GEN - - Orthodox Yiddish TaNaCH 2023 Copyright © 2023 Artists for Israel International. All Rights Reserved.
Bereshis
Bereshis
Bereshis
Bereshis
א
Bereshis
1 in onheib hot Elokim bashafena dem himel un di erd. 2 un di erd iz geven vist un leidik, un fintsternish iz geven oifen gezicht fun tehum, un der Gaistb {ruachc hakֹּdeshׁ}d fun Elokime hot geshvebt oifen gezicht fun di vaseren.f
3 hot Elokim gezogtg: zol veren licht. un es iz gevoren licht. 4 un Elokim hot gezen dos licht az es iz gut; un Elokim hot funandergesheidt tsvishen dem licht un tsvishen der fintsternish. 5 un Elokim hot gerufen dos licht tog, un di fintsternish hot er gerufen nacht. un es iz geven ovent, un es iz geven frimorgen, ein tog.
6 hot Elokim gezogt: zol veren an oisshpּreit in miten fun di vaseren, un er zol funandersheiden tsvishen vaseren un vaseren. 7 un Elokim hot gemacht dem oisshpּreit, un hot funandergesheidt tsvishen di vaseren vos unter dem oisshpּreit un tsvishen di vaseren vos iber dem oisshpּreit. un es iz azoi geshen. 8 un Elokim hot gerufen dem oisshpּreit himel. un es iz geven ovent, un es iz geven frimorgen, a tsveiten tog.
9 hot Elokim gezogt: zolen zich inzamlen di vaseren fun unteren himel in ein ort, un zol zich bavaizen di yaboshe. un es iz azoi geshen. 10 un Elokim hot gerufen di yaboshe erd, un di inzamlung fun di vaseren (mikve)h hot er gerufen yemim. un Elokim hot gezen az dos iz gut.
11 hot Elokim gezogt: zol di erd aroisgrozen grinem groz, geviksen vos git arois zomen, fruchtbeimer vos trogen frucht oif der erd loit zeyere minim, vos zeyer zomen iz in zei. un es iz azoi geshen. 12 un di erd hot aroisgebracht grinem groz, kraitechts vos git arois zomen loit zaine minim, un beimer vos trogen frucht, vos zeyer zomen iz in zei, loit zeyere minim. un Elokim hot gezen az dos iz gut. 13 un es iz geven ovent, un es iz geven frimorgen, dem driteni tog.j
14 hot Elokim gezogt: zolen veren lichter in dem oisshpּreit fun himel, funandertsusheiden tsvishen dem tog un tsvishen der nacht, un zei zolen zain far tseichens un far tsaiten, un far teg un yoren. 15 un zei zolen zain far lichter in dem oisshpּreit fun himel, tsu laichten oif der erd. un es iz azoi geshen. 16 un Elokim hot gemacht di tsvei groise lichter: dos gresere licht far der geveltikung fun tog, un dos klenere licht far der geveltikung fun der nacht; un di shteren. 17 un Elokim hot zei araingezetst in dem oisshpּreit fun himel, tsu laichten oif der erd, 18 un tsu geveltiken iber dem tog un iber der nacht, un funandertsusheiden tsvishen dem licht un tsvishen der fintsternish. un Elokim hot gezen az dos iz gut. 19 un es iz geven ovent, un es iz geven frimorgen, a firten tog.
20 hot Elokim gezogt: zol dos vaser vidmenen a vidmenung fun lebedike bashefenishen, un foiglen zolen flien oif der erd, iberen freyen oisshpּreit fun himel. 21 un Elokim hot bashafen di groise yam-chayes, un ale lebedike bashefenishen vos krichen, vos dos vaser hot gevidment loit zeyere minim, un ale gefliglte foiglen loit zeyere minim. un Elokim hot gezen az dos iz gut.
22 un Elokim hot zei gebentsht, azoi tsu zogen: fruchfert ich un mert ich, un filt on di vaseren in di yemen, un di foiglen zolen zich meren oif der erd. 23 un es iz geven ovent, un es iz geven frimorgen, a finften tog.
24 hot Elokim gezogt: zol di erd aroisbrengen lebedike bashefenishen loit zeyere minim, beheimes un shrtsim un chayes fun der erd loit zeyere minim. un es iz azoi geshen. 25 un Elokim hot gemacht di chayes fun der erd loit zeyere minim, un di beheimes loit zeyere minim, un ale shrtsim fun der erd loit zeyere minim. un Elokim hot gezen az dos iz gut.
26 hot Elokim gezogt: lomir machen mentshen in undzer geshtalt,k loit undzer glaichenish, un zei zolen geveltiken iber di fish fun yam, un iber di foiglen fun himel, un iber di beheimes, un iber der gantser erd, un iber ale shrtsim vos krichen oif der erd.
27 un Elokim hot bashafen dem mentshen in zain geshtalt;
in der geshtalt fun Elokim hot er im bashafen;
a Zecher un a nekeyve hot er zei bashafen.
28 un Elokim hot zei gebentsht, un Elokim hot tsu zei gezogt: fruchfert ich un mert ich, un filt on di erd, un batsvingt zi, un geveltikt iber di fish fun yam, un iber di foiglen fun himel, un iber alem lebediken vos kricht oif der erd.
29 un Elokim hot gezogt: zet, ich hob ich gegeben yetveder kraitechts vos git arois zomen, vos oifen gezicht fun der gantser erd, un yetveder boim vos oif im iz do beimerfrucht vos git arois zomen; far ich zol dos zain tsum esen. 30 un far ale chayes fun der erd, un far ale foiglen fun himel, un far alts vos kricht oif der erd, vos in im iz do a lebediker otem, iz yetveder grin kraitechts tsum esen. un es iz azoi geven.
31 un Elokim hot gezen alts vos er hot gemacht, un es iz zeyer gut. un es iz geven ovent, un es iz geven frimorgen, dem zeksten tog.
ב
1 azoi zainen farendikt gevoren der himel un di erd un zeyer gantser cheil. 2 un Elokim hot geendikt tsum zibeten tog zain arbet vos er hot gemacht, un er hot geres oifen zibeten tog fun zain gantser arbet vos er hot gemacht. 3 un Elokim hot gebentsht dem zibeten tog, un hot im geheilikt, vorem in im hot er geres fun zain gantser arbet vos Elokim hot bashafndik gemacht.
4 dos iz di geshichte fun dem himel un der erd ven zei zainen bashafen gevoren, in dem tog vos Hashem Elokim hot gemacht erd un himel.
5 un kein shpּrotsung fun feld iz noch nisht geven oif der erd, un kein kraitechts fun feld hot noch nisht geshpּrotst,l vorem Hashem Elokim hot nisht gemacht regenen oif der erd, un a mentsh iz nisht geven tsu baarbeten di erd; 6 nor a mokor nepel oifgein fun der erd, un flegt ontrinken dos gantse gezicht fun der erd. 7 hot Hashem Elokim gefuremt dem mentshen fun shtoib fun der erd, un hot araingeblozen in zaine nozlecher an otem fun leben, un der mentsh iz gevoren a lebediker nefesh (bashefenish). 8 un Hashem Elokim hot geflantst a gorten in Eden, in mizrech, un hot dorten araingezetst dem mentshen vos er hot gefuremt. 9 un Hashem Elokim hot gemacht shpּrotsen fun der erd alerlei beimer glustik ontsukuken un gut tsum esen; oich dem boim fun lebenm,n in miten gorten, un dem boim fun visen guts un shlechts.
10 un a taich iz aroisgegangen fun Eden ontsutrinken dem gorten, un fun dorten hot er zich tsesheidt, un iz gevoren fir hoipt teilen. 11 der nomen fun einem iz Pishon; dos iz der vos ringlt arum dos gantse land Chavilah, vos dorten iz do gold; 12 un dos gold fun yenem land iz gut. dorten iz der bedolach un der oniklshtein. 13 un der nomen fun tsveiten taich iz Gichon; dos iz der vos ringlt arum dos gantse land Kush. 14 un der nomen fun driten taich iz Tigris; dos iz der vos geit tsu mizrech fun Ashur. un der firter taich, dos iz Parah.
15 un Hashem Elokim hot genumen dem mentshen, un hot im araingezetst in gorten fun Eden, im tsu baarbeteno un im tsu hiten. 16 un Hashem Elokim hot ongezogt dem mentshen, azoi tsu zogen: fun ale beimer fun gorten megstu esen; 17 ober fun dem boim fun visen guts un shlechts, fun im zolstu nisht esen, vorem in dem tog vos du est fun im, vestu zicher shtarben.
18 un Hashem Elokim hot gezogt: es iz nisht gut der mentsh zol zain alein; ich vel im machen eine gehilf vedlik far im. 19 un Hashem Elokim hot gefuremt fun der erd alerlei chayes fun feld un alerlei foiglen fun himel, un gebracht tsu dem mentshen, tsu zen vos er vet zei rufen, un vos nor der mentsh vet rufen itlech lebedike bashefenish, dos zol zain ir nomen. 20 hot der mentsh ongerufen nemen far ale beheimes, un far di foiglen fun himel, un far ale chayes fun feld; ober far Adamen hot er nisht gefunen a gehilf vedlik far im. 21 hot Hashem Elokim gelozt falen a tifen shlof oif dem mentshen, un er iz ingeshlofen; un er hot aroisgenumen eine fun zaine ripּn, un hot farshtopt ir ort mit fleish. 22 un Hashem Elokim hot geboit fun der ripּ, vos er hot aroisgenumen fun dem mentshen, a froi, un hot zi gebracht tsu dem mentshen. 23 hot der mentsh gezogt:
dos mol iz dos a bein fun maine beiner,
un fleish fun main fleish;
di dozike zol gerufen veren froi,
vail fun a man iz genumen gevoren di dozike.
24 derum farlozt a man zain foter un zain muter, un baheft zich on zain vaib, un zei veren ein fleish (Besor echad).p 25 un zei zainen beide geven naket, der mentsh un zain vaib, un zei nisht hoben mit vos zich tsu shemen.q
ג
1 un di shlang iz geven listiker fun ale chayes fun feld vos Hashem Elokim hot gemacht, un zi hot gezogt tsu der froi: nisht-shoin hot Elokim gezogt, ir zolt nisht esen fun kein boim fun gorten? 2 hot di froi gezogt tsu der shlang: fun der frucht fun di beimer fun gorten megen mir esen, 3 nor fun der frucht fun dem boim vos in miten gorten hot Elokim gezogt: ir zolt derfun nisht esen, un ir zolt zich deron nisht onriren, azist vet ir shtarben. 4 hot di shlang gezogt tsu der froi: shtarben vet ir nisht shtarben, 5 nor Elokim veis az in dem tog vos ir est derfun, velen zich efenen eyere oigen, un ir vet zain azoi vi Elokim tsu visen guts un shlechts. 6 hot di froi gezen az der boim iz gut tsum esen, un az er iz an eng far di oigen, un der boim iz glustik kedei tsu visen seichel, un zi hot genumen fun zain frucht, un hot gegesen; un zi hot oich gegeben ir man mit ir, un er hot gegesen. 7 un zeyere beidns oigen hoben zich geefent, un zei hoben gevust az zei zainen naket; hoben zei tsunoifgeneit faignbleter, un zich gemacht gartelen.r
8 un zei hoben gehert dem kol fun Hashem Elokim, vi er geit arum in gorten in der kilkeit fun tog;s un der mentsh un zain vaib hoben zich bahaltent far Hashem Elokim tsvishen di beimer fun gorten. 9 hot Hashem Elokim gerufen tsu dem mentshen, un hot tsu im gezogt: vu bistu? 10 hot er geentfert: ich hob gehert dain kol in gorten, un ich hob moire gehat, vail ich bin naket, hob ich mich bahalten. 11 hot er gezogt: ver hot dir gezogt az du bist naket? hostu gegesen fun dem boim vos ich hob dir ongezogt nisht tsu esen fun im? 12 hot der mentsh gezogt: di vaib vos du host mir gegeben, zi hot mir gegeben fun dem boim, un ich hob gegesen.
13 hot Hashem Elokim gezogt tsu der froi: vos hostu do geton? hot di froi gezogt: di shlang hot mich ongeredt, un ich hob gegesen.
14 hot Hashem Elokim gezogt tsu der shlang:
vail du host dos geton,
zolstu zain farsholt fun tsvishen ale beheimes,
un fun tsvishen ale chayes fun feld;
oif dain boich zolstu gein,
un shtoib zolstu esen
ale teg fun dain leben.
15 un a faintshaft vel ich machen tsvishen dir un tsvishen der froi,u
un tsvishen dain zomenv un tsvishen ir zomen;w
er vet dich tseshtoisenx in kop,y
un duz vest im tseshtoisena in trit (akev, pּiate).b
16 tsu der froi hot er gezogt:
meren vel ich meren dain maternish un dain trogveyenish;
mit yesurim vestu geberen kinder,
un tsu dain man vet zain dain glustung,
un er vet geveltiken iber dir.
17 un tsu Adamen hot er gezogt:
vail du host tsugehert tsu dem kol fun dain vaib,
un gegesen fun dem boim
vos ich hob dir ongezogt, azoi tsu zogen:
zolst fun im nisht esen;
zol di erd zain farsholten fun daintvegen;
mit maternish zolstu zich esen fun ir ale teg fun dain leben.
18 un derner un shtechik geveks zol zi dir machen shpּrotsen,
un zolst esen kraitechts fun feld.
19 mit dem shveis fun dain ponem zolstu esen broit,
biz du kerst zich um tsu der erd;
vail fun ir bistu genumen gevoren;
vorem shtoib bistu,
un tsu shtoib zosltu zich umkeren.
20 un der mentsh hot gerufen dem nomen fun zain vaib Chavah, vail zi iz geven di muter fun alem lebediken. 21 un Hashem Elokim hot gemacht far Adamen un far zain vaib chetnes fun fel,c un hot zei bakleidt.
22 un Hashem Elokim hot gezogt: ze, der mentsh iz gevoren vi einer fun undz tsu visen guts un shlechts, un atsund ken er noch oisshtreken zain hant, un nemen oich fun dem boim fun leben, un er vet esen, un vet leben eibik.d 23 hot Hashem Elokim im aroisgeshikt fun dem gorten fun Eden, tsu baarbeten di erd, vos er iz fun dorten genumen gevoren. 24 un er hot aroisgetriben dem mentshen; un er hot araingezetst in mizrech fun dem gorten fun Eden di Keruvim, un di flamike shverd vos dreit zich, tsu hiten dem vege tsum boim fun leben.f
ד
1 un der mentsh hot derkent zain vaib Chavahen, un zi iz trogedik gevoren, un hot geboren Kayinen, un zi hot gezogt: ich hob derverben a mentsh durch Hashem. 2 un zi hot vider geboren – zain bruder Hevelen.
un Hevel iz geven a pastuch fun shof, un Kayin iz geven an erdarbeter. 3 un es iz geven noch a farloif fun teg, hot Kayin gebracht fun der frucht fun der erd a korben tsu Hashem. 4 un Hevel, er oich hot gebracht fun di ershtlingen fun zaine shofg un fun zeyere fetste. un Hashem hot zich gekert tsu Hevelen un tsu zain korben,h 5 un tsu Kayinen un tsu zain korben hot er zich nisht gekert. hot Kayinen zeyer geergert, un zain ponem iz aropgefalen. 6 hot Hashem gezogt tsu Kayinen: far vos fardrist dich, un far vos iz aropgefalen dain ponem? 7 far vor, oib du vest guts ton vestu oifgenumen veren, un oib du vest nisht guts ton, hoiert di zind bai der tir; un tsu dir iz ir glustung, ober du zolst geveltiken iber ir.
8 hot Kayin geredt tsu zain bruder Hevelen. un es iz geven, vi zei zainen geven in feld, azoi iz Kayin oifgeshtanen kegen zain bruder Hevelen, un hot im geharget.
9 hot Hashem gezogt tsu Kayinen: vu iz dain bruder Hevel? hot er gezogt: ich veis nisht; bin ich den der Shomer fun main bruder? 10 hot er gezogt: vos hostu geton? der kol fun dain bruder's blut shrait tsu mir fun der erd. 11 un atsund, farsholten i zolstu zain fun der erd vos hot oipgemacht ir moil tsutsunemen dain bruder's blut fun dain hant.j 12 az du vest baarbeten di erd, zol zi dir mer nisht geben ir kraft; nea-unad zolstu zain oif der erd. 13 hot Kayin gezogt tsu Hashem: main shtrof iz tsu grois aribertsutrogen. 14 ot hostu mich haint fartriben fun dem gezicht fun land, un fun dain ponem vel ich zain farborgen, un ich vel zain nea-unad oif der erd; vet zain, ver-nor es treft mich vet mich derhrgen. 15 hot Hashem tsu im gezogt: derum ver-nor es harget Kayinen zol zibnfach genumen veren nekome fun im. un Hashem hot gemacht Kayinen a tseichen, az keiner vos treft im, zol im nisht dershlogen.
16 un Kayin iz avekgegangen fun far Hashem, un hot zich bazetst in land Nod, in mizrech fun Eden. 17 un Kayin hot derkent zain vaib, un zi iz trogedik gevoren, un hot geboren Chanokhen. un er hot geboit a shtot, un hot gerufen dem nomen fun der shtot azoi vi der nomen fun zain zun, Chanoke. 18 un bai Chanokhen iz geboren gevoren Irad, un Irad hot geboren Mechuyaelen, un Mechuyael hot geboren Metushaelen, un Metushael hot geboren Lamechen. 19 un Lamech hot zich genumen tsvei vaiber; der nomen fun einer iz geven Adah, un der nomen fun der tsveiter Tzilah. 20 un Adah hot geboren Yavalen; er iz geven der foter fun di vos zitsen in getselten un hoben fich. 21 un der nomen fun zain bruder iz geven Yuval; er iz geven der foter fun ale vos halten a harf un a flait . 22 un Tzilah, zi oich hot geboren tubal-Kayinen, dem oisshlaifer fun alerlei kuper un izngetsaig; un di shvester fun tubal-Kayinen iz geven Naamah.
23 un Lamech hot gezogt tsu zaine vaiber:
Adah un Tzilah, hert main kol,
vaiber fun Lamechen, farnemt main vort;
vorem ich herge a man far main vund,
un a yingel far main bail;
24 vail zibnfach vert genumen far Kayinen nekome,
far Lamechen ober ziben un zibetsik.
25 un Adam hot vider derkent zain vaib, un zi hot geboren a zun, un hot gerufen zain nomen Shet, vail : Elokim hot mir bashert an ander zomen anshtotk Hevelen, machmas Kayin hot im geharget. 26 un bai Sheten, bai im oich iz geboren gevoren a zun, un er hot gerufen zain nomen Enosh. dentsmol hot men ongehoiben rufen tsu dem nomen Hashem.l
ה
1 dos iz dos buch fun di geburten fun Adamen: ven Elokim hot bashafen dem mentshen, hot er im in der glaichenish fun Elokim gemacht; 2 a Zecher un a nekeyve hot er zei bashafen, un er hot zei gebentsht, un hot gerufen zeyer nomen Adam (mentsh) in dem tog vos zei zainen bashafen gevoren. 3 un Adam hot gelebt hundert un draisik yor, un hot geboren a zun in zain glaichenish, azoi vi zain geshtalt, un hot gerufen zain nomen Shet. 4 un di teg fun Adamen nochdem vi er hot geboren Sheten, zainen geven acht hundert yor; un er hot geboren zin un techter. 5 un ale teg vos Adam hot gelebt, zainen geven nain hundert yor un draisik yor; un er iz geshtorben.m n
6 un Shet hot gelebt hundert yor un finf yor, un hot geboren Enoshen. 7 un Shet hot gelebt nochdem vi er hot geboren Enoshen, acht hundert yor un ziben yor; un er hot geboren zin un techter. 8 un ale teg fun Sheten zainen geven nain hundert yor un tsvelf yor; un er iz geshtorben.
9 un Enosh hot gelebt naintsik yor, un hot geboren Kenanen. 10 un Enosh hot gelebt nochdem vi er hot geboren Kenanen, acht hundert yor un fuftsen yor; un er hot geboren zin un techter. 11 un ale teg fun Enoshen zainen geven nain hundert yor un finf yor; un er iz geshtorben.
12 un Kenan hot gelebt zibetsik yor, un hot geboren Mahalalelen. 13 un Kenan hot gelebt nochdem vi er hot geboren Mahalalelen, acht hundert yor un fertsik yor; un er hot geboren zin un techter. 14 un ale teg fun Kenanen zainen geven nain hundert yor un Tzoan yor; un er iz geshtorben.
15 un Mahalalel hot gelebt finf un zechtsik yor, un hot geboren Yarden. 16 un Mahalalel hot gelebt nochdem vi er hot geboren Yarden, acht hundert yor un draisik yor; un er hot geboren zin un techter. 17 un ale teg fun Mahalalelen zainen geven acht hundert yor un finf un naintsik yor; un er iz geshtorben.
18 un Yered hot gelebt hundert yor un tsvei un zechtsik yor, un hot geboren Chanokhen. 19 un Yered hot gelebt nochdem vi er hot geboren Chanokhen, acht hundert yor; un er hot geboren zin un techter. 20 un ale teg fun Yarden zainen geven nain hundert yor un tsvei un zechtsik yor; un er iz geshtorben.
21 un Chanoke hot gelebt finf un zechtsik yor, un hot geboren Metushelachen. 22 un Chanoke iz gegangen mit HaElokim nochdem vi er hot geboren Metushelachen, drai hundert yor; un er hot geboren zin un techter. 23 un ale teg fun Chanokhen zainen geven drai hundert yor un finf un zechtsik yor. 24 un Chanoke iz gegangen mit HaElokim; un er iz mer nisht gevoren, vorem Elokim hot im avekgenumeno.
25 un Metushelach hot gelebt hundert yor un ziben un achtsik yor, un hot geboren Lamechen. 26 un Metushelach hot gelebt nochdem vi er hot geboren Lamechen, ziben hundert yor un tsvei un achtsik yor; un er hot geboren zin un techter. 27 un ale teg fun Metushelachen zainen geven nain hundert yor un nain un zechtsik yor; un er iz geshtorben.
28 un Lamech hot gelebt hundert yor un tsvei un achtsik yor, un hot geboren a zun. 29 un er hot gerufen zain nomen Noach, azoi tsu zogen: der doziker vet undz zain a nechome far undzer arbet, un far der maternish fun undzere hent, fun vegen der erd vos Hashem hot zi farsholten . 30 un Lamech hot gelebt nochdem vi er hot geboren Noachen, finf hundert yor un finf un naintsik yor; un er hot geboren zin un techter. 31 un ale teg fun Lamechen zainen geven ziben hundert yor un ziben un zibetsik yor; un er iz geshtorben.
32 un az Noach iz gevoren finf hundert yor alt, hot Noach geboren Shimon, Chamen, un Yepheten.
ו
1 un es iz geven, az di mentshen hoben zich ongehoiben meren oifen gezicht fun der erd, un bai zei zainen geboren gevoren techter, 2 hoben di zin fun HaElokim gezen di techter fun mentshen az zei zainen shein, un zei hoben zich genumen vaiber vemen-nor zei hoben oisderveilt. 3 hot Hashem gezogt: main Gaist zol nisht eibik shtreben mit mentshen, vorem er iz fleish; nor zaine teg zolen zain hundert un tsvantsik yor.
4 di nefilim zainen geven oif der erd in yene teg – un oich dernoch – ven di zin fun HaElokim flegen kumen tsu di techter fun mentshen, un zei flegen geberen fun zei; dos zainen di giborim vos fun fartsaiten, mener mit a nomen.
5 un Hashem hot gezen az dos beiz fun dem mentshen iz grois oif der erd, un di gantsep trachtung fun di machshoves fun zain hartsen iz rak tsum beizen a gantsen tog.q 6 un Hashem hot charote gehat vos er hot gemacht dem mentshen oif der erd, un er iz geven batribt in zain hartsen. 7 un Hashem hot gezogt: ich vel opּmeken dem mentshen vos ich hob bashafen, fun dem gezicht fun der erd; fun a mentshen biz a beheime, biz a shrts, un biz a foigel fun himel; vorem ich hob charote vos ich hob zei gemacht. 8 ober Noach hot gefunen chein in di oigen fun Hashem.
Noach
9 dos iz di geshichte fun Noachen. Noach iz geven a gerechter, erlecher man in zain dor; mit HaElokim iz gegangen Noach. 10 un Noach hot geboren drai zin: Shem, Cham, un Yephet. 11 un di erd iz fardorben gevoren far HaElokim, un di erd iz ful gevoren mit umrechtr. 12 un Elokim hot gezen di erd, ersht zi iz fardorben, vail yetveder laib hot fardorben zain veg oif der erd. 13 un Elokim hot gezogt tsu Noachen: der Suf fun ale leiber iz gekumen far mir, vorem di erd iz ful mit umrecht durch zei; un ze, ich breng zei um mit der erd. 14 mach dir a tvh fun gֹּper holts; in kameren zolstu machen di tvh, un zolst zi oispּechen fun ineveinik un fun oisenveinik mit pּech. 15 un ot vi du zolst zi machen: drai hundert ilen di leng fun der tvh, fuftsik ilen ir breit, un draisik ilen ir heich. 16 a doch zolstu machen tsu der tvh, un oif an eil [di breit] zolstu zi farendiken fun oiben; un dem ingang fun der tvh zolstu machen in ir zeit; mit an untershten, tsveiten, un driten shtok zolstu zi machen. 17 un ich, ze, ich breng a mabl vaser oif der erd, umtsubrengen yetveder laib vos in im iz do an Gaist fun leben, fun unteren himel; alts vos oif der erd vet umkumen. 18 ober ich vel oifshtelen main bris mit dir, un vest araingein in der tvh, du un daine zin, un dain vaib, un daine zins vaiber, mit dir. 19 un fun alts vos lebt, fun ale leiber, zolstu arainbrengen tsu tsvei fun itlechen in der tvh, oif tsu derhalten baim leben mit dir; a Zecher un a nekeyve zolen zei zain. 20 fun di foiglen loit zeyere minim, un fun di beheimes loit zeyere minim, fun ale shrtsim fun der erd loit zeyere minim, tsu tsvei fun itlechen zolen araingein tsu dir, oif tsu derhalten baim leben. 21 un du nem dir fun yetveder esnvarg vos vert gegesen, un zaml ein tsu dir, kedei es zol zain far dir un far zei tsum esen.
22 un Noach hot azoi geton; azoi vi alts vos Elokim hot im bafoilen, azoi hot er geton.
ז
1 un Hashem hot gezogt tsu Noachen: gei arain du un dain gants hoizgezint in der tvh, vorem dich hob ich gezen gerechts far mir in dem doziken dor. 2 fun ale reine beheimes zolstu dir nemen tsu ziben un ziben, itlecher mit zain far; un fun di beheimes vos zei zainen nisht rein, tsu tsvei, itlecher mit zain far. 3 oich fun di foiglen fun himel tsu ziben un ziben, an er un a zi, kedei tsu derhalten zomen oifen gezicht fun der gantser erd. 4 vorem in ziben teg arum, mach ich regenen oif der erd fertsik teg un fertsik necht, un ich vel opּmeken dem gantsen bashtand vos ich hob gemacht, fun dem gezicht fun der erd. 5 un Noach hot geton azoi vi alts vos Hashem hot im bafoilen.
6 un Noach iz geven zeks hundert yor alt, ven der mabl iz geven oif der erd. 7 un Noach, un zaine zin, un zain vaib, un zaine zins vaiber, mit im, zainen araingegangen in der tvh, fun vegen dem vaser fun mabl. 8 fun di reine beheimes, un fun di beheimes vos zainen nisht rein, un fun di foiglen un alts vos kricht oif der erd, 9 zainen tsu tsvei tsu tsvei araingegangen tsu Noachen in der tvh, a Zecher un a nekeyve, azoi vi Elokim hot bafoilen Noachen.
10 un es iz geven tsu ziben teg, azoi iz dos vaser fun mabl geven oif der erd. 11 in dem zeks hundertsten yor fun Noachs leben, in tsveiten choidesh, in zibetsnten tog fun choidesh, in dem doziken tog hoben oisgebrachen ale kvalen fun groisen tehum, un di fentster fun himel hoben zich geefent. 12 un der regen iz geven oif der erd fertsik teg un fertsik necht.
13 in dem doziken eigenem tog zainen araingegangen Noach, un Shem, un Cham, un Yephet, Noachs zin, un Noachs vaib, un di drai vaiber fun zaine zin mit zei, in der tvh; 14 zei, un ale chayes loit zeyere minim, un ale beheimes loit zeyere minim, un ale shrtsim vos krichen oif der erd loit zeyere minim, un ale ofot loit zeyere minim, itlech foigel, itlech gefligl. 15 un zei zainen araingegangen tsu Noachen in der tvh, tsu tsvei, tsu tsvei fun ale leiber vos in zei iz do an Gaist fun leben. 16 un di vos zainen araingegangen, zainen araingegangen a Zecher un a nekeyve fun ale leiber, azoi vi Elokim hot im bafoilen; un Hashem hot farshlosen hinter im.
17 un der mabl iz geven fertsik teg oif der erd, un di vaseren hoben zich gemert, un zei hoben getrogen di tvh, un zi hot zich oifgehoiben iber der erd. 18 un di vaseren hoben zich geshtarkt, un hoben zich zeyer gemert oif der erd, un di tvh iz gegangen oif der eiberflach fun di vaseren. 19 un di vaseren hoben zich zeyer zeyer geshtarkt oif der erd; un es zainen fardekt gevoren ale hoiche berg vos unteren gantsen himel. 20 fuftsen ilen ariber hoben zich di vaseren geshtarkt, un di berg zainen fardekt gevoren. 21 un es iz umgekumen yetveder laib vos bavegt zich oif der erd, sai a foigel, sai a beheime, sai a chaye, sai yetveder shrts vos kricht oif der erd, un yetveder mentsh; 22 alts vos in zaine nozlecher iz geven a hoich fun a lebediken Gaist, alts vos oif der yaboshe, iz geshtorben. 23 un er hot opּgemekt dem gantsen bashtand vos oifen gezicht fun der erd, fun a mentshen biz a beheime, biz a shrts, un biz a foigel fun himel; un zei zainen opּgemekt gevoren fun der erd, un nor Noach iz gebliben, un di vos mit im in der tvh. 24 un di vaseren hoben zich geshtarkt oif der erd hundert un fuftsik teg.
ח
1 un Elokim hot gedachtt on Noachen, un on ale chayes, un on ale beheimes, vos mit im in der tvh, un Hashem hot gemacht aribergein a vint oif der erd, un di vaseren hoben zich ingeshtilt. 2 un es zainen farshtopt gevoren di kvalen fun tehum, un di fentster fun himel; un der regen fun himel iz farhalten gevoren. 3 un di vaseren hoben gehalten in ein opּtreten fun der erd; un di vaseren zainen geminert gevoren tsum Suf fun hundert un fuftsik teg. 4 un di tvh hot geres in zibeten choidesh, in zibetsnten tog fun choidesh, oif di berg fun Ararat. 5 un di vaseren hoben gehalten in ein geminert veren bizen tsenten choidesh; in tsenten choidesh, in ershten tog fun choidesh, hoben zich bavizen di shpּitsen fun di berg.
6 un es iz geven tsum Suf fun fertsik teg, hot Noach geefent dem fentster fun der tvh vos er hot gemacht. 7 un er hot aroisgeshikt dem rob, un er iz arois hin un tsurik, biz dos vaser iz opּgetriknt gevoren fun dem gezicht fun der erd. 8 hot er aroisgeshikt fun zich di toib, tsu zen oib dos vaser iz opgefalen fun dem gezicht fun der erd. 9 ober di toib hot nisht gefunen kein opּru far ir fustrit, un zi hot zich umgekert tsu im in der tvh, vail vaser iz geven oifen gezicht fun der gantser erd. hot er oisgeshtrekt zain hant, un hot zi genumen un zi araingebracht tsu zich in der tvh. 10 un er hot opּgevart noch andere ziben teg, un hot vider aroisgeshikt di toib fun der tvh. 11 un di toib iz gekumen in ovnttsait, ersht an opgerisen eilbertblat iz in ir moil, un Noach hot gevust az dos vaser iz opgefalen fun der erd. 12 hot er opּgevart noch andere ziben teg, un hot aroisgeshikt di toib, un zi hot zich mer nisht umgekert tsu im vider.
13 un es iz geven in dem zeks hundert un ershten yor, in ershten choidesh, in ershten tog fun choidesh, iz opּgetriknt gevoren dos vaser fun der erd, un Noach hot aropgenumen dem dek fun der tvh, un hot a kuk geton, ersht dos gezicht fun der erd iz truken. 14 un in tsveiten choidesh, in ziben un tsvantsiksten tog fun choidesh, iz oisgetriknt gevoren di erd.
15 un Elokim hot geredt tsu Noachen, azoi tsu zogen: 16 gei arois fun der tvh, du, un dain vaib, un daine zin, un di vaiber fun daine zin, mit dir. 17 yetveder lebedike zach vos mit dir, fun ale leiber, sai a foigel, sai a beheime, sai yetveder shrts vos kricht oif der erd, breng arois mit zich, un zei zolen zich vidmenen oif der erd, un zich fruchpּern un meren oif der erd.
18 iz aroisgegangen Noach, un zaine zin, un zain vaib, un zaine zins vaiber, mit im. 19 yetveder chaye, yetveder shrts, un yetveder foigel, alts vos bavegt zich oif der erd, loit zeyere mishpoches, zainen aroisgegangen fun der tvh. 20 un Noach hot geboit a mizbeyech tsu Hashem, un er hot genumen fun ale reine beheimes, un fun ale reine foiglen, un hot oifgebracht brandopּfer oifen mizbeyech. 21 un Hashem hot geshmekt dem geshmaken reyech, un Hashem hot gezogt in zain hartsen: ich vel mer vider nisht farshilten di erd fun vegen dem mentshen; vorem di trachtung fun dem mentshns hartsen iz shlecht fun zain yugnt on;u un ich vel mer vider nisht dershlogen alts vos lebt, azoi vi ich hob geton.
22 azoi lang vi di teg fun der erd,
zol zeyen un shnit,
un kelt un hits,
zumer un vinter,
un tog un nacht, nisht oifheren.
ט
1 un Elokim hot gebentsht Noachen un zaine zin, un hot tsu zei gezogt: fruchfert ich un mert ich, un filt on di erd. 2 un ier moire un ier shrek zol zain oif yetveder chaye fun der erd, un oif yetveder foigel fun himel, oif alts vos di erd vidment, un oif ale Pishon fun yam; in ier hant zainen zei ibergegeben. 3 alts vos bavegt zich, vos lebt, zol zain far ich tsum esen; azoi vi grine kraitechts hob ich ich dos alts gegeben. 4 nor fleish mit zain leben, zain blut, zolt ir nisht esen. 5 un far vor, ier blut, fun eyere nefoshes, vel ich oifmonen; fun der hant fun itlecher chaye vel ich es oifmonen, un fun der hant fun dem mentshen, fun der hant fun dem mentshen zain bruder, vel ich oifmonen dos leben fun a mentshen.
6 der vos fargist dos blut fun a mentshen,
zol durch a mentshen zain blut fargosen veren;
vorem in der geshtalt fun Elokim
hot er gemacht dem mentshen.
7 un ir, fruchfert ich un mert ich; vidment ich oif der erd, un mert ich oif ir.
8 un Elokim hot gezogt tsu Noachen un tsu zaine zin mit im, azoi tsu zogen: 9 un ich, ze, ich bashtetiken main bris mit ich, un mit ier zomen noch ich, 10 un mit yetveder lebediker bashefenish vos mit ich, sai a foigel, sai a beheime, sai yetveder chaye fun der erd mit ich, fun di ale vos zainen aroisgegangen fun der tvh, ale lebedike zachen fun der erd. 11 un ich vel bashtetiken main bris mit ich, un es velen mer nisht farshnitenv veren ale leiber fun a mabl-geviser, un es vet mer nisht zain kein mabl umtsubrengen di erd. 12 un Elokim hot gezogt: dos iz der tseichenw fun dem brisx vos ich mach tsvishen mir un tsvishen ich, un tsvishen yetveder lebediker bashefenish vos mit ich, oif eibike doires: 13 main boigen hob ich araingeton in volken, un er vet zain far a tseichen fun bris tsvishen mir un tsvishen der erd. 14 un es vet zain, ven ich tu volkenen a volken oif der erd, azoi vet zich bavaizen der boigen in dem volken, 15 un ich vel zich dermonen on main bris vos tsvishen mir un tsvishen ich, un tsvishen yetveder lebediker bashefenish fun ale leiber, un dos vaser vet mer nisht veren a mabl umtsubrengen ale leiber. 16 un der boigen vet zain in dem volken, un ich vel kuken oif im, kedei zich tsu dermonen on dem eibiken bris tsvishen Elokim un tsvishen yetveder lebediker bashefenish fun ale leiber vos oif der erd. 17 un Elokim hot gezogt tsu Noachen: dos iz der tseichen fun dem bris vos ich hob oifgeshtelt tsvishen mir un tsvishen ale leiber vos oif der erd.
18 un di zin fun Noachen vos zainen aroisgegangen fun der tvh, zainen geven Shem, Cham, un Yephet; un Cham, dos iz der foter fun Kenaan. 19 di dozike drai zainen geven di zin fun Noachen, un fun zei hot zich tseshpreit di gantse erd.
20 un Noach der akerman hot genumen un hot geflantst a vaingorten. 21 un er hot getrunken fun dem vain, un iz gevoren shikur un hot zich opgedekt in zain getselt. 22 hot Cham der foter fun Kenaan gezen di naketkeit fun zain foter, un hot dertseilt zaine tsvei brider droisen. 23 hoben Shem un Yephet genumen a mantl, un aroifgeton oif zeyere beidns akslen, un zei zainen gegangen hinterveilechs, un hoben tsugedekt di naketkeit fun zeyer foter, mit zeyere penemer ahinter, un zei hoben nisht gezen di naketkeit fun zeyer foter. 24 un Noach hot zich oisgenichtert fun zain vain, un hot gemerkt vos zain yingerer zun hot im geton.
25 un er hot gezogt:
farsholten y zol zain Kenaan,
a knecht fun knecht zol er zain bai zaine brider.
26 un er hot gezogt:
Baruch Hashem Elochei Shem;
un Kenaan zol zain a knecht bai zei.
27 derbreiteren zol Elokim Yepheten,
un er zol ruen in di getselten fun Shem;z
un Kenaan zol zain a knecht bai zei.
28 un Noach hot gelebt nochen mabl drai hundert yor un fuftsik yor. 29 un ale teg fun Noachen zainen geven nain hundert yor un fuftsik yor; un er iz geshtorben.
י
1 un dos zainen di geburten fun Noachs kinder: Shem, Cham, un Yephet; un bai zei zainen geboren gevoren zin nochen mabl.
2 di zin fun Yepheten zainen geven: Gomer, un Magog, un Madai, un Yavan, un Tuval, un Meshech, un Tiras. 3 un di zin fun Gomeren: Ashkenaz, un Riphat, un Togarmah. 4 un di zin fun Yavanen: Elishah, un Tarshish, Kittim, un Dodanim. 5 fun di dozike hoben zich funandergesheidt di indzelen fun di felker in zeyere lender, itlecher loit zain loshen, loit zeyere mishpoches, in zeyere felker.
6 un di zin fun Chamen zainen geven: Kush, un Mitsrayim, un Put, un Kenaan. 7 un di zin fun Kushan: Seva, un Chavilah, un Savtah, un Raamah, un Savtecha. un di zin fun Raamahen: Sheva un Dedan. 8 un Kush hot geboren Nimroden. er iz geven der ershter machtiker oif der erd. 9 er iz geven a machtiker yeger far Hashem; derum vert gezogt: azoi vi Nimrod, a machtiker yeger far Hashem. 10 un der onheib fun zain kinigraich iz geven Bavel, un Erech, un Akkad, un Calneh, in land Shinar. 11 fun yenem land iz er aroisgegangen kein Ashur, un hot geboit Nineveh, un rechovot-eir, un Kelach, 12 un Resen, tsvishen Nineveh un tsvishen Kelach, dos iz di groise shtot. 13 un Mitsrayim hot geboren Ludim, un Anamim, un Lehavim, un naftuchim, 14 un paּtrusim, un chaּsluchim – fun vanen di Peleshetim zainen aroisgekumen – un Caphtorim.
15 un Kenaan hot geboren Tzidon zain bechor, un Cheten, 16 un dem Yevusi, un dem Imri, un dem Girgashi, 17 un dem Chivi, un dem Arki, un dem Sinai, 18 un dem Arvadi, un dem Tzemari, un dem Chamati; un dernoch hoben zich tseshpreit di mishpoches fun dem Kenaani. 19 un der gemark fun dem Kenaani iz geven fun Tzidon, vi du Gaist kein Gerar, biz Uzzah; vi du Gaist kein Sodom, un Amora (Gomorrah), un Admah, un Tzevoyim, biz Lesha. 20 dos zainen di kinder fun Cham loit zeyere mishpoches, loit zeyere leshoines, in zeyere lender, in zeyere felker.
21 un bai Shem, dem foter fun ale kinder fun Ever, dem elteren bruder fun Yepheten, oich bai im zainen geboren gevoren kinder. 22 di zin fun Shimon zainen geven: Eilam, un Ashur, un Arpachshad, un Lud, un Aram. 23 un di zin fun Aramen: Utz, un Chul, un Geter, un Mash. 24 un Arpachshad hot geboren Shelachen, un Shelach hot geboren Evron. 25 un bai Evron zainen geboren gevoren tsvei zin; der nomen fun einem iz geven Peleg, vail in zaine teg iz tseteilt gevoren di erd; un der nomen fun zain bruder iz geven Yoktan. 26 un Yoktan hot geboren Almodaden, un Shelephen, un Chatzarmaveten, un Yaroachen, 27 un haduromen, un Uzalen, un Diklahen, 28 un eubolen, un Avimaelen, un Shevaen, 29 un Ophiren, un Chavilahen, un Yovaven. di ale zainen geven Yoktans zin. 30 un zeyer voinort iz geven fun Massa, vi du kumst kein Sephar, bizen barg fun mizrech. 31 dos zainen di zin fun Shimon loit zeyere mishpoches, loit zeyere leshoines, in zeyere lender, loit zeyere felker.
32 dos zainen di mishpoches fun Noachs zin loit zeyere geburten, in zeyere felker; un fun di dozike hoben zich funandergesheidt di felker oif der erd nochen mabl.
יא
1 un di gantse erd iz geven ein shpּrach un eine verter. 2 un es iz geven, az zei hoben getsoigen in mizrech, hoben zei gefunen a pּloin in land Shinar, un hoben zich dorten bazetst. 3 un zei hoben gezogt einer tsum anderen: kumt lomir machen tsigl un oisbrenen in a brenerai. un di tsigl iz zei geven far shtein, un leim iz zei geven far vapּne. 4 un zei hoben gezogt: kumt lomir undz boien a shtot, un a turem mit zain shpּits in himel, un lomir undz machen a nomen, kedei mir zolen nisht tseshpreit veren oifen gezicht fun der gantser erd. 5 hot Hashem aropּgenidert tsu zen di shtot un dem turem, vos di mentshnkinder hoben geboit. 6 un Hashem hot gezogt: ze, zei zainen eina folk, un ein shpּrach iz bai zei alemen, un dos iz ersht an onheib fun zeyer ton, un atsund vet fun zei nisht farmiten veren alts vos zei trachten tsu ton. 7 kumt lomir aropnideren, un tsemishen dorten zeyer shpּrach, az zei zolen nisht farshtein einer dem andern's shpּrach. 8 un Hashem hot zei tseshpreit fun dorten oifen gezicht fun der gantser erd, un zei hoben oifgehert boien di shtot. 9 derum hot men gerufen ir nomen Bavel, vail dorten hot Hashem tsemisht di shpּrach fun der gantser erd, un fun dorten hot zei Hashem tseshpreit oifen gezicht fun der gantser erd.
10 dos zainen di geburten fun Shimon: tsu hundert yor hot Shem geboren Arpachshaden, tsvei yor nochen mabl. 11 un Shem hot gelebt nochdem vi er hot geboren Arpachshaden, finf hundert yor; un er hot geboren zin un techter.
12 un Arpachshad hot gelebt finf un draisik yor, un hot geboren Shelachen. 13 un Arpachshad hot gelebt nochdem vi er hot geboren Shelachen, fir hundert yor un drai yor; un er hot geboren zin un techter.
14 un Shelach hot gelebt draisik yor, un hot geboren Evron. 15 un Shelach hot gelebt nochdem vi er hot geboren Evron, fir hundert yor un drai yor; un er hot geboren zin un techter.
16 un Ever hot gelebt fir un draisik yor, un hot geboren Pelegen. 17 un Ever hot gelebt nochdem vi er hot geboren Pelegen, fir hundert yor un draisik yor; un er hot geboren zin un techter.
18 un Peleg hot gelebt draisik yor, un hot geboren Reuen. 19 un Peleg hot gelebt nochdem vi er hot geboren Reuen, tsvei hundert yor un nain yor; un er hot geboren zin un techter.
20 un Reu hot gelebt tsvei un draisik yor, un hot geboren Serugen. 21 un Reu hot gelebt nochdem vi er hot geboren Serugen, tsvei hundert yor un ziben yor; un er hot geboren zin un techter.
22 un Serug hot gelebt draisik yor, un hot geboren Nachoren. 23 un Serug hot gelebt nochdem vi er hot geboren Nachoren, tsvei hundert yor; un er hot geboren zin un techter.
24 un Nachor hot gelebt nain un tsvantsik yor, un hot geboren Tarachen. 25 un Nachor hot gelebt nochdem vi er hot geboren Tarachen, hundert yor un nainteen yor; un er hot geboren zin un techter.
26 un Terach hot gelebt zibetsik yor, un hot geboren Avramen, Nachoren, un Haranen.
27 un dos zainen di geburten fun Tarachen: Terach hot geboren Avramen, Nachoren, un Haranen; un Haran hot geboren Lotan. 28 un Haran iz geshtorben baim leben fun zain foter Tarachen, in land fun zain geburt, in Ur-Kesedim. 29 un Avram un Nachor hoben zich genumen vaiber; der nomen fun Avrams vaib iz geven Sarai, un der nomen fun Nachors vaib iz geven Milcah, di tochter fun Haran, dem foter fun Milcahen un dem foter fun Yiskahen. 30 un Sarai iz geven an akore, zi hot nisht gehat kein kinder.
31 un Terach hot genumen zain zun Avramen, un zain einikl Lot, der zun fun Haranen, un zain shnur Sarai, di vaib fun zain zun Avramen, un zei zainen aroisgegangen mit zei fun Ur-Kesedim, tsu gein kein land Kenaan. un zei zainen gekumen biz Charan, un hoben zich dorten bazetst.
32 un di teg fun Tarachen zainen geven tsvei hundert yor un finf yor. un Terach iz geshtorben in Charan.
יב
lech-lachֳ
1 un Hashem hot gezogt tsu Avramen: gei dir avek fun dain land, un fun dain opshtam, un fun dain foters hoiz, tsu dem land vos ich vel dir vaizen.b 2 un ich vel dich machen far a grois folk, un ich vel dich bentshen, un greisen dain nomen, un du zolst zain a brocha. 3 un ich vel bentshen di vos bentshen dich, un dem vos flucht dich vel ich farshilten; un mit dir velen zich bentshen ale mishpoches fun der erdc.
4 un Avram iz gegangen azoi vi Hashem hot tsu im geredt; un Lot iz mitgegangen mit im. un Avram iz geven a man fun finf un zibetsik yor bai zain aroisgein fun Charan. 5 un Avram hot genumen zain vaib Siryon, un zain bruder's zun Lotan, un zeyer gantsen farmeg vos zei hoben ongekliben, un di nefoshes vos zei hoben zich ongeshaft in Charan, un zei zainen aroisgegangen tsu gein kein land Kenaan; un zei zainen gekumen kein land Kenaan. 6 un Avram iz durchgegangen durchen land biz dem ort fun Shechem, biz dem eichnboim Moreh. un der Kenaani iz dentsmol geven in land.
7 un Hashem hot zich bavizen tsu Avramen, un hot gezogt: tsu dain zomen vel ich geben dos dozike land. un er hot dorten geboit a mizbeyech tsu Hashem vos hot zich bavizen tsu imd.
8 un er hot zich ibergetrogen fun dorten tsum barg, in mizrech fun beit-El; un er hot oifgeshtelt zain getselt mit beit-El fun mayrev, un Ai fun mizrech; un er hot dorten geboit a mizbeyech tsu Hashem, un hot gerufen tsu dem nomen Hashem.e
9 un Avram hot getsoigen, tsiendik alts vaiter tsu dorem.
10 iz gevoren a hunger in land, un Avram hot genidert kein Mitsrayim, zich dorten oiftsuhalten, vorem der hunger iz geven shver in land. 11 un es iz geven, vi er iz gekumen nont tsu Mitsrayim, azoi hot er gezogt tsu zain vaib Siryon: ze, ich bet dich, ich veis az du bist a froi fun a sheinem oiszen. 12 iz, vi di Mitsrayim velen dich zen, azoi velen zei zogen: dos iz zain vaib; un zei velen mich hergen, un dich velen zei lozen leben. 13 zog, ich bet dich, du bist maine a shvester, kedei mir zol gut zain fun daintvegen, un main nefesh zol blaiben leben tsulib dir.
14 un es iz geven, vi Avram iz gekumen kein Mitsrayim, azoi hoben di Mitsrayim gezen di froi, az zi iz zeyer shein. 15 un di haren fun Pharaohen hoben zi gezen, un hoben zi farloibt far Pharaohen, un di froi iz tsugenumen gevoren in Pharaohs hoiz. 16 un Avramen hot er bagitikt fun iretvegen; un er hot gekrigen shof, un rinder, un eizlen, un knecht, un dinsten, un eizelins, un kemlen.
17 hot Hashem geplogt Pharaohen un zain hoizgezint mit groise pּlogen fun vegen Sarai, Avrams vaib. 18 un Pharaoh hot gerufen Avramen, un hot tsu im gezogt: vos hostu do geton tsu mir? far vos hostu mir nisht gezogt az zi iz dain vaib? 19 lmai hostu gezogt: zi iz maine a shvester, un ich hob zi genumen far a vaib? un atsund, ot iz dain vaib, nem un gei.
20 un Pharaoh hot bafoilen vegen im mentshen, un zei hoben aroisbaleit im, un zain vaib, un alts vos er hot gehat.
יג
1 un Avram iz aroifgegangen fun Mitsrayim, er un zain vaib, un alts vos er hot gehat, un Lot mit im, kein dorem. 2 un Avram iz geven zeyer raich in fich, in zilber, un in gold. 3 un er iz gegangen oif zaine reizen, fun dorem un biz beit-El, biz dem ort vos zain getselt iz dorten geven in onheib, tsvishen beit-El un tsvishen Ai, 4 tsu dem ort fun dem mizbeyech vos er hot dorten gemacht tsuersht; un vos Avram hot dorten gerufen tsu dem nomen Hashem.f
5 un oich bai Lotan, vos iz gegangen mit Avramen, zainen geven shof un rinder un getselten. 6 un dos land hot zei nisht gekent trogen, tsu voinen bainand; vail zeyer farmeg iz geven grois, un zei hoben nisht gekent voinen bainand. 7 un es iz geven a krigerai tsvishen di pastucher fun Avrams fich un tsvishen di pastucher fun Lots fich. un der Kenaani un der Perizzi zainen dentsmol gezesen in land. 8 hot Avram gezogt tsu Lotan: zol, ich bet dich, nisht zain kein krig tsvishen mir un tsvishen dir, un tsvishen maine pastucher un tsvishen daine pastucher; vorem mir zainen eigene mentshen. 9 dos gantse land ligt doch far dir; sheid zich op fun mir, ich bet dich, entveder oif links, un ich vel zich nemen rechts, oder oif rechts, un ich vel zich nemen links.
10 hot Lot oifgehoiben zaine oigen, un hot gezen di gantse gegent fun Yarden, az zi iz in gantsen bavesert – dos iz geven eider Hashem hot tseshtert Sodom un Amora (Gomorrah) – azoi vi der gorten fun Hashem, azoi vi dos land Mitsrayim, biz du kumst kein Tzuar. 11 un Lot hot oisgekliben far zich di gantse gegent fun Yarden; un Lot hot avekgetsoigen kein mizrech, un zei hoben zich opgesheidt einer fun anderen. 12 Avram hot zich bazetst in land Kenaan, un Lot hot zich bazetst in di shtet fun der Yarden gegent; un er hot gehat getselten biz Sodom.
13 un di mentshen fun Sodom zainen geven zeyer shlecht un zindik tsu Hashem.
14 un Hashem hot gezogt tsu Avramen, nochdem vi Lot hot zich opgesheidt fun im: heib akorsht oif daine oigen, un kuk fun dem ort vu du bist, kein tsafón un kein dorem un kein mizrech un kein mayrev; 15 vorem dos gantse land vos du zest, vel ich geben tsu dir un tsu dain zomen oif eibik. 16 un ich vel machen dain zomen azoi vi shtoib fun der erd, az oib emitser vet kenen tseilen dem shtoib fun der erd, vet oich dain zomen getseilt veren. 17 shtei oif, gei durchen land far leng un far breit, vorem tsu dir vel ich es geben.
18 un Avram hot ibergetrogen zain getselt, un er iz gekumen un hot zich bazetst bai di eichnbeimer fun Mamre, vos in Chevron; un er hot dorten geboit a mizbeyech tsu Hashem.
יד
1 un es iz geven in di teg fun Amraphel dem melech fun Shinar, arioch dem melech fun Ellasar, kedorleumer dem melech fun Eilam, un Tidal dem melech fun goim, 2 hoben zei gemacht a milchome mit Bera dem melech fun Sodom, un mit Birsha dem melech fun Amora (Gomorrah), Shinav dem melech fun Admah, un Shemever dem melech fun Tzevoyim, un dem melech fun Bela, dos iz Tzuar. 3 di ale hoben zich tsunoifgechvrt in tal Shaddaim, dos iz der Yam HaMelach. 4 tsvelf yor hoben zei gedint kedorleumeren, un oifen draitsnten yor hoben zei vidershpenikt. 5 un oifen fertsnten yor iz gekumen kedorleumer un di Molechim vos mit im, un zei hoben geshlogen di Rephaim in eashtres-karnaim, un di Zuzim in Ham, un di Emim in Shaveh-Kiryatayim, 6 un di Charim oif zeyer barg Seir, biz Eil-Paran vos baim midbar. 7 un zei hoben zich umgekert, un zainen gekumen kein En Mishpat, dos iz Kadesh, un hoben geshlogen dos gantse feld fun Amalek, un oich dem Imri vos iz gezesen in chatsatson-Tamar. 8 iz aroisgegangen der melech fun Sodom, un der melech fun Amora (Gomorrah), un der melech fun Admah, un der melech fun Tzevoyim, un der melech fun Bela, dos iz Tzuar, un zei hoben ongericht a milchome mit zei in tal Shaddaim – 9 mit kedorleumer dem melech fun Eilam, un Tidal dem melech fun goim, un Amraphel dem melech fun Shinar, un arioch dem melech fun Ellasar; di fir Molechim akegen di finf. 10 un der tal Shaddaim iz geven griber oif griber mit leim, un vi di Molechim fun Sodom un Amora (Gomorrah) zainen antlofen, azoi zainen zei ahin araingefalen; un di ibergeblibene zainen antlofen tsum barg. 11 un yene hoben tsugenumen dem gantsen farmeg fun Sodom un Amora (Gomorrah), un dos gantse esnvarg zeyers, un zainen avekgegangen. 12 un zei hoben tsugenumen Lot, dem zun fun Avrams bruder, vos iz gezesen in Sodom, un zain farmeg, un zainen avekgegangen. 13 iz gekumen an antrunener, un hot ongezogt Avram dem Ivri; un er hot gevoint bai di eichnbeimer fun Mamre dem Imri, dem bruder fun Eshcolen, un dem bruder fun Aneren; un zei zainen geven bundslait fun Avramen. 14 un vi Avram hot gehert az zain eigener iz gefangen gevoren, azoi hot er aroisgefirt zaine ingelernte, geborene in zain hoiz, drai hundert un achtsen, un er hot nochgeiogt biz Dan. 15 un er hot zich tseteilt akegen zei bai nacht, er un zaine knecht, un er hot zei geshlogen un zei nochgeiogt biz Chovah vos links fun Damascus. 16 un er hot tsurikgebracht dem gantsen farmeg, un oich Lot zain eigenem un zain farmeg hot er tsurikgebracht, un oich di vaiber, un dos folk.
17 iz der melech fun Sodom im aroisgegangen antkegen, nochdem vi er hot zich umgekert fun shlogen kedorleumeren, un di Molechim vos mit im, in tal Shaveh, dos iz dem melech's tal. 18 un Malki-Tzedek der melech fun Shalem hot aroisgetrogen broit un vain; un er iz geven a koyen tsu El Elyong. 19 un er hot im gebentsht, un hot gezogt:
gebentsht zol zain Avram fun El Elyon,
dem farmoger fun himel un erd.
20 un gebentsht zol zain El Elyon
vos hot ibergeentfert daine faint in dain hant.
– un er hot im gegeben maiser fun altsding.
21 un der melech fun Sodom hot gezogt tsu Avramen: gib mir di nefoshes, un dem farmeg nem dir. 22 hot Avram gezogt tsu dem melech fun Sodom: ich heib oif main hant tsu Hashem El Elyon, dem farmoger fun himel un erd, 23 oib a fodem oder a shuchbendl! oder oib ich vel nemen fun epes vos iz dains! kedei zolst nisht zogen: ich hob raich gemacht Avramen. 24 nisht mir! nor vos di yungen hoben gegesen, un dem Chelek fun di mentshen vos zainen gegangen mit mir, Aner, Eshcol, un Mamre; zei megen nemen zeyer Chelek.
טו
1 noch di dozike gesheenishen iz dos vort fun Hashem geven tsu Avramen in a zeungen, azoi tsu zogen: zolst nisht moire hoben, Avram, ich bin dir a shild; dain Sachar iz zeyer grois. 2 hot Avram gezogt: Hashem du Adonoi, vos kenstu mir geben, az ich gei avek on a kind, un der virtshafter fun main hoiz iz der damesheׂker Eliezer? 3 un Avram hot gezogt: ze, host mir kein zomen nisht gegeben, un ot vet a zun fun main hoizgezint mich yershen. 4 ersht dos vort fun Hashem iz geven tsu im, azoi tsu zogen: nisht der doziker vet dich yershen, nor der vos vet aroisgein fun daine ingeveid, er vet dich yershen. 5 un er hot im aroisgefirt droisen, un hot gezogt: tu akorsht a kuk oifen himel, un tseil di shteren, oib du kenst zei ibertseilen. un er hot tsu im gezogt: azoi vet zain dain zomen. – 6 un er hot gegloibthi in Hashem, un er hot esj gerechntk far tsu iml tsu a gerechtikeit.m
7 un er hot tsu im gezogt: ich bin Hashem vos hot dich aroisgetsoigen fun Ur-Kesedim, dir tsu geben dos dozike land, es tsu arben. 8 hot er gezogt: Hashem du Adonoi, mit vos vel ich visen az ich vel es arben? 9 hot er tsu im gezogt: nem mir a draiiorike ku, un a draiiorike tsig, un a draiioriken vider, un a turtltoib, un a yunge toib. 10 hot er im genumen di ale, un hot zei ibergeshniten in miten, un avekgeleigt ein helft kegen der anderer; nor di foiglen hot er nisht ibergeshniten. 11 hoben di roibfoiglen aropּgenidert oif di pegorim, ober Avram hot zei opּgetriben.
12 un vi di zun iz geven baim untergein, azoi iz a tifer shlof gefalen oif Avramen; ersht an eime, a grois fintsternish, falt on oif im. 13 un er hot gezogt tsu Avramen: visen zolstu visen zain az daine kinder velen zain fremde in a land vos nisht zeyers, un me vet zei farknechten, un me vet zei painiken fir hundert yor. 14 un oich dos folk vemen zei velen dinen, vel ich mishpeten; un dernoch velen zei aroisgein mit grois farmeg. 15 du ober vest kumen tsu daine elteren besholem; in a guter elter vestu bagroben veren. 16 un ersht in firten dor velen zei zich umkeren aher, vorem di zind fun dem Imri vet nisht zain farful biz dentsmol.
17 un es iz geven, vi di zun iz untergegangen, un es iz gevoren shtokfintster, ersht an oiven mit roich, un a flamfaier vos iz durchgegangen tsvishen di dozike shtiker. 18 in yenem tog hot Hashem geshlosenn a bris mit Avramen, azoi tsu zogen: tsu dain zomen hob ich gegeben dos dozike land, fun dem taich fun Mitsrayim biz dem groisen taich, dem taich Parah; 19 dem Keni, un dem Kenizi, un dem kadmuni, 20 un dem Chitti, un dem Perizzi, un di Rephaim, 21 un dem Imri, un dem Kenaani, un dem Girgashi, un dem Yevusi.
טז
1 13 un Sarai, Avrams vaib, hot im nisht geboren kein kinder; un zi hot gehat a mitsrishe dinst vos ir nomen iz geven Hagar. 2 hot Sarai gezogt tsu Avramen: ze nor, Hashem hot mich farmiten fun geberen; kum, ich bet dich, tsu main dinst, efsher vel ich oifgericht veren durch ir. hot Avram tsugehert tsu dem kol fun Siryon. 3 un Sarai, Avrams vaib, hot genumen Hagar di mitsrit, ir dinst, nochdem vi Avram iz gezesen in land Kenaan Tzoan yor, un zi hot zi gegeben ir man Avramen far a vaib tsu im. 4 un er iz gekumen tsu Hagaren, un zi iz trogedik gevoren; un vi zi hot gezen az zi iz trogedik, azoi iz ir harinte gringeshatst gevoren in ire oigen. 5 hot Sarai gezogt tsu Avramen: main avle oif dir! ich hob gegeben main dinst in dain buzem, un vi zi hot gezen az zi iz trogedik, azoi bin ich gringeshatst gevoren in ire oigen; zol Hashem mishpeten tsvishen mir un tsvishen dir. 6 hot Avram gezogt tsu Siryon: ot iz dain dinst in dain hant, tu mit ir vos iz gut in daine oigen. un Sarai hot zi gepainikt, un zi iz antlofen fun ir.
7 hot der malech fun Hashemo zi gefunen bai a kval vaser in der midbar, bai dem kval oifen veg kein Shur. 8 un er hot gezogt: Hagar, Sarais dinst, fun vanen kumstu, un vuhin geistu? hot zi gezogt: fun main harinte Siryon antloif ich. 9 hot der malech fun Hashem tsu ir gezogt: ker zich um tsu dain harinte, un beig zich unter ire hent. 10 un der malech fun Hashem hot tsu ir gezogt: meren vel ich meren dain zomen, un er vet nisht kenen getseilt veren fun filkeit. 11 un der malech fun Hashem hot tsu ir gezogt:
ze, du bist trogedik,
un geberst a zun,
zolstu rufen zain nomen Yishmael,
vail Hashem hot tsugehert dain fain.
12 un er vet zain a mentsh a valdeizl:
zain hant vet zain akegen alemen,
un alemens hant vet zain akegen im;
un in gezicht fun ale zaine brider vet er voinen.
13 hot zi gerufen dem nomen fun Hashem vos hot tsu ir geredt: du bist der El roi (El vos zet mich); vorem zi hot gezogt: oich do hob ich gezen dem vos zet mich? 14 derum hot men gerufen dem brunem Beer-lachai-roi; er iz tsvishen Kadesh un tsvishen Bered.
15 un Hagar hot geboren Avramen a zun, un Avram hot gerufen dem nomen fun zain zun vos Hagar hot geboren, Yishmael. 16 un Avram iz geven zeks un achtsik yor alt, ven Hagar hot geboren Yishmaelen tsu Avramen.
יז
1 un az Avram iz alt geven nain un naintsik yor, hot zich Hashem bavizen tsu Avramen, un hot tsu im gezogt: ich bin El Shaddai; gei far mir, un zei oifrichtik. 2 un ich vel machen main bris tsvishen mir un tsvishen dir, un ich vel dich meren zeyer un zeyer. 3 iz Avram gefalen oif zain ponem, un Elokim hot mit im geredt, azoi tsu zogen: 4 ich – ze, main bris vet zain mit dir, un vest zain der foter fun a sach felker. 5 un dain nomen zol mer nisht gerufen veren Avram, nor dain nomen zol zain Avraham; vorem far dem foter fun a sach felker hob ich dich gemacht. 6 un ich vel dich fruchpּern zeyer un zeyer, un ich vel dich machen far felker, un Molechim velen aroisgein fun dir. 7 un ich vel oifshtelen main bris tsvishen mir un tsvishen dir, un tsvishen dain zomen noch dir, oif zeyere dor-doires, far an eibiken bris, tsu ich tsu zain dain Elokim un tsu dain zomen noch dir. 8 un ich vel geben dir un dain zomen noch dir dos land fun dain voinshaft, dos gantse land Kenaan, far an eibiken eigentum; un ich vel zain zeyer Elokim. 9 un Elokim hot gezogt tsu Avrahamen: du ober zolst hiten main bris, du un dain zomen noch dir, oif zeyere dor-doires. 10 dos iz main bris vos ir zolt hiten tsvishen mir un tsvishen ich, un tsvishen dain zomen noch dir: bai ich zol gemalt veren itlecher manspּarshoin. 11 un ir zolt gemalt veren in dem fleish fun ier forhoit, un es vet zain far a tseichen fun bris tsvishen mir un tsvishen ich. 12 un tsu acht teg zol gemalt veren bai ich itlecher manspּarshoin oif eyere dor-doires, geboren in hoiz, oder gekoift far gelt fun emits a fremden vos iz nisht fun dain zomen. 13 gemalt muz gemalt veren der vos iz geboren in dain hoiz, un der vos iz gekoift far dain gelt; un main bris zol zain in ier fleish far an eibiken bris. 14 un an umbashnitener manspּarshoin vos vet zich nisht malen in dem fleish fun zain forhoit, yene zel zol farshnitenp veren fun ir folk; main bris hot er farshtert.
15 un Elokim hot gezogt tsu Avrahamen: dain vaib Siryon zolstu nisht rufen mit ir nomen Sarai, naiert Sarah zol zain ir nomen. 16 un ich vel zi bentshen, un vel dir oich geben fun ir a zun; yo, ich vel zi bentshen, un felker velen veren fun ir; Molechim fun umes velen zain fun ir. 17 iz Avraham gefalen oif zain ponem, un er hot gelacht, un gezogt bai zich in hartsen: ken bai a man fun hundert yor geboren veren? un ken Sarah tsu naintsik yor geberen? 18 un Avraham hot gezogt tsu HaElokim: halevay zol Yishmael leben far dir! 19 hot Elokim gezogt: far vor, dain vaib Sarah vet dir geberen a zun, un zolst rufen zain nomen Yitzchak; un ich vel oifshtelen main bris mit im far an eibiken bris tsu zain zomen noch imq. 20 un vegen Yishmaelen hob ich dich tsugehert; ze, ich hob im gebentsht, un ich vel im fruchpּern, un vel im meren zeyer un zeyer; tsvelf firshten vet er geberen, un ich vel im machen far a grois folk. 21 main bris ober vel ich oifshtelen mit Yitzchaken, vos Sarah vet dir geberen tsu der tsait oifen ander yor.
22 un vi er hot geendikt reden mit im, azoi hot Elokim zich oifgehoiben fun iber Avrahamen.
23 un Avraham hot genumen zain zun Yishmaelen, un ale zaine hoizgeborene, un ale zaine gekoifte far gelt, yetveder manspּarshoin tsvishen di hoizlait fun Avrahamen, un er hot gemalt dos fleish fun zeyer forhoit in dem doziken eigenem tog, azoi vi Elokim hot tsu im geredt. 24 un Avraham iz geven nain un naintsik yor alt, ven er iz gemalt gevoren in dem fleish fun zain forhoit. 25 un zain zun Yishmael iz geven draitsen yor alt, ven er iz gemalt gevoren in dem fleish fun zain forhoit. 26 in dem doziken eigenem tog iz gemalt gevoren Avraham un zain zun Yishmael. 27 un ale manslait fun zain hoiz, geboren in hoiz, oder gekoift far gelt fun a fremden, zainen gemalt gevoren mit im.
יח
uaiero
1 un Hashem hot zich bavizen tsu im, bai di eichnbeimer fun Mamre, ven er iz gezesen in ingang fun zain getselt, in der hits fun tog. 2 un er hot oifgehoiben zaine oigen un hot derzen, ersht drai mener shteyen far im; un vi er hot zei derzen, azoi iz er zei gelofen antkegen fun dem ingang fun getselt, un hot zich gebukt tsu der erd. 3 un er hot gezogt: Adonoi, oib, ich bet dich, ich hob gefunen chein in daine oigen, zolstu, ich bet dich, nisht avekgein fun dain knecht. 4 loz gebracht veren a bisel vaser, un vasht eyere fis, un lent ich on unteren boim. 5 un ich vel brengen a shtikl broit, un ir vet unterlenen ier harts, dernoch vet ir gein vaiter; azoi vi ir zeit shoin aribergekumen tsu ier knecht. hoben zei gezogt: tu azoi vi du host geredt. 6 hot Avraham geailt in getselt tsu Sarahen, un hot gezogt: eil zich! drai saoh zemelmel, farknet un mach kuchns. 7 un tsu di rinder iz Avraham gelofen, un hot genumen a yung rind, veich un fet, un gegeben tsum yung; un er hot es tsugericht oif gich. 8 un er hot genumen shmant un milch, un dos yunge rind vos er hot tsugericht, un hot avekgeshtelt far zei; un er iz geshtanen far zei unteren boim, un zei hoben gegesen. 9 hoben zei tsu im gezogt: vu iz Sarah dain vaib? hot er gezogt: on in getselt. 10 hot er gezogt: umkeren vel ich zich umkeren azoi vi itst iber a yor, un ze, Sarah dain vaib vet hoben a zun. un Sarah hot zich ingehert in ingang fun getselt vos hinter im. – 11 un Avraham un Sarah zainen geven batogte zeknim; bai Sarahen hot oifgehert tsu zain der shteiger vi bai vaiber. – 12 un Sarah hot gelacht in zich azoi tsu zogen: nochdem vi ich bin alt gevoren, zol ich noch hoben tenug? dertsu iz main Har alt. 13 hot Hashemr gezogt tsu Avrahamen: far vos hot Sarah gelacht, azoi tsu zogen: tsi ken ich in der emesen geberen, az ich bin alt? 14 iz den a zach farmiten fun Hashem? tsu der bashtimter tsait vel ich viderkeren tsu dir, azoi vi itst iber a yor, un Sarah vet hoben a zun. 15 hot Sarah geleiknt, azoi tsu zogen: ich hob nisht gelacht; vorem zi hot moire gehat; un er hot gezogt: nain, host yo gelacht.
16 un di mener zainen oifgeshtanen fun dorten, un hoben aropּgekukt oif Sodom. un Avraham iz gegangen mit zei, zei tsu baleiten. 17 un Hashem hot gezogt: zol ich fardeken fun Avrahamen vos ich vil ton? 18 un Avraham vet doch veren a grois un machtiks folk, un ale felker fun der erd velen zich bentshen mit im; 19 vorem ich hob im derkent, kedei er zol bafelen zaine kinder, un zain hoiz noch im, az zei zolen hiten dem veg fun Hashem, tsu ton recht un gerechtikeit, kedei Hashem zol brengen oif Avrahamen vos er hot geredt vegen im. 20 un Hashem hot gezogt: dos geshrei vegen Sodom un Amora (Gomorrah) iz far vor grois, un zeyer zind iz far vor zeyer shver. 21 lomich akorsht aropnideren un zen, oib zei hoben in gantsen geton azoi vi dos geshrei vos iz gekumen tsu mir; un oib nisht, lomich visen. 22 un di mener hoben zich farkert fun dorten, un zainen gegangen kein Sodom; un Avraham iz noch alts geshtanen far Hashem. 23 un Avraham hot genent un hot gezogt: nisht-shoin vestu umbrengen dem umshuldiken mit dem shuldiken? 24 tomer zainen do fuftsik umshuldike in der shtot, nisht-shoin vestu zei umbrengen, un vest nisht fargeben dem ort fun vegen di fuftsik umshuldike vos in ir? 25 cholile dir tsu ton aza zach, tsu teiten dem umshuldiken mit dem shuldiken, az der umshuldiker zol zain azoi vi der shuldiker; cholile dir! zol der richter fun der gantser erd nisht ton gerechtikeit? 26 hot Hashem gezogt: oib ich vel gefinen in Sodom fuftsik umshuldike in der shtot, vel ich fargeben dem gantsen ort fun zeyertvegen. 27 hot zich opּgerufen Avraham un hot gezogt: ze, ich bet dich, ich untershtei mich tsu reden tsu Adonoi, hagam ich bin shtoib un ash. 28 tomer velen felen fun di fuftsik umshuldike finf, vestu fun vegen di finf tseshteren di gantse shtot? hot er gezogt: ich vel nisht tseshteren, oib ich vel dorten gefinen finf un fertsik. 29 un er hot vider a mol tsu im geredt, un hot gezogt: tomer velen zich dorten gefinen fertsik? hot er gezogt: ich vel es nisht ton fun vegen di fertsik. 30 hot er gezogt: zol, ich bet dich, Adonoi nisht fardrisen, un ich vel reden: tomer velen zich dorten gefinen draisik? hot er gezogt: ich vel es nisht ton, oib ich vel dorten gefinen draisik. 31 hot er gezogt: ze, ich bet dich, ich untershtei mich tsu reden tsu Adonoi: tomer velen zich dorten gefinen tsvantsik? hot er gezogt: ich vel nisht tseshteren fun vegen di tsvantsik. 32 hot er gezogt: zol, ich bet dich, Adonoi nisht fardrisen, un ich vel reden nor dos mol: tomer velen zich dorten gefinen Tzoan? hot er gezogt: ich vel nisht tseshteren fun vegen di Tzoan.
33 un Hashem iz avekgegangen, ven er hot geendikt reden tsu Avrahamen; un Avraham hot zich umgekert tsu zain ort.
יט
1 un di tsvei Malachim zainen gekumen kein Sodom in ovent; un Lot iz gezesen in toier fun Sodom. un Lot hot zei derzen, un er hot zich oifgeshtelt zei antkegen, un hot zich gebukt miten ponem tsu der erd. 2 un er hot tsu zei gezogt: zet, ich bet ich, maine haren, kert ein in hoiz fun ier knecht oif iber nacht, un vasht eyere fis; un ir vet zich federen, un vet gein oif ier veg. hoben zei gezogt: nain, naiert oif der gas velen mir nechtiken. 3 iz er zeyer tsugeshtanen tsu zei, un zei hoben ingekert tsu im, un zainen araingegangen in zain hoiz, un er hot far zei gemacht a moltsait, un gebaken umgezaierte kuchns, un zei hoben gegesen.
4 eider noch zei hoben zich geleigt, hoben di mentshen fun shtot, di mentshen fun Sodom, arumgeringlt dos hoiz, fun yung biz alt, dos gantse folk fun ek tsu ek. 5 un zei hoben gerufen tsu Lotan, un hoben tsu im gezogt: vu zainen di mener vos zainen tsu dir gekumen di nacht? breng zei arois tsu undz, mir zolen zei derkenen. 6 iz Lot aroisgegangen tsu zei in ingang, un di tir hot er farshlosen hinter zich. 7 un er hot gezogt: ich bet ich, maine brider, tut nisht kein shlechts. 8 ot, ich bet ich, zainen bai mir tsvei techter vos veisen nisht fun kein man, lomich zei aroisbrengen tsu ich, un tut mit zei vi es iz gut in eyere oigen, nor di dozike mener zolt ir kein zach nisht ton, azoi vi zei zainen gekumen in dem shoten fun main doch. 9 hoben zei gezogt: gei avek! un zei hoben gezogt: gekumen einer voinen, un mishpeten vil er mishpeten! atsund velen mir zich mit dir noch erger bagein vi mit zei. un zei zainen zeyer tsugeshtanen tsu dem man, tsu Lotan, un hoben genent intsubrechen di tir. 10 hoben di mener oisgeshtrekt zeyer hant, un araingebracht Lotan tsu zich in hoiz, un di tir hoben zei farshlosen. 11 un di lait vos baim ingang fun hoiz hoben zei geshlogen mit blindkeit fun klein biz grois, un zei hoben nisht gekent gefinen dem ingang. 12 un di mener hoben gezogt tsu Lotan: vemen noch hostu do? an eidim oder daine zin un daine techter, oder vemen nor du host in der shtot, fir arois fun dem ort; 13 vorem mir tseshteren dem doziken ort, vail dos geshrei vegen zei iz grois far Hashem, un Hashem hot undz geshikt zi tsu tseshteren.
14 iz Lot aroisgegangen, un hot geredt tsu zaine eidims, di vos hoben genumen zaine techter, un er hot gezogt: shteit oif, geit arois fun dem doziken ort, vorem Hashem tseshtert di shtot. un er iz geven vi einer vos macht shpּas in di oigen fun zaine eidims.
15 un vi der frimorgen iz oifgegangen, azoi hoben di Malachim geailt Lotan, azoi tsu zogen: shtei oif, nem dain vaib, un daine tsvei techter vos gefinen zich do, kedei zolst nisht umgebracht veren durch der zind fun der shtot. 16 un az er hot gezamt, hoben di mener ongenumen zain hant, un di hant fun zain vaib, un di hant fun zaine tsvei techter; fun vegen Hashem's baremhartsikeit un rachmones oif im. un zei hoben im aroisgefirt, un hoben im gelozt oisen shtot. 17 un es iz geven, vi zei hoben im aroisgefirt droisen, azoi hot er gezogt: antrin mit dain leben; zolst zich nisht umkuken hinter dir, un zich nisht opּshtelen in der gantser gegent; antrin tsum barg, kedei zolst nisht umgebracht veren. 18 hot Lot tsu zei gezogt: nisht azoi, ich bet ich, maine haren. 19 ze, ich bet dich, dain knecht hot gefunen chein in daine oigen, un host gegreist dain chesed vos du host geton mit mir, tsu lozen leben main nefesh; ober ich ken nisht antrinen tsum barg, vorem dos beiz vet mich noch oniogen, un ich vel shtarben. 20 on, ich bet dich, iz yene shtot, nont ahin tsu antloifen, un zi iz a kleins; lomich, ich bet dich, ahin antrinen – zi iz doch a kleins – un main nefesh vet blaiben leben. 21 hot er tsu im gezogt: ze, ich shoin dain ponem oich in der doziker zach, ich zol nisht iberkeren di shtot vos du host gezogt. 22 eil zich, antrin ahin, vorem ich ken nisht ton kein zach, biz du kumst ahin. derum hot men gerufen dem nomen fun der shtot Tzuar.
23 di zun iz geven oifgegangen oif der erd, ven Lot iz ongekumen kein Tzuar. 24 un Hashem hot gemacht regenen oif Sodom un oif Amora (Gomorrah) shvebl un faier, fun Hashem, fun himel. 25 un er hot ibergekert di dozike shtet, un di gantse gegent, un ale bavoiner fun di shtet, un di shpּrotsung fun der erd. 26 un zain vaib hot zich umgekukt fun hinter im, un iz gevoren a zail zalts.
27 un Avraham hot zich gefedert in der peire tsu dem ort vos er iz dorten geshtanen far Hashem. 28 un er hot aropּgekukt oif Sodom un Amora (Gomorrah), un oif dem gantsen land fun der gegent, un er hot gezen, ersht der roich fun land geit oif azoi vi der roich fun a kalch oiven.
29 azoi iz geshen, ven Elokim hot tseshtert di shtet fun der gegent, az Hashem hot gedacht on Avrahamen, un hot aroisgeshikt Lotan fun miten fun der iberkerenish baim iberkeren di shtet vos Lot iz in zei gezesen.
30 un Lot iz aroifgegangen fun Tzuar, un hot zich bazetst oifen barg, un zaine tsvei techter mit im; vorem er hot moire gehat tsu zitsen in Tzuar; un er iz gezesen in a heil, er un zaine tsvei techter. 31 hot di eltere gezogt tsu der yingerer: undzer foter iz alt, un kein man iz nishto oif der erd tsu kumen tsu undz, azoi vi der shteiger fun der gantser erd. 32 kum, lomir ontrinken undzer foter mit vain, un mir velen ligen mit im, un mir velen oifhalten fun undzer foter a zomen. 33 hoben zei ongetrunken zeyer foter mit vain in yener nacht, un di eltere iz gekumen un iz gelegen mit ir foter; un er hot nisht gevust fun ir leigen zich oder fun ir oifshtein. 34 un es iz geven oif morgen, hot di eltere gezogt tsu der yingerer: ze, nechten bin ich gelegen mit main foter; lomir im ontrinken mit vain oich di nacht, un kum du lig mit im, un mir velen oifhalten fun undzer foter a zomen. 35 hoben zei oich in yener nacht ongetrunken zeyer foter mit vain, un di yingere iz oifgeshtanen un iz gelegen mit im; un er hot nisht gevust fun ir leigen zich oder fun ir oifshtein.
36 un beide techter fun Lotan zainen trogedik gevoren fun zeyer foter. 37 un di eltere hot geboren a zun, un zi hot gerufen zain nomen Moav; dos iz der foter fun dem haintiken Moav. 38 un di yingere, zi oich hot geboren a zun, un zi hot gerufen zain nomen Ben-Ammi; dos iz der foter fun di haintike kinder fun Ammon.
כ
1 un Avraham hot avekgetsoigen fun dorten tsum land fun dorem, un er hot zich bazetst tsvishen Kadesh un tsvishen Shur, un hot gevoint in Gerar.
2 un Avraham hot gezogt oif zain vaib Sarahen: zi iz maine a shvester. hot geshikt Avimelech der melech fun Gerar, un hot tsugenumen Sarahen. 3 iz Elokim gekumen tsu Avimelechen in a cholem fun der nacht, un hot tsu im gezogt: ze, vest shtarben fun vegen der froi vos du host genumen, vorem zi iz di vaib fun a man. 4 un Avimelech hot tsu ir nisht genent un er hot gezogt: Adonoi, vilstu oich umshuldik folk hergen? 5 hot er mir nisht alein gezogt: zi iz maine a shvester? un zi, oich zi hot gezogt: er iz meiner a bruder. in der erlechkeit fun main hartsen un in der reinkeit fun maine hent hob ich dos geton. 6 hot HaElokim tsu im gezogt in cholem: yo, ich veis az in der erlechkeit fun dain hartsen hostu dos geton, un ich hob dich oich gevolt farmaiden fun zindiken tsu mir, derum hob ich dich nisht gelozt zich tsuriren tsu ir. 7 un atsund, ker um di vaib fun dem man, vorem er iz a novi, un er vet mispalel zain far dir, un vest blaiben leben; oib ober du kerst zi nisht um, zei visen az shtarben vestu shtarben, du un ale vos geheren tsu dir.
8 hot Avimelech zich gefedert in der peire, un hot tsunoifgerufen ale zaine knecht, un hot geredt ale di dozike verter in zeyere oieren, un di mentshen hoben zeyer moire gehat. 9 un Avimelech hot gerufen Avrahamen, un hot tsu im gezogt: vos hostu undz geton? un vos hob ich gezindikt akegen dir, vos du host gebracht oif mir un oif main kinigraich aza groise zind? maisim vos veren nisht geton, hostu geton tsu mir. 10 un Avimelech hot gezogt tsu Avrahamen: vos hostu ingezen, az du host geton di dozike zach?
11 hot Avraham gezogt: vail ich hob geklert: far vor, kein moire far Elokim iz nishto in dem doziken ort, un zei velen mich hergen fun vegen main vaib. 12 un zi iz oich in der emesen maine a shvester, di tochter fun main foter, nor nisht di tochter fun main muter; derum iz zi mir gevoren far a vaib. 13 un es iz geven, az Elokim hot mich farvoglt fun main foters hoiz, hob ich tsu ir gezogt: dos zol zain dain chesed vos du zolst ton mit mir: in itlechen ort, vos mir velen ahin kumen, zog oif mir: er iz meiner a bruder.
14 hot Avimelech genumen shof un rinder, un knecht un dinsten, un hot gegeben Avrahamen, un er hot im umgekert zain vaib Sarahen. 15 un Avimelech hot gezogt: ot iz main land far dir; vu es iz gut in daine oigen, bazets zich. 16 un tsu Sarahen hot er gezogt: ot hob ich gegeben dain bruder toizent zilbershtik; ze, dos iz dir a tsudek far di oigen akegen ale vos mit dir; un far alemen bistu gerechtfartikt.
17 un Avraham hot mispalel geven tsu HaElokim, un Elokim hot geheiltt Avimelechen, un zain vaib, un zaine dinsten, un zei hoben geboren. 18 vorem farshlosen hot Hashem gehat farshlosen yetveder tracht fun Avimelechs hoiz fun vegen Sarah, Avrahams vaib.
כא
1 un Hashem hot gedacht on Sarahen, azoi vi er hot gezogt, un Hashem hot geton tsu Sarahen azoi vi er hot geredt. 2 un Sarah iz trogedik gevoren, un hot geboren Avrahamen a zun oif zain elter, tsu der tsait vos Elokim hot im ongezogt. 3 un Avraham hot gerufen dem nomen fun zain zun vos iz im geboren gevoren, vos Sarah hot im geboren, Yitzchak. 4 un Avraham hot gemalt zain zun Yitzchaken tsu acht teg, azoi vi Elokim hot im bafoilen. 5 un Avraham iz geven hundert yor alt, ven zain zun Yitzchak iz im geboren gevoren.
6 un Sarah hot gezogt: a gelechter hot mir Elokim gemacht; itlecher vos hert es, vet lachen vegen mir. 7 un zi hot gezogt: ver volt gezogt Avrahamen: Sarah vet kinder zeigen? az ich vel geberen a zun oif zain elter?
8 un dos kind iz gevaksen, un iz antvoint gevoren, un Avraham hot gemacht a groisen moltsait in dem tog vos Yitzchak iz antvoint gevoren.
9 un Sarah hot gezen dem zun fun Hagar der mitsrit, vos zi hot geboren Avrahamen, vi er hot pּshpּetn fun im. 10 un zi hot gezogt tsu Avrahamen: traib arois di dozike dinst un ir zun, vorem der zun fun der doziker dinst vet nisht yershen mit main zun, mit Yitzchaken.
11 un di zach iz geven zeyer shlecht in di oigen fun Avrahamen fun vegen zain zun. 12 hot Elokim gezogt tsu Avrahamen: zol nisht shlecht zain in daine oigen iber dem yingel, un iber der dinst; alts vos Sarah zogt dir, her zich ein tsu ir kol, vorem oif Yitzchaken vet gerufen veren dain zomenu. 13 ober oich dem zun fun der dinst vel ich machen far a folk, vail er iz dain zomen.
14 hot Avraham zich gefedert in der peire, un er hot genumen broit un a logl vaser, un gegeben tsu Hagaren – aroifgeton oif ir aksl – un oich dos kind, un hot zi avekgeshikt; un zi iz avekgegangen, un hot umgeblondzhet in dem midbar fun Beer-Sheva. 15 iz dos vaser oisgegangen fun logl, un zi hot avekgevorfen dos kind unter einem fun di beimlech, 16 un zi iz avek un hot zich gezetst akegniber far a boignshos vait, vorem zi hot gezogt: lomich nisht zen vi dos kind shtarbt. un zi iz gezesen akegniber, un hot oifgehoiben ir kol un hot geveint. 17 hot Elokim gehert dem kol fun dem yingel, un der malechv fun Hashem hot gerufen tsu Hagaren fun himel, un hot tsu ir gezogt: vos iz dir, Hagar? zolst nisht moire hoben, vorem Hashem hot tsugehert tsu dem kol fun dem yingel vu er iz dort. 18 shtei oif, heib oif dem yingel, un halt im tsu mit dain hant; vorem far a grois folk vel ich im machen.
19 un Elokim hot oifgeefent ire oigen, un zi hot derzen a brunem vaser, un zi iz gegangen un hot ongefilt dem logl mit vaser, un gegeben trinken dem yingel.
20 un Elokim iz geven miten yingel, un er iz oifgevaksen, un iz gezesen in midbar, un iz geven a boignshiser. 21 un er iz gezesen in midbar Paran; un zain muter hot im genumen a vaib fun land Mitsrayim.
22 un es iz geven in yener tsait, hot Avimelech un pּichul der Har fun zain cheil gezogt tsu Avrahamen, azoi tsu zogen: Elokim iz mit dir in alts vos du tust; 23 derum shver mir do atsund bai Elokim, oib du vest felshen on mir, oder on main zun, oder on main einikl; azoi vi der chesed vos ich hob geton mit dir, zolstu ton mit mir, un mit dem land vos du host zich oifgehalten drinen.
24 hot Avraham gezogt: ich vel shveren. 25 ober Avraham hot forgehalten Avimelechen vegen dem brunem vaser, vos di knecht fun Avimelechen hoben gegzlt. 26 hot Avimelech gezogt: ich veis nisht ver es hot geton di dozike zach; vorem nisht du host mir tsu mol dertseilt, un nisht ich hob es tsu mol gehert achuts haint.
27 hot Avraham genumen shof un rinder, un gegeben Avimelechen, un zei hoben beide geshlosenw a bris. 28 un Avraham hot avekgeshtelt ziben lemer fun di shof bazunder. 29 hot Avimelech gezogt tsu Avrahamen: vos zainen di dozike lemer, vos du host avekgeshtelt bazunder? 30 hot er gezogt: far vor, di ziben lemer mustu nemen fun main hant, kedei dos zol mir zain tsum eides, az ich hob gegroben dem doziken brunem. 31 derum hot men gerufen yenem ort Beer-Sheva, vail dorten hoben zei beide zich gegeben a shvue.
32 azoi hoben zei geshlosenx a bris in Beer-Sheva; un Avimelech un pּichul der Har fun zain cheil zainen oifgeshtanen, un hoben zich umgekert in land fun di Peleshetim. 33 un er hot geflantst a tamarisknboim in Beer-Sheva, un hot dorten gerufen tsu dem nomen fun Hashem,y dem eibiken G‑t.
34 un Avraham hot zich oifgehalten in land fun di Peleshetim fil teg.
כב
1 un es iz geven noch di dozike gesheenishen, hot HaElokim gepּruvet Avrahamen, un hot tsu im gezogt: Avraham! hot er geentfert: do bin ich. 2 hot er gezogt: nem dain zun, dain eineintsiken, vos du host lib, Yitzchaken, un gei dir kein land Moriyah, un breng im oif dorten far a brandopּfer oif einem fun di berg vos ich vel dir zogen.
3 hot Avraham zich gefedert in der peire, un er hot ongezotlt zain eizl, un genumen mit zich zaine tsvei yungen, un zain zun Yitzchaken; un er hot tsehakt dos holts faran brandopּfer, un er iz oifgeshtanen, un iz gegangen tsu dem ort vos HaElokim hot im gezogt.
4 in dem driten togz hot Avraham oifgehoiben zaine oigen, un hot derzen dem ort fun veiten. 5 un Avraham hot gezogt tsu zaine yungen: blaibt ich do miten eizl, un ich un der yingel velen gein biz ahin, un mira velen zich buken, un zich umkeren tsu ich.
6 un Avraham hot genumen dos holtsb faran brandopּfer, un aroifgeton oif zain zun Yitzchaken, un er hot genumen in zain hant dos faier un dem shlachtmeser, un zei zainen beide gegangen bainand. 7 hot Yitzchak zich opּgerufen tsu zain foter Avrahamen, un hot gezogt: main foter! hot er geentfert: do bin ich, main zun. hot er gezogt: ot iz dos faier un dos holts, un vu iz dos lamc far a brandopּferd? 8 hot Avraham gezogt: Elokim vet zich shoin zen a lame far a brandopּfer, main zun. un zei zainen beide gegangen bainand.
9 un zei zainen gekumen tsu dem ort vos HaElokim hot im gezogt; un Avraham hot dorten geboit a mizbeyech, un hot oisgeleigt dos holts, un er hot gebunden zain zun Yitzchaken, un im aroifgeton oifen mizbeyech, iberen holts. 10 un Avraham hot oisgeshtrekt zain hant, un hot genumen dem shlachtmeser tsu shechten zain zun.
11 hot der malech fun Hashemf gerufen tsu im fun himel, un hot gezogt: Avraham! Avraham! hot er geentfert: do bin ich. 12 hot er gezogt: zolst nisht oisshtreken dain hant oifen yingel, un zolst im gornisht ton; vorem atsund veis ich az du bist a yore Elokim, az du host nisht farmiten dain zun, dain eineintsiken, fun mir.
13 hot Avraham oifgehoiben zaine oigen, un hot derzen ersht hinten hot a vider zich ingedreit in a getsvaig mit zaine herner. iz Avraham gegangen, un hot genumen dem vider,g un hot im oifgebracht far a brandopּferh anshtoti zain zun. 14 un Avraham hot gerufen dem nomen fun yenem ort Hashem-ireh; azoi vi es vert noch haint gezogt: oif dem barg fun Hashem vu vert gezen veren.
15 un der malech fun Hashem hot gerufen tsu Avrahamen a tsveit mol fun himel, 16 un hot gezogt: ich shver bai zich, zogt Hashem, az vail du host geton di dozike zach, un host nisht farmiten dain zun, dain eineintsiken,j 17 iz, bentshen vel ich dich bentshen, un meren vel ich meren dain zomen azoi vi di shteren fun himel, un azoi vi der zamd vos oifen breg fun yam; un dain zomen vet arben dem toier fun zaine faint. 18 un bentshen velen zich mit dain zomenk ale felker fun der erd, derfar vos du host tsugehert tsu main kol.
19 un Avraham hot zich umgekert tsu zaine yungen, un zei zainen oifgeshtanen, un zainen gegangen bainand kein Beer-Sheva. un Avraham iz gebliben in Beer-Sheva.
20 un es iz geven noch di dozike gesheenishen, iz ongezogt gevoren Avrahamen, azoi tsu zogen: ze, Milcah, zi oich hot geboren zin tsu dain bruder Nachoren: 21 Utz zain bechor, un Buz zain bruder, un Kemuel dem foter fun Aram, 22 un Keseden, un chazun, un Pildashen, un Yidlaphen, un Betuelen. 23 un Betuel hot geboren Rivkahen. di dozike acht hot Milcah geboren tsu Nachor, Avrahams bruder. 24 un zain kepּsvaibl vos ir nomen iz geven Reumah, zi oich hot geboren Tevachen, un Gachamen, un Tachashen, un Maachahen.
כג
chaiei Sarah
1 un dos leben fun Sarahen iz geven hundert un ziben yor un tsvantsik yor; dos zainen geven di yoren fun Sarahs leben. 2 un Sarah iz geshtorben in Kiryat-Arba, dos iz Chevron, in land Kenaan. un Avraham iz gekumen tsu klogen oif Sarahen un zi tsu baveinen.
3 un Avraham iz oifgeshtanen fun far zain toiten, un er hot geredt tsu di kinder fun Chet, azoi tsu zogen: 4 a fremder ober a tushb bin ich bai ich, git mir a keyver-eigentumm bai ich, un ich vel bagroben main toiten fun far mir.
5 hoben di kinder fun Chet geentfert Avrahamen, im azoi tsu zogen: 6 her undz tsu, main Har, a G‑tlecher firsht bistu tsvishen undz; in dem geklibnsten fun undzere kvorim bagrob dain toiten; keiner fun undz vet nisht farmaiden zain keyver fun dir, oif tsu bagroben dain toiten.
7 iz Avraham oifgeshtanen, un hot zich gebukt tsu dem folk fun land, tsu di kinder fun Chet. 8 un er hot tsu zei geredt, azoi tsu zogen: oib es iz ier vilen tsu bagroben main toiten fun far mir, hert mich tsu, un bet far mir bai Ephron dem zun fun Yetzocharen, 9 er zol mir geben di heil fun Machpelah vos gehert tsu im, vos in ek fun zain feld; in fulen gelt zol er es mir geben tsvishen ich far a keyver-eigentum.
10 un Ephron iz gezesen tsvishen di kinder fun Chet; hot Ephron der Chitti geentfert Avrahamen in di oieren fun di kinder fun Chet, far ale ingeyer in dem toier fun zain shtot, azoi tsu zogen: 11 nain, main Har, her mich tsu: dos feld shenk ich dir, oich di heil vos drinen shenk ich dir; far di oigen fun di kinder fun main folk shenk ich es dir; bagrob dain toiten.
12 hot Avraham zich gebukt far dem folk fun land, 13 un er hot geredt tsu eefrunen in di oieren fun dem folk fun land, azoi tsu zogen: ven du volst mich nor tsuheren! ich gib dos gelt faran feld, nem es fun mir, un ich vel dorten bagroben main toiten.
14 hot Ephron geentfert Avrahamen, im azoi tsu zogen: 15 her mich tsu, main Har, land in fir hundert shekl zilber, vos iz dos tsvishen mir un tsvishen dir? un dain toiten bagrob.
16 hot Avraham tsugehert tsu eefrunen, un Avraham hot opּgevoigen eefrunen dos zilber, vos er hot gezogt in di oieren fun di kinder fun Chet, fir hundert shekl zilber, gangbar baim soicher. 17 azoi iz gebliben dos feld fun eefrunen, vos in Machpelah, vos far Mamre, dos feld mit der heil vos drinen, un ale beimer vos oifen feld, vos in zain gantsen gemark rund arum, 18 der inkoif fun Avrahamen, far di oigen fun di kinder fun Chet, far ale ingeyer in dem toier fun zain shtot. 19 un dernoch hot Avraham bagroben zain vaib Sarahen in der heil fun dem feld fun Machpelah far Mamre, dos iz Chevron, in land Kenaan. 20 azoi iz gebliben dos feld, un di heil vos drinen, bai Avrahamen far a keyver-eigentum, fun di kinder fun Chet.
כד
1 un Avraham iz gevoren alt un batogt; un Hashem hot gebentsht Avrahamen mit altsding. 2 hot Avraham gezogt tsu zain knecht, dem eltsten fun zain hoiz, vos hot geveltikt iber alts vos er hot gehat: tu, ich bet dich, dain hant unter main dich, 3 un ich vel dich bashveren bai Hashem dem G‑t fun himel un dem G‑t fun der erd, az du zolst nisht nemen a vaib far main zun fun di techter fun dem Kenaani vos ich zits tsvishen im. 4 neyert tsu main land un tsu main opshtam zolstu gein, un nemen a vaib far main zun, far Yitzchaken.
5 hot der knecht tsu im gezogt: tomer vet di froi nisht velen gein noch mir in dem higen land; zol ich nisht andersh umkeren dain zun tsu dem land vos du bist fun dorten aroisgegangen?
6 hot Avraham tsu im gezogt: hit dich, zolst nisht umkeren main zun ahin. 7 Hashem Elochei himel, vos hot mich aroisgenumen fun dem hoiz fun main foter, un fun dem land fun main geburt, un vos hot tsu mir geredt, un vos hot mir geshvoren, azoi tsu zogen: tsu dain zomen vel ich geben dos dozike land – er vet shiken zain malech dir forois, un vest krigen a vaib far main zun fun dorten. 8 un oib di froi vet nisht velen gein noch dir, vestu zain frai fun der doziker shvue meiner; ober zolst nisht umkeren main zun ahin.
9 hot der knecht geton zain hant unter dem dich fun zain Har Avrahamen, un er hot im geshvoren oif der doziker zach.
10 un der knecht hot genumen Tzoan kemlen fun di kemlen fun zain Har, un iz avekgegangen mit alem besten fun zain Har in zain hant; un er iz oifgeshtanen, un iz gegangen kein aram-nahraim, tsu der shtot fun Nachoren. 11 un er hot gemacht knien di kemlen oisen shtot baim brunem vaser, in ovent-tsait, in der tsait vos di shepּerins geyen arois. 12 un er hot gezogt: Hashem, Elokim fun main Har Avrahamen, bite lozen mir matsliech zain haint, ich bet dich, un tu chesed mit main Har Avrahamen. 13 ot shtei ich baim kval vaser, un di techter fun di shtotlait kumen arois shepen vaser; 14 zol zain, az di meidl vos ich vel tsu ir zogen: beig ein, ich bet dich, dain krug, un lomich trinken, un zi vet zogen: trink, un oich daine kemlen vel ich ontrinken, hostu zi bashert far dain knecht Yitzchaken, un dermit vel ich visen az du host geton chesed mit main Har.
15 un es iz geven, eider noch er hot geendikt reden, ersht Rivkah kumt arois – di vos iz geboren gevoren bai Betuel dem zun fun Milcah, der vaib fun Nachor, Avrahams bruder – mit ir krug oif ir aksl. 16 un di meidl iz geven zeyer shein fun oiszen, a yungfroin (bsule) vos kein man hot noch zi nisht gekent; un zi hot aropּgenidert tsum kval, un hot ongefilt ir krug, un iz aroifgekumen. 17 iz der knecht ir gelofen antkegen, un hot gezogt: loz mich a zupּ ton, ich bet dich, a bisel vaser fun dain krug. 18 hot zi gezogt: trink main Har; un zi hot oif gich aropgelozt ir krug oif ir hant, un hot im gegeben trinken. 19 un az zi hot geendikt im geben trinken, hot zi gezogt: oich far daine kemlen vel ich onshepּn, biz zei hoben geendikt trinken.
20 un zi hot oif gich oisgeleidikt ir krug in der korite, un iz vider gelofen tsum brunem onshepּn, biz zi hot ongeshepּt far ale zaine kemlen. 21 un der man kukt zi on shvaigedik, tsu visen oib Hashem hot baglikt zain veg oder nisht. 22 un es iz geven, vi di kemlen hoben geendikt trinken, azoi hot der man genumen a gildernem nozring vos zain vog iz geven a bekae, un tsvei orembender far ire hent, vos zeyer vog iz geven Tzoan goldshtik. 23 un er hot gezogt: vemes tochter bistu? zog mir, ich bet dich, iz do in dain foters hoiz an ort far undz tsum nechtiken?
24 hot zi tsu im gezogt: ich bin di tochter fun Betuel dem zun fun Milcahen, vos zi hot geboren Nachoren. 25 un zi hot tsu im gezogt: i shtroi i futer a sach iz do bai undz, i an ort tsum nechtiken.
26 hot der man zich geneigt un zich gebukto tsu Hashem. 27 un er hot gezogt: Baruch Hashem der G‑t fun main Har Avrahamen, vos hot nisht farlozen zain chesed un zain traishaft tsu main Har; mich hot Hashem gefirt oif dem veg tsu dem hoiz fun main Har's brider.
28 un di meidl iz gelofen, un hot dertseilt in ir muters hoiz di dozike zachen. 29 un Rivkah hot gehat a bruder vos zain nomen iz geven Lavan; iz Lavan aroisgelofen tsu dem man droisen tsum kval. 30 un es iz geven, vi er hot derzen dem nozring, un di orembender oif di hent fun zain shvester, un vi er hot gehert di verter fun zain shvester Rivkahen, azoi tsu zogen: azoi un azoi hot der man tsu mir geredt – iz er gekumen tsu dem man vi er shteit bai di kemlen leben kval, 31 un er hot gezogt: kum, gebentshter fun Hashem, far vos shteistu droisen? ich hob doch oifgeramt dos hoiz, un an ort far di kemlen.
32 iz der man araingegangen in hoiz; un er hot opּgebunden di kemlen, un hot derlangt shtroi un futer far di kemlen, un vaser tsu vashen zaine fis, un di fis fun di mentshen vos mit im. 33 un es iz geshtelt gevoren far im tsum esen, ober er hot gezogt: ich vel nisht esen, biz ich hob geredt maine reid. hot er gezogt: red.
34 hot er gezogt: der knecht fun Avrahamen bin ich. 35 un Hashem hot zeyer gebentsht main Har, un er iz gevoren raich; un er hot im gegeben shof un rinder, un zilber un gold, un knecht un dinsten, un kemlen un eizlen. 36 un Sarah, main Har's vaib, hot geboren a zun tsu main Har oif ir elter; un er hot im avekgegeben alts vos er hot gehat. 37 un main Har hot mich bashvoren, azoi tsu zogen: zolst nisht nemen a vaib far main zun fun di techter fun dem Kenaani vos ich zits in zain land. 38 nisht andersh nor tsu main foters hoiz zolstu gein, un tsu main mishpoche, un nemen a vaib far main zun. 39 hob ich gezogt tsu main Har: tomer vet di froi nisht velen gein mit mir? 40 hot er tsu mir gezogt: Hashem vos ich bin gegangen far im, vet shiken zain malech mit dir, un vet bagliken dain veg, un vest krigen a vaib far main zun, fun main mishpoche un fun main foters hoiz. 41 dentsmol vestu frai zain fun main shvue, az du vest kumen tsu main mishpoche; un oib zei velen dir nisht geben, vestu oich frai zain fun main shvue. 42 bin ich gekumen haint tsum kval, un hob gezogt: Hashem, G‑t fun main Har Avrahamen, oib du vilst, ich bet dich, bagliken main veg vos ich gei oif im: 43 ot shtei ich baim kval vaser; un es zol zain, az di yungfroip vos kumt arois shepen, un ich vel zogen tsu ir: gib mir trinken, ich bet dich, a bisel vaser fun dain krug, 44 un zi vet zogen tsu mir: i du trink, i far daine kemlen vel ich onshepּn, zol zi zain di vaib, vos Hashem hot bashert far main Har's zun. 45 noch eider ich endik reden tsu main hartsen, ersht Rivkah kumt arois mit ir krug oif ir aksl; un zi hot aropּgenidert tsum kval un hot ongeshepּt. hob ich tsu ir gezogt: gib mir trinken, ich bet dich. 46 hot zi oif gich aropgelozt ir krug fun zich, un hot gezogt: trink, un oich daine kemlen vel ich ontrinken. hob ich getrunken, un oich di kemlen hot zi ongetrunken. 47 hob ich zi gefregt un hob gezogt: vemes tochter bistu? hot zi gezogt: di tochter fun Betuel dem zun fun Nachoren, vos Milcah hot geboren tsu im. un ich hob ongeton dem nozring oif ir noz, un di orembender oif ire hent. 48 un ich hob mich geneigt un mich gebukt tsu Hashem, un ich hob geloibt Hashem dem G‑t fun main Har Avrahamen, vos hot mich gefirt oifen richtiken veg tsu krigen di tochter fun main Har's an eigenem far zain zun. 49 un atsund, oib ir vilt ton a chesed un a traishaft mit main Har, zogt mir; un oib nisht, zogt mir; un ich vel mich keren oif rechts oder oif links.
50 hot geentfert Lavan un Betuel, un zei hoben gezogt: di zach iz arois fun Hashem; mir kenen nisht reden tsu dir shlechts oder guts. 51 ot iz Rivkah far dir, nem un gei, un zol zi zain a vaib tsu dem zun fun dain Har, azoi vi Hashem hot geredt.
52 un es iz geven, vi der knecht fun Avrahamen hot gehert zeyere verter, azoi hot er zich gebukt tsu der erd far Hashem. 53 un der knecht hot aroisgenumen zilberne zachen, un gilderne zachen, un kleider, un gegeben Rivkahen; oich ir bruder un ir muter hot er gegeben teyere matonus. 54 un zei hoben gegesen un getrunken, er un di mentshen vos mit im; un zei hoben ibergenechtikt; un zei zainen oifgeshtanen in der peire, un er hot gezogt: shikt mich avek tsu main Har.
55 hot gezogt ir bruder un ir muter: zol di meidl blaiben bai undz a (einike) teg oder Tzoan, dernoch vet zi gein. 56 hot er tsu zei gezogt: halt mich nisht oif, az Hashem hot baglikt main veg. shikt mich avek, un lomich gein tsu main Har. 57 hoben zei gezogt: mir velen rufen di meidl, un mir velen fregen ir moil. 58 hoben zei gerufen Rivkahen, un hoben tsu ir gezogt: vilstu gein mit dem doziken man? hot zi gezogt: ich vil gein.
59 hoben zei aroisbaleit zeyer shvester Rivkahen, un ir Nom, un Avrahams knecht, un zaine mentshen. 60 un zei hoben gebentsht Rivkahen, un hoben tsu ir gezogt: undzer shvester, du zolst veren tsu toizenter mol Tzoan toizent, un dain zomen zol arben dem toier fun zaine faint. 61 un Rivkah iz oifgeshtanen mit ire meidlech, un zei hoben zich aroifgezetst oif di kemlen, un zainen gegangen noch dem man. un der knecht hot genumen Rivkahen, un iz avekgegangen.
62 un Yitzchak iz ongekumen fun vu me geit kein Beer-lachai-roi, vorem er iz gezesen in land fun dorem – 63 un Yitzchak iz aroisgegangen zich durchtsugein in feld akegen ovent – hot er oifgehoiben zaine oigen un hot a kuk geton, ersht kemlen kumen on. 64 un Rivkah hot oifgehoiben ire oigen, un hot derzen Yitzchaken, un zi hot zich aropgelozt fun kemel. 65 un zi hot gezogt tsu dem knecht: ver iz yener man vos geit in feld undz antkegen? hot der knecht gezogt: dos iz main Har. hot zi genumen dem shleyer, un hot zich fardekt.
66 un der knecht hot dertseilt Yitzchaken ale zachen vos er hot geton. 67 un Yitzchak hot zi araingebracht in dem getselt fun zain muter Sarahen. un er hot genumen Rivkahen, un zi iz im gevoren far a vaib; un er hot zi lib gehat. un Yitzchak hot zich getreist noch zain muter.
כה
1 un Avraham hot vider genumen a vaib, un ir nomen iz geven Keturah. 2 un zi hot im geboren Zimranen, un Yokshanen, un Madonen, un Middinen, un Yishbaken, un Shuachen. 3 un Yokshan hot geboren Shevaen, un Dedanen. un di kinder fun Dedanen zainen geven Ashurim, un letushim, un laumim. 4 un di zin fun Middinen zainen geven: Eiphah, un Epher, un Chanoke, un Avida, un Eldaah, di ale zainen geven di kinder fun Keturahen.
5 un Avraham hot avekgegeben alts vos er hot gehat tsu Yitzchaken. 6 un tsu di zin fun di kepּsvaiber vos Avraham hot gehat, hot Avraham gegeben matonus, un hot zei avekgeshikt fun zain zun Yitzchaken, ven er hot noch gelebt, kein mizrech in mizrech-land.
7 un dos zainen di teg fun di yoren fun Avrahams leben vos er hot gelebt: hundert yor un finf yor un zibetsik yor. 8 un Avraham iz fargangen un iz geshtorben in a guter elter, alt un zat mit yoren; un er iz ingezamlt gevoren tsu zain folk. 9 un Yitzchak un Yishmael, zaine zin, hoben im bagroben in der heil fun Machpelah, in dem feld fun Ephron dem zun fun Yetzochar dem Chitti, vos far Mamre; 10 dos feld vos Avraham hot opgekoift fun di kinder fun Chet, dorten iz bagroben gevoren Avraham, un zain vaib Sarah.
11 un es iz geven noch dem toit fun Avrahamen, hot Elokim gebentsht zain zun Yitzchaken. un Yitzchak iz gezesen bai Beer-lachai-roi.
12 un dos zainen di geburten fun Yishmael, Avrahams zun, vos Hagar di mitsrit, di dinst fun Sarahen, hot geboren Avrahamen. 13 un dos zainen di nemen fun Yishmaels zin, noch zeyere nemen, loit zeyere geburten: der bechor fun Yishmaelen, Nevayot, un Kedar, un Adbeel, un Mivsam; 14 un Mishma, un Dumah, un Massa; 15 chadar, un Tema, itur, Naphish un Kedmah. 16 dos zainen di zin fun Yishmaelen, un dos zainen zeyere nemen in zeyere derfer, un in zeyere lageren; tsvelf firshten loit zeyere felker. – 17 un dos zainen di yoren fun Yishmaels leben: hundert yor un ziben yor un draisik yor. un er iz fargangen un iz geshtorben; un er iz ingezamlt gevoren tsu zain folk. – 18 un zei hoben gevoint fun Chavilah biz Shur vos far Mitsrayim, vi du Gaist kein Ashur; in gezicht fun ale zaine brider hot er zich bazetst.
toladֹt
19 un dos iz di geshichte fun Yitzchak, Avrahams zun: Avraham hot geboren Yitzchaken. 20 un Yitzchak iz geven fertsik yor alt, ven er hot zich genumen Rivkah, di tochter fun Betuel dem Aramit fun Paddan-Aram, di shvester fun Lavan dem Aramit, far a vaib. 21 un Yitzchak hot gebeten tsu Hashem fun vegen zain vaib, vorem zi iz geven an akore; un Hashem hot zich gelozt derbeten fun im, un Rivkah zain vaib iz trogedik gevoren.
22 un di kinder hoben zich geshtoisen in ir, un zi hot gezogt: oib azoi, noch vos den leb ich? un zi iz gegangen fregen bai Hashem. 23 un Hashem hot tsu ir gezogt:
tsvei umes zainen in dain laib,
un tsvei felker velen zich fun daine ingeveid tsesheiden,
un a folk fun a folk vet zain shtarker,
un der elterer vet dinen dem yingeren.
24 un az ire teg zainen ful gevoren tsum gevinen, ersht a tsviling iz in ir laib. 25 un der ershter iz aroisgekumen a roiter, in gantsen azoi vi a horiker mantl; un me hot gerufen zain nomen Esav. 26 un dernoch iz aroisgekumen zain bruder, un zain hant hot tsugehalten dem trit fun Esaven; un me hot gerufen zain nomen Yaakov. un Yitzchak iz geven zechtsik yor alt bai zeyer geboren veren.
27 un di yinglech zainen oifgevaksen; un Esav iz geven a mentsh genit in geyeg, a feldmentsh, un Yaakov iz geven a shtiler mentsh vos zitst in getselten. 28 un Yitzchak hot lib gehat Esaven, vail dos gefang iz im geven tsum moil; un Rivkah hot lib gehat Yaakoven.
29 hot Yaakov ein mol gekocht a gekechts, un Esav iz ongekumen fun feld, un er iz geven farshmacht. 30 hot Esav gezogt tsu Yaakoven: loz mich a shlung ton, ich bet dich, fun dem doziken roiten-roiten, vorem ich bin farshmacht; derum hot men gerufen zain nomen Edom. 31 hot Yaakov gezogt: farkoif mir akorsht dain bechoire. 32 hot Esav gezogt: ze, ich gei tsum shtarben, un tsu vos mir den bechoire? 33 hot Yaakov gezogt: shver mir akorsht. hot er im geshvoren, un er hot farkoift zain bechoire tsu Yaakoven. 34 un Yaakov hot gegeben Esaven broit un gekechts fun lindzen; un er hot gegesen un getrunken, un iz oifgeshtanen un avekgegangen. azoi hot Esav farachtq di bechoire.
כו
1 un es iz gevoren a hunger in land, achuts dem frierdiken hunger, vos iz geven in di teg fun Avrahamen; un Yitzchak iz gegangen tsu Avimelech dem melech fun di Peleshetim, kein Gerar. 2 un Hashem hot zich bavizen tsu im, un hot gezogt: zolst nisht nideren kein Mitsrayim, voin in dem land vos ich vel dir zogen. 3 halt zich oif in dem doziken land, un ich vel zain mit dir, un vel dich bentshen; vorem tsu dir un tsu dain zomen vel ich geben ale di dozike lender, un ich vel mekaiem zain di shvue vos ich hob geshvoren tsu dain foter Avrahamen. 4 un ich vel meren dain zomen azoi vi di shteren fun himel, un vel geben tsu dain zomen ale di dozike lender; un bentshen velen zich mit dain zomenr ale felker fun der erd; 5 derfar vos Avraham hot tsugehert tsu main kol, un hot gehit main hitung, maine gebot, maine gezetsen, un maine lernungen.
6 un Yitzchak hot zich bazetst in Gerar. 7 hoben di mentshen fun dem ort gefregt vegen zain vaib, un er hot gezogt: zi iz maine a shvester; vorem er hot moire gehat tsu zogen: main vaib; tomer velen di mentshen fun dem ort mich hergen iber Rivkahen, vail zi iz shein fun oiszen.
8 un es iz geven, az er iz dorten opּgeven a lange tsait, hot Avimelech der melech fun di Peleshetim aroisgekukt durchen fentster, un gezen, ersht Yitzchak shtift mit zain vaib Rivkahen. 9 hot Avimelech gerufen Yitzchaken, un hot gezogt: zi iz doch gor dain vaib, un vi azoi hostu gezogt: zi iz maine a shvester? hot Yitzchak tsu im gezogt: vail ich hob geklert: ich vel noch umkumen iber ir. 10 hot Avimelech gezogt: vos hostu do geton tsu undz? shir-shir volt einer fun folk gelegen mit dain vaib, un voslt gebracht oif undz a shuld.
11 un Avimelech hot bafoilen dem gantsen folk, azoi tsu zogen: der vos rirt on dem doziken man oder zain vaib, vet teiten geteit veren.
12 un Yitzchak hot gezait in yenem land, un hot gekrigen in yenem yor hundert mol azoi fil; un Hashem hot im gebentsht. 13 un der man iz gevoren raich, un iz nochanand raicher gevoren, biz er iz gevoren zeyer raich. 14 un er hot gehat stades shof, un stades rinder, un fil knecht; un di Peleshetim hoben im mekane geven. 15 un ale brunemer vos di knecht fun zain foter hoben gegroben in di teg fun zain foter Avrahamen, hoben di Peleshetim zei farshtopt, un zei ongefilt mit erd. 16 un Avimelech hot gezogt tsu Yitzchaken: gei avek fun undz, vorem bist fil machtiker fun undz.
17 iz Yitzchak avekgegangen fun dorten, un hot gelagert in tal fun Gerar, un hot zich dorten bazetst. 18 un Yitzchak hot vider oifgegroben di vaserbrunemer vos me hot gegroben in di teg fun zain foter Avrahamen, un di Peleshetim hoben zei farshtopt noch dem toits fun Avrahamen; un er hot zei gerufen mit nemen azoi vi di nemen vos zain foter hot zei gerufen. 19 un di knecht fun Yitzchaken hoben gegroben in tal, un hoben dorten gefunen a brunem lebedike vaser. 20 hoben zich gekrigt di pastucher fun Gerar mit di pastucher fun Yitzchaken, azoi tsu zogen: undz gehert dos vaser. un er hot gerufen dem nomen fun dem brunem Eshek, vail zei hoben zich geeesekt mit im. 21 un zei hoben gegroben an ander brunem, un hoben zich iber im oich gekrigt. un er hot gerufen zain nomen Sitnah. 22 un er hot zich ibergetrogen fun dorten, un hot gegroben an ander brunem; un zei hoben zich iber im nisht gekrigt. hot er gerufen zain nomen rechovot, vail er hot gezogt: atsund hot undz Hashem gegeben Rechovot, un mir velen vaksen in land.
23 un er iz aroifgegangen fun dorten kein Beer-Sheva. 24 un Hashem hot zich bavizen tsu im in yener nacht, un hot gezogt: ich bin der G‑t fun dain foter Avrahamen; zolst nisht moire hoben, vorem ich bin mit dir, un ich vel dich bentshen, un vel meren dain zomen, fun main knecht Avrahams vegen.
25 hot er dorten geboit a mizbeyech, un er hot gerufen tsu dem nomen Hashem; un er hot dorten oifgeshtelt zain getselt. un di knecht fun Yitzchaken hoben dorten gegroben a brunem.
26 un Avimelech iz gegangen tsu im fun Gerar, mit achuzat zain guten fraint, un pּichul dem Har fun zain cheil. 27 hot Yitzchak tsu zei gezogt: noch vos zeit ir gekumen tsu mir, az ir zeit mir sonem, un hot mich aroisgeshikt fun ich? 28 hoben zei gezogt: zen hoben mir gezen az Hashem iz mit dir, un mir hoben gezogt: zol-zhe zain a shvue tsvishen undz, tsvishen undz un tsvishen dir, un lomir shlisent a bris mit dir. 29 oib du vest ton mit undz beiz! azoi vi mir hoben dich nisht ongerirt, un azoi vi mir hoben mit dir rak guts geton, un mir hoben dich avekgelozt besholem. atsund bistu a gebentshter fun Hashem.
30 hot er gemacht far zei a moltsait, un zei hoben gegesen un getrunken. 31 un zei hoben zich gefedert in der peire, un zei hoben geshvoren einer dem anderen, un Yitzchak hot zei aroisbaleit, un zei zainen avekgegangen fun im besholem.
32 un es iz geven in yenem tog, zainen gekumen di knecht fun Yitzchaken, un hoben im dertseilt vegen a brunem vos zei hoben gegroben, un zei hoben tsu im gezogt: mir hoben gefunen vaser.
33 hot er im gerufen Shevah. derum iz der nomen fun der shtot Beer-Sheva biz oif haintiken tog.
34 un az Esav iz geven fertsik yor alt, hot er genumen far a vaib Yehudit di tochter fun Beeri dem Chitti, un Basmat di tochter fun Elon dem Chitti. 35 un zei zainen geven a hartsbiternish far Yitzchaken un far Rivkahen.
כז
1 un es iz geven, az Yitzchak iz alt gevoren, un zaine oigen zainen gevoren tsu tunkel tsu zen, hot er gerufen zain elteren zun Esaven, un hot tsu im gezogt: main zun! hot er tsu im gezogt: do bin ich. 2 hot er gezogt: ze nor, ich bin alt, ich veis nisht dem tog fun main toit.u 3 derum nem atsund, ich bet dich, daine vafen, dain failbaitl un dain boigen, un gei arois in feld, un fang mir a gefang; 4 un mach mir a maichl azoi vi ich hob lib, un breng mir, un ich vel esen; kedei main zel zol dich bentshen eider ich shtarb.
5 un Rivkah hot gehert vi Yitzchak redt tsu zain zun Esaven. un Esav iz avekgegangen in feld, tsu fangen a gefang oif tsu brengen. 6 hot Rivkah gezogt tsu ir zun Yaakoven, azoi tsu zogen: ze, ich hob gehert dain foter reden tsu dain bruder Esaven, azoi tsu zogen: 7 breng mir a gefang, un mach mir a maichl, un ich vel esen, un ich vel dich bentshen far Hashem far main toit.v 8 iz atsund, main zun, her tsu main kol loit vi ich bafel dir. 9 gei akorsht tsu di shof, un breng mir fun dorten tsvei gute tsignbeklech, un ich vel fun zei machen a maichl far dain foter, azoi vi er hot lib. 10 un vest brengen tsu dain foter, er zol esen, kedei er zol dich bentshen far zain toit.w
11 hot Yaakov gezogt tsu zain muter Rivkahen: ze, main bruder Esav iz a mentsh a horiker, un ich bin a mentsh a glater. 12 tomer vet mich main foter ontapּn, vel ich zain in zaine oigen azoi vi an opּnarer, un ich vel brengen oif mir a klole, un nisht a brocha.
13 hot zain muter tsu im gezogt: oif mir dain klole, main zun! nor her tsu main kol, un gei breng mir.
14 iz er gegangen, un hot genumen un gebracht tsu zain muter, un zain muter hot gemacht a maichl azoi vi zain foter hot lib gehat. 15 un Rivkah hot genumen di shenste begdim fun ir elteren zun Esaven, vos zainen geven bai ir in hoiz, un zi hot ongeton ir yingeren zun Yaakoven. 16 un di felchlech fun di tsignbeklech hot zi ongeton oif zaine hent un oif zain glaten haldz. 17 un zi hot gegeben dem maichl un dos broit vos zi hot gemacht, in der hant fun ir zun Yaakoven.
18 un er iz gekumen tsu zain foter, un hot gezogt: foter meiner! hot er gezogt: do bin ich; ver bistu main zun? 19 hot Yaakov gezogt tsu zain foter: ich bin Esav dain bechor; ich hob geton azoi vi du host mir geheisen. heib dich oif, ich bet dich, zets dich, un es fun main gefang, kedei dain zel zol mich bentshen. 20 hot Yitzchak gezogt tsu zain zun: vi hostu epes azoi gich gefunen, main zun? hot er gezogt: vail Hashem dain G‑t hot mir tsugeshikt a traf. 21 hot Yitzchak gezogt tsu Yaakoven: genen, ich bet dich, un lomich dich ontapּn, main zun, oib du bist dos main zun Esav, oder nisht. 22 hot Yaakov genent tsu zain foter Yitzchaken, un er hot im ongetapּt, un hot gezogt: der kol iz der kol fun Yaakoven, ober di hent zainen di hent fun Esaven. 23 un er hot im nisht derkent, vail zaine hent zainen geven horik, azoi vi di hent fun zain bruder Esaven; un er hot im gebentsht. 24 un er hot gezogt: du bist dos main zun Esav? hot er gezogt: ich bin es.
25 hot er gezogt: derlang mir, un ich vel esen fun main zuns gefang, kedei main zel zol dich bentshen. hot er im derlangt, un er hot gegesen; un er hot im gebracht vain, un er hot getrunken. 26 un zain foter Yitzchak hot gezogt tsu im: genen, ich bet dich, un tu mich a kush, main zun. 27 hot er genent, un hot im a kush geton. un er hot geshmekt dem reyech fun zaine begdim, un hot im gebentsht, un gezogt:
ze, der reyech fun main zun
iz vi der reyech fun a feld
vos Hashem hot es gebentsht.
28 un HaElokim zol dir geben fun dem toi fun himel,
un fun di fetkeiten fun der erd,
un fil tevuh un vain.
29 felker zolen dir dinen,
un umes zolen zich buken tsu dir.
zei a Har iber daine brider,
un di zin fun dain muter zolen zich buken tsu dir.
farsholten di vos shilten dich,
un gebentsht di vos bentshen dich!
30 un es iz geven, az Yitzchak hot geendikt bentshen Yaakoven, iz vi nor Yaakov iz aroisgegangen fun far zain foter Yitzchaken, azoi iz zain bruder Esav ongekumen fun zain geyeg. 31 un er oich hot gemacht a maichl un gebracht tsu zain foter; un er hot gezogt tsu zain foter: zol main foter oifshtein, un esen fun zain zuns gefang, kedei dain zel zol mich bentshen. 32 hot zain foter Yitzchak tsu im gezogt: ver bistu? hot er gezogt: ich bin dain zun, dain bechor Esav. 33 hot Yitzchak getsitert zeyer a grois tsiterenish un er hot gezogt: haint ver iz der vos hot gefangen a gefang un mir gebracht, un ich hob gegesen fun alts eider du bist gekumen, un ich hob im gebentsht? er vet oich zain gebentsht.
34 vi Esav hot gehert di verter fun zain foter, azoi hot er oisgeshrien a zeyer grois un biter geshrei, un er hot gezogt tsu zain foter: bentsh mich oich, main foter. 35 hot er gezogt: dain bruder iz gekumen mit batrug, un hot tsugenumen dain brocha. 36 hot er gezogt: tsi den ruft men zain nomen Yaakov, vail er hot mir shoin tsvei mol oisgenart? main bechoire hot er tsugenumen, un ot hot er atsund tsugenumen main brocha. un er hot gezogt: hostu nisht bahalten far mir a brocha? 37 hot Yitzchak geentfert un hot gezogt tsu Esaven: ze, ich hob im gemacht far a Har iber dir, un ale zaine brider hob ich im gegeben far knecht, un mit tevuh un vain hob ich im farzorgt, un far dir, vos ken ich den ton, main zun? 38 hot Esav gezogt tsu zain foter: iz dos di eintsike brocha bai dir, main foter? bentsh mich oich, main foter. un Esav hot oifgehoiben zain kol un hot geveint. 39 hot zain foter Yitzchak zich opּgerufen un hot tsu im gezogt:
ze, vait fun di fetkeiten fun der erd vet zain dain voinung,
un on dem himls toi fun oiben;
40 un oif dain shverd vestu leben,
un dain bruder vestu dinen;
un es vet zain, az du vest zich opּraisen,
vestu aropvarfen zain yoch fun dain haldz.
41 un Esav hot faint gekrigen Yaakoven iber der brocha vos zain foter hot im gebentsht, un Esav hot gezogt bai zich in hartsen: zolen onkumen di troierteg noch main foter, un ich vel hergen main bruder Yaakoven.
42 zainen dertseilt gevoren Rivkahen di verter fun ir elteren zun Esaven, un zi hot geshikt un hot gerufen ir yingeren zun Yaakoven, un hot tsu im gezogt: ze, dain bruder Esav treist zich vegen dir, az er vet dich hergen. 43 un atsund, main zun, her tsu main kol, un shtei oif, antloif dir tsu main bruder Lavanen kein Charan. 44 un vest zitsen bai im etleche teg, biz vanen der grimtsoren fun dain bruder vet opּgein; 45 biz der kaas fun dain bruder vet zich opkeren fun dir, un er vet fargesen vos du host im geton; un ich vel shiken, un vel dich opּnemen fun dorten. noch vos zol ich onveren ich beiden in ein tog?
46 un Rivkah hot gezogt tsu Yitzchaken: main leben iz mir nims fun vegen di techter fun Chet; oib Yaakov nemt a vaib fun di techter fun Chet, azoi vi di dozike, fun di techter fun land, vos toig mir dos leben?
כח
1 hot Yitzchak gerufen Yaakoven, un hot im gebentsht, un hot im bafoilen, un hot tsu im gezogt: zolst nisht nemen a vaib fun di techter fun Kenaan. 2 shtei oif, gei kein Paddan-Aram, tsu dem hoiz fun Betuel, dain muters foter, un nem dir fun dorten a vaib fun di techter fun Lavan, dain muters bruder. 3 un El Shaddai vet dich bentshen, un vet dich fruchpּern un dich meren, un vest veren a gezeml felker. 4 un er vet dir geben di brocha fun Avrahamen, dir un dain zomen mit dir, kedei zolst arben dos land fun dain voinshaft, vos Elokim hot gegeben tsu Avrahamen.
5 un Yitzchak hot avekgeshikt Yaakoven, un er iz gegangen kein Paddan-Aram, tsu Lavan dem zun fun Betuel dem Aramit, dem bruder fun Rivkah, der muter fun Yaakoven un Esaven.
6 un Esav hot gezen az Yitzchak hot gebentsht Yaakoven, un hot im avekgeshikt kein Paddan-Aram, zich tsu nemen a vaib fun dorten; az ven er hot im gebentsht, hot er im bafoilen, azoi tsu zogen: zolst nisht nemen a vaib fun di techter fun Kenaan; 7 un Yaakov hot tsugehert tsu zain foter un tsu zain muter, un iz gegangen kein Paddan-Aram. 8 un Esav hot gezen az di techter fun Kenaan zainen shlecht in di oigen fun zain foter Yitzchaken, 9 un Esav iz gegangen tsu Yishmaelen, un hot, tsu zaine andere vaiber, zich genumen far a vaib Machalat di tochter fun Yishmael, Avrahams zun, di shvester fun Nevayoten.
uaietse
10 un Yaakov iz aroisgegangen fun Beer-Sheva, un iz gegangen kein Charan. 11 un er hot getrofen an ort, un iz dorten gebliben nechtiken, vorem di zun iz untergegangen; un er hot genumen fun di shteiner fun dem ort, un gemacht far zain tsukopns, un hot zich geleigt in yenem ort. 12 hot zich im gechlumt, ersht a leiter shteit oif der erd, un zain shpּits greicht bizen himel, un ze, Malachim fun Elokim geyen aroifblikendik un nideren arop oif im. 13 un ot shteit Hashem iber im, un er zogt: ich bin Hashem der G‑t fun dain foter Avrahamen, un Elochei Yitzchaken. dos land vos du ligst deroif, tsu dir vel ich es geben, un tsu dain zomen. 14 un dain zomen vet zain azoi vi shtoib fun der erd, un vest zich oisshpּreiten kein mayrev un kein mizrech un kein tsafón un kein dorem, un bentshen velen zich mit dir un mit dain zomen ale mishpoches fun der erd. 15 un ze, ich vel zain mit dir, un ich vel dich hiten umetum vu du vest gein, un ich vel dich umkeren tsu der doziker erd, vorem ich vel dich nisht farlozen, biz vanen ich hob geton vos ich hob dir tsugezogt.
16 hot Yaakov zich oifgechapt fun zain shlof, un er hot gezogt: far vor,x Hashem iz faran in dem doziken ort, un ich hob nisht gevust. 17 un er hot moire gehat, un hot gezogt: vi mordik iz der doziker ort! dos iz nisht andersh vi dos hoiz fun Elokim, un dos iz der toier fun himel.
18 un Yaakov hot zich gefedert in der peire, un er hot genumen dem shtein vos er hot gemacht far zain tsukopns, un hot im gemacht far a zailshtein, un er hot aroifgegosen eil oif zain shpּits. 19 un er hot gerufen dem nomen fun yenem ort beit-El, ober Luz iz geven der nomen fun der shtot tsuersht. 20 un Yaakov hot a neyder geton, azoi tsu zogen: oib Elokim vet zain mit mir, un vet mich hiten oif dem doziken veg vos ich gei, un er vet mir geben broit tsum esen, un a beged ontsuton, 21 un ich vel mich umkeren besholem tsu main foters hoiz, azoi vet Hashem mir zain tsum Elokim (main Elokim). 22 un der doziker shtein vos ich hob gemacht far a zailshtein, vet zain a hoiz fun Elokim; un fun alts vos du vest mir geben, vel ich mesren maiser tsu dir.
כט
1 un Yaakov hot oifgehoiben zaine fis, un iz gegangen tsu dem land fun di kinder fun mizrech. 2 un er hot a kuk geton, ersht a brunem iz in feld, un ze, drai stades shof hoieren dorten bai im; vorem fun yenem brunem flegt men ontrinken di stades, un der shtein oifen moil fun brunem iz geven grois. 3 un az dorten hoben zich tsunoifgezamlt ale stades, hot men aropgekaiklt dem shtein fun dem moil fun brunem, un me hot ongetrunken di shof, un umgekert dem shtein oifen moil fun dem brunem oif zain ort.
4 hot Yaakov tsu zei gezogt: fun vanen zeit ir, maine brider? hoben zei gezogt: fun Charan zainen mir. 5 hot er tsu zei gezogt: kent ir Lavan dem zun fun Nachoren? hoben zei gezogt: mir kenen. 6 hot er tsu zei gezogt: iz frid tsu im? hoben zei gezogt: frid; un on kumt zain tochter Rachel mit di shof. 7 hot er tsu zei gezogt: zet, der tog iz noch grois, noch nisht tsait dos fich zol ingezamlt veren; trinkt on di shof, un geit fitert. 8 hoben zei gezogt: mir kenen nisht, biz vanen ale stades velen zich tsunoifzamlen, un me vet aropkaiklen dem shtein fun dem moil fun brunem; un mir velen ontrinken di shof.
9 vi er redt noch mit zei, azoi iz Rachel untergekumen mit ir foters shof; vorem zi iz geven a pּastucherin. 10 un es iz geven, vi Yaakov hot derzen Rachelen, di tochter fun Lavan, zain muters bruder, un di shof fun Lavan, zain muters bruder, azoi hot Yaakov genent, un hot aropgekaiklt dem shtein fun dem moil fun brunem, un hot ongetrunken di shof fun Lavan, zain muters bruder. 11 un Yaakov hot gekusht Rachelen, un hot oifgehoiben zain kol un hot geveint. 12 un Yaakov hot dertseilt Rachelen az er iz ir foters an eigener, un az er iz Rivkahs a zun; un zi iz gelofen, un hot ongezogt ir foter.
13 un es iz geven, vi Lavan hot gehert di herung vegen Yaakov, zain shvesters zun, azoi iz er im gelofen antkegen, un er hot im gehaldzt un im gekusht, un hot im araingebracht in zain hoiz. un er hot dertseilt Lavanen ale yene gesheenishen. 14 un Lavan hot tsu im gezogt: far vor, main bein un main fleish bistu. un er iz gezesen bai im a chodesh tsait.
15 hot Lavan gezogt tsu Yaakoven: tsi vail du bist meiner an eigener, zosltu mir dinen umzist? zog mir vos iz dain loin. 16 un Lavan hot gehat tsvei techter; der nomen fun der elterer iz geven Leah, un der nomen fun der yingerer Rachel. 17 un Leahs oigen zainen geven shlafe, un Rachel iz geven shein oifen geshtalt, un shein oifen ponem, 18 un Yaakov hot lib gekrigen Rachelen; un er hot gezogt: ich vel dir dinen ziben yor far dain yingerer tochter Rachelen. 19 hot Lavan gezogt: beser ich zol zi dir geben, eider ich zol zi geben tsu an ander man; blaib bai mir.
20 un Yaakov hot gedint far Rachelen ziben yor, un zei zainen geven in zaine oigen azoi vi etleche teg, fun zain libshaft tsu ir. 21 un Yaakov hot gezogt tsu Lavanen: gib mir main vaib, vorem maine teg zainen derfilt gevoren; un ich vel kumen tsu ir.
22 hot Lavan ingezamlt ale mentshen fun dem ort, un er hot gemacht a moltsait. 23 un es iz geven in ovent, hot er genumen zain tochter Leahen, un hot zi gebracht tsu im, un er iz gekumen tsu ir. 24 un Lavan hot ir gegeben zain dinst Zilpahen – far a dinst tsu zain tochter Leahen.
25 un es iz geven in der peire, ersht dos iz Leah. hot er gezogt tsu Lavanen: vos hostu mir do geton? hob ich nisht gedint bai dir far Rachelen, un far vos hostu mich genart? 26 hot Lavan gezogt: es vert nisht geton azoi in undzer Makom, oistsugeben di yingere far der elterer. 27 derfil di vachy fun der, un mir velen dir oich yene geben, far dem dinst vos du vest dinen bai mir noch ziben andere yor.
28 hot Yaakov azoi geton, un er hot derfilt di vach fun der; un er hot im gegeben zain tochter Rachelen, im far a vaib. 29 un Lavan hot gegeben tsu zain tochter Rachelen zain dinst Bilhahen far a dinst tsu ir.
30 un er iz gekumen oich tsu Rachelen. un er hot Rachelen oich mer lib gehat fun Leahen; un er hot gedint bai im noch ziben andere yor.
31 un Hashem hot gezen az Leah iz umbalibt, un er hot geefent ir tracht; un Rachel iz geven an akore. 32 un Leah iz trogedik gevoren, un hot geboren a zun, un zi hot gerufen zain nomen Reuven, vail zi hot gezogt: yo, Hashem hot gezen main fain, vorem atsund vet mich main man lib hoben. 33 un zi iz vider trogedik gevoren, un hot geboren a zun, un zi hot gezogt: vail Hashem hot gehert az ich bin umbalibt, derum hot er mir gegeben oich dem doziken; un zi hot gerufen zain nomen Shimon. 34 un zi iz vider trogedik gevoren, un hot geboren a zun, un zi hot gezogt: atsund dos mol vet main man veren tsugeton tsu mir, vail ich hob im geboren drai zin; derum hot men gerufen zain nomen Levi. 35 un zi iz vider trogedik gevoren, un hot geboren a zun, un zi hot gezogt: dos mol tu ich loiben Hashem; derum hot zi gerufen zain nomen Yehudah. un zi hot oifgehert geberen.
ל
1 un az Rachel hot gezen az zi gebert nisht fun Yaakoven, hot Rachel mekane geven ir shvester, un zi hot gezogt tsu Yaakoven: gib mir kinder, anit shtarb ich. 2 hot der tsoren fun Yaakoven gegrimt oif Rachelen, un er hot gezogt: bin ich den oif dem ort fun Elokim, vos hot farmiten fun dir frucht fun laib? 3 hot zi gezogt: ot iz main dinst Bilhah, kum tsu ir, un zi vet geberen oif maine kni, un oich ich vel oifgericht veren fun ir.
4 un zi hot im gegeben ir dinst Bilhahen far a vaib, un Yaakov iz tsu ir gekumen. 5 un Bilhah iz trogedik gevoren, un hot Yaakoven geboren a zun. 6 un Rachel hot gezogt: Elokim hot zich far mir ongenumen, un hot oich main kol tsugehert, un mir gegeben a zun; derum hot zi gerufen zain nomen Dan. 7 un Bilhah, Rachels dinst, iz vider trogedik gevoren, un hot Yaakoven geboren a tsveiten zun. 8 un Rachel hot gezogt: shtarke ranglenishen hob ich zich geranglt mit main shvester, un ich bin baigekumen; derum hot zi gerufen zain nomen Naphtali.
9 un Leah hot gezen az zi hot oifgehert geberen, hot zi genumen ir dinst Zilpahen, un zi gegeben Yaakoven far a vaib. 10 un Zilpah, Leahs dinst, hot Yaakoven geboren a zun. 11 hot Leah gezogt: mezl iz gekumen; un zi hot gerufen zain nomen Gad. 12 un Zilpah, Leahs dinst, hot Yaakoven geboren a tsveiten zun. 13 hot Leah gezogt: oif main glik! vorem di techter velen mich shatsen gliklech; un zi hot gerufen zain nomen Asher.
14 un Reuven iz gegangen in di teg fun veitsshnit, un hot gefunen libepּelech in feld, un hot zei gebracht tsu zain muter Leahen. hot Rachel gezogt tsu Leahen: gib mir, ich bet dich, fun dain zuns libepּelech. 15 hot zi gezogt tsu ir: vintsik vos du host tsugenumen main man, vilstu noch tsunemen main zuns libepּelech? hot Rachel gezogt: derfar zol er ligen mit dir haintike nacht, far di libepּelech fun dain zun.
16 un vi Yaakov iz gekumen fun feld in ovent, azoi iz Leah im aroisgegangen antkegen, un hot gezogt: tsu mir muztu kumen, vorem opּdingen hob ich dich opּgedungen far di libepּelech fun main zun. un er iz mit ir gelegen in yener nacht. 17 un Elokim hot tsugehert tsu Leahen, un zi iz trogedik gevoren, un hot Yaakoven geboren a finften zun. 18 un Leah hot gezogt: Elokim hot gegeben main Sachar far vos ich hob gegeben main dinst tsu main man; un zi hot gerufen zain nomen Yissakhar. 19 un Leah iz vider trogedik gevoren, un hot Yaakoven geboren a zeksten zun. 20 un Leah hot gezogt: HaElokim hot mich bashonken mit a guten geshank; dos mol vet main man voinen mit mir, vail ich hob im geboren zeks zin; un zi hot gerufen zain nomen Zevulun. 21 un dernoch hot zi geboren a tochter, un zi hot gerufen ir nomen Dinah.
22 un Elokim hot gedacht on Rachelen, un Hashem hot tsugehert tsu ir, un hot geefent ir tracht. 23 un zi iz trogedik gevoren, un hot geboren a zun; un zi hot gezogt: Elokim hot opgeton main charpe. 24 un zi hot gerufen zain nomen Yosef, azoi tsu zogen: Hashem zol mir tsugeben noch an ander zun.
25 un es iz geven, az Rachel hot geboren Yosefen, hot Yaakov gezogt tsu Lavanen: loz mich avek, un ich vel gein tsu main ort un tsu main land. 26 gib mir maine vaiber un maine kinder, vos ich hob dir far zei gedint, un ich vel gein; vorem du veist main dinst vos ich hob dir gedint.
27 hot Lavan tsu im gezogt: oib, ich bet dich, ich hob gefunen chein in daine oigen – ich hob gemerkt az Hashem hot mich gebentsht fun daintvegen. 28 un er hot gezogt: zog mir dain loin, un ich vel geben.
29 hot er tsu im gezogt: du veist vi ich hob dir gedint, un vos dain fich iz gevoren unter mir; 30 vorem vintsik-vos hostu gehat far mir, un es hot zich farmert leruv, un Hashem hot dich gebentsht in maine trit. un atsund, ven vel ich oich ton far main hoizgezint?
31 hot er gezogt: vos zol ich dir geben? hot Yaakov gezogt: zolst mir gornisht geben; oib du vest mir ton di dozike zach, vel ich vider fiteren daine shof, un hiten: 32 ich vel durchgein haint durch ale daine shof, opּtsuton fun dorten itlech geshpּrenklt un geflekt lam,z un itlech tunkel lam tsvishen di shepּsn, un geflekt un geshpּrenklt tsvishen di tsigen; un azoins zol zain main loin. 33 un eides zogen vet oif mir main erlechkeit far dir, in a shpּeterdiken tog, az du vest kumen iberkuken main loin: itlecher vos iz nisht geshpּrenklt un geflekt tsvishen di tsigen un tunkel tsvishen di shepּsn, iz dos a gegnbets bai mir.
34 hot Lavan gezogt: yo, zol zain azoi vi dain vort. 35 un er hot opgeton in yenem tog di geshtraifte un geflekte bek, un ale geshpּrenklte un geflekte tsigen, itlecher vos hot oif zich veis, un itlech tunkls tsvishen di shepּsn, un er hot zei ibergegeben in der hant fun zaine zin. 36 un er hot gemacht drai teg vegs tsvishen zich un tsvishen Yaakoven. un Yaakov hot gefitert Lavans iberike shof.
37 hot Yaakov zich genumen faichte shteklech fun topּolie, un mandlboim, un pּlatanenboim, un er hot oisgesheilt oif zei vaise oissheilungen, opּdekndik dos vaise vos oif di shteklech. 38 un er hot araingeshtelt di shteklech vos er hot arumgesheilt, in di korites, in di vaserrines vu di shof kumen trinken, akegen di shof; un zei hoben zich gepּort az zei zainen gekumen trinken. 39 un di shof hoben zich gepּort far di shteklech, un di shof hoben geboren geshtraifte, geshpּrenklte, un geflekte. 40 un di lemer hot Yaakov opgesheidt – un er hot tsugekert di penemer fun di shof in Lavans shof tsu di geshtraifte un ale tunkele – un hot zich gemacht stades bazunder, un hot zei nisht geshtelt mit Lavans shof. 41 un es iz geven, ven nor di shtarke shof hoben zich gepּort, azoi flegt Yaakov arainton di shteklech far di oigen fun di shof in di korites, kedei zei zolen zich Paran bai di shteklech; 42 ober az di shof zainen geven shvache, flegt er nisht arainton; azoi flegen di shvache onkumen Lavanen, un di shtarke Yaakoven. 43 un der man iz gevoren zeyer zeyer raich, un er hot gehat fil shof, un dinsten un knecht, un kemlen un eizlen.
לא
1 un er hot gehert di verter fun Lavans zin, azoi tsu zogen: Yaakov hot tsugenumen alts vos undzer foter hot gehat, un fun undzer foters hob hot er gemacht di dozike gantse raichkeit. 2 un Yaakov hot gezen on Lavans ponem, ersht er iz nisht tsu im vi nechten-eyernechten. 3 un Hashem hot gezogt tsu Yaakoven: ker zich um tsu dem land fun daine elteren, un tsu dain opshtam, un ich vel zain mit dir. 4 hot Yaakov geshikt un hot gerufen Rachelen un Leahen in feld, tsu zaine shof. 5 un er hot tsu zei gezogt: ich ze on ier foters ponem, az er iz nisht tsu mir vi nechten-eyernechten; ober der G‑t fun main foter iz geven mit mir. 6 un ir veist az mit main gantsen koiech hob ich gedint ier foter. 7 un ier foter hot gemacht geshpּet fun mir, un hot gebiten main loin Tzoan mol, nor Elokim hot im nisht gelozen shlechts ton mit mir. 8 az er hot azoi gezogt: geshpּrenklte zolen zain dain loin, hoben ale shof geboren geshpּrenklte; un az er hot azoi gezogt: geshtraifte zolen zain dain loin, hoben ale shof geboren geshtraifte. 9 un Elokim hot avekgenumen fun ier foters fich, un gegeben mir. 10 un es iz geven in der tsait ven di shof hoben zich gepּort, hob ich oifgehoiben maine oigen, un hob gezen in cholem, ersht di bek vos shpּringen oif di shof zainen geshtraifte, geshpּrenklte, un geflekte. 11 un der malech fun HaElokim hot gezogt tsu mir in cholem: Yaakov! un ich hob gezogt: do bin ich. 12 hot er tsu mir gezogt: heib akorsht oif daine oigen un ze, ale bek vos shpּringen oif di shof zainen geshtraifte, geshpּrenklte, un geflekte; vorem ich hob gezen alts vos Lavan tut tsu dir. 13 ich bin hoel fun beit-El vos du host dorten gezalbt a zailshtein, vu du host geton a neyder tsu mir. un atsund shtei oif, gei arois fun dos land, un ker zich um tsu dem land fun dain geburt.
14 hoben Rachel un Leah geentfert un gezogt tsu im: hoben mir den noch a Chelek oder a yerushe in undzer foters hoiz? 15 zainen mir nisht azoi vi fremde farrechnt bai im? vorem er hot undz farkoift, un oifesen oich oifgegesen dos gelt far undz. 16 vorem di gantse eshires vos Hashem hot avekgenumen fun undzer foter, dos iz undzers un undzere kinders. un atsund, alts vos Elokim hot dir geheisen, tu.
17 iz Yaakov oifgeshtanen, un hot aroifgezetst zaine kinder un zaine vaiber oif kemlen; 18 un er hot avekgefirt dos gantse fich zains, un zain gantsen farmeg vos er hot ongekliben, dos fich fun zain eigens vos er hot ongekliben in Paddan-Aram – kedei tsu gein tsu zain foter Yitzchaken, kein Kenaan. 19 un Lavan iz geven avekgegangen sheren zaine shof. hot Rachel aroisgegnvet dem trofim fun ir foter. 20 un Yaakov hot gegnbet dos harts fun Lavan dem Aramit mit vos er hot im nisht gelozt merken az er antloift. 21 un er iz antlofen mit alts vos er hot gehat, un er iz oifgeshtanen un aribergegangen dem taich, un hot gekert zain ponem tsum barg Gilad.
22 iz ongezogt gevoren Lavanen oifen driten toga az Yaakov iz antlofen. 23 hot er genumen zaine brider mit zich, un hot im nochgeiogt ziben teg vegs, un er hot im ongeiogt oifen barg Gilad.
24 iz Elokim gekumen tsu Lavan dem Aramit in a cholem fun der nacht, un hot tsu im gezogt: hit dich, zolst nisht reden mit Yaakoven fun guts biz shlechts.
25 un Lavan hot ongeiogt Yaakoven. un Yaakov hot oifgeshtelt zain getselt oifen barg; oich Lavan un zaine brider hoben oifgeshtelt oifen barg Gilad. 26 hot Lavan gezogt tsu Yaakoven: vos hostu geton vos du host gegnbet main harts, un host avekgefirt maine techter azoi vi gefangene fun shverd? 27 far vos bistu antlofen bahaltenerheit, un host zich avekgeganvet fun mir, un host mir nisht oisgezogt, az ich zol dich baleiten mit simcha un mit gezangen, mit pּoik un mit harf? 28 un host mich nisht gelozen kushen maine zin un maine techter. narish hostu atsund geton. 29 main hant hot bekoyech tsu ton mit ich shlechts, nor der G‑t fun ier foter hot nechten bai nacht gezogt tsu mir, azoi tsu zogen: hit dich fun tsu reden mit Yaakoven fun guts biz shlechts. 30 un atsund, avekgein bistu avekgegangen, vail benken hostu zich farbenkt noch dain foters hoiz, lemai ober hostu gegnbet main G‑ter?
31 hot Yaakov geentfert un hot gezogt tsu Lavanen: vail ich hob moire gehat, vorem ich hob geklert: tomer vestu avekroiben daine techter fun mir. 32 bai vemen ober du vest gefinen dain G‑ter, der zol nisht leben. far undzere brider derken vos iz dains bai mir, un nem dir tsu. un Yaakov hot nisht gevust az Rachel hot es gegnbet.
33 iz Lavan araingegangen in dem getselt fun Yaakoven, un in dem getselt fun Leahen, un in dem getselt fun di tsvei dinsten, un er hot nisht gefunen; un er iz aroisgegangen fun Leahs getselt, un iz araingegangen in dem getselt fun Rachelen. 34 un Rachel hot genumen dem trofim, un hot im araingeton in zotlkishen fun dem kemel, un hot zich gezetst deroif; un Lavan hot arumgetapּt dos gantse getselt, un hot nisht gefunen. 35 hot zi gezogt tsu ir foter: zol nisht fardrisen in di oigen fun main Har, vos ich ken nisht oifshtein far dir, vail der shteiger fun vaiber iz bai mir. un er hot gezucht, un hot nisht gefunen dem trofim.
36 hot Yaakoven fardrosen, un er hot zich gekrigt mit Lavanen. un Yaakov hot zich opּgerufen un hot gezogt tsu Lavanen: vos iz main farbrech, vos iz main chet, vos du host mich nochgeiogt? 37 az du host durchgetapּt ale maine zachen, vos hostu gefunen fun ale daine chaּlei-bit? leig es do far maine brider un daine brider, un zolen zei antsheiden tsvishen undz beiden. 38 far di tsvantsik yor vos ich bin geven mit dir, hoben daine shepּsn un daine tsigen nisht far vorfen, un di viders fun daine shof hob ich nisht gegesen. 39 a fartsukte hob ich nisht gebracht tsu dir; ich fleg laiden ir shoden; fun main hant flegstu es oifmonen, gegnbet bai tog, tsi gegnbet bai nacht. 40 bai tog flegt mich oifesen di hits, un der perost bai nacht; un main shlof hot gevaicht fun maine oigen. 41 far tsvantsik yor bin ich geven in dain hoiz: fertsen yor hob ich dir gedint far daine tsvei techter, un zeks yor far daine shof; un du host gebiten main loin Tzoan mol. 42 ven es ver nisht der G‑t fun main foter, Elochei Avrahamen un di forcht fun Yitzchaken, volt geven mit mir, volstu mich atsund avekgeshikt mit leidiken. Hashem hot gezen main fain un di maternish fun maine hent, un er hot antsheidt nechten bai nacht.
43 hot Lavan geentfert un hot gezogt tsu Yaakoven; di techter zainen maine techter, un di kinder maine kinder, un di shof maine shof, un alts vos du zest iz meins; un vos ken ich haint ton tsu di dozike techter maine, oder tsu zeyere kinder vos zei hoben geboren? 44 un atsund, kum lomir shlisenb a bris, ich un du, un zol es zain tsum eides tsvishen mir un tsvishen dir.
45 hot Yaakov genumen a shtein, un hot im oifgeshtelt far a zailshtein. 46 un Yaakov hot gezogt tsu zaine brider: klaibt on shteiner. hoben zei genumen shteiner, un gemacht a hoifen, un zei hoben gegesen dorten oifen hoifen. 47 un Lavan hot im gerufen yagar-shoׂhaduto, un Yaakov hot im gerufen gal-Iddo. 48 un Lavan hot gezogt: der doziker hoifen iz an eides tsvishen mir un tsvishen dir haint. derum hot men gerufen zain nomen Gilad; 49 un oich Mitzpah, vail er hot gezogt: Hashem zol aropּkuken tsvishen mir un tsvishen dir, ven mir velen zain farhoilen einer fun anderen, 50 oib du vest painiken maine techter, un oib du vest tsunemen andere vaiber tsu maine techter, beis kein mentsh iz nishto leben undz; ze, Elokim iz an eides tsvishen mir un tsvishen dir.
51 un Lavan hot gezogt tsu Yaakoven: ot iz der doziker hoifen, un ot iz der zailshtein, vos ich hob oifgeshtelt tsvishen mir un tsvishen dir. 52 an eides iz der doziker hoifen, un an eides der zailshtein, az ich vel nisht aribergein dem doziken hoifen tsu dir, un az du vest nisht aribergein dem doziken hoifen un dem doziken zailshtein tsu mir, tsum beizen. 53 zol Elochei Avrahamen, un Elochei Nachoren, der G‑t fun zeyer foter, mishpeten tsvishen undz. un Yaakov hot geshvoren bai der forcht fun zain foter Yitzchaken.
54 un Yaakov hot geshochten shlachtopּfer oifen barg, un er hot gerufen zaine brider tsu esen broit; un zei hoben gegesen broit, un hoben genechtikt oifen barg.
לב
1(31:55) un Lavan hot zich gefedert in der peire, un er hot gekusht zaine zin un zaine techter, un hot zei gebentsht; un Lavan iz avekgegangen, un hot zich umgekert tsu zain ort.
2(1) un Yaakov iz gegangen oif zain veg, un Malachim fun Elokim hoben im bagegnt. 3(2) un Yaakov hot gezogt, az er hot zei derzen: G‑ts machne iz dos; un er hot gerufen dem nomen fun yenem ort Machanayim.
uaishalach
4(3) un Yaakov hot geshikt shluchim forois far zich tsu zain bruder Esaven kein land Seir, in feld fun Edom. 5(4) un er hot zei bafoilen, azoi tsu zogen: azoi zolt ir zogen tsu main Har, tsu Esaven: azoi hot gezogt dain knecht Yaakov: bai Lavanen hob ich gevoint, un ich hob zich oifgehalten biz atsund. 6(5) un ich hob oksen un eizlen, shof, un knecht un dinsten; hob ich geshikt onzogen main Har, kedei tsu gefinen chein in daine oigen. 7(6) hoben di shluchim zich umgekert tsu Yaakoven, azoi tsu zogen: mir zainen gekumen tsu dain bruder, tsu Esaven, un er geit dir oich antkegen, un fir hundert man mit im. 8(7) hot Yaakov zeyer moire gekrigen, un er iz geven baklemt. un er hot tseteilt dos folk vos mit im, un di shof un di rinder un di kemlen, in tsvei machnus. 9(8) un er hot gezogt: oib Esav vet kumen oif ein machne, un vet zi shlogen, vet di iberike machne antrunen veren.
10(9) un Yaakov hot gezogt: der G‑t fun main foter Avrahamen, un der G‑t fun main foter Yitzchaken, Hashem, vos hot gezogt tsu mir: ker zich um tsu dain land un tsu dain opshtam, un ich vel guts ton mit dir; 11(10) ich bin tsu klein far ale chasadim un far al der traishaft vos du host geton mit dain knecht; vorem mit main shteken bin ich aribergegangen dem doziken Yarden, un atsund bin ich gevoren tsvei machnus. 12(11) zei mich matsl, ich bet dich, fun der hant fun main bruder, fun der hant fun Esaven, vorem ich hob moire far im, er zol nisht kumen un mich shlogen muter mit kinder. 13(12) du host doch gezogt: guts ton vel ich guts ton mit dir, un ich vel machen dain zomen azoi vi der zamd fun yam, vos ken nisht getseilt veren fun filkeit.
14(13) un er hot dorten genechtikt yene nacht; un er hot genumen fun vos im iz gekumen tsu der hant, a Mattanah far zain bruder Esaven: 15(14) tsvei hundert tsigen, un tsvantsik bek, tsvei hundert shepּsn, un tsvantsik viders, 16(15) draisik kemlen zeigedike mit zeyere yunge, fertsik ki, un Tzoan oksen, tsvantsik eizelins, un Tzoan yunge eizlen. 17(16) un er hot ibergegeben in der hant fun zaine knecht, tsu stade, tsu stade bazunder; un er hot ongezogt zaine knecht: geit mir forois, un vare zolt ir machen tsvishen stade un stade. 18(17) un er hot bafoilen dem ershten, azoi tsu zogen: az dich vet bagegenen Esav main bruder, un vet dich fregen, azoi tsu zogen: vemes bistu? un vuhin geistu? un vemes zainen di dozike far dir? 19(18) zolstu zogen: dain knecht Yaakovs; a Mattanah iz dos geshikt tsu main Har, tsu Esaven; un on iz er oich hinter undz. 20(19) un er hot bafoilen oich dem tsveiten un dem driten, un ale vos zainen gegangen hinter di stades, azoi tsu zogen: azoi vi di dozike reid zolt ir reden tsu Esaven, az ir treft im; 21(20) un ir zolt zogen: on iz oich dain knecht Yaakov hinter undz. vorem er hot gezogt: lomich im iberbeten mit der Mattanah vos geit mir forois, un dernoch vel ich zen zain ponem, efsher vet er mich oifnemen.
22(21) iz di Mattanah avek im forois, un er hot genechtikt yene nacht in lager. 23(22) un er iz oifgeshtanen in yener nacht, un hot genumen zaine tsvei vaiber, un zaine tsvei dinsten, un zaine elf kinder, un er iz aribergeforen dem iberfor fun Yabbok. 24(23) er hot zei genumen, un hot zei aribergefirt iberen taich, un hot aribergefirt vos er hot gehat.
25(24) un az Yaakov iz gebliben alein, hot a man zich geranglt mit im biz der frimorgen iz oifgegangen. 26(25) un az er hot gezen az er ken im nisht baikumen, hot er ongerirt dos chelel fun zain dich; un dos chelel fun Yaakovs dich iz oisgelunken gevoren in zain ranglen zich mit im. 27(26) hot er gezogt: loz mich avek, vorem der frimorgen iz oifgegangen. hot er gezogt: ich vel dich nisht aveklozen, saiden vest mich bentshen. 28(27) hot er tsu im gezogt: vos iz dain nomen? hot er gezogt: Yaakov. 29(28) hot er gezogt: nisht mer zol Yaakov gerufen veren dain nomen, naiert Yisroel, vorem host geshtriten mit Elokim un mit mentshen, un bist baigekumen. 30(29) hot Yaakov gefregt un hot gezogt: zog mir, ich bet dich, dain nomen. hot er gezogt: noch vos den fregstu oif main nomen? un er hot im dorten gebentsht.c 31(30) un Yaakov hot gerufen dem nomen fun dem ort Peniel, vail : ich hob gezen Elokim ponem el ponem, un main zel iz nitsl gevoren.
32(31) un di zun iz im oifgegangen vi er iz aribergegangen Peniel. un er hot gehunken oif zain dich. 33(32) derum esen nisht di kinder fun Yisroel dem shpּanoder vos oifen chelel fun dich, biz oif haintiken tog; vail er hot ongerirt dos chelel fun Yaakovs dich, dem shpּanoder.
לג
1 un Yaakov hot oifgehoiben zaine oigen, un hot a kuk geton, ersht Esav kumt on, un fir hundert man mit im; hot er ingeteilt di kinder tsu Leahen, un tsu Rachelen, un tsu di tsvei dinsten. 2 un er hot geshtelt di dinsten un zeyere kinder tsuersht, un Leahen un ire kinder hinter zei, un Rachelen un Yosefen di letste. 3 un er iz avek zei forois, un er hot zich gebukt tsu der erd ziben mol biz er hot genent tsu zain bruder.
4 iz Esav im gelofen antkegen, un er hot im arumgenumen, un iz im gefalen oifen haldz, un hot im gekusht, un zei hoben geveint. 5 un er hot oifgehoiben zaine oigen, un hot gezen di vaiber un di kinder, un er hot gezogt: ver zainen di dozike bai dir? hot er gezogt: di kinder mit vos Elokim hot gelaitzelikt dain knecht.
6 hoben genent di dinsten, zei un zeyere kinder, un hoben zich gebukt. 7 un oich Leah un ire kinder hoben genent, un hoben zich gebukt; un dernoch hoben genent Yosef un Rachel, un hoben zich gebukt.
8 hot er gezogt: vos iz bai dir di dozike gantse machne vos ich hob bagegnt? hot er gezogt: tsu gefinen chein in di oigen fun main Har. 9 hot Esav gezogt: ich hob genug, main bruder, zol blaiben bai dir vos bai dir. 10 hot Yaakov gezogt: nain, ich bet dich; oib, ich bet dich, ich hob gefunen chein in daine oigen, zolstu onnemen main Mattanah fun main hant, vorem ich hob gezen dain ponem, azoi vi me zet dem ponem fun Elokim, un du host mich bavilikt. 11 nem on, ich bet dich, main geshank vos iz dir gebracht gevoren, vail Elokim hot mich gelaitzelikt, un vail bai mir iz do fun alem. un er iz tsugeshtanen tsu im, biz er hot ongenumen.
12 hot er gezogt: lomir tsien un gein, un ich vel gein leben dir. 13 hot er tsu im gezogt: main Har merkt az di kinder zainen yung, un di shof un di rinder zainen bai mir zeigedike, un az me vet zei tsutraiben ein tog, velen oisshtarben ale shof. 14 zol, ich bet dich, main Har avekgein forois far zain knecht, un ich vel mir tsien pamelech noch di trit fun dem fich vos far mir, un noch di trit fun di kinder, biz vanen ich vel kumen tsu main Har kein Seir. 15 hot Esav gezogt: lomich opּshtelen bai dir fun dem folk vos mit mir. hot er gezogt: noch vos gor zol ich gefinen chein in di oigen fun main Har?
16 un Esav hot zich umgekert in yenem tog oif zain veg kein Seir. 17 un Yaakov hot avekgetsoigen kein sukot, un er hot geboit far zich a hoiz, un far zaine fich hot er gemacht baidlech; derum hot men gerufen dem nomen fun dem ort sukot.
18 un Yaakov iz gekumen besholem in der shtot Shechem vos in land Kenaan, ven er iz gekumen fun Paddan-Aram; un er hot gelagert far der shtot. 19 un er hot opgekoift dos shtik feld vos er hot dorten oifgeshtelt zain getselt, fun der hant fun di kinder fun Chamor dem foter fun Shechemen, far hundert kesitoh. 20 un er hot dorten oifgeshtelt a mizbeyech, un hot im gerufen El-ֱlֹhei-Yisroel.
לד
1 un Dinah di tochter fun Leahen, vos zi hot geboren Yaakoven, iz aroisgegangen zen di techter fun land. 2 hot Shechem der zun fun Chamor dem Chivi, dem firsht fun land, zi derzen, un er hot zi genumen, un iz gelegen mit ir, un hot zi gepainikt. 3 un zain zel hot zich baheft on Yaakovs tochter Dinahen, un er hot lib gekrigen di meidl, un er hot geredt tsum hartsen fun der meidl. 4 un Shechem hot gezogt tsu zain foter Chamran, azoi tsu zogen: nem mir di dozike meidl far a vaib.
5 un Yaakov hot gehert az er hot farumreinikt zain tochter Dinahen, ven zaine zin zainen geven mit zain fich in feld; hot Yaakov geshvigen biz zei zainen gekumen.
6 un Chamor der foter fun Shechemen iz aroisgekumen tsu Yaakoven, tsu reden mit im. 7 un di zin fun Yaakoven zainen gekumen fun feld, vi zei hoben es gehert; un di mener hoben zich geklemt, un zei hot shtark gebrent vos er hot bagangen a neboֿloh akegen Yisroel, tsu ligen mit der tochter fun Yaakoven, vos azoi-vos tor nisht geton veren.
8 un Chamor hot geredt mit zei, azoi tsu zogen: di zel fun main zun Shechemen glust noch ier tochter. git zi im, ich bet ich, far a vaib. 9 un zeit zich metchten mit undz; eyere techter vet ir undz geben, un undzere techter vet ir ich nemen. 10 un ir vet zich bazetsen bai undz, un dos land vet ligen far ich; zitst un farkert drinen un bafestikt ich in ir. 11 un Shechem hot gezogt tsu ir foter un tsu ire brider: lomich gefinen chein in eyere oigen, un vos ir vet mir zogen, vel ich geben. 12 mert oif mir Noden un matonus biz gor, un ich vel geben azoi vi ir vet mir zogen, nor git mir di meidl far a vaib.
13 hoben di zin fun Yaakoven geentfert Shechemen un zain foter Chamran mit batrug, un zei hoben geredt – vail er hot farumreinikt zeyer shvester Dinahen – 14 un zei hoben tsu zei gezogt: mir kenen nisht ton di dozike zach, tsu geben undzer shvester tsu a man vos iz umbashniten, vorem dos iz a charpe far undz. 15 nor mit dem bading velen mir inviliken tsu ich: oib ir vet veren azoi vi mir, az bai ich zol gemalt veren itlecher manspּarshoin. 16 dentsmol velen mir ich geben undzere techter, un eyere techter velen mir undz nemen, un mir velen zich bazetsen bai ich, un veren eind folk. 17 ober az ir vet nisht tsuheren tsu undz, ich tsu bashnaiden, velen mir nemen undzer tochter, un mir velen avekgein.
18 un zeyere verter zainen voil gefelen in di oigen fun Chamran, un in di oigen fun Shechem dem zun fun Chamran. 19 un der yung hot nisht gezamt tsu ton di zach, vorem er hot gegart noch der tochter fun Yaakoven; un er iz geven der ongezeenster fun dem gantsen hoiz fun zain foter. 20 un Chamor un zain zun Shechem zainen gekumen tsum toier fun zeyer shtot, un hoben geredt tsu di mentshen fun zeyer shtot, azoi tsu zogen: 21 di dozike mentshen zainen in shalom mit undz; zolen zei zich bazetsen in land, un farkeren drinen; vorem zet, dos land ligt geram in ort far zei. zeyere techter velen mir undz nemen far vaiber, un undzere techter velen mir zei geben. 22 ober nor mit dem bading velen di mentshen inviliken tsu undz zich tsu bazetsen bai undz, tsu veren eine folk, az bai undz zol gemalt veren itlecher manspּarshoin, azoi vi zei zainen gemalt. 23 zeyer fich, un zeyer eigens, un ale zeyere beheimes, velen doch zain undzere; zolen mir nor inviliken tsu zei, un zei zolen zich bazetsen bai undz.
24 hoben ale aroisgeyer fun dem toier fun zain shtot tsugehert tsu Chamran un tsu zain zun Shechemen, un ale manspּarshoinen zainen gemalt gevoren, ale aroisgeyer fun dem toier fun zain shtot.
25 un es iz geven oifen driten tog,f ven zei zainen geven in veitik, hoben Yaakovs tsvei zin, Shimon un Levi, di brider fun Dinahen, genumen itlecher zain shverd, un zei zainen gekumen zichererheit oif der shtot, un hoben oisgehrget ale manspּarshoinen. 26 oich Chamran un zain zun Shechemen hoben zei geharget miten sharf fun shverd; un zei hoben tsugenumen Dinahen fun Shechems hoiz, un zainen aroisgegangen. 27 zainen di zin fun Yaakoven gekumen oif di dershlogene, un hoben oisgeroibt di shtot, vail zei hoben farumreinikt zeyer shvester; 28 zeyere shof un zeyere rinder un zeyere eizlen, sai vos in shtot, sai vos in feld, hoben zei tsugenumen; 29 un zeyer gantsen farmeg, un ale zeyere kleine kinder un zeyere vaiber, hoben zei gefangen un avekgeroibt – alts vos in hoiz.
30 hot Yaakov gezogt tsu shmeunen un tsu Levien: ir hot mich farumglikt, mich tsu farmiusen bai dem bavoiner fun land, bai dem Kenaani un bai dem Perizzi; vorem ich bin a haifl mentshen, un zei velen zich oifklaiben akegen mir, un velen mich shlogen, un ich un main hoiz velen fartilikt veren. 31 hoben zei gezogt: zol men azoi vi mit a zoine zich bagein mit undzer shvester?
לה
1 un Elokim hot gezogt tsu Yaakoven: shtei oif, gei aroifblikendik kein beit-El un zits dorten, un mach dorten a mizbeyech tsu dem El vos hot zich bavizen tsu dir bai dain antloifen fun dain bruder Esaven.
2 hot Yaakov gezogt tsu zain hoizgezint, un tsu ale vos mit im: tut op di fremde G‑ter vos tsvishen ich, un reinikt ich, un bait iber eyere kleider. 3 un lomir oifshtein un aroifgein kein beit-El, un ich vel dorten machen a mizbeyech tsu dem El vos hot mir geentfert in tog fun main noit, un iz geven mit mir oif dem veg vos ich bin gegangen.
4 hoben zei opgegeben Yaakoven ale fremde G‑ter vos in zeyer hant, un di oiringen vos in zeyere oieren; un Yaakov hot zei bahalten unter dem eichnboim vos bai Shechem. 5 un zei hoben avekgetsoigen; un a shrek fun Elokim iz geven oif di shtet vos arum zei, un zei hoben nisht nochgeiogt di zin fun Yaakoven.
6 un Yaakov iz gekumen kein Luz vos in land Kenaan – dos iz beit-El – er un dos gantse folk vos mit im. 7 un er hot dorten geboit a mizbeyech, un hot gerufen dem ort El-beit-El, vorem dorten hot zich HaElokim antplekt tsu im bai zain antloifen fun zain bruder.
8 un Devorah, Rivkahs Nom, iz geshtorben, un zi iz bagroben gevoren unter beit-El, unter dem eichnboim; un er hot gerufen zain nomen Allon-beches.
9 un Elokim hot zich vider bavizen tsu Yaakoven bai zain kumen fun Paddan-Aram, un er hot im gebentsht. 10 un Elokim hot tsu im gezogt: dain nomen iz Yaakov; zol mer nisht gerufen veren dain nomen Yaakov, naiert Yisroel zol zain dain nomen; un er hot gerufen zain nomen Yisroel. 11 un Elokim hot tsu im gezogt: ich bin El Shaddai, fruchpּer dich un mer dich; a folk un a gezeml felker zol veren fun dir, un Molechim zolen aroisgein fun daine lenden. 12 un dos land vos ich hob gegeben Avrahamen un Yitzchaken, dir vel ich es geben, un dain zomen noch dir vel ich geben dos land.
13 un Elokim hot zich oifgehoiben fun iber im in dem ort vu er hot mit im geredt. 14 un Yaakov hot oifgeshtelt a zail oif dem ort vu er hot mit im geredt, a zail fun shtein, un er hot aroifgegosen oif im a gisopּfer, un gegosen oif im eil. 15 un Yaakov hot gerufen dem nomen fun dem ort vos Elokim hot geredt mit im dorten, beit-El.
16 un zei hoben avekgetsoigen fun beit-El. un ven es iz noch geven a shtrek land tsu kumen kein Ephratah, iz Rachel gegangen tsu kind, un zi hot gehat a shvere geburt. 17 un es iz geven, in ir shverer geburt, hot di heibam tsu ir gezogt: zolst nisht moire hoben, vorem oich dos iz dir a zun. 18 un es iz geven, ven ir neshome iz oisgegangen, beis zi iz geshtroben, hot zi gerufen zain nomen Ben-Oni; ober zain foter hot im gerufen Binyamin.
19 un Rachel iz geshtorben, un zi iz bagroben gevoren oifen veg kein Ephratah, dos iz Beit-Lechem. 20 un Yaakov hot geshtelt a metsve oif ir keyver; dos iz di metsve fun Rachels keyver biz oif haint.
21 un Yisroel hot avekgetsoigen, un er hot oifgeshtelt zain getselt fun yener zeit migdal-Eder.
22 un es iz geven ven Yisroel hot gevoint in yenem land, iz gegangen Reuven un iz gelegen mit Bilhah, zain foters kepּsvaib;g un Yisroel hot es gehert. un di zin fun Yaakoven zainen geven tsvelf: 23 di zin fun Leahen: Yaakovs bechor Reuven, un Shimon, un Levi, un Yehudah, un Yissakhar, un Zevulun; 24 di zin fun Rachelen: Yosef un Binyamin; 25 un di zin fun Bilhah, Rachels dinst: Dan un Naphtali; 26 un di zin fun Zilpah, Leahs dinst: Gad un Asher. dos zainen di zin fun Yaakoven, vos zainen im geboren gevoren in Paddan-Aram.
27 un Yaakov iz gekumen tsu zain foter Yitzchaken kein Mamre, kein Kiryat-Arba – dos iz Chevron – vos dorten hot gevoint Avraham un Yitzchak.
28 un di teg fun Yitzchaken zainen geven hundert yor un achtsik yor.
29 un Yitzchak iz fargangen un iz geshtorben, un er iz ingezamlt gevoren tsu zain folk, alt un zat mit teg. un Esav un Yaakov zaine zin hoben im bagroben.
לו
1 un dos zainen di geburten fun Esaven, dos iz Edom. 2 Esav hot genumen zaine vaiber fun di techter fun Kenaan: Adah di tochter fun Elon dem Chitti, un Oholivamah di tochter fun Anahen, di tochter fun Tziveon dem Chivi; 3 un Basmat di tochter fun Yishmaelen, di shvester fun Nevayoten. 4 un Adah hot Esaven geboren Eliphazen; un Basmat hot geboren Reuelen; 5 un Oholivamah hot geboren Yeushen, un Yaalamen, un Korachen. dos zainen di zin fun Esaven, vos zainen im geboren gevoren in land Kenaan.
6 un Esav hot genumen zaine vaiber, un zaine zin un zaine techter, un ale nefoshes fun zain hoizgezint, un zain fich, un ale zaine beheimes, un zain gants eigens vos er hot ongekliben in land Kenaan, un er iz avekgegangen in a land, avek fun zain bruder Yaakoven. 7 vorem zeyer farmeg iz geven tsu grois oif tsu zitsen bainand, un dos land fun zeyer voinshaft hot zei nisht gekent trogen fun vegen zeyer fich. 8 hot Esav zich bazetst oifen barg Seir; Esav dos iz Edom.
9 un dos zainen di geburten fun Esav dem foter fun Edom oifen barg Seir. 10 dos zainen di nemen fun Esavs zin: Eliphaz der zun fun Esavs vaib Adahen, Reuel der zun fun Esavs vaib Basmaten. 11 un di zin fun Eliphazen zainen geven: Teman, Omar, Tzepho, un Gatam, un Kenaz. 12 un Timna iz geven a kepּsvaibh fun Esavs zun Eliphazen, un zi hot Eliphazen geboren Amaleken. dos zainen di zin fun Esavs vaib Adahen. 13 un dos zainen di zin fun Reuelen: Nachat, un Zerach, Shammah, un Mizzah. dos zainen geven di zin fun Esavs vaib Basmaten. 14 un dos zainen geven di zin fun Esavs vaib Oholivamah der tochter fun Anahen, der tochter fun Tziveonen; zi hot Esaven geboren Yeushen, un Yaalamen, un Korachen.
15 dos zainen di firshten fun di kinder fun Esav: di kinder fun Esavs bechor Eliphazen: der firsht fun Teman, der firsht fun Omar, der firsht fun Tzepho, der firsht fun Kenaz, 16 der firsht fun Korach, der firsht fun Gatam, der firsht fun Amalek. dos zainen di firshten fun Eliphaz in land Edom. dos zainen di kinder fun Adahen. 17 un dos zainen di kinder fun Esavs zun Reuelen: der firsht fun Nachat, der firsht fun Zerach, der firsht fun Shammah, der firsht fun Mizzah. dos zainen di firshten fun Reuel in land Edom. dos zainen di kinder fun Esavs vaib Basmaten. 18 un dos zainen di kinder fun Esavs vaib Oholivamahen: der firsht fun Yeush, der firsht fun Yaalam, der firsht fun Korach; dos zainen di firshten fun Esavs vaib Oholivamah der tochter fun Anahen. 19 dos zainen di kinder fun Esav, un dos zainen zeyere firshten; dos iz Edom.
20 dos zainen di zin fun Seir dem Churai, di bavoiner fun land: Lotan, un Shoval, un Tziveon, un Anah, 21 un dishon, un Etzer, un Dishon, dos zainen di firshten fun di Charim, di kinder fun Seir in land Edom. 22 un di zin fun Lotanen zainen geven Churai un Hemam. un Lotans shvester iz geven Timna. 23 un dos zainen di zin fun Shovalen: Alvan, un Manachat, un Eival, Shepho, un Onam. 24 un dos zainen di zin fun Tziveonen: Ayah un Anah. dos iz der Anah vos hot gefunen di heise kvalen in der midbar, ven er hot gefitert di eizlen fun zain foter Tziveonen. 25 un dos zainen di kinder fun Anahen: dishon, un Oholivamah di tochter fun Anahen. 26 un dos zainen di zin fun Dishonen: Chemdan, un Eshban, un Yitran, un Keran. 27 dos zainen di zin fun Etzeren: Bilhan, un Zaavan, un Akan. 28 dos zainen di zin fun Dishonen: Utz un Oren.
29 dos zainen di firshten fun dem Churai: der firsht fun Lotan, der firsht fun Shoval, der firsht fun Tziveon, der firsht fun Anah, 30 der firsht fun dishon, der firsht fun Etzer, dem firsht fun Dishon. dos zainen di firshten fun di Charim, loit zeyere firshten in land Seir.
31 un dos zainen di Molechim vos hoben gekinigt in land Edom, eider es hot gekinigt a kinig bai di kinder fun Yisroel. 32 es hot gekinigt in Edom Bela der zun fun Beoren; un der nomen fun zain shtot iz geven Dinhavah. 33 iz Bela geshtorben, un oif zain orti hot gekinigt Yovav der zun fun Zerachen, fun Botzrah. 34 iz Yovav geshtorben, un oif zain ortj hot gekinigt chushom fun land fun dem Temani. 35 iz chushom geshtorben, un oif zain ortk hot gekinigt Hadad der zun fun Bedaden, vos hot geshlogen Middin in feld fun Moav; un der nomen fun zain shtot iz geven Avit. 36 iz Hadad geshtorben, un oif zain ortl hot gekinigt Samlah fun Masrekah. 37 iz Samlah geshtorben, un oif zain ortm hot gekinigt Shaul fun rechovot baim taich. 38 iz Shaul geshtorben, un oif zain ortn hot gekinigt Baal-Chanan der zun fun Achboren. 39 iz Baal-Chanan der zun fun Achboren geshtorben, un oif zain orto hot gekinigt Hadar; un der nomen fun zain shtot iz geven Pau; un der nomen fun zain vaib iz geven Mehetaveel di tochter fun Matred der tochter fun mei-zohoven.
40 un dos zainen di nemen fun di firshten fun Esav, loit zeyere mishpoches, loit zeyere erter, mit zeyere nemen: der firsht fun Timna, der firsht fun Alvah, der firsht fun Yetet, 41 der firsht fun Oholivamah, der firsht fun Elah, der firsht fun Pinon, 42 der firsht fun Kenaz, der firsht fun Teman, der firsht fun Mivtzar, 43 der firsht fun Magdiel, der firsht fun Iram. dos zainen di firshten fun Edom loit zeyere voinerter, in dem land fun zeyer eigentum. dos iz Esav der foter fun Edom.
לז
uaiesheb
1 un Yaakov iz gezesen in dem land fun zain foters voinshaft, in land Kenaan.
2 dos iz di geshichte fun Yaakoven: Yosef tsu zibetsen yor iz geven a pastuch mit zaine brider bai di shof; un er iz geven a yingel mit di zin fun Bilhahen, un mit di zin fun Zilpahen, di vaiber fun zain foter; un Yosef hot gebracht beize reid oif zei tsu zeyer foter.
3 un Yisroel hot lib gehat Yosefen mer fun ale zaine zin, vail er iz bai im geven a ben-zkunim. un er hot im gemacht a chetnt pesim (geshtraifte beketshe fun file farben). 4 un az zaine brider hoben gezen az zeyer foter hot im liber fun ale zaine brider, hoben zei im faint gekrigen, un nisht gekent reden tsu im fridlech.
5 un Yosefen hot zich gechlumt a cholem, un er hot dertseilt zaine brider, un zei hoben im noch mer faint gekrigen. 6 un er hot tsu zei gezogt: hert akorsht dem doziken cholem vos mir hot zich gechlumt: 7 mir binden azoi garben in feld, ersht main garb hot zich oifgehoiben, un iz oich gebliben shtein; un ze, eyere garben hoben zich arumgeshtelt, un hoben zich gebukt tsu main garb.
8 hoben zaine brider tsu im gezogt: kinigen vilstu kinigen iber undz? oder geveltiken vilstu geveltiken iber undz? un zei hoben im noch mer faint gekrigen far zaine chaloimes, un far zaine reid.
9 un im hot zich vider gechlumt an ander cholem, un er hot dertseilt zaine brider, un hot gezogt: ot hot zich mir vider gechlumt a cholem: ersht di zun un di Livnah un di elf shteren buken zich tsu mir.
10 un vi er hot es dertseilt zain foter un zaine brider, hot zain foter ongeshrien oif im, un hot tsu im gezogt: vos iz dos far a cholem vos dir hot zich gechlumt? zol ich un dain muter un daine brider gor kumen zich buken far dir tsu der erd?
11 un di brider hoben im mekane geven; ober zain foter hot di zach gehalten in zinen.
12 un zaine brider zainen gegangen fiteren di shof fun zeyer foter in Shechem. 13 hot Yisroel gezogt tsu Yosefen: daine brider fiteren doch in Shechem; kum un ich vel dich shiken tsu zei. hot er tsu im gezogt: do bin ich. 14 hot er tsu im gezogt: gei akorsht ze oib frid iz tsu daine brider, un frid tsu di shof, un breng mir an entfer. un er hot im avekgeshikt fun dem tal fun Chevron, un er iz gekumen kein Shechem. 15 hot im gefunen a man, ersht er blondzhet um in feld; un der man hot im gefregt, azoi tsu zogen: vos zuchstu? 16 hot er gezogt: maine brider zuch ich; zog mir, ich bet dich, vu fiteren zei? 17 hot der man gezogt: zei hoben avekgetsoigen fun danen, vorem ich hob gehert vi zei zogen: lomir gein kein Dotan. iz Yosef gegangen noch zaine brider, un er hot zei gefunen in Dotan.
18 un vi zei hoben im derzen fun veiten, un eider noch er hot genent tsu zei, hoben zei zich gekligt kegen im, im tsu teiten. 19 un zei hoben gezogt einer tsum anderen: on kumt der doziker Baal-chaloimes. 20 un atsund, kumt, un lomir im hergen, un im arainvarfen in einer fun di griber, un mir velen zogen: a beize chaye hot im oifgegesen; un mir velen zen vos vet veren fun zaine chaloimes.
21 hot Reuven derhert, un er hot im gezucht matsl tsu zain fun zeyer hant, un hot gezogt: lomir im nisht nemen dos leben. 22 un Reuven hot tsu zei gezogt: ir zolt nisht fargisen kein blut; vorft im arain in yener grub vos in midbar, ober a hant zolt ir nisht oisshtreken oif im – kedei im matsl tsu zain fun zeyer hant, im umtsukeren tsu zain foter.
23 un es iz geven, vi Yosef iz tsugekumen tsu zaine brider, azoi hoben zei oisgeton Yosefen zain chetnt, dos chetnt pesim vos oif im. 24 un zei hoben im genumen, un hoben im araingevorfen in der grub. un di grub iz geven leidik, kein vaser iz in ir nisht geven.
25 un zei hoben zich gezetst esen broit. un zei hoben oifgehoiben zeyere oigen, un hoben a kuk geton, ersht a karavan Yishmaelim kumt on fun Gilad, un zeyere kemlen trogen gevirts un balzam un ladan vos zei geyen aropnideren kein Mitsrayim. 26 hot Yehudah gezogt tsu zaine brider: vos vet aroiskumen, az mir velen hergen undzer bruder, un mir velen fardeken zain blut? 27 kumt, un lomir im farkoifen tsu di Yishmaelim, un undzer hant zol nisht zain oif im; vorem undzer bruder, undzer fleish iz er. un zaine brider hoben tsugehert. 28 un vi di midionishe lait, di sochrim, zainen farbaigegangen, azoi hoben zei aroisgetsoigen un aroifgebracht Yosefen fun der grub, un zei hoben farkoift Yosefen tsu di Yishmaelim far tsvantsik zilbershtik; un di hoben avekgefirt Yosefen kein Mitsrayim.
29 un Reuven hot zich umgekert tsu der grub, ersht Yosef iz nishto in der grub; hot er tserisen zaine kleider. 30 un er hot zich umgekert tsu zaine brider, un hot gezogt: der yingel iz nishto, un ich, vu tu ich mich ahin?
31 un zei hoben genumen Yosefs chetnt, un hoben geshochten a tsignbok, un hoben eingetunkt dos chetnt in dem blut. 32 un zei hoben avekgeshikt dos chetnt pesim, un gelozt brengen tsu zeyer foter, un gelozt zogen: dos hoben mir gefunen; derken akorsht oib dos iz dain zuns chetnt oder nisht. 33 hot er es derkent, un er hot gezogt: main zuns chetnt; a beize chaye hot im oifgegesen, fartsuken fartsukt gevoren iz Yosef. 34 un Yaakov hot tserisen zaine kleider, un ongeton zak oif zaine lenden, un er hot getroiert oif zain zun fil teg. 35 un ale zaine zin un ale zaine techter zainen oifgeshtanen im tsu treisten, ober er hot zich nisht gevolt treisten; un er hot gezogt: far vor, an Abel vel ich nideren tsu main zun troierik in dem (Shaul) grub. un zain foter hot im baveint.
36 un di Middinim hoben im farkoift in Mitsrayim tsu Potiphar, a hoifdiner fun Pharaohen, dem eiberlaibvechter.
לח
1 un es iz geven in yener tsait, hot Yehudah aropּgenidert fun zaine brider, un er hot ingekert tsu a man fun eadulom, vos zain nomen iz geven Chirah. 2 un Yehudah hot dorten gezen di tochter fun a man a Kenaani, vos zain nomen iz geven Shua, un er hot zi genumen, un iz gekumen tsu ir. 3 un zi iz trogedik gevoren, un hot geboren a zun; un er hot gerufen zain nomen Er. 4 un zi iz vider trogedik gevoren, un hot geboren a zun; un zi hot gerufen zain nomen Onan. 5 un zi hot vider trogedik gevoren un hot geboren a zun; un zi hot gerufen zain nomen Shelah. un er iz geven in Keziv, az zi hot im geboren.
6 un Yehudah hot genumen a vaib far Er zain bechor, vos ir nomen iz geven Tamar. 7 un Er, Yehudahs bechor, iz geven shlecht in di oigen fun Hashem, un Hashem hot im geteit. 8 hot Yehudah gezogt tsu Onanen: kum tsu dain bruder's vaib, un bashveger zi, un shtel oif a zomen noch dain bruder.p 9 un azoi vi Onan hot gevust az der zomen vet nisht geheren tsu im, iz, az er iz gekumen tsu zain bruder's vaib, hot er oisgebracht tsu der erd, kedei nisht tsu geben a zomen tsu zain bruder. 10 iz geven shlecht in di oigen fun Hashem vos er hot geton, un er hot im oich geteit.
11 hot Yehudah gezogt tsu zain shnur Tamaren: zits an almone in dain foters hoiz, biz main zun Shelah vet oifvaksen; vorem er hot geklert: tomer vet er oich shtarben azoi vi zaine brider. iz Tamar avekgegangen, un iz gezesen in ir foters hoiz.
12 hoben zich gemert di teg, un Shuas tochter, di vaib fun Yehudahen, iz geshtorben. un az Yehudah hot zich gehat getreist, iz er aroifgegangen tsu di shererq fun zaine shof kein Timnah, er un zain guter fraint Chirah fun eadulom.
13 iz ongezogt gevoren Tamaren, azoi tsu zogen: ze, dain shver geit aroifblikendik kein Timnah, tsu sheren zaine shof. 14 hot zi oisgeton ire almone-kleider fun zich, un hot zich fardekt mit a shleyer, un zich ingeviklt, un zi hot zich gezetst baim ingang fun eeinaim, vos oifen veg kein Timnah; vorem zi hot gezen az Shelah iz oifgevaksen, un zi iz nisht gegeben gevoren tsu im far a vaib.
15 un Yehudah hot zi gezen, un er hot zi gerechnt far a zoine, vail zi hot fardekt ir ponem. 16 hot er farkert tsu ir baim veg, un hot gezogt: kum, ich bet dich, lomich kumen tsu dir; vorem er hot nisht gevust az zi iz zain shnur. hot zi gezogt: vos vestu mir geben, az du vest kumen tsu mir? 17 hot er gezogt: ich vel shiken a tsignbekl fun di shof. hot zi gezogt: saiden vest mir geben a meshkun biz du shikst. 18 hot er gezogt: vos far a meshkun zol ich dir geben? hot zi gezogt: dain ziglring, un dain shnur, un dain shteken vos in dain hant. hot er es ir gegeben, un er iz tsu ir gekumen, un zi iz trogedik gevoren fun im. 19 un zi iz oifgeshtanen un iz avekgegangen, un zi hot oisgeton fun zich ir shleyer, un hot ongeton ire almone-kleider.
20 un Yehudah hot geshikt dos tsignbekl durch der hant fun zain guten fraint fun eadulom, kedei optsunemen dem meshkun fun der frois hant; ober er hot zi nisht gefunen. 21 hot er gefregt di mentshen fun ir ort, azoi tsu zogen: vu iz di zoine vos iz geven in eeinaim baim veg? hoben zei gezogt: do iz nisht geven kein zoine. 22 hot er zich umgekert tsu Yehudahen, un hot gezogt: ich hob zi nisht gefunen. un oich di mentshen fun dem ort hoben gezogt: do iz nisht geven kein zoine. 23 hot Yehudah gezogt: zol zi es halten far zich, kedei mir zolen nisht veren tsu shpּot; ich hob doch geshikt dos dozike tsikele, un du host zi nisht gefunen.
24 un es iz geven in arum drai Chodeshim, iz ongezogt gevoren Yehudahen, azoi tsu zogen: dain shnur Tamar hot mizane geven, un ot iz zi oich trogedik fun zoines. hot Yehudah gezogt: firt zi arois, un zol zi farbrent veren.
25 vi zi iz aroisgefirt gevoren, azoi hot zi geshikt zogen tsu ir shver: fun dem man vos di dozike geheren tsu im, bin ich trogedik. un zi hot gezogt: derken akorsht vemes iz der doziker ziglring, un di shnuren, un der shteken? 26 hot Yehudah derkent, un er hot gezogt: zi iz gerechter fun mir, derfar vail ich hob zi nisht gegeben tsu main zun Shelahen. ober er hot mer vider nisht farkert mit ir.
27 un es iz geven in der tsait fun ir geberen, ersht a tsviling iz in ir laib. 28 un es iz geven, az zi hot geboren, hot einer aroisgeshtekt zain hant, un di heibam hot genumen un hot ongebunden on zain hant a roiten fodem, azoi tsu zogen: der doziker iz aroisgekumen tsuersht. 29 un es iz geven, vi er tsit tsurik zain hant, ersht zain bruder iz aroisgekumen; hot zi gezogt: vos hostu zich gerisen mit aza raisenish? un me hot gerufen zain nomen Peretz.r 30 un dernoch iz aroisgekumen zain bruder, vos oif zain hant iz geven der roiter fodem; un me hot gerufen zain nomen Zerach.
לט
1 un Yosef iz aropּgenidert gevoren kein Mitsrayim, un Potiphar, a hoifdiner fun Pharaohen, der eiberlaibvechter, a mitsrisher man, hot im opgekoift fun der hant fun di Yishmaelim vos hoben im ahin aropּgenidert. 2 un Hashem iz geven mit Yosefen, un er iz geven a baglikter mentsh; un er iz geven in hoiz fun zain Har dem Egyptian. 3 un zain Har hot gezen, az Hashem iz mit im, un alts vos er tut, baglikts Hashem in zain hant; 4 hot Yosef gefunen Chen in zaine oigen, un er hot im badint. un er hot im oifgezetst iber zain hoiz, un alts vos er hot gehat, hot er ibergegeben in zain hant. 5 un es iz geven, fun zint er hot im oifgezetst iber zain hoiz, un iber alts vos er hot gehat, hot Hashem gebentsht dem Egyptians hoiz fun Yosefs vegen, un a brocha fun Hashem iz geven oif alts vos er hot gehat in hoiz un in feld. 6 hot er ibergelozen alts vos er hot gehat in Yosefs hant, un er hot leben im nisht gevust fun kein zach, achuts dem broit vos er hot gegesen. un Yosef iz geven shein oifen geshtalt, un shein oifen ponem.
7 un es iz geven noch di dozike gesheenishen, hot zain Har's vaib oifgehoiben ire oigen oif Yosefen, un zi hot gezogt: lig mit mir. 8 hot er nisht gevolt, un er hot gezogt tsu zain Har's vaib: ze, main Har veis nisht leben mir vos in hoiz tut zich, un alts vos er hot, hot er ibergegeben in main hant. 9 er iz in dem doziken hoiz nisht greser fun mir, un er hot nisht farmiten fun mir kein zach, nor bloiz dich, vail du bist zain vaib. haint vi ken ich ton dos dozike groise beiz, un zindiken tsu HaElokim?
10 un es iz geven, az zi hot geredt tsu Yosefen tog far tog, un er hot nisht tsugehert tsu ir, tsu ligen mit ir, tsu zain mit ir, 11 iz, ein tog ven er iz araingekumen in hoiz tsu ton zain arbet, un kein mentsh fun di hoizlait iz dorten nisht geven in hoiz, 12 hot zi im ongechapt far zain kleid, azoi tsu zogen: lig mit mir. hot er ibergelozen zain kleid in ir hant, un iz antlofen un arois droisen. 13 un es iz geven, vi zi hot gezen, az er hot ibergelozen zain kleid in ir hant, un iz antlofen droisen, 14 azoi hot zi gerufen tsu ire hoizlait, un hot tsu zei gezogt, azoi tsu zogen: zet, me hot undz gebracht a man a Ivri, tsu machen geshpּet fun undz; er iz gekumen tsu mir tsu ligen mit mir, un ich hob gerufen oif a hoichen kol. 15 iz, vi er hot gehert, az ich hob oifgehoiben main kol un hob gerufen, azoi hot er ibergelozen zain kleid bai mir, un iz antlofen un arois droisen.
16 un zi hot avekgeleigt zain kleid bai zich, biz zain Har iz gekumen aheim. 17 un zi hot geredt tsu im azoi vi di dozike verter, azoi tsu zogen: der knecht der Ivri vos du host undz gebracht, iz gekumen tsu mir tsu machen geshpּet fun mir. 18 un es iz geven, vi ich hob oifgehoiben main kol un hob gerufen, azoi hot er ibergelozen zain kleid bai mir, un iz antlofen droisen.
19 un es iz geven, vi zain Har hot gehert di verter fun zain vaib, vos zi hot tsu im geredt, azoi tsu zogen: azelche zachen hot geton tsu mir dain knecht, hot zain tsoren gegrimt. 20 un Yosefs Har hot im genumen, un hot im araingezetst in gefenkenish, in dem ort vu dem melech's gefangene zainen ingeshport; un er iz dorten geven in gefenkenish.
21 un Hashem iz geven mit Yosefen, un er hot geneigt tsu im genod, un im gegeben Chen in di oigen fun dem Har fun gefenkenish. 22 un der Har fun gefenkenish hot ibergegeben oif der hant fun Yosefen ale gefangene vos in gefenkenish; un alts vos me hot dorten geton, hot er oifgeton. 23 der Har fun gefenkenish hot nisht nochgekukt kein shum zach unter zain hant, vail Hashem iz geven mit im, un vos er hot geton, hot Hashem bagliktt.
מ
1 un es iz geven noch di dozike gesheenishen, hot der trankmaister fun dem melech fun Mitsrayim, un der beker, zich farzindikt akegen zeyer Har, dem melech fun Mitsrayim. 2 un Pharaoh hot getsernt oif zaine tsvei hoifdiner, oif dem eibertrankmaister un oif dem eiberbeker. 3 un er hot zei araingezetst in der vach fun dem eiberlaibvechters hoiz, in gefenkenish, in dem ort vos Yosef iz dorten geven ingeshport. 4 un der eiberlaibvechter hot geshtelt Yosefen leben zei, un er hot zei badint; un zei zainen geven a tsait in vach.
5 hot zich beiden gechlumt a cholem in ein nacht, itlechen zain cholem, itlechen loit dem pּitrun fun zain cholem – dem trankmaister un dem beker fun dem melech fun Mitsrayim, vos zainen geven ingeshport in gefenkenish. 6 un Yosef iz gekumen tsu zei in der peire, un hot zei ongekukt, ersht zei zainen tsetrogen. 7 hot er gefregt di hoifdiner fun Pharaohen vos mit im in der vach fun zain Har's hoiz, azoi tsu zogen: far vos zainen eyere penemer haint farergert? 8 hoben zei tsu im gezogt: undz hot zich gechlumt a cholem, un nishto ver zol im Petor zain. hot Yosef tsu zei gezogt: pּitronim zainen doch fun Elokim; dertseilt mir, ich bet ich.
9 hot der eibertrankmaister dertseilt zain cholem tsu Yosefen, un er hot tsu im gezogt: mir chelumt zich, ersht far mir iz a vainshtok, 10 un oifen vainshtok drai tsvaigen; un vi er blit, iz oifgegangen zain bliechts, hoben zaine henglech getsaitikt vaintroiben. 11 un Pharaohs becher iz geven in main hant; hob ich genumen di vaintroiben, un hob zei oisgekvetsht in Pharaohs becher, un derlangt dem becher in Pharaohs hant.
12 hot Yosef tsu im gezogt: dos iz der pּitrun derfun: di drai tsvaigen dos zainen drai teg. 13 in drai teg arum vet Pharaoh oifnemen dain kop, un vet dich umkeren oif dain shtand, un vest derlangen Pharaohs becher in zain hant, loiten frierdiken shteiger, ven du bist geven zain trankmaister. 14 ober zolst mich gedenken bai zich, az dir vet gut zain, un zolst ton, ich bet dich, a chesed mit mir, un mich dermonen far Pharaohen, un mich aroistsien fun dem doziken hoiz. 15 vorem gegnbet bin ich gegnbet gevoren fun land fun di Avarim; un do oich hob ich kein zach nisht geton, vos me hot mich araingezetst in tefish.
16 hot der eiberbeker gezen az er hot tsum guten Petor geven, un er hot gezogt tsu Yosefen: mir oich hot zich gechlumt, ersht drai geflochtene kerb mit viias broit zainen oif main kop; 17 un in dem oibershten korb iz fun alerlei esnvarg far Pharaohen, gebekzachen, un di foiglen esen zei fun dem korb iber main kop.
18 hot Yosef geentfert un hot gezogt: dos iz der pּitrun derfun: di drai kerb dos zainen drai teg. 19 in drai teg arum vet Pharaoh aropnemen dain kop fun dir, un vet dich oifhengen oif a boim, un di foiglen velen esen dain fleish fun dir.
20 un es iz geven oifen driten tog,u in Pharaohs geburtstog, hot er gemacht a moltsait far ale zaine knecht, un hot oifgenumen dem kop fun dem eibertrankmaister, un dem kop fun dem eiberbeker, tsvishen zaine knecht. 21 un er hot umgekert dem eibertrankmaister tsu zain trankmaistershaft; un er hot derlangt dem becher in Pharaohs hant. 22 un dem eiberbeker hot er oifgehongen, azoi vi Yosef hot zei Petor geven. 23 ober der eibertrankmaister hot nisht gedacht on Yosefen, un hot im fargesen.
מא
Makatz
1 un es iz geven tsum Suf fun tsvei yor tsait, hot zich Pharaohen gechlumt, ersht er shteit baim taich. 2 un ot geyen aroifblikendik fun taich ziben ki, shein oifen oiszen un fet oifen laib; un zei hoben zich gefitert in dem taichgroz. 3 un ot geyen aroifblikendik noch zei fun taich ziben andere ki, mies oifen oiszen, un moger oifen laib; un zei hoben zich geshtelt leben yene ki baim breg taich. 4 un di miuse oifen oiszen un mogerlaibike ki hoben oifgegesen di ziben sheine oifen oiszen un fete ki. un Pharaoh hot zich oifgechapt. 5 un er iz ingeshlofen, un im hot zich gechlumt a tsveit mol, ersht ziben zangen geyen-oif oif ein shtengl gezunte un gute. 6 un ot shpּrotsen arois noch zei ziben zangen dine un farbrente fun mizrech-vint. 7 un di dine zangen hoben ingeshlungen di ziben gezunte un fule zangen. un Pharaoh hot zich oifgechapt, ersht es iz a cholem.
8 un es iz geven in der peire, iz zain Gaist geven tserudert, un er hot geshikt un gerufen ale chartumim fun Mitsrayim, un ale ire chachomim; un Pharaoh hot zei dertseilt zaine chaloimes, ober keiner hot zei nisht gekent Petor zain far Pharaohen.
9 hot der eibertrankmaister geredt tsu Pharaohen, azoi tsu zogen: maine zind muz ich haint dermonen. 10 Pharaoh hot getsernt oif zaine knecht, un hot mich araingezetst in der vach fun dem eiberlaibvechters hoiz, mich un dem eiberbeker. 11 hot zich undz gechlumt a cholem in ein nacht, mir un im; itlechen loit dem pּitrun fun zain cholem hot zich undz gechlumt. 12 un dorten iz mit undz geven a yung, ein Ivri, a knecht fun dem eiberlaibvechter, hoben mir im dertseilt, un er hot undz Petor geven undzere chaloimes; itlechen loit zain cholem hot er Petor geven. 13 un es iz geven, azoi vi er hot undz Petor geven, azoi iz geshen: mich hot men umgekert oif main shtand, un im hot men oifgehongen.
14 hot Pharaoh geshikt un gerufen Yosefen, un me hot im oif gich aroisgenumen fun tefish. un er hot zich opgegolt, un hot ibergebiten zaine kleider, un iz gekumen tsu Pharaohen. 15 hot Pharaoh gezogt tsu Yosefen: mir hot zich gechlumt a cholem, un nishto ver zol im Petor zain; un ich hob gehert zogen oif dir, az du farshteist a cholem, im Petor tsu zain.
16 hot Yosef geentfert Pharaohen, azoi tsu zogen: nisht ich, Elokim vet basheiden dem frid fun Pharaohen.
17 hot Pharaoh gezogt tsu Yosefen: mir chelumt zich, ersht ich shtei baim breg taich. 18 un ot geyen aroifblikendik fun taich ziben ki, fet oifen laib un shein oifen geshtalt; un zei hoben zich gefitert in groz. 19 un ot geyen aroifblikendik noch zei ziben andere ki, orem un zeyer mies oifen geshtalt un Dor oifen laib, vos in gantsen land Mitsrayim hob ich nisht gezen zeyer glaichen in miuskeit. 20 un di dare un miuse ki hoben oifgegesen di ershte ziben fete ki.
21 un zei zainen arain in zei, un es iz nisht geven kentik az zei zainen in zei arain, un zeyer oiszen iz geven azoi mies vi in onheib. un ich hob zich oifgechapt. 22 un ich hob gezen in main cholem, ersht ziben zangen geyen-oif oif ein shtengl, fule un gute. 23 un ot shpּrotsen arois noch zei ziben zangen ingetriknte, dine, farbrente fun mizrech-vint. 24 un di dine zangen hoben ingeshlungen di ziben gute zangen. hob ich dertseilt di chartumim, ober keiner ken mir nisht zogen.
25 hot Yosef gezogt tsu Pharaohen: der cholem fun Pharaohen iz einer; vos HaElokim vil ton hot er ongezogt Pharaohen. 26 di ziben gute ki dos zainen ziben yor, un di ziben gute zangen dos zainen ziben yor; echadv cholem iz dos. 27 un di ziben dare un miuse ki, vos zainen aroifgekumen noch zei, dos zainen ziben yor; un di ziben leidike zangen farbrent fun mizrech-vint, dos velen zain ziben hungerioren. 28 dos iz di zach vos ich hob gezogt Pharaohen: vos HaElokim vil ton hot er bavizen Pharaohen. 29 ze, es kumen ziben yor fun grois zet in gantsen land Mitsrayim. 30 un noch zei velen oifshtein ziben hungerioren, un di gantse zet vet zain fargesen in land Mitsrayim; un der hunger vet farlenden dos land. 31 un fun der zet vet nisht zain tsu merken in land, fun vegen yenem hunger vos nochdem; vorem er vet zain zeyer shver. 32 un vos der cholem hot zich ibergechzrt a tsveit mol tsu Pharaohen: vail di zach iz fest fun HaElokim, un HaElokim ilt dos tsu ton. 33 un atsund, zol Pharaoh zen a farshtandiken un a klugen man, un im shtelen iberen land Mitsrayim. 34 zol Pharaoh dos ton, un zol er oifzetsen oifzeer iberen land, un bavorenen dos land Mitsrayim in di ziben zate yoren. 35 un zol men oifzamlen di gantse shpּaiz fun di dozike gute yoren vos kuemen, un zol men onklaiben tevuh unter der hant fun Pharaohen, far shpּaiz in di shtet, un hiten. 36 un di shpּaiz vet zain avekgeleigt faran land, oif di ziben hungerioren vos velen zain in land Mitsrayim, un dos land vet nisht farshnitenw veren fun hunger.
37 un di zach iz voilgefelen in di oigen fun Pharaohen, un in di oigen fun ale zaine knecht. 38 un Pharaoh hot gezogt tsu zaine knecht: kenen mir den gefinen aza vi der doziker, a man vos der Gaist fun Elokim iz in im? 39 un Pharaoh hot gezogt tsu Yosefen: nochdem vi Elokim hot dich gelozt visen dos alts, iz nishto a forshtandiker un a kluger azoi vi du. 40 du vest zain iber main hoiz, un loit dain moil zol gevirtshaft veren main gants folk; nor miten tronx vel ich zain greser fun dir. 41 un Pharaoh hot gezogt tsu Yosefen: ze, ich hob dich oifgezetst iberen gantsen land Mitsrayim. 42 un Pharaoh hot aropgenumen zain ziglring fun zain hant, un hot im ongeton oif der hant fun Yosefen, un er hot im ongekleidt in lainene begdim, un im ongeton a gilderne keit oifen haldz. 43 un er hot im gemacht Paran in zain tsveiten raitvogen; un me hot oisgerufen far im: verch! un er hot im oifgezetst iberen gantsen land Mitsrayim.
44 un Pharaoh hot gezogt tsu Yosefen: ich bin Pharaoh, ober on dir zol keiner nisht oifheiben a hant oder a fus in gantsen land Mitsrayim. 45 un Pharaoh hot gerufen dem nomen fun Yosefen, Tzaphnat Paneach; un er hot im gegeben Asenat di tochter fun Poti Phera, dem prister fun On, far a vaib. un Yosef iz aroisgegangen iberen land Mitsrayim. – 46 un Yosef iz geven draisik yor alt, ven er hot zich geshtelt far Pharaoh dem melech fun Mitsrayim. – un Yosef iz aroisgegangen fun far Pharaohen, un iz durchgegangen durchen gantsen land Mitsrayim.
47 un dos land hot gebracht in di ziben zate yoren hoifnsvaiz. 48 un er hot oifgezamlt di gantse shpּaiz fun di ziben yor vos zainen geven in land Mitsrayim, un hot araingeton di shpּaiz in di shtet; di shpּaiz fun di felder fun a shtot vos arum ir, hot er araingeton in ir. 49 un Yosef hot ongekliben tevuh azoi vi zamd fun yam, zeyer fil, biz me hot oifgehert tsu tseilen, vail es iz geven on a tsol.
50 un bai Yosefen zainen geboren gevoren, eider dos hungerior iz gekumen, tsvei zin, vos Asenat di tochter fun Poti Phera dem prister fun On hot im geboren. 51 un Yosef hot gerufen dem nomen fun dem bechor Menasheh, vail : Elokim hot mich gemacht fargesen main gantse yesurimyz, un dos gantse hoiz fun main foter. 52 un dem nomen fun dem tsveiten hot er gerufen Ephrayim, vail : Elokim hot mich gefruchpּert in dem land fun main fain.
53 un es hoben zich geendikt di ziben yor fun der zet vos iz geven in land Mitsrayim. 54 un es hoben ongehoiben kumen di ziben hungerioren, azoi vi Yosef hot foroisgezogt. un es iz geven a hunger in ale lender, nor in gantsen land Mitsrayim iz geven broit.
55 un az dos gantse land Mitsrayim hot ongehoiben hungeren, un dos folk hot geshrien tsu Pharaohen um broit, hot Pharaoh gezogt tsu gants Mitsrayim: geit tsu Yosefen; vos er vet ich zogen, zolt ir ton. 56 un der hunger iz geven iberen gantsen land; un Yosef hot geefent ale shpּaichlers, un hot farkoift tsu Mitsrayim; un der hunger hot zich geshtarkt in land Mitsrayim. 57 un fun der gantser erd iz men gekumen kein Mitsrayim tsu Yosefen koifen tevuh, vorem der hunger iz geven shtark oif der gantser erd.
מב
1 un Yaakov hot gezen az es iz do tevuh in Mitsrayim, un Yaakov hot gezogt tsu zaine zin: vos kukt ir ich on? 2 un er hot gezogt: ot hob ich gehert, az es iz do tevuh in Mitsrayim. nidert arop ahin, un koift undz ein fun dorten, kedei mir zolen leben un nisht shtarben.
3 hoben Yosefs Tzoan brider aropּgenidert koifen tevuh fun Mitsrayim. 4 ober Binyamin, Yosefs bruder, hot Yaakov nisht mitgeshikt mit zaine brider, vail er hot gezogt: tomer vet im trefen an umglik.
5 zainen gekumen di zin fun Yisroelen inkoifen, tsvishen di vos zainen gekumen, vorem der hunger iz geven in land Kenaan. 6 un Yosef iz geven der geveltiker iberen land; er iz geven der vos hot farkoift tsum gantsen folk fun land. zainen gekumen Yosefs brider, un hoben zich tsu im gebukt miten ponem tsu der erd. 7 un Yosef hot gezen zaine brider, un hot zei derkent, ober er hot zich gemacht fremd tsu zei, un hot geredt mit zei hart, un hot tsu zei gezogt: fun vanen kumt ir? hoben zei gezogt: fun land Kenaan, intsukoifen shpּaiz.
8 un Yosef hot derkent zaine brider, ober zei hoben im nisht derkent.a 9 un Yosef hot zich dermont on di chaloimes, vos hoben zich im gechlumt vegen zei, un er hot tsu zei gezogt: oiskukers zeit ir; tsu zen di naketkeit fun land zeit ir gekumen.
10 hoben zei tsu im gezogt: nain, main Har, naiert tsu koifen shpּaiz zainen gekumen daine knecht. 11 mir ale zainen zin fun ein man; erleche mentshen zainen mir; daine knecht zainen kein mol nisht geven kein oiskukers.
12 hot er tsu zei gezogt: nain, naiert di naketkeit fun land zeit ir gekumen zen.
13 hoben zei gezogt: tsvelf brider zainen mir, daine knecht, zin fun ein man in land Kenaan, un ot iz der yingster haint mit undzer foter, un einer iz nisht gevoren.
14 hot Yosef tsu zei gezogt: dos iz doch vos ich hob tsu ich geredt, azoi tsu zogen: oiskukers zeit ir. 15 dermit vet ir gepּruvet veren: azoi vi Pharaoh lebt, oib ir vet fun danen aroisgein, saiden ier yingster bruder vet kumen aher! 16 shikt fun ich einem, er zol brengen ier bruder, un ir blaibt ingeshport, kedei eyere verter zolen oisgepּruvet veren, oib der emes iz mit ich; un oib nisht, azoi vi Pharaoh lebt, az ir zeit oiskukers!
17 un er hot zei araingenumen in vach oif drai teg.
18 un Yosef hot tsu zei gezogt oifen driten tog:b dos tut, un ir vet blaiben leben – ich hob moire far HaElokim: 19 oib ir zeit erleche mentshen, zol ein bruder eyere blaiben ingeshport in ier vachhoiz, un ir geit, un brengt tevuh far dem hunger fun eyere hoizgezinten. 20 un ier yingsten bruder zolt ir brengen tsu mir; un eyere verter velen bavert veren, un ir vet nisht shtarben. hoben zei azoi geton.
21 un zei hoben gezogt einer tsum anderen: far vor, mir zainen shuldik vegen undzer bruder vos mir hoben tsugezen dem Tzoar fun zain zel, ven er hot zich gebeten bai undz, un mir hoben nisht tsugehert. derum iz oif undz gekumen di dozike tsore. 22 un Reuven hot zich opּgerufen tsu zei, azoi tsu zogen: hob ich ich nisht gezogt, azoi tsu zogen: farzindikt ich nisht on dem yingel? ober ir hot nisht tsugehert; un ot oich vert zain blut oifgemant.
23 un zei hoben nisht gevust az Yosef farshteit vorem a dolmetsher iz geven tsvishen zei. 24 hot er zich opּgedreit fun zei, un hot geveint. un er hot zich umgekert tsu zei, un hot tsu zei geredt; un er hot genumen fun zei shmeunen, un hot im ingeshport far zeyere oigen.
25 un Yosef hot bafoilen, me zol onfilen zeyere keilim mit tevuh, un umkeren zeyer gelt itlechen in zain zak, un zei geben shpּaiz oifen veg. un me hot tsu zei azoi geton. 26 un zei hoben oifgeloden zeyer tevuh oif zeyere eizlen, un zainen avekgegangen fun dorten.
27 hot einer geefent zain zak tsu geben zain eizl futer in harberik, un hot derzen zain gelt, ersht es iz in moil fun zain zak. 28 hot er gezogt tsu zaine brider: main gelt iz umgekert gevoren, un ot iz es oich in main zak. iz zei aroisgefalen dos harts, un zei hoben tsiterendik gezogt einer tsum anderen: vos hot undz do Elokim geton?
29 un zei zainen gekumen tsu zeyer foter Yaakoven kein land Kenaan, un hoben im dertseilt alts vos zei hot getrofen, azoi tsu zogen: 30 der man, der Har fun land, hot mit undz geredt hart, un er hot undz gemacht far oiskukers fun dem land. 31 hoben mir tsu im gezogt: erleche mentshen zainen mir, mir zainen kein mol nisht geven kein oiskukers. 32 tsvelf brider zainen mir, zin fun undzer foter; einer iz nisht gevoren, un der yingster iz haint mit undzer foter in land Kenaan. 33 hot der man, der Har fun land,c tsu undz gezogt: dermit vel ich visen az ir zeit erleche mentshen: ein eyere bruder lozt iber bai mir, un nemt genug far dem hunger fun eyere hoizgezinten, un geit. 34 un brengt ier yingsten bruder tsu mir, un ich vel visen az ir zeit nisht kein oiskukers, nor ir zeit erleche mentshen; vel ich ich opgeben ier bruder, un ir vet megen farkeren in land.
35 un es iz geven, vi zei leidiken ois zeyere zek, ersht itlechns bintel gelt iz in zain zak; un vi zei un zeyer foter hoben derzen zeyere bintlech gelt, azoi hoben zei moire gekrogen. 36 un zeyer foter Yaakov hot tsu zei gezogt: ir hot mich baroibt fun maine kinder; Yosef iz mer nishto, un Shimon iz nishto, un Binyaminen vilt ir aveknemen; dos alts iz oif mir oisgegangen.
37 hot Reuven gezogt tsu zain foter, azoi tsu zogen: maine beide zin zolstu teiten, oib ich vel dir im nisht tsurikvrengen. gib im oif main hant, un ich vel im umkeren tsu dir.
38 hot er gezogt: main zun vet nisht aropnideren mit ich, vorem zain bruder iz toit, un er alein iz gebliben, un az im vet trefen an umglik oif dem veg vos ir vet gein deroif, vet ir machen nideren maine groe Har mit troier in Shaul.
מג
1 un der hunger iz geven shver in land. 2 un es iz geven, az zei hoben oifgegesen di tevuh, vos zei hoben gebracht fun Mitsrayim, hot zeyer foter tsu zei gezogt: geit vider, koift undz a bisel shpּaiz.
3 hot Yehudah gezogt tsu im, azoi tsu zogen: vorenen hot undz gevorent der man, azoi tsu zogen: ir zolt main ponem nisht zen, oib ier bruder iz nisht mit ich. 4 oib du shikst undzer bruder mit undz, velen mir aropnideren, un velen dir inkoifen shpּaiz. 5 oib ober du shikst nisht, velen mir nisht aropnideren, vorem der man hot undz ongezogt: ir zolt main ponem nisht zen, oib ier bruder iz nisht mit ich.
6 hot Yisroel gezogt: noch vos hot ir mir geton di reh, tsu zogen dem man, az ir hot noch a bruder?
7 hoben zei gezogt: der man hot zich funandergefregt vegen undz, un vegen undzer mishpoche, azoi tsu zogen: lebt noch ier foter? hot ir noch a bruder? un mir hoben im dertseilt loit di dozike verter. zolen mir gor visen, az er vet zogen: brengt arop ier bruder? 8 un Yehudah hot gezogt tsu zain foter Yisroel: shik dem yingel mit mir, un mir velen oifshtein un velen gein, kedei mir zolen leben un nisht shtarben, i mir, i du, i undzere kleine kinder. 9 ich bin Orev far im, fun main hant zolstu im monen; oib ich vel dir im nisht brengen un im avekshtelen far dir, zol ich zain a farzindikter tsu dir ale teg. 10 vorem az mir volten zich nisht oifgehalten, volten mir shoin atsund zich gehat umgekert tsum tsveiten mol.
11 hot zeyer foter Yisroel tsu zei gezogt: oib shoin yo azoi, tut ot-vos: nemt fun di beste fruchten fun land in eyere keilim, un brengt arop tsu dem man a Mattanah, a bisel balzam, un a bisel honik, gevirts, un ladan, nis, un mandlen. 12 un topּl gelt nemt mit in ier hant; un dos gelt vos iz umgekert gevoren in moil fun eyere zek, zolt ir umkeren mit ier hant; efsher iz dos geven a farze. 13 un nemt ier bruder, un shteit oif, geit vider tsu dem man. 14 un El Shaddai vet ich geben derbarimung bai dem man, un er vet ich aveklozen ier ander bruder un Binyaminen; un ich, oib ich muz onveren maine kinder, vel ich onveren.
15 hoben di mener genumen di dozike Mattanah, un topּl gelt hoben zei mitgenumen in zeyer hant, un Binyaminen, un zei zainen oifgeshtanen un hoben genidert kein Mitsrayim, un hoben zich geshtelt far Yosefen.
16 un vi Yosef hot derzen Binyaminen mit zei, azoi hot er gezogt tsu dem vos iber zain hoiz: breng arain di mentshen in hoiz, un shecht a shechtung, un greit tsu, vorem di mentshen velen esen mit mir tsu mitag. 17 hot der man geton azoi vi Yosef hot geheisen, un der man hot araingebracht di mener in Yosefs hoiz.
18 un di mener hoben moire gehat, vail zei zainen araingebracht gevoren in Yosefs hoiz, un zei hoben gezogt: fun vegen dem gelt vos iz umgekert gevoren in undzere zek dos ershte mol, veren mir araingebracht, kedei zich aroiftsuvarfen oif undz, un onfalen oif undz, un undz nemen far knecht mit undzere eizlen.
19 hoben zei genent tsu dem man vos iber Yosefs hoiz, un hoben geredt tsu im in ingang fun hoiz. 20 un zei hoben gezogt: ich bet dich, main Har, mir hoben aropּgenidert dos ershte mol tsu koifen shpּaiz. 21 un es iz geven, az mir zainen gekumen tsum harberik, un hoben geefent undzere zek, ersht itlechns gelt iz in moil fun zain zak, undzer gelt in zain fuler vog; hoben mir es opּgebracht in undzer hant. 22 un noch ander gelt hoben mir aropּgebracht in undzer hant, tsu koifen shpּaiz. mir veisen nisht ver es hot araingeton undzer gelt in undzere zek.
23 hot er gezogt: frid tsu ich! ir zolt nisht moire hoben; Elokeichem, un der G‑t fun ier foter, hot ich geshonken an Etzer in eyere zek; ier gelt iz mir araingekumen. un er hot aroisgebracht tsu zei shmeunen.
24 un der man hot araingebracht di mener in Yosefs hoiz, un er hot gegeben vaser, un zei hoben gevashen zeyere fis; un er hot gegeben futer far zeyere eizlen. 25 un zei hoben tsugegreit di Mattanah eider Yosef vet kumen um mitag, vorem zei hoben gehert az dorten velen zei esen broit.
26 un vi Yosef iz gekumen in hoiz, azoi hoben zei araingebracht tsu im in hoiz di Mattanah vos in zeyer hant, un zei hoben zich gebukt far im tsu der erd. 27 un er hot zei gefregt oif frid, un er hot tsu zei gezogt: iz frid tsu ier alten foter, vos ir hot fun im dertseilt? lebt er noch? 28 hoben zei gezogt: frid iz tsu dain knecht undzer foter, er lebt noch. un zei hoben zich geneigt un zich gebukt.
29 hot er oifgehoiben zaine oigen, un hot derzen zain bruder Binyaminen, zain muters zun, un er hot gezogt: iz dos ier yingster bruder, vos ir hot mir fun im dertseilt? un er hot gezogt: zol dich Elokim laitzeliken, main zun.
30 un Yosef hot zich geailt, vorem zain harts hot im farklemt oif zain bruder, un er hot zich gevolt funanderveinen; iz er arain in kamer, un hot dorten geveint. 31 un er hot opgevashen zain ponem, un iz aroisgegangen; un er hot zich ingehalten un hot gezogt: leigt broit.
32 hot men geleigt far im bazunder, un far zei bazunder, un far di Mitsrayim vos hoben gegesen bai im, bazunder, vorem di Mitsrayim kenen nisht esen broit mit di Avarim, vail dos iz an umverdikeit bai di Mitsrayim.
33 un zei zainen oisgezetst gevoren far im, der bechor loit zain bechorhshaft, un der yingerer loit zain yungkeit; un di mentshen hoben zich gevundert tsvishen einander. 34 un er hot zei gelozt tsutrogen Chelekim fun far im, un Binyamins Chelek iz geven finf mol azoi fil vi zeyer itlechns Chelek. un zei hoben getrunken un zich ongetrunken mit im.
מד
1 un er hot bafoilen dem vos iber zain hoiz, azoi tsu zogen: fil on di zek fun di mentshen mit shpּaiz vifel zei kenen trogen, un tu arain itlechns gelt in moil fun zain zak. 2 un main becher, dem zilbernem becher, zolstu arainton in moil fun dem zak fun dem yingsten, mit dem gelt far zain tevuh. un er hot geton azoi vi dos vort vos Yosef hot geredt.
3 vi der morgen hot oifgeluchten, azoi zainen di mener avekgeshikt gevoren, zei un zeyere eizlen. 4 zei zainen norvos aroisgegangen fun shtot, noch nisht geven vait avek, azoi hot Yosef gezogt tsu dem vos iber zain hoiz: shtei oif, yog noch di mentshen, un az du vest zei oniogen, zolstu zogen tsu zei: far vos hot ir opּgetsolt a reh far a toive? 5 dos iz doch der vos main Har trinkt fun im, un tsoiberen tut er tsoiberen mit im. ir hot zich shlecht bagangen mit vos ir hot geton.
6 un er hot zei ongeiogt, un hot tsu zei geredt di dozike verter. 7 hoben zei tsu im gezogt: far vos redt main Har azelche verter? bahit zolen veren daine knecht fun ton aza zach! 8 ze, dos gelt vos mir hoben gefunen in moil fun undzere zek, hoben mir dir umgekert fun land Kenaan, haint vi velen mir genven fun dain Har's hoiz zilber oder gold? 9 der yeniker fun daine knecht vos er vet bai im gefunen veren, zol shtarben, un oich mir velen zain knecht tsu main Har.
10 hot er gezogt: hagam gezolt hot atsund zain azoi vi eyere verter, zol nor der vos er vet bai im gefunen veren, zain a knecht tsu mir, un ir vet zain rein.
11 hoben zei oif gich aropgelozt itlecher zain zak oif der erd, un zei hoben geefent itlecher zain zak. 12 un er hot gezucht; miten eltsten hot er ongehoiben, un miten yingsten hot er geendikt. un der becher iz gefunen gevoren in Binyamins zak.
13 hoben zei tserisen zeyere kleider, un itlecher hot oifgeloden zain eizl, un zei hoben zich umgekert in shtot. 14 un Yehudah iz gekumen mit zaine brider in Yosefs hoiz; un er iz noch dorten geven. un zei zainen gefalen far im tsu der erd.
15 hot Yosef tsu zei gezogt: vos iz dos far a tuung vos ir hot geton? hot ir nisht gevust az tsoiberen tut tsoiberen aza man vi ich?
16 hot Yehudah gezogt: vos zolen mir zogen tsu main Har, vos zolen mir reden, un vos zolen mir zich farentferen? HaElokim hot gefunen di zind fun daine knecht. ot zainen mir knecht tsu main Har, i mir, i der vos der becher iz gefunen gevoren in zain hant.
17 hot er gezogt: cholile mir dos tsu ton! der man vos der becher iz gefunen gevoren in zain hant, er zol zain a knecht tsu mir, un ir geit aroifblikendik besholem tsu ier foter.
uaigash
18 hot Yehudah genent tsu im; un hot gezogt: ich bet dich, main Har, zol akorsht dain knecht reden a vort in di oieren fun main Har, un zol dain tsoren nisht grimen oif dain knecht; vorem du bist azoi vi Pharaoh. 19 main Har hot gefregt zaine knecht, azoi tsu zogen: hot ir a foter oder a bruder? 20 un mir hoben gezogt tsu main Har: mir hoben an alten foter, un a kleinem ben-zkunim, vos zain bruder iz toit, un er alein iz gebliben fun zain muter, un zain foter hot im lib. 21 hostu gezogt tsu daine knecht: brengt im arop tsu mir, ich zol ton main oig oif im. 22 hoben mir gezogt tsu main Har: der yingel ken nisht farlozen zain foter, vorem az er vet farlozen zain foter, vet der shtarben. 23 hostu gezogt tsu daine knecht: oib ier yingster bruder vet nisht aropnideren mit ich, zolt ir mer main ponem nisht zen. 24 un es iz geven, az mir zainen aroifgekumen tsu dain knecht, undzer foter, hoben mir im dertseilt di verter fun main Har. 25 un az undzer foter hot gezogt: geit vider, koift undz a bisel shpּaiz, 26 hoben mir gezogt: mir kenen nisht aropnideren; nor oib undzer yingster bruder vet zain mit undz, velen mir aropnideren, vorem mir kenen nisht zen dem mans ponem, vu undzer yingster bruder iz nisht mit undz. 27 hot dain knecht, undzer foter, tsu undz gezogt: ir veist az tsvei hot mir main vaib geboren. 28 un einer iz avekgegangen fun mir, un ich hob gezogt: far vor, fartsuken iz er fartsukt gevoren; un ich hob im nisht gezen biz atsund. 29 un az ir vet aveknemen oich dem doziken fun main ponem, un im vet trefen an umglik, vet ir machen nideren maine groe Har mit kumer in Shaul. 30 un atsund az ich vel kumen tsu dain knecht, main foter, un der yingel iz mit undz nishto, azoi vi zain zel iz tsugebunden tsu zain zel, 31 iz, vi er vet zen az der yingel iz nishto, azoi vet er shtarben, un daine knecht velen machen nideren di groe Har fun dain knecht, undzer foter, mit troier in Shaul. 32 vorem dain knecht iz Orev geven far dem yingel tsu zain foter, azoi tsu zogen: oib ich vel dir im nisht brengen, zol ich zain a farzindikter tsu main foter ale teg. 33 un atsund, ich bet dich, zol dain knecht blaiben anshtotd dem yingel, a knecht tsu main Har, un der yingel zol aroifgein mit zaine brider. 34 vorem vi ken ich aroifgein tsu main foter, az der yingel iz nisht mit mir? ich vel cholile tsuzen dos beiz vos vet trefen main foter.
מה
1 un Yosef hot zich nisht gekent inhalten far ale vos zainen geshtanen leben im, un er hot oisgerufen: firt arois ale mentshen fun mir. un kein mentsh iz nisht geshtanen leben im, ven Yosef hot zich derkent tsu zaine brider. 2 un er hot aroisgelozt zain kol in gevain, un di Mitsrayim hoben gehert; un dos hoiz fun Pharaohen hot gehert derfun.
3 un Yosef hot gezogt tsu zaine brider: ich bin Yosef; lebt noch main foter? un zaine brider hoben im nisht gekent entferen, vorem zei hoben zich dershroken far im.
4 hot Yosef gezogt tsu zaine brider: genent tsu mir, ich bet ich. hoben zei genent. un er hot gezogt: ich bin ier bruder Yosef, vos ir hot mich farkoift kein Mitsrayim. 5 un atsund zolt ir ich nisht klemen, un zol nisht fardrisen in eyere oigen, vos ir hot mich farkoift aher, vorem tsu derhalten lebns hot mich Elokim geshikt ich forois. 6 vorem shoin tsvei yor az der hunger iz in land, un noch finf yor velen zain, vos es vet nisht zain kein aker un kein shnit. 7 un Elokim hot mich geshikt ich forois, kedei ich tsu lozen an iberblaib oif der erd, un ich tsu derhalten baim leben durch a groiser yeshue. 8 un atsund, nisht ir hot mich aher geshikt, naiert HaElokim; un er hot mich gemacht far a foter tsu Pharaohen, un far a Har oif zain gantsen hoiz, un far a geveltiker iberen gantsen land Mitsrayim. 9 ilt un geit aroifblikendik tsu main foter, un ir zolt zogen tsu im: azoi hot gezogt dain zun Yosef: Elokim hot mich gemacht far a Har iber gants Mitsrayim; nider arop tsu mir, zolst zich nisht oifhalten. 10 un vest zitsen in land Goshen, un vest zain nont tsu mir, du un daine kinder un daine kinders kinder, un daine shof, un daine rinder, un alts vos du host. 11 un ich vel dich dorten oishalten; vorem noch finf yor vet zain der hunger; kedei zolst nisht umkumen, du un dain hoizgezint un alts vos du host. 12 un ot zeen eyere oigen, un di oigen fun main bruder Binyaminen, az main moil redt dos tsu ich. 13 un ir zolt dertseilen main foter main gantsen koved in Mitsrayim, un alts vos ir hot gezen, un ir zolt ilen un aropbrengen main foter aher.
14 un er iz gefalen oifen haldz fun zain bruder Binyaminen, un hot geveint, un Binyamin hot geveint oif zain haldz. 15 un er hot gekusht ale zaine brider, un hot geveint oif zei, un dernoch hoben zaine brider geredt mit im.
16 un der klang iz geherte gevoren in Pharaohs hoiz, azoi tsu zogen: Yosefs brider zainen gekumen; un es iz voilgefelen in di oigen fun Pharaohen, un in di oigen fun zaine knecht.
17 un Pharaoh hot gezogt tsu Yosefen: zog tsu daine brider: tut ot-vos: lodt on eyere beheimes, un geit, kumt kein land Kenaan, 18 un nemt ier foter, un eyere hoizgezinten, un kumt tsu mir, un ich vel ich geben dos beste fun land Mitsrayim, un est dos fets fun land. 19 un du verst bafoilen, tut ot-vos: nemt ich fun land Mitsrayim vegen far eyere kleine kinder, un far eyere vaiber, un ir zolt aroifnemen ier foter un kumen. 20 un ier oig zol zich nisht kimeren um eyere zachen, vorem dos beste fun gantsen land Mitsrayim iz eyers.
21 hoben di zin fun Yisroelen azoi geton, un Yosef hot zei gegeben vegen, loit dem moil fun Pharaohen, un er hot zei gegeben shpּaiz oifen veg. 22 zei alemen hot er gegeben gangen kleider far itlechen, un Binyaminen hot er gegeben drai hundert zilbershtik, un finf gang kleider. 23 un tsu zain foter hot er des glaichen geshikt Tzoan eizlen baloden miten besten fun Mitsrayim, un Tzoan eizelins baloden mit tevuh un broit, un shpּaiz far zain foter oifen veg. 24 un er hot avekgeshikt zaine brider, un zei zainen avekgegangen; un er hot zei ongezogt: ir zolt ich nisht krigen oifen veg.
25 un zei zainen aroifgegangen fun Mitsrayim, un zainen gekumen kein land Kenaan tsu zeyer foter Yaakoven. 26 un zei hoben im dertseilt, azoi tsu zogen: Yosef lebtfg noch; un az er geveltikt iberen gantsen land Mitsrayim.h iz zain harts farkilt gevoren, vorem er hot zei nisht gegloibt.i 27 hoben zei im dertseilt ale verter fun Yosefen, vos er hot tsu zei geredt, un er hot gezen di vegen vos Yosef hot geshikt im tsu firen, un der Gaist fun zeyer foter Yaakoven hot opּgelebt. 28 un Yisroel hot gezogt: genug! main zun Yosef lebt noch; ich vel gein un vel im zen eider ich shtarb.
מו
1 un Yisroel hot avekgetsoigen mit alts vos er hot gehat, un iz gekumen kein Beer-Sheva, un er hot geshochten shlachtopּfer tsu dem G‑t fun zain foter Yitzchaken. 2 un Elokim hot geredt tsu Yisroelen in zeungen fun der nacht, un hot gezogt: Yaakov, Yaakov! hot er gezogt: do bin ich. 3 hot er gezogt: ich bin hoel der G‑t fun dain foter, zolst nisht moire hoben aropּtsunideren kein Mitsrayim, vorem far a grois folk vel ich dich dorten machen. 4 ich vel aropnideren mit dir kein Mitsrayim, un oich aroifbrengen vel ich dich aroifbrengen. un Yosef vet aroifton zain hant oif daine oigen.
5 un Yaakov iz oifgeshtanen fun Beer-Sheva, un di kinder fun Yisroel hoben gefirt zeyer foter Yaakoven, un zeyere kleine kinder, un zeyere vaiber, oif di vegen vos Pharaoh hot geshikt im tsu firen. 6 un zei hoben genumen zeyere fich, un zeyer farmeg vos zei hoben ongekliben in land Kenaan, un zei zainen gekumen kein Mitsrayim, Yaakov un ale zaine kinder mit im; 7 zaine zin un zaine zins zin mit im, zaine techter, un zaine zins techter, un ale zaine kinder, hot er gebracht mit zich kein Mitsrayim.
8 un dos zainen di nemen fun di kinder fun Yisroel vos zainen gekumen kein Mitsrayim, Yaakov un zaine kinder: Yaakovs bechor Reuven. 9 un di zin fun Reuvenen: Chanoke, un Pallu, un Chetzron, un Carmi. 10 un di zin fun shmeunen: Yemuel, un Yamin, un Ohad, un Yachin, un Yetzochar, un Shaul der zun fun a knaeanit. 11 un di zin fun Levien: Gershon, Kohat,j un Merari. 12 un di zin fun Yehudahen: Er, un Onan, un Shelah, un Peretz, un Zerach; un Er un Onan zainen geshtorben in land Kenaan. un di zin fun Peretzen zainen geven Chetzronk un Chamul. 13 un di zin fun Yissakharen: Tola, un pּuvoh, un Yov, un Shomron. 14 un di zin fun Zevulunen: Sered, un Elon, un Yachleel. 15 dos zainen di zin fun Leahen, vos zi hot geboren Yaakoven in Paddan-Aram; dertsu zain tochter Dinah; ale nefoshes fun zaine zin un zaine techter, drai un draisik. 16 un di zin fun Gaden zainen geven Tziphyon, un Chaggai, Shuni, un Etzbon, Eri, un Arvadi, un Areli. 17 un di kinder fun Asheren: Yimnah, un Yishvah, un Yishvi, un Beriah, un zeyer shvester Serach; un di zin fun Beriahen: Chever un Malkiel. 18 dos zainen di zin fun Zilpahen, vos Lavan hot gegeben zain tochter Leahen, un di dozike hot zi geboren Yaakoven – zechtsen nefoshes. 19 di zin fun Yaakovs vaib Rachelen zainen geven Yosef un Binyamin. 20 un bai Yosefen zainen geboren gevoren in land Mitsrayim Menasheh un Ephrayim, vos Asenat di tochter fun Poti Phera dem prister fun On hot im geboren. 21 un di zin fun Binyaminen zainen geven Bela, un Bekher, un Ashbel, Gera, un Naaman, Echi, un Rosh, mupּim, un chupּim, un Ard. 22 dos zainen di zin fun Rachelen, vos zainen geboren gevoren bai Yaakoven: ale nefoshes, fertsen. 23 un di zin fun Danen: Chushim. 24 un di zin fun Naphtalien: Yachtzeel, un Guni, un Yetzer, un Shalem. 25 dos zainen di zin fun Bilhahen, vos Lavan hot gegeben zain tochter Rachelen, un di dozike hot zi geboren Yaakoven; ale nefoshes, ziben.
26 ale nefoshes fun Yaakoven vos zainen gekumen kein Mitsrayim, di vos zainen aroisgegangen fun zain dich, achuts di vaiber fun Yaakovs zin – ale nefoshes zainen geven zeks un zechtsik. 27 un Yosefs zin, vos zainen im geboren gevoren in Mitsrayim, zainen geven tsvei nefoshes. ale nefoshes fun Yaakovs hoiz vos zainen gekumen kein Mitsrayim, zibetsik.
28 un Yehudahen hot er geshikt forois far zich tsu Yosefen, tsu vaizen im forois dem veg kein Goshen; un zei zainen ongekumen kein land Goshen.
29 un Yosef hot ingeshpant zain raitvogen, un iz aroifgegangen antkegen zain foter Yisroelen kein Goshen. un vi er hot zich gevizen far im, azoi iz er im gefalen oifen haldz, un er hot lang geveint oif zain haldz. 30 un Yisroel hot gezogt tsu Yosefen: atsund ken ich shtarben, nochdem vi ich hob gezen dain ponem, az du lebst noch.
31 un Yosef hot gezogt tsu zaine brider un tsu zain foters hoizgezint: ich vel aroifgein un vel dertseilen Pharaohen, un ich vel im zogen: maine brider un main foters hoizgezint, vos zainen geven in land Kenaan, zainen gekumen tsu mir. 32 un di mentshen zainen pastucher fun shof, vorem zei zainen mentshen fun fich; un zeyere shof un zeyere rinder un alts vos zei hoben, hoben zei mitgebracht. 33 un es vet zain, az Pharaoh vet ich rufen, un vet zogen: vos iz ier ton? 34 zolt ir zogen: mentshen fun fich zainen daine knecht fun undzer yugnt on un biz atsund, azoi mir, azoi undzere elteren; kedei ir zolt zitsen in land Goshen, vorem an umverdikeit bai di Mitsrayim iz yetveder pastuch fun shof.
מז
1 un Yosef iz gegangen un hot dertseilt Pharaohen, un hot gezogt: main foter un maine brider, mit zeyere shof un zeyere rinder un alts vos zei hoben, zainen gekumen fun land Kenaan, un zei zainen in land Goshen. 2 un fun tsvishen zaine brider hot er genumen finf man, un hot zei geshtelt far Pharaohen. 3 hot Pharaoh gezogt tsu zaine brider: vos iz ier ton? hoben zei gezogt tsu Pharaohen: pastucher fun shof zainen daine knecht, azoi mir, azoi undzere elteren. 4 un zei hoben gezogt tsu Pharaohen: tsu voinen in land zainen mir gekumen, vorem es iz nishto kein fiterung far di shof fun daine knecht, vail der hunger iz shver in land Kenaan. un atsund, ich bet dich, zolen daine knecht zitsen in land Goshen.
5 hot Pharaoh gezogt tsu Yosefen, azoi tsu zogen: dain foter un daine brider zainen gekumen tsu dir; 6 dos land Mitsrayim ligt far dir, in besten teil fun land bazets dain foter un daine brider. zolen zei zitsen in land Goshen. un oib du veist az tsvishen zei zainen do toigleche mentshen, zolstu zei machen far oifzeers iber dem fich vos ich hob.
7 un Yosef hot gebracht zain foter Yaakoven, un er hot im geshtelt far Pharaohen; un Yaakov hot gebentsht Pharaohen. 8 un Pharaoh hot gezogt tsu Yaakoven: vifel zainen di teg fun di yoren fun dain leben? 9 hot Yaakov gezogt tsu Pharaohen: di teg fun di yoren fun main vandershapt zainen hundert un draisik yor. vintsik un shlecht zainen di teg fun di yoren fun main leben, un zei kumen nisht tsu di teg fun di yoren fun maine elterns leben in di teg fun zeyer vandershapt. 10 un Yaakov hot gebentsht Pharaohen, un iz aroisgegangen fun far Pharaohen.
11 un Yosef hot bazetst zain foter un zaine brider, un er hot zei gegeben eigentum in land Mitsrayim, in besten teil fun land, in land Rameses, azoi vi Pharaoh hot bafoilen. 12 un Yosef hot oisgehalten zain foter un zaine brider, un dos gantse hoiz fun zain foter, mit broit, vi nochen gezind.
13 un kein broit iz nisht geven in gantsen land, vorem der hunger iz geven zeyer shver, un dos land Mitsrayim un dos land Kenaan zainen oisgematert gevoren fun dem hunger. 14 un Yosef hot oifgekliben dos gantse gelt vos hot zich gefunen in land Mitsrayim un in land Kenaan, far der tevuh vos zei hoben gekoift. un Yosef hot gebracht dos gelt in Pharaohs hoiz. 15 un az dos gelt iz oisgegangen fun land Mitsrayim un fun land Kenaan, zainen ale Mitsrayim gekumen tsu Yosefen, azoi tsu zogen: gib undz broit; vorem noch vos zolen mir shtarben far dir? az dos gelt hot zich oisgelozt. 16 hot Yosef gezogt: git eyere fich, un ich vel ich geben far eyere fich, oib dos gelt hot zich oisgelozt. 17 hoben zei gebracht zeyere fich tsu Yosefen, un Yosef hot zei gegeben broit far ferd, un far stades shof, un far stades rinder, un far eizlen; un er hot zei farzorgt mit broit in yenem yor, far ale zeyere fich.
18 hot zich dos yor geendikt; un oifen tsveiten yor zainen zei gekumen tsu im, un hoben tsu im gezogt: mir velen nisht farhoilen fun main Har, az azoi vi dos gelt iz oisgegangen, un di stades fich zainen bai main Har, iz nisht gebliben far main Har achuts nor undzer laib un undzer erd. 19 noch vos zolen mir umkumen far daine oigen, i mir i undzer erd? koif op undz un undzer erd far broit, un mir mit undzer erd velen zain knecht tsu Pharaohen; un gib undz zerie, kedei mir zolen leben un nisht shtarben, un di erd zol nisht farvist veren.l
20 hot Yosef opgekoift di gantse erd fun Mitsrayim far Pharaohen, vorem di Mitsrayim hoben farkoift itlecher zain feld, vail der hunger hot zich geshtarkt iber zei; un dos land iz gevoren Pharaohs. 21 un dos folk, zei hot er shtetvaiz ibergefirt fun ein ek gemark fun Mitsrayim tsum ander ek. 22 nor di erd fun di prister hot er nisht opgekoift, vail di prister hoben gekrigen a kitsve fun Pharaohen, un zei hoben gegesen zeyer kitsve vos Pharaoh hot zei gegeben; derum hoben zei nisht farkoift zeyer erd.
23 un Yosef hot gezogt tsum folk: ot hob ich haint opgekoift ich un ier land far Pharaohen; nat ich zerie, un farzeit di erd. 24 un es vet zain bai di tebuut, vet ir geben a finftl tsu Pharaohen, un fir Chelekim velen ich zain far zerie fun feld, un far ier esen, un far di vos in eyere haizer, un tsum esen far eyere kleine kinder.
25 hoben zei gezogt: host undz dos leben derhalten; lomir gefinen chein in di oigen fun main Har, un mir velen zain knecht tsu Pharaohen. 26 un Yosef hot es gemacht far a gezets biz oif haintiken tog oif der erd fun Mitsrayim, az tsu Pharaohen zol geheren a finftl. nor di erd fun di prister alein iz nisht gevoren Pharaohs.
27 un Yisroel iz gezesen in land Mitsrayim, in land Goshen; un zei hoben zich dorten ingefestikt, un hoben zich gefruchpּert un gemert zeyer.
uaiachii
28 un Yaakov hot gelebt in land Mitsrayim zibetsen yor; un di teg fun Yaakoven, di yoren fun zain leben, zainen geven hundert yor un ziben un fertsik yor. 29 un di teg fun Yisroelen hoben genent tsum shtarben, un er hot gerufen zain zun Yosefen, un hot tsu im gezogt: oib, ich bet dich, ich hob gefunen chein in daine oigen, tu, ich bet dich, dain hant unter main dich, un zolst ton mit mir a chesed un a traishaft: zolst mich nisht bagroben, ich bet dich, in Mitsrayim. 30 un az ich vel zich leigen tsu maine elteren, zolstu mich avektrogen fun Mitsrayim, un mich bagroben in zeyer keyver. hot er gezogt: ich vel ton azoi vi dain vort. 31 hot er gezogt: shver mir. un er hot im geshvoren; un Yisroel hot zich gebukt tsukopns fun bet.
מח
1 un es iz geven noch di dozike gesheenishen, hot men ongezogt Yosefen: ze, dain foter iz krank. hot er genumen mit zich zaine tsvei zin, Menashehen un Ephrayimen. 2 un me hot gelozt visen Yaakoven un gezogt: ze, dain zun Yosef kumt tsu dir; un Yisroel hot zich geshtarkt, un hot zich gezetst oifen bet.
3 un Yaakov hot gezogt tsu Yosefen: El Shaddai hot zich bavizen tsu mir in Luz, in land Kenaan, un er hot mich gebentsht. 4 un er hot tsu mir gezogt: ze, ich vel dich fruchpּern un vel dich meren, un ich vel dich machen far a gezeml felker; un ich vel geben dos dozike land tsu dain zomen noch dir far an eibiken eigentum. 5 un atsund, di tsvei zin vos zainen dir geboren gevoren in land Mitsrayim far main kumen tsu dir kein Mitsrayim, zei zainen maine: Ephrayim un Menasheh zolen zain maine azoi vi Reuven un Shimon. 6 ober daine geborene vos du host geboren noch zei, zolen zain daine; oif dem nomen fun zeyere brider zolen zei gerufen veren in zeyer nachle. 7 … un ich, az ich bin gekumen fun Paddan, iz mir geshtorben Rachel in land Kenaan oifen veg, ven es iz noch geven a shtrek land tsu kumen kein Ephratah; un ich hob zi dorten bagroben oifen veg kein Ephratah, dos iz Beit-Lechem.
8 un Yisroel hot gezen Yosefs zin, un er hot gezogt: ver zainen di dozike? 9 hot Yosef gezogt tsu zain foter: dos zainen maine zin vos Elokim hot mir geshonken do. hot er gezogt: nem zei, ich bet dich, tsu mir, un ich vel zei bentshen. 10 un di oigen fun Yisroelen zainen geven tunkel fun zikne, er hot nisht gekent zen. hot er zei gemacht genenen tsu im, un er hot zei gekusht un zei gehaldzt. 11 un Yisroel hot gezogt tsu Yosefen: ich hob nisht gedacht dain ponem tsu zen, un ot hot mich Elokim gelozt zen oich daine kinder.
12 un Yosef hot zei aroisgetsoigen fun tsvishen zaine kni, un hot zich gebukt oif zain ponem tsu der erd. 13 un Yosef hot zei beiden genumen, Ephrayimen in zain rechter hant, tsu der linker hant fun Yisroelen, un Menashehen in zain linker hant, tsu der rechter hant fun Yisroelen, un hot zei gemacht genenen tsu im. 14 hot Yisroel oisgeshtrekt zain rechte hant, un aroifgeton oifen kop fun Ephrayimen, vos iz geven der yingerer, un zain linke hant oifen kop fun Menashehen; er hot bekiven ibergedreit zaine hent, vorem Menasheh iz geven der bechor. 15 un er hot gebentsht Yosefen, un hot gezogt:
HaElokim vos maine elteren Avraham un Yitzchak zainen gegangen far im,
HaElokim vos iz geven main pastuch fun zint ich leb biz oif haintiken tog,
16 der malech vos hot mich oisgeleizt fun alem beizen,
er zol bentshen di yinglech;
un es zol gerufen veren oif zei main nomen,
un der nomen fun maine elteren Avraham un Yitzchak;
un zei zolen zich meren leruv oif der erd.
17 un Yosef hot gezen, az zain foter tut aroifblikendik zain rechte hant oifen kop fun Ephrayimen, un es iz oisgekumen shlecht in zaine oigen; hot er untergelent zain foters hant, kedei zi avektsunemen fun Ephrayims kop oif Menashehs kop. 18 un Yosef hot gezogt tsu zain foter: nisht azoi, main foter, vorem der iz der bechor; tu aroifblikendik dain rechte hant oif zain kop. 19 ober zain foter hot nisht gevolt, un hot gezogt: ich veis, main zun, ich veis; er oich vet veren a folk, un er oich vet zain grois, ober zain yingerer bruder vet zain greser fun im, un zain zomen vet veren a fule felker. 20 un er hot zei gebentsht in yenem tog, azoi tsu zogen: mit dir zol zich bentshen Yisroel, azoi tsu zogen: Elokim zol dich machen azoi vi Ephrayim un azoi vi Menasheh. un er hot geshtelt Ephrayimen far Menashehen.
21 un Yisroel hot gezogt tsu Yosefen: ze, ich shtarb; ober Elokim vet zain mit ich, un er vet ich umkeren tsu dem land fun eyere elteren. 22 un ich hob dir gegeben ein Chelek iber daine brider, vos ich hob avekgenumen fun der hant fun dem Imri mit main shverd un mit main boigen.
מט
1 un Yaakov hot gerufen zaine zin, un hot gezogt: zamlt ich ein, un ich vel ich zogen vos ich vet geshen in Suf fun di teg.
2 klaibt ich oif un hert, kinder fun Yaakov,
un horcht tsu ier foter Yisroel:
3 Reuven, main bechor bistu,
main koiech un main ershte kraft,
di Peor fun groiskeit, un di Peor fun macht.
4 bist ilik vi vaser – zolstu di Peor nisht zain;
vail du bist oif dain foters geleger aroifblikendik;
dentsmol hostu es farshvecht –
main bet vu er iz aroifblikendik.
5 Shimon un Levi zainen brider,
vafen fun roib zainen zeyere laib-krobim.
6 in zeyer barot zol nisht kumen main zel,
tsu zeyer gezeml zol main koved nisht tsushtein;
vorem in zeyer kaas hergen zei a mentshen,
un in zeyer gutmes farkripּlen zei an oks.
7 farsholten zeyer kaas, vail er iz shtark,
un zeyer tsoren, vail er iz hart!
ich vel zei tseteilen in Yaakov,
un zei tseshpּreiten in Yisroel.
8 Yehudah, dich velen loiben daine brider,
dain hant vet zain oifen naken fun daine faint,
di zin fun dain foter velen zich buken tsu dir.
9 a yunger laibm iz Yehudah;
fun fartsukung, main zun, bistu oifgevaksen;
er knit, er hoiert vi a laib,
un vi a leibinte – ver ken im oifreitsen?
10 nisht opgeton vet veren a skepּtern fun Yehudah,
un a gezetsgebero fun tsvishen zaine fis,
biz Shilohp vet kumen,
un tsu im velen felker gehorchen.
11 er bindt tsum vainshtok zain yungeizl,
um tsum vaintsvaig dem zun fun zain eizelin.
er vasht in vain zain kleid,
un in blut fun troiben zain beged;
12 geroitikt di oigen fun vain,
un veis di tseiner fun milch.
13 Zevulun vet voinen baim borten fun yemen,
un er vet zain a borten far shifen,
un zain lend iber Tzidon.
14 Yissakhar iz a beiniker eizl,
er hoiert tsvishen di shofgeheften.
15 un er hot gezen di ru, az zi iz gut,
un dos land, az es iz lib,
hot er geboigen zain ruchen tsu trogen,
un iz a tsinzknecht gevoren.
16 Dan vet zich onnemen far zain folk,
vi einer fun di shvotim fun Yisroel.
17 Dan vet zain a shlang oifen veg,
a hornshlang oifen shteg,
vos baist di trit fun dem ferd,
un zain raiter falt ahinter.
18 oif zain hilf, Hashem, tu ich hofen.
19 Gad – im vet a machne bafalen,
ober er vet onfalen oif zeyer trit.
20 bai Asheren vet fet zain zain broit,
un er vet aroisgeben malches-gerichten.
21 Naphtali iz a hindin a flinke;
er git arois sheine reid.
22 a fruchtik beiml iz Yosef,
a fruchtik beiml bai a kval;
di tsvaigen shpּraizen iber der moier.
23 un im gebitert, un geshosen,
un im gefaint hoben di failmener;
24 ober fest iz zain boigen gebliben,
un flink geven zainen di orems fun zaine hent,
durch di hent fun dem machtiken fun Yaakov,
fun dort – fun dem pastuch, dem felz fun Yisroel;
25 fun dem G‑t fun dain foter vos helft dir,
un fun Shaddai vos bentsht dich,
mit berches fun himel fun oiben,
brches fun tehum vos hoiert unten,
brches fun brusten un tracht.
26 di berches fun dain foter shtaigen ariber
di berches fun maine elteren –
biz dem shpּits fun di eibike berg.
zei zolen zain oif dem kop fun Yosefen,
un oifen sheidl dem firsht fun zaine brider.
27 Binyamin iz a volf vos fartsukt;
in der peire est er fang,
un in ovent teilt er roib.
28 di ale zainen di tsvelf shvotim fun Yisroel, un dos iz vos zeyer foter hot tsu zei geredt un zei gebentsht; itlechen vi loit zain brocha hot er zei gebentsht. 29 un er hot zei bafoilen, un zei ongezogt: ich ver ingezamlt tsu main folk; bagrobt mich leben maine elteren, in der heil vos in dem feld fun Ephron dem Chitti. 30 in der heil vos in dem feld fun Machpelah, vos far Mamre in land Kenaan, vos Avraham hot opgekoift miten feld fun Ephron dem Chitti far a keyver-eigentumq – 31 dorten hot men bagroben Avrahamen un zain vaib Sarahen, dorten hot men bagroben Yitzchaken un zain vaib Rivkahen, un dorten hob ich bagroben Leahen – 32 der inkoif fun dem feld mit der heil vos drinen, fun di kinder fun Chet.
33 un vi Yaakov hot geendikt zain tsvah tsu zaine zin, azoi hot er araingenumen zaine fis in bet, un iz fargangen, un iz ingezamlt gevoren tsu zain folk.
נ
1 un Yosef iz gefalen oif zain foters ponem, un er hot geveint iber im, un hot im gekusht. 2 un Yosef hot bafoilen zaine knecht di Rephaimr intsubalzamiren zain foter; un di Rephaim hoben ingebalzamirt Yisroelen. 3 un es zainen derfilt gevoren iber im fertsik teg, vorem azoi fil teg muzen derfilt veren baim inbalzamiren. un di Mitsrayim hoben im baveint zibetsik teg.
4 un az di teg fun zain baveinung zainen ariber, hot Yosef geredt tsu Pharaohs hoiz, azoi tsu zogen: oib, ich bet dich, ich hob gefunen chein in eyere oigen, redt, ich bet ich, in di oieren fun Pharaohen, azoi tsu zogen: 5 main foter hot mich bashvoren, azoi tsu zogen: ze, ich shtarb; in main keyverst vos ich hob mir gegroben in land Kenaan, dorten zolstu mich bagroben. un atsund, lomich aroifgein, ich bet dich, un bagroben main foter, un zich umkeren.
6 hot Pharaoh gezogt: gei aroifblikendik, un bagrob dain foter, azoi vi er hot dich bashvoren. 7 iz Yosef aroifgegangen tsu bagroben zain foter, un mit im zainen aroifgegangen ale knecht fun Pharaohen, di eltste fun zain hoiz, un ale eltste fun land Mitsrayim, 8 un dos gantse hoizgezint fun Yosefen, un zaine brider, un zain foters hoizgezint; bloiz zeyere kleine kinder, un zeyere shof un zeyere rinder, hoben zei ibergelozen in land Goshen. 9 oich raiter un raitvegen zainen aroifgegangen mit im, un di machne iz geven zeyer grois.
10 un zei zainen gekumen biz dem shaier fun otod vos oif yener zeit Yarden, un hoben dorten geklogt zeyer a groise un shvere klog; un er hot gemacht a troier oif zain foter ziben teg.
11 un der bavoiner fun land, der Kenaani, hot gezen dem troier bai dem shaier fun otod, un zei hoben gezogt: a shverer troier iz dos bai Mitsrayim. derum hot men gerufen dem nomen derfun obel-Mitsrayim, vos oif yener zeit Yarden.
12 un zaine zin hoben geton tsu im azoi vi er hot zei bafoilen. 13 un zaine zin hoben im avekgetrogen kein land Kenaan, un hoben im bagroben in der heil fun dem feld fun Machpelah, vos Avraham hot opgekoift miten feld, far a keyver-eigentum, fun Ephron dem Chitti, far Mamre.
14 un Yosef hot zich umgekert kein Mitsrayim, nochdem vi er hot bagroben zain foter, er un zaine brider, un ale vos zainen aroifgegangen mit im tsu bagroben zain foter.
15 un vi Yosefs brider hoben gezen az zeyer foter iz toit, azoi hoben zei gezogt: efsher vet undz Yosef trogen a sine, un umkeren vet er undz umkeren aldos shlechts vos mir hoben im geton. 16 un zei hoben geheisen zogen Yosefen: dain foter hot bafoilen far zain toit,u azoi tsu zogen: 17 azoi zolt ir zogen tsu Yosefen: fargib, ich bet dich, dem farbrech fun daine brider un zeyer chet, vos zei hoben dir shlechts geton. un atsund, fargib, ich bet dich, dem farbrech fun di knecht fun dain foters G‑t. un Yosef hot geveint az me hot tsu im geredt.
18 un zaine brider zainen oich gegangen un zainen anidergefalen far im, un hoben gezogt: ze, mir zainen daine knecht. 19 hot Yosef tsu zei gezogt: ir zolt nisht moire hoben; bin ich den oif dem ort fun Elokim? 20 vorem ir hot gemeint a reh far mir, ober Elokim hot es gemeint far a toive, kedei tsu machen azoi vi haintiken tog, tsu derhalten baim leben a sach folk. 21 un atsund, zolt ir nisht moire hoben; ich vel oishalten ich un eyere gezinten. un er hot zei getreist, un zei geredt tsum hartsen.
22 un Yosef iz gebliben in Mitsrayim, er un zain foters hoizgezint; un Yosef hot gelebt hundert un Tzoan yor. 23 un Yosef hot gezen fun Ephrayimen ureiniklech; oich di kinder fun Machir, Menashehs zun, zainen geboren gevoren oif Yosefs kni.
24 un Yosef hot gezogt tsu zaine brider: ich shtarb; ober dermonen vet zich Elokim dermonen on ich, un er vet ich oifbrengen fun dem higen land tsu dem land vos er hot tsugeshvoren Avrahamen, Yitzchaken, un Yaakoven. 25 un Yosef hot bashvoren di zin fun Yisroelen, azoi tsu zogen: dermonen vet zich Elokim dermonen on ich; zolt ir oifbrengen maine beiner fun danen.
26 un
Yosef iz geshtorben tsu hundert un Tzoan yor. un me hot im ingebalzamirt, un er
iz araingeton gevoren in an orn in Mitsrayim.
EXO - - Orthodox Yiddish TaNaCH 2023
Shammot
Shammot
Shammot
Shammot
א
Shammot
1 un dos zainen di nemen fun di kinder fun Yisroel vos zainen gekumen kein Mitsrayim mit Yaakoven; itlecher mit zain hoizgezint zainen zei gekumen: 2 Reuven, Shimon, Levi, un Yehudah; 3 Yissakhar, Zevulun, un Binyamin; 4 Dan un Naphtali, Gad un Asher. 5 un ale nefoshes vos zainen aroisgegangen fun Yaakovs dich, zainen geven zibetsik nefoshes; un Yosef iz shoin geven in Mitsrayim. 6 iz geshtorben Yosef, un ale zaine brider, un yener gantser dor. 7 un di kinder fun Yisroel hoben zich gefruchpּert, un zich gevidment un gemert, un zei zainen gevoren zeyer zeyer shtark, un dos gantse land iz ful gevoren mit zei.
8 iz oifgeshtanen a naier melech iber Mitsrayim, vos hot nisht gekent Yosefen. 9 un er hot gezogt tsu zain folk: zet, dos folk fun di kinder fun Yisroel iz merer un shtarker fun undz. 10 kumt lomir zich kligen kegen im; anit vet er zich meren, un es vet zain, az es vet zich trefen a milchome, vet er oich tsushtein tsu undzere faint, un er vet milchome halten oif undz, un vet aroisgein fun land.
11 hoben zei gemacht iber zei Sarai misiּim, kedei zei tsu painiken mit zeyere lastarbet, un er hot geboit shpּaichlershtet far Pharaohen, Pitom un Rameses. 12 ober vi zei hoben im gepainikt, azoi hot er zich gemert, un azoi hot er zich tseshpreit; un zei zainen geven in shrek far di kinder fun Yisroel. 13 un di Mitsrayim hoben gemacht arbeten di kinder fun Yisroel mit hartikeit. 14 un zei hoben farbitert zeyer leben mit shverer arbet, bai leim un bai tsigl, un bai alerlei arbet in feld; aldi arbet zeyere vos zei hoben mit zei gearbet, iz geven mit hartikeit.
15 un der melech fun Mitsrayim hot geredt tsu di yudishe heibamen, vos der nomen fun einer iz geven Shiphrah, un der nomen fun der tsveiter Puah, 16 un er hot gezogt: az ir helft di yudishe vaiber geberen, zolt ir zen oifen brochshtul, oib dos iz a zun, zolt ir im teiten, un oib dos iz a tochter, zol zi blaiben leben.
17 ober di heibamen hoben moire gehat far HaElokim, un zei hoben nisht geton azoi vi der melech fun Mitsrayim hot zei ongezogt, un zei hoben gelozt leben di yinglech. 18 hot der melech fun Mitsrayim gerufen di heibamen, un hot tsu zei gezogt: far vos hot ir geton di dozike zach, un gelozt leben di yinglech? 19 hoben di heibamen gezogt tsu Pharaohen: vail nisht azoi vi di mitsrishe vaiber zainen di yudishe; vorem zei zainen lebhaftik; eider di heibam kumt tsu zei, hoben zei shoin geboren.
20 un Elokim hot bagitikt di heibamen; un dos folk hot zich gemert, un zei zainen gevoren zeyer shtark. 21 un es iz geven, vail di heibamen hoben moire gehat far HaElokim, hot er zei gemacht haizer.
22 un Pharaoh hot bafoilen zain gantsen folk, azoi tsu zogen: yetveder zun vos vert geboren, zolt ir im in taich arainvarfen, un yetveder tochter zolt ir lozen leben.
ב
1 un a man fun dem hoiz fun Levi iz gegangen un hot genumen a tochter fun Levi. 2 un di froi iz trogedik gevoren, un hot geboren a zun; un zi hot im gezen az er iz shein, un hot im bahalten drai Chodeshim. 3 un az zi hot im mer nisht gekent bahalten, hot zi genumen far im a kestlv fun pּpּirus, un hot es oisgeklepּt mit leim; un zi hot araingeton derin dos kind, un hot es ahingeton in di gemoizechts baim breg taich. 4 un zain shvester hot zich geshtelt fun der veiten, tsu visen vos mit im vet geshen.
5 un di tochter fun Pharaohen hot aropּgenidert zich tsu boden in taich; un ire meidlech zainen umgegangen bein zeit taich. hot zi derzen dos kestl tsvishen di ritlech, un zi hot geshikt ir dinst, un hot es gelozt nemen. 6 un zi hot es geefent, un hot es derzen – dos kind – ersht a yingel vos veint. hot zi zich derbarimt oif im, un hot gezogt: fun di kinder fun di Avarim iz der doziker. 7 hot zain shvester gezogt tsu Pharaohs tochter: zol ich gein un dir rufen a zeigfroi fun di yudishe vaiber, az zi zol zeigen far dir dos kind? 8 hot Pharaohs tochter tsu ir gezogt: gei. iz di yungfroiw gegangen un hot gerufen di muter fun dem kind. 9 un Pharaohs tochter hot tsu ir gezogt: nem avek dos dozike kind, un zeig es far mir, un ich vel dir geben dain loin. hot di froi genumen dos kind, un hot es gezeigt.
10 un az dos kind iz greser gevoren, hot zi im gebracht tsu Pharaohs tochter, un er iz ir gevoren far a zun. un zi hot gerufen zain nomen Moshe, un hot gezogt: vail fun vaser hob ich im aroisgetsoigen.
11 un es iz geven in yene teg, az Moshe iz oifgevaksen, iz er aroisgegangen tsu zaine brider, un hot zich tsugekukt tsu zeyere lastarbet; un er hot gezen a man a Egyptian shlogen a man ein Ivri, fun zaine brider. 12 hot er zich umgekukt aher un ahin, un az er hot gezen az kein mentsh iz nishto, hot er dershlogen dem Egyptian, un hot im bahalten in zamd.
13 un er iz aroisgegangen oifen tsveiten tog, ersht tsvei mener Avarim ranglen zich; hot er gezogt tsu dem umgerechten: far vos shlogstu dain chever? 14 hot yener gezogt: ver hot dich gemacht far a man a Har un a richter iber undz? tsi meinstu mich tsu hergen, azoi vi du host geharget dem Egyptian? hot Moshe moire gekrogen, un er hot gezogt: far vor, di zach iz dervust gevoren.
15 un Pharaoh hot gehert fun der doziker zach, un er hot gevolt hergen Mosheen. iz Moshe antlofen fun far Pharaohen, un er hot zich bazetst in land Middin; un er iz gezesen bai a brunem. 16 un der prister fun Middin hot gehat ziben techter; zainen zei gekumen, un hoben ongeshepּt un ongefilt di korites, kedei ontsutrinken di shof fun zeyer foter. 17 ober di pastucher zainen gekumen, un hoben zei avekgetriben. iz Moshe oifgeshtanen un hot zei geholfen, un hot ongetrunken zeyere shof. 18 un az zei zainen gekumen tsu zeyer foter Reuelen, hot er gezogt: far vos zeit ir haint gekumen azoi gich? 19 hoben zei gezogt: a man a Egyptian hot undz geholfen fun der hant fun di pastucher, un oich onshepּn hot er ongeshepּt far undz, un hot ongetrunken di shof. 20 hot er gezogt tsu zaine techter: un vu iz er? far vos den hot ir dem man ibergelozt? ruft im, un zol er esen broit.
21 un Moshe hot ingevilikt tsu blaiben bai dem man; un er hot gegeben Mosheen zain tochter Tzipporahen. 22 un zi hot geboren a zun, un er hot gerufen zain nomen Gershom, vail er hot gezogt: ich bin a fremder in a fremden land.
23 un es iz geven in yener langer tsait, iz geshtorben der melech fun Mitsrayim, un di kinder fun Yisroel hoben geziftst fun der knechtshaft, un zei hoben geshrien, un zeyer geshrei iz oifgegangen tsu HaElokim fun der knechtshaft. 24 un Elokim hot gehert zeyer krechtsen, un Elokim hot gedacht on zain bris mit Avrahamen, mit Yitzchaken, un mit Yaakoven. 25 un Elokim hot gezen di kinder fun Yisroel, un Elokim hot gemerkt.
ג
1 un Moshe hot gefitert di shof fun zain shver Yitran, dem prister fun Middin, un er hot gefirt di shof tsum midbar tsu, un er iz gekumen tsum barg fun HaElokim, tsu Chorev. 2 hot zich bavizen tsu im der malech fun Hashemx in a flamfaier fun miten fun a Doren, un er hot gezen, ersht der Doren brent in faier, un der Doren vert nisht fartsert. 3 hot Moshe gezogt: lomich akorsht opkeren un zen di dozike groise zeung, far vos der Doren vert nisht farbrent. 4 un vi Hashem hot gezen, az er hot opgekert tsu zen, azoi hot Elokim gerufen tsu im fun miten Doren, un hot gezogt: Moshe! Moshe! hot er geentfert: do bin ich. 5 hot er gezogt: zolst nisht genenen aher; tu ois daine shich fun daine fis, vorem der ort vos du shteist oif im, dos iz heilike erd. 6 un er hot gezogt: ich bin der G‑t fun dain foter, Elochei Avrahamen, Elochei Yitzchaken, un Elochei Yaakoven. un Moshe hot farborgen zain ponem, vail er hot moire gehat tsu kuken oif HaElokim. 7 un Hashem hot gezogt: zen gezen hob ich di fain fun main folky, vos in Mitsrayim, un ich hob tsugehert zain geshrei fun vegen zaine drikerz, vorem ich veis zaine veitikena. 8 un ich hob aropּgenidert im matsl tsu zain fun der hant fun Mitsrayim, un im oiftsubrengen fun yenem land in a guten un a breiten land, in a land vos flist mit milch un honik, in dem ort fun dem Kenaani, un dem Chitti, un dem Imri, un dem Perizzi, un dem Chivi, un dem Yevusi. 9 un atsund, ze, dos geshrei fun di kinder fun Yisroel iz gekumen tsu mir, un ich hob oich gezen di drikung vos di Mitsrayim driken zei. 10 derum kum atsund, un ich vel dich shiken tsu Pharaohen,b un tsi arois main folkc, di kinder fun Yisroel, fun Mitsrayim.d 11 hot Moshe gezogt tsu HaElokim: ver bin ich, az ich zol gein tsu Pharaohen, un az ich zol aroistsien di kinder fun Yisroel fun Mitsrayim? 12 hot er gezogt: ober ich vel zain mit dir; un dos vet dir zain der tseichen, az ich hob dich geshikt. ven du tsist arois dos folk fun Mitsrayim, vet ir dinen HaElokim oif dem doziken barg. 13 hot Moshe gezogt tsu HaElokim: ot kum ich tsu di kinder fun Yisroel, un ich vel zogen tsu zei: der G‑t fun eyere elteren hot mich geshikt tsu ich, un zei velen zogen tsu mir: vos iz zain nomen? vos zol ich zogen tsu zei? 14 hot Elokim gezogt tsu Mosheen: ich bin ver ich bin. un er hot gezogt: azoi zolstu zogen tsu di kinder fun Yisroel: ich bine hot mich geshikt tsu ich. 15 un Elokim hot vaiter gezogt tsu Mosheen: azoi zolstu zogen tsu di kinder fun Yisroel: Hashem, der G‑t fun eyere elteren, Elochei Avrahamen, Elochei Yitzchaken, un Elochei Yaakoven, hot mich geshikt tsu ich. dos iz main nomen oif eibik, un dos iz main gedechenish oif dor-dores. 16 gei, un zolst inzamlen di eltste fun Yisroel, un zogen tsu zei: Hashem, der G‑t fun eyere elteren, Elochei Avraham, Yitzchak, un Yaakov, hot zich bavizen tsu mir, azoi tsu zogen: dachten hob ich gedacht on ich, un on vos ich vert geton in Mitsrayim. 17 un ich hob gezogt: ich vel ich oifbrengen fun der fain fun Mitsrayim, in land fun dem Kenaani, un dem Chitti, un dem Imri, un dem Perizzi, un dem Chivi, un dem Yevusi, in a land vos flist mit milch un honik. 18 un zei velen tsuheren tsu dain kol, un vest kumen, du un di eltste fun Yisroel, tsu dem melech fun Mitsrayim, un ir vet zogen tsu im: Hashem, der G‑t fun di Avarim, hot zich getrofen far undz. un atsund, lomir gein, ich bet dich, drai teg vegs in der midbar, kedei mir zolen makrev zain tsu Hashem Elokeinu. 19 un ich veis az der melech fun Mitsrayim vet ich nisht lozen gein saiden durch a shtarker hant. 20 vel ich oisshtreken main hant, un ich vel shlogen Mitsrayim mit ale maine vunder, vos ich vel ton derin, un dernoch vet er ich aveklozen. 21 un ich vel geben dem doziken folk Chen in di oigen fun Mitsrayim, un es vet zain, az ir vet aroisgein, vet ir nisht aroisgein mit leidiken; 22 nor yetveder froi vet antlaien fun ir shechnte, un fun der vos voint mit ir in hoiz, zilberne zachen, un gilderne zachen, un kleider; un ir vet zei onton oif eyere zin un oif eyere techter, un ir vet oisleidiken Mitsrayim.
ד
1 hot geentfert Moshe un hot gezogt: ober zei velen doch mir nisht gloiben,f un velen nisht tsuheren tsu main kol, vorem zei velen zogen: Hashem hot zich nisht bavizen tsu dir. 2 hot Hashem tsu im gezogt: vos iz dos in dain hant? hot er gezogt: a shteken. 3 hot er gezogt: tu im a vorf tsu der erd. hot er im a vorf geton tsu der erd, un er iz gevoren a shlang; un Moshe iz antlofen far ir. 4 hot Hashem gezogt tsu Mosheen: shtrek ois dain hant, un nem zi on faran ek – hot er oisgeshtrekt zain hant, un hot zi ongenumen, un zi iz gevoren a shteken in zain hant – 5 kedei zei zolen gloiben,g az Hashem, der G‑t fun zeyere elteren, Elochei Avrahamen, Elochei Yitzchaken, un Elochei Yaakoven, hot zich bavizen tsu dir.
6 un Hashem hot vider tsu im gezogt: shtek akorsht arain dain hant in dain buzem. hot er araingeshtekt zain hant in zain buzem; un vi er hot zi aroisgetsoigen, ersht zain hant iz metsoire [veis] vi shnei. 7 hot er gezogt: ker um dain hant in dain buzem. hot er umgekert zain hant in zain buzem; un vi er hot zi aroisgetsoigen fun zain buzem, ersht zi iz vider gevoren azoi vi zain laib.
8 un es vet zain, az zei velen dir nisht gloiben,h un velen nisht tsuheren tsu dem kol fun dem ershten tseichen, velen zei gloiben dem kol fun dem letsten tseichen. 9 un es vet zain, az zei velen di dozike beide tseichens oich nisht gloiben,i un velen nisht tsuheren tsu dain kol, zolstu nemen fun di vaseren fun taich, un oisgisen oif der yaboshe, un dos vaser vos du vest nemen fun taich, vet veren blut oif der yaboshe.
10 hot Moshe gezogt tsu Hashem: ich bet dich, Adonoi, ich bin nisht kein mentsh fun verter, sai fun nechten, sai fun eyernechten, sai fun zint du redst tsu dain knecht; vorem ich bin shver oifen moil, un shver oif der tsung. 11 hot Hashem gezogt tsu im: ver hot gemacht dem mentshen a moil? oder ver macht shtum, oder toib, oder zeedik, oder blind, oib nisht ich, Hashem? 12 derum gei atsund, un ich vel zain mit dain moil, un vel dich lernen vos du zolst reden. 13 hot er gezogt: ich bet dich, Adonoi, shik durch vemen du vest shiken.
14 hot der tsorenj fun Hashem gegrimt oif Mosheen, un er hot gezogt: iz nisht faran Aharon dain bruder, der Levi? ich veis az er ken yo reden. un ze, er geit dir noch arois antkegen, un vi er vet dich derzen, azoi vet er zich hartsik derfreyen. 15 un vest reden tsu im, un vest arainton di verter in zain moil, un ich vel zain mit dain moil, un mit zain moil, un vel ich lernen vos ir zolt ton.k 16 un er vet reden far dir tsum folk; un es vet zain, er vet dir zain far a moil, un du vest im zain anshtot Elokim. 17 un zolst nemen in dain hant dem doziken shteken, vos mit im vestu ton di tseichens.
18 iz Moshe gegangen un hot zich umgekert tsu zain shver Yitran, un hot tsu im gezogt: lomich gein, ich bet dich, un zich umkeren tsu maine brider vos in Mitsrayim, un lomich zen oib zei leben noch. hot Yitro gezogt tsu Mosheen: gei besholem.
19 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen in Middin: gei ker zich um kein Mitsrayim, vorem geshtorben zainen di ale mentshen vos hoben gezucht dain leben.
20 hot Moshe genumen zain vaib un zaine zin, un hot zei aroifgezetst oif an eizl, un er hot zich umgekert kein land Mitsrayim. un Moshe hot mitgenumen dem shteken fun HaElokim in zain hant.
21 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: ven du Gaist zich umkeren kein Mitsrayim, merk ale vunder vos ich hob araingeton in dain hant, az du zolst zei ton far Pharaohen; ober ich vel fest machen zain harts, un er vet nisht aveklozen dos folk. 22 un zolst zogen tsu Pharaohen: azoi hot Hashem gezogt: main ershtgeborener zun iz Yisroel; 23 un ich hob tsu dir gezogt: loz avek main zun, er zol mir dinenl, un du vilst im nisht aveklozen; ze, ich herge dain ershtgeborenem zun.
24 un es iz geven untervegs in a harberik, hot im bagegnt Hashem, un hot im gevolt teiten. 25 hot Tzipporah genumen a sharfen shtein, un hot opgeshnitenm di forhoit fun ir zun, un hot tsugerirt tsu zaine fis; un zi hot gezogt: far vor, a blut-Cheten bistu mir. 26 un er hot im opgelozt. dentsmol hot zi dos gezogt a blut-Cheten, fun vegen der bashnaidung.
27 un Hashem hot gezogt tsu Aharonen: gei antkegen Mosheen tsum midbar. iz er gegangen, un hot im bagegnt oifen barg fun HaElokim, un er hot im gekusht. 28 un Moshe hot dertseilt Aharonen ale verter fun Hashem, mit vos er hot im geshikt, un ale tseichens vos er hot im bafoilen.
29 un Moshe un Aharon zainen gegangen un hoben ingezamlt ale eltste fun di kinder fun Yisroel. 30 un Aharon hot geredt ale verter, vos Hashem hot geredt tsu Mosheen, un er hot geton di tseichens far di oigen fun folk. 31 un dos folk hot gegloibt;n un vi zei hoben gehert az Hashem hot gedacht on di kinder fun Yisroel, un az er hot gezen zeyer fain, azoi hoben zei zich geneigt un zich gebukt.
ה
1 un dernoch zainen Moshe un Aharon gekumen, un hoben gezogt tsu Pharaohen: azoi hot gezogt Hashem, Elochei Yisroel: loz avek main folk, zei zolen halten a yom-Tov tsu mir in der midbar. 2 hot Pharaoh gezogt: ver iz Hashem,o az ich zol tsuheren tsu zain kol, avektsulozen Yisroel? nisht ich ken Hashem, un nisht ich vel oich aveklozen Yisroel. 3 hoben zei gezogt: der G‑t fun di Avarim hot zich bagegean undz. lomir, ich bet dich, gein drai teg vegs in der midbar, un mir velen shlachten tsu Hashem Elokeinu, kedei er zol undz nisht pּlogenp mit a mageyfe oder mit shverd. 4 hot der melech fun Mitsrayim tsu zei gezogt: noch vos, Moshe un Aharon, raist ir op dos folk fun zain arbet? geit tsu eyere lastarbet. 5 un Pharaoh hot gezogt: dos folk fun land iz shoin atsund oich tsu fil, un ir vilt zei noch shteren fun zeyere lastarbet.
6 un Pharaoh hot bafoilen in yenem tog di tsvingers in dem folk, un zaine oifzeers, azoi tsu zogen: 7 ir zolt mer nisht geben dem folk shtroi oif tsu machen di tsigl, azoi vi nechten-eyernechten. zei alein zolen gein, un zich onklaiben shtroi. 8 un di tsol tsigl, vos zei hoben gemacht nechten-eyernechten, zolt ir aroifleigen oif zei; ir zolt derfun nisht mineren; vorem foil zainen zei, derum shraien zei, azoi tsu zogen: mir vilen gein shlachten tsu Elokeinu. 9 zol di arbet shverer zain oif di lait, az zei zolen zain farton mit ir, un zich nisht farnemen mit falshe gereiden. 10 zainen aroisgegangen di tsvingers fun dem folk, un zaine oifzeers, un hoben gezogt tsum folk, azoi tsu zogen: azoi hot gezogt Pharaoh: ich gib ich nisht kein shtroi. 11 geit ir, krigt ich shtroi fun vu ir kent gefinen; vorem fun ier arbet vert gornisht geminert.
12 hot zich dos folk tseshpreit iberen gantsen land Mitsrayim, tsu klaiben sternie far shtroi. 13 un di tsvingers hoben getriben, azoi tsu zogen: endikt eyere togtegleche arbet, azoi vi beis es iz geven shtroi. 14 un di oifzeers fun di kinder fun Yisroel, vos di tsvingers fun Pharaohen hoben oifgezetst iber zei, hoben gekrigen geshlogen, azoi tsu zogen: far vos hot ir nisht geendikt ier sechum tsigl azoi vi frier, i nechten i haint?
15 zainen gekumen di oifzeers fun di kinder fun Yisroel, un hoben geshrien tsu Pharaohen, azoi tsu zogen: far vos tustu azoi tsu daine knecht? 16 kein shtroi vert nisht gegeben daine knecht, un me heist undz: macht tsigl; un ze, daine knecht krigen geshlogen, un di shuld iz in dain folk. 17 hot er gezogt: foil zeit ir, foil; derum zogt ir: mir vilen gein shlachten tsu Hashem. 18 un atsund, geit arbet, vorem kein shtroi vet ich nisht gegeben veren, un di tsol tsigl muzt ir tsushtelen.
19 hoben di oifzeers fun di kinder fun Yisroel zich gezen in an umglik, tsu muzen zogen: ir tort nisht mineren fun eyere togtegleche tsigl. 20 un zei hoben getrofen Mosheen un Aharonen, shteyendik akegen zei, bai zeyer aroisgein fun Pharaohen; 21 un zei hoben tsu zei gezogt: zol Hashem aropּkuken oif ich, un mishpeten, vos ir hot farmiust undzer reyech in di oigen fun Pharaohen, un in di oigen fun zaine knecht, tsu geben a shverd in zeyer hant undz tsu hergen.
22 hot Moshe zich tsurikgekert tsu Hashem, un hot gezogt: Adonoi, far vos tustu shlechts dem doziken folk? tsu vos gor hostu mich geshikt? 23 az zint ich bin gekumen tsu Pharaohen, tsu reden in dain nomen, bageit er zich noch erger mit dem doziken folk, un matsl zain hostu nisht matsl geven dain folk.
ו
1 hot Hashem gezogt tsu Mosheen: atsund vestu zen vos ich vel ton tsu Pharaohen; vorem durch a shtarker hant vet er zei aveklozen, un durch a shtarker hant vet er zei aroistraiben fun zain land.
uoero
2 un Elokim hot geredt tsu Mosheen, un hot tsu im gezogt: ich bin Hashem; 3 un ich hob zich bavizen tsu Avrahamen, tsu Yitzchaken, un tsu Yaakoven, vi El Shaddai, ober mit main nomen Hashem hob ich zich nisht gelozt derkenen tsu zei. 4 un ich hob oich oifgeshtelt main bris mit zei, zei tsu geben dos land Kenaan, dos land fun zeyer iberzain, vos zei hoben derin iberzain. 5 un ich hob oich gehert dos krechtsen fun di kinder fun Yisroel, vos di Mitsrayim farknechten zei, un ich hob gedacht on main bris.q 6 derum zog tsu di kinder fun Yisroel: ich bin Hashem, un ich vel ich aroistsien fun unter di lasten fun Mitsrayim, un vel ich matsl zain fun zeyer knechtshaft, un ich vel ich oisleizen mit an oisgeshtrekten orem, un mit groise mishpotim. 7 un ich vel ich nemen tsu mir far a folk, un ich vel ich zain tsum Elokim; un ir vet visen, az ich bin Hashem Elokeichem, vos hot ich aroisgetsoigen fun unter di lasten fun Mitsrayim. 8 un ich vel ich brengen in dem land, vos ich hob oifgehoiben main hant, es tsu geben tsu Avrahamen, tsu Yitzchaken, un tsu Yaakoven, un ich vel es geben tsu ich far an Arav; ich bin Hashem.
9 hot Moshe azoi geredt tsu di kinder fun Yisroel, ober zei hoben nisht tsugehert tsu Mosheen fun kurts gemit un fun shverer arbet.
10 un Hashem hot geredt tsu Mosheen, azoi tsu zogen: 11 gei red tsu Pharaoh dem melech fun Mitsrayim, er zol aveklozen di kinder fun Yisroel fun zain land. 12 hot Moshe geredt far Hashem, azoi tsu zogen: ze, di kinder fun Yisroel hoben nisht tsugehert tsu mir, haint vi vet Pharaoh mich tsuheren, az ich hob farshtopּte lipen?
13 un Hashem hot geredt tsu Mosheen un tsu Aharonen, un zei bafoilen tsu di kinder fun Yisroel, un tsu Pharaoh dem melech fun Mitsrayim, kedei aroistsutsien di kinder fun Yisroel, fun land Mitsrayim.
14 dos zainen di hoipּtn fun zeyere foterhaizer: di zin fun Reuven, Yisroels bechor: Chanoke, un Pallu, Chetzron, un Carmi. dos zainen di mishpoches fun Reuven. 15 un di zin fun shmeunen: Yemuel, un Yamin, un Ohad, un Yachin, un Yetzochar, un Shaul der zun fun a knaeanit. dos zainen di mishpoches fun Shimon. 16 un dos zainen di nemen fun Levis zin, loit zeyere geburten: Gershon, un Kohat, un Merari. un di yoren fun Levis leben zainen geven hundert un ziben un draisik yor. 17 di zin fun Gershonen: Livni, un Shimei, loit zeyere mishpoches. 18 un di zin fun Kohaten: Amram, un Yitzhar, un Chevron, un euziel. un di yoren fun kehotes leben zainen geven hundert un drai un draisik yor. 19 un di zin fun Merarien: Machli, un Mushi. dos zainen di mishpoches fun Levi loit zeyere geburten. 20 un Amram hot zich genumen zain mume Yocheveden far a vaib, un zi hot im geboren Aharonen un Mosheen. un di yoren fun Amrams leben zainen geven hundert un ziben un draisik yor. 21 un di zin fun Yitzharen: Korach, un Nepheg, un Zichri. 22 un di zin fun euzielen: Mishael, un Eltzaphan, un Sitri. 23 un Aharon hot zich genumen Elisheva di tochter fun Amminadaven, di shvester fun Nachshonen, far a vaib, un zi hot im geboren Nodaven, un Avihuen, Elazaren, un Itamaren. 24 un di zin fun Korachen: Assir, un Elkanah, un Aviasape. dos zainen di mishpoches fun di korachim. 25 un Elazar der zun fun Aharonen hot zich genumen eine fun di techter fun Putielen zich far a vaib; un zi hot im geboren Pinchasen. dos zainen di hoipּtn fun di foterhaizer fun di Leviim loit zeyere mishpoches. 26 dos zainen Aharon un Moshe, vos Hashem hot tsu zei gezogt: tsit arois di kinder fun Yisroel fun land Mitsrayim loit zeyere machnus. 27 zei zainen dos di vos hoben geredt tsu Pharaoh dem melech fun Mitsrayim, kedei aroistsutsien di kinder fun Yisroel fun Mitsrayim. dos zainen Moshe un Aharon.
28 un es iz geven in dem tog vos Hashem hot geredt tsu Mosheen in land Mitsrayim. 29 hot G‑t gezogt tsu Mosheen, azoi tsu zogen: ich bin Hashem; red tsu Pharaoh dem melech fun Mitsrayim alts vos ich red tsu dir. 30 hot Moshe gezogt far Hashem: ich hob doch farshtopּte lipen, un vi vet Pharaoh tsuheren tsu mir?
ז
1 hot Hashem gezogt tsu Mosheen: ze, ich hob dich gemacht vi a G‑t tsu Pharaohen, un Aharon dain bruder vet zain dain novi. 2 du vest reden alts vos ich vel dir bafelen, un Aharon dain bruder vet reden tsu Pharaohen, er zol aveklozen di kinder fun Yisroel fun zain land. 3 un ich vel hart machen Pharaohs harts, un vel meren maine tseichens un maine vunder in land Mitsrayim. 4 ober Pharaoh vet nisht tsuheren tsu ich, un ich vel aroifton main hant oif Mitsrayim, un vel aroistsien maine machnus, main folk, di kinder fun Yisroel, fun land Mitsrayim, mit groise mishpotim. 5 un di Mitsrayim velen visen, az ich bin Hashem, ven ich vel oisshtreken main hant oif Mitsrayim, un vel aroistsien di kinder fun Yisroel fun tsvishen zei.
6 hoben Moshe un Aharon azoi geton; azoi vi Hashem hot zei bafoilen, azoi hoben zei geton. 7 un Moshe iz geven a man fun achtsik yor, un Aharon a man fun drai un achtsik yor, ven zei hoben geredt tsu Pharaohen.
8 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen un tsu Aharonen, azoi tsu zogen: 9 az Pharaoh vet reden tsu ich, azoi tsu zogen: git fun ich a vunder; zolstu zogen tsu Aharonen: nem dain shteken, un tu a vorf far Pharaohen, vet er veren a shlang.
10 zainen Moshe un Aharon gekumen tsu Pharaohen, un zei hoben azoi geton, vi Hashem hot bafoilen; un Aharon hot a vorf geton zain shteken far Pharaohen, un far zaine knecht, un er iz gevoren a shlang.
11 hot oich Pharaoh gerufen di chachomim un di mechashfim, un oich zei, di chartumim fun Mitsrayim, hoben geton des glaichen mit zeyere farborgene kuntsen. 12 un zei hoben a vorf geton itlecher zain shteken, un zei zainen gevoren shlangen; ober Aharons shteken hot ingeshlungen zeyere shtekens.
13 un Pharaohs harts iz gebliben fest, un er hot nisht tsugehert tsu zei, azoi vi Hashem hot geredt.
14 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: Pharaohs harts iz hart, er vil nisht aveklozen dos folk. 15 gei tsu Pharaohen in der peire; ze, er geit arois tsum vaser, vestu zich shtelen im antkegen, baim breg taich, un dem shteken vos iz farkert gevoren in a shlang, zolstu nemen in dain hant. 16 un zolst zogen tsu im: Hashem, der G‑t fun di Avarim, hot mich geshikt tsu dir, azoi tsu zogen: loz avek main folk, zei zolen mir dinenr in der midbar; un ze, host nisht tsugehert biz aher. 17 hot Hashem azoi gezogt: dermit vestu visen, az ich bin Hashem: ze, ich shlog mit dem shteken vos in main hant, oifen vaser vos in taich, un es vet farkert veren in blut. 18 un di fish vos in taich velen oisshtarben, un der taich vet farshtunken veren, un di Mitsrayim velen zich eklen tsu trinken vaser oisen taich.
19 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: zog tsu Aharonen: nem dain shteken, un shtrek ois dain hant oif di vaseren fun Mitsrayim, oif zeyere shtromen, oif zeyere taichen, un oif zeyere gemoizechtsen, un oif ale zeyere onzamlungen fun vaser, un zei zolen veren blut; un es zol zain blut in gantsen land Mitsrayim, sai in hiltserne keilim, sai in shteinerne.
20 hoben Moshe un Aharon azoi geton, vi Hashem hot bafoilen. un er hot oifgehoiben dem shteken, un hot geshlogen dos vaser vos in taich, far di oigen fun Pharaohen, un far di oigen fun zaine knecht; un dos gantse vaser vos in taich iz farkert gevoren in blut. 21 un di fish vos in taich zainen oisgeshtorben, un der taich iz farshtunken gevoren, un di Mitsrayim hoben nisht gekent trinken vaser oisen taich; un dos blut iz geven in gantsen land Mitsrayim.
22 hoben di chartumim fun Mitsrayim geton des glaichen mit zeyere farborgene kuntsen; un Pharaohs harts iz gebliben fest, un er hot nisht tsugehert tsu zei; azoi vi Hashem hot geredt. 23 un Pharaoh hot zich umgekert un iz araingegangen in zain hoiz, un hot oich dos nisht genumen tsum hartsen. 24 un ale Mitsrayim hoben gegroben arum taich noch vaser tsum trinken, vorem zei hoben nisht gekent trinken fun di vaseren fun taich. 25 un es zainen derfilt gevoren ziben teg, noch dem vi Hashem hot geshlogen dem taich.
26(8:1) un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: kum tsu Pharaohen, un zog tsu im: azoi hot Hashem gezogt: loz avek main folk, zei zolen mir dinen. 27(8:2) un oib du vilst zei nisht aveklozen, ot plog ich dain gantsen gevul mit Parosh. 28(8:3) un der taich vet vidmenen Parosh, un zei velen aroifgein, un velen kumen in dain hoiz, un in dain shlofkamer, un oif dain bet, un in hoiz fun daine knecht, un oif dain folk, un in daine oivns, un in daine multers.
29(8:4) i oif dir, i oif dain folk, i oif ale daine knecht, velen aroifgein di Parosh.
ח
1(5) un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: zog tsu Aharonen: shtrek ois dain hant mit dain shteken oif di shtromen, oif di taichen, un oif di gemoizechtsen, un breng aroifblikendik Parosh oifen land Mitsrayim. 2(6) un Aharon hot oisgeshtrekt zain hant oif di vaseren fun Mitsrayim, un di Parosh zainen aroifgegangen, un hoben badekt dos land Mitsrayim. 3(7) hoben di chartumim geton des glaichen mit zeyere farborgene kuntsen, un zei hoben aroifgebracht Parosh oifen land Mitsrayim.
4(8) un Pharaoh hot gerufen Mosheen un Aharonen, un hot gezogt: bet tsu Hashem, er zol opton di Parosh fun mir un fun main folk, un ich vel aveklozen dos folk, zei zolen shlachten tsu Hashem. 5(9) hot Moshe gezogt tsu Pharaohen: hob dem koved iber mir; oif ven zol ich beten far dir, un far daine knecht, un far dain folk, tsu farshnaidens di Parosh fun dir, un fun daine haizer, az nor in taich zolen zei blaiben? 6(10) hot er geentfert: oif morgen. hot er gezogt: azoi vi dain vort! kedei zolst visen, az nishto aza vi Hashem Elokeinu. 7(11) un di Parosh velen zich opton fun dir, un fun daine haizer, un fun daine knecht, un fun dain folk; nor in taich velen zei blaiben.
8(12) zainen Moshe un Aharon aroisgegangen fun Pharaohen, un Moshe hot geshrien tsu Hashem fun vegen di Parosh vos er hot aroifgeton oif Pharaohen. 9(13) un Hashem hot geton azoi vi dos vort fun Mosheen, un di Parosh zainen oisgeshtorben fun di haizer, fun di hoifen, un fun di felder. 10(14) un me hot zei tsunoifgeshart hoifns oif hoifns, un dos land iz farshtunken gevoren. 11(15) un vi Pharaoh hot gezen, az es iz gevoren a derlaichterung, azoi hot er hart gemacht zain harts, un hot nisht tsugehert tsu zei; azoi vi Hashem hot geredt.
12(16) un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: zog tsu Aharonen: shtrek ois dain shteken, un shlog dem shtoib fun der erd, un er zol veren umgetsifer in gantsen land Mitsrayim. 13(17) hoben zei azoi geton; un Aharon hot oisgeshtrekt zain hant mit zain shteken, un er hot geshlogen dem shtoib fun der erd, un es iz gevoren umgetsifer oif mentshen un oif beheimes; der gantser shtoib fun der erd iz gevoren umgetsifer in gantsen land Mitsrayim. 14(18) un di chartumim hoben des glaichen gearbet mit zeyere farborgene kuntsen aroistsubrengen umgetsifer, ober zei hoben nisht gekent. un dos umgetsifer iz geven oif mentshen un oif beheimes. 15(19) un di chartumim hoben gezogt tsu Pharaohen: dos iz der finger fun Elokim. ober Pharaohs harts iz gebliben fest, un er hot nisht tsugehert tsu zei; azoi vi Hashem hot geredt.
16(20) un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: feder zich in der peire, un shtel zich far Pharaohen; ze, er geit arois tsum vaser, zolstu zogen tsu im: azoi hot Hashem gezogt: loz avek main folk, zei zolen mir dinen. 17(21) vorem oib du lozt nisht avek main folk,t ot shik ich on oif dir, un oif daine knecht, un oif dain folk, un in daine haizer, a gemish fligen, un di haizer fun Mitsrayim velen ongefilt veren mit dem gemish fligen, un oich di erd vos zei zainen oif ir. 18(22) un ich vel opּzunderen in yenem tog dos land Goshen, vos main folku halt zich oif derin, az dos gemish fligen zol dorten nisht zain, kedei zolst visen, az ich, Hashem, bin in land. 19(23) un ich vel machen an opּsheidung tsvishen main folkv un tsvishen dain folk. oif morgen vet geshen der doziker tseichen. 20(24) un Hashem hot azoi geton: un es iz gekumen a gedicht gemish fligen in hoiz fun Pharaohen, un in hoiz fun zaine knecht, un in gantsen land Mitsrayim. dos land iz farvist gevoren fun vegen dem gemish fligen.
21(25) hot Pharaoh gerufen Mosheen un Aharonen, un hot gezogt: geit shlacht tsu Elokeichem in land. 22(26) hot Moshe gezogt: es iz nisht recht azoi tsu ton, vorem di umverdikeit fun di Mitsrayim velen mir shlachten tsu Hashem Elokeinu; ze, az mir velen shlachten di umverdikeit fun di Mitsrayim far zeyere oigen, tsi velen zei undz nisht farshteinen? 23(27) drai teg vegs velen mir gein in der midbar, un mir velen shlachten tsu Hashem Elokeinu, azoi vi er vet undz heisen.
24(28) hot Pharaoh gezogt: ich vel ich aveklozen, ir zolt shlachten tsu Hashem Elokeichem in der midbar, nor zeyer vait zolt ir nisht gein. bet far mir. 25(29) hot Moshe gezogt: ze, ich gei arois fun dir, un vel beten tsu Hashem, az dos gemish fligen zol zich morgen opton fun Pharaohen, fun zaine knecht, un fun zain folk; zol ober Pharaoh nisht vider machen geshpּet, nisht avektsulozen dos folk tsu shlachten tsu Hashem. 26(30) un Moshe iz aroisgegangen fun Pharaohen, un hot gebeten tsu Hashem. 27(31) un Hashem hot geton azoi vi dos vort fun Mosheen, un hot opgeton dos gemish fligen, fun Pharaohen, fun zaine knecht, un fun zain folk; nisht an eintsike iz gebliben. 28(32) ober Pharaoh hot oich dos mol hart gemacht zain harts, un hot nisht avekgelozen dos folk.
ט
1 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: kum tsu Pharaohen, un red tsu im: azoi hot gezogt Hashem, der G‑t fun di Avarim: loz avek main folk, zei zolen mir dinen.w 2 vorem oib du vilst nisht aveklozen, un haltst zei noch vaiter, 3 ze, vet di hant fun Hashem zain oif dain fich vos in feld, oif di ferd, oif di eizlen, oif di kemlen, oif di rinder, un oif di shof; a zeyer shvere mageyfe. 4 un Hashem vet opּzunderen tsvishen dem fich fun Yisroel un tsvishen dem fich fun Mitsrayim, un fun alts vos gehert tsu di kinder fun Yisroel vet gornisht shtarben. 5 un Hashem hot gemacht a tsait, azoi tsu zogen: morgen vet Hashem ton di dozike zach in land.
6 un Hashem hot geton di dozike zach oif morgen, un dos gantse fich fun Mitsrayim iz oisgeshtorben, ober fun dem fich fun di kinder fun Yisroel iz an eintsiks nisht geshtorben. 7 un Pharaoh hot geshikt, ersht fun dem fich fun Yisroel iz tsu mol an eintsiks nisht geshtorben. ober Pharaohs harts iz gebliben hart, un er hot nisht avekgelozen dos folk.
8 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen un tsu Aharonen: nemt ich eyere fule hoifns ash fun a kalchoiven, un Moshe zol es a vorf ton akegen himel, far di oigen fun Pharaohen. 9 un es vet veren tsu shtoib iberen gantsen land Mitsrayim, un veren a grind vos shlogt ois in bloteren, oif mentshen un oif beheimes, in gantsen land Mitsrayim.
10 hoben zei genumen ash fun a kalchoiven, un zei hoben zich geshtelt far Pharaohen, un Moshe hot es a vorf geton akegen himel, un es iz gevoren a grind vos shlogt ois in bloteren, oif mentshen un oif beheimes. 11 un di chartumim hoben nisht gekent shtein far Mosheen fun vegen dem grind, vorem der grind iz geven oif di chartumim azoi vi oif gants Mitsrayim.
12 ober Hashem hot fest gemacht Pharaohs harts, un er hot nisht tsugehert tsu zei; azoi vi Hashem hot geredt tsu Mosheen.
13 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: feder zich in der peire, un shtel zich far Pharaohen, un zog tsu im: azoi hot gezogt Hashem der G‑t fun di Avarim: loz avek main folk, zei zolen mir dinen.x 14 vail dos mol shik ich on ale maine pּlogen oif dir harts,y oif daine knecht, un oif dain folk, kedei zolst visen, az nishto aza vi ich oif der gantser erd. 15 vorem ich volt atsund oisgeshtrekt main hant, un volt geshlogen dich un dain folk mit a mageyfe, az du volst fartilikt gevoren fun der erd. 16 un nor derum hob ich dich oifgeshtelt, kedei dir tsu vaizen main koiech, un kedei me zol dertseilen main nomen iber der gantser erd.
17 noch alts derheibstu zich akegen main folk,z zei nisht avektsulozen. 18 ze, ich mach regenen morgen in der tsait zeyer a shveren hogel, vos aza vi er iz nisht geven in Mitsrayim fun dem tog vos zi iz gegruntfest gevoren un biz atsund. 19 un atsund shik araintraiben dain fich, un alts vos du host in feld; yetveder mentsh un beheime vos vet zich gefinen in feld, un vet nisht araingenumen veren in hoiz, vet oif zei nideren der hogel, un zei velen shtarben.
20 der fun Pharaohs diner vos hot moire gehat far Hashem's vort, hot gemacht antrinen zaine knecht un zain fich in di haizer. 21 un ver es hot nisht geton zain harts oif Hashem's vort, hot ibergelozen zaine knecht un zain fich in feld.
22 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: shtrek ois dain hant akegen himel, un zol veren a hogel in gantsen land Mitsrayim, oif mentshen, un oif beheimes, un oif alem groz fun feld in dem land Mitsrayim.
23 hot Moshe oisgeshtrekt zain shteken akegen himel, un Hashem hot gegeben duneren un hogel, un a faier iz aropgefalen oif der erd; un Hashem hot gemacht regenen a hogel oifen land Mitsrayim. 24 un es iz geven a hogel, mit a flakeriken faier in miten hogel, zeyer a shverer, vos aza vi er iz nisht geven in gantsen land Mitsrayim, fun zint es iz gevoren tsum folk. 25 un der hogel hot ingeshlogen in gantsen land Mitsrayim alts vos oifen feld, fun a mentshen biz a beheime; oich yetveder kraitechts fun feld hot der hogel oisgeshlogen, un yetveder boim fun feld hot er tsebrachen. 26 nor in land Goshen, vos dorten zainen geven di kinder fun Yisroel, iz kein hogel nisht geven.
27 hot Pharaoh geshikt un gerufen Mosheen un Aharonen, un er hot tsu zei gezogt: ich hob gezindikt dos mol; Hashem iz gerecht (htsdik), un ich un main folk zainen umgerecht. 28 bet tsu Hashem, un zol zain genug di duneren fun Elokim un der hogel, un ich vel ich aveklozen, un ir vet mer nisht blaiben. 29 hot Moshe tsu im gezogt: vi ich gei arois fun shtot, vel ich oisshpּreiten maine hent tsu Hashem; velen di duneren oifheren, un der hogel vet mer nisht zain; kedei zolst visen az tsu Hashem gehert di erd. 30 un du un daine knecht – ich veis, az ir hot noch alts nisht moire far Hashem Elokim.
31 un der flaks un der gersht zainen oisgeshlogen gevoren, vorem der gersht iz geven in zang, un der flaks in bliung. 32 ober der veits un der tunklveits zainen nisht oisgeshlogen gevoren, vail zei veren shpּet tsaitik.
33 un Moshe iz aroisgegangen fun Pharaohen oisen shtot, un hot oisgeshpreit zaine hent tsu Hashem, un di duneren un der hogel hoben oifgehert, un der regen hot mer nisht gegosen oif der erd.
34 un vi Pharaoh hot gezen, az der regen un der hogel un di duneren hoben oifgehert, azoi hot er vaiter gezindikt, un hot hart gemacht zain harts, er un zaine knecht. 35 un Pharaohs harts iz gebliben fest, un er hot nisht avekgelozen di kinder fun Yisroel; azoi vi Hashem hot geredt durch Mosheen.
י
bֹּ
1 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: kum tsu Pharaohen, vorem ich hob hart gemacht zain harts un dos harts fun zaine knecht, kedei ich zol ton maine dozike tseichens tsvishen im; 2 un kedei zolst dertseilen in di oieren fun dain zun, un fun dain zuns zun, vos ich hob ongeton Mitsrayim, un maine tseichens vos ich hob gemacht tsvishen zei; un ir zolt visen, az ich bin Hashem.
3 zainen Moshe un Aharon gekumen tsu Pharaohen, un zei hoben tsu im gezogt: azoi hot gezogt Hashem der G‑t fun di Avarim: biz vanen vestu zich nisht velen beigen far mir? loz avek main folk, zei zolen mir dinen.a 4 vorem oib du vislt nisht aveklozen main folk, ot breng ich morgen a heisherik in dain gevul. 5 un er vet fardeken dem onblik fun der erd, az me vet nisht kenen aroiszen di erd; un er vet oifesen dem resht fun der antrinung, vos ich iz gebliben fun dem hogel, un vet oifesen yetveder boim vos vakst bai ich oifen feld. 6 un ongefilt velen veren daine haizer, un di haizer fun ale daine knecht, un di haizer fun gants Mitsrayim; vos daine elteren un daine elterns elteren hoben nisht gezen fun dem tog, vos zei zainen geven oif der erd, un biz haintiken tog. – un er hot zich umgekert, un iz aroisgegangen fun Pharaohen.
7 hoben Pharaohs knecht tsu im gezogt: biz vanen vet der doziker undz zain far a shtroichlung? loz avek di lait, un zolen zei dinen Hashem zeyer G‑t. tsi noch veistu nisht az Mitsrayim geit unter?
8 hot men umgekert Mosheen un Aharonen tsu Pharaohen, un er hot tsu zei gezogt: geit dintb Hashem Elokeichem; ober ver un ver zainen di geyer? 9 hot Moshe gezogt: mit undzere yunge un mit undzere alte velen mir gein; mit undzere zin un mit undzere techter, mit undzere shof un mit undzere rinder velen mir gein; vorem a yom-Tov tsu Hashem iz bai undz. 10 hot er tsu zei gezogt: zol Hashem azoi zain mit ich, vi ich vel ich aveklozen mit eyere gezinten! zet, az ir hot epes shlechts in oiskuk. 11 nisht azoi! geit akorsht ir mener un dintc Hashem, vorem dos iz doch vos ir farlangt. – un me hot zei aroisgetriben fun far Pharaohen.
12 hot Hashem gezogt tsu Mosheen: shtrek ois dain hant oifen land Mitsrayim vegen dem heisherik, un er vet aroifgein oifen land Mitsrayim, un vet oifesen yetveder kraitechts fun der erd, alts vos der hogel hot ibergelozen.
13 un Moshe hot oisgeshtrekt zain shteken oifen land Mitsrayim, un Hashem hot getriben a mizrech-vint oifen land yenem gantsen tog un di gantse nacht; vi es iz gevoren frimorgen, azoi hot der mizrech-vint ongetrogen dem heisherik. 14 un der heisherik iz aroifgegangen oifen gantsen land Mitsrayim, un hot zich aropgelozt in dem gantsen gevul fun Mitsrayim zeyer shver; nisht far im iz geven aza heisherik vi er, un nisht noch im vet zain aza. 15 un er hot fardekt dem onblik fun der gantser erd, un di erd iz fintster gevoren; un er hot oifgegesen yetveder kraitechts fun der erd, un yetveder frucht fun boim, vos der hogel hot ibergelozen; un es iz nisht gebliben kein grins fun a boim oder fun a kraitechts fun feld in gantsen land Mitsrayim.
16 hot Pharaoh gerufen oif gich Mosheen un Aharonen, un hot gezogt: ich hob gezindikt tsu Hashem Elokeichem, un tsu ich. 17 un atsund fargib, ich bet dich, main chet bloiz dos mol, un bet tsu Hashem Elokeichem, er zol opton fun mir nor di dozike toit.
18 iz er aroisgegangen fun Pharaohen, un hot gebeten tsu Hashem. 19 un Hashem hot farkert zeyer a shtarken mayrev-vint, vos hot avekgetrogen dem heisherik, un hot im araingeshtupּt in Yam Suf; nisht an eintsiker heisherik iz gebliben in gantsen gevul fun Mitsrayim.
20 ober Hashem hot fest gemacht Pharaohs harts, un er hot nisht avekgelozen di kinder fun Yisroel.
21 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: shtrek ois dain hant akegen himel, un zol veren a fintsternish iberen land Mitsrayim, az me zol kenen ontapּn di fintsternish.
22 hot Moshe oisgeshtrekt zain hant akegen himel, un es iz geven a shtokfintsternish in gantsen land Mitsrayim drai teg. 23 zei hoben einer dem anderen nisht gezen, un zei hoben zich keiner nisht oifgehoiben fun zain ort drai teg. ober bai ale kinder fun Yisroel iz geven lichtik in zeyere voinerter.
24 hot Pharaoh gerufen Mosheen, un hot gezogt: geit dintd Hashem; nor eyere shof un eyere rinder zolen zich opּshtelen; eyere gezinten zolen oich gein mit ich. 25 hot Moshe gezogt: i du muzt undz mitgeben shlachtopּfer un brandopּfer, kedei mir zolen makrev zain tsu Hashem Elokeinu, 26 i undzer fich muz mitgein mit undz; nisht a telo zol iberblaiben; vorem derfun velen mir nemen oif tsu dinene Hashem Elokeinu; un mir veisen nisht mit vos mir velen darfen dinen Hashem, biz mir kumen ahin.
27 ober Hashem hot fest gemacht Pharaohs harts, un er hot zei nisht gevolt aveklozen. 28 un Pharaoh hot tsu im gezogt: gei avek fun mir; hit zich, zolst mer main ponem nisht zen, vorem in dem tog vos du zest main ponem, vestu shtarben. 29 hot Moshe gezogt: host richtik geredt; ich vel mer vider dain ponem nisht zen.
יא
1 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: noch ein plogf vel ich brengen oif Pharaohen un oif Mitsrayim, dernoch vet er ich aveklozen fun danen; az er lozt ich avek, vet er ich traibndik in gantsen aroistraiben fun danen. 2 red akorsht in di oieren fun folk, zei zolen antlaien itlecher fun zain chever, un itleche fun ir chevrte, zilberne zachen un gilderne zachen.
3 un Hashem hot gegeben dem folk Chen in di oigen fun Mitsrayim. oich iz der man Moshe geven zeyer grois in land Mitsrayim, in di oigen fun Pharaohs knecht, un in di oigen fun folk.
4 un Moshe hot gezogt: azoi hot Hashem gezogt: arum halbe nacht vel ich aroisgein tsvishen Mitsrayim; 5 un es vet shtarben yetveder bechor in land Mitsrayim, fun dem bechor fun Pharaohen vos darf zitsen oif zain tron,g biz dem bechor fun der dinst vos hinter di milshteiner; oich yetveder bechor fun a beheime. 6 un es vet veren a grois geshrei in gantsen land Mitsrayim, vos aza iz nisht geven, un aza vet mer nisht zain. 7 ober kegen ale kinder fun Yisroel vet a hunt nisht sharfen zain tsung, sai kegen a mentshen, sai kegen a beheime; kedei ir zolt visen, az Hashem sheidt op tsvishen Mitsrayim un tsvishen Yisroel. 8 un ale di dozike knecht daine velen aropnideren tsu mir, un velen zich buken tsu mir, azoi tsu zogen: gei arois, du mit dain gantsen folk vos hinter dir; un noch dem vel ich aroisgein. – un er iz aroisgegangen fun Pharaohen in grimtsoren.
9 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: Pharaoh vet nisht tsuheren tsu ich; kedei tsu meren maine vunder in alnd Mitsrayim. 10 un Moshe un Aharon hoben geton ale di dozike vunder far Pharaohen; ober Hashem hot fest gemacht Pharaohs harts, un er hot nisht avekgelozen di kinder fun Yisroel fun zain land.
יב
1 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen un tsu Aharonen in land Mitsrayim, azoi tsu zogen: 2 der doziker chodesh zol ich zain der onheib fun Chodeshim; der, ershter fun di Chodeshim fun yor zol er ich zain. 3 red tsu der gantser eideh fun Yisroel, azoi tsu zogen: in tsenten tog fun dem doziken chodesh, zolen zei itlecher zich nemen tsu lami far a foterhoiz, tsu lam far a hoizgezint. 4 un oib dos hoizgezint iz tsu vintsik far a lam,j zol er nemen mit zain shechen vos iz nont tsu zain hoiz, loit der tsol nefoshes; itlechen vedlik zain esen zolt ir tseilen oifen lam. 5 a lam on a felerk, a Zecher a yor alt, zol es ich zain; fun shepּsn oder fun tsigen zolt ir nemen. 6 un er zol bai ich zain in opּhitung bizen fertsnten tog fun dem doziken chodesh, un di gantse inzamlung fun der eide fun Yisroel zol im shechten kegen ovent. 7 un zei zolen nemen fun dem blut un aroifton oif beide baishtidlech, un oif dem eibershtidl, oif di haizer vos zei velen im esen in zei. 8 un zei zolen esen dos fleish in der doziker nacht, gebroten oifen faier; mit matsus un mit bitere kraitechtser zolen zei es esen. 9 ir zolt nisht esen fun im halb gebroten, oder gekocht, opּgekocht in vaser, naiert gebroten oifen faier; zain kop mit zaine kni un mit zaine ingeveid. 10 un ir zolt nisht iberlozen fun im biz in der peire, un vos vet iberblaiben fun im biz in der peire, zolt ir in faier farbrenen. 11 un azoi zolt ir im esen: eyere lenden ongegurt, eyere shich oif eyere fis, un ier shteken in ier hant; un ir zolt im esen in geail. a korben-peּsach iz dos tsu Hashem. 12 un ich vel durchgein durchen land Mitsrayim in der doziker nacht, un vel shlogen yetveder bechor in land Mitsrayim, fun a mentshen biz a beheime; un oif ale G‑ter fun Mitsrayim vel ich ton a mishpot; ich bin Hashem.
13 un dos blut vet ich zain far a tseichen oif di haizer vos ir zeit dorten, un ich vel zen dos blut, un vel iberhipּn iber ich,l un es vet nisht zain tsvishen ich kein plog umtsubrengen, ven ich shlog in land Mitsrayim.m 14 un der doziker tog zol ich zain far a gedechenish, un ir zolt im faieren a faiertog tsu Hashem; oif eyere dor-dores, vi an eibik gezets, zolt ir im faieren. 15 ziben teg zolt ir esen matsus; bald baim ershten tog zolt ir opton zoierteig fun eyere haizer, vorem itlecher vos est chomets fun ershten tog bizen zibeten tog, yene zel zol farshnitenn veren fun Yisroel. 16 un in ershten tog zol zain a heilike tsunoifrufung, un in zibeten tog zol zain a heilike tsunoifrufung bai ich; kein arbet zol in zei nisht geton veren, nor vos darf gegesen veren fun itlechen mentshen, dos alein meg tsugegreit veren bai ich. 17 un ir zolt ophiten di matsus; vorem in dem doziken eigenem tog hob ich aroisgetsoigen eyere machnus fun land Mitsrayim. un ir zolt hiten dem doziken tog oif eyere dor-dores vi an eibik gezets. 18 in ershten chodesh, fun fertsnten tog in choidesh in ovent, zolt ir esen matsus, bizen ein un tsvantsiksten tog in chodesh in ovent. 19 ziben teg zol zich nisht gefinen zoierteig in eyere haizer, vorem itlecher vos est chomets, yene zel zol farshniteno veren fun der eide fun Yisroel, sai a fremder, un sai an ingeborener fun land. 20 kein chomets zolt ir nisht esen; in ale eyere voinerter zolt ir esen matsus.
21 un Moshe hot gerufen ale eltste fun Yisroel, un hot tsu zei gezogt: tsit arois un nemt ich shof loit eyere mishpoches, un shecht dem korben-peּsach. 22 un ir zolt nemen a bintel ezov-groz un intunken in dem blut vos in beken, un ir zolt tsuriren tsu dem eibershtidl un tsu di beide baishtidlech fun dem blut vos in beken, un ir zolt keiner nisht aroisgein fun dem ingang fun zain hoiz biz in der peire. 23 un az Hashem vet durchgein tsu shlogen Mitsrayim, vet er zen dos blut oifen eibershtidl un oif di beide baishtidlech, un Hashem vet iberhipּn iberen ingang, un er vet nisht lozen dem umbrenger arainkumen in ier hoiz tsu shlogen. 24 un ir zolt ophiten di dozike zach vi a gezets far dir un far daine kinder oif eibik. 25 un es vet zain, az ir vet kumen in dem land vos Hashem vet ich geben, azoi vi er hot tsugezogt, zolt ir ophiten dem doziken dinst. 26 un es vet zain, az eyere kinder velen ich fregen: vos iz bai ich der doziker dinst? 27 zolt ir zogen: a korben-peּsachp iz dos tsu Hashem, vail er hot ibergehipּt iber di haizer fun di kinder fun Yisroel in Mitsrayim, ven er hot geshlogen Mitsrayim, un undzere haizer hot er matsl geven. hot dos folk zich geneigt un zich gebukt. 28 un di kinder fun Yisroel zainen gegangen un hoben geton; azoi vi Hashem hot bafoilen Mosheen un Aharonen, azoi hoben zei geton.
29 un es iz geven in halbe nacht, azoi hot Hashem geshlogen yetveder bechor in land Mitsrayim, fun dem bechor fun Pharaohen vos hot gezolt zitsen oif zain tron,q biz dem bechor fun gefangenem vos in tefish; un yetveder bechor fun a beheime.
30 iz Pharaoh oifgeshtanen bai der nacht, er un ale zaine knecht, un gants Mitsrayim, un es iz gevoren a grois geshrei in Mitsrayim, vorem es iz nisht geven a hoiz vos dorten zol nisht zain a toiter. 31 un er hot gerufen Mosheen un Aharonen bai der nacht, un hot gezogt: shteit oif, geit arois fun tsvishen main folk, i ir, i di kinder fun Yisroel, un geit dintr Hashem, azoi vi ir hot gezogt. 32 nemt i eyere shof, i eyere rinder, azoi vi ir hot gezogt, un geit; un bentsht mich oich.
33 un di Mitsrayim zainen tsugeshtanen tsu dem folk, zei aroistsushiken vos gicher fun land, vorem zei hoben gezogt: mir velen ale oisshtarben. 34 un dos folk hot genumen zeyer teig eider er iz gezaiert gevoren; zeyere multers zainen geven ingebunden in zeyere ticher oif zeyere akslen.
35 un di kinder fun Yisroel hoben geton azoi vi dos vort fun Mosheen, un zei hoben antlien fun di Mitsrayim zilberne zachen un gilderne zachen, un kleider. 36 vorem Hashem hot gegeben dem folk Chen in di oigen fun di Mitsrayim, un zei hoben zei gelien; un zei hoben oisgeleidikt Mitsrayim.
37 un di kinder fun Yisroel hoben aroisgetsoigen fun Rameses kein sukot, arum zeks hundert toizent fusgeyer, mener, achuts kinder. 38 un oich a sach gemisht folk iz aroisgegangen mit zei; un shof un rinder zeyer a groise stade. 39 un zei hoben gebaken fun dem teig vos zei hoben aroisgetrogen fun Mitsrayim, kuchns Motzah, vorem er iz nisht gezaiert gevoren, vail zei zainen aroisgetriben gevoren fun Mitsrayim, un hoben zich nisht gekent oifhalten, un afile tserung hoben zei zich nisht tsugegreit.
40 un dos zitsen fun di kinder fun Yisroel, vos zei zainen gezesen in Mitsrayim, iz geven fir hundert yor un draisik yor. 41 un es iz geven tsum Suf fun fir hundert yor un draisik yor, iz, genoi in dem doziken tog, zainen ale machnus fun Hashem aroisgegangen fun land Mitsrayim. 42 a vachnacht iz dos geven bai Hashem zei aroistsutsien fun land Mitsrayim; iz di dozike eigene nacht a vachnacht tsu Hashem bai ale kinder fun Yisroel oif zeyere dor-dores.
43 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen un Aharonen: dos iz der din fun dem korben-peּsach: kein fremd-geborener tor fun im nisht esen.
44 un vu nor emitsns a knecht gekoift far gelt, az du host im gemalt, dentsmol meg er fun im esen. 45 an ingevanderter un a gedungener tor fun im nisht esen. 46 in ein hoiz zol er gegesen veren; zolst nisht aroistrogen fun dem fleish oisen hoiz; un a bein zolt ir nisht tsebrechen in ims. 47 di gantse eide fun Yisroel zol im machen. 48 un az bai dir vet zich oifhalten a fremder, un er vet velen machen a korben-peּsach tsu Hashem, zol bai im gemalt veren yetveder manspּarshoin, un dentsmol ken er genenen im tsu machen; un er zol zain azoi vi an ingeborener fun land; ober kein umbashnitener tor fun im nisht esen. 49 ein gezets zol zain far dem ingeborenem, un far dem fremden vos halt zich oif tsvishen ich.
50 un ale kinder fun Yisroel hoben dos geton; azoi vi Hashem hot bafoilen Mosheen un Aharonen, azoi hoben zei geton.
51 un es iz geven in dem doziken eigenem tog, hot Hashem aroisgetsoigen di kinder fun Yisroel, fun land Mitsrayim, loit zeyere machnus.
יג
1 un Hashem hot geredt tsu Mosheen, azoi tsu zogen: 2 heilik tsu mir yetveder bechort; itlecher vos efent dem trachtu tsvishen di kinder fun Yisroel, fun a mentshen oder fun a beheime, zol geheren tsu mir.
3 un Moshe hot gezogt tsu dem folk: gedenkt dem doziken tog vos ir zeit aroisgegangen fun Mitsrayim, fun dem hoiz fun knechtshaft; vorem mit a shtarker hant hot ich Hashem aroisgetsoigen fun danen; derum zol nisht gegesen veren chomets. 4 haint geit ir arois, in chodesh oviv, 5 iz, az Hashem vet dich brengen in land fun dem Kenaani, un dem Chitti, un dem Imri, un dem Chivi, un dem Yevusi, vos er hot geshvoren daine elteren, dir tsu geben, a land vos flist mit milch un honik, zolstu ton dem doziken dinst in dem doziken chodesh. 6 ziben teg zolstu esen matsus un oifen zibeten tog zol zain a yom-Tov tsu Hashem. 7 matsus zol gegesen veren in di ziben teg, un es zol nisht gezen veren bai dir chomets, un es zol nisht gezen veren bai dir zoierteig, in dain gantsen gevul. 8 un zolst dertseilen dain zun in yenem tog, azoi tsu zogen: dos iz fun vegen dem vos Hashem hot mir geton bai main aroisgein fun Mitsrayim. 9 un es zol dir zain far a tseichen oif dain hant, un far a dermonung tsvishen daine oigen, kedei di torah fun Hashem zol zain in dain moil; vorem mit a shtarker hant hot dich Hashem aroisgetsoigen fun Mitsrayim. 10 un zolst ophiten dos dozike gezets in zain geshtelter tsait, fun yor tsu yor.
11 un es vet zain, az Hashem vet dich brengen in land fun dem Kenaani, azoi vi er hot geshvoren dir un daine elteren, un er vet es dir geben, 12 zolstu opsheiden itlecher vos efent dem tracht,v tsu Hashem; un itlech ershtgeborns fun a beheime vos du vest hoben, oib Zecherim, zol geheren tsu Hashem. 13 un yetveder ershtling fun an eizl zolstu oisleizen mit a lam,w un oib du vest nisht oisleizen, zolstu im ophaken dos genik. un yetveder bechor fun mentshen tsvishen daine zin zolstu oisleizen.
14 un es vet zain, az dain zun vet dich fregen shpּeter ahin, azoi tsu zogen: vos iz dos? zolstu zogen tsu im: mit a shtarker hant hot undz Hashem aroisgetsoigen fun Mitsrayim, fun dem hoiz fun knechtshaft. 15 un es iz geven, az Pharaoh hot zich ingeshport kegen undz aveklozen, hot Hashem geharget yetveder bechor in land Mitsrayim, fun a bechor fun a mentshen biz a bechor fun a beheime; derum bin ich makrev tsu Hashem itlecher vos efent dem tracht, oib Zecherim; un yetveder bechor fun maine zin leiz ich ois. 16 un es zol zain far a tseichen oif dain hant, un far a shternband tsvishen daine oigen; vorem mit a shtarker hant hot undz Hashem aroisgetsoigen fun Mitsrayim.
bshalach
17 un es iz geven, az Pharaoh hot avekgelozen dos folk, hot zei Elokim nisht gefirt oif dem veg fun dem land fun di Peleshetim, hagam er iz geven nont; vorem Elokim hot gezogt: dos folk vet noch charote hoben, az zei velen derzen milchome, un zei velen zich umkeren kein Mitsrayim. 18 un Elokim hot gefirt dos folk arum, oifen veg fun midbar baim Yam Suf. un di kinder fun Yisroel zainen bavofnte aroifgegangen fun land Mitsrayim.
19 un Moshe hot mitgenumen mit zich di beiner fun Yosefen; vorem bashveren hot er bashvoren di kinder fun Yisroel, azoi tsu zogen: dermonen vet zich Elokim dermonen on ich; zolt ir oifbrengen maine beiner fun danen mit ich.
20 un zei hoben getsoigen fun sukot, un hoben geres in Etam baim ek midbar. 21 un Hashem iz gegangen zei forois, bai tog in a zail fun volken, zei tsu firen oifen veg, un bai nacht in a zail fun faier, zei tsu laichten; kedei tsu kenen gein bai tog un bai nacht. 22 der zail fun volken flegt zich nisht opton bai tog, un der zail fun faier bai nacht, fun faran folk.
יד
1 un Hashem hot geredt tsu Mosheen, azoi tsu zogen: 2 red tsu di kinder fun Yisroel, zei zolen zich umkeren, un ruen far Pi-HaChirot, tsvishen Migdol un tsvishen yam, far Baal-Tzaphon; akegen im zolt ir ruen baim yam. 3 un Pharaoh vet zogen oif di kinder fun Yisroel: zei zainen tsetumlt in land, der midbar hot zei ingeshlosen. 4 un ich vel fest machen Pharaohs harts, un er vet zei nochyogen; un ich vel geerlecht veren durch Pharaohen, un durch zain gantsen cheil, un di Mitsrayim velen visen, az ich bin Hashem. – un zei hoben azoi geton.
5 iz ongezogt gevoren dem melech fun Mitsrayim, az dos folk iz antlofen, un dos harts fun Pharaohen un fun zaine knecht iz farkert gevoren akegen dem folk, un zei hoben gezogt: vos hoben mir do geton, vos mir hoben avekgelozen Yisroel fun undz tsu dinen?
6 hot er ingeshpant zain raitvogen, un hot genumen mit zich zain folk. 7 un er hot mitgenumen zeks hundert geklibene raitvegen, un ale raitvegen fun Mitsrayim, un eltste iber zei ale. 8 un Hashem hot fest gemacht dos harts fun Pharaoh dem melech fun Mitsrayim, un er hot nochgeiogt di kinder fun Yisroel; un di kinder fun Yisroel zainen aroisgegangen mit a hoicher hant. 9 un di Mitsrayim hoben zei nochgeiogt, ale ferd, di raitvegen fun Pharaohen, un zaine raiter, un zain cheil, un zei hoben zei ongeiogt vi zei hoben geres baim yam, bai Pi-HaChirot, far Baal-Tzaphon. 10 un vi Pharaoh hot zich dernentert, azoi hoben di kinder fun Yisroel oifgehoiben zeyere oigen, ersht di Mitsrayim tsien hinter zei, un zei hoben zeyer moire gehat; un di kinder fun Yisroel hoben geshrien tsu Hashem. 11 un zei hoben gezogt tsu Mosheen: tsi vail kein kvorim zainen nishto in Mitsrayim, hostu undz aroisgenumen tsu shtarben in der midbar? vos hostu do geton tsu undz, undz aroistsutsien fun Mitsrayim? 12 iz dos nisht dos vort vos mir hoben geredt tsu dir in Mitsrayim, azoi tsu zogen: tu zich op fun undz, un lomir dinen Mitsrayim? vorem beser far undz tsu dinen Mitsrayim, eider mir zolen shtarben in der midbar. 13 hot Moshe gezogt tsum folk: ir zolt nisht moire hoben; shteit un zet di yeshue fun Hashem vos er vet ich haint ton; vorem vi ir zet haint di Mitsrayim, vet ir zei oif eibik mer vider nisht onzen. 14 Hashem vet milchome halten far ich, un ir vet shtein shtil.
15 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: vos shraistu tsu mir? red tsu di kinder fun Yisroel, zei zolen tsien. 16 un du heib oif dain shteken, un shtrek ois dain hant oifen yam, un shpּalt yam, un di kinder fun Yisroel velen arain in miten yam oif trikenish. 17 un ich, ze, ich mach fest dos harts fun di Mitsrayim, un zei velen arain noch zei; un ich vel geerlecht veren durch Pharaohen, un durch zain gantsen cheil, durch zaine raitvegen, un durch zaine raiter. 18 un di Mitsrayim velen visen az ich bin Hashem, ven ich ver geerlecht durch Pharaohen, durch zaine raitvegen, un durch zaine raiter.
19 un der malech fun HaElokim vos iz gegangen far der machne fun Yisroel, hot avekgetsoigen un iz gegangen fun hinter zei; un der volken-zail hot avekgetsoigen fun far zei, un hot zich geshtelt hinter zei; 20 un er iz gekumen tsvishen der machne fun Mitsrayim, un tsvishen der machne fun Yisroel; un dorten iz geven der volken un di fintsternish (tsu di Mitsrayim) un do hot er baluchten (tsu di Yisroel) di nacht; un eine hot nisht genent tsu der anderer di gantse nacht. 21 un Moshe hot oisgeshtrekt zain hant oifen yam, un Hashem hot getriben dem yam mit a shtarken mizrech-vint a gantse nacht, un gemacht dem yam far a trikenish, un di vaseren hoben zich tsespalten. 22 un di kinder fun Yisroel zainen araingegangen in miten yam oif trikenish; un di vaseren zainen zei geven a moier fun zeyer rechter zeit un fun zeyer linker. 23 un di Mitsrayim hoben nochgeiogt, un ale ferd fun Pharaohen, zaine raitvegen, un zaine raiter, zainen arain noch zei in miten yam. 24 un es iz geven in der frimorgnvach, hot Hashem aropּgekukt oif der machne fun Mitsrayim mit a zail fun faier un volken, un er hot fartumlt di machne fun Mitsrayim. 25 un er hot opgeton di reder fun zeyere raitvegen, un zei gemacht Paran mit shverikeit, un di Mitsrayim hoben gezogt: lomir antloifen fun Yisroel, vorem Hashem halt milchome far zei mit Mitsrayim.
26 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: shtrek ois dain hant oifen yam, un zolen di vaseren zich umkeren oif di Mitsrayim, oif zeyere raitvegen, un oif zeyere raiter. 27 hot Moshe oisgeshtrekt zain hant oifen yam, un der yam hot zich umgekert akegen frimorgen tsu zain shtarkeit, un di Mitsrayim zainen im ongelopen antkegen; un Hashem hot araingetreislt di Mitsrayim in miten yam. 28 un di vaseren hoben zich umgekert, un hoben tsugedekt di raitvegen, un di raiter – dem gantsen cheil fun Pharaohen, vos iz arain noch zei in yam; nisht gebliben fun zei tsu mol an eintsiker. 29 un di kinder fun Yisroel zainen gegangen in miten yam oif trikenish un di vaseren zainen zei geven a moier fun zeyer rechter zeit un fun zeyer linker. 30 un Hashem hot in yenem tog geholfen Yisroel fun der hant fun Mitsrayim, un Yisroel hot gezen di Mitsrayim toit oifen breg fun yam. 31 un Yisroel hot gezen di groise shtarkeit vos Hashem hot geton akegen Mitsrayim, un dos folk hot moire gehat far Hashem, un zei hoben gegloibtxy in Hashem, un in zain knecht Mosheen.
טו
1 dentsmol tut zingen Moshe un di kinder fun Yisroel dos dozike gezang tsu G‑t, un zei hoben gezogt, azoi tsu zogen:
ich vel zingen tsu Hashem,
vorem er iz hoich derheicht;
dem ferd mit zain raiter
hot er geshlaidert in yam.
2 main shtarkeit un loib-gezang iz Hashem,
un er iz mir geven yeshue.z
dos iz main G‑t,
un ich vel im basheinen;
G‑t fun main foter,
un ich vel im derheiben.
3 Hashem iz a krigsman,
Hashem iz zain nomen.
4 Pharaohs raitvegen un zain cheil
hot er gevorfen in yam,
un di beste fun zaine eltste
zainen in Yam Suf dertrunken.
5 di tehumen tuen zei tsudeken,
zei hoben vi a shtein in di tifenishen genidert.
6 dain rechte hant, Hashem,
du pּrachtiker in shtarkeit,
dain rechte hant, Hashem,
tut tsebrechen dem faint.
7 un mit dain grois machtikeit
tseshterstu daine kegnshteyer;
shikst arois dain grimtsoren,
fartsert er zei vi shtroi.
8 un fun dem hoich fun daine nozlecher
hoben zich di vaseren tsunoifgezamlen;
azoi vi a stoig
zainen di stoig geshtanen;
di tehumen hoben geglivert
in hartsen fun yam.
9 der faint hot gezogt:
ich vel yogen, ich vel chapen,
ich vel oisteilen roib,
main zel vet zich onfilen mit zei;
ich vel tsien main shverd,
oisroten vet zei main hant.
10 hostu mit dain otem a bloz geton,
hot der yam zei tsugedekt;
zei zainen ingezunken vi blai
in di machtike vaseren.
11 ver iz vi du, Hashem,
tsvishen di machtike?
ver iz vi du,
pּrachtik in heilikeit,a
forchtik in loibungen,
tuer fun vunder?
12 host oisgeshtrekt dain rechte hant,
hot di erd zei ingeshlungen.
13 host gefirt mit dain chesed
dos folk vos du host oisgeleizt;
baleit mit dain shtarkeit
tsu dain heiliker voinung.
14 felker hoben gehert, hoben zei getsitert,
an angst hot banumen di voiner fun Peleshet.
15 dershroken hoben zich dentsmol di firshten fun Edom,
di lider fun Moav, zei hot a shoider banumen,
tsegangen gevoren zainen ale voiner fun Kenaan;
16 an eime un a pachad iz gefalen oif zei.
durch der groiskeit fun dain oremb
zainen zei shtil vi a shtein gevoren,
beis dain folk iz ariber, Hashem,
beis ariber iz dos folk vos du host oisgekoift.
17 vest zei brengen un zei flantsen
oif dem barg fun dain Arav,
dem ort vos du host gemacht
far dir, Hashem, tsu voinen,
dem mikdash, Adonoi,
vos daine hent hoben oifgeshtelt.
18 Hashem vet kinigen
oif eibik un shtendik.
19 vorem Pharaohs ferd mit zaine raitvegen un zaine raiter zainen arain in yam, un Hashem hot umgekert oif zei di vaseren fun yam, un di kinder fun Yisroel zainen gegangen in miten yam oif trikenish.
20 un Miryam di neviye, Aharons shvester, hot genumen di pּoik in ir hant, un ale vaiber zainen aroisgegangen noch ir mit pּoiken un mit tents. 21 un Miryam hot gezungen far zei:
zingt tsu Hashem,
vorem er iz hoich derheicht;
dem ferd mit zain raiter
hot er geshlaidert in yam.
22 un Moshe hot gemacht tsien di Yisroel fun Yam Suf, un zei zainen aroisgegangen tsum midbar Shur; un zei zainen gegangen drai teg in der midbar, un hoben nisht gefunen kein vaser. 23 un zei zainen gekumen kein Marah; ober zei hoben nisht gekent trinken dos vaser fun Marah, vail es iz geven biter. derum hot men gerufen ir nomen Marah. 24 un dos folk hot gemurmlt akegen Mosheen, azoi tsu zogen: vos zolen mir trinken? 25 hot er geshrien tsu Hashem, un Hashem hot im ongevizen a boim, un er hot im araingevorfen in vaser, un dos vaser iz gevoren zis. dorten hot er zei gemacht chukkim un gezetsen, un dorten hot er zei gepּruvet. 26 un er hot gezogt: oib tsuheren vestu tsuheren tsu dem kol fun Hashem dain G‑t, un vest ton vos iz rechtfartik in zaine oigen, un vest horchen tsu zaine gebot, un hiten ale zaine chukkim, vel ich aldi krankshaft vos ich hob aroifgeton oif Mitsrayim, nisht aroifton oif dir; vorem ich bin G‑t vos heilt.c
27 un zei zainen gekumen kein Elim; un dorten zainen geven tsvelf kvalen vaser, un zibetsik teitlbeimer; un zei hoben dorten geres baim vaser.
טז
1 un zei hoben avekgetsoigen fun Elim, un di gantse eided fun di kinder fun Yisroel iz ongekumen in midbar Siyn vos tsvishen Elim un tsvishen Sinai, in fuftsnten tog fun tsveiten chodesh noch zeyer aroisgein fun land Mitsrayim.
2 un di gantse eide fun di kinder fun Yisroel hot gemurmlt akegen Mosheen un akegen Aharonen in midbar; 3 un di kinder fun Yisroel hoben tsu zei gezogt: halevay volten mir geshtorben durch der hant fun Hashem in land Mitsrayim ven mir zainen gezesen iberen fleish ven mir hoben gegesen broit tsu zat; vorem ir hot undz aroisgebracht in dem doziken midbar, tsu teiten di dozike gantse inzamlung durch hunger.
4 hot Hashem gezogt tsu Mosheen: ze, ich mach ich regenen broit fun himel, un dos folk vet aroisgein un klaiben itlechen tog di baderfenish fun tog, kedei ich zol im pּruven oib er vet gein in main torah oder nisht. 5 un es vet zain, oifen zeksten tog, az zei velen opּmesten vos zei velen aheimbrengen, vet es zain tsvei mol azoi fil vi zei klaiben oif togteglech.
6 un Moshe un Aharon hoben gezogt tsu ale kinder fun Yisroel: in ovent vet ir visen, az Hashem hot ich aroisgetsoigen fun land Mitsrayim; 7 un in der peire vet ir zen di pracht fun Hashem; vorem er hot tsugehert eyere murmleraien akegen Hashem. un vos zainen mir, vos ir murmlt akegen undz? 8 un Moshe hot gezogt: dos vet geshen ven Hashem vet ich geben in ovent fleish tsum esen, un in der peire broit tsu zat; vorem Hashem hot gehert eyere murmleraien vos ir murmlt akegen im; un vos zainen mir? nisht akegen undz zainen eyere murmleraien, naiert akegen Hashem. 9 un Moshe hot gezogt tsu Aharonen: zog tsu der gantser eide fun di kinder fun Yisroel: genent far Hashem, vorem er hot tsugehert eyere murmleraien.
10 un es iz geven, vi Aharon hot geredt tsu der gantser eide fun di kinder fun Yisroel, hoben zei zich umgekukt tsum midbar, ersht di pracht fun Hashem hot zich bavizen in volken. 11 un Hashem hot geredt tsu Mosheen, azoi tsu zogen: 12 ich hob gehert di murmleraien fun di kinder fun Yisroel. red tsu zei azoi tsu zogen: kegen ovent vet ir esen fleish, un in der peire vet ir zich zeten mit broit, un ir vet visen, az ich bin Hashem Elokeichem.
13 un es iz geven in ovent, zainen aroifgekumen vachtlfoiglen un hoben badekt dem lager; un in der peire iz geven a shicht toi rund arum lager. 14 un az di shicht toi hot zich oisgedampּn, ersht oifen gezicht fun midbar iz dins, shupּiks, din azoi vi perost oif der erd. 15 un vi di kinder fun Yisroel hoben dos gezen, azoi hoben zei gezogt einer tsum anderen: man hu? vail zei hoben nisht gevust vos dos iz. hot Moshe tsu zei gezogt: dos iz dos broit, vos Hashem hot ich gegeben tsum esen.
16 dos iz di zach, vos Hashem hot bafoilen: klaibt derfun itlecher loit zain esen; an eomer oif a kop, loit der tsol fun eyere nefoshes, itlecher far di vos in zain getselt zolt ir nemen.
17 un di kinder fun Yisroel hoben azoi geton, un zei hoben gekliben ver fil un ver vintsik. 18 un az zei hoben gemesten mit an eomer, hot der vos hot gekliben fil nisht gehat iberik, un dem vos hot gekliben vintsik hot nisht gefelt; itlecher vedlik zain esen hoben zei oifgekliben.
19 un Moshe hot tsu zei gezogt: keiner zol derfun nisht iberlozen biz in der peire. 20 ober zei hoben nisht tsugehert tsu Mosheen, un lait hoben ibergelozt derfun biz in der peire, un es iz gevoren verimdik, un hot geshtunken; un Moshe hot getsernt oif zei. 21 un zei hoben es gekliben frimorgen in frimorgen, itlecher vedlik zain esen; un vi di zun iz heis gevoren, azoi iz es tsegangen. 22 un es iz geven oifen zeksten tog, hoben zei gekliben tsvei mol azoi fil broit, tsvei eomers far itlechen; un ale firshten fun der eide zainen gekumen, un hoben dertseilt Mosheen.
23 hot er tsu zei gezogt: dos iz vos Hashem hot geredt: a ruung, a heiliker shebt iz morgen tsu Hashem; vos ir vilt baken bakt, un vos ir vilt kochen kocht, un alts vos blaibt iber, leigt ich avek tsu halten biz in der peire. 24 hoben zei es avekgeleigt biz in der peire, azoi vi Moshe hot bafoilen, un es hot nisht geshtunken, un kein verim zainen derin nisht geven.
25 un Moshe hot gezogt: est es haint, vorem haint iz shebt tsu Hashem, haint vet ir es nisht gefinen oifen feld. 26 zeks teg zolt ir es klaiben, ober oifen zibeten tog iz shebt, dentsmol vet es nisht zain.
27 un es iz geven oifen zibeten tog, zainen fun folk aroisgegangen klaiben, ober zei hoben nisht gefunen. 28 hot Hashem gezogt tsu Mosheen: biz vanen vet ir nisht velen hiten maine gebot un maine lernungen? 29 zet, az Hashem hot ich gegeben dem shebt, git er ich derfar in zeksten tog broit oif tsvei teg. zitst itlecher bai zich; keiner zol nisht aroisgein fun zain ort in zibeten tog.
30 un dos folk hot geres in zibeten tog.
31 un dos hoiz fun Yisroel hot gerufen dem nomen derfun man; un es iz geven azoi vi korianderzomen, veis; un der tem derfun iz geven azoi vi a pּletsl oif honik.
32 un Moshe hot gezogt: dos iz di zach vos Hashem hot bafoilen: an eomer-ful derfun zol zain far a hitung oif eyere dor-dores, kedei zei zolen zen dos broit vos ich hob ich gegeben esen in der midbar, ven ich hob ich aroisgetsoigen fun land Mitsrayim.
33 un Moshe hot gezogt tsu Aharonen: nem a krug, un tu ahin arain an eomer-ful man, un shtel es avek far Hashem, far a hitung oif eyere dor-dores. 34 azoi vi Hashem hot bafoilen Mosheen, azoi hot es Aharon avekgeshtelt faran Oren [haeides],e far a hitung.
35 un di kinder fun Yisroel hoben gegesen dem man fertsik yor, biz zei zainen gekumen tsu bavointen land; zei hoben gegesen dem man biz zei zainen gekumen tsum breg fun land Kenaan. 36 un an eomer dos iz a tsentl eife.
יז
1 un di gantse eidef fun di kinder fun Yisroel hot getsoigen fun midbar Siyn oif zeyere tsiungen, loit dem moil fun Hashem, un zei hoben geres in Rephidim; un es iz nisht geven kein vaser faran folk tsum trinken. 2 un dos folk hot zich gekrigt mit Mosheen, un zei hoben gezogt: git undz vaser, mir zolen trinken. hot Moshe tsu zei gezogt: vos krigt ir zich mit mir? vos pּruvet ir Hashem?
3 un dos folk hot dorten gedorsht noch vaser, un dos folk hot gemurmlt akegen Mosheen, un hot gezogt: noch vos gor hostu undz oifgebracht fun Mitsrayim, tsu teiten mich un maine kinder un maine fich durch dorsht?
4 hot Moshe geshrien tsu Hashem, azoi tsu zogen: vos zol ich ton tsu dem doziken folk? noch a bisel un zei velen mich farshteinen.
5 hot Hashem gezogt tsu Mosheen: gei forois faran folk, un nem mit dir fun di eltste fun Yisroel; un dain shteken, vos du host mit im geshlogen dem taich, nem in dain hant, un zolst gein. 6 ze, ich vel dorten shtein far dir oifen felz in Chorev; un zolst shlogen dem feldznshteing, un es vet aroisgein fun im vaser, un dos folk vet trinken. un Moshe hot azoi geton far di oigen fun di eltste fun Yisroel.
7 un er hot gerufen dem nomen fun dem ort Massah un Merivat-Kadesh, fun vegen dem krigen zich fun di kinder fun Yisroel, un fun vegen zeyer pּruven G‑t, azoi tsu zogen: iz Hashem faran tsvishen undz oder nisht?
8 un Amalek iz gekumen, un hot milchome gehalten mit Yisroel in Rephidim. 9 hot Moshe gezogt tsu Yehoshuaen:h klaib undz ois mener, un gei arois, halt milchome mit Amalek. morgen vel ich zich shtelen oifen shpּits barg, mit dem shteken fun HaElokim in main hant.
10 hot Yehoshua geton azoi vi Moshe hot im ongezogt – milchome tsu halten mit Amalek. un Moshe, Aharon, un Chur zainen aroifgegangen oifen shpּits barg. 11 un es iz geven, vi Moshe hot oifgehoiben zain hant, azoi hot Gever geven Yisroel, un vi er hot aropgelozt zain hant, azoi hot Gever geven Amalek. 12 un Moshes hent zainen gevoren shver; hoben zei genumen a shtein un avekgeleigt unter im, un er hot zich deroif gezetst. un Aharon un Chur hoben untergelent zaine hent, einer fun der zeit, un einer fun der ander zeit; un zaine hent zainen gebliben fest biz zun-untergang. 13 un Yehoshua hot farshlapt Amalek un zain folk miten sharf fun shverd.
14 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: shraib dos oif far a gedechenish in a buch, un tu es in di oieren fun Yehoshuaen, az oismeken vel ich oismeken dem Zecher fun Amalek, fun unteren himel.
15 un Moshe hot geboit a mizbeyech, un hot gerufen zain nomen Hashem-nisi. 16 un er hot gezogt: far vor, di hant oifen tron fun Hashem! milchome iz bai Hashem mit Amalek fun dor tsu dor.
יח
Yitro
1 un Yitro der prister fun Middin, Moshes shver, hot gehert alts vos Elokim hot geton tsu Mosheen, un tsu zain folk Yisroel, vi Hashem hot aroisgetsoigen Yisroel fun Mitsrayim. 2 hot Yitro, Moshes shver, genumen Tzipporah, Moshes vaib, noch dem vi er hot zi gehat avekgeshikt, 3 un ire tsvei zin, vos der nomen fun einem iz geven Gershom, vail er hot gezogt: ich bin a fremder in a fremden land, 4 un der nomen fun anderen iz geven Eliezer, vail : der G‑t fun main foter iz mir geven tsu hilf, un er hot mich matsl geven fun Pharaohs shverd. 5 un Yitro, Moshes shver, iz gekumen mit zaine zin un zain vaib tsu Mosheen in dem midbar vos er hot dorten geres, baim barg fun HaElokim. 6 un er hot gelozt zogen Mosheen: ich dain shver Yitro kum tsu dir, un dain vaib, un ire tsvei zin mit ir.
7 iz Moshe aroisgegangen antkegen zain shver, un er hot zich gebukt, un hot im gekusht, un zei hoben einer dem anderen gefregt oif frid, un zei zainen araingegangen in getselt. 8 un Moshe hot dertseilt zain shver alts vos Hashem hot geton tsu Pharaohen un tsu Mitsrayim fun vegen Yisroel, aldi maternish vos zei hot getrofen oifen veg, un vi Hashem hot zei matsl geven.
9 hot zich Yitro gefreit iber alem guten vos Hashem hot geton tsu Yisroel, vos er hot zei matsl geven fun der hant fun Mitsrayim.
10 un Yitro hot gezogt: Baruch Hashem vos hot ich matsl geven fun der hant fun Mitsrayim, un fun der hant fun Pharaohen; vos er hot matsl geven dos folk fun unter der hant fun Mitsrayim. 11 atsund veis ich, az Hashem iz greser fun ale G‑ter, vorem derfar vos zei hoben gemutvilikt iz dos gekumen oif zei.
12 un Yitro, Moshes shver, hot gebracht a brandopּfer un shlachtopּfer tsu Elokim; un Aharon un ale eltste fun Yisroel zainen gekumen esen broit mit Moshes shver far HaElokim.
13 un es iz geven oif morgen, hot zich Moshe gezetst mishpeten dos folk, un dos folk iz geshtanen far Mosheen funem frimorgen bizen ovent. 14 hot Moshes shver tsugezen alts vos er tut mit dem folk, un er hot gezogt: vos iz di dozike zach vos du tust mit dem folk? far vos zitsst du alein, un dos gantse folk shteit far dir fun frimorgen biz ovent?
15 hot Moshe gezogt tsu zain shver: vail dos folk kumt tsu mir fregen bai Elokim; 16 az zei hoben a zach, kumt zi far mir, un ich mishpot tsvishen a man un tsvishen zain chever, un mach visen di gezetsen fun HaElokim un zaine lernungen.
17 hot Moshes shver tsu im gezogt: nisht gut iz di zach vos du tust. 18 mid vestu mid veren, i du, i dos dozike folk vos mit dir, vail di zach iz tsu shver far dir; kenst es nisht ton alein. 19 atsund her tsu main kol; ich vel dir an eitse geben, un Elokim vet zain mit dir: zei du dem folk far HaElokim, un du zolst brengen di zachen tsu HaElokim. 20 un zolst zei klor machen di gezetsen un di lernungen, un zei machen visen dem veg vos zei zolen in im gein, un di tuung vos zei zolen ton. 21 un du zolst zen fun gantsen folk toigleche mentshen, yeri Elokim, emese mentshen, vos hoben faint geitsikeit, un zolst zei machen iber zei far eltste fun toizent, eltste fun hundert, eltste fun fuftsik, un eltste fun Tzoan. 22 un zei zolen mishpeten dos folk tsu yetveder tsait; un es vet zain, yetveder groise zach velen zei brengen tsu dir, un yetveder kleine zach velen zei alein mishpeten, un zei velen dir fargringeren, un mittrogen mit dir. 23 oib du vest ton di dozike zach, un Elokim vet dir azoi heisen, vestu kenen bashtein, un oich dos dozike gantse folk vet gein aheim in shalom.
24 hot Moshe tsugehert tsu dem kol fun zain shver, un er hot geton alts vos er hot gezogt. 25 un Moshe hot oisgekliben toigleche mentshen fun gants Yisroel, un hot zei gemacht far hoiptlait iberen folk, far eltste fun toizent, eltste fun hundert, eltste fun fuftsik, un eltste fun Tzoan. 26 un zei hoben gemishpet dos folk tsu yetveder tsait; a shvere zach hoben zei gebracht tsu Mosheen, un yetveder kleine zach hoben zei alein gemishpet.
27 un Moshe hot aroisbaleit zain shver, un er iz zich avekgegangen in zain land.
יט
1 in driten chodesh nochen aroisgein fun di kinder fun Yisroel fun land Mitsrayim, in dem doziken tog, zainen zei ongekumen in midbar Sinai. 2 un az zei hoben getsoigen fun Rephidim, un zainen gekumen in midbar Sinai, hoben zei geres in midbar; un Yisroel hot dorten geres akegen barg.
3 un Moshe iz aroifgegangen tsu HaElokim, un Hashem hot gerufen tsu im fun barg, azoi tsu zogen: azoi zolstu zogen tsum hoiz fun Yaakov, un dertseilen di kinder fun Yisroel: 4 ir hot gezen vos ich hob geton tsu Mitsrayim, un vi ich hob ich getrogen oif odlerpliglen, un hob ich gebracht tsu mir. 5 un atsund, oib tsuheren vet ir tsuheren tsu main kol, un ir vet hiten main bris, vet ir zain main bazunder eigens fun tsvishen ale umes; vorem tsu mir gehert di gantse erd. 6 un ir vet mir zain a kinigraich fun koyanim, un a heilik folk. dos zainen di verter vos du zolst reden tsu di kinder fun Yisroel.
7 un Moshe iz gekumen un hot tsunoifgerufen di eltste fun folk, un er hot far zei geleigt ale di dozike verter vos Hashem hot im bafoilen. 8 hot geentfert dos gantse folk in einem un gezogt: alts vos Hashem hot geredt, velen mir ton. un Moshe hot tsurikgebracht di verter fun folk tsu Hashem.
9 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: ze, ich kum tsu dir in a gedichten volken, kedei dos folk zol heren vi ich red mit dir, un oich in dir zolen zei gloibenij oif eibik. un Moshe hot dertseilt di verter fun folk tsu Hashem.
10 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: gei tsum folk, un zolst zei heiliken haint un morgen, un zei zolen vashen zeyere kleider; 11 un zei zolen zain ongebreit oifen driten togk,l vorem oifen driten tog vet Hashem aropnideren far di oigen fun gantsen folk oifen barg Sinai. 12 un zolst opּgrenetsen dos folk rund arum, azoi tsu zogen: hit ich aroiftsugein oifen barg, oder zich onriren on zain breg. itlecher vos rirt zich on on dem barg zol teiten geteit veren; 13 a hant zol zich nisht onriren on im, naiert farshteinen zol er farshteint veren, oder shisen zol er geshosen veren; sai a beheime, sai a mentsh, zol er nisht blaiben leben. ersht az der haren git an oisgetsoigenem bloz, megen zei aroifgein oifen barg.
14 hot Moshe aropּgenidert fun barg tsum folk, un hot geheilikt dos folk, un zei hoben gevashen zeyere kleider. 15 un er hot gezogt tsum folk: zeit ongebreit oifen driten tog; ir zolt nisht genenen tsu a froi.
16 un es iz geven oifen driten tog, vi es iz gevoren frimorgen, azoi zainen gevoren duneren un blitsen, un a shverer volken oifen barg, un der kol fun shoifer iz geven zeyer shtark, un dos gantse folk vos in lager hot getsitert. 17 un Moshe hot aroisgefirt dos folk fun lager HaElokim antkegen, un zei hoben zich geshtelt unteren barg. 18 un der barg Sinai iz geven in gantsen in roich, fun vegen vos Hashem hot aropּgenidert oif im mit faier; un zain roich iz oifgegangen azoi vi der roich fun a kalchoiven, un der gantser barg hot zeyer getsitert. 19 un der kol fun Shepher iz gevoren alts shtarker un shtarker; Moshe hot geredt, un HaElokim hot im geentfert oifen kol. 20 un Hashem hot aropּgenidert oifen barg Sinai, oifen shpּits barg, un Hashem hot gerufen Mosheen oifen shpּits barg, un Moshe iz aroifgegangen. 21 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: nider arop, voren dos folk; zei velen zich cholile durchraisen tsu Hashem tsu kuken, un es velen falen fun zei a sach. 22 un oich di koyanim vos genenen tsu Hashem, zolen zich heiliken, kedei Hashem zol nisht machen a broch tsvishen zei. 23 hot Moshe gezogt tsu Hashem: dos folk ken nisht aroifgein oifen barg Sinai, vorem du host doch undz ongezogt, azoi tsu zogen: grenets op dem barg, un zolst im heiliken. 24 hot Hashem tsu im gezogt: gei nider arop, un zolst aroifkumen, du, un Aharon mit dir; ober di koyanim un dos folk zolen zich nisht durchraisen aroiftsugein tsu Hashem, kedei er zol nisht machen a broch tsvishen zei.
25 hot Moshe aropּgenidert tsum folk, un zei gezogt.
כ
1 un Elokim hot geredt ale di dozike verter, azoi tsu zogen:
2 ich bin Hashem dain G‑t, vos hot dich aroisgetsoigen fun land Mitsrayim, fun dem hoiz fun knechtshaft.
3 zolst nisht hoben andere G‑ter far main ponem. 4 zolst dir nisht machen a bild geshnits, oder a keinerlei geshtalt fun vos in himel oiben, oder vos oif der erd unten, oder vos in vaser unter der erd. 5 zolst zich nisht buken tsu zei, un zolst zei nisht dinen;m vorem ich Hashem dain G‑t bin an El kanֹּun, vos rechen zich far di zind fun di foters mit di kinder, miten driten un miten firten dor fun di vos hoben mich faint, 6 un tu chesed miten toizntsten glid fun di vos hoben mich lib, un fun di vos hiten maine gebot.
7 zolst nisht aroifbrengen dem nomen fun Hashem dain G‑t tsum falshen, vorem Hashem shenkt nisht dem vos brengt aroifblikendik zain nomen tsum falshen.
8 gedenk dem tog fun shebt, im tsu halten heilik. 9 zeks teg zolstu arbeten, un ton ale daine meloches; 10 ober der zibeter tog iz shebt tsu Hashem dain G‑t, zolstu nisht ton kein meloche, du, un dain zun, un dain tochter, dain knecht, un dain dinst, un dain beheime, un dain fremder vos in daine toieren. 11 vorem zeks teg hot Hashem gemacht dem himel un di erd, dem yam, un alts vos in zei, un oifen zibeten tog hot er geres; derum hot Hashem gebentsht dem tog fun shebt, un hot im geheilikt.
12 halt in koved dain foter un dain muter, kedei daine teg zolen zich lengeren oif der erd vos Hashem dain G‑t git dir.
13 zolst nisht hergen. 14 zolst nisht mizane zain. 15 zolst nisht genven. 16 zolst nisht zogen oif dain chever falshe eides.
14(17) zolst nisht glusten dain Chavors hoiz; zolst nisht glusten dain Chavors vaib, oder zain knecht, oder zain dinst, oder zain oks, oder zain eizl, oder vos nor es iz dain Chavors.
15(18) un dos gantse folk hot beigevoint di duneren, un di flamen, un dem kol fun Shepher, un dem roichiken barg; un vi dos folk hot es gezen, azoi hoben zei getsitert, un zainen geshtanen fun der veiten. 16(19) un zei hoben gezogt tsu Mosheen: red du tsu undz, un mir velen heren, un zol nisht reden tsu undz Elokim; mir velen cholile shtarben.o
17(20) hot Moshe gezogt tsum folk: ir zolt nisht moire hoben, vorem kedei ich tsu pּruven iz HaElokim gekumen, un kedei zain moire zol zain far ier ponem, az ir zolt nisht zindiken. 18(21) iz dos folk geshtanen fun der veiten, un Moshe hot genent tsu dem neblp vos dorten iz geven G‑t. 19(22) un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: azoi zolstu zogen tsu di kinder fun Yisroel: ir hot gezen az fun himel hob ich geredt tsu ich. 20(23) ir zolt nisht machen leben mir G‑ter fun zilber, un G‑ter fun gold zolt ir ich nisht machen. 21(24) a mizbeyech fun erd zolstu mir machen, un shlachten oif im daine brandopּfer un daine fridopּfer, daine shof un daine rinder; in yetveder ort vu ich vel machen dermonen main nomen, vel ich kumen tsu dir, un vel dich bentshen. 22(25) un oib a mizbeyech fun shteiner vestu mir machen, zolstu zei nisht boien gehakte, vorem dain hakaizen hostu oifgehoiben deroif, un host es farshvecht. 23(26) un zolst nisht aroifgein mit trep oif main mizbeyech, kedei zain naketkeit zol nisht antplekt veren oif im.
כא
mishpotim
1 un dos zainen di gezetsen vos du zolst leigen far zei: 2 az du vest koifen a yudishen knecht, zol er zeks yor dinen, un oifen zibeten zol er aroisgein frai umzist.q 3 oib er iz alein gekumen, zol er alein aroisgein; oib er iz a bavaibter, zol zain vaib aroisgein mit im. 4 oib zain Har vet im geben a vaib, un zi vet im geberen zin oder techter, zol di vaib mit ire kinder geheren tsu ir Har, un er zol aroisgein alein. 5 un oib zogen vet zogen der knecht: ich hob lib main Har, main vaib, un maine kinder, ich vil nisht aroisgein frai; 6 zol zain Har im machen genenen tsu HaElokim, un im machen genenen tsum tir, oder tsum baishtidl, un zain Har zol durchshtechenr zain oier mit an nol; un er zol im dinen oif shtendik.
7 un az a man vet farkoifen zain tochter far a dinst, zol zi nisht aroisgein azoi vi es geyen arois di knecht. 8 oib zi gefelt nisht in di oigen fun ir Har, vos hot zi gehat bashtimt far zich, zol er zi lozen oisleizen; er zol nisht geveltiken zi tsu farkoifen tsu fremde mentshen, ven er felsht on ir. 9 un oib er vet zi bashtimen far zain zun, zol er ton tsu ir azoi vi der shteiger mit techter. 10 oib er vet zich nemen an andere, zol er ir shpּaiz, ir kleidung, un ir vaibrecht, nisht mineren. 11 un oib er vet ir nisht ton di dozike drai zachen, zol zi aroisgein umzist, on gelt.
12 der vos shlogt a mentshen un er shtarbt, zol teiten geteit veren. 13 ober der vos hot nisht gemeint, nor HaElokim hot es untergeshikt unter zain hant, vel ich dir machen an ort vos er zol ahin antrinen.
14 un az a man vet mutvilik kumen oif zain chever, im tsu hergen mit listikeit, zolstu fun main mizbeyech im aropnemen tsu shtarben.
15 un der vos shlogt zain foter, oder zain muter, zol teiten geteit veren.
16 un der vos genvet a mentshen un farkoift im, oder er vert gefunen in zain hant, zol teiten geteit veren.
17 un der vos shilt zain foter, oder zain muter, zol teiten geteit veren.
18 un az mentshen velen zich krigen, un einer vet shlogen dem anderen mit a shtein, oder miten foist, un er vet nisht shtarben, nor er vet zich avekleigen in bet, 19 iz, oib er vet oifshtein un arumgein droisen oif zain shteken, zol der shleger zain frai; nor far zain zitsen leidik muz er batsolen, un oisheilen muz er im lozen oisheilens.
20 un az a man vet shlogen zain knecht, oder zain dinst, mit a shteken, un er vet shtarben unter zain hant, zol er shtrofen bashtroft veren.
21 oib ober er vet zich halten a tog oder tsvei teg, zol er nisht bashtroft veren; vorem dos iz zain gelt.
22 un az mener velen zich ranglen, un velen onshtoisen a trogedike froi, un ire kinder velen aroisgein, ober kein umglik vet nisht geshen, zol kansen gekanset veren der shuldiker, loit vi der frois man vet oif im aroifleigen, un er zol es geben far di deinim. 23 oib ober an umglik vet geshen, zolstu geben a nefesh fart a nefesh. 24 an oig far an oig, a tson far a tson, a hant far a hant, a fus far a fus. 25 a Beraen far a Beraen, a vund faru a vund, a bail far a bailv.
26 un az a man vet shlogen dos oig fun zain knecht, oder dos oig fun zain dinst, un vet es iberfiren, zol er im aroislozen frai far zain oig. 27 un az er vet oishaken a tson fun zain knecht, oder a tson fun zain dinst, zol er im aroislozen frai far zain tson.
28 un az an oks vet shtoisen a man oder a froi, un zei velen shtarben, zol farshteinen farshteint veren der oks, un zain fleish zol nisht gegesen veren; un der baeal־hbit fun oks iz frai.
29 oib ober er iz a shtoisiker oks fun nechten-eyernechten, un zain baeal־hbit iz gevorent gevoren, un hot im nisht gehit, un er vet teiten a man oder a froi, zol farshteint veren der oks, un oich zain baeal־hbit zol geteit veren. 30 oib an oisleiz vet aroifgeleigt veren oif im, zol er geben faran oiskoif fun zain nefesh vi fil es vet aroifgeleigt veren oif im. 31 sai er vet shtoisen a yingel, sai er vet shtoisen a meidl, zol azoi vi der doziker mishpot geton veren tsu im. 32 oib der oks vet shtoisen a knecht oder a dinst, zol er geben zain Har draisik shekl zilber, un der oks zol farshteint veren.
33 un az a man vet efenen a grub, oder az a man vet groben a grub, un vet zi nisht tsudeken, un ahin vet arainfalen an oks oder an eizl, 34 zol der baeal־hbit fun der grub batsolen; gelt zol er umkeren tsu zeyer baeal־hbit, un di toite beheime zol geheren tsu im.
35 un az a mans oks vet shediken dem oks fun zain chever, un er vet avekfalen, zolen zei farkoifen dem lebediken oks, un zich tseteilen miten gelt; un oich miten toiten zolen zei zich tseteilen. 36 oib es iz bavust, az er iz a shtoisiker oks fun lang on, un zain baeal־hbit hot im nisht gehit, zol er tsolen batsolen an oks faran oks, un der toiter zol geheren tsu im. 37(22.1) az a man vet genven an oks oder a Shaaphs,w un vet im shechten, oder er vet im farkoifen, zol er batsolen finf rinder faran oks, un fir shof faran Shaaphs.
כב
1(2) az a ganev vet gechapt veren bai an inbrechung, un vet krigen geshlogen un vet shtarben, iz nishto far im kein blutshuld. 2(3) oib ober di zun iz oifgegangen iber im, iz do far im blutshuld. batsolen muz er batsolen; oib er hot nisht, zol er farkoift veren far zain genve. 3(4) oib gefunen vet gefunen veren di genve in zain hant a lebedike, sai an oks, sai an eizl, sai a Shaaphs,x zol er batsolen topּl.
4(5) az a man vet lozen opesen a feld oder a vaingorten, un vet aroislozen zain beheime, un zi vet opesen in an andern's feld, zol er mit dem besten fun zain feld, un mit dem besten fun zain vaingorten batsolen.
5(6) az a faier vet aroisgein, un vet ontrefen derner, un es vet fartsert veren a stoig, oder shteyendike tevuh, oder a feld, zol tsolen batsolen der vos hot ongetsunden di serfe.
6(7) az a man vet geben zain chever gelt oder zachen tsum hiten, un es vet gegnvet veren fun dem mans hoiz, oib der ganev vet gefunen veren, zol er batsolen topּl; 7(8) oib der ganev vet nisht gefunen veren, zol der baeal־hbit fun hoiz genenen tsu HaElokim: tsi er hot nisht oisgeshtrekt zain hant oif zain Chavors hob.
8(9) bai itlechen cheshd fun umerlechkeit, vegen an oks, vegen an eizl, vegen a Shaaphs, vegen a kleid, vegen vaser es iz farlorener zach, vos yener zogt, az dos iz es, zol di zach fun beiden kumen far HaElokim; der vemen Elokim vet machen shuldik, zol batsolen zain chever topּl.
9(10) az a man vet geben zain chever an eizl, oder an oks, oder a Shaaphs,y oder vaser es iz beheime tsum hiten, un zi vet avekfalen, oder geshedikt veren, oder gefangen veren, ven keiner zet nisht, 10(11) zol a shvue fun Hashem zain tsvishen zei beiden, oib er hot nisht oisgeshtrekt zain hant oif zain Chavors hob; un ir baeal־hbit zol es onnemen, un er darf nisht batsolen. 11(12) oib ober genven iz zi gegnvet gevoren fun im, muz er batsolen ir baeal־hbit. 12(13) oib fartsuken iz zi fartsukt gevoren, zol er brengen fun ir tsum eides; far a fartsukter darf er nisht batsolen.
13(14) un az a man vet borgen a beheime fun zain chever, un zi vet geshedikt veren, oder avekfalen – iz ir baeal־hbit nisht mit ir, muz er tsolen batsolen. 14(15) oib ir baeal־hbit iz mit ir, darf er nisht batsolen. oib zi iz a gedungene, geit dos arain in ir loin.
15(16) un az a man vet farfiren a yungfroi vos iz nisht farknast, un vet ligen mit ir, zol er mit Noden zi machen far zain vaib. 16(17) oib ir foter vet zi im nisht velen geben, zol er batsolen gelt loit dem Noden fun yungfroien.
17(18) a mechshfe zolstu nisht lozen leben.
18(19) itlecher vos ligt mit a beheime zol teiten geteit veren.
19(20) der vos shlacht tsu G‑ter, achuts tsu Hashem alein, zol veren Chorem.
20(21) un a fremden zolstu nisht krivden, un zolst im nisht driken, vorem fremde zeit ir geven in land Mitsrayim. 21(22) an almone un a yetum zolt ir nisht painiken. 22(23) oib painiken vestu im painiken, iz, vi nor er vet shraien tsu mir, vel ich zicher tsuheren zain geshrei. 23(24) un main tsoren vet grimen, un ich vel ich hergen miten shverd, un eyere vaiber velen zain almones, un eyere kinder Yotamim.
24(25) az du vest gelt leyen main folk, dem oriman bai dir, zolstu nisht zain tsu im vi a Baal-chov; ir zolt nisht aroifleigen oif im tsinzen.
25(26) az du vest nemen in meshkun dain Chavors kleid, zolstu es im umkeren eider di zun geit unter; 26(27) vorem dos iz zain eintsiker tsudek, dos iz zain kleid far zain laib; in vos vet er shlofen? iz, az er vet shraien tsu mir, vel ich tsuheren, vorem ich bin laitzelik.
27(28) Elokim zolstu nisht shilten, un a firsht in dain folk zolstu nisht fluchen.
28(29) di gob fun dain fulkait un dain shefe zolstu nisht shpּetiken. dem bechor fun daine zin zolstu opgeben tsu mir. 29(30) des glaichen zolstu ton mit dain oks, mit daine shof; ziben teg zol es zain bai zain muter, oifen achten tog zolt ir es opgeben tsu mir.
30(31) un heilike mentshen zolt ir mir zain, un fleish fun a fartsukter oifen feld zolt ir nisht esen; faran hunt zolt ir es avekvarfen.
כג
1 zolst nisht aroislozen a falshen klang; zolst nisht machen ein hant mit dem roshe tsu zain an eides oif umrecht. 2 zolst nisht nochgein noch a rabem tsum beizen; un in a krig zolstu nisht eides zogen kedei zich tsu neigen noch a rabem tsu fardreyen. 3 un an oriman zolstu nisht shaneven in zain krig.
4 az du vest trefen dain sons oks, oder zain eizl, vos iz farirt, zolstu umkeren im umkeren tsu im.
5 az du vest zen dain sons eizl ligen unter zain Massa, zolstu zich ophalten fun iberlozen tsu im; zolstu du im doch helfen.
6 zolst nisht fardreyen dos recht fun dain evyen in zain krig. 7 fun a falshen pּsk zolstu zich dervaiteren, un an umshuldiken un gerechten zolstu nisht hergen; vorem ich vel nisht lozen blaiben gerecht dem shuldiken. 8 un shochad zolstu nisht nemen, vorem shochad macht blind zeedike, un fardreit di verter fun gerechte.
9 un a ger zolstu nisht driken, vorem ir veist dos nefesh fun dem ger, vail geirem zeit ir geven in land Mitsrayim.
10 un zeks yor zolstu zeyen dain land, un inzamlen ir tevuh; 11 ober dos zibete yor zolstu es farlozen un es iberlozen frai, kedei di evyoinim fun dain folk zolen esen; un vos blaibt fun zei, zol esen di chaye fun feld. des glaichen zolstu ton mit dain vaingorten, mit dain eilbertgorten.
12 zeks teg zolstu ton daine arbet, un oifen zibeten tog zolstu ruen, kedei es zol ruen dain oks un dain eizl, un es zol opּetemen der zun fun dain dinst, un der ger.
13 un in alts, vos ich hob ich ongezogt, zolt ir zain opgehit; un dem nomen fun fremde G‑ter zolt ir nisht dermonen; es zol fun dain moil nisht gehert veren.
14 drai mol in yor zolstu halten a yom-Tov tsu mir. 15 dem yom-Tov fun matsus zolstu hiten: ziben teg zolstu esen matsus, azoi vi ich hob dir bafoilen, tsu der geshtelter tsait in chodesh oviv vorem in im bistu aroisgegangen fun Mitsrayim; un me zol zich nisht vaizen far mir mit leidiken; 16 un dem yom-Tov fun shnit, fun di ershtfrucht fun daine arbet, fun vos du vest farzeyen in feld; un dem yom-Tov fun inzamlung baim oisloz fun yor, ven du zamlst ein daine arbet fun feld. 17 drai mol in yor zolen ale daine manspּarshoinen zich vaizen far hoodon,z Hashem.
18 zolst nisht makrev zain mit chomets dos blut fun main shlachtopּfer; un dos pּsch-opּfer fun main yom-Tov zol nisht ibernechtiken biz in der peire.
19 di ersht fritsaitike fun dain erd zolstu brengen in hoiz fun Hashem dain G‑t. zolst nisht kochen a tsikele in zain muters milch.
20 ze, ich shik dir forois a malech, dich tsu hiten oifen veg,a un dich tsu brengen tsu dem ort vos ich hob ongebreit. 21 hit dich far im, un her tsu zain kol; zolst nisht vidershpּeniken on im, vorem er vet nisht fargebenb ier farbrech, vail main nomenc iz in im. 22 ober oib tsuheren vestu tsuheren tsu zain kol, un vest ton alts vos ich red, vel ich fainten daine faint, un drengen daine drengers. 23 vorem main malech vet gein dir forois, un er vet dich brengen tsu dem Imri, un dem Chitti, un dem Perizzi, un dem Kenaani, dem Chivi, un dem Yevusi; un ich vel zei fartiliken. 24 zolst zich nisht buken tsu zeyere G‑ter, un zolst zei nisht dinen, un zolst nisht ton azoi vi zeyere maisim; naiert tseshteren zolstu zei tseshteren, un tsebrechen zosltu tsebrechen zeyere zailshteiner. 25 un ir zolt dinen Hashem Elokeichem, un er vet bentshen dain broit un dain vaser; un ich vel opton krankshaft fun tsvishen dir. 26 es vet nisht zain a farvarferin oder an akore in dain land; di tsol fun daine teg vel ich oisfilen. 27 main eime vel ich shiken dir forois, un vel fartumlen al dos folk vos du vest kumen tsvishen zei, un ich vel keren ale daine faint miten naken tsu dir. 28 un ich vel shiken dir forois di hornbin, un zi vet fartraiben dem Chivi, dem Kenaani, un dem Chitti, fun far dir. 29 ich vel zei nisht fartraiben fun far dir in ein yor, tomer vet dos land veren a vistenish un es vet zich meren oif dir di chaye fun feld. 30 bislechbislechvaiz vel ich zei fartraiben fun far dir, biz vanen du vest zich fruchpּern, un vest arben dos land. 31 un ich vel machen dain gemark fun Yam Suf un biz dem yam fun di Peleshetim, un fun midbar bizen taich; vorem ich vel geben in ier hant di bavoiner fun land, un vest zei fartraiben fun far dir. 32 zolst nisht shlisend a bris zei un zeyere G‑ter. 33 zei zolen nisht zitsen in dain land, kedei zei zolen dich nisht machen zindiken tsu mir, az du vest dinen zeyere G‑ter; vorem dos vet dir zain far a shtroichlung.
כד
1 un tsu Mosheen hot er gezogt: gei aroifblikendik tsu Hashem, du, un Aharon, Nadav, un Avihu, un zibetsik fun di eltste fun Yisroel, un ir zolt zich buken fun der veiten. 2 un Moshe alein zol genenen tsu Hashem; ober zei zolen nisht genenen. un dos folk zol nisht aroifgein mit im.
3 iz Moshe gekumen, un hot dertseilt dem folk ale verter fun Hashem, un ale gezetsen; un dos gantse folk hot geentfert mit ein kol, un gezogt: ale verter vos Hashem hot geredt velen mir ton.e
4 un Moshe hot farshriben ale verter fun Hashem, un er hot zich gefedert in der peire, un hot geboit a mizbeyech unteren barg, un tsvelf zailshteiner akegen di tsvelf shvotim fun Yisroel. 5 un er hot geshikt di yunge lait fun di kinder fun Yisroel, un zei hoben oifgebracht brandopּfer un geshlacht oksen fridopּfer tsu Hashem. 6 un Moshe hot genumen helft fun dem blut, un araingeton in bekns, un helft fun dem blut hot er geshpּrengtf oifen mizbeyech. 7 un er hot genumen dos buch fun bris, un geleyent in di oieren fun folk; un zei hoben gezogt: alts vos Hashem hot geredt velen mir ton un gehorchen.g 8 un Moshe hot genumen dos blut, un hot geshpּrength oifen folk, un hot gezogt: ot iz dos blut fun dem brisi vos Hashem hot gemachtj mit ich oif ale di dozike verter.
9 un Moshe, un Aharon, Nadav, un Avihu, un zibetsik fun di eltste fun Yisroel, zainen aroifgegangen; 10 un zei hoben gezen dem Elochei Yisroel; un unter zaine fis iz geven azoi vi a flasterverk fun sapּirshtein, un azoi vi der himel alein in loiterkeit. 11 un oif di adllait fun di kinder fun Yisroel hot er nisht oisgeshtrekt zain hant; un zei hoben gezen HaElokim, un hoben gegesen un getrunken.
12 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: kum aroifblikendik tsu mir oifen barg, un zei dorten, un ich vel dir geben di shteinerne luches mit der torah un dem gebot vos ich hob oifgeshriben zei tsu lernen.
13 iz oifgeshtanen Moshe, un zain badiner Yehoshua,k un Moshe iz aroifgegangen oifen barg fun HaElokim. 14 un tsu di eltste hot er gezogt: hart do oif undz, biz vanen mir velen zich umkeren tsu ich. un ot zainen Aharon un Chur mit ich; ver es hot a mishpot zol genenen tsu zei.
15 un Moshe iz aroifgegangen oifen barg, un der volken hot tsugedekt dem barg. 16 un di pracht fun Hashem hot geres oifen barg Sinai, un der volken hot im ingedekt zeks teg; un oifen zibeten tog hot er gerufen tsu Mosheen fun volken.
17 un dos oiszen fun Hashem's pracht iz geven azoi vi a flamik faier oifen shpּits barg, far di oigen fun di kinder fun Yisroel. 18 un Moshe iz araingegangen in miten volken, un iz aroifblikendik oifen barg; un Moshe iz geven oifen barg fertsik teg un fertsik necht.
כה
taּrumoh
1 un Hashem hot geredt tsu Mosheen, azoi tsu zogen: 2 red tsu di kinder fun Yisroel, zei zolen nemen far mir a opּsheidung; fun yetveder man vos zain harts vet im baviliken, zolt ir nemen main opּsheidung. 3 un dos iz di opּsheidung vos ir zolt nemen fun zei: gold, un zilber, un kuper; 4 un bloe vol, un pּurpּl, un vermilroit, un lainen, un tsignhor; 5 un roitgefarbte viderfelen, un taּchashfelen, un Sheetim-holts; 6 eil far der laichtung, b'shomaim far dem eil fun zalbung, un far dem vairech fun shmekedike gevirtsen; 7 oniklshteiner, un shteiner tsum infasen, far dem Ephod, un far dem choshen. 8 un zei zolen mir machen a mikdash, az ich zol ruen tsvishen zei. 9 azoi vi alts vos ich vaiz dir, di geshtalt fun dem mishken, un di geshtalt fun ale zaine keilim, ot azoi zolt ir machen.
10 un zei zolen machen an orn fun Sheetim-holts; tsvei ilen un a halb zain leng, un an eil un a halb zain breit, un an eil un a halb zain heich. 11 un zolst im ibertsien mit reinem gold – fun ineveinik un fun oisenveinik zolstu im ibertsien; un zolst machen oif im a gildernem krants rund arum. 12 un zolst oisgisen far im fir gilderne ringen, un aroifton oif zaine fir fis; un tsvei ringen zolen zain oif zain ein zeit, un tsvei ringen oif zain tsveiter zeit. 13 un zolst machen shtangen fun Sheetim-holts, un zei ibertsien mit gold. 14 un zolst araintsien di shtangen in di ringen bai di zaiten fun orn, tsu trogen oif zei dem orn. 15 in di ringen fun orn zolen di shtangen zain, zei zolen nisht opgeton veren fun im. 16 un zolst arainton in dem orn dos tseignim {eides fun eshrt hedbrim, shed, tseige, Iddo hetbieh}l vos ich vel dir geben.
17 un zolst machen a dek fun reinem gold; tsvei ilen un a halb zain leng, un an eil un a halb zain breit. 18 un zolst machen tsvei gilderne Keruvim; gehamert zolstu zei machen, bai beide Akan fun dek.m 19 un mach ein Keruv baim ek fun der zeit, un ein Keruv baim ek fun der ander zeit; fun dem dek guf zolt ir machen di Keruvim bai zaine beide Akan. 20 un di Keruvim zolen oisshpּreiten di fliglen tsu der heich, shiremendik mit zeyere fliglen iber dem dek, mit zeyere penemer einer akegen anderen; tsum dek tsu zolen zain di penemer fun di Keruvim. 21 un zolst aroifton dem dek oiben oifen orn; un in dem orn zolstu arainton dos tseignim {eides fun eshrt hedbrim, shed, tseige, Iddo hetbieh} vos ich vel dir geben. 22 un ich vel zich dorten antpleken tsu dir, un vel reden mit dir fun iberen dek, fun tsvishen di tsvei Keruvim vos iber dem orn fun tseignim {eides fun eshrt hedbrim, shed, tseige, Iddo hetbieh}, alts vos ich vel dir bafelen far di kinder fun Yisroel.
23 un zolst machen a tish fun Sheetim-holts; tsvei ilen zain leng, un an eil zain breit, un an eil un a halb zain heich. 24 un zolst im ibertsien mit reinem gold, un machen tsu im a gildernem krants rund arum. 25 un zolst machen tsu im a laist fun a hantbreit rund arum, un machen a gildernem krants tsu zain laist rund arum. 26 un zolst machen far im fir gilderne ringen, un aroifton di ringen oif di fir vinklen vos oif zaine fir fis. 27 leben dem laist zolen zain di ringen, far oieren far di shtangen tsu trogen dem tish. 28 un zolst machen di shtangen fun Sheetim-holts, un zei ibertsien mit gold; un der tish zol getrogen veren oif zei. 29 un zolst machen zaine shislen, un zaine Shealen, un zaine kanen, un zaine bechers, vos mit zei vert gegosen; fun reinem gold zolstu zei machen. 30 un zolst aroifton oifen tish dos lechem poּneh far mir temid.
31 un zolst machen a menoyre fun reinem gold; gehamert zol di menoyre gemacht veren, ir fusgeshtel, un ir shtam; ire becherlech – ire baze un ire blumen – zolen zain fun ir guf. 32 un zeks reren zolen aroisgein fun ire zaiten, drai reren fun der menoyre fun ir ein zeit, un drai reren fun der menoyre fun ir tsveiter zeit. 33 drai mandlkveitike becherlech fun a knopּ un a blum oif ein rer, un drai mandlkveitike becherlech fun a knopּ un a blum oifen ander rer; azoi far di zeks reren, vos geyen arois fun der menoyre. 34 un oif der menoyre fir mandlkveitike becherlech – ire knefּ un ire blumen. 35 un a knopּ unter tsvei reren fun ir, un a knopּ unter tsvei reren fun ir, un a knopּ unter tsvei reren fun ir, far di zeks reren vos geyen arois fun der menoyre. 36 zeyere knefּ un zeyere reren zolen zain fun ir guf, in gantsen ein oishamerung fun reinem gold. 37 un zolst machen tsu ir ziben rerlech, un me zol ontsinden ire rerlech, un machen laichten tsu ir foderzait tsu. 38 un ire tsvenglech un ire ashfendlech zolen zain fun reinem gold. 39 fun tsentner reinem gold zol men zi machen mit ale di dozike keilim. 40 un ze zolst machen loit zeyer muster, vos dir vert gevizen oifen barg.
כו
1 un dem mishken zolstu machen fun Tzoan forhangen; fun gedraiten lainen, un bloer vol, un pּurpּl, un vermilroit, mit Keruvim kuntsik oisgearbet zolstu zei machen.
2 di leng fun itlechen forhang acht un tsvantsik ilen, un di breit fun itlechen forhang fir ilen; ein mos far ale forhangen. 3 finf forhangen zolen zain baheft einer on anderen, un vider finf forhangen baheft einer on anderen. 4 un zolst machen shleifen fun bloer vol oif dem zoim fun ein forhang baim ek fun ein baheftung, un azoi zolstu machen oif dem zoim fun dem eksten forhang in der tsveiter baheftung.
5 fuftsik shleifen zolstu machen oif dem ein forhang, un fuftsik shleifen zolstu machen oif dem breg fun dem forhang vos in der tsveiter baheftung; einer kegen anderen zolen di shleifen zain. 6 un zolst machen fuftsik gilderne hoken, un baheften di forhangen einem tsum anderen mit di hoken, az der mishken zol zain eins.n 7 un zolst machen forhangen fun tsignhor far a getselt iberen mishken; elf forhangen zolstu zei machen. 8 di leng fun itlechen forhang draisik ilen, un di breit fun itlechen forhang fir ilen; ein mos far di elf forhangen.
9 un zolst baheften finf forhangen bazunder, un zeks forhangen bazunder; un dem zeksten forhang zolstu tsunoiftopּlen oif der foderzait fun getselt. 10 un zolst machen fuftsik shleifen oif dem zoim fun ein forhang, dem eksten in der baheftung, un fuftsik shleifen oif dem zoim fun dem forhang in der tsveiter baheftung. 11 un zolst machen fuftsik kuperne hoken, un arainton di hoken in di shleifen, un baheften dos getselt, az es zol zain eins.o 12 un der ariberhang vos blaibt fun di forhangen fun getselt, der iberiker halber forhang, zol aropּhengen oif der hintershter zeit fun mishken. 13 un di eil fun der zeit, un di eil fun der ander zeit, vos blaibt iber fun der leng fun di forhangen fun getselt, zol aropּhengen oif di zaiten fun mishken, fun der zeit un fun der ander zeit, im tsu fardeken.
14 un zolst machen a tsudek far dem getselt fun roit-gefarbte viderfelen, un a tsudek fun taּchash-felen fun oiben.
15 un zolst machen di breter tsum mishken fun Sheetim-holts, shteyendik. 16 Tzoan ilen di leng fun a bret, un an eil un a halbe eil di breit fun itlechen bret. 17 tsvei tsapּns tsu itlechen bret, einer kegen anderen azoi vi shtapּlen; azoi zolstu machen tsu ale breter fun mishken. 18 un zolst machen di breter tsum mishken, tsvantsik breter far der dorem-zeit tsu dorem. 19 un fertsik zilberne shvelen zolstu machen unter di tsvantsik breter; tsu tsvei shvelen unter ein bret far zaine tsvei tsapּns, tsu tsvei shvelen unter ein bret far zaine tsvei tsapּns. 20 un far der tsveiter zeit fun mishken, far der tsafón-zeit, tsvantsik breter, 21 mit fertsik zilberne shvelen tsu zei: tsvei shvelen unter ein bret, tsvei shvelen unter ein bret. 22 un far der hintershter zeit fun mishken tsu mayrev, zolstu machen zeks breter. 23 un tsvei breter zolstu machen far di vinklen fun mishken, oif der hintershter zeit. 24 un zei zolen zain araingepּast unten, un des glaichen zolen zei zain araingepּast oiben biz tsum ershten ring; azoi zol zain bai zei beiden; zei zolen zain far di tsvei vinklen. 25 un es velen zain acht breter mit zeyere zilberne shvelen – zechtsen shvelen: tsvei shvelen unter ein bret, tsvei shvelen unter ein bret. 26 un zolst machen riglen fun Sheetim-holts; finf far di breter fun ein zeit mishken; 27 un finf riglen far di breter fun der tsveiter zeit mishken, un finf riglen far di breter fun der hintershter zeit mishken, tsu mayrev;
28 un dem mitlsten rigl in miten fun di breter, vos zol durchriglen fun ek tsu ek. 29 un di breter zolstu ibertsien mit gold, un machen tsu zei ringen fun gold, oieren far di riglen; un zolst ibertsien di riglen mit gold. 30 un zolst oifshtelen dem mishken azoi vi zain musterp vos iz dir bavizen gevoren oifen barg.
31 un zolst machen a Parochet fun bloer vol, un pּurpּl, un vermilroit, un gedraiten lainen; kuntsik oisgearbet, mit Keruvim zol men im machen. 32 un zolst im aroifton oif fir zailen fun Sheetim-holts ibergetsoigen mit gold, mit zeyere heklech fun gold, oif fir zilberne shvelen. 33 un zolst aroifton dem Parochet unter di hoken; un zolst arainbrengen ahin, ineveinik fun Parochet, dem orn fun tseignim {eides fun eshrt hedbrim, shed, tseige, Iddo hetbieh};q un der Parochet vet ich opsheiden tsvishen dem heiliktum un dem kodshei-kodshim. 34 un zolst aroifton dem dek oif dem orn fun tseignim {eides fun eshrt hedbrim, shed, tseige, Iddo hetbieh}, in kodshei-kodshim. 35 un zolst avekshtelen dem tish droisen fun Parochet, un di menoyre akegen dem tish, in dorem-zeit mishken; un dem tish zolstu shtelen in tsafón-zeit. 36 un zolst machen a forhang tsum ingang fun getselt, fun bloer vol, un pּurpּl, un vermilroit, un gedraiten lainen, geshtikte arbet. 37 un zolst machen tsum forhang finf zailen fun Sheetim-holts, un zei ibertsien mit gold; zeyere heklech fun gold; un zolst oisgisen far zei finf kuperne shvelen.
כז
1 un zolst machen dem mizbeyech fun Sheetim-holts, finf ilen di leng, un finf ilen di breit; firekechdik zol der mizbeyech zain, un drai ilen zain heich. 2 un zolst machen zaine herner oif zaine fir vinklen; fun im guf zolen zain zaine herner; un zolst im ibertsien mit kuper. 3 un zolst machen zaine tef oif aveknemen zaine ash, un zaine shuflen, un zaine shpּrengbekns, un zaine gopּlen un zaine faierfanen; ale zaine keilim zolstu machen fun kuper. 4 un zolst machen tsu im a kuperne Ziph fun netsarbet, un zolst machen oif der nets fir kuperne ringen oif zaine fir Akan. 5 un zolst zi aroifton unter dem gezims fun mizbeyech, fun unten, un di nets zol zain biz der helft fun mizbeyech. 6 un zolst machen shtangen tsum mizbeyech, shtangen fun Sheetim-holts, un zei ibertsien mit kuper. 7 un zaine shtangen zolen araingetsoigen veren in di ringen, un di shtangen zolen zain oif beide zaiten fun mizbeyech ven me trogt im.
8 hoil ineveinik, fun breter, zolstu im machen; azoi vi me hot dir gevizen oifen barg, azoi zol men machen.
9 un zolst machen dem hoif fun mishken: far der dorem-zeit tsu dorem, arumhangen faran hoif fun gedraiten lainen, hundert ilen di leng far der ein zeit. 10 un di zailen dertsu tsvantsik, un zeyere shvelen tsvantsik, fun kuper; di heklech fun di zailen, un zeyere reifbender, fun zilber. 11 un des glaichen far der tsafón-zeit, far leng: arumhangen hundert ilen di leng, un di zailen dertsu tsvantsik, un zeyere shvelen tsvantsik, fun kuper; di heklech fun di zailen, un zeyere reifbender, fun zilber. 12 un far breit fun hoif in mayrev-zeit, arumhangen fun fuftsik ilen: di zailen dertsu Tzoan, un zeyere shvelen Tzoan. 13 un di breit fun hoif in mizrech-zeit tsu zunoifgang fuftsik ilen. 14 un fuftsen ilen arumhangen far ein zeit; di zailen dertsu drai, un zeyere shvelen drai. 15 un far der tsveiter zeit fuftsen ilen arumhangen; di zailen dertsu drai, un zeyere shvelen drai. 16 un faran toier fun hoif a forhang fun tsvantsik ilen, fun bloer vol, un pּurpּl, un vermilroit, un gedraiten lainen, geshtikte arbet; di zailen dertsu fir, un zeyere shvelen fir. 17 ale zailen fun hoif rund arum, arumgereift mit zilber; zeyere heklech fun zilber, un zeyere shvelen fun kuper. 18 di leng fun hoif hundert ilen, un di breit fuftsik akegen fuftsik, un di heich finf ilen, fun gedraiten lainen; un di shvelen dertsu fun kuper. 19 ale getsaig fun mishken far zain gantser arbet, un ale zaine fleklech, un ale fleklech fun hoif, fun kuper.
taּtsaueh
20 un du zolst bafelen di kinder fun Yisroel, zei zolen dir brengen reine geshlogene boimel far der laichtung, oif ontsinden a licht temid. 21 in ohl-moed, droisen fun Parochet vos faran tseignim {eides fun eshrt hedbrim, shed, tseige, Iddo hetbieh},r zol es Aharon un zaine kinder tsurichten oif fun ovent biz in der peire, far Hashem; an eibik gezets oif zeyere dor-dores far di kinder fun Yisroel.
כח
1 un du mach genenen tsu dir dain bruder Aharonen, un zaine zin mit im, fun tsvishen di kinder fun Yisroel, kedei zei zolen zain koyanim tsu mir; Aharon, Nadav, un Avihu, Elazar, un Itamar, Aharons zin.s 2 un zolst machen dain bruder Aharonen heilike kleider far a koved un far a sheinkeit. 3 un du zolst reden tsu ale klughartsike, vos ich hob zei ongefilt mit a ruach fun chochme, zei zolen machen di kleider far Aharonen, kedei im tsu heiliken az er zol zain a koyen tsu mir.
4 un dos zainen di kleider, vos zei zolen machen: a choshen, un an Ephod, un a maeiil, un a gekestlt chֻּtֹּnet, a mitsnefes,t un a abanet; un zei zolen machen heilike kleider far dain bruder Aharonen un far zaine zin, kedei zei zolen zain koyanim tsu mir. 5 un zei zolen nemen dos gold, un di bloe vol, un dem pּurpּl, un dos vermilroit, un dem lainen.
6 un zei zolen machen dem Ephod fun gold, bloer vol, un pּurpּl, vermilroit, un gedraiten lainen, kuntsik oisgearbet. 7 tsvei akslbender zol er hoben, baheft tsu zaine tsvei Akan, kedei er zol zain baheft. 8 un der gartlband vos oif im, zol zain azoi vi zain arbet, fun im guf; fun gold, bloer vol, un pּurpּl, un vermilroit, un gedraiten lainen. 9 un zolst nemen tsvei oniklshteiner, un oiskritsen oif zei di nemen fun di kinder fun Yisroel; 10 zeks fun zeyere nemen oif ein shtein, un di iberike zeks nemen oifen tsveiten shtein, loit zeyere geburten.
11 vi arbet fun a shteinshnaider, vi oiskritsungen fun a zigl, zolstu oiskritsen di tsvei shteiner loit di nemen fun di kinder fun Yisroel; ingeramt in infasungen fun gold zolstu zei machen. 12 un zolst aroifton di tsvei shteiner oif di akslbender fun ifod – shteiner fun dermonung far di kinder fun Yisroel; un Aharon zol trogen zeyere nemen far Hashem oif zaine tsvei akslen far a dermonung.
13 un zolst machen infasungen fun gold; 14 un tsvei keiten fun reinem gold; gedreit zolstu zei machen, flechtarbet; un zolst aroifton di geflochtene keiten oif di infasungen.
15 un zolst machen a choshen fun basheid, kuntsik oisgearbet; azoi vi di arbet fun Ephod zolstu im machen: fun gold, bloer vol, un pּurpּl, un vermilroit, un gedraiten lainen, zolstu im machen. 16 firekechdik zol er zain, getopּlt, a shpּan zain leng, un a shpּan zain breit. 17 un zolst arainzetsen in im an inzetsung fun shteiner, fir tseilen shteiner. a tseil fun rubin, tafaz, un shmorak, ein tseil; 18 un di tsveite tseil: garfunkl, sapּirshtein, un diment; 19 un di drite tseil: yachtsum, agat, un ametist; 20 un di firte tseil: goldshtein, un onikl, un yashpּiz; ingezetst in gold zolen zei zain in zeyere infasungen.
21 un di shteiner zolen zain loit di nemen fun di kinder fun Yisroel, tsvelf, loit zeyere nemen; vi oiskritsungen fun a zigl, itlecher loit zain nomen zolen zei zain, akegen di tsvelf shvotim.
22 un zolst machen oifen chushen gedreite keiten, flechtarbet, fun reinem gold. 23 un zolst machen tsum choshen tsvei gilderne ringen, un aroifton di tsvei ringen oif di tsvei Akan fun choshen. 24 un zolst arainton di tsvei gilderne flechten in di tsvei ringen bai di Akan fun choshen. 25 un di tsvei Akan fun di tsvei flechten zolstu aroifton oif di tsvei infasungen, un aroifton oif di akslbender fun ifod, oif zain foderzait. 26 un zolst machen tsvei gilderne ringen, un zei aroifzetsen oif di tsvei Akan fun choshen bai zain zoim vos tsu der zeit fun Ephod, ineveinik tsu. 27 un zolst machen tsvei gilderne ringen, un zei aroifton oif di tsvei akslbender fun ifod, fun unten, oif zain foderzait, leben zain baheftung, iber dem chesheׁb fun Ephod. 28 un me zol tsushniren dem choshen durch zaine ringen tsu di ringen fun Ephod mit a shnur fun bloer vol, kedei er zol zain oif dem chesheׁb fun Ephod, un der choshen zol zich nisht aropּruken fun Ephod. 29 un Aharon zol trogen di nemen fun di kinder fun Yisroel in dem chushen fun basheid oif zain hartsen, ven er kumt in heiliktum, far a dermonung far Hashem temid. 30 un zolst arainton in dem choshen fun basheid di Urim-utumim, un zei zolen zain bai Aharonen oifen hartsen, ven er kumt far Hashem; un Aharon zol trogen dem basheid fun di kinder fun Yisroel oif zain hartsen far Hashem temid.
31 un zolst machen dem maeiil fun Ephod fun loiter bloer vol.
32 un zain efenung faran kop zol zain in zain miten; a zoim zol zain bai zain efenung rund arum, vebarbet; azoi vi di efenung fun a pּantserhemd zol zain bai im, er zol zich nisht tseraisen. 33 un zolst machen oif zaine bregen milgroimen fun bloer vol, un pּurpּl, un vermilroit, oif zaine bregen rund arum, un gilderne gleklech tsvishen zei rund arum; 34 a gilderen glekl un a milgroim, a gileren glekl un a milgroim, oif di bregen fun dem maeiil rund arum. 35 un es zol zain oif Aharonen baim dinen, un der kol derfun zol zich heren ven er kumt arain in heiliktum far Hashem, un ven er geit arois, kedei er zol nisht shtarben.
36 un zolst machen a shternblech fun reinem gold, un oiskritsen oif im vi oiskritsungen fun a zigl heilik tsu Hashem. 37 un zolst es aroifton oif a shnur fun bloer vol, un es zol zain oif der mitsnefes; oif der foderzait fun der mitsnefes zol es zain. 38 un es zol zain oif Aharons shteren, un Aharon zol nemen oif zich di zind akegen di heilike zachen, vos di kinder fun Yisroel heiliken, bai ale zeyere heilike goben; un es zol zain oif zain shteren temid, kedei zei zolen bavilikt veren far Hashem.
39 un zolst machen dos chֻּtֹּnet gekestlt, fun lainen; un zolst machen a mitsnefes fun lainen; un a abanet zolstu machen, geshtikte arbet. 40 un Aharons zin zolstu machen hemdlech; un zolst zei machen gartelen; un hitlen zolstu zei machen far a koved un far a sheinkeit. 41 un zolst zei onton dain bruder Aharonen un zaine zin mit im; un zolst zei zalben , un derfilen zeyer hant, un zei heiliken, az zei zolen zain koyanim tsu mir. 42 un mach zei lainene hoizen tsu fardeken dos shandfleish; fun di lenden un biz di dichen zolen zei zain. 43 un zei zolen zain oif Aharonen un zaine zin, ven zei kumen in ohl-moed, oder ven zei genenen tsum mizbeyech, tsu dinen in heiliktum; kedei zei zolen nisht trogen a zind un shtarben; an eibik gezets far im un far zain zomen noch im.
כט
1 un dos iz di zach vos du zolst ton tsu zei, zei tsu heiliken tsu zain koyanim tsu mir: nem ein yungen oks un tsvei viders on a feler. 2 un umgezaiert broit, un umgezaierte cheles farmisht mit eil, un umgezaierte kuchns bashmirt mit eil; fun veitsenem zemelmel zolstu zei machen. 3 un zolst zei arainton in ein korb, un zei genenen in dem korb, mit dem oks un mit di tsvei viders. 4 un Aharonen un zaine zin zolstu machen genenen tsum ingang fun ohl-moed, un zolst zei vashenu mit vaser. 5 un zolst nemen di kleider, un onkleiden Aharonen dos chֻּtֹּnet, un dem maeiil fun Ephod, un dem Ephod, un dem chushen, un im ongurten mit dem chesheׁb fun Ephod. 6 un zolst onton di mitsnefes oif zain kop, un aroifton di heilike kroin oif der mitsnefes. 7 un zolst nemen dos eil fun zalbung, un aroifgisen oif zain kop, un im zalben . 8 un zaine zin zolstu machen genenen, un zei onkleiden hemdlech. 9 un zolst zei ongurten a abanet, Aharonen un zaine zin, un zei onbinden hitlen, un di kehune zol zei geheren far an eibiken gezets; un zolst derfilen di hant fun Aharonen, un di hant fun zaine zin.
10 un zolst machen genenen dem oks faran ohl-moed, un Aharon un zaine zin zolen onlenen zeyere hent oifen kop fun oks. 11 un zolst shechten dem oks far Hashem, baim ingang fun ohl-moed.
12 un zolst nemen fun dem blut fun oks, un aroifton oif di herner fun mizbeyech mit dain finger, un dos gantse blut zolstu oisgisen baim grunt fun mizbeyech. 13 un zolst nemen dos gantse fets vos badekt di ingeveid, un dos roitfleish iber dem leber, un beide niren, un dos fets vos oif zei, un demfen oifen mizbeyech. 14 un dos fleish fun oks, un zain fel, un zain mist, zolstu farbrenen in faier oisen lager; a zindopּfer iz dos.
15 un ein vider zolstu nemen, un Aharon un zaine zin zolen onlenen zeyere hent oifen kop fun vider. 16 un zolst shechten dem vider, un nemen zain blut, un shpּrengenv oifen mizbeyech rund arum. 17 un dem vider zolstu tseshnaiden oif zaine shtiker, un zolst vashen zaine ingeveid, un zaine kni, un zei avekleigen tsu zaine shtiker, un tsu zain kop. 18 un zolst demfen dem gantsen vider oifen mizbeyech; a brandopּfer iz dos tsu Hashem; a geshmaker reyech, a faieropּfer iz dos tsu Hashem.
19 un zolst nemen dem tsveiten vider, un Aharon un zaine zin zolen onlenen zeyere hent oifen kop fun vider. 20 un zolst shechten dem vider, un nemen fun zain blut, un aroifton oifen rechten oierlepּl fun Aharonen, un oifen rechten oierlepּl fun zaine zin, un oifen doimen fun zeyer rechter hant, un oifen doimen fun zeyer rechten fus; un zolst shpּrengenw dos blut oifen mizbeyech rund arum. 21 un zolst nemen fun dem blut vos oifen mizbeyech, un fun dem eil fun zalbung, un shpּritsenx oif Aharonen, un oif zaine kleider, un oif zaine zin, un oif di kleider fun zaine zin mit im; un er un zaine kleider velen veren heilik, un zaine zin un di kleider fun zaine zin mit im. 22 un zolst nemen fun dem vider dos fets, un dem veidl, un dos fets vos badekt di ingeveid, un dos roitfleish fun leber, un beide niren, un dos fets vos oif zei, un dem rechten shenkl – vorem a vider fun derfilung iz dos – 23 un ein laben broit, un ein chele broit oif eil, un ein kuchen fun dem korb umgezaierten broit vos far Hashem. 24 un zolst altsding aroifton oif di hent fun Aharonen, un oif di hent fun zaine zin; un zolst zei oifheiben an oifheibung far Hashem. 25 un zolst es nemen fun zeyer hant, un demfen oifen mizbeyech, iber dem brandopּfer, far a geshmaken reyech far Hashem; a faieropּfer iz dos tsu Hashem. 26 un zolst nemen di brust fun dem vider fun derfilung vos far Aharonen, un zi oifheiben an oifheibung far Hashem; un es zol zain dir tsum Chelek. 27 un zolst heiliken di brust fun oifheibung, un dem shenkl fun opּsheidung, vos iz oifgehoiben gevoren, un vos iz opgesheidt gevoren fun dem vider fun derfilung, fun dem vos far Aharonen un far zaine zin.
28 un es zol geheren tsu Aharonen un tsu zaine kinder, far an eibiken gezets, fun di kinder fun Yisroel; vorem an opּsheidung iz dos, un an opּsheidung zol es zain, fun di kinder fun Yisroel fun zeyere fridopּfer, zeyer opּsheidung tsu Hashem.
29 un di heilike kleider fun Aharonen zolen zain far zaine zin noch im, oif tsu zalben in zei, un tsu derfilen zeyer hant in zei. 30 ziben teg zol zei onton der fun zaine zin, vos vert der koyen oif zain ort,y der vos kumt in ohl-moed tsu dinen in heiliktum.
31 un dem vider fun derfilung zolstu nemen, un kochen zain fleish in a heiliken ort. 32 un Aharon un zaine zin zolen esen dos fleish fun dem vider, un dos broit vos in korb, baim ingang fun ohl-moed. 33 un dos zolen esen mit vs men hot mechaper gevoren dermit, kedei tsu derfilen zeyer hant, zei tsu heiliken; ober a fremder zol derfun nisht esen, vail dos iz heilik. 34 un az es vet iberblaiben fun dem fleish fun derfilung, oder fun dem broit, biz in der peire, zolstu farbrenen dos geblibene in faier; es zol nisht gegesen veren, vorem es iz heilik.
35 un zolst ton tsu Aharonen un tsu zaine zin azoi vi alts vos ich hob dir bafoilen; ziben teg zolstu derfilen zeyer hant. 36 un an oks a zindopּfer zolstu machen itlechen tog far chiּpֻּriim, un reiniken dem mizbeyech mit dain mechaper zain oif im; un zolst im zalben , im tsu heiliken. 37 ziben teg zolstu mechaper zain oifen mizbeyech, un im heiliken; un der mizbeyech zol zain a heilikste heilikeit; alts vos rirt zich on on mizbeyech zol veren heilik.
38 un dos iz vos du zolst machen oifen mizbeyech: yorike shepּsn tsvei a tog, temid. 39 ein Shaaphs zolstu machen in der peire, un dem tsveiten Shaaphs zolstu machen kegen ovent. 40 un a tsentl zemelmel farmisht mit geshlogene eil a fertl hin, un a gisopּfer fun a fertl hin vain tsu dem ein Shaaphs. 41 un dem tsveiten Shaaphs zolstu machen kegen ovent; azoi vi dos shpּaizopּfer fun in der peire, un azoi vi zain gisopּfer, zolstu machen tsu im, far a geshmaken reyech, a faieropּfer tsu Hashem. 42 a shtendik brandopּfer oif eyere dor-dores, baim ingang fun ohl-moed, far Hashem, vos dorten vel ich zich antpleken tsu ich, dorten tsu reden tsu dir. 43 un ich vel zich dorten antpleken tsu di kinder fun Yisroel, un es vet geheilikt veren mit main pracht.
44 un ich vel heiliken dem ohl-moed, un dem mizbeyech; un Aharonen un zaine zin vel ich heiliken tsu zain koyanim tsu mir. 45 un ich vel ruen tsvishen di kinder fun Yisroel, un vel zei zain tsum Elokim. 46 un zei velen visen, az ich bin Hashem zeyer G‑t, vos hob zei aroisgetsoigen fun land Mitsrayim, kedei ich zol ruen tsvishen zei. ich bin Hashem zeyer G‑t.
ל
1 un zolst machen a mizbeyech far reicherung fun vairech; fun Sheetim-holts zolstu im machen. 2 an eil zain leng, un an eil zain breit; firekechdik zol er zain, un tsvei ilen zain heich; fun im guf zolen zain zaine herner. 3 un zolst im ibertsien mit reinem gold, zain eiberdek, un zaine vent rund arum,un zaine herner; un zolst machen tsu im a gildernem krants rund arum. 4 un tsvei gilderne ringen zolstu machen tsu im unter zain krants; oif zaine tsvei flanken zolstu zei machen – oif zaine tsvei zaiten, un zei zolen zain far oieren far di shtangen, im tsu trogen oif zei. 5 un zolst machen di shtangen fun Sheetim-holts, un zei ibertsien mit gold. 6 un zolst im avekshtelen far dem Parochet vos far dem orn fun tseignim {eides fun eshrt hedbrim, shed, tseige, Iddo hetbieh},z far dem dek vos iber dem eides, vos dorten vel ich zich antpleken tsu dir. 7 un Aharon zol reicheren oif im vairech fun shmekedike gevirtsen; frimorgen in frimorgen, ven er macht tsurecht di rerlech, zol er es reicheren. 8 un ven Aharon tsindt on di rerlech kegen ovent, zol er es reicheren; a shtendiken vairech far Hashem oif eyere dor-dores. 9 ir zolt nisht oifbrengen oif im fremden vairech, oder a brandopּfer un a shpּaizopּfer; un a gisopּfer zolt ir nisht gisen oif im. 10 un Aharon zol mechaper zain oif zaine herner ein mol in yor; mit dem blut fun dem zindopּfer fun chiּpֻּriim zol er ein mol in yor mechaper zain oif im, oif eyere dor-dores; a heilikste heilikeit iz er tsu Hashem.
chiּi tishoׂ
11 un Hashem hot geredt tsu Mosheen, azoi tsu zogen: 12 az du vest oifnemen dem Mispar fun di kinder fun Yisroel loit zeyer tseilung, zolen zei geben itlechera an oisleiz far zain nefesh tsu Hashem, ven me tseilt zei, kedei es zol nisht zain tsvishen zei a mageyfe, ven me tseilt zei.
13 dos zolen zei geben, itlecher vos geit arain in der tseilung: a halben shekl, oifen heiliken shekl – tsvantsik geroh a shekl – a halben shekl an opּsheidung tsu Hashem. 14 itlecher vos geit arain in der tseilung, fun tsvantsik yor alt un hecher, zol geben di opּsheidung fun Hashem. 15 der raicher zol nisht meren, un der orimer zol nisht mineren fun a halben shekl, baim geben di opּsheidung fun Hashem, kedei mechaper tsu zain oif eyere nefoshes. 16 un zolst nemen dos gelt fun chiּpֻּriim, fun di kinder fun Yisroel, un zolst es geben far der arbet fun ohl-moed, un es zol zain di kinder fun Yisroel far a dermonung far Hashem, mechaper tsu zain oif eyere nefoshes.
17 un Hashem hot geredt tsu Mosheen, azoi tsu zogen: 18 zolst oich machen a hantfas fun kuper, mit zain geshtel fun kuper, zich tsu vashen; un zolst im avekshtelen tsvishen ohl-moed un tsvishen mizbeyech, un arainton ahin vaser. 19 un Aharon un zaine zin zolen vashen fun im zeyere hent un zeyere fis. 20 ven zei kumen in ohl-moed, zolen zei zich vashen mit vaser,b kedei zei zolen nisht shtarben; oder ven zei genenen tsum mizbeyech tsu dinen, tsu demfen a faieropּfer tsu Hashem. 21 un zei zolen vashen zeyere hent un zeyere fis, kedei zei zolen nisht shtarben; un es zol zei zain an eibik gezets, im un zain zomen oif dor-dores.
22 un Hashem hot geredt tsu Mosheen, azoi tsu zogen: 23 du nem dir oich hoipּtgevirtsen, flisike mire finf hundert [shekl], un gevirtsiken tsimering a helft derfun, tsvei hundert un fuftsik, un gevirtsror tsvei hundert un fuftsik, 24 un kaneil finf hundert, oifen heiliken shekl, un boimel a hin. 25 un zolst machen derfun an eil fun heiliker zalbung, a b'shomaim tsubareit azoi vi der b'shomaim-misher macht; an eil fun heiliker zalbung zol es zain. 26 un zolst zalben dermit dem ohl-moed, un dem orn fun tseignim {eides fun eshrt hedbrim, shed, tseige, Iddo hetbieh}, 27 un dem Shelachen un ale zaine keilim, un di menoyre un ire keilim, un dem mizbeyech far vairech, 28 un dem mizbeyech far brandopּfer un ale zaine keilim, un dem hantfas un zain geshtel. 29 un zolst zei heiliken, zei zolen zain a heilikste heilikeit; alts vos rirt zich on zei on zol veren heilik. 30 un Aharonen un zaine zin zolstu zalben un zei heiliken tsu zain koyanim tsu mir. 31 un tsu di kinder fun Yisroel zolstu reden, azoi tsu zogen: an eil fun heiliker zalbung zol dos zain tsu mir oif eyere dor-dores. 32 oif a mentshns laib zol es nisht gegosen veren, un ir zolt nisht machen azoins, loit der tsunoifmishung derfun; heilik iz dos, heilik zol es ich zain. 33 itlecher vos vet tsubreiten azoins, oder vos vet aroifton derfun oif a fremden, vet farshnitenc veren fun zain folk.
34 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: nem dir shmekedike gevirtsen, trifgevirts, un reichernegl, un galaban; shmekedike gevirtsen, un loiteren vairech; glaich oif glaich zolen zei zain. 35 un zolst machen derfun a reichervarg, a b'shomaim azoi vi der b'shomaim-misher macht, tsugericht mit zalts, rein, heilik. 36 un zolst derfun din tseraiben, un aroifton derfun far dem tseignim {eides fun eshrt hedbrim, shed, tseige, Iddo hetbieh} in ohl-moed, vos dorten vel ich zich antpleken tsu dir; a heilikste heilikeit zol es ich zain. 37 un dos reichervarg vos du vest machen – loit zain tsunoifmishung zolt ir far zich nisht machen; heilik tsu Hashem zol es dir zain. 38 itlecher vos vet machen azoins, tsu shmeken derfun, vet farshnitend veren fun zain folk.
לא
1 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen azoi tsu zogen: 2 ze, ich hob gerufen miten nomen Betzalel dem zun fun Uri dem zun fun Chavran, fun sheyvet Yehudah, 3 un ich hob im ongefilt mit dem ruach Elokim, in chochme, un in forshtandikeit un in kenshaft, un in yetveder meloche, 4 oistsukintslen kuntsike zachen, tsu arbeten in gold, un in zilber, un in kuper; 5 un in shnaidung fun shteiner tsum infasen, un in shnitsung fun holts, tsu arbeten in yetveder meloche. 6 un ich, ze, hob tsugegeben tsu im Oholiav dem zun fun Achisamachen, fun sheyvet Dan; un in hartsen fun ale klughartsike hob ich araingegeben chochme, az zei zolen machen alts vos ich hob dir bafoilen: 7 dem ohl-moed, un dem orn faran tseignim {eides fun eshrt hedbrim, shed, tseige, Iddo hetbieh},e un dem dek vos iber im, un ale keilim fun getselt; 8 un dem tish un zaine keilim, un di reine menoyre un ale ire keilim, un dem mizbeyech far vairech; 9 un dem mizbeyech far brandopּfer un ale zaine keilim, un dem hantfas un zain geshtel; 10 un di geshtrikte kleider, un di heilike kleider far Aharon dem koyen, un di kleider fun zaine zin, oif tsu ton di kehune; 11 un dos eil fun zalbung, un dem vairech fun shmekedike gevirtsen faran heiliktum; azoi vi alts vos ich hob dir bafoilen, zolen zei ton.
12 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen, azoi tsu zogen: 13 du red oich tsu di kinder fun Yisroel, azoi tsu zogen: ir zolt nor ophiten maine Shabetaim, vorem a tseichen iz dos tsvishen mir un tsvishen ich oif eyere dor-dores, kedei ir zolt visen, az ich Hashem heilik ich. 14 un ir zolt hiten shebt, vorem er iz heilik far ich; der vos farshvecht im, zol teiten geteit veren; vorem itlecher vos tut in im an arbet, yene zel zol farshnitenf veren fun tsvishen ir folk. 15 zeks teg zol geton veren arbet, ober oifen zibeten tog zol zain a shebt fun ruung, heilik tsu Hashem; itlecher vos tut an arbet in tog fun shebt, zol teiten geteit veren. 16 un di kinder fun Yisroel zolen hiten shebt, tsu halten shebt oif zeyere dor-dores; an eibiker bris. 17 tsvishen mir un tsvishen di kinder fun Yisroel iz dos a tseichen oif eibik, az zeks teg hot Hashem gemacht dem himel un di erd, un oifen zibeten tog hot er oifgehert un geres.
18 un er hot gegeben Mosheen, vi er hot geendikt reden mit im oifen barg Sinai, di tsvei luches fun tseignim {eides fun eshrt hedbrim, shed, tseige, Iddo hetbieh}, shteinerne luches geshriben mit dem finger fun Elokim.
לב
1 un vi dos folk hot gezen, az Moshe zamt zich aropּtsunideren fun barg, azoi hot dos folk zich ingezamlt arum Aharonen, un zei hoben tsu im gezogt: shtei oif, mach undz a Elokim G‑ts vos zol gein far undz; vorem der doziker man Moshe, vos hot undz oifgebracht fun land Mitsrayim, veisen mir nisht vos mit im iz gevoren.
2 hot Aharon tsu zei gezogt: nemt arop di gilderne oiringen vos in di oieren fun eyere vaiber, eyere zin, un eyere techter, un brengt tsu mir.
3 hot dos gantse folk aropgenumen fun zich di gilderne oiringen vos in zeyere oieren, un gebracht tsu Aharonen. 4 un er hot tsugenumen fun zeyer hant, un hot es oisgefuremt mit a cheret, un hot derfun gemacht a gegosen kalb; un zei hoben gezogt: dos iz dain G‑ts, Yisroel, vos hot dich oifgebracht fun land Mitsrayim.
5 un vi Aharon hot dos gezen, azoi hot er geboit far im a mizbeyech, un Aharon hot oisgerufen un gezogt: a yom-Tov tsu Hashem iz morgen. 6 un zei hoben zich gefedert oif morgen, un hoben oifgebracht brandopּfer, un genent fridopּfer; un dos folk hot zich gezetst esen un trinken, un zei zainen oifgeshtanen zich tsu shpּiln.
7 hot Hashem geredt tsu Mosheen: gei nider arop, vorem fardorben gevoren iz dain folk, vos du host oifgebracht fun land Mitsrayim; 8 zei hoben zich gich opgekert fun dem veg vos ich hob zei bafoilen; zei hoben zich gemacht a gegosen kalb, un hoben zich gebukt tsu im, un zei hoben makrev geven tsu im, un gezogt: dos iz dain G‑ts, Yisroel, vos hot dich oifgebracht fun land Mitsrayim. 9 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: ich hob gezen dos dozike folk, ersht es iz a hartnekik folk; 10 un atsund loz mich, un main tsoreng vet grimen oif zei, un ich vel zei farlenden, un vel dich machen far a grois folk.
11 hot Moshe gebeten far Hashem zain G‑t, un er hot gezogt: far vos, Hashem, zol grimen dain tsoren oif dain folk, vos du host aroisgetsoigen fun land Mitsrayim mit grois koiech un mit a shtarker hant? 12 far vos zolen zogen di Mitsrayim, azoi tsu zogen: tsum beizen hot er zei aroisgetsoigen, kedei zei tsu hergen in di berg, un zei tsu farlenden fun dem gezicht fun der erd? ker zich op fun dain grimtsoren, un hob charote oif dem beiz tsu dain folk. 13 dermon zich on Avraham, on Yitzchak, un on Yisroel, daine knecht, vos du host zei geshvoren bai zich, un host tsu zei geredt: ich vel meren ier zomen azoi vi di shteren fun himel, un dos dozike gantse land vos ich hob gezogt, vel ich geben tsu ier zomen, un zei velen es arben oif eibik.
14 hot Hashem charote gehat oif dem beiz vos er hot gezogt tsu ton tsu zain folk.
15 un Moshe hot zich umgekert, un hot aropּgenidert fun barg, mit di tsvei luches fun tseignim {eides fun eshrt hedbrim, shed, tseige, Iddo hetbieh}h in zain hant, luches bashriben fun zeyere beide zaiten; fun der zeit un fun yener zeit zainen zei geven bashriben. 16 un di luches zainen geven di arbet fun Elokim, un der kesav iz geven der kesav fun Elokim, oisgekritst oif di luches.
17 un Yehoshuai hot gehert dem kol fun dem folk in zain Shealen, un er hot gezogt tsu Mosheen: a kol fun milchome iz in lager.
18 hot er gezogt: es iz nisht a kol fun geshrei fun gevure, un nisht a kol fun geshrei fun shvachkeit; a kol fun zingen her ich.
19 un es iz geven, vi er hot genent tsum lager, un hot gezen dos kalb un di tents, azoi hot gegrimt der tsoren fun Mosheen, un er hot a vorf geton fun zaine hent di luches, un hot zei tsebrachen unteren barg. 20 un er hot genumen dos kalb, vos zei hoben gemacht, un hot farbrent in faier, un tsemolen biz vanen es iz gevoren din, un hot tseshoten oifen vaser, un gegeben trinken di kinder fun Yisroel.
21 un Moshe hot gezogt tsu Aharonen: vos hot dir dos dozike folk geton, vos du host gebracht oif im a groise zind?
22 hot Aharon gezogt: zol nisht grimen der tsoren fun main Har; du kenst dos folk, az er iz shlecht. 23 hoben zei tsu mir gezogt: mach undz a G‑ts vos zol gein far undz, vorem der doziker man Moshe, vos hot undz oifgebracht fun land Mitsrayim, veisen mir nisht vos mit im iz gevoren. 24 hob ich tsu zei gezogt: ver es hot gold, nemt arop fun zich; un zei hoben mir gegeben, un ich hob es araingevorfen in faier, un es iz aroisgekumen dos dozike kalb.
25 un Moshe hot gezen dos folk, az es iz tsevildert, vail Aharon hot es tsevildert, tsu shand bai zeyere faint. 26 hot Moshe zich geshtelt in toier fun lager, un hot gezogt: ver far Hashem, tsu mir! hoben zich ingezamlt tsu im ale kinder fun Levi. 27 un er hot tsu zei gezogt: azoi hot gezogt Hashem Elochei Yisroel: tut on itlecher zain shverd oif zain dich, geit durch hin un tsurik fun toier tsu toier in lager, un harget itlecher zain bruder, un itlecher zain chever, un itlecher zain korev.
28 hoben di kinder fun Levi geton azoi vi dos vort fun Mosheen, un es zainen gefalen fun folk in yenem tog arum drai toizent man. 29 un Moshe hot gezogt: derfilt ier hant haint tsu Hashem, vail itlecher iz geven akegen zain zun, un akegen zain bruder, un kedei ich haint tsu geben a brocha.
30 un es iz geven oif morgen, hot Moshe gezogt tsum folk: ir hot gezindikt a groise zind; un atsund vel ich aroifgein tsu Hashem, efsher vel ich mechaper zain oif ier zind.
31 hot Moshe zich umgekert tsu Hashem, un hot gezogt: ich bet dich, dos dozike folk hot gezindikt a groise zind, un zei hoben zich gemacht a G‑ts fun gold. 32 iz, atsund, oib du vest fargeben zeyer zind – un oib nisht, mek mich ois, ich bet dich, fun dain buchj vos du host geshriben.
33 hot Hashem gezogt tsu Mosheen: ver es hot gezindikt tsu mir, im vel ich oismeken fun main buch. 34 un atsund gei fir dos dozike folk ahin vu ich hob dir gezogt; ze, main malech vet gein dir forois; ober in dem tog, vos ich rechen zich, vel ich zich rechenen mit zei far zeyer zind.
35 un Hashem hot geplogt dos folk far vos zei hoben gemacht dos kalb, vos Aharon hot gemacht.
לג
1 un Hashem hot geredt tsu Mosheen: kum, gei aroifblikendik fun danen, du un dos folk vos du host oifgebracht fun land Mitsrayim, tsu dem land vos ich hob geshvoren tsu Avrahamen, tsu Yitzchaken, un tsu Yaakoven, azoi tsu zogen: tsu dain zomen vel ich es geben – 2 un ich vel shiken dir forois a malech, un vel fartraiben dem Kenaani, dem Imri, un dem Chitti, un dem Perizzi, dem Chivi, un dem Yevusi – 3 tsu a land vos flist mit milch un honik – vorem ich vel nisht aroifgein tsvishen dir, vail a hartnekik folk bistu; ich ken dich noch farlenden oifen veg.
4 hot dos folk gehert dem doziken shlechten onzog, un zei hoben getroiert, un hoben keiner nisht ongeton zain tsirung oif zich.
5 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: zog tsu di kinder fun Yisroel: ir zeit a hartnekik folk; ein rege ven ich zol aroifgein tsvishen dir, vel ich dich farlenden. un atsund nem arop dain tsirung fun zich, un ich vel batrachten, vos ich zol ton tsu dir.
6 hoben di kinder fun Yisroel zich oisgeton zeyer tsirung fun barg Chorev on.
7 un Moshe flegt nemen dos getselt, un flegt es zich oifshtelen oisen lager, vait fun lager, un flegt es rufen ohl-moed. un es iz geven, itlecher vos hot gezucht Hashem, flegt aroisgein tsum ohl-moed vos oisen lager. 8 un es iz geven, vi Moshe iz aroisgegangen tsum getselt, azoi flegt dos gantse folk zich oifshtelen, un shtein itlecher in ingang fun zain getselt, un nochkuken Mosheen, biz er geit arain in getselt. 9 un es iz geven, vi Moshe iz araingegangen in getselt, flegt aropnideren der volknzail, un shtein baim ingang fun getselt, un Hashem flegt reden mit Mosheen. 10 un dos gantse folk flegt zen dem volknzail shtein baim ingang fun getselt, un dos gantse folk flegt oifshtein, un zich buken itlecher baim ingang fun zain getselt.
11 un Hashem flegt reden tsu Mosheen ponem el ponem, azoi vi a mentsh redt tsu zain chever. un er flegt zich umkeren in lager, ober zain badiner Yehoshuak der zun fun Nun, a yunger man, flegt nisht opּtreten fun getselt.
12 un Moshe hot gezogt tsu Hashem: ze, du zogstu tsu mir: breng oif dos dozike folk, ober du host mich nisht gelozt visen, vemen du vest shiken mit mir. du host doch gezogt: ich hob dich derkent miten nomen, un host oich gefunen chein in maine oigen. 13 un atsund, oib, ich bet dich, ich hob gefunen chein in daine oigen, loz mich visen, ich bet dich, daine vegen, az ich zol dich kenen, kedei ich zol gefinen chein in daine oigen; un ze az dos dozike folk iz doch dain folk.
14 hot er gezogt: main ponem vet mitgein, un ich vel dich baruen.
15 hot er tsu im gezogt: oib dain ponem geit nisht mit undz, zolstu undz nisht oifbrengen fun danen. 16 vorem mit vos den zol derkent veren, az ich hob gefunen chein in daine oigen, ich un dain folk, oib nisht durch dain gein mit undz, az mir zolen opּgezndert zain, ich un dain folk, fun alem folk vos oifen gezicht fun der erd?
17 hot Hashem gezogt tsu Mosheen: oich di dozike zach vos du host gezogt, vel ich ton, vail du host gefunen chein in maine oigen, un ich hob dich derkent miten nomen.
18 hot er gezogt: loz mich zen dain pracht, ich bet dich.
19 hot er gezogt: ich vel machen farbaigein al main gutskeitl far dain ponem, un ich vel oisrufen far dir dem nomen Hashem; un ich vel laitzeliken vemen ich vel laitzeliken, un vel derbarimen vemen ich vel derbarimen. 20 un er hot gezogt: kenst nisht zen main ponem, vorem a mentsh ken mich nisht zen un blaiben leben. 21 un Hashem hot gezogt: on iz an ort bai mir; zolstu zich shtelen oifen felz. 22 un es vet zain, ven main pracht geit farbai, vel ich dich arainton in a shpּalt fun dem felz, un ich vel aroifdeken main hant oif dir, biz ich vel farbaigein. 23 un az ich vel opton main hant, vestu zen main ruchen; ober main ponem ken nisht gezen veren.
לד
1 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: hak dir ois tsvei shteinerne luches azoi vi di ershte, un ich vel oifshraiben oif di luches di verter vos zainen geven oif di ershte luches, vos du host tsebrachen. 2 un zei ongebreit in der peire, un gei aroifblikendik in der peire oifen barg Sinai, un shtel zich far mir dorten oifen shpּits barg. 3 un kein mentsh zol nisht aroifgein mit dir, un kein mentsh zol oich nisht gezen veren oifen gantsen barg; afile di shof un di rinder zolen zich nisht fiteren akegen yenem barg.
4 hot er oisgehakt tsvei shteinerne luches azoi vi di ershte; un Moshe hot zich gefedert in der peire, un iz aroifgegangen oifen barg Sinai, azoi vi Hashem hot im bafoilen, un er hot genumen in zain hant di tsvei shteinerne luches. 5 un Hashem hot aropּgenidert in dem volken; un er hot zich geshtelt mit im dorten; un er hot gerufen dem nomen Hashem. 6 un Hashem iz farbaigegangen far zain ponem, un hot oisgerufen: Hashem, Hashem iz a derbarimdiker un laitzeliker El, ingehalten in tsoren,m un raich in genod; 7 er halt genod bizen toizntsten glid, er fartrogt zind un farbrechen un chatoim, nor shenken shenkt er nisht; er rechent zich far di zind fun di foters, mit di kinder, un mit di kindskinder, miten driten un miten firten dor.
8 hot Moshe zich geneigt oif gich tsu der erd, un zich gebukt. 9 un er hot gezogt: oib, ich bet dich, ich hob gefunen chein in daine oigen, Adonoi, zol, ich bet dich, Adonoi gein tsvishen undz, vorem a hartnekik folk iz dos; un zolst fargeben undzer zind un undzer chet, un undz machen far dain Arav.
10 hot er gezogt: ze, ich farshnaidenn a bund; antkegen far dain gantsen folk vel ich ton vunder vos zainen nisht bashafen gevoren oif der gantser erd, un tsvishen ale umes; un dos gantse folk, vos du bist tsvishen im, vet zen di tuung fun Hashem vos ich tu mit dir, az zi iz forchtik. 11 hit dir vos ich bafel dir haint; ze, ich fartraib fun far dir dem Imri, un dem Kenaani, un dem Chitti, un dem Perizzi, un dem Chivi, un dem Yevusi. 12 hit zich, zolst nisht shliseno a bris dem bavoiner fun dem land vos du kumst deroif, kedei er zol nisht zain far a shtroichlung tsvishen dir. 13 naiert zeyere mizbeyches zolt ir tseshtoisen, un zeyere zailshteiner zolt ir tsebrechen, un zeyere getsnbeimer zolt ir ophaken.p 14 vorem torst zich nisht buken tsu an ander G‑t, vail Hashem – zain nomen iz kanoּ, an El kanֹּu iz er. 15 tomer vestu shlisenq a bris di bavoiner fun land, un zei velen zain farfirt noch zeyere G‑ter, un shlachten tsu zeyere G‑ter, velen zei dich rufen, un vest esen fun zeyer shlachtopּfer; 16 un vest nemen fun zeyere techter far daine zin, un zeyere techter velen zain farfirt noch zeyere G‑ter, un velen farfiren daine zin noch zeyere G‑ter. 17 kein gegosene G‑ter zolstu dir nisht machen.
18 dem yom-Tov fun matsus zolstu hiten: ziben teg zolstu esen matsus, azoi vi ich hob dir bafoilen, in der geshtelter tsait in chodesh oviv, vorem in chodesh oviv bistu aroisgegangen fun Mitsrayim.
19 itlecher vos efent dem tracht gehert tsu mir; un fun dain gantsen fich zolstu heiliken dem Zecher, dem ershtling fun oks un Shaaphs.r 20 un dem ershtling fun an eizl zolstu oisleizen mit a Shaaphs;s un oib du vest nisht oisleizen, zolstu im ophaken dos genik. yetveder bechor fun daine zin zolstu oisleizen. un me zol zich nisht vaizen far mir mit leidiken.
21 zeks teg zolstu arbeten, un oifen zibeten tog zolstu ruen; afile in akertsait un in shnittsait zolstu ruen.
22 un dem yom-Tov fun shvues zolstu dir machen, bai di ershttsaitike fun veitsshnit; un dem yom-Tov fun inzamlung baim umdrei fun yor.
23 drai mol in yor zolen ale daine manspּarshoinen zich vaizen far dem Har Hashem, Elochei Yisroel. 24 vorem ich vel fariogen di felker fun far dir, un vel derbreiteren dain gemark; un keiner vet nisht glusten dain land, ven du Gaist aroifblikendik zich vaizen far Hashem dain G‑t drai mol in yor.
25 zolst nisht makrev zain mit chomets dos blut fun main shlachtopּfer, un dos shlachtopּfer fun dem yom-Tov fun Paseach zol nisht ibernechtiken biz in der peire.
26 di ershte frucht fun dain land zolstu brengen in hoiz fun Hashem dain G‑t. zolst nisht kochen a tsikele in zain muters milch.
27 un Hashem hot gezogt tsu Mosheen: shraib dir oif di dozike verter, vorem loit di dozike verter hob ich farshnaident a bund mit dir un mit Yisroel. 28 un er iz dorten geven mit Hashem fertsik teg un fertsik necht; kein broit hot er nisht gegesen, un kein vaser hot er nisht getrunken. un er hot oifgeshriben oif di luches di verter fun dem bris, di Tzoan gebot.
29 un es iz geven, az Moshe hot aropּgenidert fun barg Sinai – un di tsvei luches fun tseignim {eides fun eshrt hedbrim, shed, tseige, Iddo hetbieh}u zainen geven in Moshes hant, ven er hot aropּgenidert fun barg – hot Moshe nisht gevust, az di hoit fun zain ponem hot geshtralt fun zain reden mit im. 30 un Aharon un ale kinder fun Yisroel hoben gezen Mosheen, ersht di hoit fun zain ponem shtralt, un zei hoben moire gehat tsu genenen tsu im. 31 hot zei Moshe tsugerufen, un Aharon, un ale firshten fun der eidev hoben zich umgekert tsu im, un Moshe hot tsu zei geredt. 32 un dernoch hoben genent ale kinder fun Yisroel, un er hot zei bafoilen alts vos Hashem hot mit im geredt oifen barg Sinai.
33 un vi Moshe hot geendikt reden mit zei, hot er ongeton oif zain ponem a tsudek. 34 un az Moshe iz gekumen far Hashem tsu reden mit im, flegt er opton dem tsudek biz zain aroisgein; un er flegt aroisgein un reden tsu di kinder fun Yisroel dos vos er iz bafoilen gevoren. 35 un di kinder fun Yisroel flegen zen dem ponem fun Mosheen, az di hoit fun Moshes ponem shtralt; un Moshe flegt vider onton dem tsudek oif zain ponem, biz er iz araingegangen tsu reden mit im.
לה
uaiakahel
1 un Moshe hot ingezamlt di gantse eide fun di kinder fun Yisroel, un hot tsu zei gezogt: dos zainen di verter vos Hashem hot bafoilen zei tsu ton: 2 zeks teg zol geton veren arbet, ober oifen zibeten tog zol ich zain heilik, a shaׁboּt fun shaׁboּtֹun tsu Hashem; itlecher vos tut in im an arbet, zol geteit veren. 3 ir zolt nisht ontsinden kein faier in ale eyere voinerter in tog fun shebt.
4 un Moshe hot gezogt tsu der gantser eide fun di kinder fun Yisroel, azoi tsu zogen: dos iz di zach vos Hashem hot bafoilen, azoi tsu zogen: 5 nemt ich an opּsheidung tsu Hashem, itlecher vos zain harts iz vilik zol zi brengen, di opּsheidung fun Hashem, gold, un zilber, un kuper; 6 un bloe vol, un pּurpּl, un vermilroit, un lainen un tsignhor; 7 un roitgefarbte viderfelen, un taּchash-felen, un Sheetim-holts; 8 un eil far der laichtung, un b'shomaim far dem eil fun zalbung, un far dem vairech fun shmekedike gevirtsen; 9 un oniklshteiner, un shteiner tsum infasen, faran Ephod un faran chushen. 10 un ale klughartsike tsvishen ich zolen kumen un machen alts vos Hashem hot bafoilen: 11 dem mishken, zain getselt, un zain tsudek, zaine hoken, un zaine breter, zaine riglen, zaine zailen, un zaine shvelen; 12 dem orn un zaine shtangen, dem dek un dem Parochet fun tsvishnsheid; 13 dem tish un zaine shtangen, un ale zaine keilim, un dos broit fun ongezicht; 14 un di menoyre far laichtung, un ire keilim, un ire rerlech, un dos eil far laichtung; 15 un dem mizbeyech far vairech un zaine shtangen, un dos eil fun zalbung, un dem vairech fun shmekedike gevirtsen; un dem tirforhang tsum ingang fun mishken; 16 dem mizbeyech far brandopּfer un di kuperne Ziph vos tsu im, zaine shtangen, un ale zaine keilim; dem hantfas un zain geshtel; 17 di arumhangen fun hoif, zaine zailen, un zaine shvelen, un dem toierforhang fun hoif; 18 di fleklech fun mishken, un di fleklech fun hoif, un zeyere shtrik;
19 di geshtrikte kleider oif tsu dinen in heiliktum, di heilike kleider far Aharon dem koyen, un di kleider fun zaine zin, oif tsu ton di kehune.
20 un di gantse eide fun di kinder fun Yisroel iz aroisgegangen fun far Mosheen. 21 un zei zainen gekumen, itlecher einer vos zain harts hot im getriben, un itlecher vos zain Gaist hot im bavilikt; zei hoben gebracht di opּsheidung fun Hashem, far der arbet fun ohl-moed, un far zain gantsen dinst, un far di heilike kleider. 22 un es zainen gekumen mener mit vaiber, itlecher vos zain harts iz geven vilik; zei hoben gebracht nozringen, un oiringen, un fingerlech, un haldzbender – alerlei gilderne zachen; itlecher einer vos hot oifgehoiben an oifheibung fun gold tsu Hashem. 23 un itlecher einer vos bai im hot zich gefunen bloe vol, un pּurpּl, un vermilroit, un lainen, un tsignhor, un roitgefarbte viderfelen, un taּchash-felen, hot gebracht. 24 itlecher vos hot opgesheidt an opּsheidung fun zilber un kuper, hot gebracht di opּsheidung fun Hashem; un itlecher vos bai im hot zich gefunen Sheetim-holts far alerlei meloches fun der arbet, hot gebracht. 25 un ale klughartsike vaiber hoben mit zeyere hent geshpּunen, un hoben gebracht dos geshpּins, di bloe vol, un dem pּurpּl, dos vermilroit, un dem lainen. 26 un ale vaiber vos zeyer harts hot zei getriben mit chochme, hoben geshpּunen di tsignhor. 27 un di firshten hoben gebracht di oniklshteiner, un di shteiner tsum infasen, faran Ephod un faran chushen; 28 un di b'shomaim, un dos eil, far laichtung, un far dem eil fun zalbung, un far dem vairech fun shmekedike gevirtsen. 29 di kinder fun Yisroel hoben gebracht fraivilike nedoves tsu Hashem – itlecher man un froi vos zeyer harts hot zei bavilikt tsu brengen far der gantser arbet, vos Hashem hot bafoilen durch Mosheen tsu machen.
30 un Moshe hot gezogt tsu di kinder fun Yisroel: zet, Hashem hot gerufen miten nomen Betzalel dem zun fun Uri dem zun fun Chavran, fun sheyvet Yehudah. 31 un er hot im ongefilt mit dem ruach Elokim, in chochme, in forshtandikeit, un in kenshaft, un in yetveder meloche; 32 un oistsukintslen kuntsike zachen, tsu arbeten in gold, un in zilber, un in kuper; 33 un in shnaidung fun shteiner tsum infasen, un in shnitsung fun holts, tsu arbeten in yetveder kuntsiker meloche. 34 oich tsu lernen andere hot er araingegeben in zain hartsen, im, un Oholiav dem zun fun Achisamachen, fun sheyvet Dan. 35 er hot zei ongefilt mit klughartsikeit tsu machen yetveder meloche funem mainster, un funem kintsler, un funem shtiker in bloer vol un in pּurpּl, in vermilroit un in lainen un funem veber – fun di vos machen alerlei meloches, un kintslen ois kuntsike zachen.
לו
1 un Betzalel un Oholiav, un ale klughartsike lait, vos Hashem hot araingegeben chochme un forshtandikeit in zei, tsu visen vi tsu ton yetveder meloche fun der arbet fun heiliktum, zolen machen azoi vi alts vos Hashem hot bafoilen.
2 un Moshe hot gerufen Betzalelen, un Oholiaven, un itlechen klughartsiken man, vos Hashem hot araingegeben chochme in zain hartsen, itlechen vos zain harts hot im getriben tsu genenen tsu der arbet, zi tsu ton. 3 un zei hoben genumen fun Mosheen di gantse opּsheidung vos di kinder fun Yisroel hoben gebracht far der meloche fun der arbet fun heiliktum, kedei zi tsu machen. un di hoben noch alts gehalten in brengen tsu im fraivilike nedoves, frimorgen in frimorgen.
4 zainen gekumen ale kluge lait vos hoben gemacht di gantse arbet fun heiliktum, itlecher man fun zain arbet vos er hot geton, 5 un zei hoben gezogt tsu Mosheen, azoi tsu zogen: dos folk brengt mer vi es iz neitik tsu der arbet, far der meloche vos Hashem hot bafoilen zi tsu machen.
6 hot Moshe bafoilen, un me hot aroisgelozt an oisruf in lager, azoi tsu zogen: kein man un kein froi zol mer nisht machen arbet far der heiliker opּsheidung. un dos folk iz opּgehalten gevoren fun brengen. 7 un dos oisgearbete iz zei geven genug far der gantser arbet, zi tsu machen, un noch ibertsulozen.
8 un ale klughartsike tsvishen di vos hoben geton di arbet, hoben gemacht dem mishken in Tzoan forhangen; fun gedraiten lainen, un bloer vol, un p