi Pharaoh hot bafoilen.

GEN 47:11 And Yosef settled aviv and his achim, and gave them an achuzzah (possession) in Eretz Mitzrayim, in the best of the land, in Eretz Ra'meses, just as Pharaoh had commanded.

GEN 47:12 ‏און יוֹסף האָט אױסגעהאַלטן זײַן פֿאָטער און זײַנע ברידער, און דאָס גאַנצע הױז פֿון זײַן פֿאָטער, מיט ברױט, װי נאָכן געזינד. edit

GEN 47:12 un Yosef hot oisgehalten zain foter un zaine brider, un dos gantse hoiz fun zain foter, mit broit, vi nochen gezind.

GEN 47:12 And Yosef provided for aviv, and his achim, and kol bais aviv, with lechem, according to the children.

GEN 47:13 ‏און קײן ברױט איז נישט געװען אין גאַנצן לאַנד, װאָרום דער הונגער איז געװען זײער שװער, און דאָס לאַנד מִצרַיִם און דאָס לאַנד כּנַעַן זײַנען אױסגעמאַטערט געװאָרן פֿון דעם הונגער. edit

GEN 47:13 un kein broit iz nisht geven in gantsen land, vorem der hunger iz geven zeyer shver, un dos land Mitsrayim un dos land Kenaan zainen oisgematert gevoren fun dem hunger.

GEN 47:13 And there was no lechem in kol ha'aretz; for the ra'av was very heavy, so that Eretz Mitzrayim and kol Eretz Kena'an fainted by reason of the ra'av (famine) .

GEN 47:14 ‏און יוֹסף האָט אױפֿגעקליבן דאָס גאַנצע געלט װאָס האָט זיך געפֿונען אין לאַנד מִצרַיִם און אין לאַנד כּנַעַן, פֿאַר דער תּבֿואה װאָס זײ האָבן געקױפֿט. און יוֹסף האָט געבראַכט דאָס געלט אין פַּרעהס הױז. edit

GEN 47:14 un Yosef hot oifgekliben dos gantse gelt vos hot zich gefunen in land Mitsrayim un in land Kenaan, far der tevuh vos zei hoben gekoift. un Yosef hot gebracht dos gelt in Pharaohs hoiz.

GEN 47:14 And Yosef gathered up all the kesef that was found in the Eretz Mitzrayim, and in Eretz Kena'an, for the shever (grain) which they bought; and Yosef brought the kesef into Bais Pharaoh (Pharaohʼs palace) .

GEN 47:15 ‏און אַז דאָס געלט איז אױסגעגאַנגען פֿון לאַנד מִצרַיִם און פֿון לאַנד כּנַעַן, זײַנען אַלע מִצרַיִם געקומען צו יוֹספֿן, אַזױ צו זאָגן: גיב אונדז ברױט; װאָרום נאָך װאָס זאָלן מיר שטאַרבן פֿאַר דיר? אַז דאָס געלט האָט זיך אױסגעלאָזט. edit

GEN 47:15 un az dos gelt iz oisgegangen fun land Mitsrayim un fun land Kenaan, zainen ale Mitsrayim gekumen tsu Yosefen, azoi tsu zogen: gib undz broit; vorem noch vos zolen mir shtarben far dir? az dos gelt hot zich oisgelozt.

GEN 47:15 And when kesef failed in Eretz Mitzrayim, and in Eretz Kena'an, kol Mitzrayim came unto Yosef, and said, Give us lechem; for why should we die in thy presence? For the kesef is gone.

GEN 47:16 ‏האָט יוֹסף געזאָגט: גיט אײַערע פֿיך, און איך װעל אײַך געבן פֿאַר אײַערע פֿיך, אױב דאָס געלט האָט זיך אױסגעלאָזט. edit

GEN 47:16 hot Yosef gezogt: git aiere fich, un ich vel aich geben far aiere fich, oib dos gelt hot zich oisgelozt.

GEN 47:16 And Yosef said, Give your mikneh; and I will give you for your mikneh, if kesef is gone.

GEN 47:17 ‏האָבן זײ געבראַכט זײערע פֿיך צו יוֹספֿן, און יוֹסף האָט זײ געגעבן ברױט פֿאַר פֿערד, און פֿאַר סטאַדעס שאָף, און פֿאַר סטאַדעס רינדער, און פֿאַר אײזלען; און ער האָט זײ פֿאַרזאָרגט מיט ברױט אין יענעם יאָר, פֿאַר אַלע זײערע פֿיך. edit

GEN 47:17 hoben zei gebracht zeyere fich tsu Yosefen, un Yosef hot zei gegeben broit far ferd, un far stades shof, un far stades rinder, un far eizlen; un er hot zei farzorgt mit broit in yenem yor, far ale zeyere fich.

GEN 47:17 And they brought their mikneh unto Yosef; and Yosef gave them lechem in exchange for susim, and for the tzon, and for the mikneh of the bakar, and for the chamorim; and he fed them lechem for all their mikneh for that year.

GEN 47:18 ‏האָט זיך דאָס יאָר געענדיקט; און אױפֿן צװײטן יאָר זײַנען זײ געקומען צו אים, און האָבן צו אים געזאָגט: מיר װעלן נישט פֿאַרהױלן פֿון מײַן האַר, אַז אַזױ װי דאָס געלט איז אױסגעגאַנגען, און די סטאַדעס פֿיך זײַנען בײַ מײַן האַר, איז נישט געבליבן פֿאַר מײַן האַר אַחוץ נאָר אונדזער לײַב און אונדזער ערד. edit

GEN 47:18 hot zich dos yor geendikt; un oifen tsveiten yor zainen zei gekumen tsu im, un hoben tsu im gezogt: mir velen nisht farhoilen fun main Har, az azoi vi dos gelt iz oisgegangen, un di stades fich zainen bai main Har, iz nisht gebliben far main Har achuts nor undzer laib un undzer erd.

GEN 47:18 When that year was ended, they came unto him the shanah hashenit, and said unto him, We will not hide it from adoni, how that our kesef is spent; adoni also hath our mikneh of behemah; there is not ought left in the sight of adoni, but geviyyatenu (our bodies) , and adematenu (our lands) ;

GEN 47:19 ‏נאָך װאָס זאָלן מיר אומקומען פֿאַר דײַנע אױגן, אי מיר אי אונדזער ערד? קױף אָפּ אונדז און אונדזער ערד פֿאַר ברױט, און מיר מיט אונדזער ערד װעלן זײַן קנעכט צו פַּרעהן; און גיב אונדז זריעה, כּדי מיר זאָלן לעבן און נישט שטאַרבן, און די ערד זאָל נישט פֿאַרװיסט װערן. edit

GEN 47:19 noch vos zolen mir umkumen far daine oigen, i mir i undzer erd? koif op undz un undzer erd far broit, un mir mit undzer erd velen zain knecht tsu Pharaohen; un gib undz zerie, kedei mir zolen leben un nisht shtarben, un di erd zol nisht farvist veren.

GEN 47:19 Why shall we die before thine eyes, both we and adematenu? Buy us and adematenu for lechem, and we and adematenu will be avadim unto Pharaoh; and give us zera, that we may live, and not die, that the adamah be not desolate.

GEN 47:20 ‏האָט יוֹסף אָפּגעקױפֿט די גאַנצע ערד פֿון מִצרַיִם פֿאַר פַּרעהן, װאָרום די מִצרַיִם האָבן פֿאַרקױפֿט איטלעכער זײַן פֿעלד, װײַל דער הונגער האָט זיך געשטאַרקט איבער זײ; און דאָס לאַנד איז געװאָרן פַּרעהס. edit

GEN 47:20 hot Yosef opgekoift di gantse erd fun Mitsrayim far Pharaohen, vorem di Mitsrayim hoben farkoift itlecher zain feld, vail der hunger hot zich geshtarkt iber zei; un dos land iz gevoren Pharaohs.

GEN 47:20 And Yosef bought kol Admat Mitzrayim for Pharaoh; for the Mitzrayim sold every ish his sadeh, because the ra'av (famine) was chazak over them; so the land became Pharaohʼs.

GEN 47:21 ‏און דאָס פֿאָלק, זײ האָט ער שטעטװײַז איבערגעפֿירט פֿון אײן עק געמאַרק פֿון מִצרַיִם צום אַנדער עק. edit

GEN 47:21 un dos folk, zei hot er shtetvaiz ibergefirt fun ein ek gemark fun Mitsrayim tsum ander ek.

GEN 47:21 And as for the people, he removed them to cities from one end of the borders of Mitzrayim even to the other end thereof.

GEN 47:22 ‏נאָר די ערד פֿון די פּריסטער האָט ער נישט אָפּגעקױפֿט, װײַל די פּריסטער האָבן געקריגן אַ קִצבֿה פֿון פַּרעהן, און זײ האָבן געגעסן זײער קִצבֿה װאָס פַּרעה האָט זײ געגעבן; דערום האָבן זײ נישט פֿאַרקױפֿט זײער ערד. edit

GEN 47:22 nor di erd fun di prister hot er nisht opgekoift, vail di prister hoben gekrigen a kitsve fun Pharaohen, un zei hoben gegesen zeyer kitsve vos Pharaoh hot zei gegeben; derum hoben zei nisht farkoift zeyer erd.

GEN 47:22 Only the admat hakohanim bought he not; for the kohanim had a chok assigned them of Pharaoh, and did eat their chok which Pharaoh gave them; therefore they sold not their lands.

GEN 47:23 ‏און יוֹסף האָט געזאָגט צום פֿאָלק: אָט האָב איך הײַנט אָפּגעקױפֿט אײַך און אײַער לאַנד פֿאַר פַּרעהן; נאַט אײַך זריעה, און פֿאַרזײט די ערד. edit

GEN 47:23 un Yosef hot gezogt tsum folk: ot hob ich haint opgekoift aich un aier land far Pharaohen; nat aich zerie, un farzeit di erd.

GEN 47:23 Then Yosef said unto the people, See, I have bought you this day and your land for Pharaoh: lo, here is zera for you, and ye shall sow the adamah.

GEN 47:24 ‏און עס װעט זײַן בײַ די תּבֿואות, װעט איר געבן אַ פֿינפֿטל צו פַּרעהן, און פֿיר חלקים װעלן אײַך זײַן פֿאַר זריעה פֿון פֿעלד, און פֿאַר אײַער עסן, און פֿאַר די װאָס אין אײַערע הײַזער, און צום עסן פֿאַר אײַערע קלײנע קינדער. edit

GEN 47:24 un es vet zain bai di tevuut, vet ir geben a finftl tsu Pharaohen, un fir Chelekim velen aich zain far zerie fun feld, un far aier esen, un far di vos in aiere haizer, un tsum esen far aiere kleine kinder.

GEN 47:24 And it shall come to pass in the tevu'ot, that ye shall give the fifth part unto Pharaoh, and four parts shall be your own, for zera of the sadeh, and for your ochel, and for them of your batim, and for food for your children.

GEN 47:25 ‏האָבן זײ געזאָגט: האָסט אונדז דאָס לעבן דערהאַלטן; לאָמיר געפֿינען חֵן אין די אױגן פֿון מײַן האַר, און מיר װעלן זײַן קנעכט צו פַּרעהן. edit

GEN 47:25 hoben zei gezogt: host undz dos leben derhalten; lomir gefinen chein in di oigen fun main Har, un mir velen zain knecht tsu Pharaohen.

GEN 47:25 And they said, Thou hast saved our lives; let us find chen (grace, favor) in the sight of adoni, and we will be avadim to Pharaoh.

GEN 47:26 ‏און יוֹסף האָט עס געמאַכט פֿאַר אַ געזעץ ביז אױף הײַנטיקן טאָג אױף דער ערד פֿון מִצרַיִם, אַז צו פַּרעהן זאָל געהערן אַ פֿינפֿטל. נאָר די ערד פֿון די פּריסטער אַלײן איז נישט געװאָרן פַּרעהס. edit

GEN 47:26 un Yosef hot es gemacht far a gezets biz oif haintiken tog oif der erd fun Mitsrayim, az tsu Pharaohen zol geheren a finftl. nor di erd fun di prister alein iz nisht gevoren Pharaohs.

GEN 47:26 And Yosef made it a chok over Eretz Mitzrayim unto this day, that Pharaoh should have the fifth part, except the admat hakohanim only, which became not Pharaohʼs.

GEN 47:27 ‏און יִשׂרָאֵל איז געזעסן אין לאַנד מִצרַיִם, אין לאַנד גוֹשֶן; און זײ האָבן זיך דאָרטן אײַנגעפֿעסטיקט, און האָבן זיך געפֿרוכפּערט און געמערט זײער. edit

GEN 47:27 un Yisroel iz gezesen in land Mitsrayim, in land Goshen; un zei hoben zich dorten aingefestikt, un hoben zich gefruchpert un gemert zeyer.

GEN 47:27 And Yisroel settled in Eretz Mitzrayim, in Eretz Goshen; and they acquired property therein, and grew, and multiplied exceedingly.

GEN 47:28 ‏און יעקבֿ האָט געלעבט אין לאַנד מִצרַיִם זיבעצן יאָר; און די טעג פֿון יעקבֿן, די יאָרן פֿון זײַן לעבן, זײַנען געװען הונדערט יאָר און זיבן און פֿערציק יאָר. edit

GEN 47:28 un Yaakov hot gelebt in land Mitsrayim zibetsen yor; un di teg fun Yaakoven, di yoren fun zain leben, zainen geven hundert yor un ziben un fertsik yor.

GEN 47:28 And Ya'akov lived in Eretz Mitzrayim seventeen shanah; so the whole age of Ya'akov was a hundred forty and seven shanah.

GEN 47:29 ‏און די טעג פֿון יִשׂרָאֵלן האָבן גענענט צום שטאַרבן, און ער האָט גערופֿן זײַן זון יוֹספֿן, און האָט צו אים געזאָגט: אױב, איך בעט דיך, איך האָב געפֿונען חֵן אין דײַנע אױגן, טו, איך בעט דיך, דײַן האַנט אונטער מײַן דיך, און זאָלסט טאָן מיט מיר אַ חֶסֶד און אַ טרײַשאַפֿט: זאָלסט מיך נישט באַגראָבן, איך בעט דיך, אין מִצרַיִם. edit

GEN 47:29 un di teg fun Yisroelen hoben genent tsum shtarben, un er hot gerufen zain zun Yosefen, un hot tsu im gezogt: oib, ich bet dich, ich hob gefunen chein in daine oigen, tu, ich bet dich, dain hant unter main dich, un zolst ton mit mir a chesed un a traishaft: zolst mich nisht bagroben, ich bet dich, in Mitsrayim.

GEN 47:29 And the time drew near that Yisroel must die; and he called bno Yosef, and said unto him, If now I have found chen in thy sight, put, now, thy yad under my thigh, and do chesed and emes with me; bury me not, now, in Mitzrayim;

GEN 47:30 ‏און אַז איך װעל זיך לײגן צו מײַנע עלטערן, זאָלסטו מיך אַװעקטראָגן פֿון מִצרַיִם, און מיך באַגראָבן אין זײער קבֿר. האָט ער געזאָגט: איך װעל טאָן אַזױ װי דײַן װאָרט. edit

GEN 47:30 un az ich vel zich leigen tsu maine elteren, zolstu mich avektrogen fun Mitsrayim, un mich bagroben in zeyer keyver. hot er gezogt: ich vel ton azoi vi dain vort.

GEN 47:30 But I will lie with my avot, and thou shalt carry me out of Mitzrayim, and bury me in their kever. And he said, I will do as thou hast said.

GEN 47:31 ‏האָט ער געזאָגט: שװער מיר. און ער האָט אים געשװאָרן; און יִשׂרָאֵל האָט זיך געבוקט צוקאָפּנס פֿון בעט. edit

GEN 47:31 hot er gezogt: shver mir. un er hot im geshvoren; un Yisroel hot zich gebukt tsukopns fun bet.

GEN 47:31 And he said, Swear unto me. And he swore unto him. And Yisroel prostrated toward the rosh hamittah.

GEN 48:1 ‏און עס איז געװען נאָך די דאָזיקע געשעענישן, האָט מען אָנגעזאָגט יוֹספֿן: זע, דײַן פֿאָטער איז קראַנק. האָט ער גענומען מיט זיך זײַנע צװײ זין, מנַשֶהן און אפֿרימען. edit

GEN 48:1 un es iz geven noch di dozike gesheenishen, hot men ongezogt Yosefen: ze, dain foter iz krank. hot er genumen mit zich zaine tsvei zin, Menashehen un Ephrayimen.

GEN 48:1 And it came to pass after these things, that one told Yosef, Hinei, Avicha is choleh (ill) ; and he took with him his two banim, Menasheh and Ephrayim.

GEN 48:2 ‏און מע האָט געלאָזט װיסן יעקבֿן און געזאָגט: זע, דײַן זון יוֹסף קומט צו דיר; און יִשׂרָאֵל האָט זיך געשטאַרקט, און האָט זיך געזעצט אױפֿן בעט. edit

GEN 48:2 un me hot gelozt visen Yaakoven un gezogt: ze, dain zun Yosef kumt tsu dir; un Yisroel hot zich geshtarkt, un hot zich gezetst oifen bet.

GEN 48:2 And one told Ya'akov, and said, Hinei, the ben of thee Yosef cometh unto thee; and Yisroel strengthened himself, and sat up upon the mittah (bed) .

GEN 48:3 ‏און יעקבֿ האָט געזאָגט צו יוֹספֿן: אֵל שַדַי האָט זיך באַװיזן צו מיר אין לוז, אין לאַנד כּנַעַן, און ער האָט מיך געבענטשט. edit

GEN 48:3 un Yaakov hot gezogt tsu Yosefen: El Shaddai hot zich bavizen tsu mir in Luz, in land Kenaan, un er hot mich gebentsht.

GEN 48:3 And Ya'akov said unto Yosef, El Shaddai appeared unto me at Luz in Eretz Kena'an, and made on me a brocha,

GEN 48:4 ‏און ער האָט צו מיר געזאָגט: זע, איך װעל דיך פֿרוכפּערן און װעל דיך מערן, און איך װעל דיך מאַכן פֿאַר אַ געזעמל פֿעלקער; און איך װעל געבן דאָס דאָזיקע לאַנד צו דײַן זאָמען נאָך דיר פֿאַר אַן אײביקן אײגנטום. edit

GEN 48:4 un er hot tsu mir gezogt: ze, ich vel dich fruchperen un vel dich meren, un ich vel dich machen far a gezeml felker; un ich vel geben dos dozike land tsu dain zomen noch dir far an eibiken eigentum.

GEN 48:4 And said unto me, Hineni, I will make thee fruitful, and multiply thee, and I will make of thee a kehal of ammim; and will give HaAretz Hazot to thy zera after thee for an achuzzat olam (everlasting possession) .

GEN 48:5 ‏און אַצונד, די צװײ זין װאָס זײַנען דיר געבאָרן געװאָרן אין לאַנד מִצרַיִם פֿאַר מײַן קומען צו דיר קײן מִצרַיִם, זײ זײַנען מײַנע: אפֿרים און מנַשֶה זאָלן זײַן מײַנע אַזױ װי ראובֿן און שמעון. edit

GEN 48:5 un atsund, di tsvei zin vos zainen dir geboren gevoren in land Mitsrayim far main kumen tsu dir kein Mitsrayim, zei zainen maine: Ephrayim un Menasheh zolen zain maine azoi vi Reuven un Shimeon.

GEN 48:5 And now thy two banim, Ephrayim and Menasheh, which were born unto thee in Eretz Mitzrayim before I came unto thee into Mitzrayim, are mine; like Reuven and Shim'on, they shall be mine.

GEN 48:6 ‏אָבער דײַנע געבאָרענע װאָס דו האָסט געבאָרן נאָך זײ, זאָלן זײַן דײַנע; אױף דעם נאָמען פֿון זײערע ברידער זאָלן זײ גערופֿן װערן אין זײער נחלה. edit

GEN 48:6 ober daine geborene vos du host geboren noch zei, zolen zain daine; oif dem nomen fun zeyere brider zolen zei gerufen veren in zeyer nachle.

GEN 48:6 And thy moledet, which are born to thee after them, shall be thine, and shall be called after the shem of their achim in their nachalah.

GEN 48:7 ‏… און איך, אַז איך בין געקומען פֿון פַּדַן, איז מיר געשטאָרבן רחל אין לאַנד כּנַעַן אױפֿן װעג, װען עס איז נאָך געװען אַ שטרעק לאַנד צו קומען קײן אֶפֿרָת; און איך האָב זי דאָרטן באַגראָבן אױפֿן װעג קײן אֶפֿרָת, דאָס איז בֵית-לֶחֶם. edit

GEN 48:7 … un ich, az ich bin gekumen fun Paddan, iz mir geshtorben Rachel in land Kenaan oifen veg, ven es iz noch geven a shtrek land tsu kumen kein Ephratah; un ich hob zi dorten bagroben oifen veg kein Ephratah, dos iz Beit-Lechem.

GEN 48:7 And as for me, when I came from Paddan, Rachel died by me in Eretz Kena'an in the way, when there was yet but a space of land to go unto Ephratah; and I buried her there by the derech Ephrat; the same is Beit-Lechem.

GEN 48:8 ‏און יִשׂרָאֵל האָט געזען יוֹספֿס זין, און ער האָט געזאָגט: װער זײַנען די דאָזיקע? edit

GEN 48:8 un Yisroel hot gezen Yosefs zin, un er hot gezogt: ver zainen di dozike?

GEN 48:8 And Yisroel beheld Bnei Yosef, and said, Who are these?

GEN 48:9 ‏האָט יוֹסף געזאָגט צו זײַן פֿאָטער: דאָס זײַנען מײַנע זין װאָס אלֹקים האָט מיר געשאָנקען דאָ. האָט ער געזאָגט: נעם זײ, איך בעט דיך, צו מיר, און איך װעל זײ בענטשן. edit

GEN 48:9 hot Yosef gezogt tsu zain foter: dos zainen maine zin vos Elokim hot mir geshonken do. hot er gezogt: nem zei, ich bet dich, tsu mir, un ich vel zei bentshen.

GEN 48:9 And Yosef said unto aviv, They are my banim, whom Elohim hath given me in this place. And he said, Bring them, now, unto me, and I will make upon them a brocha.

GEN 48:10 ‏און די אױגן פֿון יִשׂרָאֵלן זײַנען געװען טונקל פֿון זִקנה, ער האָט נישט געקענט זען. האָט ער זײ געמאַכט גענענען צו אים, און ער האָט זײ געקושט און זײ געהאַלדזט. edit

GEN 48:10 un di oigen fun Yisroelen zainen geven tunkel fun zikne, er hot nisht gekent zen. hot er zei gemacht genenen tsu im, un er hot zei gekusht un zei gehaldzt.

GEN 48:10 Now the eyes of Yisroel were dim from age, so that he could not see. And he brought them near unto him; and he kissed them, and embraced them.

GEN 48:11 ‏און יִשׂרָאֵל האָט געזאָגט צו יוֹספֿן: איך האָב נישט געדאַכט דײַן פּנים צו זען, און אָט האָט מיך אלֹקים געלאָזט זען אױך דײַנע קינדער. edit

GEN 48:11 un Yisroel hot gezogt tsu Yosefen: ich hob nisht gedacht dain ponem tsu zen, un ot hot mich Elokim gelozt zen oich daine kinder.

GEN 48:11 And Yisroel said unto Yosef, I never expected to see thy face; and, hinei, Elohim hath showed me also thy zera.

GEN 48:12 ‏און יוֹסף האָט זײ אַרױסגעצױגן פֿון צװישן זײַנע קני, און האָט זיך געבוקט אױף זײַן פּנים צו דער ערד. edit

GEN 48:12 un Yosef hot zei aroisgetsoigen fun tsvishen zaine kni, un hot zich gebukt oif zain ponem tsu der erd.

GEN 48:12 And Yosef brought them out from between his knees, and he bowed himself with his face to the ground.

GEN 48:13 ‏און יוֹסף האָט זײ בײדן גענומען, אפֿרימען אין זײַן רעכטער האַנט, צו דער לינקער האַנט פֿון יִשׂרָאֵלן, און מנַשֶהן אין זײַן לינקער האַנט, צו דער רעכטער האַנט פֿון יִשׂרָאֵלן, און האָט זײ געמאַכט גענענען צו אים. edit

GEN 48:13 un Yosef hot zei beiden genumen, Ephrayimen in zain rechter hant, tsu der linker hant fun Yisroelen, un Menashehen in zain linker hant, tsu der rechter hant fun Yisroelen, un hot zei gemacht genenen tsu im.

GEN 48:13 And Yosef took them both, Ephrayim in his yamin toward smol Yisroel, and Menasheh on his smol toward yamin Yisroel, and brought them near unto him.

GEN 48:14 ‏האָט יִשׂרָאֵל אױסגעשטרעקט זײַן רעכטע האַנט, און אַרױפֿגעטאָן אױפֿן קאָפּ פֿון אפֿרימען, װאָס איז געװען דער ייִנגערער, און זײַן לינקע האַנט אױפֿן קאָפּ פֿון מנַשֶהן; ער האָט בכּיװן איבערגעדרײט זײַנע הענט, װאָרום מנַשֶה איז געװען דער בכוֹר. edit

GEN 48:14 hot Yisroel oisgeshtrekt zain rechte hant, un aroifgeton oifen kop fun Ephrayimen, vos iz geven der yingerer, un zain linke hant oifen kop fun Menashehen; er hot bekiven ibergedreit zaine hent, vorem Menasheh iz geven der bocher.

GEN 48:14 And Yisroel stretched out his yamin, and laid it upon rosh Ephrayim, who was the younger, and his smol upon rosh Menasheh, guiding his hands intentionally; for Menasheh was the bechor.

GEN 48:15 ‏און ער האָט געבענטשט יוֹספֿן, און האָט געזאָגט: ‏האלֹקים װאָס מײַנע עלטערן אבֿרהם און יִצחָק זײַנען געגאַנגען פֿאַר אים, ‏האלֹקים װאָס איז געװען מײַן פּאַסטוך פֿון זינט איך לעב ביז אױף הײַנטיקן טאָג, edit

GEN 48:15 un er hot gebentsht Yosefen, un hot gezogt: HaElokim vos maine elteren Avraham un Yitschak zainen gegangen far im, HaElokim vos iz geven main pastuch fun zint ich leb biz oif haintiken tog,

GEN 48:15 And he made on Yosef a brocha, and said, HaElohim, before whom my Avot Avraham and Yitzchak did walk, HaElohim Who was Roeh to me all my life long unto this day,

GEN 48:16 ‏דער מלאך װאָס האָט מיך אױסגעלײזט פֿון אַלעם בײזן, ‏ער זאָל בענטשן די ייִנגלעך; ‏און עס זאָל גערופֿן װערן אױף זײ מײַן נאָמען, ‏און דער נאָמען פֿון מײַנע עלטערן אבֿרהם און יִצחָק; ‏און זײ זאָלן זיך מערן לרובֿ אױף דער ערד. edit

GEN 48:16 der malach vos hot mich oisgeleizt fun alem beizen, er zol bentshen di yinglech; un es zol gerufen veren oif zei main nomen, un der nomen fun maine elteren Avraham un Yitschak; un zei zolen zich meren leruv oif der erd.

GEN 48:16 The Malach which redeemed me from kol rah, may he make a brocha on the ne'arim, and let my shem be named on them, and the shem of my Avot Avraham and Yitzchak; and let them grow into a multitude in the midst of ha'aretz.

GEN 48:17 ‏און יוֹסף האָט געזען, אַז זײַן פֿאָטער טוט אַרױף זײַן רעכטע האַנט אױפֿן קאָפּ פֿון אפֿרימען, און עס איז אױסגעקומען שלעכט אין זײַנע אױגן; האָט ער אונטערגעלענט זײַן פֿאָטערס האַנט, כּדי זי אַװעקצונעמען פֿון אפֿרימס קאָפּ אױף מנַשֶהס קאָפּ. edit

GEN 48:17 un Yosef hot gezen, az zain foter tut aroifblikendik zain rechte hant oifen kop fun Ephrayimen, un es iz oisgekumen shlecht in zaine oigen; hot er untergelent zain foters hant, kedei zi avektsunemen fun Ephrayims kop oif Menashehs kop.

GEN 48:17 And when Yosef saw that aviv laid his yamin upon the rosh Ephrayim, it displeased him; and he took hold of yad aviv, to remove it from rosh Ephrayim unto rosh Menasheh.

GEN 48:18 ‏און יוֹסף האָט געזאָגט צו זײַן פֿאָטער: נישט אַזױ, מײַן פֿאָטער, װאָרום דער איז דער בכוֹר; טו אַרױף דײַן רעכטע האַנט אױף זײַן קאָפּ. edit

GEN 48:18 un Yosef hot gezogt tsu zain foter: nisht azoi, main foter, vorem der iz der bocher; tu aroifblikendik dain rechte hant oif zain kop.

GEN 48:18 And Yosef said unto aviv, Not so, Avi; for this is the bechor; put thy yamin upon his rosh.

GEN 48:19 ‏אָבער זײַן פֿאָטער האָט נישט געװאָלט, און האָט געזאָגט: איך װײס, מײַן זון, איך װײס; ער אױך װעט װערן אַ פֿאָלק, און ער אױך װעט זײַן גרױס, אָבער זײַן ייִנגערער ברודער װעט זײַן גרעסער פֿון אים, און זײַן זאָמען װעט װערן אַ פֿולע פֿעלקער. edit

GEN 48:19 ober zain foter hot nisht gevolt, un hot gezogt: ich veis, main zun, ich veis; er oich vet veren a folk, un er oich vet zain grois, ober zain yingerer bruder vet zain greser fun im, un zain zomen vet veren a fule felker.

GEN 48:19 And aviv refused, and said, I know it, beni (my son) , I know it; he also shall become a people, and he also shall be great; but truly achiv hakaton shall be greater than he, and his zera shall become a multitude of Goyim.

GEN 48:20 ‏און ער האָט זײ געבענטשט אין יענעם טאָג, אַזױ צו זאָגן: מיט דיר זאָל זיך בענטשן יִשׂרָאֵל, אַזױ צו זאָגן: אלֹקים זאָל דיך מאַכן אַזױ װי אפֿרים און אַזױ װי מנַשֶה. און ער האָט געשטעלט אפֿרימען פֿאַר מנַשֶהן. edit

GEN 48:20 un er hot zei gebentsht in yenem tog, azoi tsu zogen: mit dir zol zich bentshen Yisroel, azoi tsu zogen: Elokim zol dich machen azoi vi Ephrayim un azoi vi Menasheh. un er hot geshtelt Ephrayimen far Menashehen.

GEN 48:20 And he made a brocha on them that day, saying, In thee shall Yisroel bless, saying, Elohim make thee like Ephrayim and like Menasheh; and he set Ephrayim before Menasheh.

GEN 48:21 ‏און יִשׂרָאֵל האָט געזאָגט צו יוֹספֿן: זע, איך שטאַרב; אָבער אלֹקים װעט זײַן מיט אײַך, און ער װעט אײַך אומקערן צו דעם לאַנד פֿון אײַערע עלטערן. edit

GEN 48:21 un Yisroel hot gezogt tsu Yosefen: ze, ich shtarb; ober Elokim vet zain mit aich, un er vet aich umkeren tsu dem land fun aiere elteren.

GEN 48:21 And Yisroel said unto Yosef, Hinei I die; but Elohim shall be with you, and bring you back unto the Eretz Avoteichem.

GEN 48:22 ‏און איך האָב דיר געגעבן אײן חלק איבער דײַנע ברידער, װאָס איך האָב אַװעקגענומען פֿון דער האַנט פֿון דעם אֶמוֹרי מיט מײַן שװערד און מיט מײַן בױגן. edit

GEN 48:22 un ich hob dir gegeben ein chelek iber daine brider, vos ich hob avekgenumen fun der hant fun dem Imri mit main shverd un mit main boigen.

GEN 48:22 Moreover, I have given to thee one portion above thy achim, which I took out of the yad HaEmori with my cherev and with my keshet.

GEN 49:1 ‏און יעקבֿ האָט גערופֿן זײַנע זין, און האָט געזאָגט: זאַמלט אײַך אײַן, און איך װעל אײַך זאָגן װאָס אײַך װעט געשען אין סוף פֿון די טעג. edit

GEN 49:1 un Yaakov hot gerufen zaine zin, un hot gezogt: zamlt aich ain, un ich vel aich zogen vos aich vet geshen in sof fun di teg.

GEN 49:1 And Ya'akov called unto his banim, and said, Gather yourselves together, that I may tell you that which shall befall you in the acharit hayamim (last days) .

GEN 49:2 ‏קלײַבט אײַך אױף און הערט, קינדער פֿון יעקבֿ, ‏און האָרכט צו אײַער פֿאָטער יִשׂרָאֵל: edit

GEN 49:2 klaibt aich oif un hert, kinder fun Yaakov, un horcht tsu aier foter Yisroel:

GEN 49:2 Gather yourselves together, and hear, ye Bnei Ya'akov; and pay heed unto Yisroel Avichem.

GEN 49:3 ‏ראובֿן, מײַן בכוֹר ביסטו, ‏מײַן כּוֹח און מײַן ערשטע קראַפֿט, ‏די פּער פֿון גרױסקײט, און די פּער פֿון מאַכט. edit

GEN 49:3 Reuven, main bocher bistu, main koiech un main ershte kraft, di Peor fun groiskeit, un di Peor fun macht.

GEN 49:3 Reuven, thou art my bechor, my koach, and the reshit of my strength, the excellency of honor, and excellency of oz (power) :

GEN 49:4 ‏ביסט אײַליק װי װאַסער – זאָלסטו די פּער נישט זײַן; ‏װײַל דו ביסט אױף דײַן פֿאָטערס געלעגער אַרױף; ‏דענצמאָל האָסטו עס פֿאַרשװעכט – ‏מײַן בעט װוּ ער איז אַרױף. edit

GEN 49:4 bist ailik vi vaser – zolstu di Peor nisht zain; vail du bist oif dain foters geleger aroifblikendik; dentsmol hostu es farshvecht – main bet vu er iz aroifblikendik.

GEN 49:4 Unstable as mayim, thou shalt not excel; because thou wentest up to mishkevei avicha (thy fatherʼs bed, i.e. incest) ; then defiledst thou it; he went up to my couch.

GEN 49:5 ‏שמעון און לֵוִי זײַנען ברידער, ‏װאַפֿן פֿון רױב זײַנען זײערע לײַב-קרוֹבים. edit

GEN 49:5 Shimeon un Levi zainen brider, vafen fun roib zainen zeyere laib-krobim.

GEN 49:5 Shim'on and Levi are achim; kelei chamas (instruments of violence) are in their swords.

GEN 49:6 ‏אין זײער באַראָט זאָל נישט קומען מײַן זעל, ‏צו זײער געזעמל זאָל מײַן כּבֿוד נישט צושטײן; ‏װאָרום אין זײער כּעס הרגען זײ אַ מענטשן, ‏און אין זײער גוטמוט פֿאַרקריפּלען זײ אַן אָקס. edit

GEN 49:6 in zeyer barot zol nisht kumen main zel, tsu zeyer gezeml zol main koved nisht tsushtein; vorem in zeyer kaas hergen zei a mentshen, un in zeyer gutmes farkriplen zei an oks.

GEN 49:6 O my nefesh, enter not thou into their sod (secret, council) ; unto their kehal, mine kavod, be not thou united; for in their anger they slaughtered ish, and in their ratzon (self-will) they lamed shor (ox) .

GEN 49:7 ‏פֿאַרשאָלטן זײער כּעס, װײַל ער איז שטאַרק, ‏און זײער צאָרן, װײַל ער איז האַרט! ‏איך װעל זײ צעטײלן אין יעקבֿ, ‏און זײ צעשפּרײטן אין יִשׂרָאֵל. edit

GEN 49:7 farsholten zeyer kaas, vail er iz shtark, un zeyer tsoren, vail er iz hart! ich vel zei tseteilen in Yaakov, un zei tseshpreiten in Yisroel.

GEN 49:7 Arur (cursed) be their anger, for it was fierce; and their wrath, for it was cruel; I will dispense them in Ya'akov, and scatter them in Yisroel.

GEN 49:8 ‏יהוּדה, דיך װעלן לױבן דײַנע ברידער, ‏דײַן האַנט װעט זײַן אױפֿן נאַקן פֿון דײַנע פֿײַנט, ‏די זין פֿון דײַן פֿאָטער װעלן זיך בוקן צו דיר. edit

GEN 49:8 Yehudah, dich velen loiben daine brider, dain hant vet zain oifen naken fun daine faint, di zin fun dain foter velen zich buken tsu dir.

GEN 49:8 Yehudah, thou art he whom thy achim yoducha (they will praise you) ; thy yad shall be in the oref (neck) of thine enemies; Bnei Avicha shall bow down before thee.

GEN 49:9 ‏אַ יונגער לײב ‏ איז יהוּדה; ‏פֿון פֿאַרצוקונג, מײַן זון, ביסטו אױפֿגעװאַקסן; ‏ער קניט, ער הױערט װי אַ לײב, ‏און װי אַ לײבינטע – װער קען אים אױפֿרײצן? edit

GEN 49:9 a yunger laib iz Yehudah; fun fartsukung, main zun, bistu oifgevaksen; er knit, er hoiert vi a laib, un vi a leibinte – ver ken im oifreitsen?

GEN 49:9 Yehudah is the cub of an aryeh (lion) ; from the prey, beni (my son) , thou hast gone up; he stooped down, he couched like an aryeh, and like a lioness; who shall rouse him?

GEN 49:10 ‏נישט אָפּגעטאָן װעט װערן אַ סקעפּטער {שֵׁבֶט} ‏ פֿון יהוּדה, ‏און אַ געזעץ־געבער {מְחֹקֵק} ‏ פֿון צװישן זײַנע פֿיס, ‏ביז שילוֹ ‏ װעט קומען, ‏און צו אים װעלן פֿעלקער געהאָרכן. edit

GEN 49:10 nisht opgeton vet veren a skepter fun Yehudah, un a gezetsgeber fun tsvishen zaine fis, biz Shiloh vet kumen, un tsu im velen felker gehorchen.

GEN 49:10 The shevet (sceptre) shall not depart from Yehudah, nor a Mekhokek (Lawgiver) from between his raglayim, until Shiloh come; and unto him shall be the obedience of the amim (peoples, nations) .

GEN 49:11 ‏ער בינדט צום װײַנשטאָק זײַן יונגאײזל, ‏אום צום װײַנצװײַג דעם זון פֿון זײַן אײזעלין. ‏ער װאַשט אין װײַן זײַן קלײד, ‏און אין בלוט פֿון טרױבן זײַן בגד; edit

GEN 49:11 er bindt tsum vainshtok zain yungeizl, um tsum vaintsvaig dem zun fun zain eizelin. er vasht in vain zain kleid, un in blut fun troiben zain beged;

GEN 49:11 He ties his foal unto the gefen (vine) , and his donkeyʼs colt unto the choice vine; he will wash his levush (garments) in yayin, and his robe in the dahm anavim (blood of grapes) ;

GEN 49:12 ‏גערױטיקט די אױגן פֿון װײַן, ‏און װײַס די צײנער פֿון מילך. edit

GEN 49:12 geroitikt di oigen fun vain, un vais di tseiner fun milch.

GEN 49:12 His eyes shall be darker with yayin, and his shinayim (teeth) whiter than cholov (milk) .

GEN 49:13 ‏זבֿולון װעט װױנען בײַם באָרטן פֿון ימען, ‏און ער װעט זײַן אַ באָרטן פֿאַר שיפֿן, ‏און זײַן לענד איבער צידון. edit

GEN 49:13 Zevulun vet voinen baim borten fun yemen, un er vet zain a borten far shifen, un zain lend iber Tsidon.

GEN 49:13 Zevulun shall dwell at the seashore; and he shall be a haven for oniyyot (ships) ; and his border shall be unto Tzidon.

GEN 49:14 ‏יִשׂשָׂכָר איז אַ בײניקער אײזל, ‏ער הױערט צװישן די שאָפֿגעהעפֿטן. edit

GEN 49:14 Yissakhar iz a beiniker eizl, er hoiert tsvishen di shofgeheften.

GEN 49:14 Yissakhar is a strong chamor (donkey) lying down between two saddlebags;

GEN 49:15 ‏און ער האָט געזען די רו, אַז זי איז גוט, ‏און דאָס לאַנד, אַז עס איז ליב, ‏האָט ער געבױגן זײַן רוקן צו טראָגן, ‏און איז אַ צינזקנעכט געװאָרן. edit

GEN 49:15 un er hot gezen di ru, az zi iz gut, un dos land, az es iz lib, hot er geboigen zain ruchen tsu trogen, un iz a tsinzknecht gevoren.

GEN 49:15 And he saw that a menuchah (resting place) was tov, and haaretz that it was pleasant; and bowed his shoulder to bear, and became oved (submitting, enslaved) at forced labor.

GEN 49:16 ‏דָן װעט זיך אָננעמען פֿאַר זײַן פֿאָלק, ‏װי אײנער פֿון די שבֿטים פֿון יִשׂרָאֵל. edit

GEN 49:16 Dan vet zich onnemen far zain folk, vi einer fun di shvotim fun Yisroel.

GEN 49:16 Dan yadin (shall judge) his people, as one of the Shivtei Yisroel.

GEN 49:17 ‏דָן װעט זײַן אַ שלאַנג אױפֿן װעג, ‏אַ האָרנשלאַנג אױפֿן שטעג, ‏װאָס בײַסט די טריט פֿון דעם פֿערד, ‏און זײַן רײַטער פֿאַלט אַהינטער. edit

GEN 49:17 Dan vet zain a shlang oifen veg, a hornshlang oifen shteg, vos baist di trit fun dem ferd, un zain raiter falt ahinter.

GEN 49:17 Dan shall be a nachash beside the derech, a viper along the orach (path) that biteth the ikkvei sus (the horse heels) , so that its rider shall fall backward.

GEN 49:18 ‏אױף זײַן הילף, ה׳, טו איך האָפֿן. edit

GEN 49:18 oif zain hilf, Hashem, tu ich hofen.

GEN 49:18 I have waited for Thy Yeshu'ah (Salvation) , Hashem .

GEN 49:19 ‏גָד – אים װעט אַ מחנה באַפֿאַלן, ‏אָבער ער װעט אָנפֿאַלן אױף זײער טריט. edit

GEN 49:19 Gad – im vet a machne bafalen, ober er vet onfalen oif zeyer trit.

GEN 49:19 Gad, gedud (raider) shall raid him; but he shall raid akev ([at] the heel) .

GEN 49:20 ‏בײַ אָשֵרן װעט פֿעט זײַן זײַן ברױט, ‏און ער װעט אַרױסגעבן מַלכות-געריכטן. edit

GEN 49:20 bai Asheren vet fet zain zain broit, un er vet aroisgeben malches-gerichten.

GEN 49:20 Out of Asher his lechem shall be rich, and he shall yield royal dainties.

GEN 49:21 ‏נַפֿתָּלי איז אַ הינדין אַ פֿלינקע; ‏ער גיט אַרױס שײנע רײד. edit

GEN 49:21 Naphtali iz a hindin a flinke; er git arois sheine reid.

GEN 49:21 Naphtali is a doe let loose; he giveth goodly sayings.

GEN 49:22 ‏אַ פֿרוכטיק בײמל איז יוֹסף, ‏אַ פֿרוכטיק בײמל בײַ אַ קװאַל; ‏די צװײַגן שפּרײַזן איבער דער מױער. edit

GEN 49:22 a fruchtik beiml iz Yosef, a fruchtik beiml bai a kval; di tsvaigen shpraizen iber der moier.

GEN 49:22 Yosef is a ben of a fruit-tree, even ben of a fruit-tree near an ayin (spring, well) ; its daughters (i.e., branches) run over the wall;

GEN 49:23 ‏און אים געביטערט, און געשאָסן, ‏און אים געפֿײַנט האָבן די פֿײַלמענער; edit

GEN 49:23 un im gebitert, un geshosen, un im gefaint hoben di failmener;

GEN 49:23 The ba'alei khitzim (archers) provoke him, and shoot at him, and hate him;

GEN 49:24 ‏אָבער פֿעסט איז זײַן בױגן געבליבן, ‏און פֿלינק געװען זײַנען די אָרעמס פֿון זײַנע הענט, ‏דורך די הענט פֿון דעם מאַכטיקן פֿון יעקבֿ, ‏פֿון דאָרט – פֿון דעם פּאַסטוך, דעם פֿעלז פֿון יִשׂרָאֵל; edit

GEN 49:24 ober fest iz zain boigen gebliben, un flink geven zainen di orems fun zaine hent, durch di hent fun dem machtiken fun Yaakov, fun dort – fun dem pastuch, dem felz fun Yisroel;

GEN 49:24 But his keshet (bow) remained steady, and the arms of his hands remain strong, from the hands of the Avir Ya'akov, from there, from the Ro'eh, Even Yisroel;

GEN 49:25 ‏פֿון דעם ג-ט פֿון דײַן פֿאָטער װאָס העלפֿט דיר, ‏און פֿון שַדַי װאָס בענטשט דיך, ‏מיט ברכות פֿון הימל פֿון אױבן, ‏ברכות פֿון תּהום װאָס הױערט אונטן, ‏ברכות פֿון ברוסטן און טראַכט. edit

GEN 49:25 fun dem g-t fun dain foter vos helft dir, un fun Shaddai vos bentsht dich, mit broches fun himel fun oiben, brches fun tehom vos hoiert unten, brches fun brusten un tracht.

GEN 49:25 And from El Avicha, who shall help thee; and Shaddai, who shall make brocha over thee with Birkat Shomayim above, Birkat Tehom that lieth beneath, Birkat Shadayim and of Rekhem.

GEN 49:26 ‏די ברכות פֿון דײַן פֿאָטער שטײַגן אַריבער ‏די ברכות פֿון מײַנע עלטערן – ‏ביז דעם שפּיץ פֿון די אײביקע בערג. ‏זײ זאָלן זײַן אױף דעם קאָפּ פֿון יוֹספֿן, ‏און אױפֿן שײדל דעם פֿירשט פֿון זײַנע ברידער. edit

GEN 49:26 di broches fun dain foter shtaigen ariber di broches fun maine elteren – biz dem shpits fun di eibike berg. zei zolen zain oif dem kop fun Yosefen, un oifen sheidl dem firsht fun zaine brider.

GEN 49:26 Birkat Avicha surpass the Birkat of my progenitors unto the utmost border of the giveot olam (everlasting hills) ; they shall come on the rosh Yosef, and on the brow of the Prince among his achim.

GEN 49:27 ‏בנימין איז אַ װאָלף װאָס פֿאַרצוקט; ‏אין דער פֿרי עסט ער פֿאַנג, ‏און אין אָװנט טײלט ער רױב. edit

GEN 49:27 Binyamin iz a volf vos fartsukt; in der peire est er fang, un in ovent teilt er roib.

GEN 49:27 Binyamin — a ze'ev (wolf) which tears in pieces; in the boker he shall devour the prey, and at erev he shall divide the plunder.

GEN 49:28 ‏די אַלע זײַנען די צװעלף שבֿטים פֿון יִשׂרָאֵל, און דאָס איז װאָס זײער פֿאָטער האָט צו זײ גערעדט און זײ געבענטשט; איטלעכן װי לױט זײַן ברכה האָט ער זײ געבענטשט. edit

GEN 49:28 di ale zainen di tsvelf shvotim fun Yisroel, un dos iz vos zeyer foter hot tsu zei geredt un zei gebentsht; itlechen vi loit zain brocha hot er zei gebentsht.

GEN 49:28 All these are the Shivtei Yisroel; and this is it that Avichem spoke unto them, and made a brocha on them; every one according to his berakhah he blessed them.

GEN 49:29 ‏און ער האָט זײ באַפֿױלן, און זײ אָנגעזאָגט: איך װער אײַנגעזאַמלט צו מײַן פֿאָלק; באַגראָבט מיך לעבן מײַנע עלטערן, אין דער הײל װאָס אין דעם פֿעלד פֿון עֶפֿרוֹן דעם חִתּי. edit

GEN 49:29 un er hot zei bafoilen, un zei ongezogt: ich ver aingezamlt tsu main folk; bagrobt mich leben maine elteren, in der heil vos in dem feld fun Ephron dem Chitti.

GEN 49:29 And he charged them, and said unto them, I am to be gathered unto my people; bury me with Avotai in the me'arah (cave) that is in the sadeh of Ephron the Chitti,

GEN 49:30 ‏אין דער הײל װאָס אין דעם פֿעלד פֿון מַכפֵּלָה, װאָס פֿאַר מַמרֵא אין לאַנד כּנַעַן, װאָס אבֿרהם האָט אָפּגעקױפֿט מיטן פֿעלד פֿון עֶפֿרוֹן דעם חִתּי פֿאַר אַ קבֿר-אײגנטום ‏ – edit

GEN 49:30 in der heil vos in dem feld fun Machpelah, vos far Mamre in land Kenaan, vos Avraham hot opgekoift miten feld fun Ephron dem Chitti far a keyver-eigentum

GEN 49:30 In the me'arah that is in the sadeh of Machpelah, which is near Mamre, in Eretz Kena'an, which Avraham bought with the sadeh of Ephron the Chitti for an achuzzat kever (burial estate) .

GEN 49:31 ‏דאָרטן האָט מען באַגראָבן אבֿרהמען און זײַן װײַב שׂרהן, דאָרטן האָט מען באַגראָבן יִצחָקן און זײַן װײַב רבקהן, און דאָרטן האָב איך באַגראָבן לאהן – edit

GEN 49:31 dorten hot men bagroben Avrahamen un zain vaib Sarahen, dorten hot men bagroben Yitschaken un zain vaib Rivkahen, un dorten hob ich bagroben Leahen –

GEN 49:31 There they buried Avraham and Sarah his isha; there they buried Yitzchak and Rivkah his isha; and there I buried Leah.

GEN 49:32 ‏דער אײַנקױף פֿון דעם פֿעלד מיט דער הײל װאָס דרינען, פֿון די קינדער פֿון חֵת. edit

GEN 49:32 der ainkoif fun dem feld mit der heil vos drinen, fun di kinder fun Chet.

GEN 49:32 The purchase of the sadeh and of the me'arah (cave) that is therein was from the Bnei Chet (Heth) .

GEN 49:33 ‏און װי יעקבֿ האָט געענדיקט זײַן צַװָאֶה צו זײַנע זין, אַזױ האָט ער אַרײַנגענומען זײַנע פֿיס אין בעט, און איז פֿאַרגאַנגען, און איז אײַנגעזאַמלט געװאָרן צו זײַן פֿאָלק. edit

GEN 49:33 un vi Yaakov hot geendikt zain tsvah tsu zaine zin, azoi hot er araingenumen zaine fis in bet, un iz fargangen, un iz aingezamlt gevoren tsu zain folk.

GEN 49:33 And when Ya'akov had made an end of commanding his banim, he gathered up his raglayim into the mittah, and expired, and was gathered unto his people.

GEN 50:1 ‏און יוֹסף איז געפֿאַלן אױף זײַן פֿאָטערס פּנים, און ער האָט געװײנט איבער אים, און האָט אים געקושט. edit

GEN 50:1 un Yosef iz gefalen oif zain foters ponem, un er hot geveint iber im, un hot im gekusht.

GEN 50:1 And Yosef fell upon the face of Aviv, and wept over him, and kissed him.

GEN 50:2 ‏און יוֹסף האָט באַפֿױלן זײַנע קנעכט די רוֹפֿאים {רפא} ‏ אײַנצובאַלזאַמירן זײַן פֿאָטער; און די רוֹפֿאים האָבן אײַנגעבאַלזאַמירט יִשׂרָאֵלן. edit

GEN 50:2 un Yosef hot bafoilen zaine knecht di Rephaim aintsubalzamiren zain foter; un di Rephaim hoben aingebalzamirt Yisroelen.

GEN 50:2 And Yosef commanded his avadim the rofe'im (physicians) to embalm Aviv; and the rofe'im embalmed Yisroel.

GEN 50:3 ‏און עס זײַנען דערפֿילט געװאָרן איבער אים פֿערציק טעג, װאָרום אַזױ פֿיל טעג מוזן דערפֿילט װערן בײַם אײַנבאַלזאַמירן. און די מִצרַיִם האָבן אים באַװײנט זיבעציק טעג. edit

GEN 50:3 un es zainen derfilt gevoren iber im fertsik teg, vorem azoi fil teg muzen derfilt veren baim ainbalzamiren. un di Mitsrayim hoben im baveint zibetsik teg.

GEN 50:3 And arba'im yom were fulfilled for him; for so are fulfilled the days of those which are embalmed; and the Mitzrayim mourned for him shivim yom (seventy days) .

GEN 50:4 ‏און אַז די טעג פֿון זײַן באַװײנונג זײַנען אַריבער, האָט יוֹסף גערעדט צו פַּרעהס הױז, אַזױ צו זאָגן: אױב, איך בעט דיך, איך האָב געפֿונען חֵן אין אײַערע אױגן, רעדט, איך בעט אײַך, אין די אױערן פֿון פַּרעהן, אַזױ צו זאָגן: edit

GEN 50:4 un az di teg fun zain baveinung zainen ariber, hot Yosef geredt tsu Pharaohs hoiz, azoi tsu zogen: oib, ich bet dich, ich hob gefunen chein in aiere oigen, redt, ich bet aich, in di oieren fun Pharaohen, azoi tsu zogen:

GEN 50:4 And when the days of his mourning were past, Yosef spoke unto the Bais Pharaoh, saying, If now I have found chen in your eyes, speak, now, in the oznayim of Pharaoh, saying,

GEN 50:5 ‏מײַן פֿאָטער האָט מיך באַשװאָרן, אַזױ צו זאָגן: זע, איך שטאַרב; אין מײַן קבֿר ‏ {קֶבֶר} ‏ װאָס איך האָב מיר געגראָבן אין לאַנד כּנַעַן, דאָרטן זאָלסטו מיך באַגראָבן. און אַצונד, לאָמיך אַרױפֿגײן, איך בעט דיך, און באַגראָבן מײַן פֿאָטער, און זיך אומקערן. edit

GEN 50:5 main foter hot mich bashvoren, azoi tsu zogen: ze, ich shtarb; in main keyver vos ich hob mir gegroben in land Kenaan, dorten zolstu mich bagroben. un atsund, lomich aroifgein, ich bet dich, un bagroben main foter, un zich umkeren.

GEN 50:5 Avi made me swear, saying, Hinei, I die; in my kever which I dug for myself in Eretz Kena'an, there shalt thou bury me. Therefore let me go up, now, and bury Avi, and I will return.

GEN 50:6 ‏האָט פַּרעה געזאָגט: גײ אַרױף, און באַגראָב דײַן פֿאָטער, אַזױ װי ער האָט דיך באַשװאָרן. edit

GEN 50:6 hot Pharaoh gezogt: gei aroifblikendik, un bagrob dain foter, azoi vi er hot dich bashvoren.

GEN 50:6 And Pharaoh said, Go up, and bury Avicha, according as he made thee swear.

GEN 50:7 ‏איז יוֹסף אַרױפֿגעגאַנגען צו באַגראָבן זײַן פֿאָטער, און מיט אים זײַנען אַרױפֿגעגאַנגען אַלע קנעכט פֿון פַּרעהן, די עלטסטע פֿון זײַן הױז, און אַלע עלטסטע פֿון לאַנד מִצרַיִם, edit

GEN 50:7 iz Yosef aroifgegangen tsu bagroben zain foter, un mit im zainen aroifgegangen ale knecht fun Pharaohen, di eltste fun zain hoiz, un ale eltste fun land Mitsrayim,

GEN 50:7 And Yosef went up to bury Aviv; and with him went up all the avadim of Pharaoh, the zekenim of his Bais, and all the zekenim of Eretz Mitzrayim,

GEN 50:8 ‏און דאָס גאַנצע הױזגעזינט פֿון יוֹספֿן, און זײַנע ברידער, און זײַן פֿאָטערס הױזגעזינט; בלױז זײערע קלײנע קינדער, און זײערע שאָף און זײערע רינדער, האָבן זײ איבערגעלאָזן אין לאַנד גוֹשֶן. edit

GEN 50:8 un dos gantse hoizgezint fun Yosefen, un zaine brider, un zain foters hoizgezint; bloiz zeyere kleine kinder, un zeyere shof un zeyere rinder, hoben zei ibergelozen in land Goshen.

GEN 50:8 And kol Bais Yosef, and his achim, and Bais Aviv; only their little ones, and their tzon, and their bakar (cattle) , they left in Eretz Goshen.

GEN 50:9 ‏אױך רײַטער און רײַטװעגן זײַנען אַרױפֿגעגאַנגען מיט אים, און די מחנה איז געװען זײער גרױס. edit

GEN 50:9 oich raiter un raitvegen zainen aroifgegangen mit im, un di machne iz geven zeyer grois.

GEN 50:9 And there went up with him both merkavot and parashim; and it was a very great machaneh.

GEN 50:10 ‏און זײ זײַנען געקומען ביז דעם שײַער פֿון אָטָד װאָס אױף יענער זײַט יַרדן, און האָבן דאָרטן געקלאָגט זײער אַ גרױסע און שװערע קלאָג; און ער האָט געמאַכט אַ טרױער אױף זײַן פֿאָטער זיבן טעג. edit

GEN 50:10 un zei zainen gekumen biz dem shaier fun otod vos oif yener zait Yarden, un hoben dorten geklogt zeyer a groise un shvere klog; un er hot gemacht a troier oif zain foter ziben teg.

GEN 50:10 And they came to the goren (threshing floor) of Atad, which is beyond the Yarden, and there they mourned with a gadol and very bitter lamentation; and he made evel (mourning) for Aviv shivat yamim.

GEN 50:11 ‏און דער באַװױנער פֿון לאַנד, דער כּנַעֲני, האָט געזען דעם טרױער בײַ דעם שײַער פֿון אָטָד, און זײ האָבן געזאָגט: אַ שװערער טרױער איז דאָס בײַ מִצרַיִם. דערום האָט מען גערופֿן דעם נאָמען דערפֿון אָבֿל-מִצרַיִם, װאָס אױף יענער זײַט יַרדן. edit

GEN 50:11 un der bavoiner fun land, der Kenaani, hot gezen dem troier bai dem shaier fun otod, un zei hoben gezogt: a shverer troier iz dos bai Mitsrayim. derum hot men gerufen dem nomen derfun Avel-Mitsrayim, vos oif yener zait Yarden.

GEN 50:11 And when the inhabitants of HaAretz, the Kena'ani, saw the evel (mourning) in the goren Atad, they said, This is a grievous evel to the Mitzrayim; therefore the shem of it was called Avel-Mitzrayim. It is beyond the Yarden.

GEN 50:12 ‏און זײַנע זין האָבן געטאָן צו אים אַזױ װי ער האָט זײ באַפֿױלן. edit

GEN 50:12 un zaine zin hoben geton tsu im azoi vi er hot zei bafoilen.

GEN 50:12 And his [Ya'akovʼs] banim did unto him according as he commanded them;

GEN 50:13 ‏און זײַנע זין האָבן אים אַװעקגעטראָגן קײן לאַנד כּנַעַן, און האָבן אים באַגראָבן אין דער הײל פֿון דעם פֿעלד פֿון מַכפֵּלָה, װאָס אבֿרהם האָט אָפּגעקױפֿט מיטן פֿעלד, פֿאַר אַ קבֿר-אײגנטום, פֿון עֶפֿרוֹן דעם חִתּי, פֿאַר מַמרֵא. edit

GEN 50:13 un zaine zin hoben im avekgetrogen kein land Kenaan, un hoben im bagroben in der heil fun dem feld fun Machpelah, vos Avraham hot opgekoift miten feld, far a keyver-eigentum, fun Ephron dem Chitti, far Mamre.

GEN 50:13 For his banim carried him into Eretz Kena'an, and buried him in the me'arah (cave) of the sadeh of Machpelah, near Mamre, the sadeh which Avraham had bought for an achuzzat kever (burial estate) and made the purchase from Ephron the Chitti.

GEN 50:14 ‏און יוֹסף האָט זיך אומגעקערט קײן מִצרַיִם, נאָכדעם װי ער האָט באַגראָבן זײַן פֿאָטער, ער און זײַנע ברידער, און אַלע װאָס זײַנען אַרױפֿגעגאַנגען מיט אים צו באַגראָבן זײַן פֿאָטער. edit

GEN 50:14 un Yosef hot zich umgekert kein Mitsrayim, nochdem vi er hot bagroben zain foter, er un zaine brider, un ale vos zainen aroifgegangen mit im tsu bagroben zain foter.

GEN 50:14 And, after burying Aviv, Yosef returned into Mitzrayim, he, and his achim, and all that went up with him to bury Aviv.

GEN 50:15 ‏און װי יוֹספֿס ברידער האָבן געזען אַז זײער פֿאָטער איז טױט, אַזױ האָבן זײ געזאָגט: אפֿשר װעט אונדז יוֹסף טראָגן אַ שׂינאה, און אומקערן װעט ער אונדז אומקערן אַל דאָס שלעכטס װאָס מיר האָבן אים געטאָן. edit

GEN 50:15 un vi Yosefs brider hoben gezen az zeyer foter iz toit, azoi hoben zei gezogt: efsher vet undz Yosef trogen a sine, un umkeren vet er undz umkeren al dos shlechts vos mir hoben im geton.

GEN 50:15 And when the Achei Yosef (the brothers of Yosef) saw that Avihem was dead, they said, What if Yosef will hate us, and will certainly requite us all the ra'ah which we did unto him.

GEN 50:16 ‏און זײ האָבן געהײסן זאָגן יוֹספֿן: דײַן פֿאָטער האָט באַפֿױלן פֿאַר זײַן טױט, ‏ אַזױ צו זאָגן: edit

GEN 50:16 un zei hoben geheisen zogen Yosefen: dain foter hot bafoilen far zain toit, azoi tsu zogen:

GEN 50:16 And they sent word unto Yosef, saying, Avicha did command before he died, saying,

GEN 50:17 ‏אַזױ זאָלט איר זאָגן צו יוֹספֿן: פֿאַרגיב, איך בעט דיך, דעם פֿאַרברעך פֿון דײַנע ברידער און זײער חטא, װאָס זײ האָבן דיר שלעכטס געטאָן. און אַצונד, פֿאַרגיב, איך בעט דיך, דעם פֿאַרברעך פֿון די קנעכט פֿון דײַן פֿאָטערס ג-ט. און יוֹסף האָט געװײנט אַז מע האָט צו אים גערעדט. edit

GEN 50:17 azoi zolt ir zogen tsu Yosefen: fargib, ich bet dich, dem farbrech fun daine brider un zeyer chet, vos zei hoben dir shlechts geton. un atsund, fargib, ich bet dich, dem farbrech fun di knecht fun dain foters g-t. un Yosef hot geveint az me hot tsu im geredt.

GEN 50:17 So shall ye say unto Yosef, Forgive, now, the peysha of thy achim, and their chattat; for they did unto thee ra'ah; and now, forgive the peysha of the Avdei Elohei Avicha. And Yosef wept when they spoke unto him.

GEN 50:18 ‏און זײַנע ברידער זײַנען אױך געגאַנגען און זײַנען אַנידערגעפֿאַלן פֿאַר אים, און האָבן געזאָגט: זע, מיר זײַנען דײַנע קנעכט. edit

GEN 50:18 un zaine brider zainen oich gegangen un zainen anidergefalen far im, un hoben gezogt: ze, mir zainen daine knecht.

GEN 50:18 And his achim also went and fell down before him; and they said, Behold us, we are thy avadim.

GEN 50:19 ‏האָט יוֹסף צו זײ געזאָגט: איר זאָלט נישט מורא האָבן; בין איך דען אױף דעם אָרט פֿון אלֹקים? edit

GEN 50:19 hot Yosef tsu zei gezogt: ir zolt nisht moire hoben; bin ich den oif dem ort fun Elokim?

GEN 50:19 And Yosef said unto them, Fear not; for am I in the place of Elohim?

GEN 50:20 ‏װאָרום איר האָט געמײנט אַ רעה פֿאַר מיר, אָבער אלֹקים האָט עס געמײנט פֿאַר אַ טוֹבֿה, כּדי צו מאַכן אַזױ װי הײַנטיקן טאָג, צו דערהאַלטן בײַם לעבן אַ סך פֿאָלק. edit

GEN 50:20 vorem ir hot gemeint a reh far mir, ober Elokim hot es gemeint far a toive, kedei tsu machen azoi vi haintiken tog, tsu derhalten baim leben a sach folk.

GEN 50:20 But as for you, ye intended ra'ah against me; but Elohim intended it for tovah, to bring to pass, as it is this day, to save Am Rav (much people) alive.

GEN 50:21 ‏און אַצונד, זאָלט איר נישט מורא האָבן; איך װעל אױסהאַלטן אײַך און אײַערע געזינטן. און ער האָט זײ געטרײסט, און זײ גערעדט צום האַרצן. edit

GEN 50:21 un atsund, zolt ir nisht moire hoben; ich vel oishalten aich un aiere gezinten. un er hot zei getreist, un zei geredt tsum hartsen.

GEN 50:21 Now therefore fear ye not; I will provide for you, and your little ones. And he comforted them, and spoke kindly unto their hearts.

GEN 50:22 ‏און יוֹסף איז געבליבן אין מִצרַיִם, ער און זײַן פֿאָטערס הױזגעזינט; און יוֹסף האָט געלעבט הונדערט און צען יאָר. edit

GEN 50:22 un Yosef iz gebliben in Mitsrayim, er un zain foters hoizgezint; un Yosef hot gelebt hundert un tsen yor.

GEN 50:22 And Yosef dwelt in Mitzrayim, he, and Bais Aviv; and Yosef lived one hundred and ten shanim.

GEN 50:23 ‏און יוֹסף האָט געזען פֿון אפֿרימען אוראײניקלעך; אױך די קינדער פֿון מָכיר, מנַשֶהס זון, זײַנען געבאָרן געװאָרן אױף יוֹספֿס קני. edit

GEN 50:23 un Yosef hot gezen fun Ephrayimen ureiniklech; oich di kinder fun Machir, Menashehs zun, zainen geboren gevoren oif Yosefs kni.

GEN 50:23 And Yosef saw Ephrayimʼs bnei shileshim (children to the third generation) ; also the Bnei Machir Ben Menasheh were brought up upon the birkei Yosef (knees of Yosef) .

GEN 50:24 ‏און יוֹסף האָט געזאָגט צו זײַנע ברידער: איך שטאַרב; אָבער דערמאָנען װעט זיך אלֹקים דערמאָנען אָן אײַך, און ער װעט אײַך אױפֿברענגען פֿון דעם היגן לאַנד צו דעם לאַנד װאָס ער האָט צוגעשװאָרן אבֿרהמען, יִצחָקן, און יעקבֿן. edit

GEN 50:24 un Yosef hot gezogt tsu zaine brider: ich shtarb; ober dermonen vet zich Elokim dermonen on aich, un er vet aich oifbrengen fun dem higen land tsu dem land vos er hot tsugeshvoren Avrahamen, Yitschaken, un Yaakoven.

GEN 50:24 And Yosef said unto his achim, I die; and Elohim will surely visit you, and bring you out of this land unto HaAretz which He promised by oath to Avraham, to Yitzchak, and to Ya'akov.

GEN 50:25 ‏און יוֹסף האָט באַשװאָרן די זין פֿון יִשׂרָאֵלן, אַזױ צו זאָגן: דערמאָנען װעט זיך אלֹקים דערמאָנען אָן אײַך; זאָלט איר אױפֿברענגען מײַנע בײנער פֿון דאַנען. edit

GEN 50:25 un Yosef hot bashvoren di zin fun Yisroelen, azoi tsu zogen: dermonen vet zich Elokim dermonen on aich; zolt ir oifbrengen maine beiner fun danen.

GEN 50:25 And Yosef made the Bnei Yisroel take an oath, saying, Elohim will surely visit you, and ye shall carry up my atzmot from hence.

GEN 50:26 ‏און יוֹסף איז געשטאָרבן צו הונדערט און צען יאָר. און מע האָט אים אײַנגעבאַלזאַמירט, און ער איז אַרײַנגעטאָן געװאָרן אין אַן אָרון אין מִצרַיִם. edit

GEN 50:26 un Yosef iz geshtorben tsu hundert un tsen yor. un me hot im aingebalzamirt, un er iz araingeton gevoren in an orn in Mitsrayim.

GEN 50:26 So Yosef died, being in age one hundred and ten shanim; and they embalmed him, and he was placed in an aron in Mitzrayim.